Egz. nr 1

Jednostka projektowania:

ema

Spółka z o.o.

03 243 Warszawa ul. Hieronima 4 tel.499 65 88 , fax. 811 80 07

Nazwa obiektu:

Przebudowa ulicy Gwiaździstej na odc. Armii Krajowej - pętla autobusowa Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa Urząd Dzielnicy Bielany Ul. Przybyszewskiego 70/72 Nazwa opracowania: SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT Zespół projektowy: Stanowisko: Imię i Nazwisko

Opracował:

Jarosław Dobosz

Nr upr.

-

Warszawa, listopad 2008

Podpis

Spis zawartości:

I. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT DROGI KANALIZACJA DESZCZOWA LINIE ENERGETYCZNE OŚWIETLENIE SYGNALIZACJA ŚWIETLNA ZIELEŃ TELETECHNIKA

Warszawa, listopad 2008

Jednostka projektowania:

ema

Spółka z o.o.

03 243 Warszawa ul. Hieronima 4 tel.499 65 88 , fax. 811 80 07

Nazwa obiektu:

Przebudowa ulicy Gwiaździstej na odcinku od Aleji Armii Krajowej do pętli autobusowej Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa Urząd Dzielnicy Bielany Ul. Przybyszewskiego 70/72 Branża:

Faza: DROGI

PBW

Nazwa opracowania:

SPECYFIKACJA TECHNICZNA Zespół projektowy: Stanowisko: Imię i Nazwisko

Opracował:

Jarosława Dobosz

Nr upr.

-

Warszawa , listopad 2008

Podpis

D-M. 00.00.00. Wymagania ogólne 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej Specyfikacja Techniczna D-M.00.00.00 WYMAGANIA OGÓLNE odnosi się do wymagań wspólnych dla poszczególnych wymagań technicznych dotyczących wykonania i odbioru Robót, które zostaną wykonane w ramach PRZEBUDOWY ULICY GWIAŹDZISTEJ, na odcinku od Aleji Armii Krajowej do petli autobusowej. Zapis Polskie Normy użyty w Specyfikacjach należy rozumieć jako „Polskie Normy lub ich odpowiedniki”, których wymagania techniczne są zgodne z normami międzynarodowymi. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacje Techniczne stanowią część Dokumentów Przetargowych i Kontraktowych i należy je stosować w zlecaniu i wykonaniu Robót opisanych w podpunkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST 1.3.1.

Wymagania ogólne należy rozumieć i stosować w powiązaniu z niżej wymienionymi Specyfikacjami Technicznymi:

ROBOTY DROGOWE: D.02.00.00. ROBOTY ZIEMNE D.02.01.01. Wykonanie wykopów D.02.03.01. Wykonanie nasypów D.04.00.00. PODBUDOWY D.04.01.01. Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczaniem podłoża D.04.02.01. Wykonanie warstwy odsączającej lub odcinającej D-04.03.01. Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych D.04.04.02. Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie D.04.05.01. Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem D.04.07.01. Podbudowa z betonu asfaltowego D.05.00.00. NAWIERZCHNIE D.05.03.04. Nawierzchnia betonowa D.05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego D.05.03.13. Nawierzchnia z mieszanki mastyksowo-grysowej SMA D.05.03.23. Nawierzchnia z kostki brukowej D.07.00.00. URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU D.07.01.01. Oznakowanie poziome D.07.02.01. Oznakowanie pionowe D.08.01.00. ELEMENTY ULIC D.08.01.01. Krawężniki betonowe D.08.02.02. Chodniki z kostki brukowej D.08.03.01. Obrzeża betonowe D - 10.05.01 ŚCIEŻKI ROWEROWE D - 05.03.07 NAWIERZCHNIA Z ASFALTU LANEGO

D - 05.03.22 NAWIERZCHNIA Z ASFALTU PIASKOWEGO 2

Określenia podstawowe Użyte w ST wymienione poniżej określenia należy rozumieć w każdym przypadku następująco: Budowla drogowa - obiekt budowlany, nie będący budynkiem, stanowiący całość technicznoużytkową (drogę) albo jego część stanowiąca odrębny element konstrukcyjny lub technologiczny (obiekt mostowy, korpus ziemny, węzeł) Chodnik - wyznaczony pas terenu przy jezdni lub odsunięty od jezdni, przeznaczony do ruchu pieszych i odpowiednio utwardzony. Droga - wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz ruchu pieszych wraz z wszelkimi urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu. Droga tymczasowa (montażowa) - droga specjalnie przygotowana, przeznaczona do ruchu pojazdów obsługujących zadanie budowlane na czas jego wykonania, przewidziana do usunięcia po jego zakończeniu. Dziennik Budowy - opatrzony pieczęcią Zamawiającego zeszyt, z ponumerowanymi stronami, służący do notowania wydarzeń zaistniałych w czasie wykonywania zadania budowlanego, rejestrowania dokonywanych odbiorów Robót, przekazywania poleceń i innej korespondencji technicznej pomiędzy Inżynierem, Wykonawcą i projektantem. Jezdnia - część korony drogi przeznaczona do ruchu pojazdów. Kierownik budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawcę, upoważniona do kierowania Robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji Kontraktu. Korona drogi - jezdnia z poboczami lub chodnikami, zatokami, pasami awaryjnego postoju i pasami dzielącymi jezdnie. Konstrukcja nawierzchni - układ warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich połączenia. Konstrukcja nośna (przęsło lub przęsła obiektu mostowego) - część obiektu oparta na podporach mostowych, tworząca ustrój niosący dla przeniesienia ruchu kołowego, pieszego. Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów. Koryto - element uformowany w korpusie drogowym w celu ułożenia w nim konstrukcji nawierzchni. Rejestr Obmiarów - akceptowany przez Inżyniera rejestr z ponumerowanymi stronami służący do wpisywania przez Wykonawcę obmiaru dokonywanych Robót w formie wyliczeń, szkiców i ew. dodatkowych załączników. Wpisy w Rejestrze Obmiarów podlegają potwierdzeniu przez Inżyniera. Laboratorium - drogowe lub inne laboratorium badawcze, zaakceptowane przez Zamawiającego, niezbędne do przeprowadzenia wszelkich badań i prób związanych z oceną jakości materiałów oraz Robót. Materiały - wszelkie tworzywa niezbędne do wykonania Robót, zgodne z Dokumentacją Projektową i Specyfikacjami Technicznymi, zaakceptowane przez Inżyniera. Nawierzchnia - warstwa lub zespół warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu na podłoże gruntowe i zapewniających dogodne warunki dla ruchu. a) Warstwa ścieralna - górna warstwa nawierzchni poddana bezpośrednio oddziaływaniu ruchu i czynników atmosferycznych.

3

b) c) d) e) f)

g) h) i)

Warstwa wiążąca - warstwa znajdująca się między warstwą ścieralną a podbudową, zapewniająca lepsze rozłożenie naprężeń w nawierzchni i przekazywanie ich na podbudowę. Warstwa wyrównawcza - warstwa służąca do wyrównania nierówności podbudowy lub profilu istniejącej nawierzchni. Podbudowa - dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń od ruchu na podłoże. Podbudowa może składać się z podbudowy zasadniczej i podbudowy pomocniczej. Podbudowa zasadnicza - górna część podbudowy spełniająca funkcje nośne w konstrukcji nawierzchni. Może ona składać się z jednej lub dwóch warstw. Podbudowa pomocnicza - dolna część podbudowy spełniająca, obok funkcji nośnych, funkcje zabezpieczenia nawierzchni przed działaniem wody, mrozu i przenikaniem cząstek podłoża. Może zawierać warstwę mrozoochronną, odsączającą lub odcinającą. Warstwa mrozoochronna - warstwa, której głównym zadaniem jest ochrona nawierzchni przed skutkami działania mrozu. Warstwa odcinająca - warstwa stosowana w celu uniemożliwienia przenikania cząstek drobnych gruntu do warstwy nawierzchni leżącej powyżej. Warstwa odsączająca - warstwa służąca do odprowadzenia wody przedostającej się do nawierzchni.

Niweleta - wysokościowe i geometryczne rozwinięcie na płaszczyźnie pionowego przekroju w osi drogi lub obiektu mostowego. Odpowiednia (bliska) zgodność - zgodność wykonywanych Robót z dopuszczonymi tolerancjami, a jeśli przedział tolerancji nie został określony - z przeciętnymi tolerancjami, przyjmowanymi zwyczajowo dla danego rodzaju Robót budowlanych. Pas drogowy - wydzielony liniami rozgraniczającymi pas terenu przeznaczony do umieszczania w nim drogi oraz drzew i krzewów. Pas drogowy może również obejmować teren przewidziany do rozbudowy drogi i budowy urządzeń chroniących ludzi i środowisko przed uciążliwościami powodowanymi przez ruch na drodze. Pobocze - część korony drogi przeznaczona do chwilowego zatrzymywania się pojazdów, umieszczenia urządzeń bezpieczeństwa ruchu i wykorzystywana do ruchu pieszych, służąca jednocześnie do bocznego oparcia konstrukcji nawierzchni. Podłoże - grunt rodzimy lub nasypowy, leżący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania. Podłoże ulepszone - górna warstwa podłoża, leżąca bezpośrednio pod nawierzchnią, ulepszona w celu umożliwienia przejęcia ruchu budowlanego i właściwego wykonania nawierzchni. Inspektor nadzoru – (zwany w dalszej części Inżynierem), pełnoprawny uczestnik procesu budowlanego, który musi posiadać uprawnienia budowlane do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, wiedzę techniczną oraz praktykę zawodową dostosowaną do stopnia skomplikowania robót budowlanych. Projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna będąca autorem Dokumentacji Projektowej. Przedsięwzięcie budowlane - kompleksowa realizacja nowego połączenia drogowego lub całkowita modernizacja (zmiana parametrów geometrycznych trasy w planie i przekroju podłużnym) istniejącego połączenia. Przetargowa Dokumentacja Projektowa - część Dokumentacji Projektowej, która wskazuje lokalizację, charakterystykę i wymiary obiektu będącego przedmiotem Robót. Rekultywacja - Roboty mające na celu uporządkowanie i przywrócenie pierwotnych funkcji terenom naruszonym w czasie realizacji zadania budowlanego.

