AKADEMICKIE CZASOPISMO AKADEMII ROLNICZEJ im. AUGUSTA CIESZKOWSKIEGO w POZNANIU

Nr 11 (110) X

listopad 2006

ISSN 1429–3064

50-LECIE WYDZIA¸U OGRODNICZEGO

Gala Êlubna

Wyst´p Zespo∏u PieÊni i Taƒca „¸any” w Teatrze Wielkim z okazji 50-lecia Wydzia∏u Ogrodniczego fot. Anna Zaworska

LISTOPAD 2006

W numerze m.in.:

Od Redakcji

Z

wykle na poczàtku nowego roku akademickiego wiele si´ dzieje, ale obecny jest pod tym wzgl´dem wyjàtkowy. Najpierw 50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego wzbogacone honorowym doktoratem dla prof. T. Ho∏ubowicza, potem XI Poznaƒski Festiwal Nauki i Sztuki, Polagra (obie imprezy z naszym udzia∏em), inauguracja roku akademickiego, uroczystoÊci jubileuszowe z okazji 85-lecia powo∏ania Wydzia∏u Rolniczo-LeÊnego na ówczesnej Wszechnicy Piastowskiej (UP), 55-lecia Wy˝szej Szko∏y Rolniczej w Poznaniu oraz 10-lecia nadania Uczelni imienia Patrona Augusta Cieszkowskiego i wreszcie w Dniu Patrona, 21 listopada, uroczysta promocja w Kolegium Rungego prawie stu doktorów i dr. habilitowanych! Wszystkie te spotkania by∏y dobrà okazjà do przedstawienia szerokiemu gremium polityków, dzia∏aczy gospodarczych, absolwentów naszej Uczelni, ale tak˝e naszej spo∏ecznoÊci akademickiej historii i stanu obecnego Akademii, Jej dorobku, z którym wchodzi w nowy rok akademicki, a tak˝e pewnych zamierzeƒ na przysz∏oÊç. Relacje z cz´Êci tych spotkaƒ znajdziecie Paƒstwo na ∏amach obecnego numeru „WieÊci Akademickich” – z pozosta∏ych w kolejnych wydaniach „WA”. Micha∏ Sójka redaktor naczelny

ZAK¸AD GRAFICZNY Akademii Rolniczej wykonuje dla jednostek organizacyjnych, dla pracowników i studentów Uczelni, a tak˝e dla klientów z zewnàtrz ni˝ej wymienione us∏ugi: – druki folderów, informatorów, zaproszeƒ, wizytówek, listowników druków akcydensowych, instrukcji, regulaminów – wydruk posterów i plakatów wielkoformatowych z plotera – druk i opraw´ ksià˝ek, materia∏ow konferencyjnych – opraw´ twardà prac magisterskich, doktorskich, opracowaƒ naukowych – opraw´ czasopism, bindowanie, laminowanie – napraw´ i opraw´ zniszczonych ksià˝ek (równie˝ w skór´) – galanteri´ introligatorskà: etui, pud∏a, tuby, pud∏a zielnikowe, ok∏adki itp.

Badania umowne realizowane w AR w Poznaniu . . . . . . . . . . .

2

XI posiedzenie Senatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

Przeszli na emerytur´ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

08

Inauguracja roku akademickiego 2006/2007 – przebieg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

Inauguracja roku akademickiego 2006/2007 – Medale KEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

Inauguracja roku akademickiego 2006/2007 – przemówienie inauguracyjne JM Rektora . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

Inauguracja roku akademickiego 2006/2007 – fotoreporta˝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego – uroczystoÊç w Operze . . . . .

12

50-lecie WO – ilustracje do wyk∏adu prof. M. Knaflewskiego . .

13

50-lecie WO – historia i dorobek Wydzia∏u Ogrodniczego . . . .

14

50-lecie WO – uhonorowani Medalem 50-lecia WO . . . . . . . . .

16

50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego – doktorat honoris causa dla prof. Tadeusza Ho∏ubowicza . . . . . .

17

Nadzwyczajne posiedzenie Senatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

Wspomnienie: prof. Ryszard Graczyk (1926-2006) . . . . . . . . . .

18

Letni obóz naukowy Ko∏a LeÊników-Laski 2006 . . . . . . . . . . . .

21

Graficzne wspomnienia studenta leÊnictwa . . . . . . . . . . . . . . . .

23

Aleksandra Kiciƒska – Primus Inter Pares . . . . . . . . . . . . . . . .

23

Obóz Ko∏a PTTK w Górach Sto∏owych (cz. 2) . . . . . . . . . . . . . . .

24

Yoga na XI Festiwalu Nauki i Sztuki . . . . . . . . . . . . .

IV str. ok∏adki

miesi´cznik wydawca: Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. Przewodniczàcy Rady Programowej prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak, prorektor AR Redaktor naczelny Micha∏ Sójka, rzecznik prasowy AR Adres redakcji: 60-637 Poznaƒ, ul. Wojska Polskiego 28 (Rektorat), tel./fax 848-70-84 e-mail: [email protected] Wersja elektroniczna: www.au.poznan.pl Numer zamkni´to 21 listopada 2006 Nak∏ad 500 egz. Ok∏adka: Absolwenci Wydzia∏u Ogrodniczego przed Teatrem Wielkim w Poznaniu, fot. Urszula Mojsiej. Sk∏ad i ∏amanie: Perfekt sp. j. Druk: Zak∏ad Graficzny AR w Poznaniu

ZAK¸AD GRAFICZNY AR 60-625 Poznaƒ, ul. Wojska Polskiego 67 tel. 848-78-82

Redakcja stara si´ zwracaç materia∏y nie zamówione i zastrzega sobie prawo skracania i opracowywania nades∏anych tekstów oraz zmiany ich tytu∏ów. Redakcja nie odpowiada za treÊç zamieszczanych reklam i og∏oszeƒ.

1

LISTOPAD 2006

BADANIA UMOWNE REALIZOWANE W AKADEMII ROLNICZEJ IM. AUGUSTA CIESZKOWSKIEGO W POZNANIU M

Na Wydziale Rolniczym w ostatnich latach Katedra Chemii iarà aktywnoÊci naukowej pracowników poszczególnych jednostek naszej Uczelni jest pozyskiwanie Êrodków fi- Rolnej realizuje corocznie badania w ramach wspó∏pracy z Zanansowych na prowadzenie prac badawczych. Mo˝liwoÊci k∏adami Chemicznymi w Luboniu. Katedra ta oraz Katedra ¸àuzyskania Êrodków na badania naukowe w Uczelni sà bardzo karstwa majà podpisane wieloletnie umowy na badania z Hozró˝nicowane. Jednà z nich jest dotacja przyznawana wydzia- dowlà RoÊlin w Szelejewie, natomiast Katedra Biochemii ∏om na badania statutowe. Drugim êród∏em finansowania jest i Biotechnologii realizowa∏a na przestrzeni ostatnich dwóch lat trzy tematy badawcze dotacja przyznawana Uczeldla Instytutu Zootechniki ni na badania w∏asne, w Balicach. w tym granty interdyscyplinarne. Trzecim êród∏em fiJednostki Wydzia∏u Lenansowania badaƒ naukoÊnego (te najbardziej aktywwych sà tzw. granty MNiSW, ne w realizacji badaƒ które zosta∏y szczegó∏owo umownych) realizujà przeomówione na ∏amach „Wiewa˝nie du˝e wieloletnie lub Êci Akademickich” (nr corocznie wznawiane umo9/10). Nowym êród∏em fiwy na badania z Dyrekcjanansowania badaƒ dla prami, Generalnà lub Regionalcowników naszej Uczelni nà Lasów Paƒstwowych i Insta∏o si´ szerokie uczestnicstytutem Badawczym Letwo naszego kraju w ProÊnictwa. gramach Ramowych UE. Na Ryc. 1. Liczba prac umownych realizowanych w latach 1991-2005 ten temat zostanie czytelniNa Wydziale Hodowli kom WieÊci przedstawiona i Biologii Zwierzàt dominujà szczegó∏owa analiza uczestprace us∏ugowe, poza Katenictwa pracowników, któdrà Genetyki i Podstaw Horzy aplikujà i korzystajà dowli Zwierzàt, która realiz funduszy UE na badania zowa∏a w ubieg∏ym roku tenaukowe. Dodatkowym mat badawczy z Instytutem êród∏em finansowania baZootechniki w Balicach. Nadaƒ na Uczelni sà badania tomiast w Katedrze ˚ywienia umowne, w ramach któZwierzàt i Gospodarki Parych realizowane mogà byç szowej zlecenia obejmujà bardzo ró˝norodne tematy analiz´ pasz, a w Zak∏adzie i zlecenia. Hodowli Koni – prowadzenie kontroli pochodzenia Na przestrzeni ostatnich koni na podstawie g∏ównie 15 lat w Uczelni realizowaRyc. 2. Ârodki finansowe na badania umowne realizowane w latach analizy grup krwi lub DNA. no Êredniorocznie od 69 do 1991-2005 134 ró˝nego rodzaju prac Wi´kszoÊç jednostek Wydzia∏u Technologii Drewna posiada umownych, które by∏y finansowane w wysokoÊci (∏àcznie w rootwarte tematy na realizacj´ drobnych zleceƒ us∏ugowych. ku) od 323, 8 tys. z∏ do 2.357,5 tys. z∏ (ryc. 1 i 2). Szczegó∏owa analiza Êrodków finansowych uzyskanych przez jednostki na poszczególnych wydzia∏ach zosta∏a przedstawiona w tabelach i obejmuje okres ostatnich 5-ciu lat. Zauwa˝yç mo˝na istotne zró˝nicowanie pomi´dzy wydzia∏ami oraz ró˝nà aktywnoÊç w pozyskiwaniu funduszy przez jednostki naukowo-dydaktyczne w ramach poszczególnych wydzia∏ów. Analiza pozwala stwierdziç, ˝e istnieje bardzo du˝e zró˝nicowanie wagi tematów i zakresu badaƒ w nich realizowanych. Badania umowne obejmujà zarówno istotne tematy badawcze s∏u˝àce do podejmowania wa˝nych decyzji w praktyce, czy b´dàcych podstawà, lub uzupe∏nieniem prac promocyjnych, a na analizach i ekspertyzach koƒczàc. Zró˝nicowanie to zauwa˝yç mo˝na w realizowanych pracach umownych na ka˝dym wydziale.

2

Niektóre jednostki Wydzia∏u Ogrodniczego wykazujà znacznà aktywnoÊç w pozyskiwaniu Êrodków finansowych w ramach prac umownych. Katedra Nawo˝enia RoÊlin Ogrodniczych realizuje prace z zakresu diagnozowania potrzeb nawozowych roÊlin ogrodniczych. W latach 2001-2002 w Katedrze Ochrony i Kszta∏towania Ârodowiska realizowana by∏a umowa zagraniczna z Uniwersytetem Wageningen. Natomiast w ostatnich latach Katedra Botaniki dzi´ki umowom zawieranym z Urz´dami Wojewódzkim, Miejskim i Marsza∏kowskim Poznania oraz innych miast realizuje zlecenia dotyczàce sporzàdzania planów ochrony rezerwatów przyrody i waloryzacji przyrodniczej terenów. Na Wydziale Nauk o ˚ywnoÊci i ˚ywieniu jest wiele jednostek realizujàcych badania umowne, lecz w wi´kszoÊci jako zlecenia o charakterze analiz z ma∏ym finansowaniem.

LISTOPAD 2006

KWOTY NA BADANIA UMOWNE (ZLECONE) W LATACH 2001-2005 W TYS. Z¸ WYDZIA¸ ROLNICZY Jednostka

Inst. In˝ynierii Rolniczej Kat. Biochemii i Biotechnologii Kat. Chemii Rolnej Kat. Genetyki i Hodowli RoÊlin Kat. Gleboznawstwa Kat. ¸àkarstwa

Kwoty przyznane na 2001 rok

Kwoty przyznane na 2002 rok

Kwoty przyznane na 2003 rok

Kwoty przyznane na 2004 rok

Kwoty przyznane na 2005 rok

RAZEM w latach 2001 2005

2,6 0,0 27,3 45,4 0,0 10,0

0,0 0,0 73,0 9,0 42,5 11,5

0,0 0,0 91,1 0,0 16,0 25,2

0,0 25,0 89,1 0,0 1,9 5,5

10,2 45,0 233,4 0,0 20,9 33,3

12,8 70,0 513,9 54,4 81,3 85,5

RAZEM WYDZIA¸ W LATACH 2001 - 2005

817.9

WYDZIA¸ LEÂNY Jednostka

Kat. Entomologii LeÊnej Kat. Gleboznawstwa LeÊnego i Nawo˝enia Lasu Kat. Gospodarstwa ¸owieckiego Kat. Hodowli Lasu Kat. In˝ynierii LeÊnej Kat. Techniki LeÊnej

Kwoty przyznane na 2001 rok

Kwoty przyznane na 2002 rok

Kwoty przyznane na 2003 rok

Kwoty przyznane na 2004 rok

Kwoty przyznane na 2005 rok

RAZEM w latach 2001 2005

80,1 3,5 0,0 286,9 11,7 149,6

124,6 24,5 0,0 242,0 8,9 136,8

163,7 0,0 0,0 223,7 0,0 102,0

107,3 0,0 50,0 236,2 65,6 152,6

123,6 0,0 100,0 245,9 66,0 153,3

599,3 28,0 150,0 1234,7 152,2 694,3

RAZEM WYDZIA¸ W LATACH 2001 - 2005

2858,5

WYDZIA¸ HODOWLI I BIOLOGII ZWIERZÑT Jednostka

Kat. Anatomii Zwierzàt Kat. Fizjologii i Biochemii Zwierzàt Kat. Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt Zak∏ad Hodowli Koni Kat. ˚ywienia Zwierzàt i Gospodarki Paszowej

Kwoty przyznane na 2001 rok

Kwoty przyznane na 2002 rok

Kwoty przyznane na 2003 rok

Kwoty przyznane na 2004 rok

Kwoty przyznane na 2005 rok

RAZEM w latach 2001 2005

3,5 20,0 3,8 44,5 33,5

1,9 0,0 1,7 43,0 68,1

2,9 0,0 1,3 59,7 84,9

2,9 0,0 4,2 80,1 124,8

0,2 0,0 73,5 104,3 221,2

11,4 20,0 84,5 331,6 532,5

RAZEM WYDZIA¸ W LATACH 2001 - 2005

980.0

WYDZIA¸ TECHNOLOGII DREWNA Jednostka

Inst. Chemicznej Technologii Drewna Kat. Chemii Kat. In˝ynierii Ârodowiska Pracy Kat. Klejenia i Uszlachetn. Drewna Kat. Meblarstwa Kat. Mechanicznej Techn. Drewna Kat. Mechaniki i Techniki Cieplnej Kat. Nauki o Drewnie Kat. Obrabiarek i Podstaw Konstrukcji Maszyn Kat. Tworzyw Drzewnych

Kwoty przyznane na 2001 rok

Kwoty przyznane na 2002 rok

Kwoty przyznane na 2003 rok

Kwoty przyznane na 2004 rok

Kwoty przyznane na 2005 rok

RAZEM w latach 2001 2005

6,2 2,5 17,2 16,4 35,4 0,0 3,4 0,0 9,9 0,0

21,5 2,2 18,8 9,7 38,9 4,0 11,0 0,0 22,3 9,1

16,6 9,6 7,5 3,0 31,6 4,0 6,5 5,1 0,0 4,8

46,5 13,8 23,5 4,9 14,8 0,0 2,0 0,0 4,9 7,0

13,9 14,1 0,0 6,7 13,6 0,0 1,9 0,0 129,8 2,1

104,7 42,2 67,0 40,7 134,3 8,0 24,8 5,1 166,9 23,0

RAZEM WYDZIA¸ W LATACH 2001 - 2005

616,7

3

LISTOPAD 2006

WYDZIA¸ OGRODNICZY Jednostka

Kat. Botaniki Kat. Fitopatologii Kat. Fizjologii RoÊlin Kat. Nawo˝enia RoÊlin Ogrodniczych Kat. Ochrony i Kszta∏towania Ârodowiska Kat. Sadownictwa Kat. Warzywnictwa

Kwoty przyznane na 2001 rok

Kwoty przyznane na 2002 rok

Kwoty przyznane na 2003 rok

Kwoty przyznane na 2004 rok

Kwoty przyznane na 2005 rok

RAZEM w latach 2001 2005

0,0 2,1 0,0 76,5 64,9 31,0 0,0

0,0 12,9 6,6 83,2 64,9 32,8 0,0

39,0 2,0 0,0 60,8 0,0 0,0 0,0

74,2 2,0 0,0 103,9 0,0 0,0 3,5

96,8 0,0 0,0 60,4 0,0 10,0 5,0

210,0 19,0 6,6 384,8 129,8 73,8 8,5

RAZEM WYDZIA¸ W LATACH 2001 - 2005

832,5

WYDZIA¸ NAUK O ˚YWNOÂCI I ˚YWIENIU Jednostka

Inst. Technologii Mi´sa Inst. Technologii ˚ywnoÊci Pochodzenia RoÊlinnego Kat. Biochemii i Analizy ˚ywnoÊci Kat. Biotechnologii i Mikrobiologii ˚ywnoÊci Centrum Doskona∏oÊci Biotechnologia ˚ywnoÊci Kat. Higieny ˚ywienia Cz∏owieka Kat. Technologii Mleczarstwa Kat. Technologii ˚ywienia Cz∏owieka Kat. Zarzàdzania JakoÊcià ˚ywnoÊci

