DIE VERHOUDING TUSSEN INTEGRASIETEORIE EN KONFLIKTEORIE A.D. L o u w RG .N* P re to ria ABSTRAC T The author bases his article on a comparison and evaluation o f the contributions o f conflict theoreticians and consensus theoreticians in dealing with the phenomenon o f social conflict. He looks in some detail at the development o f conflict theory, and analysis the views o f especially Parsons in this regard. The author is o f the opinion, however, that pure conflict theory in sociology, in so fa r as it manifests itself as an alternative orientation with regard to structuralfunctionalism, should be rejected. He posits the view that there is nothing within the conceptual apparatus o f conflict theory which clashes with integration theory, and he accepts the view o f Dahrendorf who sees integration theory a n d conflict theory as applicable in certain situations and their particular demands. He feels that the o ppositio n between the integration model and the conflict model is unfounded. L ite ra tu u r oor m o d e rn e sam elew ingsverskynsels h et sedert d ie m id d elsestigerjare, n á die w ydversp reid e o n ru s in veral A m erik aan se stede, to e n em e n d blyke gegee van ’n g ro eien d e b elan g stellin g in veral die verskynsel v an sosiale konflik. D ie stu d e n te v an laasg en o em d e onderskei hulself gew oonlik van die integrasie- o f konsensusteoretici in d ie opsig d a t hulle die h ed e n d aag se sam elew ing v an u it ’n a n d e r hoek wil bestudeer. V ir hulle — die konflikteoretici — is die m o d ern e tegnologiese sam elew ing m eer toepaslik b esk ry fb aar in term e v an m ense se b otsende belange, en d it w at d a a ru it voortvloei, as in term e v an h an d e lin g w at gekenm crk w ord d e u r ond erlin g e eensgesindheid, sam ew erking en g ek o o rd in eerd e organisasie. D ie behoefte a a n ’n teorie v ir b eter b eg rip van konflik as sosiale verskynsel het veral o n d e r sosioloë se a a n d a g gekom n á die verskyning sow at d rie dekades gelede v an Jessie B a rn a rd se artik el “ W h ere is th e m o d ern sociology o f conflict?” (1950). H ie rn a het d a a r ’n p o le m ic k o n tsta a n tussen konsensusen konllikteorctici w at geken m erk is d e u r reak sio n êre k o m m e n ta a r op, in besonder, die geskrifte van T a lc o tt Parsons. D ie d e b a t is ge'inisieer en in stand gehou v an u it hoofsaaklik die k am p van d ie konflikteoretici.

•

D ie s la n d p u n te v c rv a t in h ie rd ie a rtik e l w e ersp ie é l n ie n o o d w e n d ig d ié v a n d ie R G N nie.

