Berlin – Breslau Wroclaw – Berlin Oder-Partnerschaft: Grenzen trennen – die Oder verbindet Partnerstwo Odry: Granice dzielą – Odra łączy

© Juni 2009 | Czerwiec 2009

Business | Tourismus Serviceadressen | Stadtpläne Business | Turystyka Przydatne adresy | Plany miast

Inhaltsverzeichnis | Spis treści Grußworte Słowa powitalne

2–5

Grenzen trennen – die Oder verbindet Granice dzielą – Odra łączy

6–15

Berlin – Geschichte und Zukunft in der Mitte Europas Historia i przyszłość w centrum Europy Architektur und Stadtentwicklung in Berlin Architektura i urbanistyka w Berlinie Berlin – Kulturmetropole und lebenswerte Stadt Berlin – metropolia kulturalna i miasto, w którym się dobrze żyje Polnische Kultur in Berlin Polska kultura w Berlinie Wirtschaft in Berlin Gospodarka w Berlinie Investieren in Berlin und Brandenburg Inwestowanie w Berlinie i Brandenburgii Wissenschaft und Forschung in Berlin Nauka i badania naukowe w Berlinie Berliner Messe- und Kongresskalender Berliński kalendarz targów i kongresów Berliner Kulturkalender Berliński kalendarz imprez kulturalnych Serviceteil Berlin Numery usługowe w Berlinie

16–19

Aus der Stadtgeschichte Breslaus Z kart historii miasta Wrocławia Spaziergang durch Breslau Spacerem po Wrocławiu Kultur und Freizeit in Breslau Kultura i czas wolny we Wrocławiu UEFA EURO 2012™ in Breslau UEFA EURO 2012TM we Wrocławiu Wirtschaft in Breslau Gospodarka we Wrocławiu Investieren in Breslau Warto inwestować we Wrocławiu Wissenschaft in Breslau Nauka we Wrocławiu Breslauer Veranstaltungskalender Kalendarz imprez we Wrocławiu Serviceteil Breslau Numery usługowe we Wrocławiu

58–61

Impressum und Bildnachweis Impressum i zdjęcia

20–23 24–27 28–29 30–35 36–39 40–43 44–45 46–47 48–57

62–65 66–69 70–71 72–75 76–79 80–83 84–85 86–95

96

Grußwort des Regierenden Bürgermeisters von Berlin



Słowo powitalne Urzędujący Burmistrza Berlina Berlin i Wrocław – to dwie europejskie metropolie, które łączy wiele cech wspólnych. Tak Berlin jak i Wrocław są żywymi centrami kulturalnymi i naukowymi o olbrzymiej sile oddziaływania. Również w zakresie gospodarki jest wiele wspólnych spraw. Wrocław jest stolicą jednego z najbardziej dynamicznie rozwijających się regionów gospodarczych w Polsce, na obszarze którego osiedliło się wiele przedsiębiorstw prowadzących swoją działalność na całym świecie. A Berlin stał się w ubiegłych latach jednym z najważniejszych adresów różnorodnych branż przyszłościowych.

Klaus Wowereit Regierender Bürgermeister von Berlin Aktualnie urzędujący Burmistrz Berlina

Berlin und Breslau – das sind zwei europäische Metropolen, die viele Gemeinsamkeiten verbinden. So wie Berlin ist auch Breslau ein lebendiges kulturelles und wissenschaftliches Zentrum mit einer enormen Ausstrahlungskraft. Auch im Bereich der Wirtschaft gibt es zahlreiche Anknüpfungspunkte. Breslau ist die Hauptstadt einer der dynamischsten Wirtschaftsregionen Polens, in der sich viele weltweit agierende Unternehmen niedergelassen haben. Der Wirtschaftsstandort Berlin wiederum hat sich in den vergangenen Jahren zu einer wichtigen Adresse für verschiedene Zukunftsbranchen entwickelt. Angesichts dieser vielfältigen Verbindungen liegt es nahe, die Zusammenarbeit zwischen Berlin und Breslau weiter zu intensivieren. Durch enge grenzüberschreitende Kooperationen ergeben sich für beide Seiten neue Wachstumschancen. Zunehmend wächst auch das Bewusstsein für die Chancen der OderPartnerschaft, die wir seit 2006 gemeinsam mit Leben erfüllen. Unser Ziel ist es, die ganze Region entlang der Oder als einen eng vernetzten wettbewerbsfähigen Wirtschaftsraum zu stärken und den politischen und menschlichen Austausch zu fördern. Vieles konnten wir dies- und jenseits der Oder schon erreichen. So haben wir gemeinsam Initiativen für den beschleunigten Ausbau der Verkehrsinfrastruktur in den grenznahen Gebieten Polens und Deutschlands sowie zur Förderung des Tourismus gestartet. Es finden Fahrplanabstimmungen statt und Tourismusangebote werden verbessert. Wir starten gemeinsame EU-Initiativen und fördern den persönlichen Austausch. Unsere Hochschulen tauschen sich aus, Kultureinrichtungen beider Städte und Technologieparks arbeiten zusammen, Schulpartnerschaften existieren. Die Verwaltungen tauschen Expertinnen und Experten aus. Und schließlich: Der neue Flughafen Berlin Brandenburg International (BBI), der 2011 in Betrieb geht, wird künftig auch für den Großraum Breslau ein neues Tor zur Welt darstellen.

Z uwagi na te wielorakie powiązania nic nie jest tak oczywiste, jak dalsze intensyfikowanie współpracy między Berlinem a Wrocławiem. Poprzez ścisłą współpracę transgraniczną pojawiają się nowe szanse rozwojowe dla obu stron. W coraz większym stopniu rośnie też świadomość szans, jakie daje Partnerstwo Odry, które od 2006 roku wspólnie wypełniamy treścią. Naszym celem jest wzmacnianie całego regionu wzdłuż Odry jako ściśle ze sobą powiązanego sieciowo konkurencyjnego obszaru gospodarczego oraz wspieranie wymiany politycznej i międzyludzkiej. Wiele udało się już po obu stronach Odry osiągnąć. Na przykład wspólnie podjęliśmy inicjatywy na rzecz przyspieszonej rozbudowy infrastruktury transportowej na przygranicznych obszarach Polski i Niemiec oraz na rzecz rozwoju turystyki. Uzgadniane są rozkłady jazdy, poprawia się ofertę turystyczną. Podejmujemy wspólne inicjatywy na forum UE i wspieramy osobistą wymianę poglądów. Ożywioną wymianę prowadzą nasze parki technologiczne, placówki kulturalne obu miast współpracują ze sobą, istnieją liczne partnerstwa szkół. Administracje wymieniają swoich pracowników i ekspertów. I ostatecznie: nowy port lotniczy Berlin Brandenburg International (BBI), który w 2011 roku zostanie oddany do eksploatacji, będzie w przyszłości stanowił dla aglomeracji wrocławskiej ogromną bramę na świat. Wspólnie chcemy dalej podążać tym szlakiem kooperacji i pogłębiać ją. Jest to korzyść dla obu naszych miast, dla ich mieszkańców oraz dla rozbudowy naszego wspólnego regionu. Tym samym wzmacniamy też stosunki polskoniemieckie i przyczyniamy się w sumie do rozwoju Europy. Berliner Rathaus | Ratusz Berliński

Gemeinsam wollen wir diesen Weg weitergehen und vertiefen. Das nützt unseren beiden Städten, unseren Bürgerinnen und Bürgern sowie dem Ausbau der gemeinsamen Region. Und wir stärken damit die deutsch-polnischen Beziehungen und die Entwicklung Europas. 2

3

Grußwort des Präsidenten der Stadt Breslau Dies ist bereits die zweite Ausgabe der Broschüre und zum wiederholten Male nutze ich die Gelegenheit, um Sie in beide Städte einzuladen − als Gastgeber nach Breslau und nach Berlin, dessen häufiger und faszinierter Gast ich bin. In der letzten Ausgabe habe ich Ihnen versichert, dass wir in Breslau ruhig und bequem leben können. Und heute ist es noch besser geworden. Auch wenn die Ruhe wegen der intensiven Vorbereitungen auf die FußballEuropameisterschaft UEFA EURO 2012™ etwas beeinträchtigt sein könnte, so freut sich das Auge über den Bau von Straßen, Hotels und des Stadions. In Breslau und seiner Umgebung investieren und siedeln sich Konzerne an, die den Niederschlesiern Arbeit und immer bessere Löhne sichern. Das Bruttoinlandsprodukt pro Einwohner steigt, wobei wir den landesweit höchsten Anstieg verzeichnen können! Aber die Breslauer arbeiten nicht nur. Sie verstehen es, ihre Freizeit zu nutzen und laden ihre Gäste zu einem gemeinsamen Ausstellungs- und Konzertbesuch und zur Erholung an die Oder ein. Breslau und Berlin verbindet eine gemeinsame Geschichte. Das können wir zum Beispiel durch den Besuch der Ausstellung „1000 Jahre Breslau“ erfahren. Diese wurde im renovierten Königspalais (Spaetgen-Palais) eröffnet, das vom preußischen König Friedrich dem Großen zum Sitz auserwählt wurde. In Breslau wird auch die Austellung „Europa – unsere Geschichte“ präsentiert, die früher in Brüssel zu sehen war. Wir versuchen, den historischen Bindungen ein neues Antlitz zu geben. Im Jahr 2008 haben wir das Denkmal des gemeinsamen Gedenkens enthüllt. Es besteht aus einer Mauer mit eingefügten authentischen Grabplatten, die von nicht mehr existierenden und nach dem Zweiten Weltkrieg vernichteten Grabstätten übrig geblieben sind. Das Denkmal kann diese Orte zwar nicht ersetzen, es kann jedoch deren Funktion übernehmen. Die Breslauer gehen dorthin, um Kerzen zum Andenken an die früheren Bewohner der Stadt anzuzünden. Auf diese Weise setzen wir die Worte von Bischof Kominek um, der vor fast einem halben Jahrhundert zur Aussöhnung aufrief. Wir realisieren auch die Botschaft von Edith Stein, die uns den multikulturellen Dialog lehrte. Indem wir die Vergangenheit achten, schauen wir in die Zukunft. Wir möchten, dass die Jugend unsere Zukunft im europäischen Stil aufbaut. Als ich neulich mit irländischen Journalisten zusammentraf, die zum ersten Mal seit dem Sturz des Kommunismus Breslau besuchten, waren alle überrascht, wie viel in den letzten 20 Jahren gebaut werden konnte. Sie meinten dabei nicht nur die Infrastruktur, sondern auch die Mentalität. In Breslau trafen sie auf offene Europäer, die neugierig auf die Welt und stolz auf die Stadt sind, in der sie wohnen und leben. Bitte kommen und überzeugen Sie sich selbst davon. Breslauer Marktplatz | Rynek we Wrocławiu

4



Słowo powitalne Prezydenta Miasta Wrocławia

Rafał Dutkiewicz

Präsident der Stadt Breslau Prezydent Miasta Wrocławia To drugie wydanie przewodnika, po raz kolejny mam więc szansę zaprosić Państwa do obu miast – do Wrocławia jako gospodarz, do Berlina zaś jako jego częsty i oczarowany gość. W poprzednim wydaniu zapewniałem, że we Wrocławiu żyje się wygodnie i spokojnie. Dziś jest jeszcze lepiej. Choć spokój mogą mącić intensywne przygotowania do UEFA EURO 2012TM, to jednak budowy dróg, stadionu i hoteli cieszą oczy. We Wrocławiu i okolicach inwestują i osiedlają się koncerny, które dają Dolnoślązakom pracę i coraz lepsze zarobki. Produkt krajowy brutto przypadający na jednego mieszkańca rośnie, a stopień tego wzrostu jest najwyższy w kraju! Wrocławianie jednak nie tylko pracują. Potrafią korzystać z czasu wolnego i zapraszają gości, by razem z nimi odwiedzali wystawy, chodzili na koncerty, odpoczywali nad Odrą. Wrocław z Berlinem łączą historyczne więzi. Uczymy się ich, np. odwiedzając stałą wystawę „1000 lat Wrocławia“ otwartą w wyremontowanym Pałacu Królewskim (Pałacu Spaetgenów) który na swoją siedzibę wybrał Król Prus Fryderyk II Wielki. Wrocław to również drugi po Brukseli gospodarz wystawy „Europa – to nasza historia“. Więzom historycznym staramy się nadać nowe oblicze. W 2008 roku odsłoniliśmy Pomnik Wzajemnej Pamięci. To mur z wkomponowanymi prawdziwymi płytami nagrobnymi ocalonymi z nieistniejących już nekropolii zniszczonych po II wojnie światowej. Pomnik nie zastąpi tamtych miejsc, ale może spełni ich funkcję. Wrocławianie przychodzą tam zapalić świeczkę na znak pamięci po dawnych mieszkańcach miasta. Tak realizujemy słowa Biskupa Kominka, który prawie pół wieku temu nawoływał do pojednania. Tak realizujemy przesłanie Edyty Stein, która uczyła nas dialogu międzykulturowego. Szanując przeszłość, spoglądamy też w przyszłość. Chcemy, by budowali ją dla nas młodzi, w stylu europejskim. Kiedy spotkałem się z dziennikarzami z Irlandii, którzy przyjechali do Wrocławia po raz pierwszy od czasu obalenia komunizmu, byli zaskoczeni, że tak wiele udało się zbudować przez te 20 lat! I to nie tylko w aspekcie infrastruktury, ale również mentalnie. Spotkali we Wrocławiu Europejczyków, którzy są otwarci, ciekawi świata i dumni z miejsca, w którym mieszkają. Proszę przyjechać i sprawdzić moje słowa.

5

Grenzen trennen – die Oder verbindet

Wirtschaftskonferenz zur Oder-Region, April 2006 | Konferencja gospodarcza regionu Odry, kwiecień 2006

Grenzen trennen – die Oder verbindet Das Konzept eines Europas der Regionen ist in aller Munde. Bereits ein flüchtiger Blick auf unseren Kontinent zeigt, dass sich die sozioökonomische Entwicklung von Städten und Regionen längst nicht mehr innerhalb des engen Korsetts nationalstaatlicher Grenzen vollzieht. Unzählige Beispiele von Skandinavien bis zur iberischen Halbinsel zeigen, wie die grenzüberschreitende Zusammenarbeit zunehmend unseren politischen, wirtschaftlichen und gesellschaftlichen Alltag prägt. Im Zuge des Beitritts der Republik Polen zur Europäischen Union am 1. Mai 2004 ergriffen auch die deutschen und polnischen Regionen beiderseits der Oder die Chance, der Förderung von Wachstum und Beschäftigung gemeinsam neuen Antrieb zu verleihen. Unter dem Motto „Nachbarn, Partner, starke Region“ fiel am 5. April 2006 mit der Auftaktkonferenz zur Oder-Partner- schaft in Berlin der offizielle Startschuss für ein Vorhaben, das von einer gleich- berechtigten Partnerschaft zwischen den Wojewodschaften Niederschlesien (Dolnośląskie), Lebuser Land (Lubuskie), Großpolen (Wielkopolskie) und Westpommern (Zachodniopomorskie) sowie den Bundesländern Berlin, Brandenburg, MecklenburgVorpommern und Sachsen getragen 6

wird. Die Zusammenarbeit zwischen diesen ostdeutschen Bundesländern und den westpolnischen Wojewodschaften hat sich seither dynamisch entwickelt. Gemeinsame Konferenzen, Workshops, Seminare oder regelmäßige Netzwerktreffen im Bereich Wirt- schaft und Verkehr haben ebenso wie gegenseitige Besuche von Vertretern aus Politik und Verwaltung dazu bei- getragen, die Partner beiderseits der Oder stärker miteinander zu vernetzen. Ziel der Oder-Partnerschaft ist es, die Wettbewerbsfähigkeit dieses Kooperationsraumes im globalen Wettbewerb durch die Verknüpfung seiner vielfäl- tigen Potenziale langfristig zu sichern. Die Kooperation folgt hierbei einem praxisorientierten Ansatz, der den Mehrwert für die Bürger und Unter- nehmen zwischen Ostsee und Riesen- gebirge in den Mittelpunkt stellt. Seit 2006 sind erste Leitprojekte ge- startet, um den strategischen Ansatz der Oder-Partnerschaft mit Leben zu füllen. Mit dem Ziel, in den nächsten Jahren die grenzüberschreitende Ver- netzung im Bereich der Wirtschafts- förderung zu intensivieren, richtet sich das EU-Net Oderpartnership (EUNOP) unter Federführung der Berlin Partner GmbH an kleine und mittlere Unternehmen (KMU) sowie wissenschaftliche Einrichtungen und Institutionen mit Wirtschaftsbezug im gesamten Kooperationsraum.



Granice dzielą – Odra łączy Granice dzielą – Odra łączy Wszyscy mówią o koncepcji Europy regionów. Już choćby pobieżne spojrzenie na nasz kontynent pokazuje, iż socjoekonomiczny rozwój miast i regionów od dawna nie odbywa się już w ścisłym gorsecie granic państw narodowych. Rozliczne przykłady od Skandynawii po półwysep Iberyjski pokazują, jak współpraca transgraniczna w coraz większym stopniu determinuje naszą polityczną, gospodarczą i społeczną codzienność. W toku przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku również polskie i niemieckie regiony po obu stronach Odry podjęły szansę wspólnego nowego przyspieszenia rozwoju gospodarczego i poziomu zatrudnienia. Pod hasłem „Sąsiedzi, partnerzy, silny region” zapoczątkowano oficjalnie w dniu 5 kwietnia 2006 roku w Berlinie Partnerstwo Odry podczas konferencji inauguracyjnej, w której jako równoprawni partnerzy wzięli udział województwo dolnośląskie, lubuskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie oraz kraje związkowe Berlin, Brandenburgia, Meklemburgia-Pomorze Przednie i Saksonia. Współpraca

między tymi województwami Polski Zachodniej a krajami związkowymi Niemiec Wschodnich rozwija się od tego czasu dynamicznie. Wspólne konferencje, warsztaty, seminaria bądź regularne spotkania sieciowe dotyczące gospodarki i transportu tak samo, jak wzajemne wizyty reprezentantów świata polityki i administracji przyczyniły się do tego, iż partnerzy po obu stronach Odry stworzyli silną sieć współpracy. Celem Partnerstwa Odry jest długofalowe zabezpieczenie konkurencyjności tego obszaru współpracy w globalnej konkurencji poprzez połączenie ze sobą jego różnorodnych potencjałów. Współpraca odbywa się tu w ukierunkowaniu na praktykę, a jej główną osią jest wartość dodana dla obywateli i przedsiębiorstw między Bałtykiem a Sudetami. Od 2006 roku rozpoczęły się pierwsze projekty mające na celu wypełnienie życiem strategicznych założeń Partnerstwa Odry. Aby w przyszłych latach zintensyfikować transgraniczną współpracę sieciową w zakresie aktywizacji gospodarki EU-Net Oderpartnership (EUNOP) pod egidą Berlin Partner GmbH zwraca się do małych i średnich przedsiębiorstw oraz placówek naukowych i instytucji okołogospodarczych z całego obszaru współpracy.

Senator Harald Wolf, Wirtschaftskonferenz, April 2006

Senator Harald Wolf, Konferencja gospodarcza, kwiecień 2006

7

Grenzen trennen – die Oder verbindet Nicht gewinnorientierte EU-Beratungs- einrichtungen und Förderinstitutionen aus den deutschen und polnischen Partnerregionen haben sich in EUNOP zusammengeschlossen, um ihre Tätig- keitsfelder, Beratungsschwerpunkte und Ansprechpartner gemeinsam im Internet zu präsentieren. Damit ist im Kooperationsraum der Oder-Partnerschaft eine transparente bilinguale Plattform entstanden, die deutschen und polnischen Unternehmen dabei hilft, die für ihre Vorhaben relevanten Kontakte und Hinweise zu finden. Mit Informationen über EU-Förderprogramme, einer integrierten Projektdatenbank für EU-geförderte Projekte, der Darstellung von Best-PracticeBeispielen für erfolgreiche Unternehmenskooperationen, einer Kooperationsdatenbank zur Recherche poten- zieller Geschäftspartner sowie einem unternehmensbezogenen Veranstaltungskalender für die Partnerregionen bietet EUNOP ein breites Informationsangebot und unterstützt mit eigenen Veranstaltungen und Aktivitäten gezielt die Vernetzung und Kooperation beiderseits der Oder. Während der Berlin Partner GmbH die Managementverantwortung für das Gesamtprojekt obliegt, hat das Breslauer Zentrum für Technologietransfer WCTT (Wrocławskie Centrum Transferu Technologii) die Koordinierungsfunktion für die Region Niederschlesien inne.

Einen wichtigen Beitrag zur Stärkung grenzüberschreitender KMU-Kooperationen leistet seit 2009 auch das aus dem INTERREG-IV-B-Programm für die Baltic Sea Region geförderte Projekt JOSEFIN (Joint SME Finance for Innovation). Gemeinsam stellen sich die 23 Finanzinstitutionen, Innovations- und Technologiezentren, Wirtschaftsförderagenturen und Regionalverwaltungen des Projekts unter der Leitung der Investitionsbank Berlin (IBB) dem ambitionierten Ziel, den Zugang zu Finanzierungen für KMU in den Regionen der OderPartnerschaft und des Ostseeraumes zu erleichtern. Die Praxis zeigt, dass sich die grenz- übergreifenden Strategien des Mittelstands längst nicht mehr auf das klassische Exportgeschäft beschränken. Vielmehr erfordern die weltweit steigenden Innovations- und Wettbewerbsanforderungen weitergehende Ansätze des Auslandsengagements. Überregionale Joint Ventures, die Einbettung der Geschäftsaktivitäten in grenzüberschreitende Wertschöpfungsketten und die Umsetzung gemeinsamer Marketingstrategien für Drittmärkte bieten vor allem technologie- und innovationsorientierten KMU neue, bisher oftmals ungenutzte Wachstumspotenziale.

Dr. Torsten Mehlhorn (IBB), Kick-Off-Konferenz JOSEFIN

Dr Torsten Mehlhorn (IBB), Pierwsza Konferencja JOSEFIN



Granice dzielą – Odra łączy

2. von rechts: Prof. Jan Koch (WCTT) zur Eröffnung von EUNOP, 2008

Prof. Jan Koch (WCTT, drugi z prawej) na otwarciu EUNOP, 2008

W EUNOP skupiły się placówki doradcze non-profit Unii Europejskiej i instytucje udzielające wsparcia w polskich i niemieckich regionach partnerskich celem wspólnej prezentacji internetowej swoich obszarów działania, głównych tematów doradczych i partnerów do kontaktów. Tym samym obszar kooperacji Partnerstwa Odry zyskał przejrzystą dwujęzyczną platformę, która pomaga polskim i niemieckim przedsiębiorstwom odnaleźć ważne dla ich przedsięwzięć kontakty i uwagi. Przy pomocy informacji o programach pomocowych Unii Europejskiej zintegrowanego banku danych wspieranych przez Unię Europejską projektów, prezentacji najlepszych przykładów praktycznych, skutecznej kooperacji przedsiębiorstw, banku danych współpracy pomagającym szukać potencjalnych partnerów businessowych oraz kalendarza imprez związanych z przedsiębiorczością a skierowanych do partnerów regionalnych EUNOP oferuje szeroki zakres informacji i wspiera własnymi imprezami i działaniami usieciowienie i kooperację po obu stronach Odry. Podczas gdy za zarządzanie całym projektem odpowiada Berlin Partner GmbH, Wrocławskie Centrum Transferu Technologii WCTT przejęło funkcję koordynatora dla regionu dolnośląskiego.

8

Ważnym przyczynkiem do wzmocnienia transgranicznej współpracy małych i średnich przedsiębiorstw jest od 2009 roku projekt JOSEFIN (Joint SME Finance for Innovation) finansowany z programu INTERREG IV B dla regionu Morza Bałtyckiego. 23 instytucje finansowe, centra innowacji i technologii, agencje wspierania gospodarki i administracje regionalne biorące udział w projekcie pod egidą Banku Inwestycyjnego Berlina (IBB) postawiły sobie ambitny cel ułatwienia małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) w regionie partnerstwa Odry i Bałtyku dostępu do finansowania. Praktyka pokazuje, iż transgraniczne strategie średnich przedsiębiorstw od dawna nie ograniczają się już do klasycznych transakcji eksportowych. Rosnące na całym świecie wymagania związane z innowacjami i konkurencyjnością w o wiele większym stopniu wymagają dalej idącego podejścia do zaangażowania przedsiębiorstwa za granicą. Ponadregionalne przedsiębiorstwa joint ventures, usytuowania działalności gospodarczej w transgranicznym łańcuchu kreacji wartości oraz realizacja wspólnych strategii marketingowych na rynkach trzecich oferują przede wszystkim ukierunkowanym na technologię i innowację małym i średnim przedsiębiorstwom nowe, do tej pory często niewykorzystane potencjały wzrostu.

9

Grenzen trennen – die Oder verbindet

Animation des geplanten BBI-Terminals | Wizualizacja planowanego terminalu BBI

In vielen Fällen stehen Unternehmerinnen und Unternehmer von Tallinn bis Breslau jedoch vor der scheinbar unüberwindbaren Hürde, den hierfür erforderlichen Kapitalbedarf über ihre Hausbanken und lokalen Finanzpartner zu decken. Im Kern des JOSEFINKonzeptes steht daher ein in enger Ko- operation mit den Finanzintermediären der EU entwickelter Finanzierungsansatz, der die finanziellen Ausfallrisiken auf mehrere Schultern verteilt. Ergän- zend hierzu erfolgt seitens der regio- nalen Partner des Enterprise Europe Networks (EEN) bereits im Zuge der Businessplanentwicklung ein indivi- duelles Coaching, mit denen die Unter- nehmen von Anfang an vor strategischen Fehlern geschützt werden. KMU profitieren somit von einem abgestimmten Portfolio öffentlicher Finanz- und Beratungsdienstleistungen, das in Berlin und Breslau von der Investitionsbank Berlin, der Berlin Partner GmbH, der Senatsverwaltung für Wirtschaft, Technologie und Frauen, dem Marschallamt Niederschlesien und dem WCTT in die Praxis umgesetzt wird. Über die wirtschaftspolitischen Rah- menbedingungen hinaus bilden vor allem leistungsfähige grenzüberschrei- tende Verkehrsverbindungen die Grundlage für eine enge Zusammenarbeit innerhalb der Oder-Partnerschaft. Vor allem im Straßenverkehr ist hier in den vergangenen Jahren 10

einiges geschehen. Die weitgehende Modernisierung der Autobahnen A4, A18, A15 und A13 ermöglicht heute eine bequeme Fahrt von Breslau nach Berlin in ca. 3,5 Stunden. Der Ausbau des Breslauer Copernikus-Airports und die Eröffnung des Großflughafens Berlin Brandenburg International (BBI) im Jahr 2011 werden einen wichtigen Beitrag dazu leisten, die Standorte des Kooperationsraumes verstärkt in die globalen und europäischen Luft- verkehrs- und Güterströme einzubinden. Nach wie vor inakzeptabel ist jedoch die Situation im grenzüberschreitenden Bahnverkehr. Während der „Fliegende Schlesier“ vor dem Zweiten Weltkrieg für die Strecke von Breslau nach Berlin lediglich zwei Stunden und 44 Minuten benötigte, sind Passagiere im Eurocity „Wawel“ auf der 350 Kilometer langen Strecke über Legnica, Forst und Cottbus heute sechs Stunden unterwegs. Das vom Generalkonsulat der Bundesrepublik Deutschland in Kooperation mit der deutsch-polnischen Außenhandelskammer am 12. Juni 2008 in Breslau organisierte Wirtschaftssymposium „Dolnośląskie und BerlinBrandenburg: Gemeinsame Wirtschaftsperspektiven der Regionen“ unterstrich jedoch erneut den Willen der politischen Entscheidungsträger, gemeinsam für die Realisierung eines zukunftsfähigen grenzüberschreitenden Verkehrsnetzes zu werben.