4

Przedmiar - wykaz Robót z podaniem ich ilości (przedmiar) w kolejności technologicznej ich wykonania. Zadanie budowlane - część przedsięwzięcia budowlanego, stanowiąca odrębną całość konstrukcyjną lub technologiczną, zdolną do samodzielnego spełnienia przewidywanych funkcji techniczno-użytkowych. Zadanie może polegać na wykonywaniu Robót związanych z budową, modernizacją, utrzymaniem oraz ochroną budowli drogowej lub jej elementu. 1.4. Ogólne wymagania dotyczące Robót Wykonawca Robót jest odpowiedzialny za sposób i jakość ich wykonania oraz za ich zgodność z Dokumentacją Projektową, ST i poleceniami Inżyniera. 1.4.1. Przekazanie Terenu Budowy Zamawiający w terminie określonym w Warunkach Kontraktu przekaże Wykonawcy Teren Budowy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, lokalizację i współrzędne punktów głównych trasy oraz reperów, Dziennik Budowy oraz dwa egzemplarze Dokumentacji Projektowej i dwa komplety ST. Na Wykonawcy spoczywa odpowiedzialność za ochronę przekazanych mu punktów pomiarowych do chwili odbioru ostatecznego Robót. Uszkodzone lub zniszczone znaki geodezyjne Wykonawca odtworzy i utrwali na własny koszt. 1.4.2. Dokumentacja Projektowa Dokumentacja Projektowa będzie zawierać rysunki, obliczenia i dokumenty, zgodne z wykazem podanym w szczegółowych warunkach umowy, uwzględniającym podział na dokumentację projektową: − Zamawiającego, − sporządzoną przez Wykonawcę. 1.4.2.1. Rysunki do opracowania przez Wykonawcę Wykonawca we własnym zakresie opracuje i uzgodni z Inżynierem oraz innymi odpowiednimi Instytucjami: a) Geodezyjną dokumentację powykonawczą oraz inne dodatkowe projekty – 2 egz. b) Projekt organizacji ruchu na czas budowy c) Mapę podstawową w skali 1:500 Jeżeli w trakcie wykonywania Robót okaże się koniecznym uzupełnienie Rysunków, Wykonawca sporządzi brakujące rysunki i Specyfikacje na własny koszt w 4 egzemplarzach i przedłoży je Inżynierowi do zatwierdzenia. 1.4.2.2. Rysunki przedstawione przez Wykonawcę Dodatkowo poza Specyfikacjami, Rysunkami i innymi informacjami zawartymi w Kontrakcie, Wykonawca powinien zapatrzeć wszystkie rysunki, dokumenty, zezwolenia związane i inne dane potrzebne do wykonania robót oraz do parametrów technicznych wymaganych w Kontrakcie. Wykonawca może składać te informacje kolejno w częściach, ale każda przedłożona część musi być w dostatecznym stopniu kompletna by mogła być sprawdzona i zatwierdzona przez upoważnione jednostki niezależnie od całości projektu. 1.4.2.3. Rysunki przyjęte przez Inżyniera Inżynier powinien sformułować komentarz i/lub zastrzeżenia dotyczące rysunków, dokumentacji i danych przedstawionych przez Wykonawcę, w ciągu 28 dni od daty ich otrzymania. Te komentarze lub zastrzeżenia należy uważać za przyjęte przez Wykonawcę jeśli w ciągu 7 dni od daty otrzymania nie zgłosi zastrzeżeń na piśmie. Wykonawca przed złożeniem rysunków, dokumentacji i danych powinien skonsultować się z Inżynierem. Notatka dotycząca konsultacji powinna być dostarczona co najmniej 7 dni przed datą konsultacji oraz, jeśli wymagane przez Inżyniera, Wykonawca powinien dostarczyć rysunki w wymaganej ilości kopii co najmniej 7 dni przed datą konsultacji.

5

1.4.2.4. Rysunki powykonawcze Wykonawca powinien bezzwłocznie uzupełnić dokumentację oraz rysunki dostarczone Inżynierowi w zakresie zmian wprowadzonych w czasie wykonania robót. Wykonawca powinien dostarczyć Inżynierowi Rysunki powykonawcze w przejrzystej, prostej formie w trzech egzemplarzach dla każdego ukończonego odcinka robót, który będzie przekazany do użycia lub będzie wykorzystany przez specjalistyczną firmę lub Zamawiającego, zgodnie z polskim ustawodawstwem, nie później niż 14 przed datą przekazania. 1.4.3. Zgodność Robót z Dokumentacją Projektową i ST Dokumentacja Projektowa, Specyfikacje Techniczne oraz dodatkowe dokumenty przekazane przez Inżyniera Wykonawcy stanowią część umowy, a wymagania wyszczególnione w choćby jednym z nich są obowiązujące dla Wykonawcy tak jakby zawarte były w całej dokumentacji. W przypadku rozbieżności w ustaleniach poszczególnych dokumentów obowiązuje kolejność ich ważności wymieniona w „Ogólnych warunkach umowy”. Wykonawca nie może wykorzystywać błędów lub opuszczeń w Dokumentach Kontraktowych, a o ich wykryciu winien natychmiast powiadomić Inżyniera, który dokona odpowiednich zmian lub poprawek. W przypadku rozbieżności opis wymiarów ważniejszy jest od odczytu ze skali rysunków. Wszystkie wykonane Roboty i dostarczone materiały będą zgodne z Dokumentacją Projektową i ST. Dane określone w Dokumentacji Projektowej i w ST będą uważane za wartości docelowe, od których dopuszczalne są odchylenia w ramach określonego przedziału tolerancji. Cechy materiałów i elementów budowli muszą być jednorodne i wykazywać bliską zgodność z określonymi wymaganiami, a rozrzuty tych cech nie mogą przekraczać dopuszczalnego przedziału tolerancji. W przypadku, gdy materiały lub Roboty nie będą w pełni zgodne z Dokumentacją Projektową lub ST, i wpłynie to na niezadowalającą jakość elementu budowli, to takie materiały będą niezwłocznie zastąpione innymi, a Roboty rozebrane na koszt Wykonawcy. 1.4.4. Zabezpieczenie Terenu Budowy Wykonawca jest zobowiązany do zabezpieczenia ciągłości ruchu publicznego, pieszego etc. na i przez teren Budowy przez cały czas trwania Kontraktu aż do jego ukończenia wraz z zimowym utrzymaniem. Wykonawca jest zobowiązany do zabezpieczenia Terenu Budowy w okresie trwania realizacji Kontraktu aż do zakończenia i odbioru ostatecznego Robót. Przed przystąpieniem do Robót Wykonawca przedstawi Inżynierowi do zatwierdzenia uzgodniony z odpowiednim zarządem drogi i organem zarządzającym ruchem projekt organizacji ruchu i zabezpieczenia Robót w okresie trwania budowy. W zależności od potrzeb i postępu Robót projekt organizacji ruchu powinien być aktualizowany przez Wykonawcę na bieżąco. W czasie wykonywania Robót Wykonawca dostarczy, zainstaluje i będzie obsługiwał wszystkie tymczasowe urządzenia zabezpieczające takie jak: zapory, światła ostrzegawcze, sygnały itp., zapewniając w ten sposób bezpieczeństwo pojazdów i pieszych. Wykonawca zapewni stałe warunki widoczności w dzień i w nocy tych zapór i znaków, dla których jest to nieodzowne ze względów bezpieczeństwa. Wszystkie znaki, zapory i inne urządzenia zabezpieczające będą akceptowane przez Inżyniera. Fakt przystąpienia do Robót Wykonawca obwieści publicznie przed ich rozpoczęciem w sposób uzgodniony z Inżynierem oraz przez umieszczenie, w miejscach i ilościach określonych przez Inżyniera, tablic informacyjnych, których treść będzie zatwierdzona przez Inżyniera. Tablice informacyjne będą utrzymywane przez Wykonawcę w dobrym stanie przez cały okres realizacji Robót. Koszt zabezpieczenia Terenu Budowy nie podlega odrębnej zapłacie i przyjmuje się, że jest włączony w Cenę Umowną. 1.4.5. Ochrona środowiska w czasie wykonywania Robót Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie prowadzenia Robót wszelkie przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego.

6

W okresie trwania budowy i wykańczania Robót Wykonawca będzie: • utrzymywać Teren Budowy i wykopy w stanie bez wody stojącej, • podejmować wszelkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów i norm dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół Terenu Budowy oraz będzie unikać uszkodzeń lub uciążliwości dla osób lub własności społecznej i innych, a wynikających ze skażenia, hałasu lub innych przyczyn powstałych w następstwie jego sposobu działania. Stosując się do tych wymagań będzie miał szczególny wzgląd na: 1) Lokalizację baz, warsztatów, magazynów, składowisk, ukopów i dróg dojazdowych 2) Środki ostrożności i zabezpieczenia przed: - zanieczyszczeniem zbiorników i cieków wodnych pyłami lub substancjami toksycznymi, - zanieczyszczeniem powietrza pyłami i gazami, - możliwością powstania pożaru, 3) Właściwe przygotowanie pomieszczeń socjalnych 1.4.6. Ochrona przeciwpożarowa Wykonawca będzie przestrzegać przepisów ochrony przeciwpożarowej. Wykonawca będzie utrzymywać sprawny sprzęt przeciwpożarowy, wymagany przez odpowiednie przepisy, na terenie baz produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych, magazynach oraz w maszynach i pojazdach. Materiały łatwopalne składowane będą w sposób zgodny z odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dostępem osób trzecich. Wykonawca będzie odpowiedzialny za wszelkie straty spowodowane pożarem wywołanym w rezultacie realizacji Robót albo przez personel Wykonawcy. 1.4.7. Materiały szkodliwe dla otoczenia Materiały, które w sposób trwały są szkodliwe dla otoczenia, nie będą dopuszczone do użycia. Nie dopuszcza się użycia materiałów wywołujących szkodliwe promieniowanie o stężeniu większym od dopuszczalnego, określonego odpowiednimi przepisami. Wszelkie materiały odpadowe użyte do Robót będą miały świadectwo dopuszczenia, wydane przez uprawnioną jednostkę, jednoznacznie określające brak szkodliwego oddziaływania materiałów na środowisko. Materiały, które są szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie Robót, a po zakończeniu Robót ich szkodliwość zanika (np. materiały pylaste) mogą być użyte pod warunkiem przestrzegania wymagań technicznych wbudowania. Jeżeli wymagają tego przepisy Zamawiający powinien otrzymać zgodę na użycie tych materiałów od odpowiednich organów administracji państwowej. Jeżeli Wykonawca użył materiałów szkodliwych dla otoczenia zgodnie ze Specyfikacjami, a ich użycie spowodowało zagrożenia środowiska, to konsekwencje tego poniesie Zamawiający. 1.4.8. Ochrona własności publicznej i prywatnej Wykonawca odpowiada za ochronę instalacji na powierzchni ziemi i za urządzenia podziemne, takie jak rurociągi, kable itp. oraz uzyska od odpowiednich władz będących właścicielami tych urządzeń potwierdzenie informacji dostarczonej mu przez Zamawiającego w ramach planu ich lokalizacji. Wykonawca zapewni odpowiednie oznaczenie i zabezpieczenie przed uszkodzeniem tych instalacji i urządzeń w trakcie trwania budowy. Wykonawca zobowiązany jest umieścić w swoim harmonogramie rezerwę czasową dla wszelkiego rodzaju Robót, które mają być wykonane w zakresie przełożenia instalacji i urządzeń podziemnych na Terenie Budowy i powiadomić Inżyniera i władze lokalne o zamiarze rozpoczęcia Robót. O fakcie przypadkowego uszkodzenia tych instalacji Wykonawca bezzwłocznie powiadomi Inżyniera i zainteresowane władze oraz będzie z nimi współpracował dostarczając wszelkiej pomocy potrzebnej przy dokonywaniu napraw. Wykonawca będzie odpowiadać za wszelkie spowodowane przez jego działania uszkodzenia instalacji na powierzchni ziemi i urządzeń podziemnych wykazanych w dokumentach dostarczonych mu przez Zamawiającego.

