AKADEMICKIE CZASOPISMO AKADEMII ROLNICZEJ im. AUGUSTA CIESZKOWSKIEGO w POZNANIU

Nr 12 (111) X

grudzieƒ 2006

Na to Bo˝e Narodzenie, ˝eby Wam si´ kopi∏o, wodzi∏o, darzy∏o. W oborze, w komorze co daj Panie Bo˝e! ˚ebyÊcie byli zdrowi, weseli jako w niebie anieli ca∏y rok! ISSN 1429–3064

POLAGRA-FARM 2006

Prof. Andrzej Komosa – Z∏oty Medal Krajowej Wystawy Ogrodniczej

Prorektor prof. Grzegorz Skrzypczak przewodniczy∏ Sàdowi Konkursowemu Polagry-Farm fot. Urszula Mojsiej, tekst strona 14

GRUDZIE¡ 2006

W numerze m.in.:



Naszej Wspólnocie Akademickiej

Programy Ramowe UE – dotychczasowy udzia∏ pracowników AR . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Inauguracja 7. Programu Ramowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

07

XII posiedzenie Senatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

Profesorskie jubileusze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

09

IX Poznaƒski Festiwal Nauki i Sztuki w liczbach . . . . . . . . . . . .

12

Championy i grad z∏otych medali na Polagrze-Farm 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

III edycja obchodów Mi´dzynarodowego Dnia Systemów Informacji Geograficznej „GIS-day” na naszej Uczelni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

do sp´dzenia mi∏ych chwil z bliskimi

Wspó∏praca geodetów z Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemys∏u Spo˝ywczego w Szreniawie . . . . . . . . . .

17



Tydzieƒ Geodezyjny – Monachium 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

Obrona pracy doktorskiej na Wydziale Rolniczo-Ogrodniczym Uniwersytetu Humboldta . . . . . . . . . . . .

18

An unforgettable scientific experience Risk analysis and risk management in agriculture: theory and applications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

Ochrona w∏asnoÊci intelektualnej w pro – innowacyjnej Wielkopolsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

100. rocznica Êmierci ks. dr. Jana Dzier˝ona . . . . . . . . . . . . . . .

23

Tam, gdzie koƒczy si´ Warta – wycieczka ko∏a PTTK AR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

oraz wszystkim Czytelnikom „WieÊci” ˝ycz´ wiele radoÊci, spokoju



i wzajemnego zrozumienia.







Niech ten szczególny czas




b´dzie dla Paƒstwa okazjà

w atmosferze pe∏nej ˝yczliwoÊci.





˚ycz´, aby Nowy Rok 

przyniós∏ wiele dobrego





w Paƒstwa ˝yciu osobistym



i zawodowym.






Mam nadziej´, ˝e b´dzie on równie˝

Bia∏a? ... – Jasne! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

IV str. ok∏adki

pe∏en sukcesów dla naszej Uczelni.  

















Rektor

Erwin Wàsowicz

ZAK¸AD GRAFICZNY Akademii Rolniczej wykonuje dla jednostek organizacyjnych, dla pracowników i studentów Uczelni, a tak˝e dla klientów z zewnàtrz ni˝ej wymienione us∏ugi: – druki folderów, informatorów, zaproszeƒ, wizytówek, listowników druków akcydensowych, instrukcji, regulaminów – wydruk posterów i plakatów wielkoformatowych z plotera – druk i opraw´ ksià˝ek, materia∏ow konferencyjnych – opraw´ twardà prac magisterskich, doktorskich, opracowaƒ naukowych – opraw´ czasopism, bindowanie, laminowanie – napraw´ i opraw´ zniszczonych ksià˝ek (równie˝ w skór´) – galanteri´ introligatorskà: etui, pud∏a, tuby, pud∏a zielnikowe, ok∏adki itp.

miesi´cznik wydawca: Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. Przewodniczàcy Rady Programowej prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak, prorektor AR Redaktor naczelny Micha∏ Sójka, rzecznik prasowy AR Adres redakcji: 60-637 Poznaƒ, ul. Wojska Polskiego 28 (Rektorat), tel./fax 848-70-84 e-mail: [email protected] Wersja elektroniczna: www.au.poznan.pl Numer zamkni´to 12 grudnia 2006 Nak∏ad 500 egz. Ok∏adka: nietypowa ok∏adka na nietypowy poczàtek zimy – Ogród Dendrologiczny Akademii Rolniczej w Poznaniu, fot. Miros∏aw Dziurla Sk∏ad i ∏amanie: Perfekt sp. j. Druk: Zak∏ad Graficzny AR w Poznaniu

ZAK¸AD GRAFICZNY AR 60-625 Poznaƒ, ul. Wojska Polskiego 67 tel. 848-78-82

Redakcja stara si´ zwracaç materia∏y nie zamówione i zastrzega sobie prawo skracania i opracowywania nades∏anych tekstów oraz zmiany ich tytu∏ów. Redakcja nie odpowiada za treÊç zamieszczanych reklam i og∏oszeƒ.

1

GRUDZIE¡ 2006

Programy Ramowe UE – dotychczasowy udzia∏ pracowników AR oraz mo˝liwoÊci badawcze w latach 2007-2013 (7. PR UE) J

ednym z najwa˝niejszych celów Wspólnoty jest wzmocnienie bazy naukowej i technologicznej przemys∏u europejskiego, a przez to zapewnienie wysokiego poziomu konkurencyjnoÊci gospodarki europejskiej na arenie mi´dzynarodowej. Aby ten cel osiàgnàç, Wspólnota zach´ca oÊrodki badawcze i wy˝sze uczelnie, przedsi´biorstwa (zw∏aszcza ma∏e i Êrednie – MÂP) oraz inne instytucje do prowadzenia badaƒ oraz podejmowania innych dzia∏aƒ na rzecz rozwoju technologicznego. Udzia∏ pracowników AR w Poznaniu w Programach Ramowych UE na przestrzeni ostatnich siedmiu lat zosta∏ przedstawiony w zestawieniu tabelarycznym. Zauwa˝yç mo˝na, ˝e udzia∏ jednostek poszczególnych wydzia∏ów na przestrzeni

analizowanego okresu jest podobny i zasadza si´ na partycypacji tych samych jednostek danego wydzia∏u. W ostatnich dwóch latach najwi´kszà aktywnoÊç w pozyskiwaniu grantów wykazujà zespo∏y z Wydzia∏u Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska oraz Wydzia∏u Nauk o ˚ywnoÊci i ˚ywieniu. Udzia∏ w realizacji lub koordynacja grantów UE pozwala równie˝ jednostkom na znaczne doposa˝enie aparaturowe oraz publikacj´ wyników w renomowanych czasopismach naukowych. Ponadto uczestnictwo w Programach Ramowych jest okazjà do poznania struktury jednostek naukowych w nich uczestniczàcych, zakresu badaƒ prowadzonych w tych jednostkach, a cz´sto poprzez spotkania konsultacyjne jest sposobnoÊç ich wizytacji.

Finansowanie projektów PROGRAMÓW RAMOWYCH UE realizowanych na poszczególnych Wydzia∏ach AR w latach 2000-2006 Lp

Jednostka (Kierownik grantu – ramy czasowe)

Rola w projekcie

Wydzia∏ Rolniczy

Liczba grantów w UE

Tytu∏

Dofinansowanie z UE (wyra˝one w PLN)

Dofinansowanie z MNiSW (PLN)

3

Ogó∏em finansowanie (PLN) 433 763

1.

Instytut In˝ynierii Rolniczej (dr in˝. J. Dach 2000-2003)

Partner

1

Assessment and reduction of heavy metal input into agro-ecosystems

44 763

225 000

269 763

2.

Instytut In˝ynierii Rolniczej (dr in˝. J. Dach 2006-2008)

Koordynator

1

Technology of compost production from sewage sludge with reduction of ammonia emission and heavy metal content

156 000

Wniosek o dofinansowanie zostanie z∏o˝ony do MNiSW na kwot´: do 60% dofinansowania zagranicznego

156 000

3.

Kat. Ekonomiki Gospodarki ˚ywnoÊciowej (dr J. Hadyƒski 2004-2006)

Podwykonawca

1

Capitalisation of research results on the multifunctionality of agriculture and rural areas

8 000

-

8 000

Wydzia∏ LeÊny

888 117

Partner

1

Modeling of Heterobasidion infection in European forests; a decision support tool for the forest manager

86 363

24 300

110 663

Kat. Fitopatologii LeÊnej (dr hab. H. KwaÊna, prof. nadzw. 2005-2006)

Koordynator

1

Development of molecular techniques to characterize fungal communities in roots and rhizosphere

341 806

334 512

676 318

Kat. U˝ytkowania Lasu (prof. dr hab. Dieter F. Giefing 2005-2007)

Partner

1

Development of an ecologically ompatible, highly productive method of timber harvesting for Central European Forestry

66 864

34 272

101 136

1.

Kat. Fitopatologii LeÊnej (dr hab. P. ¸akomy 2001-2004)

2.

3.

2

3

GRUDZIE¡ 2006

Lp

Jednostka (Kierownik grantu – ramy czasowe)

Rola w projekcie

Liczba grantów w UE

Tytu∏

Dofinansowanie z UE (wyra˝one w PLN)

Dofinansowanie z MNiSW (PLN)

Ogó∏em finansowanie (PLN)

Wydzia∏ Hodowli i Biologii Zwierzàt

2

1.

Kat. Weterynarii Rolniczej (dr wet. K. Urbaniak 2002-2005)

Partner

1

A multidisciplinary approach to the reduction in lameness and improvement in dairy cow welfare in the European Community

321 123

373 870

694 993

2.

Kat. ˚ywienia Zwierzàt i Gosp. Paszowej (prof. dr hab. A. Rutkowski 2004-2008)

Partner

1

Plants and their extracts and other natural alternatives to antimicrobials in feed

133 193

187 132

320 325

Wydzia∏ Technologii Drewna

0

Wydzia∏ Ogrodniczy

4

1 015 318

1 338 325

1.

Kat. Fitopatologii (dr in˝. Z. Karolewski 2004-2005)

Koordynator

1

Winter oilseed rape diseases – assessment of resistance to Pyrenopeziza brassicae

178 362

141 500

319 862

2.

Kat. Fitopatologii (prof. dr hab. Z. Weber 2002-2006)

Podwykonawca

1

Stem canker of oilseed rape: molecular tools and mathematical modeling to deploy durable resistance

120 000

-

120 000

3.

Kat. Nasiennictwa Ogrodniczego (prof. dr hab. K. Tylkowska 2000-2003)

Partner

1

Sale organic vegetables and vegetable products by reducing risk factors and sources of fungal contaminants throughout the production chain: the carrot – Alternaria model

320 343

550 600

870 943

4.

Kat. Warzywnictwa (prof. dr hab. M. Knaflewski 2000-2002)

Partner

1

Asparagus: integrating research on decline in Europe

27 520

-

27 520

Wydzia∏ Nauk o ˚ywnoÊci i ˚ywieniu

4

2 691 791

1.

Kat. Higieny ˚ywienia Cz∏owieka (dr hab. Z. Krejpcio 2002-2003)

Partner

1

Evaluation of the safety and efficacy of iron supplementation in pregnant women

210 478

196 490

406 968

2.

Inst. Technologii ˚ywn. Pochodzenia RoÊlin. (dr hab. J. Nowak 2000-2003)

Partner

1

Enhanced intelligent processing of food and related wastes using thermophilic populations

382 049

607 360

989 409

3.

Instytut Technologii Mi´sa (prof. dr hab. E. Pospiech 2006-2008)

Partner

1

Developing a Stakeholders Guide on the vulnerability of food and feed chains to dangerous agents and substances

799 656

495 758

1 295 414

4.

Instytut Technologii Mi´sa (dr in˝. R. Kowalski 2006-2010)

Partner

1

Improving the safety of beef products for the consumer in production and processing

negocjacje z UE

Wniosek o dofinansowanie zostanie z∏o˝ony do MNiSW na kwot´: do 60% dofinansowania zagranicznego

-

3

GRUDZIE¡ 2006

Lp

Jednostka (Kierownik grantu – ramy czasowe)

Rola w projekcie

Wydzia∏ Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska

Liczba grantów w UE

Tytu∏

Dofinansowanie z UE (wyra˝one w PLN)

Dofinansowanie z MNiSW (PLN)

6

Ogó∏em finansowanie (PLN)

3 642 746

1.

Kat. Ekologii i Ochrony Ârodowiska (dr hab. K. Szoszkiewicz 2003-2005)

Partner

1

Standardization of river classifications. Framework method for calibrating different biological survey results against ecological quality classification to developed for the Water Framework Directive

277 616

210 440

488 056

2.

Kat. Agrometeorologii (prof. dr hab. J. Olejnik 2004-2008)

Partner

1

Assessment of the European Terrestrial Carbon Balance

253 141

231 840

484 981

3.

Kat. Agrometeorologii (prof. dr hab. J. Olejnik 2006-2010)

Partner

1

The nitrogen cycle and its influence on the European greenhouse gas balance

491 400

Wniosek o dofinansowanie zostanie z∏o˝ony do MNiSW na kwot´: do 60% dofinansowania zagranicznego

491 400

4.

Kat. Agrometeorologii (prof. dr hab. J. Olejnik 2007-2010)

Koordynator

1

Micrometeorological techniques for in situ measurements of greenhouse gases exchange

2 030 509

Wniosek o dofinansowanie zostanie z∏o˝ony do MNiSW na kwot´: do 60% dofinansowania zagranicznego

2 030 509

5.

Kat. Agrometeorologii (prof. dr hab. J. Olejnik 2006)

Partner

1

Modeling of crop yields in the present and future climatic conditions in Wielkopolska Region (Poland) with and without irrigation management practices

7800

-

7 800

6.

Kat. Agrometeorologii (prof. dr hab. J. Olejnik 2007-2009)

Partner

1

Adaptation of agriculture in European regions at environmental risk under climate change

140 000

Wniosek o dofinansowanie zostanie z∏o˝ony do MNiSW na kwot´: do 60% dofinansowania zagranicznego

140 000

OGÓ¸EM AR

22

Jakie zatem szanse udzia∏u i badaƒ w 7. PR UE w latach 2007-2013 otwierajà si´ dla pracowników naszej Uczelni? Poni˝ej przedstawione sà niektóre mo˝liwoÊci uczestnictwa i ubiegania si´ o granty. W tym numerze WieÊci Akademickich zamieszczona jest równie˝ informacja o inauguracji 7. PR UE w Poznaniu, po tym jak zosta∏ on oficjalnie zainaugurowany w dniach 16-17 listopada 2006 roku w Polsce. 7. Program Ramowy (2007-2013) jest najwi´kszym programem finansowania badaƒ naukowych i rozwoju technologicznego w Europie. Jego najwa˝niejsze cele to: wspieranie wspó∏pracy ponadnarodowej na wszystkich p∏aszczyznach w ca∏ej UE; zwi´kszenie dynamizmu, kreatywnoÊci i doskona∏oÊci europejskich badaƒ naukowych w pionierskich dziedzinach wiedzy (naukowcy w sposób niezale˝ny i odpowiedzialny okreÊlajà g∏ówne badania w tym obszarze); wzmacnianie potencja∏u ludzkiego w zakresie badaƒ i technologii poprzez zapewnienie lepszej edukacji i szkoleƒ, ∏a-

4

10 010 060

twiejszego dost´pu do potencja∏u badawczego oraz uznania dla zawodu naukowca, tak˝e poprzez znaczne zwi´kszenie udzia∏u kobiet w badaniach naukowych oraz zach´canie naukowców do mobilnoÊci i rozwijania kariery; zintensyfikowanie dialogu mi´dzy Êwiatem nauki i spo∏eczeƒstwem w Europie celem zwi´kszenia spo∏ecznego zaufania do nauki; wspieranie naukowców rozpoczynajàcych karier´; wspieranie szerokiego stosowania rezultatów i rozpowszechniania wiedzy uzyskanej w wyniku dzia∏alnoÊci badawczej, finansowanej ze Êrodków publicznych. Program uzupe∏nia dzia∏ania prowadzone w paƒstwach cz∏onkowskich zwiàzane z wykorzystaniem funduszy strukturalnych, w szczególnoÊci w przemyÊle, rolnictwie i edukacji, dotyczàce szkoleƒ, konkurencyjnoÊci, innowacyjnoÊci, zatrudnienia i ochrony Êrodowiska. Ca∏kowity bud˝et 7. PR na lata 2007-2013 wynosi 50 521 mln euro. Oprócz tego przewidziano wsparcie dla dzia∏aƒ badawczo-szkoleniowych zwiàza-

fot. Urszula Mojsiej

GRUDZIE¡ 2006

nych z energetykà jàdrowà w programie EURATOM o bud˝ecie 2 700 mln euro. Struktura bud˝etu 7. PR (mln euro) COOPERATION IDEAS PEOPLE CAPACITIES Nienuklearne dzia∏ania JRC

32 7 4 4 1

365 460 728 217 751

Ca∏kowity bud˝et 7. PR: 50 521 EURATOM

2 700

W programie szczegó∏owym COOPERATION wspierana b´dzie mi´dzynarodowa wspó∏praca badawcza w dziesi´ciu wybranych obszarach tematycznych odpowiadajàcych g∏ównym dziedzinom wiedzy i technologii. Ka˝demu z obszarów przyporzàdkowany zosta∏ odpowiedni bud˝et. Bud˝et obszarów tematycznych programu COOPERATION (mln euro) 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 10.