Granice dzielą – Odra łączy W wielu przypadkach przedsiębiorcy od Tallina po Wrocław stoją przed jakby się mogło wydawać nieprzezwyciężalną przeszkodą zdobycia koniecznego do tego kapitału poprzez swoje banki i lokalnych partnerów finansowych. Głównym celem w koncepcji projektu JOSEFIN jest wypracowanie wspólnie w ścisłej kooperacji z pośrednikami finansowymi Unii Europejskiej rozwiązania finansowego, które ryzyko niespłacenia zaciągniętych zobowiązań finansowych rozkłada na większą liczbę podmiotów. W uzupełnieniu ze strony partnerów regionalnych zrzeszonych w Enterprise Europe Networks (EEN) już w fazie sporządzania business planu oferowany jest indywidualny couching, który chroni przedsiębiorców od początku przed popełnianiem błędów strategicznych. Korzyści dla małych i średnich przedsiębiorstw, to zintegrowane portfolio publicznych usług finansowych i doradczych, które realizowane jest w Berlinie i Wrocławiu przez Bank Inwestycyjny Berlina, Berlin Partner Sp. z o.o., Administracja Senatu Berlina do spraw gospodarki, technologii i kobiet, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego oraz Wrocławskie Centrum Transferu Technologii. Poza gospodarczo-politycznymi warunkami ramowymi, to przede wszystkim wydajne transgraniczne połączenia transportowe stanowią podstawę ścisłej współpracy w ramach partner-

stwa Odry. W ostatnich latach wiele się w tym zakresie działo, przede wszystkim w transporcie drogowym. Daleko idąca modernizacja autostrad A4, A18, A15 i A13 umożliwia dziś wygodny dojazd z Wrocławia do Berlina w ciągu około 3,5 godziny. Rozbudowa wrocławskiego portu lotniczego im. Mikołaja Kopernika i otwarcie dużego portu lotniczego Berlin Brandenburg International (BBI) w roku 2011 przyczynią się w dużym stopniu do wzmocnienia lokalizacji obszaru współpracy w ramach wymiany potoków ładunkowych i transportu lotniczego w układzie globalnym i europejskim. Nadal jednak nie do zaakceptowania jest sytuacja w transgranicznym transporcie kolejowym. Podczas gdy przed II wojną światową „Latający Ślązak“ pokonywał odcinek z Wrocławia do Berlina w ciągu jedynie 2 godzin i 44 minut pasażerowie Eurocity „Wawel“ podróżują na odcinku 350 km przez Legnicę, Forst i Cottbus przez 6 godzin. Podczas zorganizowanego przez Konsulat Generalny Republiki Federalnej Niemiec we współpracy z Polsko-Niemiecką Izbą Handlu Zagranicznego 12 czerwca 2008 roku we Wrocławiu Sympozjum ekonomicznego „Dolnośląskie i BerlinBrandenburgia: wspólne perspektywy gospodarcze regionów“ podkreślano ponownie wolę decydentów politycznych optowania wspólnie za realizacją przyszłościowej transgranicznej sieci transportowej.

Ausbau des Flughafens Breslau (Animation) | Rozbudowa lotniska we Wrocławiu (Wizualizacja)

11

Grenzen trennen – die Oder verbindet Auf der operativen Ebene wurde mit dem „Runden Tisch Verkehr“ bereits im Jahr 2006 ein interregionales Koordinierungsgremium etabliert, in dem sich die Verkehrsverwaltungen der Länder Berlin und Brandenburg, die Wojewodschaften Westpommern, Lebuser Land, Großpolen und Nieder- schlesien, die Stadtverwaltungen Stettin, Posen und Breslau sowie die Verkehrsunternehmen Deutsche Bahn, PKP und NEB (Niederbarnimer Eisenbahn AG) für die Verbesserung der Bahnverkehrsverbindungen in der Oder-Partnerschaft einsetzen. Derzeit konzentrieren sich die Partner vor allem auf die Abstimmung und bessere Kommunikation der deutschen und polnischen Fahrpläne, ein ver- dichtetes grenzüberschreitendes Zugangebot, Fahrzeitverkürzungen und die Erarbeitung von vereinfachten Tarifangeboten im deutsch-polnischen Regionalverkehr. Zu den ersten kon- kreten Erfolgen des Netzwerkes ge- hört neben umfangreichen Marketingaktivitäten das zwischen der NEB, der PKP, der Stadt Gorzów Wielkopolski und dem Verkehrsverbund BerlinBrandenburg (VBB) vereinbarte „Berlin-Gorzów-Ticket“, das Fahrgästen nicht nur einen einheitlichen grenzüberschreitenden Tarif zwischen beiden Städten bietet, sondern gleich- zeitig die Nutzung von Bussen und Straßenbahnen in Gorzów Wielkopolski ermöglicht. Projektübergreifend bestätigen die ersten praktischen Erfahrungen der interregionalen Kooperation den zen- tralen Stellenwert, der einem intensiven Erfahrungsaustausch und einer trans- parenten Kommunikation bei der Umsetzung grenzüberschreitender Projekte zukommt. Interkulturelle Kompetenzen bilden von Stettin über Berlin-Brandenburg bis Breslau eine tragende Säule der Zusammenarbeit. 12

Ein kurzer Blick auf die Regionen des Kooperationsraumes zeigt jedoch, dass es vor allem westlich der Oder nach wie vor an grundlegenden Kenntnissen der Nachbarsprache mangelt. In einem ersten Schritt wurde seitens der Berliner Senatsverwaltung für Inneres daher im Jahr 2001 das Berufs- bildungsprogramm ProPolska ins Leben gerufen. Die Qualifizierung junger Berufsanfänger zum Kaufmann bzw. zur Kauffrau für Bürokommunikation folgt einem dreijährigen Aus- bildungsplan, der neben der Vermittlung sprachlicher und interkultureller Kompetenzen durch das Berliner Ober- stufenzentrum für Bürowirtschaft auch ein 20-wöchiges Praktikum in Posen, Słubice, Warschau oder Breslau vorsieht. Hierbei ist es die Aufgabe der polnischen Projektpartner, die aus dem Leonardo-da-Vinci-Programm der EU geförderten Unternehmenspraktika vor Ort zu betreuen. Dank der zweisprachigen Qualifizierung eröffnen sich für die Teilnehmer nach dem Abschluss ihrer Ausbildung vielfältige berufliche Perspektiven in der grenznahen Wirtschaft und Verwaltung. In Ergänzung zu der ProPolska-Initiative tragen letztgenannte Einrichtungen zudem mit einem verstärkten Mitarbeiteraustausch dazu bei, den Kooperationsaktivitäten im Rahmen der Oder-Partnerschaft neue Impulse zu verleihen. Hierbei haben sich die Partner beider- seits der Oder fest vorgenommen, die wirtschaftliche Kooperation verstärkt mit gemeinsamen Projekten in den Bereichen Kultur, Bildung, Wissenschaft und Forschung zu ergänzen. Zielstellung dabei ist es, einen inter- national attraktiven Regionalverbund zu gestalten, in dem das Miteinander den Alltag der Menschen prägt.



Granice dzielą – Odra łączy Na poziomie operacyjnym wraz z powołaniem do życia „Okrągłego Stołu Transport“ już w roku 2006 ustanowiono międzyregionalne gremium koordynujące, w którym angażują się odpowiedzialne za transport instytucje krajów związkowych Berlina i Brandenburgii, województw zachodniopomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego, urzędy miast Szczecina, Poznania i Wrocławia oraz same przedsiębiorstwa komunikacyjne Deutsche Bahn, PKP i NEB (Niederbarnimer Eisenbahn AG). Chodzi tu o poprawę połączeń kolejowych w ramach partnerstwa Odry. W chwili obecnej partnerzy koncentrują się przede wszystkim na uzgodnieniu lepszego skomunikowania polskich i niemieckich rozkładów jazdy, ustanowienia lepszej transgranicznej oferty połączeń, skróceniu czasów przejazdu oraz opracowaniu uproszczonej oferty cenowej dla polsko-niemieckich przewozów regionalnych. Do pierwszych konkretnych sukcesów tej sieci współpracy poza częstymi działaniami marketingowymi można zaliczyć uzgodniony między NEB, PKP, miastem Gorzowem i Verkehrsverbund Berlin-Brandenburg (VBB/Berlińsko-Brandenburskim Przedsiębiorstwem Komunikacji Publicznej) „BerlinGorzów-Ticket”, który oferuje pasażerom nie tylko jednolite transgraniczne taryfy za połączenia między oboma miastami, ale umożliwia jednocześnie korzystanie z autobusów i tramwajów miejskich w Gorzowie Wielkopolskim. Patrząc na różne projekty, pierwsze doświadczenia współpracy międzyregionalnej pokazują wysoką pozycję intensywnej wymiany doświadczeń i przejrzystych procesów komunikowania się w toku wdrażania transgranicznych projektów. Kompetencje interkulturowe od Szczecina przez Berlin, Brandenburgię do Wrocławia

stanowią filar współpracy. Już pobieżne spojrzenie na regiony obszarów współpracy pokazuje jednak, iż to przede wszystkim po zachodniej stronie Odry nadal brakuje podstawowej znajomości języka sąsiada. Dlatego też w pierwszym podejściu Berlińska Administracja Senatu do spraw Wewnętrznych w roku 2001 powołała do życia program kształcenia zawodowego ProPolska. Młodzi ludzie początkujący w pracy zawodowej uzyskają kwalifikacje specjalisty komunikacji biurowej w toku trzyletniego planu kształcenia, który poza przekazywaniem kompetencji językowych i interkulturalnych w Berlińskim Centrum Licealnym na kierunkach ekonomicznych obejmuje również 20-tygodniowe praktyki w Poznaniu, Słubicach, Warszawie lub Wrocławiu. Zadaniem polskich partnerów projektu jest opieka na miejscu nad praktykami zawodowymi dofinansowanymi z programu Unii Europejskiej Leonardo da Vinci. Dzięki dwujęzycznemu tokowi kształcenia uczniowie zawodu po zakończeniu nauki stają przed różnorodnymi perspektywami zawodowymi w samej gospodarce pogranicza, jak i jego administracji. W uzupełnieniu inicjatywy ProPolska wyżej wymienione instytucje zajmują się również intensywną wymianą własnych pracowników i starają się nadać poprzez to kooperacji w ramach partnerstwa Odry nowe impulsy. Patrząc na dalszy rozwój polsko-niemieckiej sieci współpracy należy poza aspektami gospodarczymi i transportowymi inicjować kolejne projekty obejmujące takie dziedziny, jak kultura, edukacja, nauka i badania. Celem jest przy tym ukształtowanie regionów i miast jako obszaru działania i gospodarki, który jest w stanie sprostać międzynarodowej konkurencji, a przy tym obszaru, w którym ludzie wzajemnie się znają.

13

PART-FINANCED BY THE EUROPEAN UNION (European Regional Development Fund)

Wielk opols k ie

D al arn a

L ie tu va

Zachodniopomorskie

Berlin

Sverig e

Latvija

Brandenburg

M e c k l e n b u r g -Vor p o m m e r n

Eesti

Lu b u s k i e

JOSEFIN | Dostêp do finansowania dla

JOSEFIN | Zugang zur Finanzierung für technologie-

14

O sl o

orientierte kleine und mittlere Unternehmen im Ostseeraum

innowacyjnych MŚP w Regionie Morza Ba³tyckiego

Eine durch JOSEFIN offerierte Kombination aus Rückbürgschaftsinstrumenten und individuellem Coaching wird technologierorientierten kleinen und mittleren Unternehmen die Finanzierung und Realisierung transnationaler Kooperationen erleichtern und es ermöglichen, durch optimierte Verteilung, das Risiko der Finanzinstitutionen sowie der KMU zu mindern.

Połączenie instrumentów regwarancyjnych oraz doradztwa, oferowanych przez JOSEFIN, umożliwi małym i średnim przedsiębiorstwom finansowanie współpracy międzynarodowej, przy równoczesnym podziale i minimalizacji ryzyka przedsięwzięcia zarówno po stronie MSP jak i banków.

Kontakte:

Kontakty:

Investitionsbank Berlin (IBB) | Projektmanager: Dr. Torsten Mehlhorn Tel: +49 30 2125 3692 | [email protected] | www.ibb.de

Investitionsbank Berlin (IBB) | Manager projektu: Dr. Torsten Mehlhorn Tel: +49 30 2125 3692 | [email protected] | www.ibb.de

Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien: Mieczysław Ciurla Tel. +48 71 7769374 | [email protected] | www.umwd.dolnyslask.pl

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnosląskiego (UMWD): Mieczysław Ciurla Tel. +48 71 7769374 | [email protected] | www.umwd.dolnyslask.pl

Februar 2009 – April 2012

Luty 2009 – Kwiecień 2012

www.josefin-org.eu

www.josefin-org.eu 15

Berlin – Geschichte und Zukunft in der Mitte Europas Berlin – Geschichte und Zukunft in der Mitte Europas Die urkundlichen Anfänge Berlins reichen bis ins 13. Jahrhundert zurück. Die Stadt entwickelt sich aus der Spree- insel Cölln (1237) und der Kaufmannssiedlung Berlin am rechten Flussufer (1244). Durch die günstige Lage am Spreeübergang und an der Kreuzung zweier Handelswege erleben beide Siedlungen einen raschen Aufschwung. 1307 entsteht die Doppelstadt Berlin/ Cölln mit gemeinsamem Rathaus. 1443 beginnt mit der Errichtung des Berliner Schlosses der Ausbau zur Re- sidenz der brandenburgischen Mark- grafen und Kurfürsten. Im 17. Jahr- hundert entstehen ein erster Kanal zur Oder und der Befestigungsring um die Stadt, Hugenotten werden vom Großen Kurfürsten ins Land geholt. Mit der Krönung Friedrichs I. wird Berlin 1701 königlich-preußische Residenzstadt. Unter Friedrich II. ist die Stadt politisches, wirtschaftliches und geistiges Zentrum des aufstrebenden

Landes. Während der napoleonischen Zeit gründet Wilhelm von Humboldt 1810 die Berliner Universität. Maschinenbau und vor allem Elektroindustrie sind im 19. Jahrhundert Synonyme für Berlins industrielle Ent- wicklung: Firmen wie AEG, Borsig und Siemens werden führend in Europa. 1838 beginnt der Ausbau zum Eisenbahnknoten: Breslau zum Beispiel wird 1846 erreicht. Als Hauptstadt des Deutschen Kaiserreiches ab 1871 und mit dem Aufschwung in der Gründerzeit wächst die Einwohnerzahl in die Millionen. Nach dem Ersten Weltkrieg wird 1918 die Republik ausgerufen. Acht Städte, 59 Landgemeinden und 27 Gutsbezirke bilden 1920 GroßBerlin. In den „Goldenen Zwanzigern” ist die Vier-Millionen-Metropole Brennpunkt des kulturellen Lebens: Revue, Varieté, Theater und der neue Film erleben eine Blüte. Berlin wird das deutsche Luftverkehrszentrum und ist zweitgrößter Binnenhafen. Potsdamer Platz 1930 | Plac Poczdamski, 1930 r.



Berlin – Historia i przyszłość w centrum Europy Berlin – Historia i przyszłość w centrum Europy Udokumentowane początki Berlina sięgają XIII w. Miasto rozwijało się w oparciu o wyspę Cölln na Szprewie (1237) i osadę kupiecką Berlin na prawym brzegu rzeki (1244). Z uwagi na korzystne położenie przy przeprawie przez Szprewę i na skrzyżowaniu dwóch szlaków handlowych obie osady szybko się rozwijały. W 1307 roku powstało podwójne miasto Berlin/Cölln ze wspólnym ratuszem. W 1443 roku rozpoczęto budowę berlińskiego zamku, a tym samym powstawać zaczęła rezydencja margrabiów brandenburskich i książąt elektorów. W XVII w. powstaje pierwszy kanał prowadzący do Europy oraz obwodnica murów obronnych wokół miasta. Wielki Książę Elektor sprowadza Hugenotów. Wraz z koronacją Fryderyka I Berlin staje się w 1701 roku królewsko-pruskim miastem rezydencjalnym. Za czasów Fryderyka II miasto jest politycznym, gospodarczym i duchowym centrum rozwijającego się kraju. W okresie napoleoń-

skim Wilhelm von Humboldt zakłada w Berlinie w 1810 roku uniwersytet. Budowa maszyn, a przede wszystkim przemysł elektryczny są w XIX w. synonimami rozwoju przemysłu w Berlinie: firmy takie, jak AEG, Borsig i Siemens stają się wiodącymi w całej Europie. W 1838 roku rozpoczyna się rozbudowa berlińskiego węzła kolejowego: do Wrocławia linia kolejowa dociera w 1846 roku Jako stolica Cesarstwa Niemieckiego od 1871 roku i wraz z okresem prosperity po wojnie prusko-francuskiej liczba ludności zaczyna być liczona w milionach. Po I wojnie światowej proklamowano w 1918 roku republikę. Osiem miast, 59 gmin wiejskich i 27 okręgów folwarcznych tworzą w 1920 roku Wielki Berlin. W ciągu „złotych lat 20-tych“ 4-milionowa metropolia staje się ogniskiem życia kulturalnego: rewie, kabarety, teatry i nowe medium film przeżywają swój rozkwit. Berlin staje się centrum niemieckiego transportu lotniczego i jednocześnie jest drugim co do wielkości portem śródlądowym.

Touristenmagnet Hackesche Höfe | Magnes turystyczny Hackesche Höfe

16

17

Berlin – Geschichte und Zukunft in der Mitte Europas Mit Hitlers Machtergreifung beginnt 1933 die Verfolgung von Juden, Kom- munisten und anderen Oppositionellen. In Berlin als Hauptstadt des Dritten Reiches wird der Angriff auf Polen beschlossen, Deutschland überzieht weite Teile Europas mit Terror und Zerstörung. Wie viele andere europäische Städte ist auch Berlin bei Kriegsende großflächig zerstört. Es verliert über eine Million Einwohner und seine Wirtschaftskraft. Das Stadtgebiet wird auf vier Sieger- mächte aufgeteilt – wie auch das verkleinerte Deutschland. Stalin will, dass die Oder-Neiße-Grenze Deutschland und Polen dauerhaft entzweit. Politische Differenzen zwischen West- alliierten und Sowjets führen 1948/49 zur Berlin-Blockade. Doch die Luftbrücke versorgt die drei Westsektoren. Ab 1961 teilt die Berliner Mauer die Stadt knapp drei Jahrzehnte lang in Ost und West. Die letztlich auch „Solidarność“ geschuldete Maueröffnung 1989 markiert den Neubeginn für Berlin. 1991 entscheidet der

Berlin – Historia i przyszłość w centrum Europy

Bundestag über Berlin als Hauptstadt des wiedervereinten Deutschlands. 1999 ziehen Regierung und Parlament an die Spree. Politik und Diplo- matie bringen Berlin neue Internationalität, Spitzenverbände aus Wirt- schaft, Wissenschaft, Medien und Gesellschaft folgen. Heute ist Berlin mit 3,4 Millionen Ein- wohnern und 892 Quadratkilometern die größte Stadt Deutschlands und besonders für junge Menschen attrak- tiv. Laut Statistik leben in Berlin über 477.000 Ausländer aus 186 Nationen, darunter 43.700 Polen. Berlin bildet mit dem umgebenden Bundesland Brandenburg die Hauptstadtregion Berlin-Brandenburg. Im Zentrum Europas ist die Region das Bindeglied zwischen den Wirtschaftsräumen in West- und Ost-, Nord- und Südeuropa. Im Rahmen der Oder-Partnerschaft wird die Zusammenarbeit von Bun- desländern und Wojewodschaften innerhalb der EU-Mitgliedschaft Deutschlands und Polens ausgebaut. Potsdamer Platz | Plac Poczdamski

18



Bundeskanzleramt | Urząd Kanclerski

Wraz z przejęciem władzy przez Hitlera rozpoczyna się w 1933 roku prześladowanie Żydów, komunistów i innych opozycjonistów. W Berlinie jako stolicy III Rzeszy postanowiony zostaje napad na Polskę, Niemcy napadają też na wiele miejsc w Europie niosąc jej terror i zniszczenie. Tak, jak wiele innych europejskich miast pod koniec wojny Berlin zniszczony jest w bardzo dużym stopniu. Miasto traci ponad milion mieszkańców oraz swój potencjał gospodarczy. Obszar miasta podzielony zostaje między czterema zwycięzcami – tak samo jak pomniejszone Niemcy. Stalin chciał, aby granica na Odrze i Nysie Łużyckiej na trwałe podzieliły Niemcy i Polskę. Rozdźwięki polityczne między zachodnimi aliantami a sowietami doprowadziły w latach 1948/49 do blokady Berlina. Most powietrzny staje się drogą zaopatrzenia dla trzech sektorów zachodnich. Od 1961 roku mur berliński dzieli miasto prawie przez trzy dziesięciolecia na część wschodnią i zachodnią. Spowodowany również ruchem „Solidarności” upadek muru w 1989 roku stanowi dla Berlina nowy początek. W 1991 roku

parlament federalny Bundestag decyduje, iż Berlin staje się stolicą ponownie zjednoczonych Niemiec. W 1999 roku rząd i parlament przenoszą się nad Szprewę. Polityka i dyplomacja przynoszą Berlinowi nowy wymiar międzynarodowy, za nimi przybywają naczelne organizację gospodarcze, potencjał naukowy, media, co nadaje miastu nowe znaczenie społeczne. Dziś Berlin liczy 3,4 mln mieszkańców i 892 km kwadratowe. Jest to największe miasto Niemiec, szczególnie atrakcyjne dla młodych ludzi. Statystyki mówią, iż w Berlinie żyje ponad 477 tys. obcokrajowców, reprezentujących ponad 186 narodowości, w tym 43,7 tys Polaków. Berlin tworzy wspólnie z otaczającym go Krajem Związkowym Brandenburgia region stolicy Berlin-Brandenburgia. Region ten jest w centrum Europy ogniwem łączącym obszary gospodarcze wschodu i zachodu, północy i południa Europy. W ramach Partnerstwa Odrzańskiego rozwijana jest współpraca krajów związkowych i województw w ramach członkostwa Polski i Niemiec w Unii Europejskiej.

19

Architektur und Stadtentwicklung in Berlin



Architektura i urbanistyka w Berlinie

Friedrichswerdersche Kirche | Kościół we Friedrichswerder

Schloss Charlottenburg | Pałac Charlottenburg

Architektur und Stadtentwicklung in Berlin Der historische Stadtkern Berlins liegt zwischen der Stadtbahn am Alexanderplatz und der Spree, rund um die Marien- und die Nikolaikirche, die heute noch das Alter dieses Viertels bezeugen. Erst 1987, zur 750-JahrFeier Berlins, ist das Viertel um die Nikolaikirche nach historischem Grund- riss rekonstruiert und mit modernen Wohnhäusern kombiniert worden. Im 17. Jahrhundert wächst die Stadt über die ringförmige Befestigung hinaus vor allem nach Westen: Doro- theen- und Friedrichstadt entstehen. Weit vor den Toren Berlins errichten Johann Arnold Nehring und andere ab 1695 Schloss Charlottenburg. Wie beim Gendarmenmarkt bringt die Geometrie von Pariser, Leipziger und Mehring-Platz die Ideale des barocken Städtebaus zum Ausdruck. Größter erhaltener Barockbau Berlins ist das Zeughaus, heute Sitz des Deutschen Historischen Museums. Ab 1699 erweitert Andreas Schlüter das Berliner Stadtschloss, das 1950 ab- gerissen wird und dessen Wieder- aufbau als Humboldt-Forum mit 20

Kuppel und den drei Schlüter-Fassaden derzeit in Vorbereitung ist. Die Stadtumgestaltung setzt Friedrich II. mit seinem Baumeister Georg Wenzes- laus von Knobelsdorff fort: Das Rokoko bestimmt Kunst und Architektur. Erster Bau des Forum Fridericianum ist die Staatsoper (1741–43). In Potsdam entsteht als Sommerresidenz Schloss Sanssouci, später das Neue Palais. 1787, ein Jahr nach dem Tod Friedrichs II., zieht der Schlesier Carl Gott- hard Langhans mit seinem Sohn Karl Ferdinand von Breslau nach Berlin. David Gilly, Wegbereiter rationellen Bauens, und sein Sohn Friedrich fol- gen ein Jahr später. Ende des 18. Jahr- hunderts entwirft Langhans Berlins bekanntestes Bauwerk, das Brandenburger Tor. Das 19. Jahrhundert ist vor allem vom Klassizismus Karl Friedrich Schinkels bestimmt. Preußens oberster Bau- meister, von Friedrich Gilly ausgebildet, prägt Berlins Mitte: Das Schauspielhaus am Gendarmenmarkt, das Alte Museum, die Neue Wache und die Bauakademie, deren Wiederaufbau geplant ist, schaffen ein neues Stadtbild.