Kwoty przyznane na 2001 rok

Kwoty przyznane na 2002 rok

Kwoty przyznane na 2003 rok

Kwoty przyznane na 2004 rok

Kwoty przyznane na 2005 rok

RAZEM w latach 2001 2005

5,0 19,7 30,6 14,1 0,0 3,0 0,0 0,0 11,4

9,4 33,8 29,0 16,6 0,0 3,0 0,5 0,0 8,9

9,0 32,1 22,4 19,4 0,0 7,0 4,5 8,3 9,1

17,7 56,8 1,8 25,3 0,0 10,7 2,9 7,9 0,0

3,1 47,9 3,8 15,3 9,5 1,6 4,1 0,0 17,0

44,2 190,3 87,6 90,7 9,5 25,3 12,0 16,2 46,4

RAZEM WYDZIA¸ W LATACH 2001 - 2005

522,2

WYDZIA¸ MELIORACJI I IN˚YNIERII ÂRODOWISKA Jednostka

Kat. Budownictwa Wodnego Kat. Ekologii i Ochrony Ârodowiska Kat. Geotechniki Kat. Gleboznawstwa i Rekultywacji Kat. Mechaniki Budowli i Budownictwa Rolniczego Kat. Melioracji, Kszta∏towania Ârodowiska i Geodezji

Kwoty przyznane na 2001 rok

Kwoty przyznane na 2002 rok

Kwoty przyznane na 2003 rok

Kwoty przyznane na 2004 rok

Kwoty przyznane na 2005 rok

RAZEM w latach 2001 2005

27,5 0,0 29,5 96,0 0,0 0,0

0,0 0,0 75,9 147,0 0,6 16,3

59,9 0,0 116,0 145,0 0,0 0,0

0,0 0,0 236,5 115,0 0,0 28,7

0,0 23,5 150,0 116,5 0,0 0,0

87,4 23,5 607,9 619,5 0,6 45,0

RAZEM WYDZIA¸ W LATACH 2001 - 2005

RAZEM WYDZIA¸Y

W dwóch jednostkach Wydzia∏u Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska realizowane sà wi´ksze zlecenia. Katedra Geotechniki na przestrzeni ostatnich lat wykonuje badania zlecone przez KGHM Polska Miedê S.A. zwiàzane ze sk∏adowiskiem ˚elazny Most. Natomiast w Katedrze Gleboznawstwa i Rekultywacji od wielu lat realizowane sà umowy z Urz´dem Marsza∏kowskim obejmujàce rekultywacje gruntów pogórniczych, a z UAM umowy dotyczàce kartowania gleboznawczego. Przedstawiona powy˝ej krótka analiza realizacji prac umownych ma zach´ciç pracowników do pozyskiwania zleceƒ i reali-

4

1383,9

8011,7

zacji tematów, które pozwolà na wdro˝enie wyników do praktyki lub pos∏u˝à do opracowaƒ wzorów u˝ytkowych, odmian czy patentów. Mo˝e to równie˝ mieç du˝e znaczenie w ocenie parametrycznej jednostek, poniewa˝ zwracaç si´ w niej b´dzie uwag´ na sukcesy badawcze zwiàzane z funkcjonowaniem gospodarki opartej na wiedzy.

prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak prorektor ds. nauki i wspó∏pracy z zagranicà

fot. Jadwiga Rogacka

LISTOPAD 2006

Instytutem Geotechnicznym w Oslo. Od samego poczàtku koordynatorem tej wspó∏pracy po stronie norweskiej jest dr Tom Lunne. W 2005 r. umowa o wspó∏pracy zosta∏a przed∏u˝ona na kolejne pi´ç lat. Dr T. Lunne nie tylko jest koordynatorem wspó∏pracy, ale tak˝e aktywnie w∏àcza si´ w proces zdobywania Êrodków niezb´dnych dla podejmowania zadaƒ badawczych realizowanych w ramach dwustronnej wspó∏pracy. Dr T. Lunne uznawany jest za Êwiatowy autorytet w dziedzinie badaƒ pod∏o˝a budowlanego w warunkach in-situ. Zaliczany jest do Êwiatowej czo∏ówki naukowców z dziedziny badaƒ penetracyjnych pod∏o˝a gruntowego. Wspó∏praca Katedry Geotechniki z dr. T. Lunne, który zajmuje znaczàcà pozycj´ w Êwiatowej geotechnice, przyczynia si´ do promowania naszych osiàgni´ç badawczych i tym samym do promowania naszej Uczelni.

XI posiedzenie Senatu O

bradom, które mia∏y miejsce 27 wrzeÊnia br. w Kolegium Rungego, przewodniczy∏ prorektor prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak, który, po ustaleniu porzàdku obrad, przypomnia∏, ˝e w zwiàzku z zapisem w nowym Statucie, na posiedzenia Senatu b´dà dodatkowo zapraszani: prof. A. Dubas – cz∏onek Prezydium Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytu∏ów (przewodniczàcy III sekcji Nauk Biologicznych, Rolniczych i LeÊnych CK) oraz cz∏onkowie III sekcji CK prof. J. Gaw´cki, prof. K. Magnuski, prof. W. Pràdzyƒski (jednoczeÊnie cz∏onek Senatu AR). Na posiedzenia Senatu b´dà nadal zapraszani prof. M. Âwitoƒski – cz∏onek Rady Nauki przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego oraz prof. B. Wosiewicz – cz∏onek Paƒstwowej Komisji Akredytacyjnej. W obecnej kadencji dr W. Olek jest cz∏onkiem Rady G∏ównej Szkolnictwa Wy˝szego.

uszowi ¸uczkiewiczowi i Adamowi Niedzielskiemu. W imieniu JM Rektora Prorektor wr´czy∏ listy gratulacyjne i ˝yczy∏ dalszych sukcesów w pracy naukowo-badawczej, dydaktycznej i organizacyjnej oraz pomyÊlnoÊci w ˝yciu osobistym. Po zapoznaniu si´ z sylwetkà kandydata, Senat wyrazi∏ zgod´ na wystàpienie Rektora z wnioskiem o mianowanie prof. dr. hab. W∏odzimierza Dolaty na stanowisko profesora zwyczajnego. I podobnie, po przedstawieniu dorobku kandydatów przez dziekanów, Senat pozytywnie odniós∏ si´ do wniosków o mianowanie na stanowisko profesora nadzwyczajnego: prof. dr. hab. Andrzeja Blecharczyka z Katedry Uprawy Roli i RoÊlin, dr. hab. Ryszarda Guzendy z Katedry Mechaniki i Techniki Cieplnej, dr. hab. Ryszarda Walkowiaka z Katedry Metod Matematycznych i Statystycznych.

Sprawy personalne

Medale „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej w Poznaniu”

Nast´pnie Prorektor G. Skrzypczak wr´czy∏ prof. E. Pospiechowi (fot.) akt mianowania na stanowisko profesora zwyczajnego i przy tej okazji z∏o˝y∏ w imieniu JM Rektora, Senatu i swoim w∏asnym serdeczne gratulacje z okazji tego mianowania. Przy tej okazji mówca poÊwiadczy∏ tak˝e bardzo du˝à aktywnoÊç prof. E. Pospiecha w pozyskiwaniu grantów badawczych. Nastàpi∏o te˝ wr´czenie gratulacji z okazji nadania przez Prezydenta RP tytu∏ów profesorskich prof. prof. Bo˝enie SzymaÊ, Marianowi Lipiƒskiemu, Tade-

Senat zapozna∏ si´ z wnioskiem Rady Wydzia∏u Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska w sprawie nadania dr. Tomowi Lunne medalu „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu”. JM Rektor uruchomi∏ procedur´ nadania medalu po uzyskaniu pozytywnej opinii Konwentu GodnoÊci Honorowych w tej sprawie, a na posiedzeniu w dniu 24.11.2005 r. Rada WMiIÂ jednomyÊlnie popar∏a ten wniosek. Od 1995 r. Katedra Geotechniki Wydzia∏u MiIÂ wspó∏pracuje z Norweskim

Dzi´ki wspó∏pracy z dr. T. Lunne Katedra Geotechniki zosta∏a w∏àczona do grupy liczàcych si´ na Êwiecie oÊrodków naukowych, zajmujàcych si´ metodà statycznego sondowania i innymi technikami badaƒ in-situ. Takà ocen´ pozycji Katedry Geotechniki uzasadnia szeroka wspó∏praca i publikowanie prac naukowych ze Êwiatowymi autorytetami w tej dziedzinie. Dzi´ki bardzo dobrej wspó∏pracy z dr. T. Lunne biblioteka Katedry Geotechniki zosta∏a wzbogacona o wiele pozycji naukowych, a dzi´ki staraniom dr. T. Lunne kilku pracowników Katedry Geotechniki odby∏o sta˝e naukowe w Norwegii, natomiast naukowcy i badacze z Norwegii uczestniczyli w ró˝nych seminariach i workshop-ach organizowanych przez Wydzia∏ Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska. Senat nada∏ dr. Tomowi Lunne medal „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu”. Nast´pnie Senat rozpatrzy∏ wniosek Rady Wydzia∏u Rolniczego w sprawie nadania medali „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu” prof. dr. hab. Stanis∏awowi Pabisowi oraz prof. dr. hab. Rudolfowi Micha∏kowi. JM Rektor uruchomi∏ procedur´ nadania tych dwóch medali po uzyskaniu pozytywnej opinii Konwentu GodnoÊci Honorowych w tej sprawie. Prof. dr hab. Stanis∏aw Pabis jest profesorem zwyczajnym nauk technicznych, doktorem honoris causa Akademii Rolniczej im. Hugona Ko∏∏àtaja w Krakowie. Jego specjalnoÊç to in˝ynieria rolnicza, suszarnictwo p∏odów rolnych, in˝ynieria

5

LISTOPAD 2006

XI posiedzenie systemów, metodologia nauk empirycznych. W latach 1977-1995 by∏ nauczycielem akademickim w Szkole G∏ównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, pe∏niàc tam m.in. funkcje: dziekana Wydzia∏u Techniki Rolniczej i LeÊnej, kierownika Katedry In˝ynierii Procesów Rolniczych. W 1995 r. przeszed∏ na emerytur´. By∏ organizatorem i kierownikiem naukowym 25. Letnich Szkó∏ In˝ynierii Systemów Rolnictwa i 20. Letnich Szkó∏ Metodologii Nauk Empirycznych. Przechodzàc na emerytur´ przekaza∏ naszemu Instytutowi In˝ynierii Rolniczej organizacj´ Letnich Szkó∏ In˝ynierii Systemów Rolnictwa (do tej pory odby∏y si´ u nas 3 takie letnie szko∏y). W ten sposób kontynuujemy dzie∏o prof. S. Pabisa. Prorektor G. Skrzypczak – zwróci∏ uwag´ na to, ˝e podstawà do z∏o˝enia tego wniosku by∏ fakt wykszta∏cenia i wypromowania przez prof. S. Pabisa wielu przedstawicieli naszej kadry, w szczególnoÊci pracowników Instytutu In˝ynierii Rolniczej. Bardzo owocna by∏a tak˝e wspó∏praca przy organizacji letnich szkó∏, które po przejÊciu prof. S. Pabisa na emerytur´ organizujemy si∏ami naszej Uczelni. Twórca tych letnich szkó∏ uzna∏, ˝e jesteÊmy najlepszym oÊrodkiem, który mo˝e kontynuowaç jego wieloletnià dzia∏alnoÊç w tym zakresie. Rada WR jednomyÊlnie opowiedzia∏a si´ za przyznaniem prof. S. Pabisowi medalu Zas∏u˝ony.... Senat nada∏ prof. dr. hab. Stanis∏awowi Pabisowi, dr. h.c. medal „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu”. Prof. dr hab. Rudolf Micha∏ek jest profesorem zwyczajnym nauk rolniczych, doktorem honoris causa Akademii Rolniczej w Lublinie i Akademii Rolniczej w Szczecinie, cz∏onkiem rzeczywistym PAN. Ca∏à swojà dzia∏alnoÊç zawodowà zwiàza∏ z Akademià Rolniczà w Krakowie, gdzie pe∏ni∏ lub nadal pe∏ni szereg funkcji, w tym m.in.: dyrektora Instytutu Mechanizacji i Energetyki Rolnictwa, dziekana Wydzia∏u Techniki i Energetyki Rolnictwa, kierownika Katedry Mechanizacji Rolnictwa obecnie Katedry In˝ynierii Rolniczej i Informatyki. G∏ówne zainteresowania naukowe prof. R. Micha∏ka to organizacja i ekonomika mechanizacji, programowanie mechanizacji, energoch∏onnoÊç produkcji rolniczej, transport rolniczy, mechanizacja produkcji w górach, metodologia i organizacja nauki. Prof. R. Micha∏ek by∏ organizatorem i kierownikiem naukowym 10 szkó∏ naukowych Zastosowanie ETO w badaniach rolniczych i 13 szkó∏ naukowych Post´p naukowo-techniczny i organizacyjny w rolnictwie oraz wspó∏organizatorem 15 szkó∏ Wybrane zagadnienia z metodologii nauk. Odegra∏ ogromnà rol´ zarówno w rozwoju kadry, jak i przy realizacji badaƒ naukowych naszego Instytutu In˝ynierii Rolniczej. Nadal ÊciÊle wspó∏pracuje z tà jednostkà WR, pe∏niàc swego rodzaju nieoficjalny mecenat nad naszymi m∏odszymi, dobrze rozwijajàcymi si´ nauczycielami akademickimi. Rada Wydzia∏u Rolniczego jednomyÊlnie popar∏a wniosek w sprawie nadania prof. Rudolfowi Micha∏kowi medalu Zas∏u˝ony... Senat nada∏ prof. dr. hab. Rudolfowi Micha∏kowi, dr. h.c., cz∏. rzecz. PAN medal „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu”. Sprzeda˝ nieruchomoÊci Prorektor G. Skrzypczak poinformowa∏, ˝e od d∏u˝szego czasu trwajà prace dotyczàce nie tylko aktualnej inwentaryzacji naszego majàtku, ale przede wszystkim jego wykorzystania, u˝ytecznoÊci i przydatnoÊci w przysz∏oÊci. Po przeprowadze-

6

niu stosownych analiz dzisiaj omawiane b´dà propozycje sprzeda˝y dwóch nieruchomoÊci w LZD Murowana GoÊlina. Kanclerz mgr in˝. Zbigniew Szalaty zwróci∏ si´ do Senatu z proÊbà o wyra˝enie zgody na sprzeda˝ prawa w∏asnoÊci nieruchomoÊci gruntowej, po∏o˝onej w Kamiƒsku, o powierzchni 1074 m2, zabudowanej przedwojennym budynkiem o charakterze mieszkalnym, który ze wzgl´du na stan techniczny nadaje si´ do rozbiórki. Senat wyrazi∏ zgod´ na sprzeda˝, z zastrze˝eniem, ˝e zgoda wygasa wraz z up∏ywem obecnej kadencji Senatu, o ile nie zostanà dokonane czynnoÊci prawne zgodà tà dozwolone. Kanclerz zwróci∏ si´ do Senatu z proÊbà o wyra˝enie zgody na sprzeda˝ prawa w∏asnoÊci nieruchomoÊci gruntowej, po∏o˝onej w Rakowni. NieruchomoÊç sk∏ada si´ z dzia∏ki o powierzchni 8.386 m2, zabudowanej budynkami i budowlami by∏ej bazy gara˝owo-warsztatowej w postaci: budynku warsztatowego, wiat gara˝owych, magazynu paliw, dystrybutorów i rampy. Ze wzgl´du na sprywatyzowanie prac transportowych w nadleÊnictwie, baza ta sta∏a si´ zb´dna dla LZD Murowana GoÊlina. Z uwagi na stan techniczny obiektu, wymagajàcy znacznych nak∏adów finansowych (zwiàzanych z modernizacjà i remontem infrastruktury technicznej) oraz niski popyt na tego typu produkt, ewentualnoÊç wydzier˝awienia nieruchomoÊci jest niecelowa. Senat wyrazi∏ zgod´ na sprzeda˝ prawa w∏asnoÊci dzia∏ki po∏o˝onej w Rakowni, obr´b Zielonka, z zastrze˝eniem, ˝e zgoda wyra˝ona niniejszà uchwa∏à wygasa wraz z up∏ywem obecnej kadencji Senatu, o ile nie zostanà dokonane czynnoÊci prawne zgodà tà dozwolone. Dofinansowanie LZD Siemianice Prorektor G. Skrzypczak przypomnia∏, ˝e na czerwcowym posiedzeniu Senat wyrazi∏ zgod´ na doposa˝enie LZD Siemianice – w zwiàzku z rozbudowà infrastruktury szkó∏karskiej. Mówca poinformowa∏, ˝e zak∏ad w Siemianicach z∏o˝y∏ kolejny wniosek o dofinansowanie innych planowanych tam dzia∏aƒ (zakup dwóch ciàgników oraz dwóch wózków). W odpowiedzi na ten wniosek NFOÂiGW zapowiedzia∏, ˝e dofinansuje te zakupy, na które przeznaczy 420 tys. z∏, jednak najpierw wymagana jest zgoda Senatu. Senat AR wyrazi∏ zgod´ na nabycie mienia wartoÊci 420 tys. z∏ tj.: ciàgnik ko∏owy do zrywki, mikrociàgnik ko∏owy przegubowy, wózki do przewo˝enia roÊlin, platformowe, wózki do przewo˝enia roÊlin, wid∏owe w zwiàzku z realizacjà inwestycji pn. Doposa˝enie lasów doÊwiadczalnych AR w Poznaniu w LZD Siemianice. Komunikaty Prorektor prof. Leszek Nogowski przekaza∏ informacje o rezultatach tegorocznej rekrutacji. W lipcu br. kandydaci na studia z∏o˝yli 6374 podania (o ponad 2 tys. mniej ni˝ rok wczeÊniej); limity przyj´ç na studia dzienne ustalono na 1790 miejsc; liczba przyj´tych na studia wg stanu na koniec lipca – poczàtek sierpnia wynosi∏a ogó∏em 2097, czyli wyraênie ponad limit, ale sytuacja póêniej ulega∏a zmianie. Prorektor L. Nogowski podkreÊli∏, ˝e zasadniczy problem polega∏ na tym, ˝e z regu∏y wszyscy tegoroczni kandydaci, któ-