Zdrowie ˚ywnoÊç, rolnictwo i biotechnologia Technologie informacyjne i komunikacyjne Nanonauki, nanotechnologie, materia∏y i nowe technologie produkcyjne Energia Ârodowisko (w tym zmiany klimatu) Transport (w tym aeronautyka) Nauki spo∏eczno-ekonomiczne i humanistyczne Przestrzeƒ kosmiczna Bezpieczeƒstwo

Razem COOPERATION:

6 050 1 935 9 110 3 2 1 4

500 300 900 180

610 1 430 1 350

32 365

W temacie 1 Zdrowie – interesujàce dla pracowników AR mogà byç obszary z zakresu metod promowania zdrowia oraz profilaktyki, a w obszarze Biotechnologia, podstawowe narz´dzia i technologie medyczne dla zdrowia ludzkiego: wykrywanie, diagnozowanie i monitorowanie (np. poprzez obrazowanie i diagnostyk´ molekularnà). Na szczególnà uwag´ zas∏uguje temat 2 ˚ywnoÊç, rolnictwo i biotechnologia. Celem jest tutaj budowa europejskiej biogospodarki opartej na wiedzy poprzez po∏àczenie nauki, przemys∏u i innych zainteresowanych stron w celu wykorzystania nowych i powstajàcych mo˝liwoÊci badawczych zwiàzanych z rosnàcym popytem na bezpieczniejszà, zdrowszà, lepszà jakoÊciowo ˝ywnoÊç oraz zrównowa˝onym wykorzystywaniem i wytwarzaniem odnawialnych zasobów biologicznych, wzrastajàcym ryzykiem wystàpienia chorób epizootycznych i odzwierz´cych oraz chorób dietozale˝nych, zagro˝eniem dla zrównowa˝onego charakteru i bezpieczeƒstwa produkcji rolnej, akwakultury i rybo∏ówstwa oraz rosnàcym popytem na ˝ywnoÊç wysokiej jakoÊci, przy uwzgl´dnieniu dobrostanu zwierzàt i aspektów rozwoju obszarów wiejskich i wybrze˝y oraz spe∏nianiem konkretnych potrzeb ˝ywieniowych konsumentów. Dzia∏ania sà nast´pujàce: • Zrównowa˝ona produkcja i gospodarka zasobami biologicznymi Êrodowiska làdowego, leÊnego i wodnego – umo˝liwianie badaƒ, tak˝e w przypadku technologii o nazwach zakoƒczonych na „-omika”, takich jak genomika, proteomika, metabolomika, biologii systemowej, bioinformatyki oraz technologii konwergencyjnych w odniesieniu do mikroorganizmów, roÊlin i zwierzàt, w tym badania na temat wykorzystywania i zrównowa˝onego korzystania z ich ró˝norodnoÊci biologicznej. • „Od sto∏u do gospodarstwa” – ˝ywnoÊç, zdrowie i dobre samopoczucie: konsumenckie, spo∏eczne, kulturowe,

5

GRUDZIE¡ 2006

przemys∏owe i zdrowotne, jak równie˝ tradycyjne aspekty ˝ywnoÊci i paszy, w tym nauki o zachowaniu i nauki poznawcze; ˝ywienie, choroby i zaburzenia dietozale˝ne, w tym oty∏oÊç i alergie u dzieci i doros∏ych; ˝ywienie a profilaktyka chorób (w tym poszerzanie wiedzy na temat zdrowotnych sk∏adników i w∏aÊciwoÊci produktów ˝ywnoÊciowych); innowacyjne technologie obróbki ˝ywnoÊci i paszy (∏àcznie z pakowaniem i technologiami z dziedzin niezwiàzanych z ˝ywnoÊcià); podnoszenie chemicznej i mikrobiologicznej jakoÊci i bezpieczeƒstwa ˝ywnoÊci. AutentycznoÊç ˝ywnoÊci; tworzenie nowych sk∏adników i produktów. • Nauki o ˝yciu i biotechnologia na rzecz zrównowa˝onych produktów i procesów nie ˝ywnoÊciowych – ulepszone roÊliny uprawne i zasoby leÊne, pasze, produkty pochodzenia morskiego i biomasa (∏àcznie z zasobami morskimi) na potrzeby energii, Êrodowiska oraz wytwarzania produktów o wysokiej wartoÊci dodanej, takich jak materia∏y i chemikalia (w tym zasoby biologiczne nadajàce si´ do zastosowania w przemyÊle farmaceutycznym i medycynie), ∏àcznie z nowatorskimi systemami upraw, koncepcjami bioprocesów i biorafinerii; biokataliza; nowe i udoskonalone mikroorganizmy i enzymy; leÊnictwo oraz zwiàzane z nim produkty i procesy; bioremediacja Êrodowiska i czystsze bioprzetwarzanie, wykorzystanie odpadów rolnoprzemys∏owych i produktów ubocznych. Ponadto pracownicy naszej Uczelni mogà si´ w∏àczyç w badania dotyczàce Êrodowiska (∏àcznie ze zmianami klimatu – temat 6). Celem jest tutaj zrównowa˝one zarzàdzanie Êrodowiskiem i jego zasobami: badanie interakcji pomi´dzy klimatem, biosferà, ekosystemami i dzia∏alnoÊcià cz∏owieka, opracowanie nowych technologii, narz´dzi i us∏ug w celu rozwiàzywania ogólnoÊwiatowych problemów ekologicznych. Wykorzystywanie wyników dla poprawy pozycji Europy na rynkach technologii Êrodowiskowych oraz dla potrzeb polityki. Dzia∏ania sà nast´pujàce: • Zmiany klimatu, zanieczyszczenie Êrodowiska i zagro˝enia: – Niekorzystne oddzia∏ywanie na Êrodowisko i klimat: mechanizmy zmian klimatu, zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody; zmiany w sk∏adzie atmosfery i obiegu wody; wp∏yw na ró˝norodnoÊç biologicznà i ekosystemy; - Ârodowisko i zdrowie: wp∏yw Êrodowiskowych czynników stresowych na zdrowie cz∏owieka, analiza kosztów i korzyÊci z opracowania strategii ich zapobiegania; - Zagro˝enia naturalne: prognozowanie/ryzyko wyst´powania katastrof naturalnych; opracowanie systemów wczesnego ostrzegania; strategie zapobiegania/∏agodzenia skutków, zarzàdzanie w sytuacjach kryzysowych. • Zrównowa˝one gospodarowanie zasobami: – Ochrona i zrównowa˝one gospodarowanie zasobami naturalnymi i wytworzonymi przez cz∏owieka oraz ró˝norodnoÊç biologiczna: ekosystemy; zasoby wodne; gospodarowanie odpadami; ochrona ró˝norodnoÊci biologicznej, gleby, dna morskiego, lagun i strefy brzegowej, krajobrazu; zrównowa˝one korzystanie z zaso-

6

bów leÊnych; urbanistyka i tereny poprzemys∏owe; zarzàdzanie danymi i us∏ugi informacyjne; – Gospodarowanie Êrodowiskami morskimi: wp∏yw dzia∏alnoÊci cz∏owieka na Êrodowisko morskie i jego zasoby; strefa brzegowa; ekosystemy g∏´binowe; geologia dna morskiego. • Technologie Êrodowiskowe majàce na celu: obserwacj´, symulacj´, zapobieganie zagro˝eniom, ∏agodzenie skutków katastrof; popraw´ stanu Êrodowiska naturalnego i stworzonego przez cz∏owieka (dotyczy wody, klimatu, powietrza, Êrodowiska miejskiego i wiejskiego, gleb, odpadów, procesów produkcyjnych). Nauki spo∏eczno-ekonomiczne te˝ majà swoje obszary badawcze. Dzia∏ania to: • Wzrost gospodarczy, zatrudnienie i konkurencyjnoÊç w spo∏eczeƒstwie wiedzy – w tym innowacyjnoÊç, edukacja wraz z uczeniem si´ przez ca∏e ˝ycie oraz rola wiedzy naukowej i dóbr niematerialnych; m∏odzie˝ i polityka z nià zwiàzana; • ¸àczenie celów ekonomicznych, spo∏ecznych i Êrodowiskowych w perspektywie europejskiej: ewolucja europejskich modeli spo∏eczno-gospodarczych oraz spójnoÊci gospodarczej, spo∏ecznej i regionalnej w poszerzonej UE (z uwzgl´dnieniem zrównowa˝onego rozwoju i ochrony Êrodowiska); • Wskaêniki spo∏eczno-ekonomiczne i naukowe – ich wykorzystanie w polityce i jej wdra˝aniu oraz monitorowaniu.

Gdzie szukaç informacji? Wi´cej informacji na temat 7. Programu Ramowego oraz lista adresowa sieci punktów kontaktowych Programów Ramowych, do których mogà si´ Paƒstwo zwróciç po pomoc, znajduje si´ na stronie internetowej KPK pod adresem: http://www.kpk.gov.pl. Polecany jest te˝ serwis Komisji Europejskiej o 7.PR: http://cordis.europa.eu/fp7.

prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak prorektor ds. nauki i wspó∏pracy z zagranicà

GRUDZIE¡ 2006

XII posiedzenie Senatu

Medal „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej w Poznaniu” Senat rozpatrzy∏ wnioski w sprawie nadania medali „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej w Poznaniu” prof. dr. hab. Mieczys∏awowi Rutkowskiemu, mgr. in˝. Janowi Janickiemu i mgr. in˝. W∏odzimierzowi Wawrzyniakowi. Konwent GodnoÊci Honorowych zaaprobowa∏ wszystkie trzy wnioski. W tym roku odby∏a si´ ju˝ 30. edycja Olimpiady Wiedzy i Umiej´tnoÊci Rolniczych, w której ka˝dego roku uczestniczy kilka tysi´cy uczniów ró˝nych szkó∏ naszego regionu. Liczni laureaci tej Olimpiady trafiajà póêniej do naszej Uczelni jako studenci. Przez 30 lat prof. M. Rutkowski nieprzerwanie jest przewodniczàcym Komitetu Okr´gowego tej Olimpiady. Mimo przejÊcia na emerytur´ Pan Profesor jest nadal bardzo aktywny. Zespó∏ Szkó∏ Rolniczych w Trzciance, kierowany przez mgr. J. Janickiego, oraz Zespó∏ Szkó∏ Rolniczych we WrzeÊni, kierowany przez mgr. W. Wawrzyniaka, ponoszàc du˝y wysi∏ek, na przemian organizujà fina∏y okr´gowe Olimpia-

dy Wiedzy i Umiej´tnoÊci Rolniczych. Wielu naszych pracowników, nie tylko z Wydzia∏u Rolniczego, uczestniczy w tych Olimpiadach, pe∏niàc obowiàzki cz∏onków komisji konkursowych, które oceniajà wiadomoÊci m∏odzie˝y. W marcu br. dziekan WR wystàpi∏ z wnioskiem o uhonorowanie

Êci kierowania zespo∏ami ludzkimi przez Pana prof. M. Rutkowskiego, który pomimo osiàgni´cia przed wielu laty wieku emerytalnego w dalszym ciàgu promuje naszà Akademi´ Rolniczà na arenie szeroko poj´tego szkolnictwa rolniczego w ca∏ym kraju”. Rektor podkreÊli∏, ˝e fina-

naszym medalem tych dwóch szkó∏ (ich dyrektorów) oraz oczywiÊcie prof. M. Rutkowskiego. W swoim wniosku dziekan WR napisa∏ m.in.: „Wyró˝nienie wielce zas∏u˝onego profesora naszej Almae Mater za wieloletnià, spo∏ecznà, bardzo wysoko ocenianà prac´ jest nie tylko powinnoÊcià, ale tak˝e zaszczytem dla Uczelni. Odbywajàce si´ w rejonie Wielkopolski eliminacje szkolne i okr´gowe nale˝à do wzorowo zorganizowanych oraz najwy˝ej ocenianych w Polsce. Jest to w znacznym stopniu zas∏uga ogromnego talentu, zaanga˝owania si´ i du˝ych umiej´tno-

∏y okr´gowe ww. Olimpiady w naszym regionie (odbywajàce si´ na przemian we WrzeÊni i w Trzciance) uchodzà za najlepiej zorganizowane i sà bardzo wysoko oceniane przez Komitet Krajowy Olimpiady Wiedzy i Umiej´tnoÊci Rolniczych. Prorektor prof. Leszek Nogowski w swoim wystàpieniu m. in. bardzo serdecznie podzi´kowa∏ dr. Witoldowi Nowakowskiemu, który jest „prawà r´kà” prof. M. Rutkowskiego przy organizacji Olimpiad Wiedzy i Umiej´tnoÊci Rolniczych, za szcze-

fot. Jadwiga Rogacka

odby∏o si´ w Kolegium Rungego 25 paêdziernika br. pod przewodnictwem Rektora prof. dr. hab. Erwina Wàsowicza. Rektor wr´czy∏ prof. W∏odzimierzowi Dolacie (fot.) akt mianowania na stanowisko profesora zwyczajnego, a sk∏adajàc gratulacje podkreÊli∏, ˝e Profesor ma dobre kontakty z praktykà, które to powiàzania sà naszej Uczelni bardzo potrzebne. Nast´pnie wr´czone zosta∏y prof. dr hab. Miros∏awie Gilewskiej gratulacje z okazji nadania przez Prezydenta RP tytu∏u profesora, a mianowania na stanowisko profesora nadzwyczajnego prof. dr. hab. Andrzejowi Blecharczykowi, dr. hab. Ryszardowi Guzendzie i dr. hab. Ryszardowi Walkowiakowi.

Ciàg dalszy na str. 8

Konferencja w Poznaniu

Inauguracja 7. PR Regionalny Punkt Kontaktowy Programów Ramowych UE przy Poznaƒskim Parku Naukowo-Technologicznym Fundacji UAM zaprasza na konferencj´ inaugurujàcà 7. Program Ramowy Badaƒ i Rozwoju Technologicznego UE w Regionie Zachodnim, która odb´dzie si´ w Auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w poniedzia∏ek 15 stycznia 2007 r. WÊród prelegentów b´dà przedstawiciele Komisji Europejskiej oraz eksperci z Krajowego Punktu Kontaktowego. W trakcie konferencji przedstawione zostanà informacje na temat celów, bud˝etu, zasad udzia∏u, struktury i g∏ównych elementów 7.PR, a tak˝e tematyka pierwszych og∏oszonych konkursów. Uczestnikami konferencji b´dà reprezentanci ca∏ego Êrodowiska akademickiego Wielkopolski, prorektorzy wiodàcych uczelni, odpowiedzialni za uczestnictwo w Programach Ramowych, reprezentacje w∏adz lokalnych i samorzàdowych oraz przedsi´biorcy. Wi´cej informacji na stronie www.ppnt.poznan.pl/rpk oraz pod nr telefonu 0-61 8279745. Ewa Kociƒska Regionalny Punkt Kontaktowy PR UE, PPNT FUAM

7

GRUDZIE¡ 2006

XII posiedzenie Senatu Ciàg dalszy ze str. 7

gólny wk∏ad w przygotowanie i realizacj´ tych olimpiad. W kolejnych uchwa∏ach Senat nada∏ trzem ww. osobom medal „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu”. Powo∏anie Wydzia∏u Ekonomicznego (kontynuacja z IX posiedzenia Senatu). Rektor prof. E. Wàsowicz przypomnia∏, ˝e na temat powo∏ania Wydzia∏u Ekonomicznego dyskutowano ju˝ na dwóch posiedzeniach Senatu. Na VII posiedzeniu w dniu 29.03.2006 r. dyskusj´ zakoƒczono podj´ciem krótkiej uchwa∏y [nr 74/2006], w której w trzech kolejnych paragrafach zapisano: „Senat wszczyna dzia∏ania zmierzajàce do utworzenia nowego wydzia∏u Uczelni – Wydzia∏u Ekonomicznego”; „Wykonanie uchwa∏y powierza si´ Rektorowi”; „Uchwa∏a wchodzi w ˝ycie z dniem podj´cia”. Po dwóch miesiàcach, podczas IX posiedzenia w dniu 31.05.2006 r., Senat ponownie bardzo d∏ugo obradowa∏ na ten sam temat. Na majowym posiedzeniu prof. Walenty Poczta szczegó∏owo przedstawi∏ Wysokiemu Senatowi wniosek w sprawie powo∏ania nowego wydzia∏u. Pozytywne opinie na ten temat przedstawi∏y poszczególne senackie komisje, przy czym Senacka Komisja ds. Organizacji i Rozwoju Akademii oraz Senacka Komisja ds. Kadr Naukowych proponowa∏y, aby nowy wydzia∏ otrzyma∏ nazw´ „Wydzia∏ Ekonomiczno-Spo∏eczny”. W tej samej sprawie wypowiada∏y si´ tak˝e rady dotychczasowych wydzia∏ów naszej Akademii, a ich opinie by∏y ró˝norodne. Rada WNo˚i˚, Rada WMiI i Rada WTD popar∏y propozycj´ powo∏ania nowego wydzia∏u. Rada WO postawi∏a pewne warunki, wypowiadajàc si´ g∏ównie na temat przejÊcia jednej ze swoich katedr do nowego wydzia∏u. Rada WL wypowiedzia∏a si´ negatywnie na temat wy∏àczenia ze swojej struktury Katedry Ekonomiki LeÊnictwa. Wniosku w sprawie powo∏ania nowego wydzia∏u nie popar∏y Rada WR oraz Rada WHiBZ. Prof. Witold Wielicki w imieniu Grupy Inicjatywnej przedstawi∏ Wysokiemu Senatowi stanowisko uwzgl´dniajàce rezultaty dyskusji prowadzonej przez poszczególne rady wydzia∏ów i senackie komisje, a tak˝e dyskusji na plenarnym posiedzeniu Senatu dotyczàcej wniosku w sprawie utworzenia nowego wydzia∏u. W prezentowanym stanowisku – m.in. np. zmieniono nazw´ wnioskowanego Wydzia∏u na Wydzia∏ Ekonomiczno-Spo∏eczny.