Architektura i urbanistyka w Berlinie Historyczne śródmieście Berlina położone jest między koleją miejską, przy Alexanderplatz a Szprewą wokół kościołów Najświętszej Marii Panny i Świętego Mikołaja, które do dziś zaświadczają o wieku tej dzielnicy. Dopiero w 1987 roku na obchody 750-lecia Berlina zrekonstruowana na bazie historycznych podwalin została dzielnica wokół Kościoła Świętego Mikołaja i uzupełniona w połączeniu z nowoczesnymi budynkami mieszkalnymi. W XVII w. miasto wykracza poza okrężne fortyfikacje, przede wszystkim w kierunku zachodnim. Powstają dzielnice Dorotheen- i Friedrichstadt. Daleko przed bramami Berlina Johann Arnold Nering buduje wraz z innymi od 1695 roku zamek Charlottenburg. Tak, jak rynek Gendarmenmarkt, tak samo geometria placów Paryskiego, Lipskiego i Mehringa odzwierciedla ideały barokowej sztuki urbanistycznej. Największym zachowanym barokowym budynkiem Berlina jest Zeughaus (Zbrojownia) – dziś siedziba Niemieckiego Muzeum Historycznego. Od 1699 roku Andreas Schlüter rozbudowuje berliński pałac miejski, który został wyburzony w 1950 roku, i którego odbudowa jako Forum Humboldta wraz z kopułą i trzema fasadami

Schlütera jest obecnie przygotowywana. Fryderyk II kontynuuje wraz ze swoim mistrzem architektury Georgiem Wenzeslaus von Knobelsdorff przebudowę miasta: w sztuce i architekturze dominuje rokoko. Pierwszym budynkiem Forum Fridericianum jest Opera Państwowa (1741–43). W Poczdamie powstaje rezydencja letnia Zamek Sanssouci, a później Nowy Pałac. Pod koniec XVIII w. Ślązak Carl Gotthard Langhans projektuje najbardziej znaną budowlę Berlina, Bramę Brandenburską. W 1787 roku w rok po śmierci Fryderyka II, przeniósł się on ze swoim synem Karlem Ferdynandem z Wrocławia do Berlina. David Gilly reprezentujący awangardę racjonalnego budownictwa i jego urodzony w okolicach Szczecina syn Fryderyk przenoszą się rok później. XIX wiek zdominowany został przede wszystkim przez klasycyzm Karla Friedricha Schinkla. Naczelny architekt Prus wykształcony przez Friedricha Gilly nadaje swój charakter śródmieściu Berlina: teatr przy rynku Gendarmenmarkt, Altes Museum (Stare Muzeum), Neue Wache (Nowa Zbrojownia) oraz Akademia Budownictwa, której odbudowa jest planowana, przyczyniają się do powstania nowego obrazu miasta.

21

Architektur und Stadtentwicklung in Berlin Die Gartenkunst in Preußen beeinflusst der Landschaftsarchitekt Peter Joseph Lenné. Sein Vorbild für die Um- gestaltung des Großen Tiergartens und weiter Teile der Potsdamer Park- landschaft sind englische Landschaftsgärten. Mit dem Berliner Bebauungsplan von 1861 und dem überfälligen Bau der Berliner Kanalisation ab 1873 wird James Hobrecht bekannt. Hermann Blankenstein und Ludwig Hoffmann sind die obersten Stadtarchitekten im späten 19. und frühen 20. Jahrhundert. Unter Martin Wagner verwirklichen in den 1920er Jahren Bruno Taut, Hans Scharoun und Walter Gropius die Leitideen des Neuen Bauens: Es ent- stehen freundliche und funktionale Siedlungen. Davon sind unter ande- rem die Gartenstadt Falkenberg, die Hufeisensiedlung Britz, die Siedlung Schillerpark oder die Wohnstadt Carl Legien – herausragende Beispiele der Klassischen Moderne in Deutschland – inzwischen Teil der UNESCO-Welterbeliste. Das Dritte Reich will aus Berlin die „Welthauptstadt Germania“ machen – außer dem bombenverschonten Olympiagelände von 1936 zeugt heute fast nichts mehr davon. Zwei Beispiele für die kriegszerstörte und geteilte Stadt der 1950er Jahre sind für West-Berlin das im Rahmen der Internationalen Bauausstellung 1957 errichtete Hansaviertel mit seiner aufgelockerten, durchgrünten Mischung aus Hoch- und Flachbauten sowie für Ost-Berlin die kurz zuvor

entstandene Stalinallee (heute Karl- Marx-Allee) mit ihrer repräsentativen Monumentalarchitektur. Mit der Maueröffnung 1989 erhält Berlin die Chance, zentrale Stadtgebiete wiederzubeleben, die durch die Teilung zu Brachen verkommen waren. Private Investoren schaffen nach Plänen von Renzo Piano, Helmut Jahn und anderen am Potsdamer Platz aus dem Nichts ein neues Stadtviertel. In Mitte und Tiergarten wurden Bauten für die deutsche Hauptstadt errichtet, insbesondere das Parlaments- und Regierungsviertel im Spreebogen mit dem Bundeskanzleramt nach Plänen von Axel Schultes, Stephan Braunfels und anderen. Wie kein anderer Bau symbolisiert heute das von Norman Foster modernisierte Reichstagsgebäude mit seiner gläsernen Kuppel Vergangenheit und Zukunft der Stadt. Adlershof verkörpert die Idee eines integrierten Wissenschafts-, Wirtschafts- und Medienstandorts im Südosten Berlins, eingebettet in ein städtebauliches Gesamtkonzept, zu dem auch die Spreeufergestaltung und ein neues Stadtquartier um den Hauptbahnhof gehören. Auch die Verkehrsinfrastruktur folgt neuen Anforderungen: Mit dem neuen Berliner Hauptbahnhof wurde 2006 Europas größter Kreuzungsbahnhof eröffnet, der Bau des Großflughafens Berlin Brandenburg International (BBI) ist das umfangreichste Infrastrukturprojekt der nächsten Jahre in Ost- deutschland.

Hufeisensiedlung Berlin-Britz | Osiedle w kształcie podkowy Berlin-Britz

22



Architektura i urbanistyka w Berlinie Sztukę zakładania ogrodów w Prusach kreuje architekt krajobrazu Peter Joseph Lenné. Dla niego wzorem przy przebudowie Dużego Zwierzyńca i dużych części parków poczdamskich są angielskie parki krajobrazowe. James Hobrecht, który poprzednio pracował w Szczecinie jako radca miejski do spraw technicznych daje się poznać w Berlinie tworzonym przez siebie w 1861 roku planem zabudowy, już dawno konieczną budową kanalizacji miejskiej od 1873 roku Pod koniec XIX i na początku XX w. naczelnymi architektami miejskim są Hermann Blankenstein i Ludwig Hoffmann. Za czasów Martina Wagnera w latach 20-tych idee nowego budownictwa wcielali w życie Bruno Taut, Hans Scharoun i Walter Gropius. Powstają przyjazne mieszkańcom i funkcjonalne osiedla. Wśród nich ogrodowe miasteczko Falkenberg, osiedle w kształcie podkowy Britz i osiedle parku Schillera oraz osiedle Carla Legiena – stanowią wybitne przykłady klasycznego modernizmu w Niemczech. W chwili obecnej stanowią one część światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Trzecia Rzesza chce zrobić z Berlina „stolicę świata Germanię” – poza nietkniętym przez bomby terenem olimpijskim z 1936 roku, dziś nie ma już po tym śladu. Dwa przykłady zniszczeń wojennych i podziału miasta w latach 50-tych są w Berlinie Zachodnim zbudowane na Międzynarodową Wystawę Budownictwa w 1957 roku Osiedle Hansy o luźnej zabudowie, pełne zieleni z pomieszanymi wysokimi i niskimi budynkami, a w Berlinie Wschodnim powstała krótko przed tym Aleja Stalina (dziś Aleja Karola Marksa) o reprezentacyjnej monumentalnej architekturze.

Wraz z otwarciem muru w 1989 roku Berlin uzyskuje szansę na ponowne ożywienie centralnych terenów miasta, które zostały zdewastowane z uwagi na jego podział. Prywatni inwestorzy w oparciu o projekty Renzo Piano, Helmuta Jahna i innych architektów z niczego tworzą nową dzielnicę przy Placu Poczdamskim. W Śródmieściu i dzielnicy Tiergarten zbudowano budynki pod potrzeby stolicy Niemiec, w szczególności kwartały parlamentarne i rządowe w zakolu Szprewy wraz z budynkiem Urzędu Kanclerskiego, wzniesionym według planów Axela Schultea, Stephana Braunfelsa i innych. Jak żadna inna budowla zmodernizowany przez Normana Fostera budynek Reichstagu ze swoją szklaną kopułą symbolizuje przeszłość i przyszłość miasta. Adlershof ucieleśnia ideę zintegrowanej lokalizacji dla nauki, gospodarki i mediów w południowowschodnim Berlinie. I to wszystko zintegrowane w ramach całkowitej koncepcji urbanistycznej, która zawiera również elementy przebudowy nabrzeży Szprewy i nową dzielnicę miasta wokół Dworca Głównego. Również infrastruktura transportowa musi sprostać nowym wymaganiom: wraz z berlińskim nowym Dworcem Głównym otwarto w 2006 roku największy dworzec Europy, a budowa wielkiego portu lotniczego Berlin Brandenburg International (BBI) jest największym projektem infrastrukturalnym na terenie Niemiec Wschodnich w najbliższych latach.

23

Berlin – Kulturmetropole und lebenswerte Stadt Berlin Berlin – Kulturmetropole und lebenswerte Stadt Die Kunst- und Kulturlandschaft Berlins ist einzigartig in Europa. Mehr als 180 Museen und Sammlungen, drei große Opernhäuser, acht renom- mierte Sinfonieorchester und 150 Büh- nen bieten täglich ein Programm, das seinesgleichen sucht. Hochkultur und eine lebendige Off-Szene, internationale Einflüsse und die Mischung ver- schiedenster Disziplinen machen Berlin zu einem pulsierenden Zentrum kultureller Vielfalt. Ob Berliner Neu- jahrslauf, Berlinale, Karneval der Kulturen, Berlin-Marathon oder die Silvesterparty am Brandenburger Tor – täglich steht eine Vielzahl von Ter- minen zur Auswahl. Einblicke in die Kultur des Nachbarlandes Polen geben in Berlin unter anderem das Polnische Institut Berlin mit Veran-



Berlin – metropolia kulturalna i miasto, w którym się dobrze żyje

staltungen wie filmPOLSKA, dem größten Festival des polnischen Films in Deutschland. Mit hochkarätigen Sammlungen und erstklassigen Exponaten aller Epochen und Stilrichtungen begeistern die Berliner Museen jährlich knapp 14 Mil- lionen Gäste aus aller Welt. Rund drei Millionen Zuschauer sehen jedes Jahr die Aufführungen der Berliner Bühnen. Große Kunstzentren sind die zum UNESCO-Welterbe gehörende Mu- seumsinsel mit ihren archäologischen Sammlungen und der Kunst des 19. Jahrhunderts, das Kulturforum am Potsdamer Platz mit seinen bedeutenden Sammlungen europäischer Kunst sowie der Museumskomplex in Dahlem, der außereuropäische Kunst und das Museum Europäischer Kulturen beherbergt. Berlin-Marathon | Maraton Berliński

Silvester am Brandenburger Tor | Sylwester przy Bramie Brandenburskiej

Berlin – metropolia kulturalna i miasto, w którym się dobrze żyje Sztuka i kultura w Berlinie są wyjątkowe w całej Europie. Ponad 180 muzeów i zbiorów, 3 duże opery, 8 renomowanych orkiestr symfonicznych i 150 scen teatralnych oferują codziennie repertuar, który nie ma sobie równych. Kultura wysoka, jak i żywa kultura off-owa, międzynarodowe wpływy i mieszanki różnych stylów tworzą w Berlinie pulsujące centrum różnorodności kulturalnej. Czy to Berliński Bieg Noworoczny, Berlinale, Karnawał Kultur, Maraton Berliński czy też impreza sylwestrowa przy Bramie Brandenburskiej – codziennie jest szereg atrakcji do wyboru. Wgląd w kulturę sąsiada – Polski – można zdobyć między innymi w Polskim Instytucie Kultury w Berlinie oferującym takie

24

imprezy jak filmPOLSKA, największy festiwal polskich filmów w Niemczech. Wysokiej jakości zbiory i wyjątkowe eksponaty reprezentujące wszystkie epoki i kierunki stylistyczne przyczyniają się do tego, iż muzea berlińskie odwiedzane są co roku przez prawie 14 mln gości z całego świata. Ponad 3 mln widzów co roku ogląda przedstawienia berlińskich scen. Dużymi centrami sztuki są wyspa muzealna ze swoimi zbiorami archeologicznymi i XIX-wiecznej sztuki posiadająca rangę światowego dziedzictwa kultury UNESCO, Forum Sztuki przy Placu Poczdamskim ze swoimi znaczącymi zbiorami sztuki europejskiej oraz kompleks muzeum w Dahlem, który przedstawia sztukę pozaeuropejską oraz Muzeum Kultur Europejskich.

25

Berlin – Kulturmetropole und lebenswerte Stadt Berlin Ein umfassendes Bild höfischer Archi- tektur und Gartenkunst zeigen die Schloss- und Gartenanlagen von Potsdam-Sanssouci, Schloss Charlottenburg sowie weitere 500 Schlösser und Parks in der Region. Auch die junge Kunstszene ist in Berlin stark vertreten: Es gibt rund 450 Galerien. Mit rund 6.600 Erwerbs- tätigen im Kunstmarkt bildet Berlin ein kreatives Zentrum in der Mitte Europas. Als Treffpunkt unterschiedlicher Kulturen, verschiedener Lebens- stile und Traditionen ist Berlin ein Magnet für junge Kreative. Die UNESCO-Anerkennung als „Stadt des Designs“ würdigt die Leistungen der in Berlin ansässigen Designer, Modemacher, Fotografen, Architekten und bildenden Künstler aus aller Welt. Attraktiv für Besucher ist Berlin auch wegen der vielfältigen Einkaufsmöglichkeiten und seiner modernen

Hotellandschaft zu vergleichsweise günstigen Preisen. Das Nachtleben Berlins mit Hunderten Bars, Clubs und Diskotheken ist weit über die Stadt- grenzen hinaus bekannt. Für eine hohe Lebensqualität in der Hauptstadt sorgt die große Anzahl an Wäldern, Parks, Flüssen und Seen, die mehr als ein Drittel des Stadtgebiets ausmachen. Die „grüne Lunge“ Berlins ist der Große Tiergarten im Stadtzentrum – eine von 2.500 öffentlichen Grünanlagen. Auf unvergleichliche Weise verbindet die Hauptstadtregion das internationale Flair der Metropole Berlin mit der einzigartigen Naturlandschaft Bran- denburgs mit zahlreichen Sehenswürdigkeiten, 3.000 Seen, 35.000 Kilo- metern Flussläufen sowie 15 Bio- sphärenreservaten und Naturparks. Weitere Informationen: www.berlin-partner.de/berlinkalender

Weltkulturerbe Museumsinsel: Altes Museum | Światowe dziedzictwo kultury Wyspa Muzeów: Stare Muzeum

26



Berlin – metropolia kulturalna i miasto, w którym się dobrze żyje Bardzo dobry obraz dworskiej architektury i sztuki ogrodniczej prezentują kompleksy pałacowo-parkowe w Poczdamie-Sanssouci, Zamek Chartlottenburg oraz dalszych 500 zamków i parków w regionie. Również młoda sztuka ma silne związki z Berlinem: funkcjonuje tutaj prawie 450 galerii, w tym liczne samodzielne projekty tak, jak i duże już ustabilizowane przedsięwzięcia. Ponad 6,6 tys. osób zajmujących się zawodowo sztuką czyni z Berlina kreatywne centrum w środku Europy. Jako miejsce spotkań różnych kultur, różnych stylów życia i tradycji Berlin działa na młodych kreatywnych ludzi jak magnes. Uznany przez UNESCO jako „miasto sztuki designerskiej” Berlin jest siedzibą designerów, twórców mody, fotografów, architektów i przedstawicieli sztuk plastycznych z całego świata.

Do wysokiej jakości życia stolicy przyczynia się również duża liczba lasów, parków, rzek i jezior, które zajmują ponad 1/3 powierzchni miasta. „Zielonymi płucami” Berlina jest Tiergarten / Wielki Zwierzyniec w centrum miasta, jeden z 2,5 tys. publicznych terenów zielonych. W nieporównywalny sposób region stołeczny łączy w sobie międzynarodowy image metropolii Berlina z wyjątkowymi przyrodniczymi krajobrazami Brandenburgii, z dużą ilością atrakcji turystycznych, 3 tys. jezior, 35 tysiącami kilometrów rzek oraz 15 rezerwatami biosfery i parkami przyrody.

Berlin jest atrakcyjny dla swoich gości również z uwagi na zróżnicowane

Dalsze informacje: www.berlin-partner.de/berlinkalender

możliwości zakupów i nowoczesne hotele w porównywalnie dobrych cenach. Nocne życie Berlina z setkami barów, klubów, dyskotek znane jest daleko poza granicami miasta.

Philharmonie am Kulturforum | Filharmonia przy Forum Kultury

27



Polnische Kultur in Berlin

3. Berlin-Polska Golf Cup 2009 Światowe dziedzictwo kultury Wyspa Muzeów: Stare Muzeum

Polnische Kultur in Berlin In keiner deutschen Stadt leben so viele Polen wie in Berlin: Es sind über 43.000 polnische Staatsbürger, die in der Hauptstadt Deutschlands wohnen und damit auch die Kulturszene vor Ort prägen. Präsentationen junger polnischer Künstler finden immer größere Aufmerksamkeit – und das nicht nur bei den hier lebenden Polen, sondern vor allem bei den Berlinern. Bereits seit den 1950er Jahren weckt das Polnische Institut Berlin mit Aus- stellungen, Konzerten, literarischen Abenden, Aufführungen, Diskussionen und Konferenzen Interesse für pol- nische Kultur. Unter anderem veran- staltet es das Festival filmPOLSKA, das deutschlandweit die größte Plattform für polnische Filmkunst ist. Das Nachbarland Polen mit seinen Menschen, seiner Geschichte und seiner Kultur bringt den Bürgern in der Region auch die Deutsch-Polnische Gesellschaft Berlin e.V. näher. Der Verein besteht seit über 35 Jahren. Ein besonderer Ort für den Austausch deutsch-polnischer Kultur ist der 2001 von polnischen Künstlern in Berlin gegründete Club der polnischen Versager. Sein provokanter Name machte ihn rasch in der Öffentlichkeit 28

bekannt. Jede Woche gibt es im Club ein unterhaltsames Programm aus Musik, vor allem Jazz, Film und Satire. Platz für polnische Kunst bietet auch das Polnische Haus – Polonicum in der Potsdamer Straße, das vor allem Ausstellungen organisiert. Darüber hinaus tragen weitere Berliner Insti- tutionen und Museen, derzeit bei- spielsweise das Willy-Brandt-Haus und das Deutsche Historische Museum, zum kulturellen Austausch bei und widmen sich mit vielen Veranstaltungen der Kultur und Geschichte der polnischen Nachbarn. Ein Treffpunkt für Wirtschaft, Politik und Medien aus Deutschland und Polen ist seit 2007 der Berlin-Polska Golf Cup. Dieser wird von der Bot- schaft der Republik Polen in der Bundesrepublik Deutschland und der Firma Bermag Sp.j., Herausgeber des Wirtschaftsmagazins „Berlin“ und Betreiber des Internetportals www.berlin-polska.pl, gemeinsam mit Partnern veranstaltet.

Polska kultura w Berlinie Polska kultura w Berlinie W żadnym innym mieście w Niemczech nie mieszka tak wielu Polaków, jak w Berlinie: w stolicy Niemiec mieszka zdecydowanie ponad 43 tys. obywateli polskich, którzy tym samym odciskają swoje piętno na życiu kulturalnym miasta. Coraz większą uwagą cieszą się prezentacje polskich artystów i to nie tylko wśród żyjących tu Polaków, ale przede wszystkim wśród Berlińczyków. Już od lat 50-tych Polski Instytut Kultury w Berlinie rozbudza zainteresowanie kulturą polską poprzez wystawy, koncerty, spotkania literackie, przedstawienia, dyskusje i konferencje. Instytut organizuje między innymi Festiwal filmPOLSKA, który jest największą w Niemczech platformą polskiej sztuki filmowej. Towarzystwo Niemiecko-Polskie, stowarzyszenie zarejestrowane, przybliża też Polskę jako kraj sąsiedni wraz z jego mieszkańcami, historią i kulturą. Stowarzyszenie to istnieje od ponad 35 lat. Szczególnym miejscem polsko-niemieckiej wymiany kulturalnej jest powołany do życia w 2001 roku przez polskich artystów w Berlinie Klub Polskich Nieudaczników. Prowokująca nazwa szybko wyrobiła mu markę wśród opinii publicznej. Co tydzień

klub oferuje zajmujący program składający się z muzyki, przede wszystkim jazzowej, filmu i satyry. Miejscem dla polskiej sztuki jest też Dom Polski – Polonicum przy ulicy Potsdamer Straße, który organizuje przede wszystkim wystawy. Poza tym również inne instytucje i muzea, w chwili obecnej na przykład Dom Willy Brandta i Niemieckie Muzeum Historyczne przyczyniają się do wymiany kulturalnej i zajmują się w wielu imprezach kulturą i historią polskich sąsiadów. Berlin-Polska Golf Cup jest od 2007 roku miejscem spotkań ludzi gospodarki, polityki i mediów z Polski i Niemiec. Jest to impreza organizowana przez Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Niemczech oraz firmę Bermag Sp.j., wydawcę Magazynu Gospodarczego „Berlin“ i operatora portalu internetowego www.berlinpolska.pl, wspólnie z partnerami.

Dalsze informacje: www.polnischekultur.de www.dpgberlin.de www.polnischeversager.de www.polonicum.info www.de-pl.info www.berlin-polska.pl

Im Polnischen Institut | W Polskim Instytucie w Berlinie

Weitere Informationen: www.polnischekultur.de www.dpgberlin.de www.polnischeversager.de www.polonicum.info www.de-pl.info www.berlin-polska.pl 29



Wirtschaft in Berlin Wirtschaft in Berlin Berlin hat sich in den vergangenen Jahren vom Industrie- zum Dienstleistungsstandort entwickelt. Der Dienst- leistungssektor verzeichnet die meisten Firmenansiedlungen und -gründungen und ist gleichzeitig der Jobmotor in der Region. Eine der wichtigsten Branchen ist der Tourismus. Mit 7,91 Millionen Hotelgästen und 17,77 Millionen Übernachtungen liegt Berlin nach London und Paris an dritter Stelle der beliebtesten Städtereiseziele in Europa. Mit 26.700 Beschäftigten in rund 240 Unternehmen ist Berlin-Brandenburg auch die wichtigste Call Cen- ter-Region für den deutschsprachigen Markt. Zahlreiche Banken, Versicherungen und Finanzdienstleister zieht es seit 1990 vor allem ins traditionelle Bankenzentrum in Berlins Mitte. Für die 2.000 in Berlin ansässigen Unter- nehmen der PR- und Werbebranche ist vor allem die Nähe zu Politik und Verbänden entscheidend. Die fünf größten Arbeitgeber der Berliner Wirtschaft sind die Deutsche Bahn mit knapp 17.600 Beschäftigten, gefolgt vom Vivantes Netzwerk für Gesundheit, Siemens, der Charité Universitätsmedizin Berlin und den Berliner Verkehrsbetrieben (BVG). Ein Standortvorteil für Unternehmen sind die preisgünstigen und gut ausgestat-

teten Büro- und Gewerbeflächen, die in Berlin in allen Stadtlagen zur Ver- fügung stehen. Neben traditionellen Branchen wie Elektrotechnik oder Pharmaindustrie liegt die wirtschaftliche Zukunft Berlins vor allem in innovativen und wissensbasierten Branchen. Günstige Rahmen- bedingungen dafür bietet die ein- malige Wissenschafts- und Forschungs- landschaft der Stadt. Mit insgesamt über 450 Pharma-, Biotechnologieund Medizintechnikunternehmen ist die Region einer der führenden euro- päischen Life-Sciences-Standorte. Die Solarenergietechnik hat sich zu einer der innovativsten und wachstumsstärksten Branchen in der Hauptstadtregion entwickelt. Bereits 5.000 Arbeits- plätze sind in der Branche entstanden. Eng miteinander verknüpft sind in Berlin die traditionelle Medienbranche, die digitale Wirtschaft und die Telekommunikationsindustrie. Rund 15.000 Firmen mit 150.000 Erwerbstätigen arbeiten im Informations- und Kommunikationssektor. Seit Jahren ist die Hauptstadtregion mit dem größten Glasfasernetz Europas und dem mo- dernsten, voll digitalisierten Kommunikationsnetz Deutschlands Vorreiter einer modernen Telekommunikationsinfrastruktur.

Heizkraftwerk Berlin-Mitte | Ciepłownia w dzielnicy Berlin-Mitte

30

Gospodarka w Berlinie

Innovationszentrum Photonik in Berlin-Adlershof | Centrum Innowacyjne Photonik w Berlin-Adlershof

Gospodarka w Berlinie Berlin rozwijał się w ostatnich latach jako prężne centrum przemysłu i usług. Sektor usług odnotowuje największy przyrost nowych firm i jest jednocześnie maszyną napędzającą powstawanie nowych miejsc pracy w regionie. Jedną z najważniejszych branż jest turystyka. 7,91 mln gości hotelowych i 17,77 mln noclegów czyni z Berlina trzecie najpopularniejsze miasto turystyczne w Europie – po Londynie i Paryżu. Zatrudniając 26,7 tys. osób w prawie 240 przedsiębiorstwach Berlin-Brandenburgia stał się również najważniejszym regionem dla przedsiębiorstw typu call center na rynku niemieckojęzycznym. Berlin przyciąga od 1990 roku liczne banki, przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe i finansowe i to przede wszystkim do tradycyjnego centrum bankowości w śródmieściu Berlina. Dla 2 tys. funkcjonujących w Berlinie przedsiębiorstw branży PR i reklamy decydująca jest przede wszystkim bliskość świata polityki i naczelnych organizacji branżowych. Pięcioma największymi pracodawcami w gospodarce Berlina są: Deutsche Bahn (Koleje Niemieckie) z prawie 17,6 tys. pracowników, następnie Vivantes Netzwerk für Gesundheit (Vivantes Sieć Dla Zdrowia), Siemens, Klinika Uniwersytecka Charité w Berlinie i Berliner Verkehrsbetriebe (Berlińskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Publicznej BVG). Korzystnymi

dla przedsiębiorstw są takie czynniki, jak tanie i dobrze wyposażone powierzchnie biurowe i przemysłowe, które są w Berlinie do dyspozycji we wszystkich częściach miasta. Poza tradycyjnymi branżami takimi, jak elektrotechnika lub przemysł farmaceutyczny gospodarcza przyszłość Berlina, to przede wszystkim innowacyjne i bazujące na wiedzy branże przyszłościowe. Korzystne warunki ramowe tworzy do tego wyjątkowy układ placówek naukowych i badawczych w mieście. Przy ponad 450 przedsiębiorstwach farmaceutycznych, biotechnologicznych i zajmujących się techniką medyczną region należy do wiodących w Europie w zakresie life sciences. Technika energii słonecznej stała się jedną z najbardziej innowacyjnych i najszybciej rozwijających się branż w regionie stołecznym. W branży tej powstało już 5 tys. miejsc pracy. Ściśle ze sobą powiązane są w Berlinie tradycyjna branża mediów, sektor cyfrowy i przemysł telekomunikacyjny. Prawie 15 tys. firm zatrudniających 150 tys. pracowników pracuje w sektorze informatyki i komunikacji. Od lat region stołeczny dysponuje najbardziej gęstą siecią włókien szklanych w Europie i najnowocześniejszą w pełni cyfrową siecią komunikacyjną w Niemczech. Berlin jest awangardą nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej.