48(4)1983 281

Dae v e x h o u d in g tu s s e n D ie m o d e rn e konflikteorie kan in d ie w oorde v an K in lo ch kortliks sa am g e v at w ord as v erteen w o o rd ig en d van “ a system ic, ev o lu tio n a ry an d ra d ic a l re a c tio n to c o n te m p o ra ry form s o f conflict a n d d o m in a tio n — theories d ev elo p ed by E u ro p e a n -o rie n te d in tellectu als w ith in th e co n tex t of a co n flict-rid d en a n d exploitive c u ltu re ” (1977:246). ’n N u ttig e e n algem ene definisie v a n konflik vind ons by C o ser w at d it fo rm u lee r as “ a stru g g le over valu es a n d claim s to scarce statu s, p o w er a n d resources in w hich th e aim s o f th e o p p o n en ts are to n eu tra liz e, in ju re o r elim in ate th e ir rivals” (1956:8). In te ru g b lik o p d ie b y d ra e v a n P arsons is d it die m e n in g van d ie skryw er d a t se k ereasp ek te van P arsons se beskouinge dikw els n eg e ero fo n d erb ek le m to o n w ord ten ein d e polem iek o n th alw e ’n sterk o p p o n ere n d e s ta n d p u n t in te neem , m a a r d a t ’n ju is te v erto lk in g v an P arsons e e rd e r d u i op ’n fund am en tele v eren ig b aarh eid tussen die struktuurfunksionalism e en konflikteorie. P arsons h et vele kritici g c h a d ten o psigte v an sy o p v a ttin g e o o r sosiale v e ra n d e rin g , konflik, ek w ilib riu m en in teg rasie — in b eso n d er v a n a f die k a n t v an d ie konflikteoretici. (Vgl. o.a. G o u ld n er, 1970; D ah ren d o rf, 1968; L ockw ood, 1950; M ills, 1 9 5 9 en M o o re, 1966.) BetrelTende laasg en o em d e is die v olgende o p m e rk in g e e g te r toepaslik: konflikteorie is self blootgestel a a n verskeie kritiese oorw eginge soos, eerstens, d a t d it die feit d a t die verskynsel v an m a a tsk a p lik e sta b ilite it ’n gegew ene is n eg eer, asook die feit m isken d a t sta b ilite it e e rd e r as o n sta b ilite it ’n k en m erk v an die meeste sam elew ings is. T w eedens, konflik, g e ïn te rp re te e r o p sam elew ingsvlak, v in d a lty d p laas bin n e, o f tussen, spesifieke b estaa n d e stru k tu re w a a rv a n ’n sekere m a te van kennis o n o n tb e e rlik is v ir b eg rip v an o n d e r a n d e re die oorsake, o n tp lo o iin g en uitvloeisels v an konflik. D erd en s, konflik behels m instens ’n m a te van ‘konsensus’ tussen g roepe a a n g a a n d e d ie kwessie w a a ró m d ie konflik g a a n sowel as ’n sekere m a te v a n ‘k onsensus’ binne g ro ep sg eled ere n a a a n le id in g w a a rv a n p o la rise rin g ten opsigte van ’n a n d e r g ro ep (of groepe) m o o n tlik w ord, ’n E ensydige kon flik p ersp ek tief m oet dus n o odsaaklikerw ys die bestaa n v an ’n sekere vlak v an o rd e, k o n tin u i'teit van stru k tu re en aa n w esig h eid v an ’n m in im u m v an konsensus reeds v o o rv ero n d erstel alvorens enige aspek v an konflikstudie sinvol o n d ern e em kan w ord. D it beteken d a l ’n k o n flik b e n ad erin g hoogstens k o m p lc m e n tê r k an funksioneer in stede v an sigself as a ltc rn a tic f v ir die funksionele b e n a d e rin g a a n te bied. D ie o n tsta a n v an konflikteorie m o et gesien w o rd as ’n reaksie op hoofsaaklik ’n aa n v a n k lik e leem te in d ie ontw ik k elin g sv erlo o p v an stru k tu u rfu n k sio n ele teorie — ’n leem te w at veral aan g ev o el is d e u r sosioloë w at n a v erk larin g s vir