7

1.4.9. Ograniczenia obciążeń osi pojazdów Pojazdy lub ładunki powodujące nadmierne obciążenie osiowe nie będą dopuszczone na świeżo ukończony fragment budowy i Wykonawca będzie odpowiedzialny za naprawę wszelkich robót w ten sposób uszkodzonych, zgodnie z poleceniami Inżyniera. 1.4.10. Bezpieczeństwo i higiena pracy Podczas realizacji Robót Wykonawca będzie przestrzegać przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby personel nie wykonywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz nie spełniających odpowiednich wymagań sanitarnych. Wykonawca zapewni oraz będzie utrzymywał wszelkie urządzenia zabezpieczające, socjalne oraz sprzęt i odpowiednią odzież dla ochrony życia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego. Uznaje się, że wszelkie koszty związane z wypełnieniem wymagań określonych powyżej nie podlegają odrębnej zapłacie i są uwzględnione w Cenie Umownej. 1.4.11. Ochrona i utrzymanie Robót Wykonawca będzie odpowiedzialny za ochronę Robót i za wszelkie materiały oraz urządzenie do Robót od daty rozpoczęcia do daty wydania Świadectwa Odbioru. Utrzymanie powinno być prowadzone w taki sposób, aby budowa drogowa lub jej elementy były w zadowalającym stanie przez cały czas trwania robót, do momentu wydania takiego Świadectwa, po czym Zamawiający staje się osobą odpowiedzialną za utrzymanie Robót. Koszt ochrony i utrzymania Robót powinien być uwzględniony w Cenie Kontraktowej. Jeżeli Wykonawca w jakimkolwiek czasie zaniedba utrzymanie, to na polecenie Inżyniera powinien rozpocząć Roboty utrzymaniowe nie później niż 24 godziny po otrzymaniu tego polecenia. Wykonawca będzie odpowiedzialny, za dokończenie jakichkolwiek niedokończonych robót oraz za naprawienie wszelkich nieprawidłowości wykonania, które mogą ujrzeć światło dzienne do końca okresu gwarancyjnego. 1.4.12. Stosowanie się do prawa i innych przepisów Wykonawca zobowiązany jest znać wszystkie przepisy wydane przez władze centralne i miejscowe oraz inne przepisy i wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z Robotami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych praw, przepisów i wytycznych podczas prowadzenia Robót. Wykonawca będzie przestrzegać praw patentowych i będzie w pełni odpowiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych odnośnie wykorzystania opatentowanych urządzeń lub metod i w sposób ciągły będzie informować Inżyniera o swoich działaniach, przedstawiając kopie zezwoleń i inne odnośne dokumenty. 1.4.13. Zgodność z wymaganiami zezwoleń Wykonawca uzyska zezwolenia wymagane w Polsce na własny koszt od odpowiednich instytucji. (Zezwolenia te obejmują zezwolenia na zmianę ruchu, zezwolenia dotyczące trasy, zezwolenia na pobyt, na używanie krótkofalówek, na rozpoczęcie robót lub na zmianę położenia użyteczności publicznych, itd.) W ciągu dwóch tygodni od podpisania porozumienia Wykonawca powinien przedstawić Inżynierowi listę wszystkich pozwoleń wymaganych do rozpoczęcia i zakończenia robót zgodnie z Programem. 1.4.14. Równoważność norm i zbiorów przepisów prawnych Gdziekolwiek w Kontrakcie powołane są konkretne normy lub przepisy, które spełniać mają materiały, sprzęt i inne dostarczane towary, oraz wykonane i zbadane roboty, będą obowiązywać postanowienia najnowszego wydania lub poprawionego wydania powołanych norm i przepisów, o ile nie postanowiono inaczej. W przypadku gdy powołane normy i przepisy są państwowe lub odnoszą się do konkretnego kraju lub regionu, mogą być również stosowane inne odpowiednie normy zapewniające

8

zasadniczo równy lub wyższy poziom wykonania niż powołane normy i przepisy, pod warunkiem ich uprzedniego sprawdzenia i pisemnego zatwierdzenia przez Inżyniera. Różnice pomiędzy powołanymi normami a ich proponowanymi zamiennikami muszą być dokładnie opisane przez Wykonawcę i przedłożone Inżynierowi co najmniej na 28 dni przed datę oczekiwanego przez Wykonawcę zatwierdzenia ich przez Inżyniera. W przypadku kiedy Inżynier stwierdzi, że zaproponowane zmiany nie zapewniają zasadniczo równego lub wyższego poziomu wykonania, Wykonawca zastosuje się do norm powołanych w dokumentach. 2. MATERIAŁY 2.1. Źródła uzyskania materiałów Co najmniej na trzy tygodnie przed zaplanowanym wykorzystaniem jakichkolwiek materiałów przeznaczonych do Robót Wykonawca przedstawi szczegółowe informacje dotyczące proponowanego źródła wytwarzania, zamawiania lub wydobywania tych materiałów i odpowiednie świadectwa badań laboratoryjnych oraz próbki do zatwierdzenia przez Inżyniera. Zatwierdzenie partii (części) materiałów z danego źródła nie oznacza automatycznie, że wszystkie materiały z danego źródła uzyskają zatwierdzenie. Wykonawca zobowiązany jest prowadzić na bieżąco badania w celu udokumentowania, że materiały uzyskane z dopuszczonego źródła w sposób ciągły będą spełniały wymagania Specyfikacji Technicznej w czasie postępu Robót. 2.2. Wariantowe stosowanie materiałów Jeśli Dokumentacja Projektowa lub ST przewidują możliwość wariantowego zastosowania rodzaju materiału w wykonywanych Robotach, Wykonawca powiadomi Inżyniera o swoim zamiarze co najmniej 3 tygodnie przed użyciem materiału, albo w okresie dłuższym, jeśli będzie to wymagane dla badań prowadzonych przez Inżyniera. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie może być później zmieniany bez zgody Inżyniera. Koszt użycia materiałów zamiennych będzie dostosowany przez Inżyniera, jednakże nie będzie miało zastosowanie zwiększenie ceny jednostkowej. 3. SPRZĘT Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych Robót. Sprzęt używany do Robót powinien być zgodny z ofertą Wykonawcy i powinien odpowiadać pod względem typów i ilości wskazaniom zawartym w ST, PZJ lub projekcie organizacji Robót, zaakceptowanym przez Inżyniera; w przypadku braku ustaleń w takich dokumentach sprzęt powinien być uzgodniony i zaakceptowany przez Inżyniera. Liczba i wydajność sprzętu będzie gwarantować przeprowadzenie Robót, zgodnie z zasadami określonymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniach Inżyniera w terminie przewidzianym Kontraktem. Sprzęt będący własnością Wykonawcy lub wynajęty do wykonania Robót ma być utrzymywany w dobrym stanie technicznym i gotowości do pracy. Będzie on zgodny z normami ochrony środowiska i przepisom dotyczącym jego użytkowania. Wykonawca dostarczy Inżynierowi kopie dokumentów potwierdzających dopuszczenie sprzętu do użytkowania, tam gdzie jest to wymagane przepisami. Jeżeli Dokumentacja Projektowa lub ST przewidują możliwość wariantowego użycia sprzętu przy wykonywanych Robotach, Wykonawca powiadomi Inżyniera o swoim zamiarze wyboru i uzyska jego akceptację przed użyciem sprzętu. Wybrany sprzęt, po akceptacji Inżyniera, nie może być później zmieniany bez jego zgody. Jakikolwiek sprzęt, maszyny, urządzenia i narzędzia nie gwarantujące zachowania warunków Kontraktu zostaną przez Inżyniera zdyskwalifikowane i nie będą dopuszczone do Robót. 4. TRANSPORT Wykonawca stosować się będzie do ustawowych ograniczeń obciążenia na oś przy transporcie materiałów i sprzętu na i z terenu Robót. Uzyska on wszelkie niezbędne zezwolenia od władz co do przewozu nietypowych ładunków i w sposób ciągły będzie o każdym takim przewozie powiadamiał Inżyniera.