31



Wirtschaft in Berlin Von der kulturellen Vielfalt und dem künstlerischen Potenzial der Stadt profitieren vor allem Unternehmen aus den Bereichen Medien, Musik, Film, Mode und Design. Berlin ist Deutschlands Nachrichtenzentrale Nummer eins und zweitgrößte Verlags- stadt, hier entstehen außerdem ein Drittel aller deutschen Film- und Fernsehproduktionen. Über herausragende Kompetenzen verfügt Berlin-Brandenburg im Be- reich Mobilität: Die Hauptstadtregion ist Sitz führender Unternehmen der Branchen Automotive, Bahntechnik, Luft- und Raumfahrt sowie Logistik und Telematik. Exzellent ist die Ver- kehrsinfrastruktur der Region. Hier treffen die gut ausgebauten transeuropäischen Verkehrsnetze von Schiene und Straße, Luft- und Binnenschifffahrt zusammen. 100 Millionen poten- zielle Kunden sind von Berlin aus in nur acht Stunden LKW-Fahrt erreichbar. Um den Schiffsverkehr auf dem

Oder-Havel-Kanal zu verbessern, entsteht seit 2009 ein zweites, größeres Hebewerk im brandenburgischen Niederfinow. Mit dem 2006 fertiggestellten Hauptbahnhof wurde Berlin zum bedeutenden Eisenbahndrehkreuz innerhalb Europas und Schienen- knotenpunkt für den Fern- und Nahverkehr. Größtes Verkehrsprojekt Deutschlands ist der Flughafen Berlin Brandenburg International (BBI). In unmittelbarer Nähe liegt das Güter- verkehrszentrum Großbeeren, das über sein KV-Terminal die Verkehrs- träger Schiene und Straße miteinander verbindet. Ab 2011 wird der Großflughafen mit zahlreichen neuen Direktanbindungen und kürzeren Flugzeiten zu Zielen in Mittel- und Osteuropa, Asien und im gesamten pazifischen Raum die internationale Anbindung der Region deutlich erweitern. Schon heute sind viele polnische Nachbarn Kunden der Berliner Flughäfen. Ihre Zahl wird sich in wenigen Jahren weiter erhöhen. EnergieForum Berlin | EnergieForum w Berlinie

32

Gospodarka w Berlinie

Im Berliner Hauptbahnhof | Berliński Dworzec Główny

Kulturalna różnorodność oraz potencjał artystyczny miasta to korzyści przede wszystkim dla przedsiębiorstw sektora mediów, muzyki, filmu, mody i designerstwa. Berlin jest w Niemczech najważniejszym centrum informacyjnym, drugim co do wielkości miastem wydawców, poza tym tu powstaje 1/3 wszystkich niemieckich filmów i produkcji telewizyjnych. Wyjątkowymi kompetencjami region Berlina i Brandenburgii dysponuje w zakresie mobilności: region stołeczny jest siedzibą wiodących przedsiębiorstw branży samochodowej, techniki kolejowej, lotnictwa i lotów kosmicznych oraz logistyki i telematyki. Doskonała infrastruktura transportowa regionu sprawia, że spotykają się tu dobrze rozbudowane transeuropejskie sieci transportowe transportu kole jowego, drogowego, lotniczego i żeglugi śródlądowej. Do 100 mln potencjalnych klientów można dotrzeć z Berlina transportując dla nich towary, jedynie przez 8 godzin samochodem ciężarowym. Celem poprawy

warunków dla żeglugi śródlądowej na Kanale Odry – Haweli od 2009 roku powstaje w brandenburskiej miejscowości Niederfinow druga duża podnośnia statków. Wraz z ukończonym w 2006 roku dworcem głównym Berlin stał się węzłem transportu kolejowego w Europie oraz węzłem transportu dalekobieżnego i bliskiego zasięgu w Niemczech. Największym projektem transportowym w Niemczech jest port lotniczy Berlin Brandenburg International (BBI). W bezpośrednim sąsiedztwie położone jest centrum logistyczne Großbeeren, który poprzez swój terminal transportu multimodalnego łączy ze sobą transport drogowy i kolejowy. Od 2011 roku nowy duży port lotniczy zdecydowanie rozszerzy możliwości międzynarodowych połączeń zyskując liczne nowe bezpośrednie loty i krótsze czasy przelotów do miejsc w Europie Środkowej i Wschodniej, Azji oraz na terenie całego Pacyfiku. Już dziś wielu polskich sąsiadów jest klientami berlińskich lotnisk.

33



Wirtschaft in Berlin

Messegelände Berlin mit ICC und Funkturm | Tereny targowe z ICC i wieżą telekomunikacyjną

Internationale Messen und Kongresse geben der Wirtschaftsregion BerlinBrandenburg wichtige Impulse. Rund 100 Messen mit über zwei Millionen Besuchern finden jährlich in den Messehallen am Funkturm statt. Die Messe Berlin gehört zu den zehn umsatzstärksten Messegesellschaften weltweit und ist über ein weit verzweigtes Netz von Auslandsvertretungen in über 100 Ländern vertreten. Im ICC, Europas größtem Kongresszentrum, gibt es jedes Jahr über 600 Veranstaltungen. 2008 belegte die Kongressstadt Berlin Platz 2 der weltweiten Kongressstädte. Mit sechs Kongresszentren und Hallen, darunter die neue O2 World am Ostbahnhof, die zu den modernsten Multifunktionsarenen der Welt zählt, über 160 Tagungshotels sowie 135 anderen Veranstaltungsstätten verfügt Berlin über ein herausragendes Angebot an Tagungsorten. Darüber hinaus ermöglichen zahlreiche Verbands- und Brancheninitiativen persönliche Kontakte und erleichtern den 34

Einstieg in die Berliner Wirtschaft und zu neuen Märkten. Unternehmen aus Mittel- und Osteuropa finden in Berlin ein hervorragendes Angebot gut qualifizierter Arbeitskräfte, die mit Sprachen und Mentalitäten der mittelund osteuropäischen Nachbarstaaten vertraut sind. Weltweit agierende Unternehmen und Banken erschließen von hier neue Märkte und machen Berlin zur Drehscheibe zwischen Ost und West. Die Berliner Landespolitik räumt der Zusammenarbeit eine hohe Priorität ein. Die Verflechtungen mit den neuen EU-Mitgliedsstaaten im Bereich Handel und Dienstleistungen, die bereits in den vergangenen Jahren deutlich gestiegen sind, werden sich noch weiter intensivieren. Im Jahr 2008 exportierte Berlin Waren im Wert von 590 Millionen Euro nach Polen. Neue gewinnbringende Kooperationspotenziale bieten sich unter anderem in der Gesundheitswirtschaft, der Medizintechnik, der Telekommunikation, im Bereich Verkehr sowie in der Umwelt- und Entsorgungswirtschaft.

Gospodarka w Berlinie

O2 World am Ostbahnhof | Hala O2 World przy Dworcu Wschodnim

Międzynarodowe targi i kongresy dają regionowi gospodarczemu Berlina i Brandenburgii ważne impulsy. W halach targowych przy Wieży Telekomunikacyjnej co roku odbywa się prawie 100 imprez targowych, które odwiedza ponad 2 mln gości. Messe Berlin (Targi Berlińskie) należą do 10 spółek targowych o największych obrotach na całym świecie i reprezentowane są poprzez swoją rozgałęzioną sieć przedstawicielstw zagranicznych w ponad 100 krajach. W ICC największym europejskim centrum kongresowych odbywa się co roku ponad 600 imprez. W 2008 roku Berlin jako miejsce organizacji kongresów i sympozjów zajął drugie miejsce na świecie. Sześć dużych hal kongresowych, w tym nowa hala O2 World przy Dworcu Wschodnim, która należy do najnowocześniejszych sal wielofunkcyjnych na świecie, oraz z ponad 160 hoteli kongresowych i 135 innych lokalizacji nadających się na imprezy różnego rodzaju czyni z Berlina wyjątkową ofertą miejsc spotkań. Poza tym liczne inicjatywy zrzeszeń

i branż umożliwiają osobiste kontakty i ułatwiają dostęp do gospodarki Berlina i nowych rynków. Przedsiębiorstwa z Europy Środkowej i Wschodniej znajdują w Berlinie doskonałą ofertę wysoko wykwalifikowanej kadry roboczej, której znane są języki i mentalność sąsiedzkich państw środkowoi wschodnioeuropejskich. Działające na całym świecie przedsiębiorstwa i banki znajdują tu swoje nowe rynki i czynią Berlin osią między Wschodem a Zachodem. Polityka kraju związkowego Berlin przypisuje współpracy wysokie znaczenie. Powiązania z nowymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej w zakresie handlu i usług, które w ostatnich latach decydująco wzrosły zostaną jeszcze zintensyfikowaną. W roku 2008 Berlin wyeksportował już do Polski towary o wartości 590 mln euro. Nowe, budzące nadzieję na zysk potencjały kooperacji zarysowują się między innymi w ekonomice zdrowia, technice medycznej, telekomunikacji, transporcie oraz ochronie środowiska i utylizacji.

35

Investieren in Berlin und Brandenburg Investieren in Berlin und Brandenburg Die Erweiterung der Europäischen Union 2004 eröffnete neue Chancen für die wirtschaftlichen Beziehungen zwischen Berlin und den Ländern Mittel- und Osteuropas. Dazu trägt nicht nur die zentrale Lage der Hauptstadtregion im erweiterten Europa bei. Investoren profitieren von den Potenzialen der Region in den Kompetenzfeldern und Wachstumsbranchen Dienstleistungen, Medien, IT und Krea- tivwirtschaft, Life Sciences sowie Indus- trie, Mobilität und Clean Technologies. Die erste Adresse für Unternehmen in Berlin ist die Berlin Partner GmbH. Sie bietet Investoren aus einer Hand umfassende Dienstleistungen rund um die Ansiedlung und Firmenerweiterung in Berlin, begleitet Firmen aus der Region in allen Fragen der Außenwirtschaftsförderung, vermittelt Kooperationspartner und Kontakte zu Behör-

Inwestowanie w Berlinie i Brandenburgii

den, Banken, Kammern, Verbänden und Unternehmensnetzwerken und ist für das Standortmarketing verantwortlich. Im Business Location Center (BLC), dem zentralen Online-Portal für die regionale Wirtschaft, sind alle wichtigen Standort- und Brancheninformationen zur Wirtschaftsregion BerlinBrandenburg abrufbar. Einzigartig sind die Berliner Servicepakete, die Investoren bei der Personalrekrutierung und -qualifizierung, Immobiliensuche sowie Finanzierung und Förderung unterstützen. Mit dem „Berlin Business Welcome Package“ können Unternehmen den Standort drei Monate lang kostengünstig testen. Das Enterprise Europe Network Berlin-Brandenburg informiert über wirtschaftsrelevante Entwicklungen, Initiativen und Programme der Europäischen Union und hilft bei der Suche nach Geschäfts- und Technologiepartnern.

Business Location Center | Business Location Center

36



Sitz von IHK Berlin und Berlin Partner GmbH | Siedziba IHK Berlin i Berlin Partner GmbH

Inwestowanie w Berlinie i Brandenburgii Rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004 roku otworzyło nowe szanse dla kontaktów gospodarczych między Berlinem a państwami Europy Środkowej i Wschodniej. Przyczynia się do tego nie tylko centralne położenie regionu stołecznego w rozszerzonej Europie. Inwestorzy odnoszą korzyści z potencjałów regionu, jakimi są główne obszary kompetencji oraz rozwojowe branże usług, media, informatyka, komunikacja, kreatywne dziedziny gospodarki life cience oraz przemysł, mobilność i tzw. czyste technologie. Pierwszym adresem dla przedsiębiorców w Berlinie jest spółka Berlin Partner GmbH. Oferuje ona inwestorom szeroko zakrojone usługi związane z założeniem i rozwijaniem firmy w Berlinie, towarzyszy firmom z regionu we wszystkich kwestiach związanych z handlem zagranicznym, pośredniczy w pozyskaniu partnerów kooperacyjnych i nawiązaniu kontaktów z urzędami, bankami, izbami samorządu gospodarczego, zrzesze-

niami i grupami sieciowej współpracy przedsiębiorców. Spółka ta odpowiedzialna jest za marketing w ramach pozyskiwania inwestorów. W Business Location Center (BLC) centralnym portalu internetowym regionalnej gospodarki można znaleźć wszystkie ważne informacje o funkcjonujących w regionie gospodarczym BerlinBrandenburgia branżach i przedsiębiorstwach. Wyjątkowe są berlińskie pakiety serwisowe, które wspierają inwestorów podczas rekrutacji i poprawy kwalifikacji personelu, poszukiwania nieruchomości oraz finansowania i pozyskiwania środków pomocowych. Berliński „Business Welcome Package“ pomaga przedsiębiorcom przez trzy miesiące testować po korzystnych cenach nową berlińską lokalizację. Enterprises Europe Network Berlin-Brandenburgia informuje o wszystkich wydarzeniach ważnych dla rozwoju gospodarczego, inicjatywach i programach Unii Europejskiej i pomaga przy poszukiwaniu partnerów businessowych i technologicznych.

37

Investieren in Berlin und Brandenburg Als Koordinator des EU-Net Oderpartnership EUNOP verfügt Berlin Partner über sehr gute Verbindungen zu Partnereinrichtungen sowohl in der Hauptstadtregion als auch in den westpolnischen Wojewodschaften. Bei der Bewerbung des Investitionsstandortes Berlin-Brandenburg arbeitet die Gesellschaft eng mit der ZukunftsAgentur Brandenburg GmbH (ZAB) zusammen, die als One-Stop-Agency des Landes Brandenburg Investitionsvorhaben, Technologieentwicklungen und Existenzgründungen betreut. Unterstützung in allen Verwaltungsangelegenheiten bietet die Zentrale Anlauf- und Koordinierungsstelle für Unternehmen (ZAK) des Berliner Senats. Ihr Ziel ist es, geplante Investitionen durch die Beschleunigung von Geneh- migungsverfahren voranzutreiben und den Standort so unternehmerfreundlich zu gestalten. Sie betreut Investoren bei schwierigen Verhandlungen mit Bezirken oder Behörden, bei Baugenehmigungen und leistet

schnell und unbürokratisch Hilfe. Darüber hinaus bieten die Berliner Technologie- und Gründerzentren ein umfassendes Serviceangebot. Ziel ist die enge Zusammenarbeit von For- schung, Entwicklung und Produktion durch die Ansiedlung von innovativen Unternehmen. Das Internationale Gründerzentrum OWZ in der Stadt für Wissenschaft, Wirtschaft und Medien Berlin-Adlershof unterstützt international agierende Unternehmensgründer und junge innovative Unternehmen, die von Berlin aus wirtschaftliche Ko- operationen starten wollen. Seit 1997 betreute die Innovations-Zentrum Berlin Management GmbH (IZBM) im OWZ mehr als 60 Unternehmen. Weitere Informationen: www.berlin-partner.de www.businesslocationcenter.de www.eunop.eu www.berlin.ihk24.de www.zab-brandenburg.de www.berlin.de/zak www.owz.izbm.de

Internationales Gründerzentrum OWZ | Międzynarodowy Inkubator Przedsiębiorczości OWZ

38



Inwestowanie w Berlinie i Brandenburgii

Enterprise Europe Network in Berlin | Enterprise Europe Network w Berlinie

Jako koordynator unijnej sieci Oder Partnership EUNOP Berlin Partner dysponuje bardzo dobrymi kontaktami z placówkami partnerskimi, zarówno w regionie stołecznym, jak i w województwach Polski Zachodniej.

przy pozyskiwaniu pozwolenia na budowę. Pomoc ta jest szybka i niezbiurokratyzowana. Poza tym Berlińskie Centrum Technologii i Inkubator Przedsiębiorczości również dysponują szeroko zakrojoną ofertą serwisową.

Przy promowaniu Berlina-Brandenburgii jako lokalizacji inwestycji spółka ściśle współpracuje z ZukunftsAgentur Brandenburg GmbH, która jako agenda Kraju Związkowego Brandenburgia opiekuje się na zasadzie jednego okienka przedsięwzięciami inwestycyjnymi, rozwojem technologii i wspieraniem podejmowania działalności gospodarczej. Wsparcie we wszystkich kwestiach administracyjnych oferuje Centralny Punkt Kontaktowy i Koordynacyjny Dla Przedsiębiorców (ZAK) Senatu Berlina. Celem jest przyspieszenie planowanych inwestycji poprzez przyspieszenie procedur uzyskiwania pozwoleń, a tym samym przyczynianie się do tego, aby Berlin postrzegany był jako przyjazne przedsiębiorcom miejsce inwestycji. Tu inwestorzy znajdą wsparcie w przypadku trudnych negocjacji z poszczególnymi dzielnicami lub urzędami,

Celem jest ścisła współpraca sektora badań, rozwoju i produkcji poprzez tworzenie innowacyjnych przedsiębiorstw. Międzynarodowy Inkubator Przedsiębiorczości OWZ w Miasteczku Nauki, Gospodarki i Mediów BerlinAdlershof wspiera powstające międzynarodowe firmy i młode innowacyjne przedsiębiorstwa, które tu z Berlina chcą rozpocząć współpracę gospodarczą. Od 1997 roku spółka Centrum Innowacyjne Management GmbH (IZBM) w OWZ pomaga ponad 60 przedsiębiorstwom. Dalsze informacje: www.berlin-partner.de www.businesslocationcenter.de www.eunop.eu www.berlin.ihk24.de www.zab-brandenburg.de www.berlin.de/zak www.owz.izbm.de

39



Wissenschaft und Forschung in Berlin Wissenschaft und Forschung in Berlin Als Standort für Wissenschaft und Forschung hat Berlin Tradition: Renommierte Wissenschaftler wie Alexander und Wilhelm von Humboldt, Rudolf Virchow, Max Planck, Albert Einstein und Konrad Zuse lebten und arbeiteten in Berlin und sind eng mit der Berliner Wissenschaftsgeschichte verbunden. Berlin gehört heute zu den größten und vielfältigsten Wissenschaftsregionen in Europa. An vier Universitäten, sieben Fachhochschulen, vier Kunsthochschulen, 19 privaten Hochschulen sowie fast 100 außeruniversitären Forschungsstätten lehren, forschen, arbeiten und studieren rund 200.000 Menschen aus aller Welt. Die großen nationalen Forschungsorganisationen – Fraunhofer- und Max-Planck-Gesellschaft, Helmholtzund Leibniz-Gemeinschaft – sind jeweils mit mehreren Instituten in Berlin vertreten, ebenso Ressortforschungs-

einrichtungen des Bundes und des Landes Berlin. Die 1710 gegründete Charité ist die größte medizinische Fakultät in Europa und eines der ältesten und traditionsreichsten Krankenhäuser in Deutschland. Das Universitätsklinikum wird von der Freien Universität Berlin und der HumboldtUniversität zu Berlin getragen. Internationalität wird an den Berliner Hochschulen groß geschrieben: Mehr als 1.600 Kooperationen bestehen mit Partnerhochschulen in aller Welt. Als Universitätsstadt wird Berlin weltweit immer beliebter: 15,9 Prozent der 134.500 Studierenden kommen aus dem Ausland. Bei der Anzahl ausländischer Gastwissenschaftler belegen die Freie Universität und die Humboldt-Universität bundesweit Spitzenplätze. Jedes Jahr schließen 20.000 junge Menschen erfolgreich ihre Hochschulausbildung in Berlin ab.

Humboldt-Universität zu Berlin | Uniwersytet im Humboldta w Berlinie

40

Nauka i badania naukowe w Berlinie

Lange Nacht der Wissenschaften | Długa Noc Nauki

Nauka i badania naukowe w Berlinie Berlin to tradycyjne miasto badań i nauki. W Berlinie żyli i pracowali tak renomowani naukowcy, jak Alexander i Wilhelm von Humboldt, Rudolf Virchow, Max Planck, Albert Einstein i Konrad Zuse. Ich dzieło jest ściśle związane z historią nauki w Berlinie. Również dziś Berlin należy do największych i najbardziej zróżnicowanych regionów naukowych w Europie. Na 4 uniwersytetach, 7 wyższych szkołach zawodowych, 4 wyższych szkołach artystycznych, 19 prywatnych szkołach wyższych, prawie 100 pozauniwersyteckich placówkach naukowych wykłada, bada i studiuje prawie 200 tys. ludzi z całego świata. Duże, narodowe organizacje naukowe – Towarzystwo Fraunhofera i Towarzystwo Maxa Plancka, Towarzystwo Helmholtza i Towarzystwo Leibniza – reprezentowane są w Berlinie przez kilka instytutów, tak samo jak placówki bada-

wcze resortów federalnych i Kraju Związkowego Berlin. Charité założone w 1710 roku to największy wydział medycyny w Europie oraz jeden z najstarszych szpitali w Niemczech o ogromnej tradycji. Klinikę Uniwersytecką utrzymują wspólnie Wolny Uniwersytet i Uniwersytet Humboldta. Umiędzynarodowienie widać wszędzie w berlińskich szkołach wyższych: ponad 1600 istniejących kooperacji z partnerskimi szkołami wyższymi na całym świecie. Jako miasto uniwersyteckie Berlin staje się też na świecie coraz bardziej popularny: 15,9 procent spośród 134,5 tys. studentów pochodzi z zagranicy. Jeżeli chodzi o liczbę zagranicznych goszczących tu naukowców, to zarówno Wolny Uniwersytet, jak i Uniwersytet Humboldta zajmują najwyższe pozycje w całej Republice Federalnej Niemiec. Co roku 20 tys. absolwentów kończy z powodzeniem swoje berlińskie studia.

41



Wissenschaft und Forschung in Berlin Hochschulen, Forschungsinstitute und Wirtschaftsunternehmen sind in Berlin eng miteinander verzahnt. Technologieparks und Gründerzentren sowie zahlreiche Brancheninitiativen sorgen dafür, dass Unternehmen von der vielfältigen Berliner Forschungslandschaft profitieren. Die Stadt für Wissenschaft, Wirtschaft und Medien in Adlershof ist einer der erfolgreichsten Hochtechnologiestandorte Deutschlands mit über 800 Firmen. Im integrierten Wissenschafts- und Technologiepark sind sechs naturwissenschaftliche Institute der HumboldtUniversität sowie elf außeruniversitäre Forschungsinstitute angesiedelt. Praktische Wirtschaftsförderung leistet die WISTA-Management GmbH mit ihren Innovations- und Gründerzentren. Das Internationale Gründerzentrum (OWZ) bietet vor allem international agierenden Unternehmens-

gründern und jungen innovativen Unternehmen Unterstützung. Auf Biotechnologie ist der Campus Berlin-Buch im Norden der Stadt spezialisiert. Durch die enge Zusammenarbeit von Forschung und Industrie können wissenschaftliche Erkenntnisse schnell nutzbar gemacht werden: Einrichtungen der Grundlagenforschung kooperieren hier eng mit den Kliniken vor Ort sowie rund 50 biomedizinischen Firmen im BiotechPark Berlin-Buch. Seit 2007 betreiben die Charité und das Max-DelbrückCentrum für Molekulare Medizin Berlin-Buch auf dem Campus ein gemeinsames transnationales klinisches Forschungszentrum – das Experimental and Clinical Research Center. Ziel ist die Umsetzung grundlagenwissenschaftlicher Erkenntnisse in die klinische Anwendung.

Forschungsgebäude der Bayer Schering Pharma AG | Budynek badawczy firmy Bayer Schering Pharma S. A.

Nauka i badania naukowe w Berlinie Szkoły wyższe, instytuty badawcze i naukowe przedsiębiorstwa są w Berlinie ściśle ze sobą powiązane. Ponad 20 parków technologicznych i inkubatorów przedsiębiorczości oraz liczne inicjatywy poszczególnych branż przyczyniają się do tego, iż przedsiębiorstwa odnoszą korzyści z tak bogatego krajobrazu badawczego Berlina. Miasto Nauki, Gospodarki i Mediów w dzielnicy Adlershof, to jeden z odnoszących największe sukcesy tego typu projektów zaawansowanych technologii w Niemczech. Swoją siedzibę ma tu ponad 800 firm. W zintegrowanym Parku NaukowoTechnologicznym swoją siedzibę znalazło 6 instytutów nauk przyrodniczych Uniwersytetu Humboldta oraz 11 pozauniwersyteckich instytutów badawczych. Praktycznym wsparciem gospodarki zajmuje się WISTA-Management GmbH i jej centra innowacyjne oraz inkubatory przedsiębiorczości. Międzynarodowy Inkubator Przedsiębiorczości (OWZ) oferuje swoje

wsparcie przede wszystkim osobom zakładającym przedsiębiorstwa funkcjonujące w układzie międzynarodowym oraz młodym innowacyjnym przedsiębiorcom. W dziedzinie biotechnologii specjalizuje się kampus Berlin-Buch na północy miasta. Poprzez ścisłą współpracę nauki i przemysłu wiedza naukowa może być szybko wykorzystana: placówki badań podstawowych współpracują tutaj ściśle z klinikami miejscowymi oraz prawie 50 firmami biomedycznymi w Parku Biotechnologii Berlin-Buch. Od 2007 roku Berlińska Klinika Akademicka Charité i Centrum Medycyny Molekularnej Maxa Delbrücka Berlin-Buch. W kampusie tym zajmują się prowadzeniem wspólnego transnarodowego klinicznego centrum badawczego – Experimental and Clinical Research Center. Celem jest wykorzystanie wyników badań podstawowych w zastosowaniach klinicznych.