282

A.D. L ouw konflikverskynsels in die m o d ern e g eïndustrialiseerde sam elew ings gesoek het. D ie o n tsta a n van hierd ie leem te is eg ter heel b eg ryplik in die lig v an w at in die stru k tu u rfu n k sio n alism e as doelstelling voorgehou is. In sy The Structure o f Social Action (1968) ontw ikke! P a rso n s’n gesintetiseerde konseptuele skem a m et die doel om ’n m eer to ereik en d e gro n d slag d á á r te stel v ir die identifisering v an tipes sosiale verskynsels asook om ’n besonderc analitiese strateg ic v ir voortgesette sosiologiese teo rieb o u to t sta n d te b ring. In h ierdie w erk o n d e rn e e m P arsons om ’n reeks fu n d am e n tele konsepte b yeen te b rin g “ (th at) a d e q u a te ly ‘g rasp ’ aspects o f th e objective ex tern al w orld ... T hese concepts co rresp o n d not to co n crete p h en o m en a , b u t to elem ents in th em w hich a re an a ly tic a lly se p arab le from o th e r elem en ts” (p. 730). H ierd ie fu n d am e n tele analitiese en hoogs ab stra k te konsepte dien w eer as rigsnoer en g ro n d slag vir die ontw ik k elin g v an ’n “ g en eralized system o f co n cep ts” w at op g eïn teg reerd e wyse b reë em piriese heenw ysing het. P arsons het h ierm ee beoog om uitein d elik analitiese konsepsistem e te skep a a n die h a n d w a a rv a n die m aatsk ap lik e rea lite it ten opsigte v an sy u ite en lo p en d e tipes sosiale verskynsels sistem ies en sistem aties b estu d eer en b eg ry p k an w ord. D ie klem was v ir hom o p o n d e rlin g -sa m eh a n g en d e an alitiese subsistem e v an konsepte in o o reen stem m in g m et sistemiese aspekte v an die m a atsk ap lik e realiteit en nié op die o n tw ik k elin g van subsistem e v an proposisies nie (pp. 6-15). Slegs w an n e er h ierd ie subsistem e van konsepte toereikend saam gestel was, kon operasionele definisies o nt w erp w ord vir te ru g v o erin g in die subsisteem en konsepte aan g ew en d en g eïn k o rp o ree r w ord in algem en e teoretiese stellings a a n g a a n d e d ie verskillende asp ek te van die m a atsk ap lik e realiteit. H ie rd ie strateg ic v ir teo rieb o u is d eu rg a an s d eu rg ev o er en toegepas in P arsons se latere w erke tot by sy oorlyde in 1979. D it is duid elik uit P arsons se geskrifte d a t sy a a n d a g toegespits was o p die feit d a t sosiale stru k tu re kontinu'iteit v erto o n en d a t die sam elew ing as geheel, ten spyte v an strem m in g e bin n e o f tussen spesifieke subsistem e, tog ’n groot m a te v an ew ew igtigheid bly h an d h a af. D it was h ierd ie eien sk ap van volgehoue en o o rh eersen d e ek w ilib riu m w at aa n le id in g gegee h et to t die ontw ikkeling van ’n orde-gerigte teoretiese oriëntasie in die stru k tu u rfu n k sio ­ nalism e en is d it begryplik d a t verskynsels v a n ‘afw yking’ en ‘niek o n fo rm erin g ’ oorw egend v an u it h ierd ie p ersp ek tief b esk ry fen v e rk la a rso u w ord.

283

D ie v e r h o u d in g tu s s e n G e p a a rd g a a n d e h ie rm ee is d it n o d ig om d a a ro p te let d a t P arsons se b eg rip p e teoretiese konstruksies is w at o p die alg em een h eid van verskynsels b e tre k k in g het en nie voorgee om presiese w eergaw es v an elem en te in die em piriese w erklikheid, soos ons d it in die daaglikse o m g a n g erv a ar, te wees nie. G een w o n d e r dus d a t hy v a n u it sy an alitiese sisteem die ek w ilib riu m v erste u re n d e verskynsels relatief beskryf soos w eerspieël in term e soos “ s tra in ” , “ d istu rb a n c e ” , “ tension” en “ co p in g m ech an ism s” nie. P arsons erk e n ook in sy teo rie o o r sosiale v e ra n d e rin g d a t strem m in g e in die interaksiesisteem to t sp a n n in g en v y an d ig h eid kan lei. T erse lld erty d beskou hy h ie rd ie te o rie n og as ’n “ p a rtia l e x p la n a tio n in term s o f c e rta in elem en ts” en gee toe d a t “ we d o n o t in p rese n t sta te o f k n o w led g e possess a g en e ral th e o ry o f th e processes o f c h a n g e in societies as a w h o le” (1951:534). Sy te o rie oor sosiale v e ra n d e rin g w as dus een v an v o o rlo p ig h eid , m a a r hy stel d it as ’n eis d a t ’n to ereik en d e teo rie “ eq u a lly ap p lica b le to th e problem s o f c h a n g e a n d to those o f process w ith in a stab ilized system ” (p. 535) m oet wees, en v e rw e rp om h ierd ie red e d ie teen stellin g v a n statiese en d inam iese teorieë v a n v e ra n d e rin g . D it is teen d ie a g te rg ro n d v an sy la te re w erke o o r ew olusionêre o n tw ik k elin g d a t d ie n o o d saak lik h eid en b elan g rik h eid van ’n v e rk la rin g v ir die k o n tin u ïte it v an sosiale stru k tu re v eral d u id elik w ord (1966:1971). T e re g m erk Jo h n so n o p d a t P arsons m a atsk ap lik e o rd elik h eid as ’n p ro b lee m b e n a d e r h et w at v e rk la a r m oes w ord en n ie as ’n v anselfsprekendheid a a n v a a r m o et w ord nie (1975:35). L ockw ood h et in 1950 a a n g ev o e r d a t die a a n v a a rd in g v a n d ie sam elew ing as ’n sisteem v an ek w ilib riu m d a a rto e lei d a t d ie d a a ro p v o lg e n d e analises d a a rv a n o n v erm y d e lik d a a rd ie m eganism es b ek lem to o n w at m a atsk ap lik e o rd e in d ie h a n d w erk e e rd e r as die w at stelselm atig w an o rd e en v e ra n d e rin g m eebring. Sy besw aar is o n d e r m eer die volgende: die Parsoniese konseptuele skem a “ is highly selective in its focus on th e role o f th e n o rm ativ e o rd e r in th e sta b ilisatio n o f social system s” (p. 140). So ’n fokus op n o rm atiew e o rd e b e h o o rt eg ter o p sigself geen b elem m erin g m ee te b rin g by d ie b e stu d e rin g v an konilik n ie as in g ed a g te gehou w ord d a t laasg en o em d e ook die n o rm atiew e definisics v an d ie situasie behels. B elangrik is e g te r P arsons se d o elstellin g m et sy teo retiese poging, n aa m lik om v an u it ’n spesifieke p ersp e k tie f’n o m v a tte n d e en g eïn teg reerd e raam w erk v ir ’n b reë b e g rip v a n die m a a ts k a p lik e re a lite it te o n tw ik k el voordat die b eso n d erh ed e v an elke faset v an h ierd ie realiteit u itgew erk w ord. P arsons is nie onbew us van d ie alo m te en w o o rd ig h eid v an ’n sekere m a te van