9

Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych Robót i właściwości przewożonych materiałów. Liczba środków transportu będzie zapewniać prowadzenie Robót zgodnie z zasadami określonymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniach Inżyniera, w terminie przewidzianym Kontraktem. Środki transportu nie odpowiadające warunkom dopuszczalnych obciążeń na osie mogą być użyte przez Wykonawcę pod warunkiem przywrócenia do stanu pierwotnego użytkowanych odcinków dróg publicznych na koszt Wykonawcy. Wykonawca będzie usuwać na bieżąco, na własny koszt wszelkie zanieczyszczenia spowodowane jego pojazdami na drogach publicznych oraz dojazdach do Terenu Budowy. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonywania Robót Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie Robót zgodnie z Kontraktem oraz za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych Robót, za ich zgodność z Dokumentacją Projektową, wymaganiami ST, PZJ, projektu organizacji Robót oraz poleceniami Inżyniera. Wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za dokładne wytyczenie w planie i wyznaczenie wysokości wszystkich elementów Robót zgodnie z wymiarami i rzędnymi określonymi w Dokumentacji Projektowej lub przekazanymi na piśmie przez Inżyniera. Następstwa jakiegokolwiek błędu spowodowanego przez Wykonawcę w wytyczeniu i wyznaczeniu Robót zostaną, jeśli wymagać tego będzie Inżynier, poprawione przez Wykonawcę na własny koszt. Sprawdzenie wytyczenia Robót lub wyznaczenia wysokości przez Inżyniera nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za ich dokładność. Decyzje Inżyniera dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i elementów Robót będą oparte na wymaganiach sformułowanych w Kontrakcie, Dokumentacji Projektowej i w ST, a także w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji Inżynier uwzględni wyniki badań materiałów i Robót, rozrzuty normalnie występujące przy produkcji i przy badaniach materiałów, doświadczenia z przeszłości, wyniki badań naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozważaną kwestię. Polecenia Inżyniera powinny być wykonywane nie później niż w czasie przez niego wyznaczonym po ich otrzymaniu przez Wykonawcę, pod groźbą zatrzymania Robót. Skutki finansowe z tego tytułu ponosi Wykonawca. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Program zapewnienia jakości (PZJ) Do obowiązków Wykonawcy należy opracowanie i przedstawienie do aprobaty Inżyniera programu zapewnienia jakości, w którym przedstawi on zamierzony sposób wykonywania Robót, możliwości techniczne, kadrowe i organizacyjne gwarantujące wykonanie Robót zgodnie z Dokumentacją Projektową, ST oraz poleceniami i ustaleniami przekazanymi przez Inżyniera. Programu zapewnienia jakości winien być zgodny z ISO 9000. 6.2. Zasady kontroli jakości Celem kontroli Robót będzie takie sterowanie ich przygotowaniem i wykonaniem aby osiągnąć założoną jakość Robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za pełną kontrolę Robót i jakości materiałów. Wykonawca zapewni odpowiedni system kontroli, włączając personel, laboratorium, sprzęt, zaopatrzenie i wszystkie urządzenia niezbędne do pobierania próbek i badań materiałów oraz Robót. Przed zatwierdzeniem systemu kontroli Inżynier może zażądać od Wykonawcy przeprowadzenia badań w celu zademonstrowania, że poziom ich wykonywania jest zadowalający.

10

Wykonawca będzie przeprowadzać pomiary i badania materiałów oraz Robót z częstotliwością zapewniającą stwierdzenie, że Roboty wykonano zgodnie z wymaganiami zawartymi w Dokumentacji Projektowej i ST. Minimalne wymagania co do zakresu badań i ich częstotliwość powinny być określone w ST, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostały one tam określone, Inżynier ustali jaki zakres kontroli jest konieczny, aby zapewnić wykonanie Robót zgodnie z Kontraktem. Wykonawca dostarczy Inżynierowi świadectwa, że wszystkie stosowane urządzenia i sprzęt badawczy posiadają ważną legalizację. zostały prawidłowo wykalibrowane i odpowiadają wymaganiom norm określających procedury badań. Inżynier będzie mieć nieograniczony dostęp do pomieszczeń laboratoryjnych, w celu ich inspekcji. Inżynier będzie przekazywać Wykonawcy pisemne informacje o jakichkolwiek niedociągnięciach dotyczących urządzeń laboratoryjnych, sprzętu, zaopatrzenia laboratorium, pracy personelu lub metod badawczych. Jeżeli niedociągnięcia te będą tak poważne, że mogą wpłynąć ujemnie na wyniki badań, Inżynier natychmiast wstrzyma użycie do Robót badanych materiałów i dopuści je do użycia dopiero wtedy, gdy niedociągnięcia w pracy laboratorium Wykonawcy zastaną usunięte i stwierdzona zostanie odpowiednia jakość tych materiałów. Wszystkie koszty związane z organizowaniem i prowadzeniem badań materiałów ponosi Wykonawca. 6.3. Pobieranie próbek Próbki będą pobierane losowo. Zaleca się stosowanie statystycznych metod pobierania próbek, opartych na zasadzie, że wszystkie jednostkowe elementy produkcji mogą być z jednakowym prawdopodobieństwem wytypowane do badań. Inżynier będzie mieć zapewnioną możliwość udziału w pobieraniu próbek. Na zlecenie Inżyniera Wykonawca będzie przeprowadzać dodatkowe badania tych materiałów, które budzą wątpliwości co do jakości, o ile kwestionowane materiały nie zostaną przez Wykonawcę usunięte lub ulepszone z własnej woli. Koszty tych dodatkowych badań pokrywa Wykonawca tylko w przypadku stwierdzenia usterek; w przeciwnym przypadku koszty te pokrywa Zamawiający. Pojemniki do pobierania próbek będą dostarczone przez Wykonawcę i zatwierdzone przez Inżyniera. Próbki dostarczone przez Wykonawcę do badań wykonywanych przez Inżyniera będą odpowiednio opisane i oznakowane, w sposób zaakceptowany przez Inżyniera. 6.4. Badania i pomiary Wszystkie badania i pomiary będą przeprowadzone zgodnie z wymaganiami norm. W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania wymaganego w ST, stosować można wytyczne krajowe albo inne procedury, zaakceptowane przez Inżyniera. Przed przystąpieniem do pomiarów lub badań, Wykonawca powiadomi Inżyniera o rodzaju, miejscu i terminie pomiaru lub badania. Po wykonaniu pomiaru lub badania, Wykonawca przedstawi na piśmie ich wyniki do akceptacji Inżyniera. 6.5. Raporty z badań Wykonawca będzie przekazywać Inżynierowi kopie raportów z wynikami badań jak najszybciej, nie później jednak niż w terminie określonym w programie zapewnienia jakości. Wyniki badań (kopie) będą przekazywane Inżynierowi na formularzach według dostarczonego przez niego wzoru lub innych, przez niego zaaprobowanych. 6.6. Badania prowadzone przez Inżyniera Dla celów kontroli jakości i zatwierdzenia, Inżynier uprawniony jest do dokonywania kontroli, pobierania próbek i badania materiałów u źródła ich wytwarzania, i zapewniona mu będzie wszelka potrzebna do tego pomoc ze strony Wykonawcy i producenta materiałów. Inżynier, po uprzedniej weryfikacji systemu kontroli Robót prowadzonego przez Wykonawcę, będzie oceniać zgodność materiałów i Robót z wymaganiami ST na podstawie wyników badań dostarczonych przez Wykonawcę.

11

Inżynier może pobierać próbki materiałów i prowadzić badania niezależnie od Wykonawcy, na swój koszt. Jeżeli wyniki tych badań wykażą, że raporty Wykonawcy są niewiarygodne, to Inżynier poleci Wykonawcy lub zleci niezależnemu laboratorium przeprowadzenie powtórnych lub dodatkowych badań, albo oprze się wyłącznie na własnych badaniach przy ocenie zgodności materiałów i Robót z Dokumentacją Projektową i ST. W takim przypadku całkowite koszty powtórnych lub dodatkowych badań i pobierania próbek poniesione zostaną przez Wykonawcę. Koszty badań wykonanych niezależne laboratorium będą pokryte przez Wykonawcę, chyba że badane materiały/roboty wykażą zgodność z wymaganiami. W takim wypadku koszty te zostaną pokryte przez Zamawiającego. 6.7. Certyfikaty i deklaracje Inżynier może dopuścić do użycia tylko te materiały, które posiadają: certyfikat na znak bezpieczeństwa, wykazujący, ze zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych, deklarację zgodności lub certyfikat zgodności z: • Polską Normą lub • aprobata techniczną, w przypadku wyrobów, dla których nie ustanowiono Polskiej Normy, jeżeli nie są objęte certyfikacją określoną w pkt. 1 i które spełniają wymogi Specyfikacji Technicznej. W przypadku materiałów, dla których w/w dokumenty są wymagane przez ST, każda partia dostarczona do Robót będzie posiadać te dokumenty, określające w sposób jednoznaczny jej cechy. Produkty przemysłowe powinny posiadać w/w dokumenty wydane przez producenta, a w razie potrzeby poparte wynikami wykonanych przez niego badań. Kopie wyników tych badań będą dostarczone przez Wykonawcę Inżynierowi. Jakiekolwiek materiały, które nie spełniają tych wymagań zostaną odrzucone. 6.8. Dokumenty budowy (1) Dziennik budowy Dziennik budowy jest wymaganym dokumentem prawnym obowiązującym Zamawiającego i Wykonawcę w okresie od przekazania Wykonawcy Terenu Budowy do końca okresu gwarancyjnego. Odpowiedzialność za prowadzenie Dziennika Budowy zgodnie z obowiązującymi przepisami spoczywa na Wykonawcy. Zapisy w Dzienniku Budowy będą dokonywane na bieżąco i będą dotyczyć przebiegu Robót, stanu bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz technicznej i gospodarczej strony budowy. Każdy zapis w Dzienniku Budowy będzie opatrzony datą jego dokonania, podpisem osoby, która dokonała zapisu, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego. Zapisy będą czytelne, dokonane trwałą techniką, w porządku chronologicznym, bezpośrednio jeden po drugim, bez przerw. Załączone do Dziennika Budowy protokoły i inne dokumenty będą oznaczone kolejnym numerem załącznika i opatrzone datą i podpisem Wykonawcy i Inżyniera. Do Dziennika Budowy należy wpisywać w szczególności: − datę przekazania Wykonawcy Terenu Budowy, − datę przekazania przez Zamawiającego Dokumentacji Projektowej, − uzgodnienie przez Inżyniera programu zapewnienia jakości i harmonogramów Robót, − terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych elementów Robót, − przebieg Robót, trudności i przeszkody w ich prowadzeniu, okresy i przyczyny przerw w robotach, − uwagi i polecenia Inżyniera, − daty zarządzenia wstrzymania Robót, z podaniem powodu, − zgłoszenia i daty odbiorów Robót zanikających, ulegających zakryciu, częściowych i ostatecznych odbiorów Robót,