8

Dziekan Wydzia∏u Rolniczego, prof. Andrzej Mocek stwierdzi∏ m.in. w swoim wystàpieniu, ˝e Wydzia∏ Rolniczy nie jest przeciwny jakimkolwiek reorganizacjom. W Akademii mogà powstawaç nowe wydzia∏y, w tym tak˝e Wydzia∏ Ekonomiczny, ale pod jednym, zasadniczym warunkiem, ˝e takie dzia∏ania nie b´dà podejmowane „z dnia na dzieƒ”, a podj´te decyzje nie spowodujà parali˝u w funkcjonowaniu dzia∏alnoÊci dydaktycznej i organizacyjnej Wydzia∏u Rolniczego. Mówca stwierdzi∏: „opracujmy strategi´, ustalmy jak wed∏ug tej strategii majà wyglàdaç i funkcjonowaç wszystkie wydzia∏y, a potem przystàpmy do zmian”. Dziekan poruszy∏ te˝ prawne aspekty bie˝àcych obrad Senatu nad tym nowym wnioskiem (stanowiskiem). Rektor stwierdzi∏ m.in., ˝e inicjatorzy wprowadzili drobne zmiany, ale to nie jest zupe∏nie nowy wniosek. Ten zarzut nie powinien byç brany pod uwag´. Trudno mówiç o parali˝u, je˝eli w projekcie uchwa∏y zapisano, ˝e jej wykonanie powierza si´ Rektorowi, który ma okreÊlonà w∏adz´ i b´dzie ca∏oÊç koordynowa∏ w taki sposób, ˝eby zapewniç za∏atwienie wszystkich niezb´dnych spraw. Mówca podkreÊli∏, ˝e nie powo∏a∏ jeszcze pe∏nomocnika ds. organizacji nowego wydzia∏u. Doda∏, ˝e w § 49 ust. 1 nowego Statutu AR jest nast´pujàcy zapis: „Pe∏nomocnika ds. organizacji i kierowania nowoutworzonym wydzia∏em na okres jednego roku powo∏uje Rektor, po zasi´gni´ciu opinii Senatu”, ale ta sprawa nie by∏a jeszcze opiniowana przez Senat. Podnoszone przez Pana Dziekana zarzuty natury prawnej by∏y ju˝ analizowane przez naszych radców prawnych, którzy nie podzielili tych zastrze˝eƒ. W g∏osowaniu tajnym, na 43 g∏osy wa˝ne, za utworzeniem Wydzia∏u Ekonomiczno-Spo∏ecznego by∏o 21 Senatorów, 16 „przeciw”, 6 osób „wstrzyma∏o si´” od g∏osowania. A zatem zwyk∏à wi´kszoÊcià g∏osów przyj´ta zosta∏a uchwa∏a, która tworzy Wydzia∏ Ekonomiczno-Spo∏eczny jako podstawowà jednostk´ organizacyjnà Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. Wykonanie uchwa∏y powierza si´ Rektorowi, a wchodzi ona w ˝ycie z dniem podj´cia. Natomiast Senat nie zaaprobowa∏ g∏osowania na tym samym posiedzeniu nad przekszta∏ceniem struktur Uczelni (innych wydzia∏ów) w kontekÊcie powo∏ania nowego wydzia∏u. Informacja dotyczàca potrzeby zmiany nazwy Uczelni Rektor przypomnia∏, ˝e na posiedzeniu w dniu 31 maja br. odby∏a si´ na ten temat d∏uga dyskusja, przeprowadzono szereg

g∏osowaƒ, ale ostatecznie nie podj´to uchwa∏y w sprawie zmiany nazwy Uczelni. Rektor powiedzia∏, ˝e dzisiaj chce podzieliç si´ z Wysokim Senatem kilkoma spostrze˝eniami i przemyÊleniami, które wynikajà z jego udzia∏u, w ostatnim okresie, w wielu posiedzeniach i spotkaniach ró˝nych gremiów (w gronie rektorów szkó∏ wy˝szych, w Ministerstwie, itp.). Rektor stwierdzi∏, ˝e nazwa „uniwersytet” daje wielki honor, stanowi tak˝e pewne zobowiàzanie, ale my do takiej nazwy doroÊliÊmy i na pewno mamy pe∏ne prawo staç si´ „uniwersytetem”. W tej chwili „akademiami” stajà si´ takie szko∏y wy˝sze, które majà tylko dwa uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora. My mamy w tej chwili ju˝ osiem uprawnieƒ, a walczymy o to, ˝eby liczba naszych uprawnieƒ jeszcze si´ zwi´kszy∏a. Mniejsze od nas uczelnie, majàce tylko 130 pracowników samodzielnych, w swojej nazwie majà ju˝ wyraz „uniwersytet”. Niektóre uczelnie rolnicze prowadzà wi´cej kierunków studiów i majà wi´cej od nas uprawnieƒ do doktoryzowania. Okazuje si´, ˝e to wszystko mo˝na za∏atwiç, nawet bardzo sprawnie. Wydaje si´, ˝e w tym wzgl´dzie jesteÊmy bardzo zachowawczy, na co wskazuje, mi´dzy innymi, dyskusja na dzisiejszym posiedzeniu Senatu (w poprzednim punkcie), ale tak˝e dyskusje prowadzone przy innych okazjach. Niestety, wyniki ostatniej oceny parametrycznej wyraênie pokazujà, ˝e wi´kszoÊç naszych wydzia∏ów (oczywiÊcie poza wysokà pozycjà WHiBZ) znajduje si´ w drugiej kategorii, pod koniec stawki 52 podobnych wydzia∏ów. To nie wró˝y dobrze. Wszyscy musimy do∏o˝yç staraƒ, ˝eby pracowaç nad takimi rozwiàzaniami, które pozwolà nam zajmowaç wy˝sze miejsca. Uczelnia we Wroc∏awiu ma tylko 5 wydzia∏ów, ale 4 z nich sà w pierwszej kategorii, przy czym oni majà w sumie mniej pracowników samodzielnych ni˝ my. My w I kategorii mamy tylko dwa wydzia∏y na siedem. Rektor poinformowa∏, ˝e 18 paêdziernika br. Sejm RP uchwali∏ ustaw´ o nadaniu nowych nazw niektórym publicznym uczelniom akademickim. Art. 1 tej ustawy brzmi nast´pujàco: „Akademii Techniczno-Rolniczej im. Jana i J´drzeja Âniadeckich w Bydgoszczy nadaje si´ nazw´ Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i J´drzeja Âniadeckich w Bydgoszczy”, natomiast art. 2: „Akademii Rolniczej we Wroc∏awiu nadaje si´ nazw´ Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc∏awiu”. Z tego widaç, ˝e machina zmiany Ciàg dalszy na str. 20

GRUDZIE¡ 2006

W

bie˝àcym roku dwóch emerytowanych profesorów Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt, by∏ych kierowników Zak∏adu (a nast´pnie Katedry) Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt, obchodzi∏o jubileusze urodzin. By∏y to: 90. rocznica urodzin Profesora Jerzego Gedymina (ur. w Petersburgu, 1 paêdziernika 1916 r. – wg kalendarza gregoriaƒskiego) oraz 80. rocznica urodzin Profesora Czes∏awa Janickiego (ur. w Korytnicy k. Ostrowa Wlkp, 19 lipca 1926 r.). Wspólna inicjatywa dziekana Wydzia∏u (prof. Z. Wilkaniec), kierownika Katedry (prof. M.Âwitoƒski) i przewodniczàcego Ko∏a Poznaƒskiego Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego (prof. T. Szwaczkowski) sprawi∏a, ˝e pierwsza cz´Êç posiedzenia Rady Wydzia∏u w dniu 27 paêdziernika 2006 r. mia∏a charakter otwarty i bardzo uroczysty. Odby∏o si´ ono w Kolegium Rungego i by∏o poÊwi´cone obchodom jubileuszy naszych drogich Profesorów. T´ cz´Êç posiedzenia uÊwietni∏ swojà obecnoÊcià JM Rektor – prof. dr hab. Erwin Wàsowicz. W uroczystoÊci wzi´∏y równie˝ udzia∏ ma∏˝onki Panów Profesorów, syn Profesora J. Gedymina i córka Profesora Cz. Janickiego oraz wiele innych osób, które specjalnie przyby∏y na t´ uroczystoÊç, tak˝e z odleg∏ych stron kraju.

kierownika Zak∏adu Chemii Ogólnej Uniwersytetu Poznaƒskiego. Prac´ dyplomowà (wówczas by∏a to praca in˝ynierska) Profesor Jerzy Gedymin przygotowa∏ w 1938 r. pod opiekà powszechnie szanowanego specjalisty z zakresu hodowli zwierzàt – Profesora T. Vetulaniego, a stopieƒ magistra uzyska∏ w czerwcu 1939 r. Wkrótce po zakoƒczeniu wojny – latem 1945 r. – zosta∏ zatrudniony w Uniwersytecie Poznaƒskim, w Zak∏adzie Rybactwa, ¸owiectwa wraz z Hodowlà Zwierzàt Futerkowych, kierowanym przez Profesora E. Schechtla. W 1952 r. uzyska∏ stopieƒ doktora, a w 1962 r. stopieƒ doktora habilitowanego. Po nag∏ej Êmierci Profesora Witolda Folejewskiego, kierownika Katedry Ogólnej Hodowli Zwierzàt, kierowanie tà jednostkà powierzono Profesorowi J.Gedyminowi. Wkrótce potem, na fali powszechnych zmian organizacyjnych wprowadzonych w szkolnictwie wy˝szym po tzw. wypadkach marcowych 1968 r., Katedra zosta∏a przemianowana na Zak∏ad Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt i sta∏a si´ jednostkà wewn´trznà Instytutu Hodowli i Technologii Produkcji Zwierz´cej. Zak∏adem tym kierowa∏ Profesor J. Gedymin do 1980 r., pe∏niàc równie˝ funkcj´ zast´pcy dyrektora Instytutu ds. naukowych. W 1976 roku uzyska∏ tytu∏ profesora nad-

Uroczyste posiedzenie Rady Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt, z okazji jubileuszy 90. rocznicy urodzin Profesora Jerzego Gedymina i 80. rocznicy urodzin Profesora Czes∏awa Janickiego

Profesorskie jubileusze Podczas posiedzenia przypomniano ˝yciorysy Panów Profesorów (wystàpienie dziekana Z. Wilkaƒca), ich dzia∏alnoÊç naukowà (wystàpienie M. Âwitoƒskiego) oraz udzia∏ w pracach Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego (wystàpienie T. Szwaczkowskiego). Podsumowaniem tych wystàpieƒ by∏y wspomnienia Panów Profesorów dotyczàce nie tylko Ich drogi naukowej i pracy w naszej Uczelni. Potem przyszed∏ czas na wyra˝enie podzi´kowaƒ i gratulacji oraz z∏o˝enie ˝yczeƒ. Jako pierwszy wystàpi∏ JM Rektor (ryc. 1), a nast´pnie m.in. doktoranci Profesora Jerzego Gedymina (prof. A. ¸yczyƒski, prof. R. Cholewa, prof. M. Âwitoƒski i dr G. Cholewiƒski) i Profesora Czes∏awa Janickiego (prof. Z. Sobek, prof. T. Szwaczkowski i dr I. Dymarski). Podczas przerwy na kaw´ Jubilaci byli „rozrywani”, ˝eby przyjàç kolejne bukiety kwiatów, chwil´ porozmawiaç, czy pozowaç do zdj´ç (ryc. 2 i 3). Pomimo nat∏oku zdarzeƒ starczy∏o jednak czasu na wypicie fili˝anki kawy i przegryzienie herbatnika lub skosztowanie wyÊmienitych wypieków ma∏˝onek Jubilatów. Prof. dr hab. Jerzy Gedymin rozpoczà∏ studia na Wydziale Rolniczo-LeÊnym Uniwersytetu Poznaƒskiego w 1934 roku. Na pierwszej stronie ksià˝eczki ówczesnego studenta Jerzego Gedymina (ryc. 4) widniejà podpisy rektora Stanis∏awa Rungego – znanego profesora weterynarii rolniczej i patrona budynku, w którym odbywa∏a si´ Rada Wydzia∏u i dziekana Konstantego Steckiego, równie wybitnego naukowca – specjalisty z zakresu botaniki, z którego podr´czników studenci uczyli si´ jeszcze w latach 70. XX wieku. Warto wspomnieç, ˝e przedwczeÊnie zmar∏y (w 1922 r.) ojciec Profesora J. Gedymina by∏ w latach 1919-1922 asystentem Profesora S. Glixellego,

zwyczajnego, a w 1983 profesora zwyczajnego. Profesor Jerzy Gedymin wypromowa∏ dziewi´ciu doktorów, spoÊród których trzy osoby sà tytularnymi profesorami w naszej Uczelni. W 1986 r. Profesor Jerzy Gedymin przeszed∏ na emerytur´, ale do dnia dzisiejszego utrzymuje ˝ywy kontakt z Wydzia∏em, Katedrà, Polskim Towarzystwem Zootechnicznym oraz Poznaƒskim Towarzystwem Przyjació∏ Nauk. Profesor Czes∏aw Janicki ukoƒczy∏ w 1956 r. studia in˝ynierskie w Szkole G∏ównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, a studia magisterskie w naszej Uczelni, gdzie pod opiekà Profesora W. Folejewskiego uzyska∏ stopieƒ magistra w 1964 r., a stopieƒ doktora w 1967 r. Poczàtkowy okres aktywnoÊci zawodowej przebiega∏ w szkolnictwie podstawowym, a nast´pnie Êrednim rolniczym. Po uzyskaniu stopnia doktora przyjà∏ propozycj´ swojego promotora (prof. W. Folejewskiego) pracy na stanowisku adiunkta w Katedrze Ogólnej Hodowli Zwierzàt. Prac´ rozpoczà∏ kilka tygodni po nag∏ej Êmierci Profesora W. Folejewskiego. Ta bolesna strata po∏àczy∏a drogi zawodowe Profesorów Cz. Janickiego i J. Gedymina (zosta∏ kierownikiem Katedry). Po przywróceniu na Wydziale struktury organizacyjnej opartej na katedrach, co nastàpi∏o w 1981 r., Profesor Cz. Janicki objà∏ funkcj´ kierownika Katedry Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt. W 1987 roku uzyska∏ tytu∏ profesora nadzwyczajnego. Wypromowa∏ czterech doktorów, w tym dwóch obecnych profesorów tytularnych. Rzadko spotykana aktywnoÊç sprawi∏a, ˝e Profesor Cz. Janicki pe∏ni∏ szereg funkcji organizacyjnych w ramach Uczelni, jak i poza nià. By∏ m.in. zast´pcà dyrektora instytutu ds. dydaktycznych, Ciàg dalszy na str. 10

9

GRUDZIE¡ 2006

Profesorskie jubileusze Ciàg dalszy ze str. 9

prodziekanem ds. studiów zaocznych oraz prorektorem ds. studiów. Prze∏omowy, tak˝e dla kariery zawodowej Profesora Czes∏awa Janickiego, by∏ rok 1989. W czerwcowych wyborach uzyska∏ mandat pos∏a na Sejm RP, a nied∏ugo potem objà∏ stanowiska wicepremiera i ministra rolnictwa w rzàdzie Tadeusza Mazowieckiego (ryc. 5). Po zakoƒczeniu pracy w rzàdzie przeszed∏ w wieku 65 lat na wczeÊniejszà emerytur´. Podobnie jak Profesor

Sejm RP, kadencja 1989-1991. Profesor Czes∏aw Janicki – wicepremier i minister rolnictwa (od prawej) obok wicepremiera i ministra finansów Leszka Balcerowicza, premiera Tadeusza Mazowieckiego, oraz ministra przemys∏u Tadeusza Syryjczyka.