284

A.D. L ouw dissensie w a a r konsensus ook al a a n g e tre f w ord nie. H y m erk o n d er an d e re op d a t “ no co m plex collective system can o p e ra te unless th e re is a relativ e co n c e n tra tio n of a u th o rity a n d pow er by v irtu e o f w hich m an y decisions b in d in g on th e collectivity as a w hole a re tak en w ith o u t th e full consent of all p a rtic ip a n t m em b ers” (1978:53). D iéselfde g ed a g te w ord w eerspieël in die volgende stelling: “ In prin cip le, propositions a b o u t th e factors m ak in g for the m a in te n a n c e o f th e system a re a t th e sam e tim e proposit ions a b o u t those m aking for c h a n g e ” (1951:231). D it is dus onbillik om integrasieteorie sonder m eer as o n to e re ik en d v ir die h a n te rin g van konflik o f v ir die v o o rtb rin g , o f akkom m odasie, v an konflikteorie te bestem pel. M e rto n het reeds as funksionalis in hierd ie rig tin g ’n b y d rae gelew er m et sy “ th eo ry of reference g ro u p s” (1957:H fst. 8) en sy o n d ersk eid in g tussen afw ykcnde en n ie-k o n fo rm eren d e g ed ra g (pp. 357-368) — laasg en o em d e w at hy m et sosiale v e ra n d e rin g in v erb a n d b rin g — terw y 1die w erk van C oser (1956) en H im es (1966) toon d a t konflik doeltrefl'end v a n u it ’n konflikfunksionele sta n d p u n t b estu d ee rk a n w ord, ’n N oem en sw aard ig cstu d ie w aarin gedem onstree r w ord hoe die o n tsta a n sb ro n n e v an sowel in teg rasie as konflik gelyktydig b in n e gem eenskapsverband ondersoek kan w ord is d e u r C o lem an (1976) aangetoon. Die suiw er konflikperspektief in die sosiologie in soverre d it sigself as ’n a ltern atiew e o riën tasie teen o o r die stru k tu u rfu n k sio n alism e stel, b eh o o rt m yns insiens afgewys te w ord, ’n V o o rb eeld v an so ’n ekstrem e s ta n d p u n t in die geledere v an die konflikteo retici v in d ’n m ens in ’n u itsp ra a k soos die volgende: “ I believe th a t th e only v iable p a th to a com prehensive e x p la n a to ry sociology is a conflict perspective, in w hich solidarity o f any p a rtic u la r sort is ju s t one o u tco m e am o n g m an y to be ex p lain ed ...” (Collins, 1975:21). D ie skryw er d a a rv a n wys d ie b eg rip “ sisteem ” a f as ’n m ite e n beskou “ needs o f th e system ” as “ a w ay o fex p ressin g preferences for w h at a th e o rist believes is good, n ot a causal e x p la n a tio n o f th e w ay things a c tu a lly h a p p e n ” (ibid.). C ollins h et d it h ier teen die in teg rasieteo rie se bcperkte h a n te rin g v an konflik to t op d atu m . Sy kritiek is ju is gerig op d a a rd ie faset v a n die integrasieteo rie w at nog nie tot o n tp lo o iin g g eb rin g is nie en dus nog ’n lcem te laat. T o g is d a a r niks in d ie ko n scp tu ele a p p a r a a t v an konflikteorie w at tc en stry d ig is m et d ie v an integ rasieteo rie nie en beskik konflikteorie ook oor geen plaasvervangende teoretiese beeld nie. V olgens D uke b estaa n d a a r gcnoeg g ed c ta ille e rd e studies o p em piriese vlak om pogings tot kodifiëring en sin tetiscrin g te regverdig, m a a r “ these d a ta h av e n o t been in c o rp o rated into a com prehensive theory o f social conflict. T h e g ap betw een theory an d