Campus Berlin-Buch | Campus Parku Biotechnologicznego Berlin-Buch

42

43

Berliner Messe- und Kongresskalender



Berliński kalendarz targów i kongresów

Januar | STYCZEŃ

März | MARZEC

September | WRZESIEŃ

Internationale Grüne Woche Berlin Ausstellung für Ernährungswirtschaft, Landwirtschaft und Gartenbau Międzynarodowy Zielony Tydzień w Berlinie Wystawa poświęcona gospodarce żywnościowej, rolnictwu i ogrodnictwu Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.gruenewoche.de

ITB Berlin Internationale Tourismus-Börse Międzynarodowa Giełda Turystyki Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.itb-berlin.de

IFA – Consumer Electronics Unlimited Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.ifa-berlin.de

BERLIN FASHION WEEK Diverse Veranstaltungsorte Imprezy w wielu miejscach www.fashion-week-berlin.com

Februar | LUTY FRUIT LOGISTICA Internationale Messe für Früchte- und Gemüsemarketing Międzynarodowe Targi Marketingu Owoców i Warzyw Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.fruitlogistica.de bautec Internationale Fachmesse für Bauen und Gebäudetechnik Międzynarodowe Targi Branżowe Budownictwa i Techniki Budynków Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.bautec.com Build IT Berlin Fachmesse für IT und Kommunikation im Bauwesen Branżowe Targi IT i Komunikacji w Budownictwie Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.messe-berlin.de

44

April | KWIECIEŃ Wasser Berlin Internationale Fachmesse und Kongress Międzynarodowe Targi Branżowe Gospodarki Wodnej wraz z Kongresem Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.wasser-berlin.de

Mai | MAJ Coil Winding Insulation & Electrical Manufacturing Exhibition Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.coilwindingexpo.com

Juni | CZERWIEC ILA – Berlin Air Show International Aerospace Exhibition and Conferences Międzynarodowa Wystawa Lotnictwa i Kosmonautyki wraz z konferencjami Flughafen Schönefeld Port Lotniczy Schönefeld www.ila-berlin.de

InnoTrans Internationale Fachmesse für Verkehrstechnik, Innovative Komponenten-Fahrzeuge-Systeme Międzynarodowe Targi Branżowe Techniki Transportu i Innowacyjnych Komponentów, Pojazdów i Systemów Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.innotrans.de Popkomm Ausstellung, Festival und Kongress Wystawa, festiwal i kongres Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.popkomm.de

Oktober | PAŹDZIERNIK ART FORUM BERLIN – Internationale Messe für Gegenwartskunst Międzynarodowe Targi Sztuki Współczesnej Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.art-forum-berlin.de

YOU Berlin Europäische Jugendmesse Music, Sports, Lifestyle, Education Europejskie Targi Młodzieżowe Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.you.de

November | LISTOPAD IMPORT SHOP BERLIN Messegelände Berlińskie Tereny Targowe www.importshop-berlin.de EXPOLINGUA Berlin International Fair for Languages and Cultures Russisches Haus der Wissenschaft und Kultur Dom Nauki i Kultury Rosyjskiej www.expolingua.com Weitere Messetermine im Internet unter www.messe-berlin.de oder www.berlin-partner.de/berlinkalender Terminy pozostałych imprez targowych w internecie, na stronie www.messe-berlin.de lub www.berlin-partner.de/berlinkalender

Art Forum Berlin | Międzynarodowe Targi Sztuki Współczesnej

Juli | lipiec BERLIN FASHION WEEK Diverse Veranstaltungsorte Imprezy w wielu miejscach www.fashion-week-berlin.com

45



Berliner Kulturkalender Januar | STYCZEŃ Berliner Neujahrslauf Noworoczny Bieg Berliński www.scc-events.com

www.scc-events.com

Klassiktage Berliner Schlösser Dni Klasyki w Pałacach Berlina www.berliner-schlosskonzerte.de

Mai | MAJ

august | SIERPIEŃ

Berliner Sechs-Tage-Rennen Berlińska Sześciodniówka – wyścigi kolarskie www.sechstagerennen-berlin.de

Europawoche Tydzień Europejski www.berlin.de/rbmskzl/europa/oeffentlichkeitsarbeit/europawoche.html

Tanz im August. Internationales Tanzfest | Tańcząc w sierpniu www.tanzimaugust.de

Lange Nacht der Museen Długa Noc Muzeów www.lange-nacht-der-museen.de

Februar | LUTY Berlinale Internationale Filmfestspiele Berlin Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie www.berlinale.de Karnevalszug Berlin Pochód karnawałowy w Berlinie www.karnevals-zug-berlin.de

März | MARZEC berlin biennale für zeitgenössische kunst berlińskie biennale sztuki współczesnej www.berlinbiennale.de MaerzMusik Festival für aktuelle Musik Festiwal Muzyki Aktualnej www.maerzmusik.de Lange Nacht des Shoppings Długa Noc Zakupów www.lange-nacht-des-shoppings.de

Berliner Halbmarathon

Berliński kalendarz imprez kulturalnych

Półmaraton Berliński

Karneval der Kulturen Karnawał Kultur www.karneval-berlin.de MuseumsInselFestival Festiwal Wyspy Muzealnej www.smb.spk-berlin.de/mif/ Berlin-Polska Golf Cup www.berlin-polska.pl/Berlin-Polska_ Golf_Cup

Juni | CZERWIEC Lange Nacht der Wissenschaften Długa Noc Nauki www.langenachtderwissenschaften.de Fête de la Musique www.fetedelamusique.de popdeurope Internationales Musikfestival Międzynarodowy Festiwal Muzyczny www.popdeurope.de Christopher Street Day www.csd-berlin.de

Lange Nacht der Museen Długa Noc Muzeów www.lange-nacht-der-museen.de

September | WRZESIEŃ Pyronale. Das Feuerwerk-WorldChampionat | Pironalia. Mistrzostwa Świata Fajerwerków www.pyronale.biz internationales literaturfestival berlin Międzynarodowy Festiwal Literatury Berlin www.literaturfestival.com Musikfest Berlin Festiwal Muzyki w Berlinie www.berlinerfestspiele.de real,- Berlin-Marathon real,- Maraton Berliński www.berlin-marathon.com

Oktober | PAŹDZIERNIK Lange Nacht des Shoppings Długa Noc Zakupów www.lange-nacht-des-shoppings.de

November | LISTOPAD JazzFest Berlin Święto Jazzu w Berlinie www.berlinerfestspiele.de Berliner Märchentage Berlińskie Dni Baśni www.berliner-maerchentage.de

Dezember | GRUDZIEŃ Silvesterparty am Brandenburger Tor Impreza Sylwestrowa www.silvester-berlin.de Regelmäßig aktualisierte Termine im Internet unter www.berlin-partner.de/berlinkalender Aktualizowane na bieżąco terminy imprez na stronie internetowej www.berlin-partner.de/berlinkalender

ISTAF Internationales Stadionfest | ISTAF Międzynarodowy Mityng Lekkoatletyczny

Juli | lipiec

April | KWIECIEŃ

All Nations Festival www.allnationsfestival.de

filmPOLSKA www.filmpolska.de

Classic Open Air www.classicopenair.de

46

Berliner Gauklerfest Berliński Festyn Kuglarzy www.gauklerfest.de

ISTAF Internationales Stadionfest der Leichtathletik Międzynarodowe Zawody Lekkoatletyczne www.istaf.de

47

Wirtschaft, Verbände und Institutionen in Berlin Wirtschaft, Verbände und Institutionen in Berlin Partnerzy gospodarczy, organizacje i instytucje w Berlinie Berlin Partner GmbH Ludwig Erhard Haus Fasanenstraße 85, 10623 Berlin Tel.: +49 30 39980-0, Fax: -239 www.berlin-partner.de Berlin-Polska.pl – Offizielles polnischsprachiges Berlin-Portal Oficjalny polskojęzyczny portal berliński Bermag Sp.j. Przedstawicielstwo w Berlinie Askanischer Platz 4, 10963 Berlin Tel: +49 30 818075-38, Fax: -40 www.berlin-polska.pl BERPOL Verein der polnischen Kaufleute und Industriellen in Berlin e.V. Stowarzyszenie Polskich Handlowców i Przemysłowców w Berlinie Wilmersdorfer Straße 20, 10585 Berlin Tel.: +49 30 3424126 www.berpol.de Botschaft der Republik Polen Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej Lassenstraße 19-21, 14193 Berlin Tel.: +49 30 22313-0, Fax: -155 www.berlin.polemb.net Botschaft der Republik Polen Abteilung Handel und Investitionen Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej Wydział Handlu i Inwestycji Leipziger Platz 2, 10117 Berlin Tel.: +49 30 2062267-0 , Fax: -30 www.berlin.trade.gov.pl/de Deutsch-Polnische Gesellschaft Berlin e.V. Towarzystwo Niemiecko-Polskie w Berlinie Schillerstraße 59, 10627 Berlin Tel.: +49 30 713892-13, Fax: -01 www.dpgberlin.de 48

Deutsch-Polnische Gesellschaft Bundesverband e.V. (DPG) Federalny Związek Towarzystw Niemiecko-Polskich Schillerstraße 59, 10627 Berlin Tel.: +49 30 265516-30, Fax: -31 www.dpg-bundesverband.de Deutsch-Polnische JuristenVereinigung e.V. Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie Prawników Littenstraße 11, 10179 Berlin Tel./Fax: +49 30 254710 www.dpjv.de Handwerkskammer Berlin Berlińska Izba Rzemieślnicza Blücherstraße 68, 10961 Berlin Tel.: +49 30 25903-01, Fax: -235 www.hwk-berlin.de IHK Berlin Service Center Centrum Serwisowe Izby Przemysłowo-Handlowej w Berlinie Ludwig Erhard Haus Fasanenstraße 85, 10623 Berlin Tel.: +49 30 31510-0, Fax: -166 www.berlin.ihk24.de Investitionsbank Berlin (IBB) Berliński Bank Inwestycyjny Bundesallee 210, 10719 Berlin Tel.: +49 30 2125-0, Fax: -2020 www.ibb.de Mittel- und Osteuropa Club c/o von Zanthier & Schulz Kurfürstendamm 217, 10719 Berlin www.moe-club.de



Partnerzy gospodarczy, organizacje i instytucje w Berlinie NIKE Polnische Unternehmerschaft e.V. NIKE Polska Przedsiębiorczość stow. zar. Kiefholzstraße 35, 12435 Berlin Tel.: +49 30 885506-61, Fax: -62 www.nike-ev.com OWZ – Internationales Gründerzentrum Berlin-Adlershof OWZ – Międzynarodowy Inkubator Przedsiębiorczości Berlin-Adlershof Rudower Chaussee 29, 12489 Berlin Tel.: +49 30 6392-6000, Fax: -6010 www.owz.izbm.de Polnischer Sozialrat e.V. Polska Rada Społeczna Oranienstraße 34, 10999 Berlin Tel.: +49 30 6151717 Fax: +49 30 61659288 www.polskarada.de Polnisches Fremdenverkehrsamt Polskie Centrum Informacji Turystycznej w Niemczech Kurfürstendamm 71, 10709 Berlin Tel.: +49 30 210092-0, Fax: -14 www.polen.travel/de/ Polnisches Haus / Polonicum Dom Polski / Polonicum Potsdamer Straße 63, 10785 Berlin Tel.: +49 30 3830320-0, Fax: -2 www.polonica-net.com

Polnisches Institut Berlin Instytut Polski w Berlinie Burgstraße 27, 10178 Berlin Tel.: +49 30 247581-0, Fax: -30 www.polnischekultur.de Wirtschaftsmagazin Ost-West-Contact Magazyn Gospodarczy Ost-WestContact Ritterstraße 2b, 10969 Berlin Tel.: +49 30 615089-0, Fax: -29 www.ost-west-contact.de WISTA-Management GmbH, Wissenschafts- und Technologiepark Adlershof – Stadt für Wissenschaft, Wirtschaft und Medien Park Naukowo-Technologiczny Adlershof – Miasto Nauki, Gospodarki i Mediów Rudower Chaussee 17, 12489 Berlin Tel.: +49 30 6392-2202, Fax: -2203 www.wista.de ZAK Zentrale Anlauf- und Koordinierungsstelle für Unternehmen ZAK Centralny Punkt KontaktowoKoordynacyjny dla Przedsiębiorstw Martin-Luther-Straße 105, 10825 Berlin Tel.: +49 30 9013-7601, Fax: -8253 www.berlin.de/zak ZukunftsAgentur Brandenburg GmbH Agencja Przyszłości Brandenburgii Sp. z o. o. Steinstraße 104-106, 14480 Potsdam Tel.: +49 331 660-3835/6, Fax: -3840 www.zab-brandenburg.de Investitionsbank Berlin | Berliński Bank Inwestycyjny

NIKE Polnische Frauen in Wirtschaft und Kultur e.V. NIKE Polki w Gospodarce i Kulturze stow. zar. Westhafenstraße 1, 13353 Berlin Tel.: +49 30 21966-038, Fax: -174 www.nike2001.de 49

Serviceadressen Berlin | Numery usługowe w Berlinie Serviceadressen Berlin Numery usługowe w Berlinie Polizei | Policja 110 Feuerwehr/Notdienst Straż pożarna i pogotowie 112 Zentrale Behördennummer Centralny numer urzędowy 115 Bürgertelefon Berliner Polizei

Berliner Verkehrsbetriebe BVG Berlińskie Zakłady Komunikacyjne BVG

(030) 19449, www.bvg.de S-Bahn Berlin | Berlińskie Zakłady Komunikacyjne BVG (030) 29743333, www.s-bahn-berlin.de

the place to be.

Deutsche Bahn AG Reiseservice Informacja kolejowa Deutsche Bahn 0180 5 996633 (0,14 Euro/Min. aus dem dt. Festnetz), www.bahn.de

Policja Berlina (030) 46644664

Ärztlicher Bereitschaftsdienst Pogotowie ratunkowe (030) 310031, www.kvberlin.de Zahnärztlicher Notfalldienst Pogotowie stomatologiczne (030) 89004333, www.kzv-berlin.de Giftnotruf

Berliner Flughäfen Information Informacja Berlińskie Porty Lotnicze 0180 5 000186 (0,14 Euro/Min. aus dem deutschen Festnetz) www.berlin-airport.de ADAC Pannenhilfe ADAC pomoc drogowa 0180 2 222222 (0,06 Euro/Anruf), www.adac.de

Środki toksyczne numer alarmowy

(030) 19240, www.bbges.de Apothekennotdienst Pogotowie aptekarskie www.akberlin.de Telefonauskunft (Auswahl) | Informacja telefoniczna (wybrane numery) Deutsche Telekom AG 11833 telegate AG 11880

Autovermietungen (Auswahl) Wynajem samochodów (wybrane numery) AVIS 0180 5 217702 (0,14 Euro/Min. aus dem dt. Festnetz), www.avis.de Europcar 0180 5 8000 (0,14 Euro/Min. aus dem dt. Festnetz), www.europcar.de Sixt 0180 5 252525 (0,14 Euro/Min aus dem dt. Festnetz), www.sixt.de Taxiruf (Auswahl)

Zentrales Fundbüro Berlin Biuro Rzeczy Znalezionych (030) 75603101 Touristeninformation Informacja turystyczna (030) 250025, www.visit-berlin.de Museumsinformation Berlin Infolinia Muzeów Berlińskich (030) 24749888, www.berlin.de/orte/museum

50

For Frank Briegmann, Berlin is the place to be.

Taksówki (wybrane numery)

Würfelfunk (0800) 2222255 TaxiFunk Berlin (030) 443322 City-Funk Berlin (030) 210202

As President & CEO of Universal Music Germany, he finds it keeps him plugged in to the latest urban sounds and trends, and in touch with stars of today and tomorrow.

Kreditkartenverlust Utrata karty kredytowej 116116, www.sperr-ev.de

To find out more about the people who are changing the face of Berlin, visit www.be.berlin.de

Vorwahl aus Polen nach Berlin Numer kierunkowy z Polski do Berlina +49 30

Frank Briegmann on the roof of the Universal Music building.

be open, be free, be berlin.



Hotels in Berlin (Auswahl) Hotels in Berlin (Auswahl) Hotele w Berlinie (wybór) Hotel Adlon Kempinski Berlin ***** + Unter den Linden 77 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 2261-1111, Fax: -1116 www.hotel-adlon.de Berlin Marriott Hotel Inge-Beisheim-Platz 1 10785 Berlin-Tiergarten Tel.: +49 30 22000-0, Fax: -1000 www.marriotthotels.com Hotel Concorde Berlin *****+ Augsburger Straße 41 10789 Berlin-Charlottenburg Tel.: +49 30 800999-0, Fax: -99 www.concorde-hotels.com Hotel de Rome *****+ Behrenstraße 37 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 46060-90, Fax: -92000 www.hotelderome.de Grand Hyatt Berlin *****+ Marlene-Dietrich-Platz 2 10785 Berlin-Tiergarten Tel.: +49 30 2553-1234, Fax: -1235 www.berlin.hyatt.com Hilton Berlin Mohrenstraße 30 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 2023-0, Fax: -4269 www.hilton.de/berlin InterContinental Berlin Budapester Straße 2 10787 Berlin-Tiergarten Tel.: +49 30 2602-0, Fax: -2600 www.berlin.intercontinental.com

52

Hotele w Berlinie (wybór)

Radisson Blu Hotel ***** Karl-Liebknecht-Straße 3 10178 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 23828-0, Fax: -10 www.radissonblu.com

Maritim proArte Hotel Berlin ****+ Friedrichstraße 151 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 2033-5, Fax: -4090 www.maritim.de

swissôtel Berlin Augsburger Straße 44 10789 Berlin-Charlottenburg Tel.: +49 30 22010-0, Fax: -2222 www.swissotel.com

Mercure Hotel & Residenz Berlin Checkpoint Charlie **** garni Schützenstraße 11 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 20632-0, Fax: -111 www.mercure.com

The Ritz-Carlton Berlin *****+ Potsdamer Platz 3 10785 Berlin-Tiergarten Tel.: +49 30 33777-7, Fax: -5555 www.ritzcarlton.com

Mövenpick Hotel Berlin ****+ Schöneberger Straße 3 10963 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 2300-60, Fax: -6199 www.moevenpick-hotels.com

The Westin Grand Berlin *****+ Friedrichstraße 158-164 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 2027-0, Fax: -3362 www.westin-grand.com

Park Inn Berlin Alexanderplatz ****+ Alexanderplatz 7, 10178 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 2389-0, Fax: -4305 www.rezidorparkinn.com

andel's Hotel Berlin ****+ Landsberger Allee 106 10369 Berlin-Lichtenberg Tel.: +49 30 453053-0, Fax: -2099 www.andelsberlin.com

Astoria am Kurfürstendamm ***+ Fasanenstraße 2 10623 Berlin-Charlottenburg Tel.: +49 30 312-4067, Fax: -5027 www.hotelastoria.de

Bleibtreu Berlin **** Bleibtreustraße 31 10707 Berlin-Charlottenburg Tel.: +49 30 88474-0, Fax: -444 www.bleibtreu.com

Meininger City Hostel & Hotel Berlin *** garni Hallesches Ufer 30 10963 Berlin-Kreuzberg Tel.: +49 30 66636-100, Fax: -222 www.meininger-hostels.com St.-Michaels-Heim *** Bismarckallee 23 14193 Berlin-Wilmersdorf Tel.: +49 30 89688-0, Fax: -185 www.st-michaels-heim.de Hotel Ibis Berlin Messe ** garni Messedamm 10 14057 Berlin-Charlottenburg Tel.: +49 30 303930 Fax: +49 30 3019536 www.ibishotel.com Informationen und Reservierung unter +49 30 250025 oder www.visitberlin.de Informacje i rezerwacja pod numerem +49 30 250025 lub na stronie internetowej www.visitberlin.de

Hotel „The Westin Grand Berlin“ | Hotel „The Westin Grand Berlin“

Estrel Hotel & Convention Center ****+ Sonnenallee 225 12057 Berlin-Neukölln Tel.: +49 30 6831-22522, Fax: -2345 www.estrel.com Maritim Hotel Berlin ****+ Stauffenbergstraße 26 10785 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 2065-0, Fax: -1000 www.maritim.de

53



Aus der Stadtgeschichte Breslaus

Z kart historii Wrocławia Z kart historii miasta Wrocławia W ponad tysiącletniej historii Wrocławia splatają się dzieje kilku europejskich narodów i tradycje różnych religii – chrześcijańskiej, prawosławnej i żydowskiej. Ta wielokulturowa, otwarta na nowe idee i znana ze swojej gościnności nadodrzańska metropolia fascynuje przebogatą ofertą kulturalną.

Hala Stulecia | Jahrhunderthalle

Aus der Stadtgeschichte Breslaus In seiner über 1000-jährigen Ge- schichte vereint Breslau die Tradition verschiedener mitteleuropäischer Völker und Konfessionen – der christ- lichen, der orthodoxen und der jü- dischen. Multikulturell, neuen Ideen gegenüber aufgeschlossen und für seine Gastfreundlichkeit bekannt, fasziniert die Odermetropole mit einem reichen kulturellen Angebot. Breslau liegt am Schnittpunkt antiker Handelsstraßen, die West- und Süd- europa mit den ost- und nordeuropäischen Metropolen verbanden. Die Anfänge Breslaus reichen bis ins Jahr 1000 zurück, als Boleslaw der Tapfere auf einer Oderinsel ein Bistum grün- det und die erste herzogliche Burg errichten lässt. Nach den Mongoleneinfällen 1241 wird die Stadt mit dem heutigen Ring und der Altstadt neu aufgebaut und erhält ihre schach58

brettartige Struktur. Als Handelsstadt und Mitglied der Hanse erlebt Breslau im Mittelalter einen raschen Aufschwung und erhält 1261 das Magde- burger Stadtrecht. 1335 fällt Schlesien an die böhmische Krone, knapp zweihundert Jahre später an das Haus Habsburg. 1702 wird mit dem Jesuiten- kolleg in Breslau die erste Hochschule Schlesiens gegründet.

Wrocław leży na skrzyżowaniu prastarych szlaków handlowych, które łączyły zachodnią i południową Europę z najważniejszymi ośrodkami miejskimi na wschodzie i północy kontynentu. Początki miasta sięgają roku 1000, gdy Bolesław Chrobry założył na ostrowie odrzańskim biskupstwo i nakazał budowę pierwszego książęcego zamku. Około 1241 roku, po najazdach tatarskich, Wrocław został odbudowany, już wtedy otrzymując zachowany do dziś kształt urbanistyczny Starego Miasta – z centralnym Rynkiem i szachownicowym układem ulic. Jako miasto

handlowe należące do Hanzy, średniowieczny Wrocław bardzo szybko się rozwijał, uzyskując w 1261 roku prawa miejskie oparte na prawie magdeburskim. W 1335 roku Śląsk stał się częścią Korony Czeskiej, a niespełna dwa stulecia później przeszedł pod panowanie Habsburgów. W 1702 roku założono we Wrocławiu kolegium jezuickie – była to pierwsza na Śląsku wyższa uczelnia. Od 1741 roku Wrocław należał do Prus. Po zdobyciu miasta przez wojska napoleońskie w 1807 roku i zburzeniu fortyfikacji miejskich nastąpiło znaczne powiększenie obszaru miasta. Gdy założenie w 1811 roku Uniwersytetu Berlińskiego doprowadziło do zamknięcia Viadriny we Frankfurcie nad Odrą, część uczonych z tej uczelni przeniosła się do Wrocławia, tworząc wraz z miejscowym kolegium jezuickim śląski Uniwersytet im. Fryderyka Wilhelma.

Krasnal – jeden z symboli Wrocławia | Zwerge – eines der Wahrzeichen Breslaus

Ab 1741 gehört Breslau zu Preußen. Nach der Eroberung durch napoleonische Truppen im Jahr 1806 und der Zerstörung der Befestigungsanlagen wird das Stadtgebiet erweitert. 1811 wird infolge der Gründung der Berli- ner Universität die Universität Viadrina in Frankfurt/Oder geschlossen, ein Teil der Gelehrten siedelt mit dem gesamten Inventar nach Breslau über und vereinigt sich mit der dortigen Jesuitenhochschule zur schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität. 59



Aus der Stadtgeschichte Breslaus

Most Tumski | Brücke zur Dominsel

Die 1846 eröffnete Eisenbahnverbindung Berlin-Breslau trägt zur raschen Entwicklung der Provinzhauptstadt bei, Maschinenbau und Metallindustrie machen Breslau zur wachsenden In- dustriestadt. 1913 findet in Breslau die Jahrhundertausstellung anlässlich der Befreiungskriege von 1813 statt, zu diesem Anlass entwirft der Architekt Max Berg die Jahrhunderthalle mit ihrer gigantischen Kuppel aus Stahlbeton. Mit dem Zweiten Weltkrieg endet die Geschichte Breslaus als preußische und deutsche Stadt. Im letzten Kriegs- jahr werden rund 70 Prozent der Stadt- bebauung zerstört. Durch Vertreibung und Vernichtung kommt es zwischen 1933 und 1948 zum größten Bevölkerungswechsel in Europa. Die neuen Bewohner stammen vor allem aus Zentralpolen und den ehemaligen Ostgebieten. In den Nachkriegsjahren erfolgt der Wiederaufbau der Altstadt und die sorgfältige Rekonstruktion der 60

Kirchen auf der Dominsel. Die Oderflut von 1997 hinterlässt in der Stadt schwere Schäden, der Gebäudebestand wird in der Folgezeit aufwändig restauriert.

Z kart historii Wrocławia Otwarta w 1846 roku linia kolejowa Berlin-Wrocław przyczyniła się do szybkiego rozwoju Wrocławia, będącego wówczas stolicą prowincji, a przemysł maszynowy i metalowy uczynił z miasta prężny ośrodek gospodarczy. W 1913 roku odbyła się we Wrocławiu Wystawa Stulecia, zorganizowana dla uczczenia setnej rocznicy zwycięskich wojen wyzwoleńczych z 1813 roku. Z tej okazji architekt Max Berg zaprojektował Halę Stulecia, z gigantyczną kopułą wykonaną z konstrukcji żelbetowej. Zakończenie II wojny światowej przyniosło również koniec pruskiego i niemieckiego okresu w dziejach Wrocławia. W ostatnim roku wojny zniszczeniu uległo 70 procent zabudowy miasta, a trwające do 1948 roku akcje przesiedleńcze i wypędzenia doprowadziły do największych migracji ludności w Europie. Nowi mieszkańcy Wrocławia wywodzili się głównie z centralnej części Polski oraz z dawnych polskich Kresów Wschodnich. Lata powojenne przyniosły odbudowę Starego Miasta

oraz troskliwą rekonstrukcję obiektów sakralnych na Ostrowie Tumskim. Wielka powódź na Odrze, do której doszło w 1997 roku, spowodowała znaczne szkody w mieście, usunięte w następnych latach wielkim nakładem sił i środków. Dzisiejszy Wrocław, liczący 637 tysięcy mieszkańców i mający blisko 300 kilometrów kwadratowych powierzchni, jest czwartym co do wielkości miastem w Polsce. Obszar miasta obejmuje dwanaście wysp na Odrze, połączonych ze sobą 112 mostami. Z tej przyczyny Wrocław bywa często nazywany „polską Wenecją”. Będąc stolicą województwa dolnośląskiego, miasto jest centrum administracyjnym regionu, ale również miejscem ożywionej wymiany kulturalnej, gospodarczej i naukowej. Sprzyja temu korzystne położenie geograficzne w pobliżu styku granic trzech krajów. W promieniu wyznaczanym przez odległość, którą można przebyć samochodem w ciągu sześciu godzin, mieszka ponad 130 milionów ludzi.