J. Gedymin uczestniczy w ˝yciu Wydzia∏u i Katedry. Po przejÊciu na emerytur´ zaanga˝owa∏ si´ m.in. w powo∏anie i prowadzenie Wielkopolskiego Katolickiego Uniwersytetu Ludowego. Historia Katedry Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt si´ga poczàtków Uniwersytetu Poznaƒskiego, kiedy to powo∏ano Zak∏ad Hodowli Zwierzàt. Pierwszym kierownikim, w latach 1919-1920, by∏ Profesor Karol Marlsburg. Kolejnym kierownikiem, tym razem ju˝ Zak∏adu Ogólnej Hodowli Zwierzàt, zosta∏ Profesor Zygmunt Moczarski, który pe∏ni∏ t´ funkcj´ przez wiele lat (od 1920 do 1947 r., z 5-letnià przerwà wojennà). W latach 1947-1952, po przejÊciu na emerytur´ prof. Zygmunta Moczarskiego, kuratorem Zak∏adu by∏ Profesor Tadeusz Vetulani, ówczesny kierownik Katedry Szczegó∏owej Hodowli Zwierzàt. W 1952 r. kierownictwo, wówczas ju˝ Katedry Ogólnej Hodowli Zwierzàt, powierzono Profesorowi Witoldowi Folejewskiemu, który prowadzi∏ jà do chwili nag∏ej Êmierci w 1969 roku. Kolejnymi kierownikami byli Profesor Jerzy Gedymin (1970-1980) i Profesor Czes∏aw Janicki (1981-1989). Ukierunkowanie badaƒ i sposób zarzàdzania Katedrà, oparty m.in. na wspieraniu innowacyjnoÊci badawczej, zdobywaniu doÊwiadczeƒ naukowych w placówkach zagranicznych oraz dobrze poj´tej wolnoÊci twórczej, zbudowa∏y mocny i trwa∏y fundament dla rozwoju katedry w nast´pnych latach. Dzi´kujàc serdecznie naszym Nauczycielom i Mistrzom za wk∏ad w rozwój katedry oraz sta∏e wsparcie i ˝yczliwoÊç mamy nadziej´, ˝e nie zawiedliÊmy pok∏adanych w nas nadziei.

Strona tytu∏owa ksià˝eczki studenckiej Jerzego Gedymina, studenta Wydzia∏u Rolniczo-LeÊnego Uniwersytetu Poznaƒskiego.

10

Marek Âwitoƒski

GRUDZIE¡ 2006

Gratulacje od JM Rektora, prof. dr. hab. Erwina Wàsowicza dla: Profesora Jerzego Gedymina, Profesora Czes∏awa Janickiego.

Jubilaci z Rodzinami i organizatorami uroczystej sesji. Od lewej stojà: Rodzina Profesora J. Gedymina (syn, Jubilat i ma∏˝onka), Rodzina Profesora Cz. Janickiego (ma∏˝onka, Jubilat i córka), prof. T. Szwaczkowski (przewodniczàcy Ko∏a Poznaƒskiego Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego), prof. Z. Wilkaniec (dziekan Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt) i prof. M. Âwitoƒski (kierownik Katedry Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt).

Jubilaci w gronie Pracowników i Doktorantów Katedry Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt.

11

GRUDZIE¡ 2006

IX Poznaƒski Festiwal Nauki i Sztuki w liczbach gó∏em Akademia Rolnicza w ramach IX Poznaƒskiego Festiwalu Nauki i Sztuki zorganizowa∏a 32 imprezy. WÊród nich odby∏o si´: 7 wyk∏adów, w tym: 2 wyk∏ady w OÊrodku PAN; 4 prezentacje; 3 pokazy; warsztaty metodyczne po∏àczone z 13. prezentacjami multimedialnymi studentów przygotowane pod kierunkiem wyk∏adowców Studium J´zyków Obcych w j´zykach: angielskim, niemieckim, francuskim i rosyjskim; 5 warsztatów; 2 wystawy; 1 spektakl s∏owno-muzyczny

O

IloÊç imprez przygotowanych przez wydzia∏y i jednostki ogólnouczelniane Wydzia∏ Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska – 6: Katedra Gleboznawstwa i Rekultywacji –1, Katedra Ekologii i Ochrony Ârodowiska –1, Katedra Melioracji, Kszta∏towania Ârodowiska i Geodezji, Zak∏ad Geodezji i Kartografii Ârodowiska – 4, Wydzia∏ Rolniczy – 2: Katedra Biochemii i Biotechnologii –1, Katedra ¸àkarstwa – 1

Wydzia∏ Nauk o ˚ywnoÊci i ˚ywieniu – 1: Zak∏ad Dietetyki Wydzia∏ Ogrodniczy – 2: Katedra Warzywnictwa Wydzia∏ Hodowli i Biologii Zwierzàt – 3: Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt Jednostki Ogólnouczelniane: Studium Wychowania Fizycznego i Sportu –1, Studium J´zyków Obcych – warsztaty z 13. prezentacjami Ko∏o Naukowe Studentów Biotechnologii „Operon” – 3 Studenckie Ko∏o Naukowe Ochrony Ârodowiska –1 Serdecznie zapraszamy do udzia∏u w przysz∏orocznym jubileuszowym – X Poznaƒskim Festiwalu Nauki i Sztuki! dr in˝. Urszula Mojsiej Biuro Promocji

Wyk∏ad prof. R. S∏omskiego

Spektakl prof. S. Koz∏owskiego

Dlaczego trawa jest zielona?

12

GRUDZIE¡ 2006

TV UAM dla „Kwadransa Akademickiego” TVP 3

Prezentacja badaƒ katedry prof. J. Zbierskiej

Wzorce racjonalnego ˝ywienia

3 projekty Katedry Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt

Warsztaty j´zykowe

Yoga – mgr M. GrzeÊko fot. Urszula Mojsiej

13

GRUDZIE¡ 2006

Prof. G. Skrzypczak i prof. A. Komosa na stoisku AR

Championy i grad z∏otych medali na Polagrze Farm 2006

Od prawej: wojewoda wielkopolski dr T. Dziuba, dr U. Mojsiej i prof. Z. Woênica

14

GRUDZIE¡ 2006

W

ystawcy z 14 krajów, oko∏o 90 tysi´cy zwiedzajàcych, ponad 400 dziennikarzy, a˝ 180 nowoÊci, blisko 2000 zwierzàt, liczne konkursy i cenne wyró˝nienia, program wype∏niony atrakcyjnymi konferencjami, seminariami i pokazami, a wszystko to w centrum Poznania podczas trwajàcych cztery dni Mi´dzynarodowych Targów Rolniczych Polagra Farm 2006. Na terenie targów zaprezentowa∏o si´ 1300 wystawców z 14 krajów. Oko∏o 100 wystawców przedstawi∏o swoje propozycje w pawilonach Krajowej Wystawy Ogrodniczej, zaÊ ponad 300 wystawców XXI Krajowej Wystawy Zwierzàt Hodowlanych pokaza∏o blisko 2000 zwierzàt. W ramach promocji Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu w Polagrze Farm 2006 nasza Uczelnia udzia∏ wzi´∏a w obu imprezach. Wydzia∏ Ogrodniczy uczestniczy∏ w Krajowej Wystawie Ogrodniczej, jednej z najwi´kszych i najbardziej presti˝owych imprez ogrodniczych w Polsce. Stwarza ona doskona∏à okazj´ do promocji produktów poddawanych w jej trakcie wnikliwej ocenie profesjonalistów, Oceniajà oni i... doceniajà walory estetyczne, w przypadku owoców i warzyw – smakowe, a w przypadku nowych technologii uprawy kwiatów i warzyw – walory ekonomiczne. Podczas tych kilku dni trwania KWO, spotka∏o si´ tu ponad 100 producentów, sprzedawców i dystrybutorów, poszukujàcych ∏atwego, a jednoczeÊnie profesjonalnego i skutecznego sposobu dotarcia do potencjalnego klienta, nawiàzania kontaktu z wybranym producentem, czy odnalezieniem po˝àdanego produktu. Dominujàcà grup´ wystawców stanowili stali bywalcy, dla których wystawa jest jednym z dobrych narz´dzi promocji marki, podtrzymywania dobrych relacji ze sta∏ymi klientami oraz pozyskiwania nowych rynków zbytu. W tej imprezie z ramienia Uczelni Katedra Nawo˝enia RoÊlin Ogrodniczych Wydzia∏u Ogrodniczego zaprezentowa∏a aeroponicznà upraw´ roÊlin – pod kierunkiem prof. dr. hab. A. Komosy, a Katedra RoÊlin Ozdobnych kierowana przez prof. dr. hab. Marka Jerzego epifity-roÊliny nie b´dàce paso˝ytami, rosnàce na innych roÊlinach; wyst´pujàce powszechnie na obszarach tropikalnych, gdzie jest du˝a konkurencja o Êwiat∏o (anturium, ananasowate, oplàtw´ brodaczkowatà, storczyki, paprocie, rypsalis). Obie katedry przedstawia∏y tak˝e swoje efekty badawcze i us∏ugowe. Nowa technologia – aeroponiczna uprawa roÊlin otrzyma∏a Z∏oty Medal Krajowej Wystawy Ogrodniczej. Wed∏ug prof. A. Komosy aeroponiczna uprawa roÊlin jest to uprawa w samym powietrzu. W tej metodzie do systemów korzeniowych, w postaci aerozolu, wtryskiwana jest po˝ywka, zawierajàca wszystkie niezb´dne dla roÊlin makro i mikroelementy w optymalnych formach i st´˝e-

niach. Nie zu˝yta i skroplona po˝ywka wraca ponownie do obiegu. System funkcjonuje w uk∏adzie zamkni´tym. Intensywna uprawa roÊlin ogrodniczych w szklarniach mo˝e byç pierwszà ga∏´zià produkcji roÊlinnej nie zanieczyszczajàcà Êrodowiska przyrodniczego. W aeroponicznej uprawie uzyskuje si´ o 20-30 % wy˝sze plony w stosunku do obecnie znanych technologii, przy zmniejszonym o 40-60 % zu˝yciu wody i sk∏adników pokarmowych. Producenci nie ponoszà kosztów zakupu i utylizacji pod∏o˝a. Ta metoda dowodzi, ˝e najlepszym „pod∏o˝em” do uprawy roÊlin jest powietrze. Istniejà nieprzebrane i darmowe êród∏a tego pod∏o˝a – atmosfera. Istotà wysokich efektów produkcyjnych w aeroponicznej uprawie roÊlin jest stworzenie optymalnych w∏aÊciwoÊci fizycznych i chemicznych Êrodowiska korzeniowego. Tylko w tej metodzie nie ma przeciwstawnych relacji mi´dzy powietrzem i wodà. Jest to jedyna technologia, w której korzenie rosnà w powietrzu majàcym maksymalnà zawartoÊç tlenu (21 %) i maksymalnà wilgotnoÊç (100 %), nie pokonujàc oporu glebowego. Brak w´gla organicznego w pod∏o˝u powoduje, ˝e tworzà si´ niekorzystne warunki do rozwoju chorób „odglebowych”. Wykazano, ˝e ta metoda nadaje si´ do szklarniowej uprawy pomidora, ogórka i anturium. Trwajà badania nad innymi roÊlinami. Badania wykaza∏y, ˝e w aeroponicznej uprawie uzyskuje si´ optymalnà jakoÊç plonu. Jest to zwiàzane z wysokà precyzjà ˝ywienia roÊlin. Tylko w aeroponicznej uprawie mo˝na dok∏adnie okreÊliç potrzeby wodne i pokarmowe roÊlin. Ta metoda uwidacznia, jak du˝e sà straty wody i sk∏adników pokarmowych w obecnie stosowanych technologiach i jak groêne to jest dla Êrodowiska przyrodniczego. Podczas XXI Krajowej Wystawy Zwierzàt Hodowlanych hodowcy zaprezentowali kilkadziesiàt gatunków zwierzàt i ptaków m.in.: byd∏o mleczne i mi´sne, konie, owce, kozy, strusie, zwierz´ta futerkowe oraz pszczo∏y i ryby. W trakcie ceremonii wr´czania championów na ringu prezentujàcym najlepsze okazy zwierzàt hodowlanych w Polsce, gdzie publicznoÊç mia∏a okazj´ zobaczyç dorobek polskich hodowców, których osiàgni´cia sà wysoko cenione nie tylko w kraju, ale równie˝ na Êwiecie nie zabrak∏o owiec hodowlanych pochodzàcych z naszej Uczelni. RGD Brody, zarzàdzane przez mgr. in˝. Edwarda Warycha wystawi∏o do oceny pi´ç ras owiec: Romanowskà, Wielkopolskà, Dorset Horn, Bia∏og∏owà Owc´ Mi´snà, Plenno-Mi´snà 08 i RGD Swadzim, zarzàdzane przez in˝. Jerzego Kaczmarka wystawi∏o do oceny trzy rasy owiec: Mlecznà 05, Bia∏og∏owà Owc´ Mi´snà i Romanowskà. Ogó∏em nasze owce wystawione na XXI Krajowej Wystawie Zwierzàt Hodowlanych

zdoby∏y: jednego Championa, jednego Wicechampiona, pi´tnaÊcie Z∏otych Medali i cztery Srebrne Medale XXI Krajowej Wystawy Zwierzàt Hodowlanych. Championy i medale XXI Krajowej Wystawy Zwierzàt Hodowlanych zdoby∏y tryki i maciorki ras: RGD Brody Rasa Romanowska – maciorki – 2 Z∏ote i 1 Srebrny Medal, tryki – Wicechampiona i 2 Z∏ote Medale Rasa Wielkopolska – tryki – 2 Z∏ote Medale, Rasa Wielkopolska rodzima zachowawcza 1 Z∏oty i 1 Srebrny Medal, Rasa Dorset Horn – tryki 2 Z∏ote Medale Rasa Bia∏og∏owa Owca Mi´sna – tryki 1 Z∏oty i 1 Srebrny Medale, Rasa Plenno-Mi´sna 08 – tryki 1 Z∏oty i 1 Srebrny Medal RGD Swadzim Rasa Bia∏og∏owa Owca Mi´sna – tryki -Championa i 2 Z∏ote Medale, Rasa Mleczna 05 – tryki – 2 Z∏ote Medale. W XXI Krajowej Wystawie Zwierzàt Hodowlanych udzia∏ wzi´∏a równie˝ Katedra Hodowli i Produkcji Trzody Chlewnej Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt, która wspólnie z producentami zaprezentowa∏a Êwinie ras: z∏otnickiej bia∏ej i z∏otnickiej pstrej (twórcà obu ras jest prof. S. Aleksandrowicz), dla których ksi´gi hodowlane prowadzi Uczelnia – pod kierunkiem prof. dr. hab. J.T. Buczyƒskiego. Nasi specjaliÊci: prof. dr hab. T. S´k, doc. dr in˝. W. Woyke, prof. dr hab. M. Rutkowski, prof. dr hab. A.Gut, prof. dr hab. M.Czekalski, prof. dr hab. M. Jerzy, prof. dr hab. A. Lisiecka, prof. dr hab. E. Pacholak, prof. dr hab. W. Tyksiƒski, prof. dr hab. M. Ziombra czy dr in˝. A. Swuliƒska-Katulska pracowali tak˝e w ró˝nych komisjach konkursowych. Natomiast prorektor prof. dr hab. G. Skrzypczak dodatkowo by∏ Przewodniczàcym Sàdu Konkursowego o Z∏oty Medal MTP Polagra Farm. Na terenie MTP odby∏o si´ te˝ V Forum Rzepakowe Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku, którego wiceprezesem jest mgr in˝. Edward Warych z RZD Brody. WÊród prelegentów byli tak˝e specjaliÊci z naszej Uczelni: prof. dr hab. Cz. MuÊnicki i prof. dr hab. Z. Broda. Udzia∏ naszej Uczelni w Polagrze Farm 2006 nale˝y uznaç za owocny. OtrzymaliÊmy wspania∏e nagrody. ZanotowaliÊmy du˝e zainteresowanie nie tylko aeroponicznà uprawà roÊlin, owcami czy Êwiniami, ale tak˝e innymi us∏ugami Êwiadczonymi przez specjalistów naszej Uczelni. Godnie reprezentowaliÊmy naszà Uczelni´ wÊród tak znakomitych wystawców.

dr in˝.Urszula Mojsiej – koordynator wystaw Biuro Promocji i Wspó∏pracy z Praktykà

15

GRUDZIE¡ 2006

S

Uczestnicy seminarium

Trzecia edycja obchodów Mi´dzynarodowego Dnia Systemów Informacji Geograficznej – „GIS-day" na naszej Uczelni Relacje z przebiegu kolejnych obchodów tego dnia prezentowane sà na stronach internetowych: www.gisday.com. Na stronach tych prowadzona jest te˝ rejestracja poszczególnych imprez. W Êrodowisku poznaƒskim obchody „GIS-day" organizowane sà od 2002 roku. Inicjatorami obchodów byli pracownicy i studenci Wydzia∏u Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM. Szczególnie aktywnie w organizacji obchodów uczestniczyli cz∏onkowie Sekcji Geoinformacji Studenckiego Ko∏a Naukowego Geografów. 17 listopada 2004 roku obchody tego dnia po raz pierwszy odby∏y si´ równie˝ na naszej Uczelni, a zorganizowali je pracownicy Zak∏adu Geodezji i Kartografii Ârodowiska Katedry Melioracji, Kszta∏towania Ârodowiska i Geodezji. W ubieg∏ym roku obchody zorganizowaliÊmy 18 listopada, a 14 grudnia odby∏o si´ drugie seminarium pt. " GIS u∏atwia wspó∏prac´" -nawiàzujàce do tej problematyki. Przewodniczàcà Komitetu Organizacyjnego I i II edycji obchodów by∏a dr in˝. Anna Oliskiewicz – Krzywicka. Sprawozdanie z II edycji zamieszczono na stronach internetowych Zak∏adu Geodezji i Kartografii Ârodowiska: www.au.poznan.pl/kmksig/zgiks. W roku bie˝àcym Mi´dzynarodowy Dzieƒ GIS wyznaczono na 15 listopada. W Polsce zorganizowano obchody w Warszawie (na Politechnice Warszawskiej), we Wroc∏awiu (organizatorami wspólnej imprezy byli pracownicy: Uniwersytetu Wroc∏awskiego, Politechniki Wroc∏awskiej oraz Akademii Rolniczej), w Toruniu ( na

16

fot. Adam Zydroƒ

ystemy Informacji Geograficznej (Geographical Information Systems – GIS) sà to systemy umo˝liwiajàce pozyskiwanie, weryfikacj´, zarzàdzanie, przechowywanie oraz wizualizacj´ danych majàcych odniesienie przestrzenne w okreÊlonym Êrodowisku programowo-komputerowym. Sà one budowane w Êrodowisku amerykaƒskim od ponad 30 lat. W Polsce rozwój zastosowaƒ GIS nastàpi∏ w latach dziewi´çdziesiàtych XX wieku. Natomiast Mi´dzynarodowy Dzieƒ GIS-u jest obchodzony od 1998 roku. Organizuje go National Geographic Society w trakcie Tygodnia ÂwiadomoÊci Geograficznej. Celem Dnia GIS-u jest uÊwiadomienie spo∏eczeƒstwu znaczenia tych systemów w nauce, dzia∏aniach administracyjno-spo∏ecznych oraz w gospodarce. Sponsorami obchodów Dnia GIS sà m.in.: National Geographic Society, the Association of American Geographers, the University Consorcium for Geographic Information Science, the Library of Congress, the U.S. Geological Survey oraz takie firmy jak: Sun Microsystems, Hewlett – Packard, ESRI i inne.