12

− wyjaśnienia. uwagi i propozycje Wykonawcy, − stan pogody i temperaturę powietrza w okresie wykonywania Robót podlegających ograniczeniom lub wymaganiom szczególnym w związku z warunkami klimatycznymi, − zgodność rzeczywistych warunków geotechnicznych z ich opisem w dokumentacji projektowej, − dane dotyczące czynności geodezyjnych (pomiarowych) dokonywanych przed i w trakcie wykonywania Robót, − dane dotyczące sposobu wykonywania zabezpieczenia Robót, − dane dotyczące jakości materiałów, pobierania próbek oraz wyniki przeprowadzonych badań z podaniem, kto je przeprowadzał, − wyniki prób poszczególnych elementów budowli z podaniem, kto je przeprowadzał, − inne istotne informacje o przebiegu Robót. Propozycje, uwagi i wyjaśnienia Wykonawcy, wpisane do Dziennika Budowy będą przedłożone Inżynierowi do ustosunkowania się. Decyzje Inżyniera wpisane do Dziennika Budowy Wykonawca podpisuje z zaznaczeniem ich przyjęcia lub zajęciem stanowiska. Wpis projektanta do Dziennika Budowy obliguje Inżyniera do wzięcia tego pod uwagę. Projektant nie jest jednak stroną Kontraktu i nie ma uprawnień do wydawania poleceń Wykonawcy Robót. (2) Rejestr Obmiarów Rejestr Obmiarów stanowi dokument pozwalający na rozliczenie faktycznego postępu każdego z elementów Robót. Obmiary wykonanych Robót przeprowadza się w jednostkach przyjętych w Kosztorysie i wpisuje do Rejestru Obmiarów. (3) Dokumenty laboratoryjne Dzienniki laboratoryjne, deklaracje zgodności lub certyfikaty materiałów, orzeczenia o jakości materiałów, recepty robocze i kontrolne wyniki badań Wykonawcy będą gromadzone w formie uzgodnionej w programie zapewnienia jakości. Dokumenty te stanowią załączniki do odbioru Robót. Winny być udostępnione na każde życzenie Inżyniera. (4) Pozostałe dokumenty budowy Do dokumentów budowy zalicza się, oprócz wymienionych w pkt. (1) - (3) następujące dokumenty: a) pozwolenie na realizację zadania budowlanego, b) protokoły przekazania Terenu Budowy, c) umowy cywilno-prawne z osobami trzecimi i inne umowy cywilno-prawne, d) protokoły odbioru Robót, e) protokoły z narad i ustaleń, f) korespondencję na budowie. (5) Przechowywanie dokumentów budowy Dokumenty budowy będą przechowywane na placu budowy w miejscu odpowiednio zabezpieczonym. Zaginięcie któregokolwiek z dokumentów budowy spowoduje jego natychmiastowe odtworzenie w formie przewidzianej prawem. Wszelkie dokumenty budowy będą zawsze dostępne dla Inżyniera i przedstawiane do wglądu na życzenie Zamawiającego.

7. Obmiar robót 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Obmiar robót będzie określać faktyczny zakres wykonywanych robót zgodnie z dokumentacją projektową i ST, w jednostkach ustalonych w kosztorysie.

13

Obmiaru robót dokonuje Wykonawca po pisemnym powiadomieniu Inżyniera/Kierownika projektu o zakresie obmierzanych robót i terminie obmiaru, co najmniej na 3 dni przed tym terminem. Wyniki obmiaru będą wpisane do książki obmiarów. Jakikolwiek błąd lub przeoczenie (opuszczenie) w ilościach podanych w ślepym kosztorysie lub gdzie indziej w ST nie zwalnia Wykonawcy od obowiązku ukończenia wszystkich robót. Błędne dane zostaną poprawione wg instrukcji Inżyniera/Kierownika projektu na piśmie. Obmiar gotowych robót będzie przeprowadzony z częstością wymaganą do celu miesięcznej płatności na rzecz Wykonawcy lub w innym czasie określonym w umowie lub oczekiwanym przez Wykonawcę i Inżyniera/Kierownika projektu. 7.2. Zasady określania ilości robót i materiałów Długości i odległości pomiędzy wyszczególnionymi punktami skrajnymi będą obmierzone poziomo wzdłuż linii osiowej. Jeśli ST właściwe dla danych robót nie wymagają tego inaczej, objętości będą wyliczone w m3 jako długość pomnożona przez średni przekrój. Ilości, które mają być obmierzone wagowo, będą ważone w tonach lub kilogramach zgodnie z wymaganiami ST. 7.3. Urządzenia i sprzęt pomiarowy Wszystkie urządzenia i sprzęt pomiarowy, stosowany w czasie obmiaru robót będą zaakceptowane przez Inżyniera/Kierownika projektu. Urządzenia i sprzęt pomiarowy zostaną dostarczone przez Wykonawcę. Jeżeli urządzenia te lub sprzęt wymagają badań atestujących to Wykonawca będzie posiadać ważne świadectwa legalizacji. Wszystkie urządzenia pomiarowe będą przez Wykonawcę utrzymywane w dobrym stanie, w całym okresie trwania robót. 7.4. Wagi i zasady ważenia Wykonawca dostarczy i zainstaluje urządzenia wagowe odpowiadające odnośnym wymaganiom ST Będzie utrzymywać to wyposażenie zapewniając w sposób ciągły zachowanie dokładności wg norm zatwierdzonych przez Inżyniera/Kierownika projektu. 7.5. Czas przeprowadzenia obmiaru Obmiary będą przeprowadzone przed częściowym lub ostatecznym odbiorem odcinków robót, a także w przypadku występowania dłuższej przerwy w robotach. Obmiar robót zanikających przeprowadza się w czasie ich wykonywania. Obmiar robót podlegających zakryciu przeprowadza się przed ich zakryciem. Roboty pomiarowe do obmiaru oraz nieodzowne obliczenia będą wykonane w sposób zrozumiały i jednoznaczny. Wymiary skomplikowanych powierzchni lub objętości będą uzupełnione odpowiednimi szkicami umieszczonymi na karcie książki obmiarów. W razie braku miejsca szkice mogą być dołączone w formie oddzielnego załącznika do książki obmiarów, którego wzór zostanie uzgodniony z Inżynierem/Kierownikiem projektu.

8. Odbiór robót 8.1. Rodzaje odbiorów robót W zależności od ustaleń odpowiednich ST, roboty podlegają następującym etapom odbioru: a) a) odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu, b) b) odbiorowi częściowemu, c) c) odbiorowi ostatecznemu, d) d) odbiorowi pogwarancyjnemu. 8.2. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu polega na finalnej ocenie ilości i jakości wykonywanych robót, które w dalszym procesie realizacji ulegną zakryciu.

14

Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu będzie dokonany w czasie umożliwiającym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez hamowania ogólnego postępu robót. Odbioru robót dokonuje Inżynier/Kierownik projektu. Gotowość danej części robót do odbioru zgłasza Wykonawca wpisem do dziennika budowy i jednoczesnym powiadomieniem Inżyniera/Kierownika projektu. Odbiór będzie przeprowadzony niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni od daty zgłoszenia wpisem do dziennika budowy i powiadomienia o tym fakcie Inżyniera/Kierownika projektu. Jakość i ilość robót ulegających zakryciu ocenia Inżynier/Kierownik projektu na podstawie dokumentów zawierających komplet wyników badań laboratoryjnych i w oparciu o przeprowadzone pomiary, w konfrontacji z dokumentacją projektową, SST i uprzednimi ustaleniami. 8.3. Odbiór częściowy Odbiór częściowy polega na ocenie ilości i jakości wykonanych części robót. Odbioru częściowego robót dokonuje się wg zasad jak przy odbiorze ostatecznym robót. Odbioru robót dokonuje Inżynier/Kierownik projektu. 8.4. Odbiór ostateczny robót Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania robót w odniesieniu do ich ilości, jakości i wartości. Całkowite zakończenie robót oraz gotowość do odbioru ostatecznego będzie stwierdzona przez Wykonawcę wpisem do dziennika budowy z bezzwłocznym powiadomieniem na piśmie o tym fakcie Inżyniera/Kierownika projektu. Odbiór ostateczny robót nastąpi w terminie ustalonym w dokumentach umowy, licząc od dnia potwierdzenia przez Inżyniera/Kierownika projektu zakończenia robót i przyjęcia dokumentów, o których mowa w punkcie 8.4.2. Odbioru ostatecznego robót dokona komisja wyznaczona przez Zamawiającego w obecności Inżyniera/Kierownika projektu i Wykonawcy. Komisja odbierająca roboty dokona ich oceny jakościowej na podstawie przedłożonych dokumentów, wyników badań i pomiarów, ocenie wizualnej oraz zgodności wykonania robót z dokumentacją projektową i SST. W toku odbioru ostatecznego robót komisja zapozna się z realizacją ustaleń przyjętych w trakcie odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu, zwłaszcza w zakresie wykonania robót uzupełniających i robót poprawkowych. W przypadkach niewykonania wyznaczonych robót poprawkowych lub robót uzupełniających w warstwie ścieralnej lub robotach wykończeniowych, komisja przerwie swoje czynności i ustali nowy termin odbioru ostatecznego. W przypadku stwierdzenia przez komisję, że jakość wykonywanych robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od wymaganej dokumentacją projektową i SST z uwzględnieniem tolerancji i nie ma większego wpływu na cechy eksploatacyjne obiektu i bezpieczeństwo ruchu, komisja dokona potrąceń, oceniając pomniejszoną wartość wykonywanych robót w stosunku do wymagań przyjętych w dokumentach umowy. 8.4.2. Dokumenty do odbioru ostatecznego Podstawowym dokumentem do dokonania odbioru ostatecznego robót jest protokół odbioru ostatecznego robót sporządzony wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Do odbioru ostatecznego Wykonawca jest zobowiązany przygotować następujące dokumenty: 1. dokumentację projektową podstawową z naniesionymi zmianami oraz dodatkową, jeśli została sporządzona w trakcie realizacji umowy, 2. szczegółowe specyfikacje techniczne (podstawowe z dokumentów umowy i ew. uzupełniające lub zamienne), 3. recepty i ustalenia technologiczne, 4. dzienniki budowy i książki obmiarów (oryginały), 5. wyniki pomiarów kontrolnych oraz badań i oznaczeń laboratoryjnych, zgodne z SST i ew. PZJ,