LISTOPAD 2006

Senatu rzy wczeÊniej otrzymali Êwiadectwa dojrza∏oÊci, podania sk∏adali w kilku ró˝nych uczelniach (powielajàc otrzymane Êwiadectwa). Tegoroczna rekrutacja by∏a trudna tak˝e z tego powodu, ˝e jej ustalony wczeÊniej termin bardzo si´ zaw´zi∏, skróci∏. Zgodnie z prawem, maturzyÊci otrzymywali Êwiadectwa dojrza∏oÊci do 11 lipca br., dlatego okres rekrutacji, zapisany w uchwale Senatu, musieliÊmy jednak wyd∏u˝yç bodaj˝e a˝ do 22 lipca br. Prorektor zwróci∏ uwag´ na ogromnà fluktuacj´, którà nieustannie odnotowywano na listach przyj´ç na poszczególne kierunki studiów. Po og∏oszeniu wyników rekrutacji na studia stacjonarne, w terminie do 28 sierpnia br. wp∏yn´∏o do Uczelni 1933 ró˝nych wniosków od tych kandydatów, którzy nie zostali przyj´ci (w tym odwo∏ania, proÊby o przyj´cie na inny kierunek, proÊby o przyj´cie w ramach zwolnionych miejsc, itp.). Po 28 sierpnia br. wp∏yn´∏o jeszcze 191 kolejnych wniosków o przyj´cie na studia stacjonarne oraz 121 wniosków o przyj´cie na studia niestacjonarne. Najwi´kszà fluktuacj´ odnotowywano szczególnie na tych kierunkach, na które wnioski sk∏ada∏o najwi´cej kandydatów na jedno miejsce. Np. na ogrodnictwo (kszta∏towanie terenów zieleni) by∏ rekord bo a˝ 9,58 wniosków na jedno miejsce. Nast´pnie prorektor L. Nogowski omówi∏ stan rekrutacji kandydatów na studia niestacjonarne, gdzie sytuacja by∏a i nadal jest doÊç trudna, poniewa˝ na niektóre kierunki studiów niestacjonarnych w lipcu by∏o znacznie mniej kandydatów ni˝ wynosi∏ ustalony limit miejsc. W ubieg∏ym tygodniu w województwie wielkopolskim Êwiadectwa dojrza∏oÊci otrzyma∏o ok. 5 tys. maturzystów po tzw. „amnestii”. Na studia stacjonarne nie mamy dodatkowej rekrutacji, dlatego przyjmujemy najwy˝ej te osoby, które u nas wczeÊniej aplikowa∏y, natomiast na studia niestacjonarne rekrutacja jeszcze trwa. SpodziewaliÊmy si´, ˝e po tej „amnestii” tak˝e i u nas pojawià si´ jacyÊ dodatkowi kandydaci, ale wielkiego nap∏ywu niestety nie by∏o. W istniejàcej sytuacji, Prorektor podjà∏ decyzj´ o przed∏u˝eniu rekrutacji na niektóre kierunki niestacjonarne a˝ do 29 wrzeÊnia br. Nast´pnie Prorektor L. Nogowski przypomnia∏, ˝e na kierunku ogrodnictwo – specjalnoÊç produkcja i zarzàdzanie (studia niestacjonarne) prowadzimy zaj´cia w oÊrodku zamiejscowym w Marszewie. Niestety do tego oÊrodka zg∏osi∏o si´ dramatycznie ma∏o kandydatów. W zwiàzku z tym Prorektor podjà∏ decyzj´ (wspólnie z Dziekanem WO), ˝e nie uruchomimy w Marszewie zaj´ç dla I roku, dlatego wszyscy studenci zostanà przeniesieni do Poznania. Koƒczàc swojà wypowiedê, Prorektor stwierdzi∏, ˝e dopiero na kolejnym posiedzeniu Senatu b´dzie w stanie szczegó∏owo podaç, ilu studentów rzeczywiÊcie podj´∏o studia na poszczególnych kierunkach studiów. W tej chwili (27 wrzeÊnia – przyp. red.) sytuacja nadal jest p∏ynna. Prorektor G. Skrzypczak poinformowa∏, ˝e Rada Nauki zakoƒczy∏a ocen´ parametrycznà wszystkich jednostek, które zaliczono do jednorodnej grupy w naukach rolniczych i leÊnych. Ogó∏em w tym rankingu skla-

syfikowano 52 jednostki, przy czym do I kategorii Komisja Badaƒ na rzecz Rozwoju Nauki zaliczy∏a 28 jednostek, do II kategorii 20 jednostek, a 4 jednostki zaliczono do kategorii III. Na tle innych jednostek, które mo˝emy porównywaç ze sobà, wypadliÊmy Êrednio. Niektóre nasze wydzia∏y awansowa∏y do II kategorii, ale inne na tej samej liÊcie przesuni´to w dó∏ (w porównaniu z poprzednià ocenà). Do I kategorii zaliczono dwie nasze jednostki (WHiBZ jest na 2 miejscu wÊród wszystkich ocenianych jednostek, WNo˚i˚ na 24 miejscu). Do II kategorii zaliczono pozosta∏e pi´ç naszych jednostek (WL – poz. 32, WO – poz. 37, WR – poz. 38, WTD – poz. 42, WMiIÂ – poz. 44). Ministerstwo zaczyna publikowaç wszystkie szczegó∏owe karty ka˝dej ocenianej jednostki. Na tej podstawie b´dzie mo˝na porównywaç jednorodne wydzia∏y. Wiadomo, ˝e punktacja obejmuje trzy g∏ówne kategorie: rozwój kadry, publikacje oraz wdro˝enia, patenty i realizacj´ zleceƒ powy˝ej pewnej kwoty. Niestety te ostatnie elementy wyglàdajà u nas bardzo êle. Je˝eli za te elementy maksymalnie mo˝na uzyskaç 3 pkt., to nasze jednostki majà tych punktów bardzo ma∏o (0,17, 0,18 itp.). Najlepiej u nas w tej kategorii wypada WO, który uzyska∏ jednak tylko 0,8 pkt. Niestety, najni˝ej oceniane sà wydzia∏y technologiczne, które mog∏yby wychodziç z ofertà wdro˝eniowà, patentowà i zleceniami na zewnàtrz. Prorektor zapowiedzia∏, ˝e trzeba b´dzie to wszystko dok∏adnie przeanalizowaç, przy wspó∏pracy dziekanów, kierowników poszczególnych jednostek, a tak˝e prof. M. Âwitoƒskiego (cz∏onka Rady Nauki), ˝eby wypracowaç takie dzia∏ania, które poprawià w przysz∏oÊci nasz wizerunek w tych ocenianych elementach. Musimy dok∏adnie wiedzieç, w których dziedzinach przede wszystkim musimy si´ poprawiç. Nasz WNo˚i˚ jest na 24 miejscu, ale taki sam wydzia∏ w AR we Wroc∏awiu znalaz∏ si´ na 6. miejscu, a taki wydzia∏ z Uniwersytetu Warmiƒsko-Mazurskiego zajmuje 13. miejsce. Podobne wydzia∏y z SGGW (17) i AR w Krakowie te˝ sà sklasyfikowane przed naszym WNo˚i˚. Podobnie mo˝na porównywaç nasz WR i inne wydzia∏y. Gdyby w ocenie parametrycznej brano pod uwag´ tylko rozwój kadry i publikacje, to nasz WHiBZ by∏by najlepszy w Polsce, ale niestety nie ma na tym wydziale wdro˝eƒ, patentów i prac, które przynoszà udowodnione wp∏ywy finansowe po zastosowaniu konkretnych rozwiàzaƒ w praktyce. Na pierwszym miejscu sklasyfikowano Instytut Genetyki RoÊlin z Poznania, który uzyska∏ 3 pkt. za wdro˝enia, patenty i prace realizowane dla praktyki. Tam pracuje tylko 60 osób. O nast´pnej ocenie parametrycznej trzeba zaczàç myÊleç ju˝ teraz. Prorektor G. Skrzypczak m. in. przypomnia∏ tak˝e wszystkim dziekanom o przeprowadzeniu wyborów kandydatów do Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytu∏ów (na nowà, czteroletnià kadencj´, która rozpoczyna si´ w 2007 r.). Dyrektor Biblioteki G∏ównej mgr Mariusz Polarczyk zaprosi∏ cz∏onków Senatu na dzieƒ 29.09.2006 r., na otwarcie wystawy o tematyce pszczelarskiej, która organizowana jest w budynku Biblioteki G∏ównej z okazji 100. rocznicy Êmierci s∏awnego pszczelarza ks. dr. Jana Dzier˝ona. Przy tej samej okazji organizowana jest tak˝e – we wspó∏pracy z Wydzia∏em Hodowli i Biologii Zwierzàt – sesja naukowa poÊwi´cona ks. J. Dzier˝onowi i tematyce pszczelarskiej. (ms) Wykorzystano protokó∏, opracowany przez mgr. Wojciecha Grottela.

7

LISTOPAD 2006

Inauguracja 2006/2007 UroczystoÊç inauguracji roku akademickiego 2006/2007 odby∏a si´ 3 paêdziernika 2006r. tradycyjnie w auli UAM. Tradycyjnie te˝, rano tego samego dnia, arcybiskup Stanis∏aw Gàdecki, metropolita poznaƒski, odprawi∏ w koÊciele pw. Êw. Jana Vianney na So∏aczu, msz´ Êw. w intencji pomyÊlnoÊci naszej spo∏ecznoÊci akademickiej. W auli, tradycyjnie te˝ wype∏nionej po brzegi, JM Rektor prof. dr hab. Erwin Wàsowicz powita∏ znamienitych goÊci – polityków, duchownych, dzia∏aczy gospodarczych, by∏ych rektorów naszej Akademii, pracowników Uczelni i studentów pierwszego roku. W tradycyjnym przemówieniu inauguracyjnym, Rektor m.in. podsumowa∏ miniony rok akademicki, który stanowi∏ kolejny krok w rozwoju Uczelni. Imma-

trykulacja, wystàpienie przedstawiciela samorzàdu studenckiego, skierowane przede wszystkim do studentów pierwszego roku, pi´knie zaÊpiewana przez chór Coro da Camera pieʃ Gaude Mater Polo-

nia oraz wr´czenie medali Komisji Edukacji Narodowej to kolejne punkty programu uroczystej inauguracji. Mi∏ym momentem w jej trakcie by∏o przekazanie na r´ce Rektora przez prof. dr. hab. Andrzeja Grzywacza (fot.), przewodniczàcego Wydzia∏u Nauk Rolniczych, LeÊnych i Weterynaryjnych PAN, statuetki i dyplomu „Lauru Wydzia∏u NRLiW PAN”, którym Polska Akademia Nauk wyró˝ni∏a naszà Uczelni´ w dowód uznania dla jej wielkiego wk∏adu w rozwój nauk rolniczych i leÊnych. Wyk∏ad inauguracyjny pt. „Meble w naszym otoczeniu” wyg∏osi∏ prof. dr hab. Jerzy Smardzewski z Katedry Meblarstwa. Wspólne Gaudeamus zakoƒczy∏o oficjalne otwarcie nowego roku akademickiego 2006/2007. (ms)

Medale Komisji Edukacji Narodowej

Medale Komisji Edukacji Narodowej wojewoda wielkopolski Tadeusz Dziuba wr´czy∏ (od lewej) prof. Ryszardowi B∏a˝ejewskiemu, prof. Eugeniuszowi Pacholakowi, prof. Mieczys∏awowi Podgórskiemu, prof. Edwardowi Pospiechowi i ... prof. Zenonowi Woênicy oraz dr. Markowi Hy˝emu

fot. Zbigniew Ko∏tuniak

Przeszli na emerytur´ W sali Senatu, 22 wrzeÊnia br. JM Rektor prof. Erwin Wàsowicz spotka∏ si´ z pracownikami naszej Uczelni, którzy w tym roku przeszli na emerytur´. Dzi´kujàc za wieloletnià prac´ na rzecz Akademii, Rektor wr´czy∏ wszystkim obecnym stosowne adresy, a Paniom dodatkowo czerwone ró˝e! W stan spoczynku przesz∏o 39 osób. Nauczyciele akademiccy: prof. dr hab. Andrzej Potkaƒski-Katedra ˚ywienia Zwierzàt i Gospodarki Paszowej, dr Anna Tr´bacz-Katedra Ekonomiki Gospodarki ˚ywnoÊciowej, dr Stanis∏aw G∏adysiak-Katedra Uprawy Roli i RoÊlin, dr Grzegorz Kasperek-Katedra Genetyki i Hodowli RoÊlin, dr Jerzy Torgowski-Katedra ˚ywienia Zwierzàt i Gospodarki Paszowej, prof. dr hab. Czes∏aw MuÊnicki-Katedra Uprawy Roli i RoÊlin, dr Jan Borowski-Katedra Budownictwa Wodnego, dr Stefan Sikora-Katedra Zoologii, dr Barbara Szczepaniak-Katedra Technologii ˚ywienia Cz∏owieka, dr Danuta Âmigiel-Papiƒska-Katedra Higieny ˚ywienia Cz∏owieka, mgr Marta Hryniewicz-Karlik-Katedra Chemii, in˝. Alina Zabrzewska-Biblioteka G∏ówna, mgr Halina Guz-Studium Nauki J´zyków Obcych, mgr Maria Linkowska-Studium Wychowania Fizycznego i Sportu, dr Romualda Danków-Kubisz-Katedra Technologii Mleczarstwa, prof. dr hab. Witold Rybarczyk-Katedra Obrabiarek i Podstaw Konstrukcji Maszyn.

8

Pracownicy naukowo-techniczni: Anna Czarnota-Katedra Botaniki, mgr in˝. Józef Skrzypek-Katedra Technologii Mleczarstwa, in˝. Helena Nowicka-Instytut Chemicznej Technologii Drewna, in˝. Alicja Wojciechowska-Katedra Geotechniki, Janina Brzozowska-Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt, mgr in˝. Krystyna Dolata-Instytut Technologii Mi´sa, in˝. Teresa Mazur-Katedra Hodowli Lasu, mgr in˝. Halina Tomala-Katedra Weterynarii Rolniczej, mgr Leokadia Torz-Katedra Genetyki i Hodowli RoÊlin, mgr in˝. Lidia Woênica-Katedra Uprawy Roli i RoÊlin, Maria Pawelczak-Dzia∏ Gospodarczy i Zaopatrzenia, Tadeusz J´drzejczak-Dzia∏ Gospodarczy i Zaopatrzenia, Danuta Wojtkowiak-Domy Studenckie, Henryka Baczyƒska-Katedra Nawo˝enia RoÊlin Ogrodniczych. Pracownicy administracyjni: Alicja Frankiewicz-dziekanat Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt, Halina Wojszel-Dzia∏ P∏ac i Stypendiów, Maria Hirsch-Sekcja ds. Gospodarki NieruchomoÊciami, Beata Kamiƒska-Katedra In˝ynierii Ârodowiska Pracy, Krystyna Wincza-Dzia∏ Finansowy, Miros∏awa Krupa-Berek-Dom Studencki, Jadwiga GrzeÊkiewicz-Dom Studencki, Anna Snela-Katedra Zarzàdzania JakoÊcià ˚ywnoÊci, mgr Barbara Konik-Ludwiczak-Archiwum Uczelniane. (ms)