UMK) , w Krakowie (na UJ), w Katowicach, w Poznaniu i w Zakopanym (w TPN). W Êrodowisku poznaƒskim zorganizowano w tym dniu obchody na UAM oraz na naszej Uczelni. Przewodniczàcym naszego Komitetu Organizacyjnego tegorocznej edycji obchodów by∏ dr in˝. Adam Zydroƒ. Obchody otworzy∏ prodziekan Wydzia∏u Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska prof. dr hab. Bogus∏aw Przedwojski. Autorka niniejszego sprawozdania przedstawi∏a nast´pnie udzia∏ problematyki zwiàzanej z budowà i wykorzystaniem Systemów Informacji Przestrzennej (obejmujàcych systemy GIS oraz Systemy Informacji Terenowej-SIT) w programach nauczania przedmiotów prowadzonych przez Zak∏ad Geodezji i Kartografii Ârodowiska oraz w pracach magisterskich realizowanych w Zak∏adzie. Wybrane zagadnienia SIP znalaz∏y si´ bowiem w programach nauczania wielu przedmiotów ju˝ w 1996 roku. Obecnie pracownicy Zak∏adu realizujà na studiach dziennych 3 przedmioty zwiàzane bezpoÊrednio z tà problematykà: „Systemy informacji przestrzennej" – (przedmiot fakultatywny na kierunku In˝ynieria Ârodowiska), „Systemy informacji przestrzennej w sozologii" (przedmiot specjalizacyjny na kierunku „Ochrona Ârodowiska" – specjalnoÊç „Monitoring i oceny Êrodowiskowe") oraz „Geograficzny System Informacji" -przedmiot fakultatywny, prowadzony od bie˝àcego roku akademickiego na kierunku "Ochrona Ârodowiska" wspólnie z Katedrà Metod Matematycznych i Statystycznych. W Zak∏adzie Geodezji i Kartografii Ârodowiska (dawnej Katedrze Geodezji) od 1995 roku zrealizowano ponadto 39 prac magisterskich zwiàzanych z tà tematykà, a w toku jest 12 nast´pnych prac. Pe∏ny wykaz prac znajduje si´ na stronach internetowych Zak∏adu Geodezji i Kartografii Ârodowiska. Realizacj´ zaj´ç i prac magisterskich u∏atwia obecnie oprogramowanie zainstalowane w Wydzia∏owej Pracowni Komputerowej: MapInfo v. 7.5 zakupione ze Êrodków Wydzia∏u Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska oraz Wydzia∏u Rolniczego, a tak˝e program C-geo v.6.0 zakupiony ze Êrodków dawnej Katedry Geodezji. Program tegorocznych obchodów obejmowa∏ 4 referaty. Redakcja geometryczna obiektów w bazie danych Systemu Informacji Przestrzennej -Aleksander Danielski (Systherm Info Sp zo.o. Poznaƒ), GIS w in˝ynierii i ochronie Êrodowiska – Zofia Chudzyƒska ( ESRI Polska), Obraz z IKONOS-a -êród∏o danych do analiz zmian u˝ytkowania terenu – El˝bieta Wycza∏ek (Zak∏ad Geodezji i Kartografii Ârodowiska), Nowe rozwiàzania zastosowane w Systemie Informacji Przestrzennej miasta Poznania – Roman Dudziak (Zarzàd Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ). W obchodach uczestniczy∏o ∏àcznie oko∏o 100 osób: pracownicy Katedry Metod Matematycznych i Statystycznych, pracownicy, doktoranci oraz studenci Wydzia∏u Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska oraz studenci kierunku Ochrona Ârodowiska, pracownicy Zarzàdu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ. Na seminarium przyby∏ równie˝ prezes Zarzàdu Wielkopolskiego Oddzia∏u Stowarzyszenia Geodetów Polskich – mgr in˝. Waldemar Sztukiewicz. Szczególnie licznie reprezentowani byli uczniowie Zespo∏u Szkó∏ Geodezyjno-Drogowych w Poznaniu, którzy przybyli ze swoimi opiekunami: mgr in˝. Zofià ¸ukaszewskà oraz mgr. in˝. Leszkiem Wiatrem. Mi∏ym uzupe∏nieniem obchodów by∏y przygotowane przez firmy ESRI oraz IMAGIS materia∏y informacyjne dla uczestników seminarium. Dotyczy∏y one oprogramowania GIS. W przerwie odby∏o si´ tak˝e losowanie koszulek i toreb zawierajàcych logo dnia GIS-u. Rozdano te˝ znaczki oraz pamiàtkowe o∏ówki i d∏ugopisy ufundowane przez firm´ ESRI. Trzecia edycja obchodów GIS-day oraz du˝e zainteresowanie problematykà seminariów Êwiadczy o tym, ˝e impreza ta wpisa∏a si´ ju˝ w kalendarz cyklicznych imprez uczelnianych. tekst : dr in˝. Maria Jankowska

GRUDZIE¡ 2006

P

ierwsze z serii seminariów dotyczàcych ustalenia obszaru i zasad wspó∏pracy Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemys∏u Rolno-Spo˝ywczego w Szreniawie, Zak∏adu Geodezji i Kartografii Ârodowiska Katedry Melioracji, Kszta∏towania Ârodowiska i Geodezji AR w Poznaniu, Stacji Ekologicznej UAM w Jeziorach, Zarzàdu Wielkopolskiego Oddzia∏u Stowarzyszenia Geodetów Polskich oraz Wojewódzkiego OÊrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Poznaniu odby∏o si´ 19 maja ubieg∏ego roku w Stacji Ekologicznej UAM w Jeziorach. Kolejne seminaria zorganizowano w Muzeum Rolnictwa w Szreniawie (20.06.05) oraz w Zak∏adzie Geodezji i Kartografii Ârodowiska AR w Poznaniu (14.11.05). Poczàtkowym efektem tych spotkaƒ by∏o opracowanie i z∏o˝enie w lipcu br. projektu badawczo-rozwojowego. W realizacji projektu przewidziano udzia∏ pracowników Zak∏adu Geodezji i Kartografii Ârodowiska oraz pracowników Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie. Kolejnym efektem wspó∏pracy by∏a organizacja seminarium „Reformy rolne w Polsce. Przeobra˝enia strukturalne terenów wiejskich od 1918 r." w dniu 8 listopada br. w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemys∏u Rolno-Spo˝ywczego w Szreniawie. Oprócz gospodarzy miejsca spotkania, organizatorami seminarium byli cz∏onkowie Zarzàdu Wielkopolskiego Oddzia∏u Stowarzyszenia Geodetów Polskich oraz pracownicy Zak∏adu Geodezji i Kartografii Ârodowiska. Tematyka seminarium dotyczy∏a przeobra˝eƒ obszarów wiejskich w aspekcie historycznym i wspó∏czesnym. Szczególnà uwag´ zwrócono na udzia∏ s∏u˝b geodezyjnych i kartograficznych w tym procesie. Ich rola polega∏a g∏ównie na inwentaryzacji elementów przestrzeni, projektowaniu zmian strukturalnych oraz realizacji projektów w terenie. W obradach wzi´∏o udzia∏ ponad 60 osób reprezentujàcych Êrodowisko geodetów z prezesem Oddzia∏u Wielkopolskiego Stowarzyszenia Geodetów Polskich mgr. in˝. Waldemarem Sztukiewiczem i cz∏onkami Zarzàdu Wielkopolskiego Oddzia∏u SGP, geodetà wojewódzkim, prezesem stowarzyszenia geodetów powiatowych, dyrektorem i naczelnikami wydzia∏ów GEOPOZ- u, pracownicy Akademii Rolniczej w Poznaniu z prodziekanem Wydzia∏u Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska prof. dr. hab. Januszem Olejnikiem, Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, pracownicy Zak∏adu Geodezji Politechniki Poznaƒskiej, przedstawiciele Wielkopolskiego Oddzia∏u Polskiego Towarzystwa Ziemiaƒskiego z prezesem Wojciechem K´szyckim, przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dyrektorem departamentu mgr. in˝. Janem Bielaƒskim oraz w∏adz samorzàdowych województwa wielkopolskiego. Wyg∏oszono siedem referatów, w których przedstawiono problematyk´ reform w uj´ciu historycznym, skutki spo∏eczno-gospodarcze uregulowaƒ prawnych gospodarstw rolnych w latach 1944-1982, przeobra˝enia strukturalne obszarów wiejskich, zmiany w ustroju rolnym powsta∏e po roku 1944, realizacj´ reformy rolnej w powiatach chodzieskim i koÊciaƒskim, a tak˝e dorobek zawodu mierniczego przysi´g∏ego w s∏u˝bie rolnictwa. W przerwie obrad w budynku pa∏acowym Muzeum otwarto 3 wystawy czasowe, które mo˝na zwiedzaç do koƒca bie˝àcego roku. Nale˝à do nich: Wystawa: „Dekret o reformie rolnej po 60 latach. Dokumenty i Êwiadectwa z czasów wygnania” przygotowana przez Instytut Pami´ci Narodowej Oddzia∏ w Poznaniu i Wielkopolski Oddzia∏ Polskiego Towarzystwa Ziemiaƒskiego. Wspó∏autorem scenariusza wystawy jest prof. dr hab. Janusz Go∏aski - kierownik Katedry Geodezji AR w Poznaniu w latach 1973-1997, cz∏onek Polskiego Towarzystwa Ziemiaƒskiego. Ekspozycj´ uzupe∏nia wystawa dokumentów zwiàzanych z realizacjà reformy rolnej ze zbiorów Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, propagandowych plakatów z lat 50. ze zbiorów Floriana Zieliƒskiego oraz rzeêby socrealistycznej ze zbiorów Muzeum w Szreniawie. Wystawa prezentujàca prace prowadzone w Zak∏adzie Geodezji i Kartografii Ârodowiska wià˝e si´ z wykorzystaniem karto-

graficznej metody badaƒ do oceny zmian obszarów wiejskich. Na wystawie przedstawiono 6 posterów zawierajàcych przyk∏ady opracowaƒ z tego zakresu, wybrane publikacje ksià˝kowe autorstwa pracowników Zak∏adu, tematy aktualnie prowadzonych badaƒ oraz zestaw tytu∏ów prac magisterskich wykonanych w Zak∏adzie w latach 2000-2006, a tak˝e aktualnie realizowanych prac. Na wystawie prezentowane sà te˝ przygotowane we wspó∏pracy z Oddzia∏em Wielkopolskim Stowarzyszenia Geodetów Pol-

Sala obrad

Wspó∏praca geodetów z Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemys∏u Rolno-Spo˝ywczego w Szreniawie

Uczestnicy obrad udajà si´ na wystaw´ (na pierwszym planie Prezes i cz∏onkowie Oddzia∏u Wielkopolskiego Towarzystwa Ziemiaƒskiego) skich mapy, operaty geodezyjne z realizacji reformy mi´dzywojennej i powojennej, a tak˝e archiwalny sprz´t geodezyjny stosowany podczas inwentaryzacji przestrzeni oraz realizacji projektów w terenie (m.in. zwiàzanych z omawianymi w ramach seminarium reformami rolnymi). Gospodarze obiektu zapoznali te˝ uczestników seminarium z pracami Dzia∏u Ewidencji i Dokumentacji Zabytkowych Budowli Folwarcznych i Obiektów Rolno- Spo˝ywczych. Na podstawie przeprowadzonych inwentaryzacji wydano 8 tomów z serii „Majàtki wielkopolskie". tekst: dr in˝. Maria Jankowska foto: dr in˝. Urszula Kostecka, Piotr P∏a˝ewski

17

GRUDZIE¡ 2006

U

chwa∏à Rady Wydzia∏u Rolniczo-Ogrodniczego Uniwersytetu Humboldta w Berlinie z dnia 12 maja 2006 roku powo∏ano mnie na recenzenta i cz∏onka Komisji ds. przewodu doktorskiego pani Jany Chmieleskiej. Sporzàdzi∏a ona dysertacj´ na temat „Mi´dzy torfowiskiem niskim a glebà – Badania pedogenetyczne i klasyfikacja Êrodkowoeuropejskich gytii”. Procedur´ przeprowadzania post´powania prowadzàcego do nadania stopnia Dr. rer. agr. okreÊla uchwa∏a Rady Wydzia∏u Rolniczo-Ogrodniczego z dnia 14 lipca 2005 roku, opublikowana przez Prezydenta (Rektora) Uniwersytetu w Dzienniku Urz´dowym nr 24/2005.

wyraziç zgod´). Praca doktorska mo˝e byç opracowaniem oryginalnym lub zbiorem opublikowanych prac dotyczàcych jednego tematu. Rada Wydzia∏u podejmuje decyzj´ o wszcz´ciu przewodu i powo∏uje komisj´. Tworzà jà przewodniczàcy (profesor zwyczajny, z regu∏y z innej specjalnoÊci ni˝ obj´ta pracà), 2-3 recenzenci (w tym opiekun pracy) i 6 cz∏onków. W tym przypadku byli to ekonomista oraz geolog, specjalista z zakresu nawo˝enia roÊlin, uprawy roÊlin, geomorfolog, torfoznawca i specjalistka z zakresu analizy py∏kowej. Wszyscy recenzenci mieli du˝e doÊwiadczenie z zakresu tematu pracy doktorskiej. Komisja przyjmuje prac´, dokonuje jej

znaczeniem dla nauki. Pytania mogà mieç równie˝ cz∏onkowie komisji i inne obecne osoby. Na ka˝de z nich doktorant odpowiada niezw∏ocznie. Obok bardzo szczegó∏owych oÊmiu pytaƒ recenzentów by∏o tyle˝ pytaƒ cz∏onków Komisji. Na tajnym posiedzeniu Komisja po wnikliwej dyskusji ustala czàstkowà ocen´ za prac´ i obron´ oraz ocen´ ∏àcznà. W tym przypadku by∏a to ocena dobra (cum laude). G∏osowania sà jawne. Po 4 tygodniach doktorant otrzymuje pisemne potwierdzenie informujàce o uzyskanej ocenie. Doktorant winien opublikowaç prac´ w ciàgu 2 lat. Obowiàzek ten uwa˝a si´ za spe∏niony, gdy dostarczy∏ on