Letnia Scena Operowa – w tle Ostrów Tumski | Sommerliche Opernszene – Dominsel im Hintergrund

Heute ist Breslau mit seinen 637.000 Ein- wohnern auf einer Fläche von knapp 300 Quadratkilometern die viertgrößte Stadt Polens. Das Stadtgebiet umfasst 12 Oderinseln, die durch 120 Brücken miteinander verbunden sind. Deshalb wird Breslau häufig als „Venedig Polens“ bezeichnet. Als Hauptstadt der Wojewodschaft Niederschlesien ist Breslau das administrative Zentrum der Region, aber auch ein Ort des kulturellen, wirtschaftlichen und wissenschaftlichen Austauschs. Begünstigt wird dies vor allem durch die geografische Lage im Dreiländereck Deutschland, Polen, Tschechien. Innerhalb von sechs Stunden Autofahrt ist die Stadt von über 130 Millionen Menschen zu erreichen. 61



Spaziergang durch Breslau

Dziedziniec Ossolineum | Ossolineum

Spaziergang durch Breslau Der älteste Teil Breslaus ist die Dom- insel mit dem Dom St. Johannes: Hier entstand die erste Siedlung, bevor das Bistum Breslau im Jahr 1000 offiziell gegründet wurde. Der Dom beherbergt heute zahlreiche kostbare Werke der Malerei und Bildhauerkunst, darunter einen Altar von 1522 und zahlreiche Grabmäler. Der im Zentrum der Alt- stadt gelegene Ring wurde im 13. Jahr- hundert gemeinsam mit dem benach- barten Salzmarkt angelegt. Mit einer Fläche von 3,7 Hektar ist er einer der größten Marktplätze Europas. In seiner Mitte befindet sich das Rathaus – ein herausragendes Architekturdenkmal der Spätgotik und Renaissance. Historische Bürgerhäuser umgeben den Ring auf allen vier Seiten: Die be- kanntesten sind das Greifenhaus im Stil des Manierismus, das Haus zu den sieben Kurfürsten aus dem 17. Jahr- hundert und das Haus zur Goldenen Sonne von 1730 auf der Westseite. Unter dem Einfluss der Habsburger entfaltet sich in Breslau eine rege Bau- tätigkeit: Neben den zahlreichen mittel- alterlichen Kirchen prägen seither auch Baudenkmale aus Renaissance und Barock das Stadtbild. Von dieser Epoche zeugen noch heute unter anderem die barocke Universitätskirche aus den Jahren 1689–1700 mit ihren prachtvollen Deckengemälden und Plastiken 62

sowie das Universitätsgebäude aus der ersten Hälfte des 18. Jahrhunderts. Die üppig mit Skulpturen, Stuckarbeiten und Fresken ausgestattete Aula Leopol- dina ist der repräsentativste Raum der Universität und ein Meisterwerk des schlesischen Barocks. Im Oratorium Marianum der Universität finden bis heute regelmäßig Konzerte renommierter Künstler statt. Nach der Abtragung der zerstörten Wallanlagen im Jahr 1808 wird das Breslauer Stadtgebiet durch die Ein- gemeindung einstiger Vorstädte, dar- unter die Schweidnitzer Vorstadt, erheblich erweitert. Anstelle der Be- festigungswerke entsteht am Stadt- graben die Altstadtpromenade im Stil des englischen Landschaftsgartens. Das monumentalste Werk der SchinkelSchule in Breslau ist das Gericht am Schweidnitzer Stadtgraben. Die Epoche des Historismus hinterlässt in der Stadt zahlreiche bekannte Bau- denkmäler: den neogotischen Bres- lauer Hauptbahnhof, die Aussichtsterrassen der Liebichshöhe im Stil der Neorenaissance oder das Gebäude der Organisation für Technik NOT in neobarocken Formen. Der Jüdische Friedhof von 1856 ist der einzig voll- ständig erhaltene Breslauer Friedhof aus der Zeit vor dem Zweiten Welt- krieg und ein einzigartiges Beispiel für die Sepulkralkunst des 19. Jahrhunderts.

Spacerem po Wrocławiu Spacerem po Wrocławiu Najstarszą częścią Wrocławia jest Ostrów Tumski, z katedrą pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Tutaj właśnie powstała pierwsza osada, zanim jeszcze w roku 1000 oficjalnie założono biskupstwo wrocławskie. W katedrze znajduje się dziś wiele cennych dzieł malarstwa i rzeźby, w tym między innymi ołtarz z 1522 roku oraz liczne epitafia. Zlokalizowany w centrum Starego Miasta Rynek wytyczono w XIII wieku, wraz z leżącym nieopodal placem Solnym. Liczący 3,7 hektara powierzchni Rynek jest jednym z większych tego typu założeń w Europie. W jego środkowej części wznosi się ratusz, najwspanialszy we Wrocławiu pomnik architektury późnego gotyku i renesansu. Z czterech stron otaczają Rynek zabytkowe kamienice mieszczańskie, z których najbardziej znane są: kamienica Pod Gryfami, utrzymana w stylu manieryzmu, kamienica Pod Siedmioma Elektorami z XVII wieku oraz kamienica Pod Złotym Słońcem z 1730 roku, stojąca przy zachodniej pierzei Rynku. Pod panowaniem Habsburgów we Wrocławiu wyraźnie ożywiło się budownictwo. Charakterystyczne dla sylwety miasta – obok wielu średniowiecznych kościołów – stały się od tamtej pory budowle renesansowe i barokowe. O dokonaniach ówczesnych budowniczych i artystów świadczy do dziś kościół Najświętszego Imienia Jezus (kościół Uniwersytecki) z lat 1689–1700, z bogatymi

polichromiami sufitowymi i cennymi rzeźbami, oraz gmach główny uniwersytetu z pierwszej połowy XVIII wieku. Bogato wyposażona w rzeźby, elementy sztukatorskie i freski Aula Leopoldina, prawdziwe arcydzieło śląskiego baroku, jest najpiękniejszą salą dzisiejszego Uniwersytetu Wrocławskiego. W uniwersyteckim Oratorium Marianum występują z koncertami wybitni muzycy współcześni. Po usunięciu zniszczonych fortyfikacji miejskich w 1808 roku znacznie powiększono obszar miasta, włączając otaczające go przedmieścia, w tym również Przedmieście Świdnickie. W miejscu dawnych umocnień powstała Promenada Staromiejska, utrzymana w stylu angielskiego parku krajobrazowego. Najbardziej monumentalną budowlą Wrocławia, przypisywaną szkole Karla Friedricha Schinkla, jest gmach sądów przy Podwalu. Liczne dzieła architektoniczne pozostawiła w mieście epoka historyzmu. Jest wśród nich zarówno neogotycki Dworzec Główny czy neorenesansowe założenie widokowe na dzisiejszym Wzgórzu Partyzantów, jak i nawiązujący do baroku budynek Naczelnej Organizacji Technicznej. Cmentarz żydowski z 1856 roku jest jedynym ocalałym cmentarzem Wrocławia z okresu przed II wojną światową, a zarazem niepowtarzalnym przykładem dziewiętnastowiecznej architektury i sztuki cmentarnej. Rynek latem | Altmarkt im Sommer

63



Spaziergang durch Breslau

Hotel Park Plaza | Hotel Park Plaza

Architekten wie Max Berg, Erich Men- delsohn, Hans Poelzig oder Hans Scharoun machen Breslau in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts zu einem Zentrum der Moderne: Mit der Jahrhunderthalle schafft Max Berg 1913 den damals größten Eisenbetonkuppelbau der Welt. Die Halle, in der heute Kongresse, Messen, Sport- und Kulturveranstaltungen stattfinden, gehört inzwischen zu den Klassikern moderner Architektur. Zur Behebung der Wohnungsnot ent- stehen neue Wohnsiedlungen, die in der modernen Architektur und im sozialen Wohnungsbau der Zeit welt- weit Maßstäbe setzen. Ein Beispiel ist die Siedlung Sepolno, die in expressionistischer Linienführung angelegt ist und die Forderung des Neuen Bauens nach Licht und Luft verwirklicht. 1929 eröffnet in Breslau die WerkbundAusstellung „Wohnung und Werkraum“ mit einer Reihe mustergültiger Wohnhaustypen, darunter das Ledi- genwohnheim von Hans Scharoun oder das Turmhaus von Adolf Rading. Nachdem 1945 rund 70 Prozent der Stadtbebauung zerstört sind, erfolgt in den Nachkriegsjahren der Wieder- 64

aufbau von alten Straßenzügen und den Kirchen der Dominsel. Neue Gebäude werden in den Stadtvierteln rund um das Zentrum errichtet: Charakteristisch für die Architektur der 1970er und 80er Jahre sind die beiden Studentenwohnheime Olówek i Kredka (Bleistift und Buntstift). Auf die Formensprache der Postmoderne verweist das 1995 fertiggestellte Kaufhaus Solpol mit seiner auffälligen Fassade. Wenige Minuten vom Ring entfernt, entsteht 1999 das Hotel Park Plaza, dessen straßenseitige Front eine strenge Lochfassade kennzeichnet, während sich das Gebäude zur Flussseite mit einer riesi- gen Fensterfront öffnet, in der sich die Wasserfläche der Oder spiegelt.

Spacerem po Wrocławiu Architekci jak Max Berg, Erich Mendelsohn, Hans Poelzig i Hans Scharoun, uczynili z Wrocławia pierwszej połowy XX wieku centrum modernizmu. Max Berg, wznosząc w 1913 roku Halę Stulecia, zaprojektował dla niej największą wówczas na świecie kopułę z konstrukcji żelbetowej. Hala, w której odbywają się dzisiaj kongresy, targi, imprezy artystyczne i sportowe, jest zaliczana do klasycznych przykładów współczesnej architektury. Na początku XX wieku we Wrocławiu powstały również liczne osiedla mieszkaniowe, wyznaczające nowe standardy dla ówczesnej architektury i budownictwa społecznego. Jednym z takich osiedli jest Sępolno, założone na ekspresjonistycznym planie i realizujące postulaty „Nowego Budownictwa” w zakresie zdrowego i higienicznego typu zabudowy wielorodzinnej. W 1929 roku otwarto we Wrocławiu, przygotowaną przez niemiecką organizację Werkbund, wystawę „Mieszkanie i miejsce pracy”, na której zaprezentowano wiele wzorcowych rozwiązań architektonicznych, w tym dom dla osób samotnych Hansa Scharouna oraz wieżowiec Adolfa Radinga.

W 1945 roku około 70 procent zabudowy miasta uległo zniszczeniu. Powojenna odbudowa objęła między innymi odtworzenie dawnych ciągów ulicznych i kościołów na Ostrowie Tumskim. W dzielnicach zlokalizowanych wokół centrum powstało wiele nowych obiektów. Charakterystyczne dla architektury lat siedemdziesiątych i osiemdziesiatych są dwa domy akademickie Ołówek i Kredka. Postmodernistyczną formę uzyskał wzniesiony w roku 1995 dom handlowy Solpol, z barwną, rzucającą się w oczy fasadą. W 1999 roku powstał hotel Park Plaza, którego fasada od strony ulicy jest podzielona licznymi pasami okien, podczas gdy elewację od strony rzeki pokrywa szklana tafla, w której odbija się Odra. W minionej dekadzie, w tym przede wszystkim po niszczycielskiej powodzi w 1997 roku, wielkim nakładem środków odbudowano i odrestaurowano wrocławskie Stare Miasto, a kamienice przy Rynku, którym przywrócono dawną świetność, nadają historycznemu centrum miasta właściwy koloryt. Ostrów Tumski | Dominsel

In den vergangenen Jahren, vor allem nach der verheerenden Oderflut im Jahr 1997, wurden die Spuren ver- gangener Zerstörungen beseitigt und die Breslauer Altstadt aufwändig restauriert, so dass der Ring mit seinen farbig gestalteten Bürgerhäusern heute wieder einen lebendigen Eindruck vom historischen Stadtkern vermittelt. 65



Kultur und Freizeit in Breslau

Przedstawienie Opery Wrocławskiej | Aufführung der Breslauer Oper

Kultur und Freizeit in Breslau Breslau gehört zu den größten und bekanntesten Kulturzentren Polens. Die Odermetropole verfügt über ein außergewöhnlich vielfältiges Kultur-, Freizeit- und Erholungsangebot. Das umfangreiche und täglich wechselnde Programm der Kinos, städtischen Galerien und Museen sowie der anderen Kulturstätten zieht jährlich über eine halbe Million Touristen in die Stadt. Neben 14 Sprechtheatern und Musikbühnen besitzt Breslau ein großes und bekanntes Opernhaus, dessen Freilichtaufführungen im Rahmen der „Sommerlichen Opernszene“ große Anerkennung im In- und Ausland genießen. Weltweite Bedeutung erlangten außerdem das 1965 gegründete Teatr Laboratorium von Jerzy Grotowski und das seit 1956 bestehende Pantomimentheater von Henryk Tomaszewski. Die 32 Galerien und 16 Museen der Stadt Breslau organisieren pro Jahr rund 140 Ausstellungen und weitere Veranstaltungen. Es lohnt sich, dem neu eröffneten Königspalais, das das Stadtmuseum beherbergt, einen Besuch abzustatten und sich die Aus- 66

stellung zur Stadtgeschichte „1000 Jahre Breslau“ anzusehen. Sehenswert ist auch das Rathaus auf dem Breslauer Markt mit der Schlesischen Goldsammlung, dem sogenannten Breslauer Schatz aus Bremen. Eine der ältesten musealen Einrichtungen der Stadt ist das Museum der Erzdiözese, in dem seit über 100 Jahren Denkmäler der Kirchenkunst gesammelt werden. Beachtenswert ist auch das 1965 eröffnete Architekturmuseum – das einzige Museum dieser Art in Polen. Zahlreiche Meisterwerke polnischer und schlesischer Kunst vom Mittelalter bis in die Gegenwart zeigt das Breslauer Nationalmuseum im Rahmen seiner Sammlungen europäischer Malerei, Grafik und Bildhauerei. Eine eigenständige Abteilung des Museums bildet die Ausstellung „Panorama von Racławice“, die täglich von bis zu 1.600 Menschen besucht wird. Das 15 mal 120 Meter große Rundgemälde von Jan Styka und Wojciech Kossak entstand an- lässlich des 100. Jahrestags der Schlacht bei Racławice von 1794 und ist in einer eigens dafür errichteten Rotunde zu sehen.

Kultura i czas wolny we Wrocławiu Kultura i czas wolny we Wrocławiu Wrocław jest jednym z największych i ważniejszych ośrodków kulturalnych w Polsce. Nadodrzańska metropolia może poszczycić się niezwykle szeroką ofertą kulturalną i wypoczynkowo-rekreacyjną, a bogaty i zróżnicowany program, jaki codziennie proponują kina, miejskie galerie i muzea oraz inne placówki kulturalne, przyciąga rokrocznie ponad pół miliona turystów. Obok 14 teatrów dramatycznych i muzycznych, Wrocław posiada także wielką i znaną scenę operową, której widowiska plenerowe, tzw. Letnia Scena Operowa cieszy się ogromnym uznaniem w kraju i za granicą. Światową sławę zyskały również dwa wrocławskie teatry – założony w 1965 roku Teatr Laboratorium Jerzego Grotowskiego i powstały w 1956 roku Teatr Pantomimy Henryka Tomaszewskiego. Działające we Wrocławiu 32 galerie sztuki i 16 muzeów organizują co roku około 140 wystaw i ekspozycji. Warto wybrać się do nowootwartego Pałacu Królewskiego, siedziby Muzeum Miejskiego, mieszczącego się przy ul. Kazimierza Wielkiego, aby obejrzeć

wystawę "1000 lat Wrocławia", przybliżającą dzieje miasta oraz do Ratusza na wrocławskim Rynku, gdzie prezentowana jest wyjątkowa kolekcja złotnictwa śląskiego, tzw. Wrocławski Skarb z Bremy. Jedną z najstarszych placówek muzealnych miasta jest Muzeum Archidiecezjalne, od ponad stu lat gromadzące cenne eksponaty sztuki sakralnej. Na uwagę zasługuje Muzeum Architektury, jedyna tego typu placówka w Polsce działająca od 1965 roku. W należących do Muzeum Narodowego we Wrocławiu zbiorach europejskiego malarstwa, grafiki i rzeźby znajdują się liczne dzieła polskich i śląskich artystów, powstałe od średniowiecza po czasy współczesne. Odrębnym działem muzeum jest ekspozycja Panoramy Racławickiej, odwiedzana codziennie przez około 1,6 tys. osób. To monumentalne dzieło malarskie Jana Styki i Wojciecha Kossaka o wymiarach 15 x 120 metrów, powstało w setną rocznicę bitwy pod Racławicami, która rozegrała się w 1794 roku. Można je dziś podziwiać w rotundzie zbudowanej dla celów ekspozycji. Wnętrze budynku opery | In der Oper

67



Kultur und Freizeit in Breslau

Kultura i czas wolny we Wrocławiu

Ogród Japoński | Japanischer Garten

Zu den kulturellen Aushängeschildern Breslaus gehören weiterhin die zahlreichen Festivals mit Künstlern aus aller Welt. Am bekanntesten sind das Festival Jazz an der Oder, das internationale Festival Wratislavia Cantans das internationale Filmfestival Era Nowe Horyzonty, das Brave Festival, das internationale Theaterfestival DIALOG und die internationale Biennale der Medienkunst WRO. Einen Besuch lohnen außerdem das Viertel der vier Konfessionen mit seinen katholischen, protestantischen, jüdischen und russisch-orthodoxen Gotteshäusern, das Städtische Arsenal und die Galerie na Jatkach. Breslau ist mit seinen 65 öffentlichen Parkanlagen, dem Botanischen, dem Japanischen und dem Zoologischen Garten, den zwei Golfplätzen sowie zahlreichen Sportplätzen und -anlagen ein idealer Ort für Sport und Erholung im Grünen. Wälder, Wiesen und Parks nehmen eine Fläche von fast 1.400 Hektar ein, das sind rund 35 Prozent des gesamten Stadtgebietes. Hinzu kommen die Wasserläufe der Oder und 68

ihrer Nebenflüsse sowie rund 50 Ka- näle, deren malerische Uferwege zum Spazieren einladen. Mit dem Multimediabrunnen auf dem historischen Gelände der Pergola in unmittelbarer Nachbarschaft zur Jahrhunderthalle entsteht derzeit ein neuer Erholungsort. Den Mittelpunkt des Brunnens bildet ein Geysir mit einer bis zu 40 Meter hohen Wassersäule. Errichtet wird außerdem eine 18 Meter breite Wasserwand für Multimediapräsentationen. Im Winter soll der Brunnen zur Kunsteisbahn umgewandelt werden. Zur aktiven, ganzjährigen Freizeitgestaltung lädt der neu eröffnete Breslauer Wasser- park ein – ein modernes, multifunktionales Sport- und Erholungszentrum. Die Gäste können zwischen mehreren Wasserbecken, sechs verschiedenen Rutschen, finnischen und Steinsaunen wählen und ein reiches Wellnessangebot genießen. Zur einzigartigen Atmosphäre der Stadt Breslau, die von Lebendigkeit und jugendlicher Dynamik geprägt ist, tragen außerdem die über 1.000 Restaurants, Clubs, Bars und Cafés, die fast rund um die Uhr geöffnet sind, bei.

Kulturalnymi wizytówkami Wrocławia są także liczne festiwale z udziałem artystów z całego świata. Do najważniejszych można zaliczyć: Festiwal Jazz Nad Odrą, Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans, Międzynarodowy Festiwal Filmowy Era Nowe Horyzonty, Brave Festival, Międzynarodowy Festiwal Teatralny DIALOG czy Międzynarodowe Biennale Sztuki Mediów WRO. Niezwykłe miejsca, które warto zwiedzić, to o unikatowych walorach kulturalnych Dzielnica Czterech Wyznań – jedyna w Europie, Arsenał Miejski czy też Galerie na Jatkach. Wrocław – z 65 parkami publicznymi, Ogrodem Botanicznym, Ogrodem Japońskim i Ogrodem Zoologicznym, dwoma polami golfowymi, licznymi boiskami i obiektami sportowymi – jest wymarzonym miejscem do aktywnego wypoczynku wśród zieleni. Tereny leśne, łąki i parki zajmują blisko 1,4 tys. ha, czyli około 35 procent obszaru miasta. Do tego dochodzą ramiona rzeki Odry i jej dopływy, a także 50 kanałów i mniejszych cieków wodnych, których malownicze brzegi są ulubionym miejscem spacerów.

Kolejnym ulubionym miejscem wypoczynku wrocławian będzie z pewnością fontanna multimedialna, zlokalizowana na zabytkowym terenie Pergoli, sąsiadujacej z historyczną Halą Stulecia. Centralne elementy fontanny mają stanowić gejzer, wyrzucający słup wody na wysokość 40 metrów, oraz pierwszy w Polsce ekran wodny o promieniu 18 metrów, umożliwiający wyświetlanie prezentacji multimedialnych. Zimą fontanna na wrocławskiej Pergoli będzie spełniać funkcję sztucznego lodowiska. Do aktywnego spędzania czasu przez cały rok zaprasza nowo otwarty Wrocławski Park Wodny, nowoczesne i wielofunkcyjne centrum sportowo-rekreacyjne. Goście znajdą tutaj kompleks basenów rekreacyjnych, 6 różnych zjeżdżalni, sauny fińskie i kamienne oraz bogatą ofertę wellness. Największą atrakcją obiektu jest jedyny na Dolnym Śląsku basen z falami imitującymi tropikalne morze. Na specjalną wzmiankę zasługuje ponad tysiąc wrocławskich restauracji, klubów, barów i kawiarni, które zapraszają niemal przez całą dobę, wzbogacając atmosferę miasta o żywiołowość i młodzieńczy dynamizm.

69

uEFA EuRO 2012™ in Breslau



UEFA EURO 2012™ we Wrocławiu

uEFA EuRO 2012™

UEFA EURO 2012™ WE WROCŁAWIU

Breslau ist einer der Austragungsorte der UEFA Fußball-Europameisterschaft UEFA EURO 2012™, die in Polen und der Ukraine stattfinden wird. Dass Breslau zu den Gastgebern gehört, zeigt das große Potenzial der Stadt, die sich als Kultur-, Wissenschafts- und Wirtschaftsstandort ständig weiterentwickelt. Breslau hat viele positive Seiten und verfügt vor allem über Erfahrung bei der Organisation von großen Kultur- und Sportveranstaltungen. Der Breslauer Veranstaltungskalender wird jedes Jahr um neue Ereignisse reicher.

Wybór Wrocławia na jedno z miast – gospodarzy Finałów Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 roku świadczy o dużym potencjale tego stale rozwijającego się ośrodka kultury, nauki i gospodarki. Wrocław posiada nie tylko wiele atutów, ale przede wszystkim doświadczenie w organizacji wydarzeń kulturalnych i sportowych. Każdego roku kalendarz imprez sportowych Wrocławia poszerza się o nowe wydarzenia.

DAS StADION WROCŁAW – uEFA EuRO 2012™ Mit dem neuen Fußballstadion in der Straße ul. Drzymały entsteht die am meisten erwartete und mit 130 Millionen Euro größte Investition Breslaus. Mit der neuen ebenso innovativ wie elegant und funktional gestalteten Sportanlage erhält die sich dynamisch entwickelnde „Stadt der Begegnungen“ ein neues Wahrzeichen. Auf den Tribünen haben bei Sport- und Kulturveranstaltungen 44.000 Besucher Platz. Der ebenfalls geplante Konferenz- und Bürokomplex wird das Angebot Breslaus für Geschäftsleute bereichern, während der Sport- und Erholungskomplex die Breslauer zur aktiven Freizeitgestaltung animieren wird. Neben Liga- und internationalen Spielen wird die Arena auch Festivals, Konzerten, Messen, Ausstellungen und Fachkonferenzen zur Verfügung stehen. Auf dem Gelände entsteht zudem ein Handels- und Unterhaltungszentrum mit Fußballmuseum, der Fan-Bar „Bar Kibica“, Diskothek und Casino.

EFFEKtIv ORGANISIERt Im Zentrum der in Breslau während der UEFA EURO 2012™ geplanten Veranstaltungen steht das neue Stadion. Neben dem Stadionneubau realisiert die Stadt im Hinblick auf die bevorstehende Großveranstaltung und deren Gäste jedoch noch weitere Projekte und investiert vor allem in die Straßeninfrastruktur und den öffentlichen Personennahverkehr. So wird unter anderem die Express-Tramstrecke „Trasa Plus“ gebaut, Breslauer Bahnhöfe und der Flughafen werden modernisiert. Von vorrangiger Bedeutung ist auch die Sicherstellung hervorragender Übernachtungsmöglichkeiten und begleitender Dienstleistungen. Die Vorbereitungen zur UEFA EURO 2012™ werden durch das Büro Euro 2012 in Breslau koordiniert.

SPORt IN BRESlAu In der niederschlesischen Hauptstadt gibt es über 300 Sportklubs, die 50 verschiedene Sportarten im Angebot haben. Diese Vielfalt zeigt, dass Sport in der Stadt einen hohen Stellenwert hat. Die kommunalen Aufgaben Breslaus in den Bereichen Sport und Freizeit übernimmt das Büro für Sport, Tourismus und Erholung. Hier werden Programme und Strategien zur Entwicklung von Sport- und Erholungsmöglichkeiten erarbeitet und umgesetzt. Das Büro befasst sich mit einzelnen Projekten und unterstützt mit großem Engagement von außen kommende Initiativen in fachlicher und finanzieller Hinsicht. Besonders erwähnenswert sind folgende Sportprojekte, die in Breslau realisiert wurden: das Programm der Jugendsportzentren, ein Angebot für Gruppen in Grundsportarten, das Kunstrasen- und das Kieztrainer-Programm sowie die neue Initiative „Footballmania“, die eine neue Fußballgeneration hervorbringen soll.

70

STADION WROCŁAW – UEFA EURO 2012™ Nowy stadion piłkarski przy ul. Drzymały to najbardziej oczekiwana i kosztowna inwestycja we Wrocławiu (koszt 130 mln euro). Nowy obiekt sportowy będzie kolejnym łatwo kojarzonym symbolem dynamicznie rozwijającego się „miasta spotkań” – nie tylko innowacyjnym i odważnym, ale również eleganckim i funkcjonalnym. Na trybunach stadionu jednorazowo będzie mogło zasiąść 44 tys. fanów wydarzeń sportowych i kulturalnych. Planowana część biurowo-konferencyjna wzbogaci ofertę biznesową Wrocławia, a kompleks sportowo-rekreacyjny będzie kusił Wrocławian do aktywnego spędzania wolnego czasu. Oprócz organizacji meczów ligowych i międzynarodowych, stadion stanie się areną dla wielu festiwali, koncertów, targów, wystaw i konferencji naukowo-biznesowych. W obiekcie znajdzie się też miejsce dla centrum handlowo-rozrywkowego z muzeum klubu piłkarskiego, „Barem Kibica”, dyskoteką i kasynem.

SPRAWNA ORGANIZACJA Główną areną wydarzeń odbywających się we Wrocławiu podczas mistrzostw UEFA EURO 2012™ będzie naturalnie nowy stadion. Jednak władze miasta z myślą o gościach tej prestiżowej imprezy podjęły się realizacji wielu innych kluczowych projektów inwestycyjnych, przede wszystkim w zakresie infrastruktury drogowej i komunikacyjnej, m.in. budowy szybkiej linii tramwajowej „Tramwaj Plus”, modernizacji wrocławskich dworców i portu lotniczego. Zadaniem priorytetowym jest ponadto zapewnienie optymalnej bazy noclegowej oraz usług towarzyszących. Działania związane z przygotowaniami miasta do organizacji UEFA EURO 2012™ koordynuje Biuro ds. Euro 2012.