LISTOPAD 2006

Inauguracja 2006/2007 Wysoki Senacie Dostojni GoÊcie Droga M∏odzie˝y Szanowni Paƒstwo Witam wszystkich bardzo serdecznie na kolejnej inauguracji roku akademickiego w poznaƒskiej Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego. Dzi´kuj´ za tak liczne przybycie i wzi´cie udzia∏u w tej tradycyjnej uroczystoÊci akademickiej. Inauguracyjna tradycja akademicka: togi, immatrykulacja, wypowiadane po ∏acinie formu∏y – jednym s∏owem ceremonia∏ inauguracyjny sprawiajà, ˝e postronny obserwator móg∏by dojÊç do wniosku, ˝e czas stanà∏ w miejscu. (Zw∏aszcza, ˝e ciàgle ten sam rektor ju˝ piàty rok z rz´du prowadzi

dzia∏acza spo∏ecznego i gospodarczego, prekursora wy˝szego szkolnictwa rolniczego w Wielkopolsce. Dzisiaj siedem wydzia∏ów Akademii kszta∏ci ponad 13 tys. studentów na 12 kierunkach oraz 26 specjalnoÊciach studiów stacjonarnych i na 9 kierunkach oraz 17 specjalnoÊciach studiów niestacjonarnych. Dydaktyk´ prowadzi ponad oÊmiuset nauczycieli akademickich, w tym stu trzydziestu jeden profesorów tytularnych, najwi´cej w historii Uczelni! Ogó∏em, zatrudniajàc tysiàc szeÊciuset pracowników, przy blisko 130-milionowym bud˝ecie, jesteÊmy jednym z wi´kszych zak∏adów pracy w Poznaniu i Wielkopolsce! Dzia∏amy wobec nadchodzàcego ni˝u demograficznego, na coraz bardziej konku-

nada∏ tytu∏y naukowe profesora trzynastu naszym nauczycielom akademickim; tak wi´c utrzymujemy nadal szybkie „tempo” zdobywania przez naszych pracowników tego najwa˝niejszego awansu naukowego! Utrzymujemy równie˝ wysokà aktywnoÊç w pozyskiwaniu funduszy na badania – kwota przyznana na realizacj´ 148 projektów badawczych finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego przekroczy∏a 12 mln z∏. Odr´bny bud˝et projektu pt. „Weryfikacje zasad technologii wytwarzania i wykorzystywania ˝ywnoÊci bogatej w naturalne antyoksydanty pod wzgl´dem jej dzia∏ania prozdrowotnego”, koordynowanego w skali kraju przez prof. W∏odzimierza Grajka, wynosi prawie 7 mln z∏! W omawianym okresie realizowano 23

Przemówienie inauguracyjne JM Rektora inauguracj´!) Jednak patrzàc choçby z perspektywy ostatnich dziesi´ciu lat dostrzegamy g∏´bokie zmiany, dynamiczny rozwój i niewàtpliwy post´p naszej Akademii. Mamy obecnie prawie dwa razy wi´cej profesorów tytularnych, ponad 5 tys. wi´cej studentów, w znacznej mierze studiujàcych na kierunkach i specjalnoÊciach, których nie by∏o na poczàtku lat dziewi´çdziesiàtych. Obecnie realizuje si´ prawie dwa razy wi´cej umów dotyczàcych badaƒ naukowych finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego. Wszystko zatem si´ zmienia. Nie zmienia si´ jedynie, patrzàc równie˝ z przywo∏anej perspektywy, wspania∏a atmosfera naszych kolejnych inauguracji, wcià˝ radujàca obecnoÊç goÊci i pracowników Uczelni, wreszcie studentów pierwszego roku, którym wyniki osiàgni´te w szkole Êredniej pozwoli∏y zdobyç indeks naszej Akademii. Gratuluj´ Wam tego sukcesu i ˝ycz´, abyÊcie poszli Êladem ponad szeÊçdziesi´ciu tysi´cy Waszych poprzedników, którzy ukoƒczyli tu studia. Miejcie te˝ ÊwiadomoÊç, ˝e jesteÊcie studentami Uczelni kontynuujàcej dziewi´tnastowieczne tradycje wy˝szego szkolnictwa rolniczego w Wielkopolsce i Wydzia∏u Rolniczo-LeÊnego powo∏anego na Uniwersytecie Poznaƒskim w roku 1919. TrzydzieÊci lat póêniej rozdzielono te dwa wydzia∏y, a 1 paêdziernika 1951 roku nastàpi∏o od∏àczenie Wydzia∏ów Rolniczego i LeÊnego od Uniwersytetu Poznaƒskiego. Wówczas to, a wi´c dok∏adnie 55 lat temu, zosta∏a utworzona Wy˝sza Szko∏a Rolnicza, która w roku 1972 zosta∏a przemianowana na Akademi´ Rolniczà. Od 1996 roku nosi imi´ Augusta Cieszkowskiego, filozofa,

rencyjnym rynku edukacyjnym, przy stopniowym ograniczaniu finansowania uczelni przez paƒstwo. W tych warunkach Senat oraz w∏adze rektorskie i administracyjne musia∏y wypracowaç strategi´ pozwalajàcà na transformacj´ i dalszy rozwój uczelni. Jednym z podstawowych za∏o˝eƒ jest przekszta∏cenie jej struktury, równie˝ wydzia∏owej, tak, by utworzy∏a nowoczesny uniwersytet przyrodniczy. Uchwalenie przez Wysoki Senat nowego Statutu uczelni to jeden z kolejnych kroków w tym kierunku. Sprzyjajà mu zarówno tradycja, jak i si∏a naukowa, baza materialna oraz realne plany organizacyjno-inwestycyjne obecnej Akademii. Do osiàgni´ç z lat ubieg∏ych w ostatnim roku akademickim dosz∏y kolejne. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

projekty we wspó∏pracy z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza, w ramach V edycji grantów interdyscyplinarnych. Natomiast w drugiej edycji grantów mi´dzyuczelnianych, we wspó∏pracy z poznaƒskà Akademià Ekonomicznà, wykonano 12 projektów. Kontakt z naukà Êwiatowà utrzymujemy m.in. przez coraz szerszy udzia∏ w badaniach mi´dzynarodowych – obecnie realizujemy 11 projektów VI Programu Ramowego UE, dofinansowywanych przez Uni´ kwotà ponad miliona euro – tutaj liderem jest prof. Janusz Olejnik. Realizujemy tak˝e 27 umów bezpoÊrednich o wspó∏pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej z oÊrodkami zagranicznymi. Geograficznie najdalsze z nich to uniwersytety amerykaƒskie, chiƒski i japoƒski, najbli˝sze oczywiÊcie uniwersytety niemieckie, ale te˝ i kowieƒski i a˝ cztery uniwersytety ukraiƒskie. Dzi´ki programowi Sokrates-Erasmus wyjecha∏o na studia zagraniczne pi´çdziesi´ciu naszych studentów. Umowy o studiach semestralnych oraz wymianie wyk∏adowców w ramach tego programu mamy z trzydziestoma szeÊcioma oÊrodkami naukowo-badawczymi. W minionym roku akademickim podpisano 12 takich umów! Wyniki badaƒ zosta∏y upowszechnione podczas stu trzydziestu dwóch konferencji, sympozjów i seminariów. Ukaza∏y si´1663 publikacje, w tym173 pozycje w czasopismach z listy Filadelfijskiego Instytutu Informacji Naukowej (w ubieg∏ym roku by∏o ich 150). Wydawnictwo uczelniane, promujàce dorobek pracowników Akademii, uczestniczy∏o m.in. w wystawie na Uniwersytecie Moskiewskim, na mi´dzynarodowych targach ksià˝ki FERMA w poznaƒskiej Arenie, a tak-

9

LISTOPAD 2006

Inauguracja 2006/2007 ˝e w targach ksià˝ki w Poznaniu, Krakowie i Wroc∏awiu, gdzie w konkursie na najtrafniejszà szat´ edytorskà wyró˝nienie zdoby∏a ksià˝ka Zwierz´ta a zabobony Andrzeja Bereszyƒskiego i Sylwii Tomaszewskiej. W roku bie˝àcym Ministerstwo powierzy∏o naszej Uczelni prowadzenie Lokalnej Komisji Etycznej ds. DoÊwiadczeƒ na Zwierz´tach, której przewodniczàcym zosta∏ prof. Krzysztof Nowak z Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt. Wydzia∏ Hodowli i Biologii Zwierzàt, w ocenie parametrycznej jednostek naukowych dokonanej przez Komisj´ Badaƒ na rzecz Rozwoju Nauki Rady Nauki, uzyska∏ pierwszà kategori´ i znalaz∏ si´ na drugim miejscu w kraju wÊród pi´çdziesi´ciu dwóch jednostek jednorodnych z zakresu nauk rolniczych i leÊnych – gratuluj´ Panu Prof. Zdzis∏awowi Wilkaƒcowi, dziekanowi Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt oraz ca∏emu Wydzia∏owi! Pierwszà kategori´ otrzyma∏ te˝ Wydzia∏ Nauk o ˚ywnoÊci i ˚ywieniu (jest na dwudziestym czwartym miejscu), natomiast pozosta∏e wydzia∏y naszej Akademii uzyska∏y drugà kategori´. W minionym roku akademickim w wielu jednostkach Uczelni znacznie poprawi∏y si´ warunki pracy naukowej i dydaktyki. Najbardziej dotyczy to Katedry Gleboznawstwa oraz Mikrobiologii Rolnej, które w listopadowym dniu Âwi´ta Patrona Uczelni przeprowadzi∏y si´ do zaadaptowanego budynku przy ul. Szyd∏owskiej; Katedry Ochrony i Kszta∏towania Ârodowiska oraz Terenów Zieleni, które w marcu tego roku przenios∏y si´ do nowego budynku przy ul. Botanicznej oraz Katedra Fizjologii i Biochemii Zwierzàt, gdzie odremontowano i zmodernizowano ok. 700 m2 sal i laboratoriów. Pe∏nego remontu doczeka∏y si´ wreszcie dwie sale wyk∏adowe w Collegium Maximum, a tak˝e sporo obiektów na poszczególnych wydzia∏ach. Wykonano te˝ kilka projektów budowlanych i modernizacyjnych, m.in. projekt budowy „Biocentrum” przy ul. Dojazd, co dobrze rokuje dla dalszych inwestycji i remontów w latach nast´pnych. Niestety, niepr´dko studenci, pracownicy Akademii i mieszkaƒcy Poznania b´dà mogli korzystaç z obiektów sportowych, zaplanowanych przy ul. Dojazd. Mimo ich braku, co trzeba zaznaczyç, wielu naszych studentów-sportowców uzyska∏o wspania∏e wyniki w swoich dyscyplinach, na przyk∏ad Pan Rafa∏ Wieruszewski, którego ca∏a Polska mog∏a oglàdaç w Mistrzostwach Europy na ostatniej zmianie sztafety 4x400m, Pan Marcin Kowalski, wicemistrz Otwartych Akademickich Mistrzostw Polski w lekkiej atletyce w biegu na 1500 m, niezawodna sekcja jeêdziecka, która zaj´∏a tym razem III miejsce w Akademickich Jeêdzieckich Mistrzostwach Polski, czy nasze siatkarki, które awansowa∏y do II ligi paƒstwowej!

10

O wszystkich tych sprawach, dziejàcych si´ na Uczelni, informuje naszà spo∏ecznoÊç czasopismo uczelniane, miesi´cznik „WieÊci Akademickie”, którego setny numer ukaza∏ si´ na poczàtku tego roku. Z tej okazji, po raz pierwszy uhonorowany zosta∏ „Z∏otym Piórem” jeden z najaktywniejszych autorów czasopisma, prof. Jan Gaw´cki. JesteÊmy uczelnià publicznà, a wi´c utrzymywanà w decydujàcym stopniu przez podatników. Im te˝ nale˝y si´ informacja o dzia∏alnoÊci Akademii. Takà informacj´ staramy si´ przekazaç przez udzia∏ naszych jednostek w ró˝nego rodzaju targach bran˝owych, jak Polagra czy Drema, przez publikacje popularno naukowe, prasowe, radiowe i telewizyjne, a szczególnie uczestniczàc w Poznaƒskim Festiwalu Nauki i Sztuki, gdzie od poczàtku jego istnienia nasze Biuro Promocji i Wspó∏pracy z Praktykà organizuje prezentacj´ uczelnianej oferty badawczo-wdro˝eniowej. W trakcie ostatniego, VIII Festiwalu goÊciliÊmy mieszkaƒców Poznania i Wielkopolski na 48 imprezach: wyk∏adach, pokazach, prezentacjach i wystawach naszego dorobku naukowego i dydaktycznego. Te wszystkie osiàgni´cia nie by∏yby mo˝liwe bez zaanga˝owania tych spoÊród nas, którzy, po wielu latach pracy dla Uczelni, przeszli w tym roku na emerytur´. WÊród czterdziestu takich osób jest szesnastu nauczycieli akademickich, w tym trzech profesorów: prof. Czes∏aw MuÊnicki, prof. Andrzej Potkaƒski oraz prof. Witold Rybarczyk. Smutkiem przej´∏o nas odejÊcie w minionym roku akademickim dziewi´ciu osób, które po˝egnaliÊmy na zawsze. W ich gronie jest szeÊciu nauczycieli akademickich. Sà to: Halina Bar∏óg, mgr Adam Boch, dr Ryszard Ho∏ota, prof. Stanis∏aw Jankowski, prof. Kazimierz Lutomski, mgr Marian Mosiek, Stanis∏awa P∏óciennik, doc. Zenon Rzeênik, prof. Henryk Wid∏ak. Pozostanà w naszej pami´ci. Prosz´ o uczczenie Ich chwilà ciszy. Dzi´kuj´. Tradycjà, duchem i si∏à Uczelni jest jej nieustanne odnawianie si´ w kolejnych pokoleniach naukowców, studentów i absolwentów. W ubieg∏ym roku akademickim habilitowa∏o si´ u nas18 doktorów, w tym dwóch spoza Uczelni, a doktoryzowa∏o 55 osób (w zdecydowanej wi´kszoÊci s∏uchaczy naszego studium doktoranckiego).Trzy osoby z Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt otrzymujà stypendia dla m∏odych naukowców Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Równie˝ z tego Wydzia∏u trzy osoby otrzyma∏y Stypendia Naukowe Miasta Poznania. Absolutorium uzyska∏o 2015 studentów. Mimo, i˝ ukoƒczyli oni uczelni´ zaliczanà do najlepszych w kraju, trudna sytuacja na rynku pracy nie pozwala na bierne korzystanie z tego faktu. W aktywnym poszuki-

waniu zatrudnienia pomaga naszym absolwentom uczelniane Biuro Karier, organizujàc (za pozyskane z zewnàtrz granty) warsztaty, targi pracy, sta˝e i praktyki, ∏àcznie z zagranicznymi. Decydujàce jest jednak ciàg∏e przekszta∏canie si´ Uczelni dzi´ki wprowadzaniu nowych, rynkowych kierunków studiów i specjalnoÊci. Staramy si´ te˝, zarówno w badaniach, jak i w dydaktyce, spe∏niaç zapotrzebowanie spo∏eczne. Dotyczy to szczególnie wiedzy o produkcji zdrowej ˝ywnoÊci oraz wiedzy o rynku i marketingu produktów rolnych, o uregulowaniach unijnych dotyczàcych rynku rolnego oraz o ró˝norodnych Êrodkach pomocowych dla rolnictwa. Nasi absolwenci sà dobrze wyposa˝eni w t´ wiedz´! Znani sà tak˝e z du˝ej elastycznoÊci przy wyborze miejsca pracy, gdy˝ mo˝na ich spotkaç niemal w ka˝dej dziedzinie gospodarki. By∏y i sà wÊród nich tak˝e osoby majàce znaczny wp∏yw na kszta∏towanie naszej rzeczywistoÊci – zarówno na szczeblu krajowym jak i regionalnym. Szczególne s∏owa kieruj´ do przedstawicieli trzech tysi´cy studentów I roku. Pozwólcie, ˝e zacytuj´ tu s∏owa prorektora ds. studiów, prof. Leszka Nogowskiego, który z okazji „Drzwi Otwartych” napisa∏ w naszym uczelnianym czasopiÊmie: „ JesteÊmy dobrze przygotowani, aby wyposa˝yç Was w wiedz´ teoretycznà i praktycznà na najwy˝szym poziomie. Musi Wam jednak zawsze towarzyszyç ÊwiadomoÊç, ˝e nawet najdoskonalszy mistrz nie osiàgnie sukcesu bez udzia∏u ucznia. Bàdêcie wi´c aktywni, poszukujàcy, dociekliwi, wykorzystajcie dobrze czas studiów. Pami´tajcie, ˝e inwestujecie w siebie, i ˝e ta inwestycja tylko wtedy przyniesie zysk w przysz∏oÊci, gdy b´dzie czyniona rzetelnie. Gdy we wznoszonym gmachu Waszych umiej´tnoÊci nie zabraknie elementów na ˝adnym pi´trze. A umiej´tnoÊci to nie tylko wiedza, nawet najlepsza, lecz tak˝e baga˝ dobrych doÊwiadczeƒ, umiej´tnoÊci, prawid∏owych wyborów, przystosowanie do ˝ycia wÊród ludzi i dla ludzi, ca∏y zespó∏ cech osobowoÊci”. Ze swej strony ˝ycz´ Wam wielu sukcesów na tej nowej drodze ˝ycia, jakà zaczynacie dzisiaj na naszej Uczelni. ˚ycz´ Wam, ale te˝ i wszystkim tu obecnym, a tak˝e ca∏ej naszej spo∏ecznoÊci akademickiej, pogody ducha, wytrwa∏oÊci w osiàganiu za∏o˝onych celów i optymizmu, niezb´dnego do uzyskania wszelkiego powodzenia. Panie i Panowie! Rok akademicki 2006/2007 og∏aszam za otwarty! Quod bonum, felix, faustum, fortunatumque sit!!!