Obrona pracy doktorskiej na Wydziale Rolniczo-Ogrodniczym Uniwersytetu Humboldta w Berlinie Na poczàtku w oparciu o przygotowanà przez doktoranta dokumentacj´ oraz plan i harmonogramu pracy Dziekan wyra˝a zgod´ na wykonanie badaƒ w jednostkach wydzia∏u. Doktorant winien mieç ukoƒczony odpowiedni wydzia∏ Uniwersytetu i w przypadku, gdy kierunek ukoƒczonych studiów odpowiada tematowi pracy nie zdaje egzaminów doktorskich. Musi natomiast oÊwiadczyç, i˝ opracowanie nie by∏o dotychczas przedk∏adana jako praca doktorska. Procedur´ uruchamia z∏o˝enie przez niego pracy zaakceptowanej przez opiekuna pracy doktorskiej (Dissertation). W tym przypadku opiekunem (promotorem pracy) by∏a prof. dr J. Zeitz. Otwarcie przewodu doktorskiego (Promotionsverfahren) wymaga z∏o˝enia pracy doktorskiej (5 egzemplarzy w j´zyku niemieckim lub angielskim), wykazu publikacji i ewentualnie propozycj´ recenzentów (muszà oni na to

oceny, wyznacza termin obrony (Disputation) i okreÊla ocen´ obejmujàcà prac´ i obron´ (bardzo dobra, dobra, dostateczna, niedostateczna). Pisemne recenzje (drukowane i w formie elektronicznej) sà przygotowywane w ciàgu 12 tygodni i wykonywane analogicznie jak w Polsce. Recenzent musi wystawiç ocen´. Ocena niedostateczna powoduje przerwanie post´powania. Ró˝nica dwóch stopni oceny u recenzentów powoduje powo∏anie kolejnego. Praca doktorska jest na okres 2-4 tygodni udost´pniana pracownikom Wydzia∏u, którzy w tym okresie mogà komisji z∏o˝yç pisemne stanowiska. W przypadku pozytywnych recenzji, po tym terminie komisja wyznacza termin obrony. W czasie obrony doktorant przedstawia wyniki i znaczenie badaƒ zawartych w dysertacji (30 minut). Nast´pnie recenzenci zadajà kilka pytaƒ zwiàzanych z pracà i jej

do Biblioteki Uniwersytetu 40 wydrukowanych egzemplarzy (format A5), opublikuje prac´ w czasopiÊmie naukowym lub w formie ksià˝kowej w nak∏adzie co najmniej 150 egzemplarzy lub dostarczy 4 egzemplarze wydrukowane na trwa∏ym papierze wraz z odpowiednià wersjà elektronicznà. Wówczas najpóêniej po 6 miesiàcach jest wr´czany dyplom doktora nauk rolniczych (Dr. rer.agr.). Ps. Obrona odbywa∏a si´ w czasie lipcowych upa∏ów. Nikt z cz∏onków Komisji nie uwa˝a∏ w tej sytuacji za potrzebny strój wizytowy. Po og∏oszeniu uchwa∏y Komisji doktorantce na g∏ow´ w∏o˝ono dowcipnie udekorowany biret (Doktorshut) oraz wyÊwietlono kilka zdj´ç prezentujàcych jà w drodze do doktoratu. Póêniejsze nieformalne spotkanie by∏o bardzo skromne. prof. dr hab. Piotr Ilnicki Katedra Ochrony i Kszta∏towania Ârodowiska

W

1. OPTY – okreÊlenie OPTYmalnego rozmieszczenia obserwacji w zak∏adanej lub modyfikowanej sieci geodezyjnej, 2. KUBA – obliczenie obj´toÊci (KUBAtury) mas ziemnych bry∏y ograniczonej wielobokami p∏askimi o znanych wspó∏rz´dnych x, y, z,

kowymi objaÊnieniami, których spe∏nienie powoduje za∏o˝enie zbiorów „na wejÊciu” opracowanych systemów. Rozkazy te, wraz z ich objaÊnieniami, wydawane sà w j´zyku polskim lub niemieckim. Programy te w wersji binarnej rozdano zainteresowanym tà problematykà uczestnikom Geodätische Woche – München 2006. Przewiduje si´ zestawienie przez wykonawc´ prac geodezyjnych wyników pomiarów zgodnie z jednym z sygnalizowanych programów jako zbioru „na wejÊciu, przes∏anie drogà internetowà (lub za poÊrednictwem dyskietki) tego zbioru do za∏o˝onego oÊrodka, skàd wykonawca otrzyma interesujàce Go wyniki. Opis proponowanych rozwiàzaƒ poruszonych czterech problemów geodezyjnych zosta∏ przedstawiony w „Allgemeine Vermessungs-Nachrichen” nr 6/2003, 3/2003, 3/2005 i 10/2005. System komputerowy identyfikacji punktów odniesienia i wyznaczenia przemieszczeƒ pionowych w sieci geodezyjnej dopuszczajàcy zmian´ kszta∏tu sieci pomi´dzy pomiarem wyjÊciowym i aktualnym zostanie przedstawiony na Geodätische Woche – Leipzig 2007. Stanis∏aw Lisiewicz

dniach 10-12 paêdziernika 2006 roku odby∏o si´ sympozjum Geodäetische Woche München 2006. W trakcie 8 sesji bardzo szeroko omawiane by∏y wyniki pomiarów grawimetrycznych na morzu, szczególnie w strefie podbiegunowej, zarówno Arktyki jak i Antarktyki, a tak˝e w Êrodkowej strefie Morza Âródziemnego. Tu wykryto rejon o najwi´kszej anomalii grawitacyjnej, nie spotykanej w innych cz´Êciach kuli ziemskiej, znajdujàcy si´ w po∏owie odleg∏oÊci pomi´dzy zachodnià cz´Êcià wyspy Krety a pó∏nocnym wybrze˝em Afryki. Stan polskiej sieci grawimetrycznej zaprezentowa∏ prof. Marcin Barlik z Instytutu Geodezji Wy˝szej i Astronomii Geodezyjnej Politechniki Warszawskiej. Autor niniejszego komunikatu przedstawi∏ w formie posteru referat: „Prüfung der Stabilität der Bezugspunkte und Bestimmung der Horizontalverschiebung von Objekte“ czyli „Identyfikacja punktów odniesienia i wyznaczenie przemieszczeƒ poziomych obiektu“. W tym samym referacie powiadomiono o za∏o˝eniu internetowego oÊrodka obliczeƒ zagadnieƒ geodezji in˝ynieryjnej. Obejmuje on w pierwszym etapie opracowane systemy komputerowe czterech zagadnieƒ:

18

Tydzieƒ Geodezyjny – Monachium 2006 3. PION – identyfikacja punktów odniesienia i wyznaczenie przemieszczeƒ PIONowych obiektu z wykorzystaniem niwelacji geometrycznej lub trygonometrycznej, 4. POZI – wyznaczenie mo z wzoru Ferrero, identyfikacja punktów odniesienia i wyznaczenie przemieszczeƒ POZIomych obiektu. Tymi samymi nazwami czteroznakowymi, uzupe∏nionymi na piàtym miejscu literà I, a wi´c OPTYI, KUBAI, PIONI oraz POZII oznaczono programy o charakterze edytorskim, wydajàce szczegó∏owe rozkazy wraz z dodat-

GRUDZIE¡ 2006

A

lready at the beginning of my host Ph.D. study year at the Department of Agriculture and Horticulture at Humboldt University in Berlin I heard about Doctoral Studies Program and one of offered courses on risk in agribusiness, which I definitely wanted to participate in. Finally I managed to do it because in the time between 26-30 June and 10-14 July 2006 at the Faculty of Agriculture and Horticulture at Humboldt University in Berlin was held two-week course on Risk Analysis and Risk Management in Agriculture: theory and applications, designed specially for Ph.D. students. The course is a part of the Doctoral Certificate Program in Agricultural Economics created by four faculties of leading german universities specializing in agriculture economics: Berlin, Göttingen, Halle, Halle-Wittenberg, Kiel, along with German Federal Agricultural Research Centre (FAL) and Agricultural Economic Section in Braunschweig. The main goal of The Doctoral Certificate Program is to offer permanent, structured training for doctoral students in the field of agricultural and food economics. Participation in the doctoral program is voluntary and is not a prerequisite for completing PhD studies. The aim of the Program is to increase educational quality and efficiency in dealing with dissertation topics through systematic instruction in relevant theories and methods. The Doctoral Certificate Program is based on modules which are offered in block formats. A one-week block is worth 3 credits, a two-week block 6 credits. After successful completion of the module (which means 100% attendance, completion of written/oral and practical assigments) every participant receives a certificate proving his/her course completion. In order to receive Doctoral Studies Program Certificate, one must complete 30 credit-point program, which means a successful completion of chosen set of courses. Doctoral studies stated as a third step in a consecutive public educational system in the European Union1, followed by bachelor and master studies, enquire high performance level of presented and defended dissertations throughout Europe. That is the reason why a multi-task and challenging set of modules has been introduced by Doctoral Studies Program, first: levels out disparities among dissertations of Ph.D. students coming from different countries having different knowledge backgrounds, second: provides access to today’s relevant agricultural and nutritional research areas. Risk analysis and risk management course was prepared by Prof. Dr Martin Odening – head of the Farm Management Group Division, Dr Norbert Hirschauer and Dr Oliver Mußhof – both Junior Professors, all from the Department of Agricultural Economics and Social Sciences of HU in Berlin (with a helping hand of Ph.D. stu-

dent: Xu Wei), and Dr Gunnar Breustedt – Junior Professor from the Department of Agricultural Economics from Christian Albrechts University in Kiel. The course scheme was divided into two parts: theoretical and empirical. Each of all eleven course topics, such as: Risk Measurement, Decision Theory, Risk Programming, Analysis and Management of Production and Price Risk, Hedging and Insurance, We-

ising around the city, visiting relatives or friends. Such trips pumped out our moods and willingness to learn more. Additionally our teaching staff was very friendly and helping. Most of us got individual instructions how to implement new learned skills in a sense of methodology or a model approach to our dissertations. I am very happy that I took part in the course: Risk Analysis and Risk Manage-

An unforgettable scientific experience Risk analysis and risk management in agriculture: theory and applications

2 6- 3 0 . 0 6 a n d 1 1- 1 5 . 0 7 . 2 0 0 6 Humboldt University in Berlin From left: Dr Olivier Mußhof, Krishna Kakumanu, Amjath Tharayil Shereef, Anna Zieliƒska, Silke Hüttel, Prof. Dr Martin Odening, Rodrigo Saldias, Sirirat Kiatpathomchai, Xu Wei. Photo taken by Wilhelm Reinhold

ather Derivatives, etc., had a theoretical introduction and practical evaluation. The theoretical part was designed to let participants understand following topics and practical one - to focus on the concepts of rational choice under uncertainty. We attended classes each day from 9.30 am to 5 pm with one hour break for lunch. The participants did not come only from Germany (Ph.D. student from Germany Silke Hüttel) but also from abroad. Among us was a person from Chile, Ghana, Ukraine, Thailand and two from India. The majority of participants were representing german universities, only me and my Ph.D. colleaque – Magda Âmiglak were representing foreign university - Agricultural University of Poznaƒ. Beside our scientific goals: hard work of learning and gaining new knowledge, we spent some of our leisure time together. After classes we went out to a coffee shop and drank our drinks, made jokes and had good time. Those who do dot live in Berlin, went sightseeing, cru-

ment in Agriculture. Apart from plenty of its scientific advantages, it was great to have the possibility of getting a closer look on departments’ research fields. I would like to thank all from the Humboldt University in Berlin for making my scholarship stay one of the most valuable in my life having hope that gained experience will not be lost in the mists of time. Ph.D. student Anna Zieliƒska University of Agriculture of Poznaƒ host Ph.D. student at Humboldt University in Berlin 1

Bologna Declaration: The Magna Charta of European Universities, 19.06.1999, Declaration: adoption of a system based on two main cycles that leads to a master or doctorate degree, followed by Praque Communiqué (2001): broadening the geographic and thematic scope, then Berlin Communiqué (2003): the doctoral level as the third cycle in Bologna Process.

19

GRUDZIE¡ 2006

XII posiedzenie Senatu Ciàg dalszy ze str. 8

nazw uczelni ju˝ ruszy∏a. Rektor doda∏, ˝e w sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i M∏odzie˝y wnioski uczelni z Wroc∏awia i Bydgoszczy przeg∏osowano jednomyÊlnie, natomiast na plenarnym posiedzeniu za przyj´ciem tej ustawy g∏osowa∏o 385 pos∏ów na 388 g∏osujàcych, czyli Sejm RP przyjà∏ t´ ustaw´ bardzo g∏adko. Dyskusja w Komisji Edukacji, Nauki i M∏odzie˝y oraz w Sejmie pozwala wyciàgaç pewne wnioski. Nast´pnie Rektor poinformowa∏, ˝e w AR w Szczecinie podj´to uchwa∏´ w sprawie zmiany nazwy na „Zachodniopomorski Uniwersytet Przyrodniczy w Szczecinie”, a niezb´dnà dokumentacj´ z∏o˝ono ju˝ w Ministerstwie. W Lublinie podj´to uchwa∏´ w sprawie zmiany nazwy na „Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie”. W Krakowie zaproponowano nazw´ „Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Ko∏∏àtaja w Krakowie”. Z tego wynika, ˝e ju˝ wkrótce b´dziemy otoczeni uniwersytetami (Szczecin, Wroc∏aw, Bydgoszcz), natomiast przyk∏adowo nowy uniwersytet w Bydgoszczy ma tylko 130 samodzielnych pracowników naukowych. Rektor przypomnia∏, ˝e ju˝ w marcu nasi prawnicy wskazali co nale˝y zrobiç, ˝eby t´ spraw´ za∏atwiç. W tym samym miesiàcu Pan Kanclerz informowa∏, ˝e zmiana nazwy Uczelni pociàgnie za sobà koszty rz´du 72 tys. z∏. W dniu 20 marca br. do Senackiej Komisji ds. Organizacji i Rozwoju Akademii przekazano projekt stosownej uchwa∏y oraz poproszono o zaopiniowanie wniosku w sprawie zmiany nazwy Uczelni. Na marcowym posiedzeniu Senatu podj´cie decyzji od∏o˝ono. D∏u˝szà dyskusj´ zakoƒczono wnioskiem o potrzebie dalszych konsultacji w tej sprawie. Nast´pnie o zmianie nazwy wypowiedzia∏y si´ wszystkie wydzia∏y oraz wszystkie senackie komisje. Rektor przypomnia∏, ˝e nazw´ „Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu” popiera∏ WL, WHiBZ, doktoranci, Senackie Komisje ds. Organizacji i Rozwoju Akademii, ds. Studiów, ds. Bud˝etu i Finansów. Nazwa „Uniwersytet Przyrodniczy im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu” nie znalaz∏a poparcia. Nazw´ „Uniwersytet Przyrodniczo-Technologiczny w Poznaniu” popiera∏ WTD, WNo˚i˚, WMiIÂ, doktoranci, pracownicy Studium J´zyków Obcych oraz Studium WFiS, Senacka Komisja ds. Organizacji i Rozwoju Akademii. Nazw´ „Uniwersytet Rolniczy w Poznaniu” popar∏ WO, studenci oraz Senacka Komisja ds. Kadr Naukowych. Nazw´ „Uniwersytet Rolniczo-LeÊny w Poznaniu” popar∏ WR, NSZZ „SolidarnoÊç”, Senackie Komisje ds. Bud˝etu i Finansów oraz ds.