15

6. deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności wbudowanych materiałów zgodnie z SST i ew. PZJ, 7. opinię technologiczną sporządzoną na podstawie wszystkich wyników badań i pomiarów załączonych do dokumentów odbioru, wykonanych zgodnie z SST i PZJ, 8. rysunki (dokumentacje) na wykonanie robót towarzyszących (np. na przełożenie linii telefonicznej, energetycznej, gazowej, oświetlenia itp.) oraz protokoły odbioru i przekazania tych robót właścicielom urządzeń, 9. geodezyjną inwentaryzację powykonawczą robót i sieci uzbrojenia terenu, 10. kopię mapy zasadniczej powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. W przypadku, gdy wg komisji, roboty pod względem przygotowania dokumentacyjnego nie będą gotowe do odbioru ostatecznego, komisja w porozumieniu z Wykonawcą wyznaczy ponowny termin odbioru ostatecznego robót. Wszystkie zarządzone przez komisję roboty poprawkowe lub uzupełniające będą zestawione wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Termin wykonania robót poprawkowych i robót uzupełniających wyznaczy komisja. 8.5. Odbiór pogwarancyjny Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych robót związanych z usunięciem wad stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym i zaistniałych w okresie gwarancyjnym. Odbiór pogwarancyjny będzie dokonany na podstawie oceny wizualnej obiektu z uwzględnieniem zasad opisanych w punkcie 8.4 „Odbiór ostateczny robót”.

9. Podstawa płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

10. Przepisy związane 1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414 z późniejszymi zmianami). 2. Zarządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie dziennika budowy, montażu i rozbiórki oraz tablicy informacyjnej (Dz. U. Nr 138, poz. 1555). 3. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 60 z późniejszymi zmianami).

16

D.02.00.00. ROBOTY ZIEMNE D.02.01.01. Wykonanie wykopów 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST) Przedmiotem niniejszej ST są wymagania szczegółowe dotyczące wykonania i odbioru Robót związanych z wykonaniem wykopów . 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia Robót związanych z wykonaniem wykopów pod projektowane nawierzchni drogi. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Budowla ziemna – budowla wykonana w gruncie lub z gruntu albo rozdrobnionych odpadów przemysłowych, spełniająca warunki stateczności i odwodnienia oraz przyjmująca obciążenia od środków transportowych i urządzeń na i w korpusie drogowym. 1.4.2. Głębokość wykopu – różnica rzędnej terenu i rzędnej robót ziemnych, wyznaczonych w osi wykopu. 1.4.3. Podłoże nawierzchni – grunt rodzimy lub nasypowy leżący bezpośrednio pod konstrukcji nawierzchni do głębokości przemarzania, nie mniej jednak niż do głębokości 1 m od zaprojektowanej powierzchni robót ziemnych. 1.4.4. Podłoże budowli ziemnej (nasypu i wykopu) – strefa gruntu rodzimego poniżej spodu budowli, w której właściwości gruntu maja wpływ na projektowanie, wykonanie i eksploatację budowli. 1.4.5. Skarpa – zewnętrzna umocniona boczna powierzchnia nasypu lub wykopu o kształcie i nachyleniu dostosowanym do właściwości gruntu i lokalnych uwarunkowań. 1.4.6. Wskaźnik zagęszczenia gruntu – wielkość charakteryzująca gruntu, określona wg wzoru: Is = ρd / ρds. w którym: ρd - gęstość objętościowa szkieletu zagęszczonego gruntu (Mg/m3), ρds. - maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego przy wilgotności optymalnej, określona w normalnej próbie Proctora, służąca do oceny zagęszczenia gruntu w robotach ziemnych. 1.4.7. Wskaźnik różnoziarnistości – wielkość charakteryzująca zagęszczalność gruntów niespoistych, określona wg wzoru: U = d60 / d10 w którym: d60 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 60% gruntu (mm), d10 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 10% gruntu (mm).

17

1.4.8. Wskaźnik odkształcenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia gruntu, określona wg wzoru: I0 =

E2 E1

gdzie: E1 - moduł odkształcenia gruntu oznaczony w pierwszym obciążeniu badanej warstwy , E2 - moduł odkształcenia gruntu oznaczony w powtórnym obciążeniu badanej warstwy 1.4.9. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami i z definicjami podanymi w D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne”. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt. 1.4.

2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST DM.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 2. 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 3. Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego rodzaju sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na właściwości gruntu zarówno w miejscu jego naturalnego zalegania, jak też w czasie odspajania, transportu, wbudowania i zagęszczania. Sprzęt używany w robotach ziemnych powinien być zgodny z ofertą Wykonawcy i uzyskać akceptację Inżyniera. 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 4. 4.1. Wybór środków transportu oraz metod transportu powinien być dostosowany do kategorii gruntu (materiału), jego objętości, technologii odspajania i załadunku oraz od odległości transportu. Wykonawca ma obowiązek zorganizowania transportu z uwzględnieniem wymogów bezpieczeństwa zarówno w obrębie pasa drogowego, jak i poza nim. 5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonania Robót podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 5. 5.1. Ruch budowlany Nie należy dopuszczać ruchu budowlanego po dnie wykopu o ile grubość warstwy gruntu (nadkładu) powyżej rzędnych robót ziemnych jest mniejsza niż 0,3 m. Z chwilą przystąpienia do ostatecznego profilowania dna wykopu dopuszcza się po nim jedynie ruch maszyn pracujących.

18

Naprawa uszkodzeń powierzchni robót ziemnych, wynikających z niedotrzymania podanych powyżej warunków, obciążą Wykonawcę.

6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt. 6. 6.1. Założenia ogólne W czasie robót ziemnych Wykonawca powinien prowadzić systematycznie badania kontrolne i dostarczać kopie ich wyników do Inżyniera. Badania kontrolne Wykonawca powinien wykonywać w zakresie i z częstotliwością gwarantującą zachowanie wymagań dotyczących jakości robót i wymaganych niniejszą ST i PZJ. Wyniki badań i pomiarów kontrolnych w czasie wykonywania robót należy wpisywać do: dziennika laboratoryjnego Wykonawcy, protokołów odbiorów Robót zanikających lub ulegających zakryciu.

Tabela 1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanych robót ziemnych Lp 1 2 3 4 5 6 7 8

Rodzaj pomiaru lub badania Pomiar szerokości korpusu ziemnego Pomiar szerokości dna rowów Pomiar rzędnych powierzchni korpusu ziemnego Pomiar pochylenia skarp Pomiar równości powierzchni korpusu Pomiar równości skarp Pomiar spadku podłużnego powierzchni korpusu lub dna rowu Badanie zagęszczenia gruntu

Sposób i lokalizacja pomiaru lub badania Pomiar taśmą, szablonem, łatą o długości 3 m i poziomicą lub niwelatorem, w odstępach co 200 m na prostych, w punktach głównych łuku, co 100 m na łukach o R >100 m, co 50 m na łukach o R wopt. Na warstwie gruntu spoistego, uplastycznionego na skutek nadmiernego zawilgocenia przed jej osuszeniem i powtórnym zagęszczeniem nie wolno układać następnej warstwy gruntu. W okresie deszczowym nie wolno zostawiać nie zagęszczonej warstwy do dnia następnego. 5.1.3. Wykonywanie nasypów w okresie mrozów Niedopuszczalne jest wykonywanie nasypów w temperaturze, przy której nie jest możliwe osiągnięcie w nasypie wymaganego wskaźnika zagęszczenia gruntów. Nie wolno wbudowywać gruntów spoistych zamarzniętych lub gruntów przemieszanych ze śniegiem lub lodem. W czasie dużych opadów śniegu wykonywanie nasypów powinno być przerwane. Przed wznowieniem robót należy usunąć śnieg z powierzchni wznoszonego nasypu. Jeżeli warstwa niezagęszczonego gruntu spoistego zamarzła, to nie należy jej przed rozmarznięciem zagęszczać lub układać na niej następnych warstw. 5.2. Zagęszczenie gruntu Każda warstwa gruntu jak najszybciej po jej rozłożeniu powinna być zagęszczona z zastosowaniem sprzętu odpowiedniego dla danego rodzaju gruntu oraz występujących warunków. Rozłożone warstwy gruntu należy zagęszczać od krawędzi nasypu w kierunku jego osi. Grubość warstwy zagęszczonej powinna być ustalona z uwzględnieniem współczynnika spulchnienia gruntu oraz założonej grubości warstwy po osiągnięciu wymaganego zagęszczenia. Wykonawca powinien przeprowadzić próbne zagęszczenie gruntów w celu określenia grubości warstw i liczby przejść sprzętu zagęszczającego. Właściwe roboty mogą być prowadzone dopiero po zatwierdzeniu wyników badań przez Inżyniera. W zależności od uziarnienia stosowanych materiałów, zagęszczenie warstwy należy określać za pomocą oznaczenia wskaźnika zagęszczenia lub porównania pierwotnego i wtórnego modułu odkształcenia. Wskaźnik zagęszczenia gruntów w nasypach określony wg normy BN-88/8931-12.