SPORT WE WROCŁAWIU Ponad 300 klubów sportowych, w których można uprawiać 50 dyscyplin, jest dowodem na to, iż rozwój sportu jest jednym z priorytetów władz miasta oraz elementów jego promocji. Zadania samorządowe Miasta Wrocławia w zakresie kultury fizycznej realizuje Biuro Sportu, Turystyki i Rekreacji. To tu opracowuje się i wdraża programy oraz strategie rozwoju sportu i rekreacji. Biuro realizuje nie tylko indywidualne projekty, ale z równie wysokim zaangażowaniem wspiera merytorycznie i finansowo inicjatywy zewnętrzne. Wśród projektów sportowych realizowanych we Wrocławiu na uwagę zasługują przede wszystkim: Program Młodzieżowych Centrów Sportu, Grup Szkolenia Podstawowego, program Sztucznych Muraw i Trenera Osiedlowego oraz nowa inicjatywa „Footballmania”, która służyć ma przygotowaniu nowego pokolenia piłkarskiego.

71



Wirtschaft in Breslau

Gospodarka we Wrocławiu

Projekt hotelu Hilton – nowa inwestycje hotelowa Wrocławia

Projekt Hotel Hilton – neue Hotelinvestition in Breslau

Wirtschaft in Breslau Das heutige Breslau ist eine sich dynamisch entwickelnde Stadt: In der Haupt- stadt der beinahe drei Millionen Einwohner starken Region Niederschlesien wird seit einigen Jahren konsequent auf die Umsetzung großer Investitionsprogramme im Bereich der kommunalen und Verkehrsinfrastruktur gesetzt. Sehr vielfältig gestaltet sich die Wirtschaftsstruktur Breslaus, das unterscheidet die Stadt von anderen polnischen Städten. Zu den wichtigsten Wirtschaftszweigen zählen der Fahrzeug- und Maschinenbau, die Elektroindustrie und die Herstellung von Haushaltsartikeln. Eine dynamische Entwicklung verzeichnen auch Branchen mit hohem Innovationsgrad und hohem technologischen Entwicklungsstand sowie Finanz- und Businessdienstleistungen. Für die Wirtschaft sind insbesondere die Branchenstruktur, die strategische Lage und das reiche Angebot in Breslau sehr attraktiv. Stadtverwaltung und Unternehmen sind von der Investorenfreundlichkeit der Stadt überzeugt. Wie attraktiv die Hauptstadt Niederschlesiens ist, zeigen die stets guten Platzierungen in unabhängigen Rankinglisten. So erreichte Breslau im Ranking des Magazins Forbes (Mai 2008) die höchste Ratingnote des Landes. Im Ranking des Foreign Direct Investment (fDi, Februar 2008) „European Cities & Regions of the Future 72

2008/2009” war Breslau neben den polnischen Städten Warschau und Krakau unter den Top 50 der europäischen Städte und Regionen. Von den Städten der ehemaligen Ostblockländer haben lediglich Prag und Tallin einen besseren Platz erreicht. Folgende Faktoren waren beim Ranking ausschlaggebend: hohe Aufnahmefähigkeit des Investitionsmarktes, hochqualifiziertes Personal, Infrastruktur im Ge- schäftsumfeld, technische Infrastruktur, gute Anbindung an das nationale und internationale Verkehrsnetz, Effi- zienz des Transformationsprozesses, Marketingaktivitäten der kommunalen Einrichtungen sowie Entwicklungsstand des Schulwesens in allen Bildungsstufen. Diese Faktoren waren entscheidend für die Bewertung von Investitionsrisiko, Sicherheit und Stabilität für die Wirtschaft sowie die Investitionskosten. Eine der größten Herausforderungen für die Europäische Union ist die Steigerung der Innovationskraft auf dem europäischen Kontinent. Die Verwaltung Breslaus hat sich unverzüglich mit der Realisierung dieser Idee arrangiert und mit EIT Plus eine spezielle Stadtentwicklungsstrategie vorbereitet. Die EIT-Plus-Strategie wurde von führenden Unternehmen, von den kommunalen Behörden und von renommierten Wissenschaftlern der Breslauer Universitäten ausgearbeitet.

Wrocławianie cieszą się z UEFA EURO 2012™ – teren przyszłego stadionu

Breslau freut sich auf die UEFA EURO 2012™ – auf dem Gelände des zukünftigen Stadions

Gospodarka we Wrocławiu Dzisiejszy Wrocław to dynamicznie rozwijająca się stolica blisko trzymilionowego regionu, który od kilku lat konsekwentnie realizuje olbrzymie programy inwestycyjne w zakresie infrastruktury transportowej i komunalnej. Struktura gospodarki Wrocławia jest zróżnicowana, czym wyróżnia się na tle innych dużych polskich miast. Do najważniejszych gałęzi gospodarki należą przede wszystkim: przemysł motoryzacyjny, maszynowy, elektroniczny oraz AGD. Wysoką dynamiką rozwoju charakteryzują się ponadto branże o wysokim poziomie innowacyjności i zaawansowania technologicznego oraz usług dla biznesu i finansowych. Struktura branżowa, strategiczne położenie oraz bogata oferta czyni Wrocław atrakcyjnym dla biznesu. O tym, że miasto jest przyjazne inwestorom, mówią jednym głosem zarówno władze miasta, jak i sami inwestorzy. Atrakcyjność inwestycyjną potwierdzają niezależne rankingi, w których stolica Dolnego Śląska znajduje się na uprzywi-

lejowanej pozycji. W rankingu magazynu Forbes (maj 2008) Wrocław uzyskał najwyższą notę ratingową w skali kraju. W rankingu Foreign Direct Investment (fDi, luty 2008) „European Cities & Regions of the Future 2008/2009” Wrocław uplasował się obok Warszawy i Krakowa w europejskiej inwestycyjnej ekstralidze (50 miast i regionów). Wśród byłych państw bloku wschodniego wyższe pozycje zajmują jedynie stolice: Praga i Tallin. W rankingach pod uwagę brane są następujące wskaźniki: duża chłonność rynku inwestycyjnego, wysoko wykwalifikowane kadry, infrastruktura otoczenia biznesu, infrastruktura techniczna, dobra sieć krajowych i międzynarodowych połączeń komunikacyjnych, skuteczna transformacja, aktywność marketingowa władz samorządowych oraz rozwinięte szkolnictwo na wszystkich poziomach kształcenia. Czynniki te decydują o zmniejszeniu ryzyka inwestycyjnego, gwarantując bezpieczeństwo oraz stabilność reguł gospodarowania i kosztów prowadzenia inwestycji.

73



Wirtschaft in Breslau Für die vier größten Projekte, die im Rahmen der EIT-Plus-Strategie realisiert werden sollen, stehen insgesamt 220 Millionen Euro zur Verfügung. Den Motor der EIT-Plus-Strategie bildet das Breslauer Forschungszentrum. Als Partner bei der Realisierung des Vorhabens agieren die Breslauer Universität, die Breslauer Technische Universität, die Medizinische Akademie, die Universität für Lebenswissenschaften, die Universität für Wirtschaft, die Breslauer Stadtverwaltung und das Marschallamt. Mit der Strategie wird das Ziel verfolgt, die Zusammenarbeit zwischen den Hochschulen und den Vertretern der Privatwirtschaft zu fördern, indem zum Beispiel spezialisierte Technologieparks in der Region errichtet und ausgebaut werden und somit eine Weiterentwicklung von innovativen Forschungskapazitäten in Niederschlesien gewährleistet wird. Außerdem sollen neue Lösungen im Bildungsbereich umgesetzt werden. Ein hervorragendes Beispiel für die Aktivitäten in diesem Bereich ist die Errichtung eines neuen Campus im Stadtteil Pracze, wo das Zentrum für innovative Technologien seine Tätigkeit aufnehmen wird. Der Campus befindet sich an einem strategischen Ort − nicht weit vom Flughafen und anderen Verkehrsknotenpunkten entfernt. In Pracze entstehen außerdem zwei Labore: für Nanotechnologie und innovative Materialien sowie für Biotechnologie und innovative Technologien in der Medizin. NanoMat ist der Ort, an dem Wissenschaftler und Spezialfirmen gemeinsam neue technologische Lösungen erarbeiten sowie Produkte herstellen, die den Bedürfnissen der Menschen nachkommen. BioMed ist ein mit vereinten Kräften der Breslauer Hoch74

schulen und des Instituts für Immunologie und experimentelle Therapie der Polnischen Akademie der Wissenschaften entstehendes Labor. Im Rahmen des BioMed-Programms wird es um Gesundheitsprobleme moderner Gesellschaften und deren Lösungsmöglichkeiten gehen. Gemäß der Polnischen Agentur für Information und Auslandsinvestitionen PAIiIZ entfallen von allen in Polen getätigten ausländischen In- vestitionen durchschnittlich 20 Pro- zent auf Niederschlesien, darunter sind vorwiegend neue Firmen bzw. Übernahmen von inländischen Unternehmen. Ausländische Unternehmen bevorzugen für ihre Geschäftstätigkeit die Form einer Handelsgesellschaft. Von den über 11.000 im Breslauer Unternehmerregister REGON eingetragenen Gesellschaften sind 27 Prozent Gesellschaften mit ausländischer Beteiligung (Stand: 28. Februar 2009). Zu den wichtigsten Branchen, in denen ausländische Investoren tätig sind, zählen die Finanzdienstleistungen (Allied Irish Bank, Credit Agricole), Forschungs- und Entwicklungszentren sowie Dienstleistungszentren (Nokia Siemens Networks, Capgemini, Hewlett-Packard, Macopharma), der Fahrzeugbau (Volvo, Bosch, WABCO, Toyota, Faurecia, GKN Driveline), die Elektronik (LG einschließlich Zulieferer, Toshiba, Siemens), Chemie und Pharma (3M, Maco Pharma, US Pharmacia), Haushaltsartikel (Whirlpool, FagorMastercook, Elektrolux). Im Hinblick auf die Austragung der UEFA EURO 2012™ gehört die niederschlesische Hauptstadt zurzeit zu den attraktivsten Standorten für ausländische Developer.

Gospodarka we Wrocławiu Jednym z największych wyzwań, przed którym stoi Unia Europejska jest wzrost innowacyjności kontynentu europejskiego. Władze Wrocławia niezwłocznie zaangażowały się w realizację tej idei przygotowując specjalną strategię rozwoju miasta – EIT Plus. Strategia EIT Plus została opracowana przez liderów biznesu, samorządowców wszystkich szczebli oraz wybitnych naukowców uczelni wrocławskich. Budżet czterech największych projektów realizowanych w ramach strategii EIT Plus wynosi łącznie 220 mln euro. Głównym motorem strategii EIT Plus jest Wrocławskie Centrum Badań Sp. z o.o.. Partnerami przy realizacji tej inwestycji są: Uniwersytet Wrocławski, Politechnika Wrocławska, Akademia Medyczna, Uniwersytet Przyrodniczy, Uniwersytet Ekonomiczny, Urząd Miasta Wrocławia oraz Urząd Marszałkowski. Celem strategii EIT Plus jest wspieranie współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi oraz przedstawicielami sektora prywatnego, na przykład poprzez tworzenie i rozbudowę specjalistycznych parków technologicznych w regionie, po to, aby zapewnić dalszy rozwój zaawansowanych badań stosowanych na Dolnym Śląsku. Strategia koncentruje się ponadto na wdrażaniu rozwiązań w zakresie edukacji. Centralnym przykładem działań w tej sferze jest budowa nowego kampusu w dzielnicy Pracze, w ramach którego działalność podejmie centrum zaawansowanych technologii. Kampus ulokowany jest w miejscu strategicznym, w pobliżu lotniska oraz innych węzłów komunikacyjnych. Na Praczach powstają ponadto dwa laboratoria: NanoMat – to miejsce, gdzie naukowcy oraz firmy specjalistyczne wspólnie wypracowują nowe rozwiązania tech-

nologiczne oraz produkty dostosowane do potrzeb ludzi. BioMed – to laboratorium powstające dzięki złączonym siłom wrocławskich uczelni oraz Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk. Program BioMed skupiać się będzie wokół problemów zdrowotnych współczesnych społeczeństw i sposobów ich rozwiązywania. Według PAIiIZ inwestycje napływające na Dolny Śląsk stanowią średnio 20 procent inwestycji zagranicznych w kraju, przy czym większość z nich to zupełnie nowe firmy lub przejęcia przedsiębiorstw działających na rynku krajowym. Najczęstszą formą podejmowania działalności przez podmioty zagraniczne są spółki handlowe. Na ponad 11 tys. spółek handlowych zarejestrowanych w rejestrze REGON we Wrocławiu na dzień 28 lutego 2009 roku 27 procent to spółki z udziałem kapitału zagranicznego. Najważniejsze branże, w których działają inwestorzy zagraniczni to: usługi finansowe (Allied Irish Bank, Credit Agricole), centra badawczo-rozwojowe i usługowe (Nokia Siemens Networks, Capgemini, Hewlett-Packard, Macopharma), motoryzacja (Volvo, Bosch, WABCO, Toyota, Faurecia, GKN Driveline), elektronika (LG wraz z poddostawcami, Toshiba, Siemens), chemia i farmaceutyka (3M, Maco Pharma, US Pharmacia), artykuły gospodarstwa domowego (Whirlpool, FagorMastercook, Elektrolux). Obecnie stolica Dolnego Śląska, w związku z organizacją UEFA EURO 2012™, staje się jedną z atrakcyjniejszych lokalizacji dla deweloperów zagranicznych.

75



Investieren in Breslau Investieren in Breslau Die grenznahe Lage der Wojewodschaft Niederschlesien und das auf- geschlossene und investorenfreundliche Klima in Breslau tragen dazu bei, dass auch deutsche Unternehmen in der Region Niederlassungen eröffnen bzw. Firmen gründen. Unter den in Breslau tätigen Gesellschaften mit ausländischer Beteiligung nehmen deutsche Firmen mit 1.228 Gesellschaften den zahlenmäßig ersten Platz ein. Dies entspricht 41 Prozent aller Firmen mit ausländischer Beteiligung. In Breslau investieren deutsche Unter- nehmer vor allem in Branchen wie Handel (27 Prozent), industrielle Ver- arbeitung (22 Prozent), Immobiliendienstleistungen und Vermietung (20 Prozent) sowie Bauwesen (13 Pro- zent). Die übrigen Firmen sind in der Transportbranche, im Hotelwesen, in der Dienstleistungsbranche, in der Land- wirtschaft, im Bergbau, im Bildungswesen, in der Finanzvermittlungsbran- che bzw. im Gesundheitsbereich tätig. Unter den deutschen Investoren, die ihr Kapital im Ballungsraum Breslau anlegen, befinden sich führende Pro- duzenten der elektrotechnischen und elektronischen Industrie wie die Bosch- Gruppe und ETO Magnetic sp. z o.o. Im Bereich der IT-Dienstleistungen ist das Programmentwicklungszentrum NOKIA SIEMENS NETWORK SP. Z O.O. das Flaggschiff. Die steigende Anzahl deutscher Firmen, die in Breslau ihre

Tätigkeit aufgenommen haben, zeigt, dass die Hauptstadt Niederschlesiens ein interessanter Ort für Geschäfte geworden ist. Die Stadt unternimmt alles, um ausländischen kleinen und mittleren Unternehmen (KMU) die Gründung einer Firma im Ballungsraum Breslau zu erleichtern. Denn dies kann dazu beitragen, dass wirtschaftliche Erfolge schneller erreicht werden. An der Schaffung dieses investorenfreundlichen Klimas wirken mehrere Akteure mit: die Behörden der Stadt mit ihren verschiedenen Maßnahmen, die örtlichen Serviceeinrichtungen für die Wirtschaft und die diplomatischen Vertretungen. Informationen für deutsche Unternehmer und Unterstützung bei der Entwicklung von Koopera- tionen in Niederschlesien bietet die Regionalstelle der Deutsch-Polnischen Industrie- und Handelskammer (AHK). Mit der grenzüberschreitenden Zu- sammenarbeit in den Bereichen Politik, Wirtschaft und Kultur in den Wojewodschaften Niederschlesien, Schlesien, Oppeln, Großpolen und Lebuser Land befasst sich das Deutsche Generalkonsulat in Breslau. Zu seinem Tätigkeitsbereich gehört die Unterstützung von kulturbezogenen Projekten und Initia- tiven sowie von wirtschaftlichen Investi- tionen. Darüber hinaus nimmt das Generalkonsulat seine traditionellen Konsularaufgaben in Rechtsfragen und in der Bürgerberatung wahr.

Warto inwestować we Wrocławiu Warto inwestować we Wrocławiu Przygraniczne położenie województwa dolnośląskiego oraz panująca we Wrocławiu atmosfera otwartości i przychylności dla inwestorów sprawiają, że również przedsiębiorstwa niemieckie otwierają tutaj swoje oddziały i zakładają firmy. Pod względem ilości spółek z udziałem kapitału zagranicznego działających we Wrocławiu, firmy niemieckie zajmują pierwsze miejsce z liczbą ok. 1228 spółek, co stanowi 41 procent ogólnej liczby firm z kapitałem zagranicznym. We Wrocławiu Niemcy najchętniej inwestują w działalność handlową (27 procent), przetwórstwo przemysłowe (22 procent), obsługę nieruchomości, wynajem i działalność związaną z prowadzeniem interesów (20 procent), budownictwo (13 procent). Pozostałe firmy zadeklarowały prowadzenie działalności w branży transportowej, hotelarskiej, usługowej, w rolnictwie, przemyśle wydobywczym i edukacji, pośrednictwie finansowym oraz w sferze ochrony zdrowia. Wśród niemieckich inwestorów, którzy zdecydowali się na ulokowanie kapitału w aglomeracji wrocławskiej znajduje się, m.in. GRUPA BOSCH, czy ETO MAGNETIC SP. Z O.O., wiodący producenci w przemyśle elektrotechnicznym i elektronicznym. W zakresie usług IT sztandarową inwestycją jest centrum rozwoju oprogramowania NOKIA SIEMENS NETWORKS SP. Z O.O.

Rosnąca liczba firm niemieckich, podejmujących działalność we Wrocławiu, świadczy o tym, że stolica Dolnego Śląska stała się dla nich atrakcyjnym miejscem do prowadzenia biznesu. Władze Miasta dokładają wszelkich starań, by ułatwić zagranicznym MŚP otwieranie firm w aglomeracji wrocławskiej. Sektor ten stanowi ważny potencjał, którego wykorzystanie przyspieszy osiąganie wysokich wyników ekonomicznych. Na tworzenie sprzyjającego klimatu inwestycyjnego składa się szereg różnego rodzaju działań władz miasta oraz lokalnych instytucji otoczenia biznesu, jak również przedstawicielstw dyplomatycznych. Działania informacyjne i wsparcie kooperacyjne na rzecz niemieckich przedsiębiorców na Dolnym Śląsku świadczy odział regionalny PolskoNiemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej (AHK). Wspieraniem transgranicznej współpracy w dziedzinie polityki, gospodarki i kultury w województwach dolnośląskim, śląskim, opolskim, wielkopolskim i lubuskim zajmuje się Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu. W zakresie jego działalności znajduje się wspieranie projektów i inicjatyw w dziedzinie kultury i inwestycji gospodarczych. Oprócz tego konsulat generalny podejmuje tradycyjne zadania konsularne w zakresie usług oraz porad prawnych i obywatelskich.

Fabryka VOLVO we Wrocławiu | VOLVO-Werk in Breslau

76

77



Investieren in Breslau Um die Zusammenarbeit Niederschlesiens mit Brandenburg in den Bereichen Politik, Wirtschaft, Wissenschaft und Kultur kümmert sich die in Breslau ansässige Vertretung des Landes Brandenburg. Seit 2005 befindet sich im Büro für wirtschaftliche Entwicklung der Stadt- verwaltung Breslau eine Informationsstelle für die Wirtschaft, wo kleine und mittelständische Unternehmen Hilfe erhalten. Das Büro bietet Informationen über Ansiedlungsmöglichkeiten in Breslau, über rechtliche und steuerrechtliche Aspekte sowie über den Erwerb von Immobilien, Konzessionen und Genehmigungen. Darüber hinaus befasst sich das Büro für wirtschaftliche Entwicklung mit dem Marketing für die Breslauer Wirtschaft im In- und Ausland, organisiert Kooperationstreffen und Studienreisen für die Wirtschaft. Zur Unterstützung der Investoren wurde die Agentur zur Entwicklung des Großraumes Breslau ARAW (Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej) gegründet, die die Vorhaben potenzieller Investoren nach dem One-StopShop-Prinzip begleitet. Sie hilft bei der Suche nach geeigneten Gewerbeflächen, berät und informiert, um die Ansiedlung innerhalb des Ballungsraumes zu ermöglichen.

Mit der Begleitung und Unterstützung von Investoren in Niederschlesien befasst sich auch die Niederschlesische Agentur für Wirtschaftliche Zusammenarbeit. Firmen, die in der Hauptstadt Nieder- schlesiens investieren möchten oder bereits hier tätig sind, können auch die Angebote der regionalen Wirt- schaftskammern in Anspruch nehmen, zum Beispiel der Niederschlesischen Wirtschaftskammer, der Wirtschaftskammer West, der Breslauer Wirtschaftskammer oder der Niederschlesischen Handwerkskammer. Technologieorientierten Firmen und Unternehmen, die ihre Tätigkeit aus- dehnen wollen, steht das umfangreiche Angebot des Breslauer Technologieparks (WPT) zur Verfügung. Er zählt zu den modernsten Europas und bietet den Firmen auf einer Fläche von 163 Hektar erschlossener Infrastruktur Flächen zum Verkauf und zur Vermietung an. Weitere Informationen unter: www.wroclaw.pl www.breslau.diplo.de www.araw.pl | www.dawg.pl www.dig.wroc.pl | www.wig.wroc.pl www.ihk.pl | www.zig.pl www.izba.wroc.pl www.technologpark.pl www.ef.com.pl | www.wctt.pl www.wpp.wroc.pl

Wrocławski Park Technologiczny S.A. | Breslauer Technologiepark

78

Warto inwestować we Wrocławiu

Ośrodek badań w ramach EIT Plus | Forschungszentrum im Rahmen von EIT Plus

Na rzecz współpracy Dolnego Śląska z Brandenburgią w zakresie polityki, gospodarki, nauki i kultury działa zlokalizowane we Wrocławiu Przedstawicielstwo Kraju Związkowego Brandenburgia. Od 2005 roku przy Biurze Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miejskiego Wrocławia działa także Punkt Informacji Gospodarczej, w którym pomoc mogą uzyskać małe i średnie przedsiębiorstwa. Oferta Biura obejmuje informację o warunkach lokowania biznesu we Wrocławiu, doradztwo w sprawach prawnych i podatkowych, a także w zakresie nabywania nieruchomości oraz uzyskiwania koncesji i zezwoleń. Ponadto Biuro Rozwoju Gospodarczego prowadzi działania na rzecz promocji gospodarczej Wrocławia w kraju i za granicą, organizuje spotkania kooperacyjne i misje gospodarcze. Z myślą o inwestorach utworzona została Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej (ARAW), która potencjalnym inwestorom oferuje wsparcie typu one-stop-shop w procesie inwestycyjnym. Agencja pomaga w wyszukiwaniu odpowiednich terenów pod inwestycje oraz służy radą i dostarcza informacji w celu zapewnienia możliwości lokalizacji firmy na terenie aglomeracji.

Obsługą i wsparciem inwestorów na terenie Dolnego Śląska zajmuje się Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej. Firmy, które prowadzą lub zamierzają podjąć działalność w stolicy Dolnego Śląska lub zamierzają inwestować na tym terenie, mogą również korzystać z ofert regionalnych izb gospodarczych, m.in. Dolnośląskiej Izby Gospodarczej, Zachodniej Izby Gospodarczej, Wrocławskiej Izby Gospodarczej, Dolnośląskiej Izby Rzemieślniczej. Firmy rozwijające się lub stosujące najnowsze technologie korzystają z szerokiej oferty Wrocławskiego Parku Technologicznego (WPT), zaliczanego do najnowocześniejszych w Europie. Z kolei Wrocławski Park Przemysłowy na obszarze 163 ha zorganizowanej infrastruktury przemysłowej oferuje firmom tereny do wynajmu i na sprzedaż. Więcej informacji: www.wroclaw.pl www.breslau.diplo.de www.araw.pl | www.dawg.pl www.dig.wroc.pl www.wig.wroc.pl www.ihk.pl | www.zig.pl www.izba.wroc.pl www.technologpark.pl www.ef.com.pl | www.wctt.pl www.wpp.wroc.pl

79



Wissenschaft in Breslau

Politechnika Wrocławska | Technische Universität Breslau

Wissenschaft in Breslau Was Breslau von anderen polnischen Städten am meisten unterscheidet, ist der ungewöhnlich hohe Anteil junger Menschen, die die Stadt rund um die Uhr lebendig machen. Breslau ist das drittgrößte akademische Zentrum Polens, an den 23 Hochschulen sind über 140.000 Studenten eingeschrieben. Somit sind 20 Prozent der 640.000 Einwohner Studenten. Das heutige Breslau verfügt über ein herausragendes Angebot an Hochschulen. In ungewöhnlich kurzer Zeit entwickelte sich die nach den Zweiten Weltkrieg völlig zerstörte Stadt zum führenden akademischen Zentrum des Landes. Hochschulen Studierende Breslauer Universität 42.500 Breslauer Technische Universität 29.000 Universität für Ökonomie 17.000 Universität für Lebens- wissenschaften 10.000 Medizinische Akademie 3.500 Sonstige 32.500 Viele Firmen und Technologiekonzerne haben sich für Niederschlesien entschieden aufgrund der dynamischen Entwicklung der Infrastruktur im Forschungs- und Entwicklungssektor, zum Beispiel in der Lebensmittelbranche, in der Medizin und in 80

der pharmazeutischen Industrie sowie in der Computerbranche. Neben den großen staatlichen Hochschulen sind seit 1989 mehrere private Hochschulen tätig, die ihre Studenten auf den sich dynamisch verändernden Arbeitsmarkt vorbereiten. Junge Spezialisten bilden die Breslauer Universität, die Universität für Ökonomie, die Universität für Lebenswissenschaften, die Breslauer Technische Universität und die Medizinische Akademie aus. Die sich stark ent- wickelnden Technologieparks sind die Orte, an denen die partnerschaftliche Zusammenarbeit zwischen Hoch- schulen und dem privatwirtschaftlichen Sektor immer enger wird. Die akademische Tradition in Breslau ist über 300 Jahre alt, sie wurde durch die multikulturelle Geschichte der Stadt geprägt. So wurde die Breslauer Universität, die älteste Hochschule der Stadt, im Jahr 1702 von den Habsburgern, durch den römisch-deutschen Kaiser Leopold I., gegründet.