20

Kadr Naukowych. Senacka Komisja ds. Nauki proponowa∏a nazw´ „Uniwersytet Przyrodniczo-Rolniczy w Poznaniu”. Nast´pnie Rektor przypomnia∏, ˝e na majowym posiedzeniu Senatu w kolejnych g∏osowaniach dochodzono do jednej, nowej nazwy, eliminujàc po drodze inne nazwy, które uzyskiwa∏y mniejsze poparcie. W koƒcowym g∏osowaniu, które dotyczy∏o nazwy „Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu”, zebrano 43 karty do g∏osowania. Ustalono nast´pujàcy wynik: 33 g∏osy „za”, 7 „przeciw”, 3 g∏osy „wstrzymujàce”. Rektor przypomnia∏, ˝e wtedy stwierdzi∏, i˝ proponowana uchwa∏a nie zosta∏a podj´ta, poniewa˝ wczeÊniej zak∏adano, ˝e nowa nazwa musi w g∏osowaniu uzyskaç poparcie wi´kszoÊci 2/3 statutowego sk∏adu Senatu. W czerwcu nasi prawnicy przygotowali d∏u˝szà opini´ w tej sprawie, w której mi´dzy innymi napisano: „Jak wynika z art. 18 ust. 1 prawa o szkolnictwie wy˝szym zmiana nazwy uczelni nast´puje w drodze ustawy, zatem nie Senat b´dzie decydowa∏ o nazwie Uczelni, lecz ustawodawca. Jak wynika z treÊci art. 255, w sytuacji kiedy uczelnia we w∏asnym zakresie nie wystàpi z inicjatywà zmiany nazwy, to ustawodawca wykona to we w∏asnym zakresie, bez uchwa∏y opiniujàcej Senatu”, itd. Rektor prof. E. Wàsowicz stwierdzi∏, ˝e na najbli˝szym posiedzeniu Senatu chcia∏by do tej sprawy wróciç i przeprowadziç ponowne g∏osowanie. W zwiàzku z tym poprosi∏ cz∏onków Wysokiego Senatu o zastanowienie si´ nad tà sprawà. Doda∏, ˝e – zgodnie z opinià naszych radców prawnych, której fragment odczyta∏ – chcia∏by postawiç pod g∏osowanie Senatu opini´ w sprawie zmiany nazwy Uczelni. Opinia Wysokiego Senatu (uchwa∏a) powinna byç g∏osowana zwyk∏à wi´kszoÊcià. Rektor podkreÊli∏, ˝e pod g∏osowanie chcia∏by postawiç dwie nazwy, które wy∏oniono w maju, i które pozosta∏y na koƒcu. Trzeba si´ nad tym zastanowiç i podjàç decyzj´. Nie powinniÊmy dalej z tym zwlekaç. Trzeba znaleêç rozwiàzanie i dojÊç do konsensusu w tej sprawie. Wiadomo, ˝e z wnioskiem o zmian´ nazwy Uczelni musimy wystàpiç do Ministerstwa. Taki wniosek musi byç po kolei opiniowany przez ró˝ne, wa˝ne gremia, czyli minie co najmniej kilka miesi´cy zanim on dotrze do Sejmu i do w∏aÊciwej komisji sejmowej. Rektor ponownie podkreÊli∏, ˝e wszystkie rady wydzia∏ów oraz wszystkie senackie komisje ju˝ si´ wypowiada∏y w tej sprawie. Teraz Wysoki Senat musi wybraç jednà z dwóch nazw. Tego nie zastàpi ˝aden sonda˝, poniewa˝ za wybór nazwy odpowiada

Senat Akademii. Do tej decyzji naprawd´ trzeba si´ zmobilizowaç. Koƒczàc swojà wypowiedê, Rektor zaznaczy∏, ˝e ten punkt obrad traktuje wy∏àcznie jako informacj´. Prorektor prof. L. Nogowski uwa˝a∏, ˝e ta sprawa musi byç za∏atwiona na najbli˝szym posiedzeniu Senatu. Trzeba braç pod uwag´, ˝e w przysz∏orocznej rekrutacji kandydaci np. na kierunek rolnictwo b´dà mogli wybieraç mi´dzy studiami na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wroc∏awiu, Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy, na Uniwersytecie Przyrodniczym w Szczecinie oraz na Akademii Rolniczej w Poznaniu. Mówca przyzna∏, ˝e przymiotnik oddajàcy zakres dzia∏alnoÊci naszej Uczelni jest wa˝ny, ale najwa˝niejszy jest cz∏on „Uniwersytet”. Pan Rektor nie tylko informowa∏ o wynikach g∏osowania w Sejmie RP nad stosownà ustawà, ale mówi∏ tak˝e, jak g∏osowa∏y senaty zainteresowanych uczelni. Najcz´Êciej g∏osowania by∏y jednomyÊlne. Przy takim stanowisku senatu konkretnej uczelni inne gremia, które opiniujà projekt zmiany nazwy i decydujà o tym, czy projekt ustawy dojdzie do Sejmu RP, podchodzà do takiej sprawy zupe∏nie inaczej ni˝ w sytuacji, gdy g∏osowanie nad stosownà uchwa∏à jest bardzo „rozstrzelone”. Reasumujàc, mówca bardzo mocno apelowa∏, ˝eby nie opóêniaç podj´cia decyzji przez Senat, bo ta sprawa nie mo˝e ju˝ d∏u˝ej czekaç. Przyj´cie trybu wyboru bieg∏ego rewidenta Senat wybra∏ spoÊród swoich cz∏onków komisj´ przetargowà powo∏anà w celu wy∏onienia bieg∏ego rewidenta do badania rocznego sprawozdania finansowego Akademii. Przyj´cie protoko∏u XI posiedzenia Senatu – zosta∏ przyj´ty. Komunikaty O naszym udziale w IX Poznaƒskim Festiwalu Nauki i Sztuki. Prorektor prof. Grzegorz Skrzypczak podzi´kowa∏ wszystkim pracownikom AR, a tak˝e studentom, którzy uczestniczyli w IX Poznaƒskim Festiwalu Nauki i Sztuki. Jak co roku byliÊmy bardzo aktywni. Wszystkim, którzy przyczynili si´ do organizacji kolejnej edycji Festiwalu, prof. S. Lorenc – przewodniczàcy Kolegium Rektorów Miasta Poznania przekaza∏ pisemne podzi´kowania, które Panowie Dziekani wr´czà poszczególnym osobom. Podobne, pisemne podzi´kowania otrzymajà tak˝e opiekunowie kó∏ studenckich, które tak˝e aktywnie w∏àczy∏y si´ do

GRUDZIE¡ 2006

organizacji ró˝nych imprez. Ogó∏em w ramach IX Poznaƒskiego Festiwalu Nauki i Sztuki Akademia Rolnicza zorganizowa∏a 32 imprezy, w tym: wyk∏ady, prezentacje, pokazy, warsztaty, wystawy, a tak˝e jeden spektakl s∏owno-muzyczny, czyli w∏àczyliÊmy si´ równie˝ w nurt sztuki obecny na tym Festiwalu. Mówca podkreÊli∏, ˝e w tym roku najwi´kszà aktywnoÊç wykaza∏y jednostki Wydzia∏u MiIÂ, za co serdecznie podzi´kowa∏ dziekanowi Cz. Szafraƒskiemu. Prorektor podkreÊli∏, ˝e za rok b´dzie organizowany jubileuszowy X Festiwal. Doda∏, ˝e w tym celu ju˝ odby∏o si´ pierwsze posiedzenie komitetu organizacyjnego, poniewa˝ wszystkim zale˝y na tym, ˝eby ten jubileuszowy festiwal zorganizowaç z jak najwi´kszym rozmachem. Na ekranie mówca zaprezentowa∏ szczegó∏owe zestawienie wszystkich imprez, które wydzia∏y, jednostki ogólnouczelniane, katedry i studenckie ko∏a naukowe zorganizowa∏y w ramach IX Festiwalu. O naszym udziale w Polagrze-Farm 2006. Nast´pnie Prorektor prof. G. Skrzypczak poinformowa∏, ˝e ró˝ne jednostki naszej Uczelni bardzo dobrze zaprezentowa∏y si´ tak˝e w ramach ró˝nych imprez organizowanych przy okazji Targów POLAGRA-FARM 2006. Dwa stanowiska obs∏ugiwa∏y jednostki z Wydzia∏u Ogrodniczego (Katedra Nawo˝enia RoÊlin Ogrodniczych oraz Katedra RoÊlin Ozdobnych). Z∏oty Medal Krajowej Wystawy Ogrodniczej przyznano prezentowanej przez naszà Katedr´ nowej technologii – „aeroponicznej uprawie roÊlin”. Mówca poinformowa∏ równie˝, ˝e nasze jednostki, w tym zak∏ady doÊwiadczalne, prezentowa∏y swoje osiàgni´cia hodowlane podczas XXI Krajowej Wystawy Zwierzàt Hodowlanych. W wi´kszoÊci prezentowaliÊmy ró˝ne rasy owiec, ale Katedra Hodowli i Produkcji Trzody Chlewnej wspólnie z kilkoma producentami zaprezentowa∏a Êwinie ras z∏otnickiej bia∏ej i z∏otnickiej pstrej. Owce wystawiane przez nasze jednostki zdoby∏y po 1 tytule championa oraz wicechampiona oraz 15 z∏otych i 4 srebrne medale XXI Krajowej Wystawy Zwierzàt Hodowlanych. Prorektor prof. G. Skrzypczak podzi´kowa∏ wszystkim ekspertom, którzy uczestniczyli w Targach POLAGRA-FARM 2006 i pomagali JM Rektorowi, jako przewodniczàcemu sàdu konkursowego, który ocenia∏ i wyró˝nia∏ towary, produkty i osiàgni´cia poszczególnych wystawców na Targach POLAGRA-FOOD. Mówca doda∏, ˝e równie˝ uczestniczy∏ w pracach sàdu konkursowego w cz´Êci dotyczàcej Targów POLAGRA-FARM. Podzi´kowa∏ tak˝e wszystkim wspó∏pracownikom z AR, którzy pomagali mu w tej spo∏ecznej pracy, oceniajàc produkty wystawiane na targach.

O uroczystoÊciach uczelnianych. Rektor poinformowa∏, ˝e w dniu 21 listopada br., czyli w uchwalonym przez Senat Dniu Patrona Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu, odb´dà si´ w dwóch turach uroczystoÊci wr´czenia dyplomów doktorom habilitowanym oraz doktorom, a tak˝e wr´czenie medali „Zas∏u˝ony dla Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu”. Rektor poinformowa∏ równie˝, ˝e – z inicjatywy Stowarzyszenia Absolwentów AR – w poniedzia∏ek 20 listopada br. rozpocznà si´ w Kolegium Rungego uroczystoÊci zwiàzane z: 85-leciem powo∏ania studiów rolniczo-leÊnych w Poznaniu, 55. rocznicà powstania Wy˝szej Szko∏y Rolniczej w Poznaniu oraz 10. rocznicà nadania naszej Uczelni imienia Augusta Cieszkowskiego.

w nauce przeznaczaç 80% dotacji, a 20% na utrzymanie wszystkich uczelni, bo to by∏yby prawid∏owe proporcje. Ten proces potrwa kilka lat. Ministerstwo zamierza wprowadziç nast´pujàcy algorytm przy dzieleniu dotacji: 70% kwoty b´dzie przyznawane na podstawie lat poprzednich, 30% kwoty b´dzie stanowi∏a „cz´Êç ruchoma”, przy czym w tej cz´Êci 35% b´dzie uzale˝nione od liczby studentów, 35% b´dzie uzale˝nione od liczby pracowników naukowych (dr i dr hab.), 5% b´dzie uzale˝nione od sk∏adnika badawczego, 5% b´dzie uzale˝nione od mi´dzynarodowej wymiany studentów, 10% b´dzie zale˝ne od stosunku liczby studentów do liczby pracowników, 10% b´dzie uzale˝nione od posiadanych uprawnieƒ. Dopiero ˝ycie poka˝e, jak wspomniane sk∏adniki algorytmu wp∏ynà na wysokoÊç dotacji.

O dotacji na „dworek”. Nast´pnie Rektor z poinformowa∏ o przyznanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego dotacji celowej w kwocie 1,6 mln z∏ na dofinansowanie zadania wprowadzonego do Spisu zadaƒ inwestycyjnych szkó∏ wy˝szych MNiSzW (nr 623) pod nazwà „Przebudowa zabytkowego dworku na cele naukowo-dydaktyczne”. Jest do druga dotacja na ten sam cel, bo wiadomo, ˝e wczeÊniej otrzymaliÊmy ju˝ oko∏o 1,2 mln z∏ z Lasów Paƒstwowych. Mówca pogratulowa∏ i jednoczeÊnie wyrazi∏ podzi´kowanie prorektorowi Januszowi Nowackiemu oraz Panu Kanclerzowi za podj´cie w Ministerstwie tak owocnych staraƒ o pozyskanie dodatkowych Êrodków, które uda∏o si´ zdobyç w ciàgu roku, co wcale nie jest ∏atwe. Rektor stwierdzi∏, ˝e pozyskana dotacja pozwoli na zakoƒczenie remontu dworku w planowanym terminie. Doda∏, ˝e jest to dobry przyk∏ad na to, ˝e pewne uchwa∏y Senatu u∏atwiajà tak˝e podejmowanie staraƒ o dodatkowe Êrodki finansowe.

Wieƒce w dniu Wszystkich Âwi´tych. Rektor poinformowa∏, ˝e – zgodnie z dotychczasowà tradycjà – przy okazji dnia Wszystkich Âwi´tych w imieniu ca∏ej Uczelni b´dà sk∏adane wieƒce w krypcie Cieszkowskich w Wierzenicy (prof. M. Maƒka) oraz na cmentarzu przy ul. Lutyckiej (prorektor prof. L. Nogowski).

O bud˝ecie nauki. Nast´pnie Rektor podzieli∏ si´ informacjami z jednego ze spotkaƒ z ministrem S. Jurgà, który informowa∏, ˝e bud˝et szkolnictwa wy˝szego na rok nast´pny (ponad 5,9 mld z∏) ma byç o 1,8% wy˝szy (w stosunku do 2006 r.), ale realnie b´dzie ni˝szy o 0,6%. Ministerstwo jeszcze walczy o dodatkowe 360 mln z∏. Zgodnie z zapisami art. 94 ustawy Prawo o szkolnictwie wy˝szym Ministerstwo chce przy podziale dotacji wprowadziç algorytm zadaniowy, majàcy charakter prorozwojowy. On b´dzie kszta∏towa∏ naszà przysz∏oÊciowà polityk´. Do tej pory generalnie by∏o tak, ˝e 96% dotacji bud˝etowej Ministerstwo przeznacza∏o na p∏ace, a 4% na utrzymanie uczelni. W naszym przypadku dotàd jest tak, ˝e ministerialna dotacja nie starcza na nasze p∏ace. Ministerstwo dà˝y do tego, ˝eby za kilka lat na p∏ace

Wolne g∏osy i wnioski Prof. M. Maƒka powiedzia∏a, ˝e na niedawnym spotkaniu, które kilka dni temu odby∏o si´ w oÊrodku PAN-owskim, minister M. Kleiber informowa∏ o nowych mo˝liwoÊciach finansowania zadaƒ badawczych przez Uni´ Europejskà. NowoÊç polega na tym, ˝e poczàwszy od 2007 r. pewna cz´Êç pieni´dzy unijnych (ok. 40% Êrodków przeznaczonych na badania) zostanie przeznaczona na dwa typy grantów: dla m∏odych naukowców (od 2 do 8 lat po doktoracie + ewentualnie 2 lata urlopu macierzyƒskiego) oraz dla zespo∏ów. Nowe granty sà przewidziane dla naukowców prowadzàcych tzw. badania frontier research, czyli na granicach poznania. Finansowanie b´dzie w 100% i nie trzeba koniecznie powiedzieç, co z tych badaƒ wyniknie. Mogà to byç idee ca∏kiem nowe, Êwiatoburcze i niepewne, byle by∏y interesujàce poznawczo. Przyznawanie Êrodków na te granty pozostanie wy∏àcznie w r´kach naukowców, chocia˝ dotàd g∏ównie urz´dnicy zajmowali si´ rozdzia∏em pieni´dzy unijnych. W tym celu powsta∏a Europejska Rada Badaƒ. Prof. M. Kleiber bardzo zach´ca∏ do tego, ˝eby zapoznaç si´ z nowymi mo˝liwoÊciami i staraç si´ o pozyskanie tych grantów. Projekty muszà byç du˝e, poniewa˝ grant dla m∏odego naukowca wyniesie minimum 50 tys. euro rocznie, a dla zespo∏u minimum 100 tys. euro rocznie. ms (wykorzystano protokó∏ sporzàdzony przez mgr. Wojciecha Grottela).

21

GRUDZIE¡ 2006

OCHRONA W¸ASNOÂCI INTELEKTUALNEJ W PRO – INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSCE

W

paêdzierniku br FSNT NOT Rada w Poznaniu w partnerstwie z poznaƒskà Fundacjà Rozwoju Regionów PRO – REGIO rozpocz´∏a realizacj´ projektu pt: OCHRONA W¸ASNOÂCI INTELEKTUALNEJ W PRO – INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSCE. Projekt realizowany jest w ramach Programu ZPORR, dzia∏ania 2.6. Regionalne strategie innowacyjne i transfer wiedzy, a wspó∏finansowany ze Êrodków Europejskiego Funduszu Spo∏ecznego i bud˝etu paƒstwa.

terminy szkoleƒ – 06.02.2007, 13.02.2007, 20.02.2007, 27.02.2007 r. W trakcie kolejnych szkoleƒ zgodnie z sugestiami beneficjentów omówione zostanà takie tematy jak: • umowy o korzystanie z praw wy∏àcznych w obrocie krajowym i zagranicznym • ochrona mi´dzynarodowa

G∏ówny cel projektu to: • zwi´kszenie ÊwiadomoÊci pracowników sektora B+R, przedsi´biorstw, oraz instytucji otoczenia biznesu na temat ochrony praw w∏asnoÊci intelektualnej (ang. IPR) • podniesienie kwalifikacji ww. beneficjentów w dziedzinie pozyskiwania i zarzàdzania grantami przeznaczanymi na finansowanie innowacji. Wsparcie proponowane w ramach projektu ma charakter kompleksowy i polega na przeprowadzeniu serii szkoleƒ oraz stworzeniu punktu konsultacyjnego, w którym pracownicy naukowi uzyskajà szczegó∏owe informacje na temat zagadnieƒ obj´tych projektem.

• ochrona wzorów przemys∏owych i znaków towarowych • ochrona w∏asnoÊci intelektualnej na podstawie prawa autorskiego Dodatkowo oferujemy mo˝liwoÊç skorzystania z us∏ug punktu konsultacyjnego, w którym oprócz wybranych przez Paƒstwa zagadnieƒ z zakresu IPR mo˝na uzyskaç informacje na temat finansowania projektów zwiàzanych z szeroko rozumianà dzia∏alnoÊcià innowacyjnà podejmowanà przez naukowców.

Szkolenia prowadzone sà w formie jednodniowego bloku przez rzecznika patentowego oraz specjalistów – praktyków z zakresu prawa w∏asnoÊci intelektualnej, a ich zakres jest ustalany na podstawie zapotrzebowania tematycznego zg∏aszanego przez beneficjentów. O przyj´ciu na szkolenie w wyznaczonym terminie decyduje kolejnoÊç zg∏oszeƒ. Ka˝dorazowo na szkolenie zakwalifikowanych zostaje pierwszych 12 osób. Udzia∏ w szkoleniach jest bezp∏atny.