LISTOPAD 2006

Inauguracja 2006/2007

W∏adze rektorskie i dziekaƒskie z JM Rektorem prof. Erwinem Wàsowiczem

Trzykrotne udzerzenie ber∏em

Senat

Prorektor prof Leszek Nogowski poprowadzi∏ cz´Êç „studenckà” inauguracji

Âlubowanie nowych studentów

Immatrykulacja

11

LISTOPAD 2006

50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego

Jubileusz by∏ okazjà do spotkania po latach W 1956 roku powsta∏ na ówczesnej Wy˝szej Szkole Rolniczej Wydzia∏ Ogrodniczy. 21 wrzeÊnia br. w poznaƒskim Teatrze Wielkim obchodzono uroczyÊcie 50-lecie istnienia tego wa˝nego dla obecnej Akademii Rolniczej wydzia∏u. Jubileusz poprowadzi∏ prof. dr hab. Andrzej Komosa, zapraszajàc do wystàpieƒ JM Rektora AR prof. dr. hab. Erwina Wàsowicza, dziekana Wydzia∏u Ogrodniczego prof. dr. hab Zbigniewa Webera i, na kolejnych etapach uroczystoÊci, znamienitych goÊci, z wojewodà wielkopolskim dr. Tadeuszem Dziubà na czele. Z okazji Jubileuszu Rada Wydzia∏u Ogrodniczego uhonorowa∏a Medalem 50-lecia 25. zas∏u˝onych dla Wydzia∏u naukowców, dzia∏aczy gospodarczych i polityków. Swego by∏ego dzie-

Miejsce artystów zaj´∏y w∏adze rektorskie i Senat

Powitanie goÊci kana, prof. dr. hab. Tadeusza Ho∏ubowicza, który przez trzy kadencje kierowa∏ Wydzia∏em, obdarzy∏a natomiast godnoÊcià doktora honoris causa. Przedstawi∏ On zebranym wyk∏ad „Uszkodzenia mrozowe upraw sadowniczych i szansa wyboru metody ochrony”. Wyk∏ad „Rozwój ogrodnictwa i udzia∏ w nim Wydzia∏u Ogrodniczego w Poznaniu” wyg∏osi∏ by∏y dziekan WO, prof. dr hab. Miko∏aj Knaflewski (obok ilustracje z wyk∏adu obrazujàce m.in. dorobek hodowlany Wydzia∏u). Na r´ce Dziekana WO nadesz∏o kilkadziesiàt telegramów z gratulacjami i ˝yczeniami dla Wydzia∏u kolejnych lat sukcesów naukowych i dydaktycznych. Wystàpi∏ Zespó∏ PieÊni i Taƒca AR „¸any” oraz Chór Coro da Camera. (ms)

Wr´czenie Medalu 50-lecia WO

Od lewej prof. Tadeusz Ho∏ubowicz i prof. Andrzej Komosa

12

fot. Urszula Mojsiej

Dyplom dla dr. h.c. prof. T. Ho∏ubowicza

LISTOPAD 2006

50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego

13

LISTOPAD 2006

50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego

WejÊcie do Kolegium Zembala z ulicy Dàbrowskiego

Kolegium Zembala – g∏ówny budynek Wydzia∏u Ogrodniczego przy ul. Dàbrowskiego

Nowy budynek Wydzia∏u Ogrodniczego przy ul. Botanicznej

Renowacja elewacji budynku Wydzia∏u Ogrodniczego przy ul. Dàbrowskiego 159

Kolekcja Katedry RoÊlin Ozdobnych na terenie przy ul. Dàbrowskiego 159

Zieleƒ na terenie przy ul. Dàbrowskiego 159

Pa∏ac w Stacji DoÊwiadczalnej Marcelin – od strony parku

14

Fragment kolekcji roÊlin zielarskich w Marcelinie

LISTOPAD 2006

50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego

H

istoria tworzenia Wydzia∏u Ogrodniczego i kszta∏cenia w zakresie ogrodnictwa na poziomie szko∏y wy˝szej w Wielkopolsce nie ogranicza si´ do ostatnich 50. lat. Przedmiot ogrodnictwo wyk∏adano ju˝ w latach 1870-1876 w Wy˝szej Szkole Rolniczej w ˚abikowie. Na Wydziale Rolniczo-LeÊnym Uniwersytetu Poznaƒskiego w latach 1920-1948 z przerwami istnia∏a Katedra Ogrodnictwa. Szczególny udzia∏ w tworzeniu Wydzia∏u Ogrodniczego mia∏a Paƒstwowa Szko∏a Ogrodnictwa dzia∏ajàca w latach 1926-1939 i 1946-1951. Posiada∏a ona status szko∏y wy˝szej bez praw akademickich. W roku 1951 wraz z utworzeniem Wy˝szej Szko∏y Rolniczej zlikwidowano Paƒstwowà Szko∏´ Ogrodnictwa, a jej ma-jàtek przekazano Studium Ogrodniczemu istniejàcemu od roku 1948. Kolejnymi etapami by∏o przekszta∏cenie w roku 1954 Studium Ogrodniczego w Oddzia∏ Ogrodniczy przy Wydziale Rolniczym WSR w Poznaniu, a 31 sierpnia 1956 roku w Wydzia∏ Ogrodniczy. Obecnie na Wydziale zatrudnionych jest 121. nauczycieli akademickich, w tym 16. z tytu∏em profesora, 19. doktorów habilitowanych, 56. doktorów i 30. magistrów. Na Wydziale zatrudnionych jest ponadto 56. pracowników nie b´dàcych nauczycielami. Od 1959 roku Wydzia∏ ma prawo nadawania stopnia doktora, a od 1977 roku doktora habilitowanego. Od tego czasu wypromowano 198. doktorów i przeprowadzono 48 kolokwiów habilitacyjnych. Wydzia∏ Ogrodniczy poczàtkowo posiada∏ 7 katedr (RoÊlin Ozdobnych, Sadownictwa, Warzywnictwa, Entomologii, Fitopatologii, Techniki Ochrony RoÊlin oraz Genetyki i Hodowli RoÊlin), a obecnie ma ich 14. W roku 1970 z Wydzia∏u Rolniczego na Wydzia∏ Ogrodniczy przeniesiono katedry: Botaniki i Fizjologii RoÊlin, a z Wydzia∏u Ogrodniczego na Rolniczy katedry: Genetyki i Hodowli RoÊlin oraz Ekonomiki i Organizacji Przedsi´biorstw Ogrodniczych. Na uwag´ zas∏uguje utworzenie nowych katedr: Terenów Zieleni (1990), Nauk Spo∏ecznych (1991), Nawo˝enia RoÊlin Ogrodniczych (1993), Ochrony i Kszta∏towania Ârodowiska (1994), Dendrologii i Szkó∏karstwa (2005) oraz Nasiennictwa Ogrodniczego (2005). Obok dydaktyki i prac naukowych poÊrednio lub bezpoÊrednio dotyczàcych produkcji ogrodniczej rozpocz´to dzia∏alnoÊç zwiàzanà z urzàdzaniem i konserwacjà terenów zieleni w ogrodach przy domach i pa∏acach, w parkach i wzd∏u˝ szlaków komunikacyjnych oraz z ochronà Êrodowiska. G∏ówny budynek Wydzia∏u, obecne Kolegium Zembala, zosta∏ wybudowany dla Paƒstwowej Szko∏y Ogrodnictwa i uroczyÊcie otwarty przez Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego MoÊcickiego w dniu 5 paêdziernika 1936, a wi´c 70 lat temu. W budynku tym mieÊci∏a si´ przez wiele lat administracja Wy˝szej Szko∏y Rolniczej. Budynek ten zosta∏ ca∏kowicie odremontowany i zmodernizowany. ¸adnie obecnie si´ prezentuje na tle nowych za∏o˝eƒ zieleni i ma∏ej architektury. Dzisiaj w tym budynku siedzib´ ma pi´ç katedr. Kolejne trzy katedry znajdujà si´ na So∏aczu, dwie w Baranowie oraz dwie w Marcelinie. Te dwie ostatnie katedry to przeniesione z Ogrodów: Katedra Metod Ochrony RoÊlin do odrestaurowanego pa∏acu i Katedra Nawo˝enia RoÊlin Ogrodniczych do nowego budynku, w którym znalaz∏y si´ równie˝ pomieszczenia dla studentów odbywajàcych praktyki. W koƒcu roku 2005 oddano do u˝ytku nowy budynek przy ul. Botanicznej, wype∏niajàcy przestrzeƒ mi´dzy salà gimnastycznà a bibliotekà. Do tego budynku przenios∏y si´ z ‘pawilonu’ przy ulicy Dàbrowskiego dwie katedry: Ochrony i Kszta∏towania Ârodowiska oraz Terenów Zieleni. Znajdujà si´ w nim tak˝e sale dy-

daktyczne i Wydzia∏owa Pracownia Komputerowa, która s∏u˝y realizacji zaj´ç programowych, a tak˝e jest udost´pniana do pracy w∏asnej studentom. Posiada ona po∏àczenie internetowe, które majà wszystkie katedry i biblioteka, podobnie jak wszystkie sale dydaktyczne sà wyposa˝one w projektory multimedialne. W opuszczonych przez obie katedry pomieszczeniach w ‘pawilonie’ zosta∏y urzàdzone sale dydaktyczne. Biblioteka wydzia∏owa ma ponad 23 tysiàce ksià˝ek z zakresu ogrodnictwa i dziedzin pokrewnych. Prenumeruje ona oko∏o 100 czasopism, a na stanie wydawnictw ciàg∏ych jest oko∏o 750 tytu∏ów. Niewielka czytelnia mo˝e pomieÊciç 18 osób. W realizacji zadaƒ badawczych i dydaktycznych wa˝nà rol´ spe∏niajà stacje doÊwiadczalne. Wi´kszoÊç katedr ma swoje stacje w Marcelinie, natomiast Katedra Sadownictwa posiada 50 ha sadu doÊwiadczalnego w Przybrodzie, a Katedry Dendrologii i Szkó∏karstwa oraz Nasiennictwa Ogrodniczego gospodarstwo doÊwiadczalne w Baranowie. W roku 2000 nastàpi∏o przej´cie przez Ogród Botaniczny UAM Stacji DoÊwiadczalnej Ogrody, b´dàcej wczeÊniej obiektem s∏u˝àcym realizacji badaƒ i dydaktyki Wydzia∏u Ogrodniczego. W zwiàzku ze sprzeda˝à cz´Êci gruntów w Marcelinie powsta∏a koniecznoÊç wybudowania budynku wraz z infrastrukturà na polu doÊwiadczalnym Katedry Warzywnictwa. Inwestycj´ zakoƒczono w po∏owie roku 2005. Odremontowano równie˝ budynki gospodarcze stacji doÊwiadczalnych w Marcelinie.

50 lat Wydzia∏u Ogrodniczego

Dzia∏alnoÊç dydaktyczna Obecnie na Wydziale Ogrodniczym w ramach kierunku ogrodnictwo realizowane sà zaj´cia dydaktyczne na pi´ciu specjalnoÊciach: ogrodnictwo ogólne, hodowla roÊlin i nasiennictwo, kszta∏towanie terenów zieleni, produkcja i zarzàdzanie (w Marszewie) oraz ochrona roÊlin ogrodniczych. Poszerzenie tej oferty o kierunek architektura krajobrazu nastàpi w roku akademickim 2007/2008. Od roku 1996 prowadzone sà dzienne uzupe∏niajàce studia magisterskie z angielskim j´zykiem wyk∏adowym w zakresie specjalnoÊci hodowla roÊlin i nasiennictwo. Dotychczas studia te ukoƒczy∏o 53. studentów z Chin. Liczba studentów Wydzia∏u Ogrodniczego na wszystkich rodzajach studiów (stacjonarne jednolite magisterskie, niestacjonarne (zaoczne) in˝ynierskie, niestacjonarne uzupe∏niajàce magisterskie, angloj´zyczne magisterskie, doktoranckie) systematycznie wzrasta∏a do roku akademickiego 2002/2003 osiàgajàc liczb´ prawie 1600 osób. Od tego momentu liczba studentów maleje i w roku akademickim 2005/2006 wynosi∏a ona 1274 osoby. Od 1997 roku istnieje na Wydziale dzienne i zaoczne studium doktoranckie, na które zrekrutowano wówczas 14 osób. Obecnie jest 45 doktorantów. W latach 1969-1990 dzia∏a∏o studium podyplomowe „Ochrona roÊlin”, a w roku 2005 powo∏ano studia podyplomowe „Produkcja grzybów jadalnych i leczniczych” oraz „Architektura krajobrazu”.

Dzia∏alnoÊç naukowo-badawcza Realizowane na Wydziale prace badawcze, w ogólnej liczbie ponad 100 tematów, dotyczà zarówno podstawowych zagadnieƒ przyrodniczych, jak i praktycznych zagadnieƒ produkcji ogrodniczej i rolniczej, ochrony i kszta∏towania Êrodowiska oraz nauk

15

LISTOPAD 2006

50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego spo∏ecznych. Wyniki badaƒ sà przekazywane do praktyki w formie publikacji i wdro˝eƒ. W ostatnich latach pracownicy Wydzia∏u publikowali oko∏o 500 prac rocznie. W tej liczbie znaczna cz´Êç (oko∏o 160) to oryginalne prace twórcze ukazujàce si´ coraz cz´Êciej w czasopismach z listy filadelfijskiej oraz prace i doniesienia naukowe (oko∏o 120) opublikowane w materia∏ach konferencji naukowych. Rocznie publikowanych jest tak˝e oko∏o 20 monograficznych opracowaƒ ksià˝kowych. Wyniki badaƒ prezentowane sà na licznych konferencjach naukowych. W ostatnich latach na konferencjach zagranicznych wyg∏oszono Êrednio oko∏o 25 referatów, a na krajowych – 190 referatów rocznie. Jednostki Wydzia∏u sà organizatorami lub wspó∏organizatorami oko∏o 10. konferencji naukowych rocznie. Mi´dzy innymi co roku odbywa si´ konferencja chryzantemowa organizowana od roku 1985 przez Katedr´ Metod Ochrony RoÊlin i Mi´dzynarodowa Konferencja Szparagowa organizowana od roku 1994 przez Katedr´ Warzywnictwa i Polski Zwiàzek Producentów Szparaga. Nasi pracownicy utrzymujà Êcis∏e kontakty z placówkami zagranicznymi. Co roku odbywa si´ oko∏o 100 wyjazdów do 25 krajów w ró˝nych cz´Êciach Êwiata, a jednostki wydzia∏owe odwiedza oko∏o 60 naukowców z zagranicy. Pracownicy Wydzia∏u sà cz∏onkami i pe∏nià z wyboru ró˝ne funkcje w organizacjach i towarzystwach naukowych zarówno krajowych, jak i mi´dzynarodowych. Sprawujà tak˝e funkcj´ redaktorów naczelnych i cz∏onków komitetów redakcyjnych czasopism naukowych. W jednostkach Wydzia∏u znajdujà si´ siedziby zarzàdów 3 towarzystw naukowych i redakcji 5 czasopism. Realizacja cz´Êci programów badawczych odbywa si´ w ramach projektów badawczych, tzw. grantów finansowanych przez dotychczasowy Komitet Badaƒ Naukowych (KBN), oko∏o 10 projektów rocznie. Cz´Êç prac realizowana jest tak˝e we wspó∏pracy z zagranicà, w tym tak˝e w ramach programów Unii Europejskiej. Aktualnie realizowana jest wspó∏praca w ramach umów w 6 programach badawczych z partnerami z: Chiƒskiej Republiki Ludowej, Finlandii, Holandii, Niemiec, Ukrainy i Wielkiej Brytanii. Rozwój badaƒ podstawowych i stosowanych w zakresie ogrodnictwa w ostatnich kilkudziesi´ciu latach ÊciÊle zwiàzany jest z dynamicznym rozwojem nauk biologicznych, uwarunkowaniami ekonomicznymi i wielu innymi czynnikami. Na uwag´ zas∏uguje wprowadzenie do uprawy przez pracowników Wydzia∏u du˝ej liczby nowych odmian: 2 odmiany chryzantemy wielkokwiatowej (‘Helena’ i ‘W∏adys∏aw’), 12 odmian ró˝ (‘Profesor Oszkinis’, ‘Chopin’, ‘Junior’, ‘Venrosa’, ‘Disco’, ‘Hanka’, ‘Profesor KownaÊ’, ‘Venus’, ‘Dorota’, ‘Veneda’, ‘Merkury 2000’, ‘Âw. Tereska’), 9 odmian gerbery (‘Andromeda’, ‘Kasjopeja’, ‘Luneta’, Orion’, ‘Perseusz’, ‘Skorpion’, ‘Syriusz’, ‘Westa’, ‘Leda’), 3 odmian jab∏oni (‘Delikates’, ‘Koral’, ‘Per∏a’), 11 odmian mi∏orz´bu (‘W∏adys∏aw ¸okietek’, ‘Kazimierz Wielki’, ‘Boles∏aw Chrobry’, ‘Mieszko I’, ‘Przemy-