Nauka we Wrocławiu Nauka we Wrocławiu To, co najbardziej wyróżnia Wrocław spośród innych polskich miast, to niezwykle duży odsetek młodych ludzi, dzięki którym miasto tętni życiem przez całą dobę. Wrocław jest trzecim co do wielkości ośrodkiem akademickim w Polsce, w którym na 23 uczelniach wyższych studiuje ponad 140 tys. studentów (wśród 640 tys. mieszkańców studenci stanowią niemal 22 Procent wrocławian). Dzisiejszy Wrocław posiada imponującą ofertę wyższych uczelni. To doszczętnie zniszczone wojną miasto w niezwykle szybkim tempie urosło do rangi wiodącego centrum akademickiego w kraju. Uczelnia wyższa Liczba studentów Uniwersytet Wrocławski 42,500 Politechnika Wrocławska 29,000 Uniwersytet Ekonomiczny 17,000 Uniwersytet Przyrodniczy 10,000 Akademia Medyczna 3,500 Inne 32,500 Pojawienie się wielu firm i koncernów technologicznych na Dolnym Śląsku jest ściśle związane z dynamicznym rozwojem infrastruktury dla sektora badawczo-rozwojowego, min. dla branży spożywczej, medycznej, farmaceutycznej oraz komputerowej. Obok największych uczelni państwo-

wych we Wrocławiu działa, począwszy od 1989 roku, kilkanaście prywatnych uczelni wyższych o nowoczesnych profilach, które przygotowują studentów do dynamicznie zmieniającego się rynku pracy. Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Ekonomiczny, Uniwersytet Przyrodniczy, Politechnika Wrocławska oraz Akademia Medyczna są głównym źródłem rekrutacji nowych specjalistów, natomiast rozwijające się parki technologiczne są miejscem, gdzie współpraca partnerska pomiędzy uczelniami wyższymi a sektorem przedsiębiorstw prywatnych zacieśnia się coraz mocniej. Tradycja akademicka we Wrocławiu ma już ponad 300 lat i ukształtowała ją niezwykle bogata i wielokulturowa historia miasta. Uniwersytet Wrocławski, najstarsza uczelnia w mieście, został utworzony w 1702 roku przez Leopolda I, cesarza rzymsko-niemieckiego z dynastii Habsburgów. O tym jak znaczącym centrum naukowym był niemiecki „Breslau” w XIX oraz na początku XX wieku, świadczy lista jedenastu laureatów Nagrody Nobla, wywodzących się z wrocławskich uczelni. Wśród nich tak genialni naukowcy jak: Friedrich Bergius (chemia); Paul Ehrlich (medycyna); Reinhard Selten (ekonomia); Max Born i Otto Stern (fizyka).

Plac Grunwaldzki – Campus Akademicki | Grunwaldzki-Platz – Akademischer Campus

Wie bedeutend das deutsche Breslau im 19. und 20. Jahrhundert war, zeigt die Liste von elf Nobelpreisträgern, die an den Breslauer Hochschulen tätig waren. Darunter sind Wissenschaftler wie Friedrich Bergius (Chemie), Paul Ehrlich (Medizin), Reinhard Selten (Ökonomie), Max Born und Otto Stern (Physik). 81



Wissenschaft in Breslau

Uniwersytet Wrocławski | Breslauer Universität

Das heutige Breslau verbindet auf ideale Weise das lebendige Erbe der ehemals deutschen Stadt Breslau mit der akademischen Tradition herausragender Hochschulorte der Vor- kriegszeit wie Vilnius und Lemberg (heute in Litauen und der Ukraine) und den Errungenschaften der Wissen- schaftler und Professoren im Breslau der Nachkriegszeit. Zu ihnen gehören unter anderem die Gründer der Pol- nischen Schule für Mathematik (Polish School of Mathematics), die das Breslau der Nachkriegszeit berühmt machten, und Ludwig Hirschfeld, einem Pionier der Breslauer Medizin. Eine echte Talentschmiede ist die Breslauer Poly- technische Universität (Politechnika Wrocławska), eine der besten pol- nischen Hochschulen, modern und an weltweiten Projekten mitwirkend. Ein landesweites Novum ist die Initiative zur Gründung des Breslauer Akademischen Zentrums (Wrocławskie Centrum Akademiczne WCA), das auf die Erhöhung der Wettbewerbsfähigkeit der Stadt abzielt. Das WCA ist Teil der Strategie, aus Breslau eine Wissenschaftsmetropole zu machen. Im Rahmen des Zentrums wird zum Beispiel das Programm „Visiting Professors“ realisiert, das Besuche in- und 82

ausländischer Professoren in Breslau vorsieht. Außerdem erarbeitet das WCA ein Programm zum Austausch von Wissen und eine Strategie zur Förderung junger wissenschaftlicher Talente in der Region. Durch direkte Unterstützung und Auszeichnung junger talentierter Breslauer verfolgt die Stadt- und Wojewodschaftsverwaltung das Ziel, „Botschafter der Innovation” auszubilden, die künftig für Veränderungen und die Entwicklung der Region verantwortlich sein werden. Eine lokale Besonderheit ist das mehr- fach ausgezeichnete Niederschlesische Festival der Wissenschaft. In nur wenigen Jahren entwickelte sich das Festival von einem kleinen popu- lärwissenschaftlichen Fest zu einer die gesamte Stadt und Region umfassenden Veranstaltung, die Wissenschaft populär und erlebbar macht.

Nauka we Wrocławiu Dzisiejszy Wrocław to centrum nauki, które idealnie łączy żywą spuściznę niegdyś niemieckiego miasta Breslau, tradycję akademicką tak wybitnych uczelni, jakimi były przedwojenne Wilno i Lwów (dziś na Litwie i Ukrainie) oraz dokonania doskonałych naukowców i profesorów powojennego Wrocławia. Wśród nich warto wymienić twórców Polskiej Szkoły Matematycznej („Polish School of Mathematics”), którzy jako jedni z pierwszych rozsławili powojenny Wrocław, oraz pioniera wrocławskiej medycyny – prof. Ludwika Hirszfelda. Wylęgarnią talentów jest także dzisiejsza Politechnika Wrocławska, jedna z najlepszych uczelni w kraju, nowoczesna i zaangażowana w światowe projekty. Nowatorskim w skali kraju pomysłem Urzędu Miejskiego jest inicjatywa Wrocławskiego Centrum Akademickiego, którego celem jest zwiększenie konkurencyjności Wrocławia. Powołanie WCA jest częścią strategii wspierania rozwoju Wrocławia jako metropolii naukowej. W ramach WCA realizowany jest na przykład program Visiting Professors, dzięki któremu Wrocław odwiedzają znani profesorowie z kraju

i ze świata. WCA opracowuje też program wymiany know-how oraz strategię wspierania młodych talentów naukowych w regionie. Poprzez bezpośrednie stymulowanie i nagradzanie młodych i zdolnych wrocławian władze miasta oraz województwa pragną wykształcić “ambasadorów innowacji”, którzy w przyszłości odpowiedzialni będą za zmiany i rozwój w regionie. Prawdziwym lokalnym fenomenem jest wielokrotnie nagradzany Dolnośląski Festiwal Nauki. Festiwal w zaledwie kilka lat ewoluował od niewielkiego rodzinnego festynu popularno-naukowego do obejmującej swym rozmachem całe miasto i region imprezy propagującej wiedzę naukową, zaspokajającej ciekawość świata oraz umożliwiającej naukę poprzez aktywne działanie. Pierwsza edycja festiwalu odbyła się w 1998 roku, oferując 285 imprez towarzyszących dla 12 tys. gości. Dziesięć lat później program festiwalu to trwający okrągły miesiąc maraton 800 imprez organizowanych w pięciu miastach Dolnego Śląska, przyciągający ponad 80 tys. widzów.

Aula Leopoldina Uniwersytetu Wrocławskiego | Aula Leopoldina der Breslauer Universität

Das erste Festival fand 1998 statt, damals wurden 285 Veranstaltungen für 12.000 Gäste angeboten. Zehn Jahre später standen bereits 800 Veranstaltungen in fünf niederschlesischen Städten auf dem Programm des mittlerweile vierwöchigen Wissenschaftsfestivals mit 80.000 Besuchern. 83



Breslauer Veranstaltungskalender Februar | LUTY Międzynarodowe Targi Turystyczne Joygroup Internationale Tourismusmesse Hala Ludowa | Jahrhunderthalle www.halaludowa.wroc.pl Musica Polonica Nova – Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej Festival Polnischer Moderner Musik www.MusicaPolonicaNova.pl

März | MARZEC TARED – Dolnośląskie Prezentacje Edukacyjne Niederschlesische Bildungsmesse Hala Ludowa | Jahrhunderthalle www.interart.com.pl Targi Budownictwa TARBUD Baumesse TARBUD Hala Ludowa | Jahrhunderthalle www.halaludowa.wroc.pl DREWOOD Międzynarodowe Targi Drewna Internationale Holzmesse Hala Ludowa | Jahrhunderthalle www.wigor.wroc.pl Przegląd Piosenki Aktorskiej Festival des Schauspielersongs www.ppa.art.pl Jazz nad Odrą – Wrocławski Festiwal Jazzowy Jazz an der Oder – Breslauer Jazz-Festival www.jnofestival.pl

April | KWIECIEŃ Festiwal Kina Amatorskiego i Niezależnego KAN Festival des Amateur- und unabhängigen Kinos KAN www.kan.art.pl

84

Festiwal Port Literacki Festival Literarischer Hafen www.biuroliterackie.pl Asymmetry Festival – Międzynarodowy Festiwal Awangardy Rocka i Postmetalu | Internationales Festival der Rock- und Postmetal-Avantgarde www.asymmetryfestival.pl

Mai | MAJ Gitarowy Rekord Guinnessa Guinness-Rekord Gitarre www.heyjoe.pl Wro Media Art Biennale – Międzynarodowe Biennale Sztuki Mediów Internationale Medienkunst-Biennale www.wrocenter.pl Musica Electronica Nova – Międzynarodowy Festiwal Muzyki Elektroakustycznej Internationales Festival der Elektroakustischen Musik www.MusicaElectronicaNova.pl

Kalendarz imprez we Wrocławiu BuskerBus Festival Festiwal Sztuki Ulicznej Straßenkunst-Festival www.buskerbus.com

Międzynarodowy Festiwal Opowiadania Internationales Erzählfestival www.opowiadanie.com.pl

Juli | LIPIEC

DIALOG Wrocław Międzynarodowy Festiwal Teatralny Internationales Theaterfestival www.dialogfestival.pl

Brave Festiwal Przeciw wypędzeniom z kultury Gegen Ausschluss von der Kultur www.bravefestival.pl Era Nowe Horyzonty Międzynarodowy Festiwal Filmowy Internationales Filmfestival www.enh.pl

august | SIERPIEŃ Targi Mother & Baby Messe Mother & Baby Hala Ludowa | Jahrhunderthalle www.halaludowa.wroc.pl Światowy Festiwal Kontrabasowy Kontrabass-Weltfestival www.worldbassfestival.pl

Juni | CZERWIEC

September | WRZESIEŃ

Podwodny Wrocław – Festiwal Kultury Niezależnej Die Unterwasserstadt Breslau – Festival der unabhängigen Kultur www.myspace.com/podwodnywroclaw

Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans | Internationales Festival Wratislavia Cantans www.wratislavia.art.pl

Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Świat miejscem prawdy“ Internationales Theaterfestival „Die Welt – ein Ort der Wahrheit” www.rokgrotowskiego.pl Święto Wrocławia Breslauer Stadtfest www.wroclaw.pl

Avant Art Festival Interdyscyplinarny Festiwal Sztuki Awangardowej Interdisziplinäres Festival der Avantgardekunst www.avantart.pl

Oktober | PAŹDZIERNIK Targi Mieszkaniowe Tabelaofert.pl Wohnungsmarktmesse Tabelaofert.pl Hala Ludowa | Jahrhunderthalle http://rednetproperty.pl

November | LISTOPAD Międzynarodowe Targi Technologii i Produkcji PROTECH Internationale Messe für Technologie und Produktion PROTECH Hala Ludowa | Jahrhunderthalle www.trademedia.us Festiwal Opery Współczesnej Festival der Modernen Oper www.opera.wroclaw.pl WROSTJA – Wrocławskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora | Breslauer Treffen der Ein-Personen-Theater www.wrostja.art.pl GITARA+ – Wrocławski Festiwal Gitarowy | Breslauer Gitarrenfestival www.gitara.wroclaw.pl

DEZEMBER | GRUDZIEŃ Międzynarodowy Festiwal Kryminału Internationales Krimi-Festival Wrocławskie Promocje Dobrych Książek Breslauer Präsentation guter Bücher www.wpdk.pl Terminy kolejnych imprez targowych w Internecie, na stronie: Weitere Messetermine im Internet unter: www.halaludowa.wroc.pl lub www.convention.wroclaw.pl

85

Wirtschaft, Verbände und Institutionen in Breslau Partnerzy gospodarczy, organizacje i instytucje we Wrocławiu

Konsulat Generalny Republiki Federalnej Niemiec

Wirtschaft, Verbände und Institutionen in Breslau

Deutsches Generalkonsulat Podwale 76, 50-499 Wrocław Tel.: +48 71 3772700 Fax: +48 71 3424114 www.breslau.diplo.de www.konsulatniemiecki.wroclaw.pl

Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej (ARAW)

Agentur für Regionalentwicklung der Agglomeration Wrocław ul. Ofiar Oświęcimskich 36 50-059 Wrocław Tel.: +48 71 7835-310, Fax: -311 [email protected] Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej

Niederschlesische Agentur für wirtschaftliche Zusammenarbeit ul. Kuźnicza 10, 50-138 Wrocław Tel.: +48 71 344028-6, Fax: -5 [email protected] Dolnośląska Izba Gospodarcza

Niederschlesische Wirtschaftskammer ul. Świdnicka 39, 50-029 Wrocław Tel.: +48 71 3724491 / 3447825 Fax: +48 71 3434597 www.dig.wroc.pl Dolnośląska Izba Rzemieślnicza oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości

Niederschlesische Kammer für Handwerk sowie kleine und mittelständische Unternehmen pl. Solny 13, 50-061 Wrocław Tel.: +48 71 3448691 www.izba.wroc.pl Euro Info Centre ul. Wysockiego 10, 58-300 Wałbrzych Tel.: +48 74 842-6003, Fax: -3566 www.darr.pl www.euroinfo.org.pl EUROPA FORUM e.V. EUROPA FORUM Wrocław ul. Rynek 7, 50-106 Wrocław Tel.: +48 71 3420-435, Fax: -558 www.ef.com.pl

86

Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa, Biuro Regionalne we Wrocławiu

Deutsch-Polnische Industrie- und Handelskammer | Regionalbüro Breslau Pl. Solny 20, 50-063 Wrocław Tel.: +48 71 79483-35, Fax: -36 www.ahk.pl



Partnerzy gospodarczy, organizacje i instytucje we Wrocławiu Wrocławski Park Przemysłowy Breslauer Industriepark ul. Fabryczna 10 i 13, 53-609 Wrocław Tel.: +48 71 35655-56, Fax: -25 www.wpp.wroc.pl Wrocławski Park Technologiczny

Breslauer Technologiepark ul. Muchoborska 18, 54-424 Wrocław Tel.: +48 71 7985800 Fax: +48 71 7804034 www.technologpark.pl

Wrocławskie Centrum Transferu Technologii

Breslauer Zentrum für Technologietransfer ul. Smoluchowskiego 48 50-372 Wrocław Tel.: +48 71 3203-318, Fax: -948 www.wctt.pl Zachodnia Izba Gospodarcza

Wirtschaftskammer West ul. Ofiar Oświęcimskich 41/43 50-059 Wrocław Tel.: +48 71 7950656 / 7950658 www.zig.pl Ratusz we Wrocławiu | Breslauer Rathaus

Przedstawiciel Kraju Związkowego Brandenburgia na Dolnym Śląsku

Vertretung des Landes Brandenburg in Niederschlesien ul. Kleczkowska 50, 50-227 Wrocław Tel.: +48 71 7927766, Fax: -67 [email protected] www.heike-uhe.com Saksońskie Biuro Wspierania Gospodarki

Sächsisches Büro für Wirtschaftsförderung ul. Ruska 19/5, 50-079 Wrocław Tel./Fax: +48 71 3724631 www.wfs.saxony.de Urząd Miejski Wrocławia Biuro Rozwoju Gospodarczego

Stadtverwaltung Breslau Büro für Wirtschaftsentwicklung ul.G. Zapolskiej 2/4, 50-032 Wrocław Tel.: +48 71 7777-174, Fax: -289 [email protected] Wrocławska Izba Gospodarcza

Breslauer Wirtschaftskammer ul. Krupnicza 13, 50-075 Wrocław Tel.: +48 71 7970-203, Fax: -300 www.wig.org.pl 87



Numery usługowe we Wrocławiu | Servicenummern in Breslau Numery usługowe w Wrocławiu

Informacja PKP

Servicenummern in Breslau

Auskunft Polnische Bahn PKP (042) 19436, 0801 022000

Numer alarmowy

Allgemeiner Notruf 112 Policja | Polizei 997 Straż pożarna

Feuerwehr 998 Pogotowie ratunkowe

Notfall-Rettung 999 Straż Miejska | Stadtwache 986 Apteki całodobowe (wybrane numery)

Apotheken (24 h geöffnet, Auswahl) Apteka Pod Lwami pl. 1 Maja 7a (071) 3436724 Apteka św. Wincentego ul. św. Wincentego 39-41 (071) 3223935 Informacja telefoniczna

Telefonauskunft 118913

Informacja PKS

Auskunft Polnischer Busverkehr PKS 0703 300121-125 Port Lotniczy

Flughafen (071) 3581100 www.airport.wroclaw.pl Wynajem samochodów (wybrane numery)

Autovermietungen (Auswahl) Abordage Car Hire | (071) 7837651 www.abordage.com.pl AKM s.c. | (071) 7833565 www.akm.pl Auto MiCaR – Michael’s Car Rental (071) 3251949 www.micar.pl Joka Rent A Car | (071) 7818188 www.joka.com.pl Taksówki (wybrane numery) Taxiruf (Auswahl) 9222, 9621, 9622, 9623, 9624 Konsulat Generalny Republiki Federalnej Niemiec

Fundbüro (071) 3550919

Deutsches Generalkonsulat Breslau Podwale 76, 50-499 Wrocław (071) 3772700 www.breslau.diplo.de www.konsulatniemiecki.wroclaw.pl

Poczta

Informacja turystyczna

Post Rynek 28 | (071) 3471932

Touristeninformation Rynek 14, 50-101 Wrocław (071) 3443111 | [email protected]

Biuro Rzeczy Znalezionych

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne we Wrocławiu Städtische Verkehrsbetriebe (071) 3250888

Numer kierunkowy z Niemiec do Wrocławia

Vorwahl aus Deutschland nach Breslau +48 71 89

Hotele we Wrocławiu (wybór) | Hotels in Breslau (Auswahl) Hotele w Wrocławiu (wybór)

Hotels in Breslau (Auswahl) Radisson SAS ***** ul. Purkyniego 10, 50-156 Wroclaw Tel.: +48 71 37500-00, Fax: -10 www.radissonsas.com Art Hotel **** ul. Kiełbaśnicza 20, 50-110 Wrocław Tel.: +48 71 342-4249, Fax: -3929 www.arthotel.wroc.pl HP Park Plaza **** ul. Drobnera 11, 50-257 Wrocław Tel.: +48 71 3721786 Fax: +48 71 3208459 www.beph.pl Duet *** ul. św. Mikołaja 47-48, 50-127 Wrocław Tel.: +48 71 78551-00, Fax: -05 www.hotelduet.pl Europejski */ *** ul. Piłsudskiego 88, 50-017 Wrocław Tel.: +48 71 3431071 Fax: +48 71 3443433 www.odratourist.pl

Tumski *** Wyspa Słodowa 10, 50-266 Wrocław Tel.: +48 71 3226-088, Fax: -113 www.hotel-tumski.com.pl Campanile ** ul. Jagiełły 7, 50-201 Wrocław Tel.: 48 71 32678-00, Fax: -01 www.campanile.com.pl Europeum ** ul. Kazimierza Wielkiego 27a 50-077 Wrocław Tel.: +48 71 3714-500, Fax: -401 www.europeum.pl Apartamenty – Artapart Rynek 19, 50-010 Wrocław Tel.: +48 668 202311 Fax: +48 71 7946895 www.artapart.pl Apartamenty – Stare miasto ul. Nożownicza 4/11 i 16/5 50-119 Wrocław ul. Giżycka 1/114, 51-164 Wrocław Tel.: +48 600 855258 Fax: +48 71 3289738 www.apartamentyprywatnewroclaw. com

Gem *** ul. Baudouina de Courtenay 16 51-606 Wrocław Tel.: +48 71 3729-213, Fax: -002 www.hotelgem.com.pl

Dom Turystyczny Trio ul. Trzemeska 4, 53-679 Wrocław Tel./Fax: +48 71 3559446 www.puhot.pl

Patio *** ul. Kiełbaśnicza 24/25, 50-110 Wrocław Tel.: +48 71 3750400 Fax: +48 71 3439149 www.hotelpatio.pl

Dom Wycieczkowy Piast ul. Piłsudskiego 98, 50-017 Wrocław Tel.: +48 71 3430034 Fax: +48 71 3437893 www.odratourist.pl

Polonia **/*** ul. Piłsudskiego 66, 50-020 Wrocław Tel.: +48 71 3431021 Fax: +48 71 3447310 www.odratourist.pl

The Stranger Hostel ul. Kołłątaja 16/3, 50-002 Wrocław Tel.: +48 71 3441206 www.thestrangerhostel.com

90

Wrocław, centrum | Breslau, Zentrum

Wrocław, mapa okolic | Breslau, Umgebungskarte

Impressum Herausgeber | Wydawca

Berlin Partner GmbH Ludwig Erhard Haus | Fasanenstraße 85 | 10623 Berlin Tel.: +49 30 399 80-0 | Fax: +49 30 399 80-239 [email protected] | www.berlin-partner.de

Im Auftrag der Senatsverwaltung für Wirtschaft, Technologie und Frauen – www.berlin.de/wirtschaftssenat Na zlecenie Zarządu Senatu ds. Gospodarki, Technologii i Kobiet w Berlinie – www.berlin.de/wirtschaftssenat

Eine gemeinsame Publikation der Berlin Partner GmbH und der Stadtverwaltung Breslau. Wspólna publikacja spółki Berlin Partner GmbH oraz Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Redaktion, Text | Redakcja: Tina Becker, Kamil Paszkiewicz; Realisation | Realizacja: eye-solution GmbH Übersetzung | Przekład: Eva-Maria Steiger Unser Dank gilt der Stadtverwaltung Breslau und der Berliner Senatsverwaltung für Wirtschaft, Technologie und Frauen. Wyrażamy podziękowanie Urzędowi Miejskiemu Wrocławia, Zarządowi Senatu Berlina ds. Gospodarki, Technologii i Kobiet.

Fotonachweis | Zdjęcia ·Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej Seite | strona 94-95 · Art Forum Berlin Seite | strona 45 · Bayer Schering Pharma AG Seite | strona 42 · Berlin Partner GmbH Seite | strona 3, 39 · Berlin Partner GmbH/ddp Seite | strona 24 · Berlin Partner GmbH/diephotodesigner.de Seite | strona 31 · Berlin Partner GmbH/Matthias Fischer Seite | strona 18, 37 · Berlin Partner GmbH/Fritschfoto Seite | strona 19, 27, 33 + Titel | i zdjęcie tytułowe · Berlin Partner GmbH/FTB-Werbefotografie Seite | strona 17, 22, 30, 38, 43 · Berlin Partner GmbH/Kappeler Seite | strona 36 · Berlin Partner GmbH/Scholvien Seite | strona 26 · BERMAG sp. j. Seite | strona 8, 9, 28 · BOC 2009 GmbH Seite | strona 47 · diephotodesigner.de Seite | strona 32 · gmp Architekten, JSK International, Visualisierung: Archimation/Berliner Flughäfen Seite | strona 10 · Investitionsbank Berlin Seite | strona 49 · Land Berlin/Thie Seite | strona 20, 21, 40 · Landesarchiv Berlin Seite | strona 16 ·Mapa Polski – ORFIn studio s.c.; ARAW S.A. Seite | strona 92-93 · Messe Berlin GmbH Seite | strona 34 ·O2 World Seite | strona 35 · Thomas Oberländer/HELIOS-Klinikum Seite | strona 41 · Pharus-Verlag / www.dein-plan.de Seite | strona 54-67 · Polnisches Institut Berlin Seite | strona 29 ·Port Lotniczy Wrocław S.A. Seite | strona 11 · Presse- und Informationsamt des Landes Berlin Seite | strona 2 · Senatsverwaltung für Wirtschaft, Technologie und Frauen Seite | strona 6, 7 · Silvester in Berlin GmbH Seite | strona 25 · Stadtverwaltung Breslau | Urząd Miejski Wrocławia Seite | strona 5, 70-71,72, 73, 78, 79, 80, 81, 87 · Stadtverwaltung Breslau, M. Grotowski | Urząd Miejski Wrocławia, M. Grotowski Seite | strona 61, 66 · Stadtverwaltung Breslau, A. Hawałej | Urząd Miejski Wrocławia, A. Hawałej Seite | strona 60, 64 · Stadtverwaltung Breslau, S. Klimek | Urząd Miejski Wrocławia, S. Klimek Seite | strona 4, 58, 62, 65, 67, 68-69, 82, 83 + Titel | i zdjęcie tytułowe · Stadtverwaltung Breslau, K. Symoniak | Urząd Miejski Wrocławia, K. Symoniak Seite | strona 63 · Stadtverwaltung Breslau, M. Witorski | Urząd Miejski Wrocławia, M. Wiktorski Seite | strona 59 · The Westin Grand Berlin/Matthias Hamel Seite | strona 53 · Andrzej Winiarz Seite | strona 76-77

96

be the place to for science.

Wir engagieren uns für Berlin.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Medienpartner

Berlin is a city of science. Science comes to life in Berlin. Productive collaboration between research institutes, universities, colleges, business and political spheres infuses the city with a unique and adventurous spirit. It also provides fertile ground for young scientists and makes Berlin the capital of knowledge.

Partner des Business Location Center

Kooperationspartner Wissenschaft

To find out more, visit www.berlin-sciences.com Verbände

be open, be free, be berlin. www.be.berlin.de

Berlin sagt Danke. Berlin Partner GmbH | Ludwig Erhard Haus | Fasanenstraße 85 | 10623 Berlin | Telefon: +49 30 399 80-0 Fax: +49 30 399 80-239 | [email protected] | www.berlin-partner.de | Stand: Juni 2009