Rzecznik patentowy udziela Paƒstwu indywidualnych konsultacji w Êrody w godz. 14.00 - 20.00 oraz czwartki w godz. 8.30 – 14.30. BezpoÊredni kontakt z rzecznikiem: tel. (061) 853-68-73 lub 503 912 925.

Szkolenia odbywajà si´ w siedzibie FSNT NOT Rada w Poznaniu przy ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznaƒ, sala nr 117, w godzinach 9.00 – 15.30. Wszyscy uczestnicy otrzymujà materia∏y szkoleniowe oraz certyfikaty udzia∏u w szkoleniu.

Wszystkie osoby zainteresowane wzi´ciem udzia∏u w projekcie zapraszamy do odwiedzenia stron internetowych http://www.proregio.org.pl/ lub http://poznan.not.org.pl na których znajdziecie Paƒstwo formularz zg∏oszeniowy na szkolenia oraz dodatkowe informacje na temat projektu.

W pierwszych miesiàcach realizacji projektu naukowcy oraz przedsi´biorcy uczestniczyli w szkoleniach dotyczàcych problematyki podstawowych kategorii ochronnych i warunków do uzyskania ochrony intelektualnej. W pierwszych miesiàcach przysz∏ego roku poruszone zostanà nast´pujàce zagadnienia: • Dokumentacja zg∏oszeniowa dla uzyskania ochrony – terminy szkoleƒ – 09.01.2007, 16.01.2007, 23.01.2007, 30.01.2007 r. • Podstawowe badania w celu ustalenia warunków do zapewnienia ochrony prawno – patentowej –

22

• post´powania sporne i odwo∏awcze w sprawach z zakresu wynalazczoÊci

Konsultant z zakresu finansowania innowacji jest do Paƒstwa dyspozycji w poniedzia∏ki w godz. 15.00 – 19.00. BezpoÊredni kontakt z konsultantem: tel. 604 420 549.

Anna Tomtas – Anders Fundacja Rozwoju Regionów PRO – REGIO Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE e-mail [email protected] tel 061 855 05 28, tel/fax 061 855 05 29 www.proregio.org.pl

GRUDZIE¡ 2006

100. rocznica Êmierci ks. dr. Jana Dzier˝ona

Z

inicjatywy Ko∏a Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, dnia 29 wrzeÊnia br. w budynku Biblioteki G∏ównej odby∏o si´ otwarcie wystawy: W setnà rocznic´ Êmierci ks. dr. Jana Dzier˝ona. Uroczystemu otwarciu, którego dokona∏ dziekan Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt prof. dr hab. Zdzis∏aw Wilkaniec, towarzyszy∏o okolicznoÊciowe seminarium, w którym uczestniczyli zaproszeni bibliotekarze, pszczelarze, sympatycy biblioteki. Referaty wyg∏osili: prof. dr hab. Bogdan K´dzia – „Propolis”, dr in˝. Monika Fliszkiewicz – „Pszczo∏y i roÊliny – wspó∏zale˝noÊci”, dr in˝. Karol Giejdasz – „Partenogeneza u pszczó∏ – odkrycie ks. Jana Dzier˝ona w Êwietle wspó∏czesnych badaƒ, mgr Weronika Banaszak-Cibicka – „Pszczo∏y znane i mniej znane” oraz mgr in˝. Roman Tomaszewski – „Reformator” Prawdziwie bibliotekarskim akcentem by∏o przeprowadzenie konkursu literackiego. Polega∏ on na przydzieleniu w∏aÊciwym autorom szeÊciu fragmentów utworów poetyckich. Zwyci´zcà zosta∏a Anna Zalewska z Biblioteki Centrum Szkolenia Wojsk Làdowych im. Stefana Czarnieckiego w Poznaniu. Atrakcyjne nagrody ufundowali sponsorzy: Wojewódzki Zwiàzek Pszczelarzy i firma Bartpol. Postaç ksi´dza dr. Jana Dzier˝ona, sta∏a si´ legendà i jak to cz´sto z legendami bywa zatraci∏a si´ granica mi´dzy mitem a rzeczywistoÊcià. W niepotrzebnej dyskusji nad niewàtpliwà polskoÊcià wielkiego Âlàzaka, w walce o kresk´ nad n i pomniki zagubiono w pewnym momencie cz∏owieka. Âwiatowej s∏awy pszczelarz urodzi∏ si´ 16 stycznia 1811 roku w ¸owkowicach pod Kluczborkiem. Uniwersyteckie studia teologiczne ukoƒczy∏ we Wroc∏awiu. Od wczesnej m∏odoÊci poÊwi´ci∏ si´ pszczelarstwu, dochodzàc w tej dziedzinie do zdumiewajàcych osiàgni´ç. Odkrywca zjawiska partenogenezy u pszczó∏, konstruktor pierwszego polskiego ula rozbieralnego. Autor pi´ciu ksià˝ek i prawdopodobnie oko∏o 800 (!) artyku∏ów. Wydawca czasopisma „Bienenfreund aus Schlesien” 1854-1856. Wspó∏ inicjator dorocznych w´drownych spotkaƒ pszczelarzy Rzeszy i Austro-W´gier. Odznaczony dziesi´cioma orderami przez w∏adców ró˝nych paƒstw. Doktor honoris causa Uniwersytetu w Monachium.

Jan Dzier˝on napisa∏ o sobie w 1845 r. na ∏amach „Frauendorfer Blätter”, ˝e jest prorokiem i reformatorem pszczelarstwa. Nie by∏y to s∏owa zarozumialca, lecz wizjonera. Dumny potomek wolnych ch∏opów polskich w swej pracy kierowa∏ si´ wyjàtkowà bystroÊcià i umiej´tnoÊcià logicznego myÊlenia. W ˝yciu nieprzejednanym umi∏owaniem prawdy, wiernoÊcià dla zasad i niezale˝noÊcià poglàdów. Te cechy po∏àczone z odwagà przejawia∏y si´ m.in. w pisanych przez Dzier˝ona artyku∏ach do gazet niemieckich, w których wyst´powa∏ przeciwko niesprawiedliwoÊci spo∏ecznej spotykajàcej jego rodaków oraz odrzuceniu dogmatu o nieomylnoÊci papie˝a. Zmar∏ w rodzinnych ¸owkowicach 26 paêdziernika 1906 roku. Wystawa przypomnia∏a sylwetk´ najwi´kszego pszczelarza nowoczesnej Europy na tle historii polskiego i Êwiatowego pszczelarstwa. Dlatego nale˝y jà odbieraç w kilku aspektach. Jan Dzier˝on jako dziedzic prekursorów naukowego pszczelnictwa. Dalej jako ogniwo dorobku polskiego pszczelarstwa. Wreszcie zebrany, bogaty materia∏ przedstawia sylwetk´ i dorobek samego Dzier˝ona. Muzeum im. Jana Dzier˝ona w Kluczborku przekaza∏o elektronicznà kopi´ obrazu Stefana Dylewskiego „ Jan Dzier˝on”. Niewàtpliwà atrakcjà by∏o wystawienie w dniu otwarcia zwiàzanych z tematem starodruków ze zbiorów Biblioteki G∏ównej AR. WÊród nich prawdziwego skarbu: jednego z pierwszych polskich zielników-herbarzy, Hieronima Spiczyƒskiego z 1568 r. Ponadto na wystawie zaprezentowano rzadko oglàdany obraz – grafik´ Piotra Norblina „Bartnik”, którego doskona∏à fotokopi´, na specjalne zamówienie, u˝yczy∏o nieodp∏atnie Muzeum Ksià˝àt Czartoryskich w Krakowie. Tak bogata wystawa, jak i towarzyszàce jej otwarciu seminarium mog∏y dojÊç do skutku jedynie dzi´ki wspó∏pracy Biblioteki i Katedry Hodowli Owadów U˝ytkowych. Mamy nadziej´, ˝e b´dzie to poczàtek nowych form kontaktów Biblioteki G∏ównej z innymi jednostkami naukowymi naszej Uczelni. mgr Mariusz Polarczyk dyrektor Biblioteki G∏ównej AR

23

GRUDZIE¡ 2006

W

nietypowym terminie – sobota w po∏owie wrzeÊnia – wybraliÊmy si´ na zwiedzanie niektórych atrakcji Parku Narodowego „UjÊcie Warty” i Parku Krajobrazowego o tej samej nazwie. Bogaty program wyjazdu przygotowany przez Biuro Imprez Turystycznych i Kulturalnych „Semafor” z Poznania wymusi∏ wyjazd o godzinie szóstej rano. Dzi´ki temu ju˝ przed dziewiàtà dojechaliÊmy do S∏oƒska, który by∏ dla nas bramà wjazdowà na teren parku. Historia tej miejscowoÊci ÊciÊle wià˝e si´ z rycerskim zakonem Joannitów. MieÊci∏a si´ tu siedziba wielkiego mistrza tego zakonu. Po Joannitach pozosta∏ w S∏oƒsku koÊció∏ z 1. po∏owy XVI wieku z interesujàcym wyposa˝eniem wn´trza oraz ruiny zamku zniszczonego w czasie ostatniej wojny, a podpalonego w 1975 roku! ZwiedziliÊmy równie˝ ciekawà wystaw´ pamiàtek regionalnych. Utworzony w 2001 roku Park Narodowy „UjÊcie Warty” jest najm∏odszym polskim parkiem narodowym, ale tereny rozlewisk nadwarciaƒskich w pobli˝u ujÊcia tej rzeki do Odry podlega∏y ju˝ wczeÊniej ró˝nym formom ochrony. Obecny charakter tych terenów jest w znacznym stopniu efektem prac regulacyjnych prowadzonych w XVIII wieku. Usypano wtedy wa∏y przeciwpowodziowe i umo˝liwiono rolnicze u˝ytkowanie znacznej cz´Êci szerokiej pradoliny. Przeprowadzone prace zmieni∏y radykalnie warunki przyrodnicze, ale dzi´ki temu po-

24

wsta∏y unikalne siedliska dla wielu gatunków ptaków. W∏aÊnie te siedliska podlegajà obecnie ochronie. Niektóre tereny parku tworzà zbiornik retencyjny i sà okresowo zalewane przez wod´, a wahania jej poziomu dochodzà nawet do czterech metrów. Na teren parku narodowego weszliÊmy „ptasim szlakiem”, czyli drogà spacerowà prowadzàcà przez tereny zaliczane do naj-

Po zjedzeniu obiadu w S∏oƒsku pojechaliÊmy do po∏o˝onej na wysokim brzegu Odry miejscowoÊci Owczary. By∏o tu niegdyÊ grodzisko, a w XIII i XIV wieku nawet siedziba biskupów lubuskich, ale my chcieliÊmy zobaczyç przede wszystkim Muzeum ¸àki, a nast´pnie – znowu pod fachowà opiekà p. Izy Engel – ruszyliÊmy na Êcie˝k´ przyrodniczà prowadzàcà wokó∏ Owczar,

Tam, gdzie koƒczy si´ Warta (wycieczka ko∏a PTTK) bardziej atrakcyjnych. W´drowaliÊmy wzd∏u˝ rzeczki Postomii (to jeden z dop∏ywów Warty) powoli i z cz´stymi przystankami, bowiem w bli˝szym i dalszym sàsiedztwie trasy mogliÊmy podziwiaç nieprzeliczalnà wr´cz liczb´ ptaków ró˝nych gatunków. Najwi´cej by∏o ˝erujàcych g´si, ale widzieliÊmy te˝ ˝urawie i perkozy, b∏otniaka stawowego, a nawet or∏a bielika, bia∏à czapl´ i wiele innych. W ich rozpoznawaniu pomaga∏a nam pani Iza Engel z miejscowego Biura Turystyki Przyrodniczej „Dudek”.

wÊród lasów zboczowych i muraw kserotermicznych. Mi´dzy wieloma okazami flory znaleêliÊmy m.in. takie unikaty, jak ostnica w∏osowata i miko∏ajek polny. Po tych emocjach przyrodniczych pojechaliÊmy do Kostrzyna. To tutaj Warta wpada do Odry. Jest oczywiste, ˝e w takim miejscu ju˝ dawno istnia∏ gród, który w XIV wieku otrzyma∏ prawa miejskie. W po∏owie XVI wieku powsta∏a twierdza, b´dàca wybitnym osiàgni´ciem sztuki fortyfikacyjnej, a tak˝e architektonicznej. Fragmenty twierdzy zachowa∏y si´ do dzisiaj i mo˝na je zwiedzaç. Kostrzyn jest jedynym miastem w Europie, które nie zosta∏o odbudowane po zniszczeniach z czasów II wojny Êwiatowej. Czytelne sà granice placów i przebieg ulic, ale z budynków pozosta∏y jedynie piwnice i fundamenty. W podobnym stopniu zachowane sà pozosta∏oÊci koÊcio∏a i zamku. S∏oƒce ju˝ wyraênie zmierza∏o ku zachodowi, gdy po˝egnaliÊmy oprowadzajàcego nas po „Kostrzyƒskich Pompejach” pana Józefa Piàtkowskiego i wróciliÊmy do punktu wyjÊcia, czyli w rejon S∏oƒska. Na poczàtku XX wieku dooko∏a zbiornika retencyjnego zbudowano stacje pomp, których zadaniem by∏o przepompowywanie wody z polderów le˝àcych po zewn´trznej stronie wa∏ów do zbiornika zalewowego. Przy jednej z takich przepompowni czeka∏o na nas ognisko. Wtedy okaza∏o si´, ˝e towarzyszàcy nam przez ca∏y dzieƒ szef Biura „Semafor”, pan Maciej Rosa przywióz∏ w autokarze spory zestaw instrumentów muzycznych, które zosta∏y teraz we w∏aÊciwy sposób wykorzystane. Chóralne Êpiewy z akompaniamentem nios∏y si´ po nadwarciaƒskich polderach do póênych godzin. Do Poznania wróciliÊmy zgodnie z planem dopiero oko∏o pó∏nocy. Organizacja i pilota˝ wycieczki to dzie∏o pani Patrycji Owczarzak (równie˝ z Biura „Semafor”), której profesjonalizm spotka∏ si´ z naszym du˝ym uznaniem. Do poziomu Organizatorów dostosowa∏a si´ pogoda. Sàdz´, ˝e wszyscy uczestnicy (a autokar by∏ w ca∏oÊci zape∏niony) wrócili do domów zadowoleni. Jerzy Âwigoƒ

fot.: Maria Ciemniewska

GRUDZIE¡ 2006

Bia∏a? … – Jasne! Zawsze myÊla∏am, ˝e pociàg zatrzymuje si´ w polu tylko z przyczyn technicznych, ale tym razem by∏a to … stacja! WysiedliÊmy w ósemk´ – siedmioro studentów i nasz opiekun dr P. Lewandowski, w szczerym polu. By∏ poniedzia∏ek (o dziwo nie „czarny”, choç tak si´ zapowiada∏o!) 4. wrzeÊnia bie˝àcego roku. RuszyliÊmy w kierunku Bia∏ej – miejscowoÊci docelowej naszego obozu naukowego. PrzybyliÊmy tu na zaproszenie starosty powiatu czarnkowsko–trzcianeckiego, by przeprowadziç inwentaryzacj´ przyrodniczà fragmentu doliny Noteci oraz stworzyç plan inwentaryzacyjny zabytkowego parku w Bia∏ej. Nast´pnego dnia po pysznym Êniadanku ruszyliÊmy w teren. Cz´Êç grupy uda∏a si´ do parku, by stworzyç wst´pny szkic terenu, gdy˝ nie dysponowaliÊmy ˝adnym podk∏adem geodezyjnym. Park w Bia∏ej na mapach by∏ jednà, wielkà „bia∏à plamà”. Reszta grupy uda∏a si´ do doliny Noteci, by zajàç si´ inwentaryzacjà. Podzieleni na pary, wyposa˝eni w wysokoÊciomierze, mapy, miary i odpowiedni strój dzielni badacze przemierzali ∏àki, pola i zaroÊla, wspinajàc si´ na ambony myÊliwskie w celu obserwacji zwierzàt i terenu. Symbolem wyjazdu sta∏y si´ czerwone kalosze do kolan, które doskonale sprawdza∏y si´ w podmok∏ym i zaroÊni´tym ternie pi´knej doliny Noteci. Po tygodniu prac inwentaryzacyjnych stworzyliÊmy dokumentacj´ ternu, wst´pne mapy, których szczegó∏owe opracowanie zajmie nam kilka najbli˝szych tygodni. Na zakoƒczenie obozu wybraliÊmy si´ na jednodniowy sp∏yw kajakowy Drawà. Mamy nadziej´, ˝e przetarte szlaki (nie tylko kajakowe) zezwolà nam w przysz∏oÊci kontynuowaç wspó∏prac´ ze starostwem czarnkowsko-trzcianeckim. A na has∏o Bia∏a! b´dzie gromki odzew cz∏onków naszego Ko∏a „Jasne!” (i nie b´dzie chodzi∏o o piwo, a mo˝e… jednak?). Katarzyna Jauksz studentka IV R. O (prywatnie – w∏aÊcicielka czerwonych, hitowych kaloszy)

fot. K. Jauksz, K. Kochanka