24

6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6. 7. Obmiar robót 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót

Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-02.00.01 pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa

Jednostką obmiarową jest m3 (metr sześcienny). Objętość ukopu i dokopu będzie ustalona w metrach sześciennych jako różnica ogólnej objętości nasypów i ogólnej objętości wykopów, pomniejszonej o objętość gruntów nieprzydatnych do budowy nasypów, z uwzględnieniem spulchnienia gruntu, tj. procentowego stosunku objętości gruntu w stanie rodzimym do objętości w nasypie. Objętość nasypów będzie ustalona w metrach sześciennych na podstawie obliczeń z przekrojów poprzecznych, w oparciu o poziom gruntu rodzimego lub poziom gruntu po usunięciu warstw gruntów nieprzydatnych. Objętość odkładu będzie określona w metrach sześciennych na podstawie obmiaru jako różnica objętości wykopów, powiększonej o objętość ukopów i objętości nasypów, z uwzględnieniem spulchnienia gruntu i zastrzeżeń sformułowanych w pkcie 5.4. 8. Odbiór robót

Ogólne zasady odbioru podano w ST D-02.00.01 pkt 8. 9. Podstawa płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. przepisy związane 10.1. Normy 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

PN-B-02480:1986 PN-B-04481:1988 PN-B-04493:1960 PN-S-02205:1998 PN-ISO10318:1993 PN-EN-963:1999 BN-64/8931-01 BN-64/8931-02

9. BN-77/8931-12

Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów Grunty budowlane. Badania próbek gruntów Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania Geotekstylia – Terminologia Geotekstylia i wyroby pokrewne Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego Drogi samochodowe. Oznaczenie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu

10.2. Inne dokumenty

14. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBDiM, Warszawa 1978. 15. Instrukcja badań podłoża gruntowego budowli drogowych i mostowych, GDDP,Warszawa 1998. 16. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM, Warszawa 1997. 25

17. Wytyczne wzmacniania podłoża gruntowego w budownictwie drogowym, IBDiM, Warszawa 2002.

26

D.04.00.00. PODBUDOWY D.04.01.01. Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczaniem podłoża 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej Przedmiotem niniejszej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru Robót związanych z wykonaniem koryta wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia Roboty związanych wykonaniem koryta 1.4. Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z zamieszczonymi w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.5. 2. Materiały - nie występują 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 3. 3.1. Sprzęt do wykonania robót Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego rodzaju sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na właściwości gruntu podłoża. Do wykonywania robót należy stosować koparki, równiarki samojezdne lub spycharki uniwersalne z ukośnie ustawionym lemieszem, a w razie potrzeby również sprzęt do ręcznego prowadzenia robót. Do zagęszczania podłoża należy użyć walców oraz ewentualnie w miejscach trudno dostępnych innego sprzętu zagęszczającego (np. płyty wibracyjne), zapewniającego uzyskanie wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia. Sprzęt budowlany powinien odpowiadać pod względem typów i ilości wskazaniom zawartym w PZJ lub projekcie organizacji Robót, zaakceptowanym przez Inżyniera. 4. Transport - nie występuje 5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 5. 5.1. Warunki przystąpienia do Robót Wykonawca powinien przystąpić do wykonywania koryta, profilowania i zagęszczenia podłoża bezpośrednio przez rozpoczęciem Robót związanych z wykonaniem warstw nawierzchni.

27

Wcześniejsze przystąpienie do profilowania i zagęszczania podłoża i wykonania tych Robót z wyprzedzeniem możliwe jest wyłącznie za zgodą Inżyniera, w korzystnych warunkach atmosferycznych. Po wyprofilowanym i zagęszczonym podłożu nie może odbywać się ruch budowlany, niezwiązany bezpośrednio z wykonaniem pierwszej warstwy nawierzchni. 5.2. Wykonanie koryta Rodzaj sprzętu, a w szczególności jego moc należy dostosować do rodzaju gruntu, w którym prowadzone są roboty i do trudności jego odspojenia. Sposób wykonania robót musi być zaakceptowany przez Inżyniera. Gdy szerokość koryta nie pozwala na zastosowanie maszyn (na przykład na końcówkach) roboty należy wykonywać ręcznie. Grunt odspojony w czasie wykonywania koryta powinien być odwieziony na odkład. Wykonanie koryta pod konstrukcję nawierzchni projektowanej obwodnicy i pozostałych dróg ujęto w ramach robót ziemnych. 5.3. Profilowanie podłoża Przygotowane w ramach robót ziemnych podłoże powinno spełniać wymagania podane w Dokumentacji Projektowej (spadki, pochylenia, rzędne wysokościowe) Podczas sprawdzania stanu podłoża naturalnego należy również oceniać rodzaj zalegającego gruntu w celu uściślenia, w stosunku do Dokumentacji Projektowej, lokalizacji granic występowania różnych grup nośności podłoża Gi. Przed przystąpieniem do profilowania podłoże powinno być oczyszczone ze wszelkich zanieczyszczeń, błota lub gruntu, który uległ nadmiernemu zawilgoceniu. Jeżeli rzędne podłoża przed profilowaniem nie wymagają dowiezienia i wbudowania dodatkowego gruntu to przed przystąpieniem do profilowania oczyszczonego podłoża jego powierzchnię należy dogęścić 3-4 przejściami średniego walca stalowego, gładkiego lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Do profilowania należy stosować równiarki. Ścięty grunt powinien być wykorzystany w robotach ziemnych lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. 5.4. Zagęszczenie podłoża Bezpośrednio po profilowaniu podłoża należy przystąpić do jego zagęszczania. Zagęszczanie podłoża należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia Is ≥ 1,03. Wilgotność gruntu podłoża podczas zagęszczania powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją ±2%. W przypadku, gdy gruboziarnisty materiał tworzący podłoże uniemożliwia przeprowadzenie badania zagęszczenia, jako zastępcze kryterium oceny wymaganego zagęszczenia przyjmuje się wartość wskaźnika odkształcenia Io równego stosunkowi modułów odkształcenia wtórnego E2 do pierwotnego E1. Wskaźnik odkształcenia nie powinien być większy niż: Io≤2,2. Minimalna wartość wtórnego modułu odkształcenia E2 ≥ 120MPa. 5.5. Utrzymanie wyprofilowanego i zagęszczonego podłoża Podłoże po wyprofilowaniu i zagęszczeniu powinno być utrzymywane w dobrym stanie. Jeżeli po wykonaniu Robót związanych z profilowaniem i zagęszczeniem podłożą nastąpi przerwa w robotach i Wykonawca nie przystąpi do natychmiastowego układania warstw nawierzchni, to powinien on zabezpieczyć podłoże przed nadmiernym zawilgoceniem na przykład przez rozłożenie folii lub w inny sposób uzgodniony i zaakceptowany przez Inżyniera. Jeżeli wyprofilowane i zagęszczone podłoże uległo nadmiernemu zawilgoceniu, to przystąpić do układania podbudowy można przystąpić dopiero po jego naturalnym osuszeniu. Po osuszeniu podłoża Inżynier oceni jego stan i ewentualnie zaleci wykonania niezbędnych napraw. Jeżeli zawilgocenie nastąpiło na skutek zaniedbań Wykonawcy, to naprawę wykona on na własny koszt.

28

6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6. 6.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres pomiarów i badań wyprofilowanego i zagęszczonego podłoża podaje tabela 1. Tabela 1. Częstotliwość oraz zakres pomiarów i badań Lp 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Wyszczególnienie badań i pomiarów Minimalna częstotliwość badań i pomiarów Szerokość 10 razy na 1 km Równość podłużna co 20 m na każdym pasie ruchu Równość poprzeczna 10 razy na 1 km Spadki poprzeczne*) 10 razy na 1 km Rzędne wysokościowe co 25 m w osi jezdni i na jej krawędziach Zagęszczenie, wilgotność gruntu w 2 punktach na dziennej działce roboczej *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych 6.1.1. Szerokość koryta Szerokość koryta nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm i -5 cm. 6.1.2. Równość Nierówności podłużne i poprzeczne należy mierzyć 4-metrową łatą . Nierówności nie mogą przekraczać 20 mm. 6.1.3. Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne profilowanego podłoża powinny być zgodne z Dokumentacją Projektową z tolerancją ± 0,5%. 6.1.4. Rzędne wysokościowe Różnice pomiędzy rzędnymi wyprofilowanego podłoża a rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać +0cm, -2cm. 6.1.5. Zagęszczenie Wskaźnik zagęszczenia powinien wynosić Is ≥ 1,03. W przypadku, gdy gruboziarnisty materiał tworzący podłoże uniemożliwia przeprowadzenie badania zagęszczenia, jako zastępcze kryterium oceny wymaganego zagęszczenia przyjmuje się wartość wskaźnika odkształcenia Io równego stosunkowi modułów odkształcenia wtórnego E2 do pierwotnego E1. Wskaźnik odkształcenia nie powinien być większy niż: Io≤2,2. Minimalna wartość wtórnego modułu odkształcenia E2 ≥ 120MPa. Wilgotność gruntu podłoża powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją ± 2%. 6.2. Zasady postępowania z wadliwie wykonanym podłożem Wszystkie powierzchnie, które wykazują większe odchylenia cech geometrycznych określonych w pkt. 6.2. powinny być naprawione przez spulchnienie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównanie i powtórne zagęszczenie. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne.

29

7. Obmiar Robót Ogólne zasady obmiaru Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 7. 7.1. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest 1 m2 (metr kwadratowy) wykonanego koryta pod nawierzchnię lub powierzchni wyprofilowanego i zagęszczonego podłoża. 8. Odbiór Robót Ogólne zasady odbioru Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową i ST jeżeli wszystkie badania i pomiary wg pkt. 6 z uwzględnieniem tolerancji dały wyniki pozytywne. Do odbioru Wykonawca powinien przedstawić wszystkie dokumenty z bieżącej kontroli jakości robót. Ponadto Wykonawca powinien przygotować i przedstawić tabelarycznie zestawienie wartości wskaźnika zagęszczenia lub pierwotnego i wtórnego modułu odkształcenia oraz wskaźnika odkształcenia dla całego odbieranego odcinka. Zestawienia powinny zawierać daty badań i miejsca pobrania próbek. 9. Warunki płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. przepisy związane Normy 1. 2. 3.

PN-B-04481 PN-/B-06714-17 BN-64/8931-02

4. 5.