285

D ie v e r h o u d in g tu s s e n fact is still g ap in g a n d little has yet been d o n e to close it. So-called ‘conflict th e o ry ’ exists as b ro a d p o stu lates o r d o m a in assum ptions a b o u t th e n a tu re of social life, to g e th e r w ith a w ea lth o f illu strativ e m a te ria l to su p p o rt these assum ptions. It is ‘p re -th e o re tic a l’ ra th e r th a n ‘th e o re tic a l’ ...” (1976:202). K o n flik teo rie h et dus in d e rd a a d g eleen th eid om ’n substansiële b y d ra e te lew er te r v u llin g v a n ’n leem te w a a rin d ie g a n g b a re g lo b ale teo rie ag terw eë gebly het. As fu n d a m e n te le strateg ic h et d it eg ter enersyds geen v erk larin g v ir die b e sta a n , o o rsp ro n g o f k o n tin u ïte it v an sosiale stru k tu re nie; an d ersy d s voorv ero n d erstel d it tog n o odsaaklikerw ys d ie b estaan d a a rv a n as v o o rw a a rd e v ir elke em p iriese stu d ie. D a a rb y h et d it ’n te g ro o t ag tersta n d op die gebied v an sistem aticse teorie om enigsins as p laasvervanger v ir die stru k tu u rfu n k sio n alism e te kan instaan. E k m een voorts d a t, in a g g en o m e d ie h u id ig e sta n d v an konflikteorie, D a h re n d o rf steeds gelyk h et w an n e er hy d ie in teg rasieteo rie én die konflikteorie as a a n w e n d b a a r sien in te rm e v an situasievereistes. “ As far as I ca n see, we need b o th m odels for th e e x p la n a tio n o f sociological p ro ­ blem s ... S trictly speaking, it does n ot m a tte r w h e th e r we select for in v e stig a tio n p roblem s th a t c a n b e u n d ersto o d o nly in term s o f th e e q u ilib riu m m odel o r p ro b lem s for w hich th e conflict m odel is req u ired . T h e re is n o instrinsic criterio n for p referrin g on e to th e o th e r” (1968:128). D ie keuse v a n ’n m odel h a n g d u s a f v an d ie n a v o rse r se eie doelstelling. D a h re n d o rf m erk elders op d a t “ in th e c o n c ep tu al a re n a o f sociological analysis th ey exist side by sid e” (1959:163). H ierte en m aak Z eitlin b esw aar aa n g esien d it w éér d u i o p tw ee teo rieë “ ly in g ‘side by sid e’, as if these c o rresp o n d to th e a c tu a l elem en ts o f a b ifu rc ated re a lity ” (1 9 7 3 :118). T een so ’n tip e b esw aar het ook D a h re n d o rf nie ’n oplossing nie. “ I h av e to reserve ju d g e m e n t ... unificatio n o f th eo ry is n o t feasible a t a p o in t w hich has puzzled thinkers ever since th e b eg in n in g o f W estern philosophy” (1959:164). S o n d er o m m y a a n ’n kitsoplossing vir h ie rd ie p ro b leem te w aa g m een ek d a t die v olgende o pm erking s tog toepaslik m ag wees: d ie integrasiem odel leen sig u ite ra a rd to t die v e rh e ld e rin g v an w y d strek k en d e en o m v a tte n d e teoretiese oorw egings terw yl d ie konflikm odel m eer p e rtin e n t gerig is o p die plek en o n d e rlin g e v e rb a n d v a n en tussen spesifieke k o n flikveranderlikes soos m obilisering, o m v a n g , eskalasie, in te n siteit en reg u lerin g . D it g aa n dus h ier w esentlik o m versk illen d e vlakke v an ab stra k sie en kan konflikteorie gesien w ord as b eh o re n d e to t, o f b ew eg en d e n a, so g en aam d e “ m id d le-ra n g e th e o ry ” . J u is aan g esien d ie tw ee m odelle o p verskillende vlakke van ab stra k sie heenw ys — en beid e n o g o n v o lled ig is — is d a a r nie o p h ierd ie sta d iu m ’n in teg rasie v an teo retiese b e n a d erin g s m o o n tlik nie sodat enige

