Predavanja Iz Kliničke Hemije

Bolesti Bubrega Prof dr Violeta Dopsaj Farmaceutski fakultet Univerziteta u Beogradu 2009/2010

1

Simptomi bolesti bubrega Prevalenca bolesti bubrega je mala u odnosu na druge bolesti Bolesti bubrega su hronične i progresivne Većina bolesti bubrega postepeno i nepovratno oštećuje funkciju bubrega vodeći stanju bubrežne slabosti Terminalni stadijum insuficijencije bubrega neminovno vodi dijalizi ili transplantaciji bubrega Samo otkrivanje bolesti bubrega u ranoj fazi može usporiti napredovanje hroničnih bolesti bubrega Bolesti bubrega su najčešće hronične i veoma često protiču bez ikakvih tegoba Najčešće se hronične bolesti bubrega otkrivaju kasno 2

Znaci i simptomi poremećene funkcije bubrega 1. Simptomi uremije (mučnina, povraćanje, letargija) 2. Poremećaji mokrenja (učestalo mokrenje, noćno mokrenje, retencija urina, disurija) 3. Poremećaji zapremini izlućene mokraće (poliurija, oligurija, anurija) 4. Promene u sastavu urina (hematurija, proteinurija, bakteriurija, leukociturija, kalkuloza) 5. Bol (nestalni/nekonzistentan simptom) 6. Edemi (hipoalbuminemija, retencija vode i soli)

3

Bolesti bubrega se mogu ispoljiti pojavom karakterističnih simptoma ali su često asimptomatske Nisu sve bolesti bubrega asimptomatske Simptomi karakteristični za bolesti bubrega i urinarnog trakta:
Poremećaj mokrenja
Bolovi u predelu bubrega i
Pojava edema Dizurija (tegobe pri mokrenju) Učestalo mokrenje, pečenje ili bolovi pri mokrenju, promena mlaza mokraće ili otežano pražnjenje mokraćne bešike Zapaljenje mokraćne bešike, izvodne mokraćne cevi (uretre), ii prostate, uvećanje prostate, suženje moraćne cevi, ili spazam materice

4

Poremećaji u zapremini izlučenog urina: poliurija, oligurija, anurija Zdrave osobe pri uobičajenoj ishrani i unosu tečnosti izlučuju oko 1.2 -1.5L urina (normalna diureza) Poliurija: diureza veća od 2L urina dnevno Povećan unos tečnosti, oboljenja bubreaga, smanjena sekrecija ADH, glukozurija kod dijabetičara Oligurija: diureza do 400 mL urina dnevno Nedovoljan unos tečnosti, jako znojenje, prolivi, povraćanje, oboljenja bubrega Anurija: diureza manja od 100 mL urina dnevno Znak je teškog oboljenja bubrega ili opstrukcije urinarnih puteva 5

Simptomi Bolesti Bubrega: Promena Izgleda Urina I Bol Svež urin zdrave osobe je bistar i žute boje Nijansa žute boje urina varira zavisno od zapremine izlučenog urina Stajanjem urina (posebno na hladnom) može se pojaviti zamućenje koje je posledica prisustva soli, krvnih ćelija ili bakterija Boja urina se menja uzimanjem nekih lekova ili namirnica Većinu bolesti bubrega NE prate bolovi (nestalni/nekonzistentni znak) Potmuli, obostrani bolovi u slabinskom predelu sa obe strane kičme mogu se javiti kod zapaljenja bubrega različitog uzroka Bubrežna kolika je napad žestokih bolova koji polaze od jednog bubrega, pa duž mokraćnog kanala ka unutrašnjoj strani butine Nastaje najčešće zbog pomeranja mokraćnog kamenca u bešiku 6

Simptomi Bolesti Bubrega: Edemi Pojava edema nije uvek znak bolesti bubrega, već može biti posledica oboljenja srca, jetre, nekih endokrinih bolesti (štitna žlezda, nadbubreg), ili u trudnoći, premenstrualno, zbog zastoja limfe, pothranjenosti, primene nekih lekova Otoci bubrežnog porekla su bledi, topli i testasti Najčešće se javljaju na očnim kapcima i licu, oko skočnih zglobova i na potkolenicama, a mogu se proširiti na celo telo Edemi su posledica hipoalbuminemije i retencije vode i soli 7