s∏aw II’, ‘Profesor ¸ukasiewicz’, ‘Jagie∏∏o’, ‘Jadwiga’, ‘Stefan Batory’, ‘Hipokrates’, ‘Jan III Sobieski’), 1 odmiana berberysu (‘Profesor S´kowski’) i 4 odmiany pieczarki (‘S50’, ‘S60’, ‘S70’, ‘S120’). Na Wydziale opracowano tak˝e wiele nowych technologii, np. bezglebowej uprawy roÊlin warzywnych i ozdobnych oraz rozwini´to badania z zakresu patofizjologii, a ostatnio tak˝e dotyczàce molekularnej charakterystyki roÊlin i czynników powodujàcych ich choroby. Wydzia∏ dysponuje kolekcjami wielu roÊlin (tulipanów, ró˝ okrywowych), w tym najwi´kszymi w kraju – piwonii. Posiada równie˝ bank genów szparaga obejmujàcy ponad 300 taksonów (100 odmian) oraz bank genów grzybów uprawnych liczàcy oko∏o 280 taksonów. Wielu pracowników nale˝y do uznanych ekspertów w zakresie technologii uprawy warzyw (np. szparaga, pomidora, ogórka), prowadzenia sadów i jagodników, roÊlin ozdobnych (np. gerbery, roÊlin cebulowych) i kszta∏towania terenów zieleni. Poprzez udzia∏ w licznych wystawach i ekspozycjach wyniki badaƒ sà promowane w Poznaniu, Wielkopolsce oraz poza jej granicami. Wydzia∏ jest wiodàcà jednostkà w kraju w zakresie hodowli i technologii uprawy grzybów jadalnych. Wyniki badaƒ wprowadzono do produkcji w formie 17 wdro˝eƒ dotyczàcych wybranych warzyw i grzybów uprawnych oraz 1 patentu. Osiàgni´cia Wydzia∏u sà prezentowane tak˝e na wystawach i targach. W ostatnich latach na Krajowej Wystawie Ogrodniczej – POLAGRA w Poznaniu uzyskano 7 medali za nowe technologie uprawy warzyw, za kolekcje: traw rabatowych, paproci, chryzantem, s∏oneczników, mi∏orz´bów oraz za kolekcj´ i technologi´ uprawy grzybów. Wydzia∏ Ogrodniczy ma swój wk∏ad w obraz wspó∏czesnego ogrodnictwa, w którym coraz powszechniej stosowane jest ∏àcznie nawadnianie i nawo˝enie mineralne nazywane fertygacjà. W uprawach pod os∏onami pod∏o˝a organiczne zast´powane sà powszechnie pod∏o˝ami mineralnymi. Miejsce stosowanych w przesz∏oÊci upraw hydroponicznych zajmujà uprawy aeroponiczne. Komputerowo programowane i automatycznie sterowane wietrzenie, zacienianie, ogrzewanie i fertygacja umo˝liwiajà zapewnienie optymalnych warunków uprawy okreÊlonych gatunków roÊlin. Coraz powszechniej stosowana biologiczna ochrona roÊlin i integrowanie metody chemicznej z innymi zabiegami zapewnia ochron´ roÊlin przed czynnikami szkodliwymi przy ma∏ych nak∏adach i zachowaniu pe∏nego bezpieczeƒstwa. Udzia∏ dorobku naukowego pracowników Wydzia∏u Ogrodniczego Akademii Rolniczej w Poznaniu w ogrodniczym post´pie technologicznym jest bardzo du˝y. Opracowali: prof. dr hab. Miko∏aj Knaflewski prof. dr hab. Zbigniew Weber

Uhonorowani Medalem 50-lecia Wydzia∏u Ogrodniczego Prof. dr hab. Micha∏ Seweryƒski, minister Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego; prof. dr hab. Erwin Wàsowicz, rektor Akademii Rolniczej w Poznaniu; Marek Woêniak, marsza∏ek województwa wielkopolskiego; Tadeusz Dziuba, wojewoda wielkopolski; Ryszard Grobelny, prezydent m. Poznania; ks. biskup prof. Marek J´draszewski, delegat Episkopatu Polski ds. duszpasterstwa akademickiego; prof. dr hab. Andrzej Legocki, prezes PAN; prof. dr hab. Andrzej Grzywacz, przewodniczàcy V wydzia∏u nauk rolniczych, leÊnych i weterynaryjnych PAN; prof. dr hab. Andrzej Libik, przewodniczàcy komitetu nauk ogrodniczych PAN; prof. dr hab. Jerzy Lipa, przewodniczàcy komitetu ochrony roÊlin PAN; prof. dr hab. Stanis∏aw Lorenc, rektor UAM; prof. dr hab. Danuta Goszczyƒska, dyrektor Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach; prof. dr hab. Stanis∏aw Kaniszewski, dyrektor Instytutu Warzywnictwa; prof. dr hab. Stefan Pruszyƒ-

16

ski, dyrektor Instytutu Ochrony RoÊlin w Poznaniu; prof. dr hab. Marek Szyndel, dziekan Wydzia∏u Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu SGGW; prof. dr hab. Stanis∏aw Ro˝ek, dziekan Wydzia∏u Ogrodniczego AR w Krakowie; prof. dr hab. Andrzej Borowy, dziekan Wydzia∏u Ogrodniczego AR w Lublinie; prof. dr hab. Józef Bàkowski, dziekan Wydzia∏u Ogrodniczego Wy˝szej Szko∏y Ekonomiczno-Humanistycznej w Skierniewicach; prof. dr hab. Stanis∏aw Cebula, przewodniczàcy Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych; mgr in˝. Andrzej Aumiller, prezes poznaƒskiego oddzia∏u SITO; oraz byli dziekani poznaƒskiego Wydzia∏u Ogrodniczego: prof. dr hab. Tadeusz Ho∏ubowicz (dziekan w latach 1972-1981), prof. dr hab. Zenon Krzywaƒski (1981-1987), prof. dr hab. Marian Gapiƒski (1987-1990), prof. dr hab. Eugeniusz Pacholak (1990-1996) i prof. dr hab. Miko∏aj Knaflewski (1996-2002). (ms)

LISTOPAD 2006

50-lecie Wydzia∏u Ogrodniczego

P

rof. dr hab. Tadeusz Ho∏ubowicz, prof. zw., urodzi∏ si´ 4 kwietnia 1929 roku w Czabarówce, woj. tarnopolskie. Po zdaniu egzaminów w Bydgoszczy, rozpoczà∏ studia na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Poznaƒskiego. Dyplom in˝yniera ogrodnictwa uzyska∏ w 1953 roku, a dyplom magistra w 1954 roku; prac´ magisterskà wykona∏ pod kierunkiem prof. Heleny Bireckiej. Podczas studiów na kursie magisterskim zosta∏ zatrudniony w Katedrze Sadownictwa Wy˝szej Szko∏y Rolniczej w Poznaniu na stanowisku asystenta. W 1963 roku obroni∏ prac´ doktorskà, wykonanà pod kierunkiem prof. dr. Jerzego Wierszy∏∏owskiego, a w 1970 roku uzyska∏ stopnieƒ doktora habilitowanego. W 1976 roku zosta∏ mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1985 roku zwyczajnym. W latach 1972-1981 przez trzy kadencje pe∏ni∏ funkcj´ Dziekana Wydzia∏u Ogrodniczego, w latach 1970-1978 funkcj´ Dyrektora Instytutu Produkcji Ogrodniczej, a w latach 1978-1997 Kierownika Katedry Sadownictwa Akademii Rolniczej. W latach 1968-1969 odby∏ roczny sta˝ naukowy na Uniwersytecie Stanowym w Idaho, USA.

W pracy naukowej zajmuje si´ zagadnieniami od˝ywiania roÊlin sadowniczych, intensyfikacji produkcji oraz wp∏ywem ska˝enia Êrodowiska na jakoÊç owoców. Jednak˝e g∏ównym kierunkiem dzia∏alnoÊci naukowej, którym zajmowa∏ si´ prof. T. Ho∏ubowicz by∏y zagadnienia wytrzyma∏oÊci na mróz roÊlin sadowniczych. Stworzy∏ on w Katedrze Sadownictwa w Poznaniu specjalistyczne laboratorium do badaƒ nad mrozoodpornoÊcià. Pod jego kierunkiem opra-

Doktorat honoris causa

dla prof. Tadeusza Ho∏ubowicza cowano oryginalnà metod´ oznaczania wytrzyma∏oÊci na mróz jednorocznych p´dów drzew i krzewów owocowych (1977) oraz metod´ testu prze˝yciowego do okreÊlenia wytrzyma∏oÊci na mróz korzeni drzew i krzewów owocowych (1997). Metody te sà obecnie stosowane w laboratoriach zajmujàcych si´ problematykà mrozoodpornoÊci w kraju i za granicà. Na forum mi´dzynarodowym w latach 1976-1990 pe∏ni∏ funkcj´ Przewodniczàcego Grupy Roboczej „MrozoodpornoÊç” w ramach Mi´dzynarodowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych. W roku 1974 zorganizowa∏ w Poznaniu I Mi´dzynarodowe Sympozjum w zakresie mrozoodpornoÊci roÊlin drzewiastych. Drugie tego rodzaju sympozjum zorganizowa∏ w ramach Mi´dzynarodowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych w 1984 roku w Piikio w Finlandii. JednoczeÊnie w Polsce z Jego inicjatywy powo∏ano od roku 1984 przy Komitecie Nauk Ogrodniczych PAN w Warszawie, ogólnopolski Zespó∏ „MrozoodpornoÊci”, który pod Jego przewodnictwem spotyka si´ regularnie co 2 lata dla przedyskutowania problematyki mrozoodpornoÊci roÊlin.

Opublikowa∏ 385 publikacji, w tym: 119 prac oryginalnych (z tego 41 w j´zykach kongresowych), 107 doniesieƒ naukowych, 142 artyku∏y popularno-naukowe, 8 ksià˝ek dla praktyków, 3 skrypty (w tym 1 w j´zyku angielskim), 4 podr´czniki akademickie oraz 1 podr´cznik dla szkó∏ zawodowych. Wypromowa∏ 7 doktorantów (w tym 1 z Egiptu i 1 z Ukrainy), a dwóch Jego wychowanków uzyska∏o tytu∏ naukowy profesora. Jest cz∏onkiem Mi´dzynarodowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych, Poznaƒskiego Towarzystwa Przyjació∏ Nauk, Stowarzyszenia In˝ynierów i Techników Ogrodnictwa, Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych przy PAN, Komitetu Nauk Ogrodniczych PAN oraz cz∏onkiem wielu rad naukowych w ró˝nych instytucjach. Za swojà dzia∏alnoÊç zosta∏ odznaczony Z∏otym Krzy˝em Zas∏ugi, Krzy˝em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Medalem im. Micha∏a Oczapowskiego PAN.

17

LISTOPAD 2006

Nadzwyczajne posiedzenie Senatu mia∏o miejsce 9 paêdziernika br. pod przewodnictwem Rektora prof. Erwina Wàsowicza i by∏o poÊwi´cone wspomnieniu zmar∏ego 6 paêdziernika prof. Ryszarda Graczyka. Przypomniano sylwetk´ Zmar∏ego, dorobek

Prof. zw. dr hab. Ryszard Graczyk (1926 – 2006) Urodzi∏ si´ 7 czerwca 1926 roku na Wileƒszczyênie, w NieÊwie˝u. Kiedy osiad∏ w Wielkopolsce zacz´∏y rodziç si´ wówczas pierwsze, wybiegajàce daleko w przysz∏oÊç plany ˝ycia, których korzenie si´gajà lat dzieciƒstwa i wczesnej m∏odoÊci… Studia wy˝sze odby∏ w latach 1946-1950 na Wydziale LeÊnym Uniwersytetu Poznaƒskiego, specjalizujàc si´ – ju˝, jako student magistrant, a nast´pnie m∏odszy asystent w Katedrze Zoologii u prof. dr hab. Jana Bogumi∏a Soko∏owskiego w dziedzinie ornitologii. W Katedrze Zoologii uzyskiwa∏ kolejno wszystkie stanowiska i stopnie naukowe: asystenta, starszego asystenta, doktora (1963), etatowego docenta zoologii, profesora nadzwyczajnego nauk przyrodniczych (1971) i profesora zwyczajnego nauk przyrodniczych (1977). Profesor dr hab. Ryszard Graczyk objà∏ Katedr´ Zoologii Wy˝szej Szko∏y Rolniczej w 1969 roku po prof. dr. hab. Janie

18

naukowy, dydaktyczny i organizacyjny. Uczczono Jego pami´ç chwilà ciszy. Obecni byli tak˝e pracownicy Katedry Zoologii, której Zmar∏y by∏ wieloletnim kierownikiem oraz Rodzina Profesora. (ms)

B. Soko∏owskim rozmi∏owanym w pi´knie przyrody wybitnym naukowcu, znawcy i popularyzatorze idei ochrony ptaków, artyÊcie malarzu postrzegajàcym Êwiat przyrody i jej pi´kno. Katedr´ przejà∏ pomny zas∏ug swego nauczyciela pragmatyk, organizator, a owoce swojej pracy kontynuowa∏ i rozwija∏. To zetkni´cie si´ w Katedrze Zoologii dwóch wybitnych indywidualnoÊci, wielkich postaci i jakby odr´bnych wyobra˝eƒ o obliczu ojczystej przyrody, spojonych umi∏owaniem natury i nieodpartà si∏à czynnego dzia∏ania w celu ratowania i zachowania resztek ginàcej przyrody sta∏a si´ si∏à, motorem odwa˝nych pomys∏ów i dalekosi´˝nych planów naukowych Profesora. Wyniki ich realizacji dzisiaj mo˝na wyraênie dostrzec, co wi´cej – zmieni∏y one w niektórych rejonach oblicze stepowiejàcej Wielkopolski. Pierwsze lata swojej dzia∏alnoÊci naukowej poÊwi´ci∏ Profesor R. Graczyk doskonaleniu metod praktycznej ochrony ptaków i badaniu wp∏ywu ptaków owado˝ernych na ochron´ lasu. PodkreÊla∏ znaczenie metody biologicznej w zwalczaniu szkodliwych owadów w ekosystemach leÊnych i sadach produkcyjnych. Profesor jest twórcà znanych powszechnie i wykorzystywanych skrzynek l´gowych z trocinobetonu, s∏u˝àcych ochronie ptaków i nietoperzy. Wyniki badaƒ by∏y publikowane przez Profesora i Jego zespó∏ w powsta∏ej z Jego inicjatywy „Ornitologii Stosowanej” b´dàcej odr´bnà serià w ramach Roczników Akademii Rolniczej w Poznaniu. Wydawnictwo to cieszy∏o si´ du˝ym zainteresowaniem nie tylko wÊród naukowców i praktyków, szczególnie leÊników w kraju, ale zdobywa∏o równie˝ zagranic´, g∏ównie Europ´ Zachodnià, gdzie zajmowano si´ ornitologià stosowanà. Profesor przeprowadzi∏ wiele doÊwiadczeƒ nad mo˝liwoÊcià zwi´kszenia stanu liczbowego i gatunkowego ptaków w ró˝nych biotopach przez wszechstronne zastosowanie metod ochrony ptaków. Zbadanie mo˝liwoÊci regulacji liczebnoÊciowej, jakoÊciowej i rozmieszczenia ptaków w ró˝nych biotopach oraz poznanie sk∏adu ich po˝ywienia pozwoli∏o na prowadzenie gospodarki opartej na metodach biologicznych, opartej na wzorcach przyrody. Przeprowadzone przez Profesora oryginalne, w∏asne badania ekologiczno – etologiczne dostarczy∏y przes∏anek teoretycznych do podj´cia prób czynnego przywracania Wielkopolsce niektórych rzadkich i ginàcych w Polsce ptaków i ssaków. Profesor przyjà∏ s∏uszny poglàd, ˝e w przyrodzie w wyniku d∏ugotrwa∏ej presji post´pujàcych zmian Êrodowiskowych dokonujà si´ u niektórych gatunków zwierzàt przemiany mikroewolucyjne, które prowadzà do powstawania populacji o adaptacjach synantropijnych, pozwalajàcych tym gatunkom na ponowne osiedlanie si´ i sta∏e wyst´powanie w znacznie zmienionym Êrodowisku. Profesor Graczyk twierdzi∏, ˝e procesy te w okresie kryzysu ekologicznego gatunku, tj. stanu dysharmonii powsta∏ej pomi´dzy jego genetycznie uwarunkowanymi, pierwotnymi, specyficznymi adaptacjami ekologiczno-etologicznymi a zmieniajàcym si´

