Foresight technologiczny rozwoju sektora usług publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym
Czym jest foresight ? Konferencja Otwierająca Politechnika Śląska, Zabrze 17.06.20009
Foresight: Badanie moŜliwych, prawdopodobnych i preferowanych wersji przyszłości:
Przewidywanie i prognozowanie długoterminowych perspektyw
Interaktywna i wymagająca zaangaŜowania wielu uczestników metoda dyskusji i analizy
Opracowanie strategicznych wizji Implikacje dla obecnie podejmowanych decyzji
Foresight róŜni się zarówno od badań naukowych nad przyszłością, jak od planowania strategicznego. Łączy trzy podejścia:
przyszłość (alternatywne prognozy rzeczywistości, rozpoznanie wyzwań, jakie z nich wynikną),
planowanie (analiza strategiczna, ustanawianie priorytetów),
sieciowanie (szeroki udział interesariuszy w procesie realizacji i wdraŜania).
Wyniki foresightu powinny wpływać na krajowe / regionalne / branŜowe polityki i strategie
MYŚLENIE O PRZYSZŁOŚCI Bezpośrednie zaangaŜowanie interesariuszy Dyskusja i szerokie upowszechnianie wyników
FORESIGHT otwarty oparty na dialogu nakierowany na działanie
DYSKUSJA O PRZYSZŁOŚCI
Nie tylko analizy i rozwaŜania przyszłego rozwoju, ale równieŜ wspieranie jego aktorów w aktywnym kształtowaniu przyszłości
Zamiast definiowania przewidywanej przyszłości – badanie, jakie będą moŜliwe drogi/sposoby kształtowania przyszłości zaleŜnie od działań róŜnych podmiotów oraz decyzji podjętych „dzisiaj”
KSZTAŁTOWANIE PRZYSZŁOŚCI
„Szczególna” cecha foresightu - budowa scenariuszy
Perspektywa czasowa – zwykle 10-25 lat Alternatywne scenariusze przyszłości Istota foresightu to wskazanie alternatywnych ścieŜek
rozwoju, a nie tylko tej, która wynika z ekstrapolacji obecnych trendów i uwarunkowań
Formułowanie
alternatywnych scenariuszy (nieraz licznych) jest etapem tworzenia pozytywnej wizji przyszłości i budowy scenariusza sukcesu, czyli wersji przyszłości spełniającej nasze aspiracje
Jeśli głównym zadaniem
jest wskazanie decyzji co do wyboru kierunku rozwoju, foresight moŜna zakończyć stworzeniem scenariuszy alternatywnych i ich oceną
Po co Foresight? Coraz większa waga kompetencji naukowo-
technologicznych Coraz większa złoŜoność procesów prowadzenia badań i wdraŜania ich wyników Nowy styl uprawiania polityki – potrzeba społecznego kontraktu na rzecz prorozwojowej polityki państwa/regionu Wzrost konkurencji w wyniku procesów globalizacyjnych Narastające ograniczenia budŜetowe
Niektóre rodzaje rezultatów foresightu (wg. Foresight Methodologies. UNIDO Tekst Book. Training Module 2. Austria 2004)
Kryterium
Rezultaty formalne
Rezultaty nieformalne
Materialne dokumenty oraz długoterminowe działania dla upowszechniania
Raporty, ksiąŜki, wydawnictwa elektroniczne (prezentacje video, zasoby Internetowe)
Dokumenty i działania wewnątrz grupy uczestników projektu
Wizje przyszłości powstałe w Warsztaty, newslettery, artykuły pracach warsztatowych, prasowe, strony internetowe wyniki i oceny wymieniane wewnątrz sieci
Sieciowanie
Instytucjonalizacja sieci, np. poprzez tworzenie trwałych organizacji i miejsc spotkań
Rozwój nowych sieci lub nowych powiązań wewnątrz sieci istniejących
Proces strategiczny
Formalne włączenie wyników w procesy strategiczne, np. poprzez wykorzystanie listy priorytetów jako ramy dla oceny projektów i planów strategicznych
Nieformalne włączenie wyników foresightu, wiedzy funkcjonującej w sieciach, oraz głównych źródeł wiedzy, w procesy strategiczne
Utworzenie sieci powiązań z innymi aktorami (róŜne inne dziedziny Ŝycia, regiony itd.)
Rodzaje foresigtu Foresight technologiczny
Foresight regionalny
Identyfikacja kluczowych technologii w przyszłości Ocena szans i zagroŜeń dla technologii Identyfikacja działań, które naleŜy podjąć w celu rozwoju technologii
Identyfikacja kluczowych dla danego regionu kierunków rozwoju Uzyskanie konsensusu społecznego co do kierunków rozwoju Identyfikacja kluczowych organizacji potrzebnych do osiągnięcia zamierzonych kierunków Stworzenie sieci współpracy pomiędzy jednostkami, które podejmą zaplanowane działania
Foresight technologiczny technologia to całokształt wiedzy dotyczącej konkretnej metody wytworzenia jakiegoś dobra lub uzyskania określonego efektu przemysłowego lub usługowego albo technologie to produkty działalności inŜynieryjnej
Generacje foresightu technologicznego pierwsza generacja
druga generacja
przewidywanie rozwoju technologicznego zakres generacji pierwszej + przemysł + rynek + zaspokajanie niektórych potrzeb pozarynkowych zakres generacji pierwszej i drugiej + perspektywa społeczna, w tym przewidywanie potrzeb i trendów społecznych
trzecia generacja
czwarta generacja
piąta generacja
wg: Georghiou, 2007
przewidywanie rozwoju branŜ naukowych i systemowych rozwiązań dla innowacyjności w danej branŜy
przedsięwzięcia łączące szeroki zakres polityk, nastawione albo na budowanie transdyscyplinarnych systemów innowacyjnych albo na naukowo-technologiczny wymiar zagadnień społeczno-ekonomicznych
technologia
technologia
LIMOUSIN
WEST MIDLANDS dynamika biznesu
społeczne
wizja terytorialna technologia
WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE
społeczne
dynamika biznesu
wizja terytorialna technologia GÓRNOŚLĄSKI OBSZAR METROPOLITALNY
dynamika biznesu
społeczne
społeczne
wizja terytorialna
dynamika biznesu
wizja terytorialna