286

A.D. L ouw pogings d a a rto e , soos dié v an P ierre v an d en Berghe (1963), as enigsins te n ta tie fo fp re m a tu u r beskou m oet w ord n ie te e n sta a n d e d ie voortreflikheid d aa rv an . D it wil d an voorkom o f die teenstelling tussen integrasiem odel en konflikm odel o n g eg ro n d is. E erstens, die m odelle b ea n tw o o rd an d e rso o rtig e v rae en v ind hul aa n w e n d in g op verskillende vlakke van ondersoek. T w eedens, d ie één im pliseer in m in d e re o f m eerd ere m a te ju is d ie b estaa n van die a n d e r weens die o nvolledigheid van albei. (Die stru k tu u rfu n k sio n alistiese m odel g aan im m ers self nog g ebuk o n d e r ’n leem te soos v ro eër verm eld.) K onilik is ’n m a atsk ap lik e proses w at b in n e o f tussen sosiale stru k tu re plaasvind. Logies vereis ’n sistem atiese stu d ie van d ie sam elew ing dus eers ’n kennis van die stru k tu re self w a a rb in n e of w aartu ssen konflik b estu d eer w ord, ’n K onflikm odel is dus afhanklik, in m in d ere o f m eerd ere m ate, v an ’n m eer o m v a tte n d e stru k tu rele m odel in ’n n ie-o m k eerb are v e rh o u d in g w at a a n eersgenoem de by uitstek ’n k o m p lem en têre k a ra k te r verleen, en d it w at k o m p le m e n têr is kan nie as onafh an k lik e a lte rn a tie f gestel w ord teen o o r ’n m odel w at dit logies v o orafg aan nie. O m h ierd ie red e is konflikteorie a a n v a a rb a a r terw yl die konflikperspektief as onafh an k lik e s ta n d p u n t afw ysbaar is. ’n V erd ere v e rh e ld e re n d e en b reëre visie o p die plek w at konflikteorie kan in n eem in sosiologiese teorie m ag v erk ry w o rd by ’n n a d e re blik op D a h re n d o rfse stip u lerin g v an vier fu n d am e n tele aa n n am es v ir w at hy noem die d w an g te o rie v an ’n sam elew ing. H y p o n eer die volgende: 1. E very society is a t every p o in t subject to processes o f ch an g e; social ch a n g e is ubiquitous; 2. E very society displayes a t every p o in t dissensus an d conflict; social conflict is ubiquitous; 3. Every elem ent in a society renders a co n trib u tio n to its disintegration a n d change; 4. E very society is based on th e co ercio n o f som e o f its m em b ers by o th e rs” (1959:162). D ie e e rste s te llin g k a n n et so a a n v a a r w o rd m et d ie klem o p ‘su b ject to ’. D ie tw eede stcllin g is een v a n ek strem iteit. In d ie teen d eel kan b ew eer w o rd d a t geen sam elew ing dissensie e n / o f konflik v erto o n o p e lk e p u n t nie. In soverre d it d u i o p die m oon tlik h eid d a t ’n sam elew ing o p enige p u n t dissensie of konflikfo?/! v erto o n , sê d ie stelling niks m eer as w at reeds in d ie eerste stelling