LISTOPAD 2006

uk∏adem warunków Êrodowiskowych, charakteryzujà si´ na ogó∏ trwa∏ym spadkiem liczebnoÊci i kurczeniem si´ obszaru wyst´powania gatunku. PodkreÊla∏, ˝e szczególnie w tym okresie ochrona gatunkowa i rezerwatowa oraz umiej´tna hodowla, w której na zasadzie selekcji dokonujà si´ procesy adaptacyjne, majà wyjàtkowo du˝e znaczenie dla ratowania gatunku przed ca∏kowità zag∏adà. Twierdzi∏, ˝e po przetrwaniu kryzysu ekologicznego i dokonaniu przemian adaptacyjnych nast´puje sta∏y wzrost liczbowy populacji po∏àczony z rozprzestrzenianiem si´ jej na dotàd nie zasiedlonych obszarach. W celu g∏´bszego poznania istoty charakteru przemian adaptacyjnych u zwierzàt przeprowadzi∏ w Katedrze Zoologii podstawowe badania ekologiczno – etologiczne populacji kosa. Gatunku, który niezale˝nie od przedmiotu badaƒ naukowych, by∏ postrzegany szczególnie i do którego Profesor mia∏ stosunek emocjonalny i wyjàtkowy. W oparciu o studium literatury Profesor stwierdzi∏, ˝e kos, który od po∏owy XIX wieku osiedla∏ si´ najpierw w miastach po∏udniowo – zachodnich Niemiec, rozprzestrzenia∏ si´ dalej do miast w kierunku wschodnim. Stwierdzenie kierunkowego rozprzestrzeniania si´ kosa oraz drozda Êpiewaka w miastach po∏àczone z pojawieniem si´ wyraênych adaptacji ekologiczno – etologicznych zrodzi∏o w umyÊle Profesora hipotez´ o wytworzeniu si´ dwóch odr´bnych populacji – nowej: synantropijnej zasiedlajàcej Êrodowiska zurbanizowane i utrzymanie dawnej, istniejàcej do dziÊ populacji dzikiej – leÊnej. Drogà wieloletnich badaƒ naukowych i ˝mudnych obserwacji zwróci∏ uwag´ na diametralnie ró˝ny stopieƒ p∏ochliwoÊci i charakter powiàzaƒ badanych gatunków z ekosystemem. Za pomocà porównawczej metody laboratoryjnej, polegajàcej na jednoczesnym sztucznym wyhodowaniu równowiekowych l´gów kosów populacji leÊnej i miejskiej stwierdzi∏, ˝e kosy z lasu mimo tych samych warunków doÊwiadczalnych, zupe∏nie inaczej reagowa∏y na te same bodêce i utrzymywa∏y antropofobnoÊç oraz sk∏onnoÊç do migracji. W celu pe∏niejszego wyjaÊnienia czasowego, bàdê endogenicznego charakteru adaptacji populacji miejskich i leÊnych z uk∏adem stosunków panujàcych w danym ekosystemie, przeprowadzi∏ szereg eksperymentów, których wyniki opublikowane zosta∏y w renomowanych czasopismach naukowych. Profesor przeprowadzi∏ wówczas bardzo wa˝ne dla przysz∏ych badaƒ naukowych nad innymi gatunkami zwierzàt doÊwiadczenia polegajàce na wsiedleniu kosów i drozdów Êpiewaków populacji zurbanizowanych poza granice wyst´powania populacji synantropijnych, ze s∏ynnym przywiezieniem ponad 100 polskich kosów miejskich do Kijowa w 1972 roku. Wyniki badaƒ nad wymienionymi ptakami znalaz∏y swoje potwierdzenie w póêniejszych badaniach restytucji i reintrodukcji zwierzàt. Profesor R. Graczyk opierajàc si´ na przeprowadzonych badaniach biologii, ekologii i etologii przyrodniczo, i gospodarczo wa˝nych gatunków ptaków i ssaków, wynikajàcych z eksperymentów udanych na kosach i drozdach Êpiewakach wprowadzi∏ do programu badaƒ naukowych Katedry Zoologii problematyk´ restytucji, reintrodukcji i hodowli przyrodniczo i gospodarczo wa˝nych gatunków ptaków i ssaków, takich jak drop, g∏uszec, cietrzew, jarzàbek, bóbr europejski, wydra, tarpan leÊny, ˝ubr i kilka jeszcze innych. Badania te mia∏y na celu wypracowanie i wdro˝enie skutecznych metod czynnej ochrony, przeprowadzonych do restytucji wymienionych gatunków zwierzàt w stanie zupe∏nie wolnym w tych ekosystemach Polski Zachodniej, które tworzy∏y jeszcze niezb´dne dla nich warunki Êrodowiskowe.

Rozpocz´cie w 1974 roku tych badaƒ sta∏o si´ mo˝liwe dzi´ki pe∏nemu zrozumieniu i poparciu w∏adz Uczelni i Urz´du Wojewódzkiego w Poznaniu obejmujàcego wówczas swà administracjà makroregion Wielkopolski. Z przydzielonego przez wojewod´ funduszu inwestycyjnego wespó∏ z Uczelnià utworzono i w pe∏ni wyposa˝ono Stacj´ DoÊwiadczalnà w Stobnicy w Puszczy Noteckiej nad strumieniem Koƒczak, w której w 1974 roku rozpocz´to pionierskie w Polsce badania hodowli g∏uszca, cietrzewia i bobra europejskiego w celu restytucji tych gatunków. Stacja ta kierowana by∏a przez Prof. R. Graczyka przez 20 lat. Placówka ta, przez 32 lata swego istnienia do dziÊ s∏u˝y nauce, ochronie przyrody, dydaktyce i edukacji ekologicznej b´dàc jednà z wizytówek naszej Uczelni. NakreÊlony z „centrum dowodzenia” w miejscu, jakim jest Stobnica program badawczy mia∏ charakter pionierski. Odwa˝nym, wzbudzajàcym wówczas wàtpliwoÊci i kontrowersje by∏ program badawczy restytucji w Polsce zachodniej bobra europejskiego, ˝ubra, dropia, g∏uszca, cietrzewia oraz osiedlenia w polskich lasach konika polskiego w typie tarpana leÊnego w stanie zupe∏nie wolnym. DziÊ wyniki tych nadzwyczaj trudnych badaƒ w odniesieniu do niektórych z wymienionych gatunków sà wyraênie widoczne i jakby oczywiste, ale przed ponad 30 laty wykracza∏y poza ramy ówczesnej strategii ochrony ginàcych gatunków zwierzàt w Polsce. Bóbr kojarzy∏ si´ niemal wy∏àcznie z krajobrazem prastarych puszcz. Po 30 latach stereotyp ten ju˝ nie funkcjonuje, a wyst´powanie bobra kojarzy si´ w stepowiejàcej Wielkopolsce z nazwiskiem Profesora R. Graczyka, który przesiedli∏ ze wschodniej Polski do zachodniej cz´Êci naszego kraju ponad tysiàc bobrów. Reintrodukcja tego gatunku wsiedlonego przecie˝ w odmienne od pierwotnych warunki Êrodowiskowe zmieni∏a charakter brzegów wielu strumieni, niektórych rzek i rowów melioracyjnych, a ma∏a retencja jest wa˝nym czynnikiem denaturalizacji Êrodowiska krajobrazu rolniczego i leÊnego Wielkopolski. Dzi´ki podj´tym w Stobnicy badaniom hodowli g∏uszca dokona∏ Prof. R. Graczyk, po opracowaniu skutecznych metod hodowli tego wspania∏ego króla puszczy, wsiedleƒ w lasach zachodniej Polski. ˚eby uratowaç g∏uszca sprowadzi∏ w 1974 roku kilkadziesiàt g∏uszców ze Zwiàzku Radzieckiego w ramach tzw. wymiany bezdewizowej w zamian za zajàce i kuropatwy. Wyhodowane w Stobnicy g∏uszce ofiarowane tak˝e zosta∏y do ekspozycji Ogrodu Zoologicznego w Poznaniu oraz Ogrodu Fauny Polskiej w Bydgoszczy. W Stobnicy zainicjowa∏ Prof. R. Graczyk hodowl´ cietrzewia wypracowujàc skuteczne metody utrzymywania tego trudnego gatunku w warunkach wolierowych. W roku 1974 utworzy∏ Prof. R. Graczyk pierwszà w Polsce i trzecià w Europie hodowl´ dropi osadzajàc jà przy LeÊnym Zak∏adzie DoÊwiadczalnym w Siemianicach na 18 ha pola. Wyniki tych obiecujàcych badaƒ zosta∏y zaprzepaszczone, kiedy to 13 grudnia 1980 roku zbrodnicza r´ka sabota˝ysty unicestwi∏a hodowl´, przekreÊlajàc mimo póêniejszych staraƒ o reaktywowanie hodowli realnà szans´ restytuowania dropia w naszym kraju. Profesor R. Graczyk w nawiàzaniu do idei prof. Vetulaniego w celu restytuowania w lasach naszego kraju w stanie zupe∏nie wolnym konika polskiego w typie wymar∏ego tarpana leÊnego sprowadzi∏ do Stobnicy, a dalej do lasów okolic Wa∏cza stado tych koni dokonujàc w 1987 roku niebywa∏ego eksperymentu, jakim by∏o wypuszczenie koni na wolnoÊç, gdzie ˝y∏y swobodnie przez 3 lata w lasach pó∏nocnej Wielkopolski.

19

LISTOPAD 2006

Jednym z najwi´kszych osiàgni´ç naukowych prof. Graczyka w restytucji ginàcych gatunków zwierzàt jest wsiedlenie ˝ubrów do lasów Polski zachodniej. ˚ubr, b´dàcy symbolem ochrony przyrody w Polsce, jest god∏em Facultas Zooculturae czyli Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt Akademii Rolniczej w Poznaniu. ˚ubr wyginà∏ na ca∏ym obszarze pó∏nocno – zachodniej Polski na prze∏omie XIII i XIV wieku. Od tego czasu ˝ubr nie by∏ ju˝ nigdy notowany w tej cz´Êci kraju. Do 1980 roku nie czyniono te˝ ˝adnych prób przywrócenia ˝ubra Polsce zachodniej w stanie dzikim. W roku 1980 Prof. R. Graczyk dokona∏ pierwszego w Polsce zachodniej wsiedlenia dzikich ˝ubrów do lasów pilskich. Rozprzestrzeniajàce si´ od stada macierzystego ˝ubry obejmujà ju˝ swoim wyst´powaniem wybrane przez siebie kompleksy leÊne Pomorza Zachodniego. Jest to najdalej na zachód Polski i w Europie wyst´pujàca populacja dziko ˝yjàcych ˝ubrów. Mówiàc o dokonaniach Prof. R. Graczyka w zakresie czynnego odtwarzania ginàcych i zagro˝onych zwierzàt nie sposób pominàç badaƒ uwieƒczonych sukcesem zamkni´tej hodowli zaj´cy. DziÊ po kilkudziesi´ciu latach od tamtych pionierskich eksperymentów hodowlanych przeprowadzonych w LeÊnym Zak∏adzie DoÊwiadczalnym w Siemianicach powraca si´ w Polsce do tego zagadnienia. Naukowcy i ko∏a ∏owieckie zainteresowane sà prowadzeniem hodowli zamkni´tych zajàca, hodowli, której podwaliny stworzone zosta∏y w Katedrze Zoologii. Profesor R. Graczyk utrzymywa∏ pr´˝ne kontakty z zagranicà. Wyniki swoich oryginalnych, wzbudzajàcych podziw badaƒ w zakresie czynnego przywracania gatunków zwierzàt na terenach, gdzie kiedyÊ ˝y∏y, a póêniej wygin´∏y prezentowa∏ w Niemczech, Szwecji, we Francji, na W´grzech, Ukrainie oraz w wielu innych krajach, a tak˝e w Kanadzie, która wywar∏a na Profesorze ogromne wra˝enie i którà to bytnoÊç na Kongresie w Edmonton wspomina∏ wielokrotnie. Dorobek naukowy Profesora R. Graczyka obejmuje ∏àcznie blisko 150 prac naukowych og∏oszonych drukiem w czasopismach zagranicznych i krajowych, a zakres prac obejmuje badania biologii, ekologii, etologii, hodowli, restytucji, reintrodukcji i procesów adaptacyjnych ptaków i ssaków, procesów mikroewolucyjnych zachodzàcych u wybranych gatunków zwierzàt. Prace te dotyczy∏y ornitologii i teriologii. Profesor wypromowa∏ 14. doktorantów, by∏ opiekunem 6 habilitacji i promotorem wielu prac magisterskich z zoologii. Miarà Profesora jest jego ogromny dorobek naukowy, wk∏ad w kszta∏cenie m∏odzie˝y akademickiej i ca∏ych pokoleƒ zootechników, leÊników, ogrodników i m∏odszych pracowników nauki zajmujàcych si´ kontynuacjà dokonaƒ Prof. R. Graczyka w zakresie ochrony dobra narodowego, jakimi sà zasoby przyrody, z których ginàce zwierz´ta by∏y Mu szczególnie bliskie. Realizacja idei ratowania rzadkich i ginàcych gatunków zwierzàt nie by∏a dla Profesora R. Graczyka jednym pasmem sukcesów. Ogromna si∏a woli i systematycznoÊç, konsekwencja i wr´cz ˝elazny upór w zwalczaniu przeciwnoÊci losu i nie tylko… mo˝liwi∏y osiàgni´cie do dziÊ tego, co w odniesieniu do kilku gatunków pozwala z nadziejà patrzeç w lepszà dla nich przysz∏oÊç. Rozrzuceni po ca∏ym kraju uczniowie, wychowankowie w tym szczególnie leÊnicy, do których Profesor mia∏ szczególny sentyment, poprzez swà wiedz´ i postaw´ wobec przyrody sà gwarantem wdra˝ania Jego dokonaƒ, w myÊl s∏ów Profesora: „w s∏u˝bie ojczystej przyrodzie”. W uznaniu zas∏ug za ca∏okszta∏t dokonaƒ naukowych, organizacyjnych ochrony przyrody i edukacji Profesor R. Gra-

20

czyk odznaczony zosta∏: Krzy˝em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, tytu∏em honorowym „Zas∏u˝ony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”, Medalem ”Za zas∏ugi w realizacji zadaƒ polskiego ¸owiectwa”, z∏otà odznakà „Za zas∏ugi dla ochrony Êrodowiska i gospodarki wodnej”, z∏otà odznakà honorowà „Zas∏u˝ony dla ochrony przyrody”, srebrnym i bràzowym Medalem „Za zas∏ugi dla obronnoÊci kraju”, medalem 30-lecia Polski Ludowej, medalem 40-lecia Polski Ludowej, odznakà honorowà „Za zas∏ugi dla rozwoju woj. poznaƒskiego”, z∏otà odznakà honorowà „Za zas∏ugi w rozwoju woj. pilskiego”, odznakà „Za zas∏ugi dla woj. leszczyƒskiego”, odznakà honorowà miasta Poznania i wieloma innymi odznaczeniami. Zapytacie mnie, jaki by∏ Profesor Ryszard Graczyk. Na sali wyk∏adowej, w gabinecie, jako szef – kierownik Katedry – dyrektor Instytutu Zoologii Stosowanej – w terenie, przy ˝eremiu bobrowym, przy gnieêdzie dropia, w Stobnicy, w gabinetach urz´dników, do których zwraca∏ si´ ze swoimi argumentami o ochron´ zwierzàt. By∏ stanowczy, wymagajàcy, konsekwentny, nieraz surowy, ale mia∏ zawsze racj´, choç czasem – szczególnie w Jego gabinecie – my tych racji wtedy nie rozumieliÊmy. Zna∏ si´ doskonale na ludziach. Jakkolwiek oddziela∏ ziarno celne od poÊladu, a poÊlad od plew to jednak ka˝dego cz∏owieka traktowa∏ z szacunkiem, godnie. SurowoÊç Profesora by∏a maskà – tak naprawd´ by∏ cz∏owiekiem delikatnym, wra˝liwym i choç wydaje si´ to nawet dziÊ niewiarygodne – nieÊmia∏ym. By∏ sprawiedliwy. ˚y∏ godnie. By∏ tytanem pracy – mo˝na dziÊ powiedzieç, ˝e przepracowa∏ ca∏e swoje ˝ycie i trudno nam w∏aÊciwie wyobraziç sobie by∏o Profesora wypoczywajàcego. Czy to Mu si´ op∏aci∏o dziÊ kolokwialnie mówiàc? Nie mia∏ pewnie zbyt wiele czasu na Przyjació∏, ale prawdziwi przyjaciele, z których Ci którzy ˝yjà, stojà teraz przy Nim, cenili i rozumieli Jego pracowitoÊç i oddanie temu co robi∏, przecie˝ nie dla siebie, a dla potomnych… U schy∏ku ˚ycia Profesora, Jego Przyjaciele, których spotyka∏em pytali zawsze: „ Jak si´ czuje Profesor Graczyk ?”. Odpowiada∏em z bólem serca: „êle” Ale gdy rano pisa∏em te s∏owa zaÊpiewa∏ kos! Ulubiony ptak Profesora. Obiekt Jego eksperymentalnych badaƒ, dajàcy podwaliny pod dalsze dokonania naukowe w zoologii. Profesor mia∏ kilka charakterystycznych powiedzeƒ. Jednym z nich by∏o okreÊlenie: „z dystansu”. Z dystansu obserwowa∏ zwierz´ta, by nie zak∏óciç ich spokoju, bliski ludziom – z dystansu opiekowa∏ si´ nimi, kierowa∏, wytycza∏ kierunki ich drogi po meandrach nauki i trudnych obszarach ˝ycia. DziÊ patrzy na nas ju˝ z dystansu – swymi za∏zawionymi oczami, jakimi wytrwale podczas wiatru, mrozu, trudach nieprzespanych w lesie nocy obserwowa∏ cierpliwie zwierz´ta, by zaraz potem pójÊç na sal´ wyk∏adowà, gdzie czekali na Niego studenci. Profesor zw. dr hab. Ryszard Graczyk zmar∏ 6 paêdziernika 2006 roku. Pochowany zosta∏ na cmentarzu junikowskim w Poznaniu w grobowcu rodzinnym, pod ja∏owcami, które posadzi∏ tam przed laty…. Spoglàda z miejsca, gdzie nasz wzrok nie si´ga. Patrzy na nas swoimi dobrymi oczami, tymi oczami, którymi patrzy∏ zawsze ludziom prosto w oczy… ˚egnamy Ciebie Profesorze! Niech rozkwitajà dzie∏a, w które tchnà∏eÊ ˝ycie. Poznaƒ, 6 paêdziernika 2006 roku, zamkni´ta karta 80-letniego ˝ycia! prof. Andrzej Bereszyƒski kierownik Katedry Zoologii