10 kliničkih sindroma za otkrivanje etiologije bolesti bubrega na osnovu anamneze, kliničke slike, laboratorijskih analiza i različitih dijagnostičkih postupaka (rtg, ultrazvuk, biopsija bubrega)

Sindrom označava skup simptoma i znakova koji se ispoljavaju istovremeno ili jedan za drugim i tako udruženi čine odreñeni sindrom prepoznatljivim Meñutim, istim sindromom se mogu ispoljiti različite bolesti, zato treba otkriti oboljenje koje je sindrom izazvalo Prepoznat klinički sindrom je osnova za dalje dijagnostičke postupke u otkrivanju etiologije bolesti i postavljanja konačne dijagnoze Osnovne laboratorijske analize za prepoznavanje kliničkih sindroma 1. Rutinski pregled urina (hemijski pregled i sediment urina) 2. Odreñivanje koncentracije kreatinina u serumu, odreñivanje klirensa kreatinina 3. Odreñivanje koncentracije ukupnih proteina u urinu 4. Bakteriološki pregled urina (urinokultura) 8

Klinički Sindromi U Nefrologiji Sa Glavnim Karakteristikama 1. Asimtomatski poremećaji u nalazu urina (proteinurija, eritrociturija, cilindurija, leukociturija) 2. Akutni nefrotski sindrom: hematurija i još neki znak poremećene funkcije – smanjena GF, edemi, oligurija 3. Nefrotski sindrom: proteinurija >3.5 g/24 h (1.73 m2) 4. Akutna insuficijencija bubrega: oligurija/anurija smanjena GF, povećan kreatinin u serumu 5. Hronična insuficijencija bubrega: smanjena GF >3 - 6 meeci, povećan kreatinin u serumu (mali bubrezi, bubrežna osteodistrofija) 6. Urinarna infekcija: broj bakterija >105 ili drugi mikroorganizmi 7. Opstrukciona uropatija: retencija urina, vidljiva opstrukcija 8. Tubulopatije: dokumentovan poremećaj u funkciji bubrega 9. Nefrolitijaza: izmokren kamen/vidljiv na rendgenu, hirurški uklonjen kamen 10. Hipertenzija: povećan krvni pritisak 9

Broj bolesti bubrega i urinarnog trakta je veliki a klinička slika i laboratorijski nalazi se često prepliću, teška je klasifikacija Internistička klasifikacija Imunološke bubrežne bolesti Primarne i sekundarne bolesti glomerula Infekcije urinarnog trakta Tubulointersticijske bolesti bubrega Toksične nefropatije Vaskularne bolesti bubrega Nasledne bolesti bubrega Nefrolitijaza Opstrukcija mokraćnih puteva Poremećaji inervacije mokraćne bešike i urodinamike Tumori bubrežnog parenhima Adenom i karcinom prostate 10

Akutna i hronična insuficijencija bubrega Slabljenje funkcije bubrega može se desiti brzo, dovodeći do sindroma akutne insuficijencije bubrega Ako pacijent preživi akutno stanje, funkcija bubrega se može normalizovati Hronična insuficijencija bubrega razvija se podmuklo, u toku više godina, ireverzibilna je i često dovodi do tzv end-stage bubrežne insuficijencije Završna faza bubrežne insuficijencije (end-stage) neminovno vodi ka dijalizi ili transplantaciji, to je jedini način da pacijent preživi Najnovije dijagnostički protokoli bolesti bubrega obuhvataju postupno: Otkrivanje i razlikovanje proteinurije, leukociturije i eritrociturije u diferencijaciji prerenalnog, renalnog i postrenalnog poremećaja

11

Test-traka

Ukupni Tip proteina proteini (g/L)

Komentar

Proteini (+) Hb, Leu (-)