287

D ie v e r h o u d in g tu s s e n verv at is nie. W a t die d e rd e stellin g b e tre f is d it ook één v an ek strem iteit en geld slegs d ie moontlikheid d a a rv a n op enige p u n t. S tellin g v ier is, n et soos die eerste een, v anselfspreken d in m o d e rn e sam elew ings. In d ien d ie ek strem e elem en te u it die tw eede en d e rd e stellings — v erteen w o o rd ig en d v an die ko n flikperspektief — v erw y d er w ord, is d a a r niks in h ierd ie a a n v a a rd in g e w at nie v e re n ig b a a r is m et ’n v erd e r u itg ew erk te in teg rasieteo rie nie. D it wil d a n voorkom o f m et die afw ysing v an die k onflikperspektief d a a r grondliggende verenigbaarh eid m oontlik is tussen die struktuurfunksionalism e en konllikteorie, en d at d e u r die verkeerdelike gelykstelling van laasgenoem de m et die k o n flikperspek tief d ie teen o o rstcllin g v an in teg rasieteo rie en konflikteorie ong eg ro n d en fo u tief is.

BRONNELYS B E R N A R D , JE S S IE . 1950. “ W h e re is th e m o d e rn sociology o f conflict?” American Journal o f Sociology, 56, pp. 11-16. C O L E M A N , J.S . 1976. C o m m u n ity d iso rg an isatio n a n d conflict. (In: M E R T O N , R ., N IS B E T , R. (eds) C o n te m p o ra ry social p ro b lem s, 4 th ed. N ew Y ork, H a rc o u rt.) C O L L IN S , R. 1975. C o n flict sociology: to w ard s a n ex p la n a to ry science. N ew Y ork, A cadem ic Press. C O S E R , L.A . 1956. T h e functions o f social conflict. L o n d o n , R o u tled g e a n d K eg a n Paul. D A H R E N D O R F , R. 1959. Class a n d class conflict in in d u stria l society. S tan d fo rd , S tan fo rd U niv ersity Press. D A H R E N D O R F , R. 1968. Essays in th e th eo ry o f society. L ondon, R o u tled g e an d K eg an Paul. D U K E , J .T . 1976, C onflict a n d p o w er in social life. Provo, U ta h , B righam Y oung U niversity Press. G O U L D N E R , A. 1970. T h e co m in g crisis o f w estern sociology. N ew York, Basic Books. J O H N S O N , B. 1975. F u n ctio n a lism in m o d e rn sociology: u n d e rsta n d in g T a lc o tt Parsons. M orristo w n , N .J., G en e ra l L e a rn in g Press. K 1 N L O C H , G .C . 1977. Sociological theory. N ew Y ork, M cG raw -H ill. L O C K W O O D , D. 1950. “ Som e rem ark s on ‘T h e social system ’.” British Journal o f Sociology, 7, pp. 134-146. M E R T O N , R .K . 1957. Social theory a n d social structure. C hicago, Free Press. M IL L S , C . W rig h t. 1959. T h e sociological im a g in a tio n . N ew York, O xford

288

A.D. L o u w U niversity Press, pp. 44-49. M O O R E , B. Jr. 1966. Social origins of d ic tato rsh ip a n d dem ocracy. Boston, Beacon Press, p. 486. P A R S O N S , T a lc o tt. 1951. T h e social system. N ew Y ork, F ree Press. P A R S O N S , T a l c o tt, S H I L I S , E d w a r d A. (eds) 1951. T o w a r d a g eneral theo ry of action. C a m b rid g e, M assachusetts, H a rv a rd U niversity Press. P A R S O N S , T a lc o tt. 1966. Societies: E v o lu tio n a ry a n d c o m p a ra tiv e perspectives. F o u n d atio n s o f M o d e rn Sociology Series, E nglew ood Cliffs, I.J. P ren tice H all. P A R S O N S , T a lc o tt. 1968. T h e stru c tu re o f social action. N ew York, Free Press. P A R S O N S , T a lc o tt. 1978. A ction th eo ry a n d th e h u m a n co n d itio n . N ew York, F ree Press. V A N D E N B E R G H E , P ie rre . 1963. “ D ia le c tic a n d fu n c tio n a lism : to w ard rec o n ciliatio n .” American Sociological Review, 28 (5), pp. 695-705. Z E IT L IN , I.M . 1973. R e th in k in g sociology. E ngelw ood Cliffs, N .J., P ren tice H all.

289