LISTOPAD 2006

LETNI OBÓZ NAUKOWY KO¸A LEÂNIKÓW – LASKI 2006 W

dniach 6-10 lipca br. dzi´ki pomocy i ˝yczliwoÊci Regionalnej Dyrekcji Lasów Paƒstwowych w Poznaniu, LeÊnego Zak∏adu DoÊwiadczalnego Siemianice, Akademii Rolniczej w Poznaniu oraz gmin powiatów i nadleÊnictw dzia∏ajàcych na terenie LeÊnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Rychtalskie” odby∏ si´ letni obóz naukowy Ko∏a LeÊników. Obóz ten poÊwi´cony by∏ badaniom marketingowym na temat atrakcyjnoÊci turystycznej terenów LeÊnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Rychtalskie”, w ramach realizacji projektu turystycznego „Odkrywamy Lasy Rychtalskie”. Program ten wzorowany jest na francuskim projekcie „Retrouvance”, wprowadzonym w regionie Hautes-Alpes w 1996 roku. Jest to trasa jednotygodniowej w´drówki pieszej szlakiem opuszczonych wsi pasterskich w Alpach, w czasie której turyÊci przebywajà z dala od zgie∏ku cywilizacji, odpoczywajà oraz poznajà ciekawostki przyrodnicze i ˝ycie dawnych spo∏ecznoÊci. Studenci Ko∏a LeÊników sprawdzali atrakcyjnoÊç turystycznà terenów LKP oraz mo˝liwoÊç adaptacji bazy noclegowej dla potrzeb projektu. Badania, w ramach których odwiedzaliÊmy ciekawe zakàtki architektoniczne i przyrodnicze oraz przeprowadzaliÊmy rozmowy z okolicznymi mieszkaƒcami, pozwolà na stworzenie jednolitej bazy danych zawierajàcych informacje o atrakcyjnoÊci turystycznej tych terenów oraz mo˝liwoÊci ich wykorzystania w polskiej wersji programu „Retrouvance”. Dla studentów by∏a to wspania∏a okazja do wakacyjnych odkryç zakàtków wartych obejrzenia, a tak˝e do stawiania czo∏a nowym wyzwaniom, jakie rodzà si´ wraz z koniecznoÊcià poznawania nowych ludzi. Obóz ten by∏ tak˝e okazjà do integracji i wspólnej wakacyjnej zabawy cz∏onków naszego Ko∏a. W obozie uczestniczy∏o 27 osób. Sk∏adamy serdeczne podzi´kowania wszystkim, którzy pomogli nam w organizacji obozu. Mamy nadziej´, ˝e by∏ to pierwszy po wielu latach obóz, który zapoczàtkuje dalszà tradycj´ letnich wyjazdów. Kinga Sulej, Marek Skierka, Jaros∏aw Szaban

KO¸O LEÂNIKÓW Studentów Akademii Rolniczej w Poznaniu ul. Wojska Polskiego 85 60-625 Poznaƒ e-mail [email protected]

21

LISTOPAD 2006

22

LISTOPAD 2006

Graficzne wspomnienia studenta leÊnictwa

W

Pa∏acu Dzia∏yƒskich w Poznaniu 31 maja 2006 r. odby∏ si´ regionalny fina∏ konkursu dla najlepszych studentów, zorganizowany przez Zrzeszenie Studentów Polskich. Poczàtki tego konkursu si´gajà lat 60-tych. Na etapie uczelnianym I miejsce zaj´∏a Aleksandra Kiciƒska (dwa kierunki studiów: LeÊnictwo oraz Hodowla Zwierzàt), II miejsce – Edyta Karpierz (kierunek: LeÊnictwo), III – Jakub Miko∏ajczyk (kierunki: LeÊnictwo, Ochrona Ârodowiska), a wyró˝nienie zdoby∏a Katarzyna Wojtyra (kierunek: Technologia Drewna). Zdobywczyni I miejsca otrzyma∏a w nagrod´ odtwarzacz plików MP3, zdobywcy dalszych miejsc ksià˝ki. Laureatk´ regionalnego fina∏u konkursu Primus Inter Pares oraz Primus Ekspert (ekologia) zosta∏a Aleksandra Kiciƒska – studentka IV roku na kierunku LeÊnictwo i III roku na kierunku Hodowla Zwierzàt (dane z maja 2006 r.). To Jej w∏aÊnie w Pa∏acu Dzia∏yƒskich sk∏adano najwi´ksze gratulacje i to ona otrzyma∏a nagrod´ od sponsora – Polskiej ˚eglugi Ba∏tyckiej. Regulamin konkursu wymaga∏ nie tylko odpowiednio wysokiej Êredniej ocen, znajomoÊci j´zyków obcych, ale równie˝ – najogólniej mówiàc – aktywnoÊci naukowej i spo∏ecznej oraz godnej postawy. Aleksandra Kiciƒska sprosta∏a wszystkim tym wymaganiom. Równolegle realizuje dwa kierunki studiów, wykazuje si´ znajomoÊcià dwu j´zyków obcych oraz osiàga wysokà Êrednià ocen.

Artysta plastyk Jerzy Baszkowski, mieszkajàcy obecnie w Szczecinie, w roku akademickim 1945/47 by∏ studentem Wydzia∏u Rolniczo-LeÊnego Uniwersytetu Poznaƒskiego, studiujàc jednoczeÊnie plastyk´. Zda∏ wówczas egzaminy z fizyki, chemii i biologii, które zosta∏y Mu zaliczone na ... Wydziale Lekarskim, na który wkrótce si´ przeniós∏. Zdà˝y∏ jednak jeszcze „pope∏niç” kilka karykatur ówczesnych profesorów, wyk∏adajàcych leÊnikom: Stanis∏awa Glixellego (chemia), W∏adys∏awa Smosarskiego (meteorologia i klimatologia) i Ludwika Sitowskiego (zoologia i entomologia). ms

Na szczególne jednak podkreÊlenie zas∏uguje praca Oli w studenckim ruchu naukowym. W latach 2003-2005 uczestniczy∏a w badaniach nad w´drówkà ptaków w punkcie badawczym „ Jeziorsko”, bra∏a tak˝e udzia∏

zakwalifikowana do udzia∏u w wymianie studenckiej z Akademià Rolniczà w Irkucku. Aleksandra Kiciƒska w wywiadzie udzielonym dziennikarce Teleskopu powiedzia∏a, ˝e zwyci´stwo w tym konkursie da∏o jej olbrzymià

Primus Inter Pares – 2006

w Mi´dzynarodowym Spisie Gniazd Bociana Bia∏ego. W przygotowaniu ma rozdzia∏ do monografii bociana bia∏ego. Jest cz∏onkiem Ko∏a LeÊników (sekcja ornitologiczna) oraz Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, bioràc aktywny udzia∏ w jego pracach. O dzia∏alnoÊci dla Êrodowiska mo˝e Êwiadczyç prowadzenie zaj´ç lekcyjnych z przyrody (2004/2005) dla klas V na temat „Owady w naszym otoczeniu” (ma w∏asnà kolekcj´ owadów). Bierze tak˝e udzia∏ w zaj´ciach Sekcji Strzeleckiej dzia∏ajàcej przy Kole LeÊników. W bie˝àcym roku zosta∏a

satysfakcj´, mobilizacj´ do dalszej pracy oraz nadziej´, ˝e b´dzie to pewien atut do zdobycia interesujàcej pracy po skoƒczeniu studiów. Cieszymy si´ razem z Olà, serdecznie Jej gratulujemy i ˝yczymy wytrwa∏oÊci w dalszej pracy i spe∏nienia marzeƒ. JesteÊmy z Oli dumni – przecie˝ jej osiàgni´cie podnosi presti˝ naszej Uczelni!

Rafa∏ Kamprowski Przewodniczàcy ZU ZSP AR

23

LISTOPAD 2006

ju˝ wspomnia∏em w poprzednim nuJ akmerze WA, bazà wypadowà w drugim tygodniu obozu by∏a Pasterka – niewielka wieÊ po∏o˝ona malowniczo u stóp Szczeliƒca Wielkiego, niedaleko granicy polsko-czeskiej. W niedzielne popo∏udnie (06.08.) zakwaterowaliÊmy si´ w Domu Wypoczynkowym „Szczelinka” (sympatyczni gospodarze, dobra kuchnia!). Po obiedzie mimo przelotnych opadów zdecydowaliÊmy si´ na spacer na szczyt Szczeliƒca (919 m, najwy˝szy w Górach Sto∏owych). Na tym p∏askim i widocznym z daleka charakterystycznym szczycie znajduje si´ najwi´ksze w Polsce „skalne miasto”. Chmury ogarniajàce wierzcho∏ek wprowadzi∏y dodatkowe „romantyczne” akcenty do i tak tajemniczego labiryntu. JednoczeÊnie pojawiajàce si´ przeÊwity w tych chmurach spowodowa∏y, ˝e mogliÊmy – przynajmniej cz´Êciowo – doceniç walory widokowe szczytu. Przez Szczeliniec przebiega europejski dzia∏ wodny, a z trzech g∏ównych „rzek” odprowadzajàcych wody z tego masywu najciekawsza jest PoÊna, która opada po stromym zboczu na pó∏nocny wschód. KiedyÊ by∏y tu bardzo malownicze wodospady, które jednak zanik∏y po wybudowaniu na rzeczce uj´cia wody dla pobliskiego Radkowa. MieliÊmy nadziej´, ˝e po trwajàcych przez ostatnie dni opadach poziom wody podniós∏ si´ na tyle, ˝e warto b´dzie przejÊç si´ wzd∏u˝ PoÊny i popatrzeç na sp∏ywajàcà po ska∏ach strumienie. W poniedzia∏ek rano deszcz usta∏, zatem nie by∏o problemu z wyborem trasy. Nasze przypuszczenia okaza∏y si´ s∏uszne – szlak z Pasterki do Radkowa dostarczy∏ wielu wra˝eƒ i by∏ bardzo atrakcyjny. Natomiast Radków (niewielkie i troch´ zaniedbane miasteczko) przywita∏ nas ulewnym deszczem, który przeczekaliÊmy zwiedzajàc stary m∏yn wodny. Gdy deszcz usta∏, ruszyliÊmy na tras´ powrotnà. W drodze okaza∏o si´, ˝e niektóre potoki wystàpi∏y z brzegów i woda sp∏ywa∏a dok∏adnie Êcie˝kà turystycznà, tworzàc na

24

skalnych schodkach malownicze kaskady. Uda∏o si´ je pokonaç, ale w górnej cz´Êci trasy woda uniemo˝liwi∏a nam przejÊcie przez wàski przesmyk mi´dzy dwoma pot´˝nymi basztami skalnymi. Brak ∏atwego obejÊcia i doÊç intensywny znowu deszcz zmusi∏y nas do odwrotu. Do Pasterki wróciliÊmy autobusem. Nast´pnego dnia z powodu deszczu wybraliÊmy tras´ bardzo ostro˝nie, a g∏ównym celem by∏a letniskowa wieÊ Machow (dawne miasteczko) w Czechach. Po zwiedzeniu Machowa poprawa pogody sk∏oni∏a nas do powrotu okr´˝nà trasà, ale nie oby∏o si´ bez kolejnych mokrych atrakcji. Niewielki strumyk zebra∏ w sobie tyle wody, ˝e rozla∏ szeroko i wysoko – powy˝ej poziomu mostu

Torfowisko Batorowskie. W´drowaliÊmy wÊród oryginalnych form Skalnych Grzybów. Z punktu widokowego o tajemniczej nazwie Ochota Magdaleƒska podziwialiÊmy Kamienio∏om Radkowski. W czasie tych w´drówek wielokrotnie spotykaliÊmy dawne szlaki pàtnicze prowadzàce do znanego po obu stronach granicy oÊrodka pielgrzymkowego w Wambierzycach. PoszliÊmy i my do tej „DolnoÊlàskiej Jerozolimy”, aby przyjrzeç si´ oryginalnemu uk∏adowi przestrzennemu ca∏oÊci, a zw∏aszcza monumentalnej bazylice NMP o interesujàcym za∏o˝eniu architektonicznym. Du˝e wra˝enie zrobi∏ na nas barokowy wystrój wn´trza Êwiàtyni, szczególnie o∏tarz g∏ówny z du˝o starszà (bo pochodzàcy

Obóz Ko∏a PTTK w Górach Sto∏owych (cz. 2) na tym strumyku. Z tym problemem sobie jednak poradziliÊmy, chocia˝ niektórzy nabrali wody do butów. Poprawa pogody umo˝liwi∏a przeprowadzenie kolejnych wycieczek bez zak∏óceƒ. PoszliÊmy jeszcze dwukrotnie do Czech, zwiedzajàc liczne tam skalne miasta, m.in. w masywie Signala, wokó∏ Bo˝anowskiego Szpiczaka, na Koronie i w Zaj´czym Wàwozie. ByliÊmy na licznych punktach widokowych w paÊmie Broumowskich Âcian, ze wspania∏ymi panoramami Obni˝enia Bromowa i le˝àcych za nim pasm górskich. SpotykaliÊmy te˝ oryginalne formy skalne, z których najwi´ksze wra˝enie zrobi∏a na nas Kamienna Brama. Nie zapomnieliÊmy te˝ o odwiedzeniu kolejnych atrakcji w polskiej cz´Êci Gór Sto∏owych. ZachwycaliÊmy si´ skalnymi urwiskami Naro˝nika, Ska∏ Puchacza i Bia∏ych Ska∏. ObejrzeliÊmy Wielkie

z koƒca XIV w.) drewnianà figurkà NMP (to w∏aÊnie jest g∏ówny cel licznych pielgrzymek). Nie mo˝na w takim krótkim tekÊcie opisaç wszystkich odwiedzonych atrakcji krajoznawczych tego uroczego fragmentu Sudetów, jakim sà rozdzielone granicà Góry Sto∏owe (zresztà granica ta coraz mniej przeszkadza w turystycznych w´drówkach). Nie mo˝na te˝ w ciàgu dwóch tygodni odwiedziç wszystkich tych miejsc, które na odwiedziny zas∏ugujà. Dlatego chyba ka˝dy z nas postanowi∏, ˝e kiedyÊ jeszcze w Góry Sto∏owe powróci (chocia˝ niektórzy nie potrafià zliczyç, ile razy ju˝ tam byli). Aby kr´càce si´ w oczach ∏zy po˝egnania nie by∏y za bardzo widoczne (a rozstanie z górami ∏atwiejsze), góry po˝egna∏y nas deszczem. Jerzy Âwigoƒ

fot: Feliks Czarnociƒski, Danuta Danielewicz, Ada i Przemek Kapturowie, Wies∏aw Olek, Jerzy Âwigoƒ

LISTOPAD 2006

Yoga na XI Poznaƒskim Festiwalu Nauki i Sztuki W

Êród przeró˝nej i bogatej oferty wystaw, prelekcji, wyk∏adów, pokazów itp. w ramach poznaƒskiej festiwalowej imprezy znalaz∏o si´ miejsce dla skromnych warsztatów z Hatha Yogi – czyli spokojnej gimnastyki cia∏a, umys∏u i duszy. Te rozciàgajàco – rozluêniajàce i relaksacyjne çwiczenia odby∏y si´ w dwóch grupach w pi´knie odnowionej sali widowiskowej przy ulicy Do˝ynkowej 9G w Poznaniu. Jako pierwsza çwiczy∏a 10 – osobowa grupa paƒ z naszej uczelni i nie tylko. Z wielkim przej´ciem i oddaniem podda∏y si´ panie ci´˝kim instrukcjom prowadzàcego warsztat. Czy cel zosta∏ osiàgni´ty? W odpowiedzi pos∏u˝´ si´ wypowiedzià samych uczestniczek festiwalu. „Fantastyczne çwiczenia rozciàgajàce, wyciszajàce, odstresowujàce przeprowadzone przez Êwietnego instruktora w sympatycznej atmosferze. Âwietna przerwa „w biegu codziennego ˝ycia i stresu.” Monika Âlata∏a – CieÊliƒska – absolwentka naszej uczelni. „Optymistycznie nastawia do ˝ycia” – Halina „By∏o mi∏o, uczymy si´ wi´cej” – Dorota

Po paniach zawita∏a na sal´ oko∏o 40-osobowa grupa m∏odzie˝y z Zespo∏u Szkó∏ nr 3 w Szamotu∏ach. Zaj´cia odby∏y si´ ju˝ w nieco mniejszym spokoju. Trudno ujarzmiç w krótkim czasie rozrywanych energià nastolatków. Niemniej byli kochani, entuzjastyczni i ch´tnie çwiczyli, choç niektórzy gorzej radzili sobie z narzuconymi rozciàgajàcymi çwiczeniami. By∏y chwile wielkiego skupienia i to by∏o pi´kne. Sadz´, ˝e cel, który sobie wytyczy∏am zosta∏ spe∏niony. Âwiadczyç mogà o tym podzi´kowania, szczere uÊmiechy na twarzach i gromkie brawa gimnazjalistów na zakoƒczenie zaj´ç. Chcia∏abym bardzo serdecznie podzi´kowaç paniom i panom: dr Urszuli Mojsiej, Krystynie Pawlak – Madelskiej, dr. Markowi Hy˝emu i Leonardowi Wieczorkowi za pomoc okazanà mi w realizacji przedsi´wzi´cia. mgr Maria GrzeÊko Studium WFiS