BN-68/8931-04 BN-77/8931-12

Grunty budowlane. Badania próbek gruntu Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wilgotności Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu

30

D.04.02.01. Warstwa odsączająca 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej Przedmiotem niniejszej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru Robót związanych z wykonaniem warstwy odsączającej z piasku lub mieszanki kruszywa naturalnego pod projektowaną konstrukcję nawierzchni w ramach budowy. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia Robót związanych z wykonaniem warstwy odsączającej z piasku lub mieszanki kruszywa naturalnego. 1.4. Określenia podstawowe Określenia podstawowe podane w niniejszej ST są zgodne z zamieszczonymi w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" . 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.4. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST DM.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 2. 2.1. Wymagania dla materiałów kamiennych Materiały kamienne do wykonania warstwy odsączającej powinny spełniać następujące warunki: a) szczelności określony zależnością

D D

15

≤5

85

gdzie: D15 - wymiar sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy odsączającej D85 - wymiar sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża Dla materiałów stosowanych przy wykonywaniu warstw odsączających warunek szczelności musi być spełniony, gdy warstwa ta nie jest układana na warstwie odcinającej. b) zagęszczalności, określony zależnością: U=

d d

60

≥5

10

za zgodą Inżyniera dopuszcza się: U=

d d

60

≥ 3,5

10

gdzie: U - wskaźnik różnoziarnistości d60 - wymiar sita, przez które przechodzi 60% kruszywa tworzącego warstwę odsączającą d10 - wymiar sita, przez które przechodzi 10% kruszywa tworzącego warstwę odsączającą oraz uzyskania wskaźnika zagęszczenia Is nie mniejszego niż 1 wg normalnej próby Proctora.

31

Wymagania dla materiałów przestawiono w tabeli 1 i 2. Tabela 1. Wymagania dla piasku Lp. 1.

2. 3. 4. 5.

Właściwości Skład ziarnowy a) zawartość ziarn mniejszych niż 0,075 mm oznaczona metodą na mokro lub mieszaną, % masy, nie więcej niż b) zawartość nadziarna powyżej 2 mm, % masy, nie więcej niż Zawartość zanieczyszczeń , % masy, nie więcej niż Wskaźnik piaskowy większy niż Zawartość zanieczyszczeń organicznych, barwa cieczy nie ciemniejsza niż Wskaźnik wodoprzepuszczalności, m/dobę, nie mniej niż

Wymagania 5,0 15,0 0,1 65 wzorcowa 8,0

Tabela 2. Wymagania dla mieszanki kruszywa naturalnego Lp 1. 2. 3. 4. 5.

Właściwości Ziarna o wymiarach 0,05-2,0 mm, % ciężaru Nadziarno, % ciężaru, nie więcej niż Ziarna wydłużone i płaskie, % ciężaru, nie więcej niż Zanieczyszczenia obce, % ciężaru, nie więcej niż Zawartość zanieczyszczeń organicznych barwa cieczy nie ciemniejsza niż

Wymagania 20 - 40 5 30 0,2 wzorcowa

2.2. Składowanie kruszywa Jeżeli kruszywo nie jest wbudowane bezpośrednio po dostarczeniu na budowę, powinno być składowane na równym i utwardzonym podłożu oraz powinno być zabezpieczone przed zmieszaniem z innymi materiałami i zanieczyszczeniami. 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 3. 3.1. Do wykonania warstwy odsączającej należy stosować następujące rodzaje sprzętu: - równiarki do rozłożenia kruszywa - walce statyczne, - płyty wibracyjne lub ubijaki mechaniczne w miejscach trudnodostępnych 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 4. 4.1.

Transport materiału może odbywać się dowolnymi samochodami samowyładowczymi w sposób zabezpieczający je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem lub zawilgoceniem.

5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonania Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt.5 5.1. Przygotowanie podłoża Warstwa odsączająca powinna być wytyczona w sposób umożliwiający jej wykonanie zgodnie z Dokumentacją Projektową lub wg zaleceń Inżyniera z tolerancjami określonymi w niniejszej ST. Paliki i szpilki do prawidłowego ukształtowania warstwy odsączającej powinny być przygotowane wcześniej. Paliki lub szpilki powinny być ustawione wzdłuż osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi lub w inny sposób uzgodniony z Inżynierem. Rozmieszczenie palików lub szpilek

32

powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków do wytyczania robót w odstępach nie większych niż 10 m. Podłoże pod warstwę odsączającą musi spełniać warunek szczelności tj. D15/D85 ≤ 5. W miejscach, gdzie nie projektuje się stabilizacji podłoża cementem należy wykonać badania szczelności podłoża. W przypadku nie spełnienia w.w podanego warunku szczelności należy wykonać warstwę odcinającą grubości min. 10 cm lub ułożyć geowłókninę. Decyzje o wykonaniu warstwy odcinającej podejmie Inżynier. 5.2. Wbudowanie i zagęszczenie kruszywa Kruszywo powinno być rozkładane w warstwie o jednakowej grubości, przy użyciu równiarek, z zachowaniem wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Grubość rozłożonej warstwy luźnego kruszywa powinna być taka, aby po jej zagęszczeniu osiągnięto projektowaną grubość. W przypadku warstwy o grubości 30 cm wbudowanie kruszywa należy wykonać dwu- lub trzy warstwowo. Rozpoczęcie układania każdej następnej warstwy może nastąpić po odbiorze przez Inżyniera warstwy poprzedniej. W miejscach, gdzie widoczna jest segregacja kruszywa należy przed zagęszczeniem wymienić kruszywo na materiał o odpowiednich właściwościach. Natychmiast po końcowym wyprofilowaniu warstwy należy przystąpić do jej zagęszczania. Zagęszczanie warstw o przekroju daszkowym należy rozpoczynać od krawędzi i stopniowo przesuwać pasami podłużnymi częściowo nakładającymi się w kierunku jej osi. Zagęszczanie warstwy o jednostronnym spadku poprzecznym powinno rozpocząć się od niżej położonej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi w stronę wyżej położonej krawędzi. Nierówności i zagłębienia powstałe w czasie zagęszczania powinny być wyrównywane na bieżąco przez spulchnienie warstwy kruszywa i dodanie lub usunięcie materiału, aż do otrzymania równej powierzchni. W miejscach niedostępnych dla walców zagęszczanie wykonywać przy pomocy płyt wibracyjnych lub ubijaków mechanicznych. Zagęszczanie należy kontynuować aż do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego niż 1.03. Wilgotność kruszywa w czasie zagęszczania powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją ± 2%. W przypadku, gdy wilgotność kruszywa jest wyższa o więcej niż 2% od wilgotności optymalnej, kruszywo należy przesuszyć przez mieszanie i napowietrzanie. Gdy wilgotność kruszywa jest niższa o więcej niż 2% od wilgotności optymalnej, kruszywo należy zwilżyć określoną ilością wody i równomiernie wymieszać. 6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6. 6.1. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw przeznaczonych do wykonania warstwy odsączającej i wyniki tych badań przedstawić Inżynierowi w celu akceptacji materiałów. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa określone w pkt. 2.1. 6.2.

Badania w zakresie wymiarów geometrycznych i równości jak w ST D.04.04.02.

6.3.

Wskaźnik zagęszczenia warstwy odcinającej nie powinien być mniejszy od 1. Wskaźnik zagęszczenia należy badać 2 punktach na dziennej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 600m2.

7. Obmiar robót 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m2 (metr kwadratowy) warstwy odcinającej i odsączającej.

33

8. Odbiór robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. Podstawa płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. przepisy związane 10.1. Normy 1. 2. 3.

PN-B-04481 PN-B-06714-17 PN-B-11111

4. 5.

PN-B-11112 PN-B-11113

6.

BN-64/8931-02

7. 8.

BN-68/8931-04 BN-77/8931-12

Grunty budowlane. Badania próbek gruntu Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wilgotności Kruszywa mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych . Żwir i mieszanka Kruszywa mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych Kruszywa mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu

10.2. Inne dokumenty 9.

Wytyczne budowy nasypów komunikacyjnych na słabym podłożu z zastosowaniem geotekstyliów, IBDiM, Warszawa 1986.

34

D-04.03.01. Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z oczyszczeniem i skropieniem warstw konstrukcyjnych nawierzchni. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z oczyszczeniem i skropieniem warstw konstrukcyjnych przed ułożeniem następnej warstwy nawierzchni. 1.4. Określenia podstawowe Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.5. 2. Materiały 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 2.2. Rodzaje materiałów do wykonania skropienia Materiałami stosowanymi przy skropieniu warstw konstrukcyjnych nawierzchni są: a) do skropienia podbudowy nieasfaltowej: − kationowe emulsje średniorozpadowe , − upłynnione asfalty średnioodparowalne , b) do skropienia podbudów asfaltowych i warstw z mieszanek mineralno-asfaltowych: − kationowe emulsje szybkorozpadowe , − upłynnione asfalty szybkoodparowywalne , − asfalty drogowe D 200 lub D 300 ,za zgodą Inżyniera. 2.3. Zużycie lepiszczy do skropienia Orientacyjne zużycie lepiszczy do skropienia warstw konstrukcyjnych nawierzchni podano w tablicy 1. Tablica 1. Orientacyjne zużycie lepiszczy do skropienia warstw konstrukcyjnych nawierzchni Lp. 1 2

Rodzaj lepiszcza Emulsja asfaltowa kationowa Asfalt drogowy D 200, D 300

Zużycie (kg/m2) od 0,4 do 1,2 od 0,4 do 0,6

Dokładne zużycie lepiszczy powinno być ustalone w zależności od rodzaju warstwy i stanu jej powierzchni i zaakceptowane przez Inżyniera.

35

2.4. Składowanie lepiszczy Warunki przechowywania nie mogą powodować utraty cech lepiszcza i obniżenia jego jakości. Lepiszcze należy przechowywać w zbiornikach stalowych wyposażonych w urządzenia grzewcze i zabezpieczonych przed dostępem wody i zanieczyszczeniem. Dopuszcza się magazynowanie lepiszczy w zbiornikach murowanych, betonowych lub żelbetowych przy spełnieniu tych samych warunków, jakie podano dla zbiorników stalowych. Emulsję można magazynować w opakowaniach transportowych lub stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy stosować zbiornika walcowego leżącego, ze względu na tworzenie się na dużej powierzchni cieczy „kożucha” asfaltowego zatykającego później przewody. Przy przechowywaniu emulsji asfaltowej należy przestrzegać zasad ustalonych przez producenta. 3. Sprzęt 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3. 3.2. Sprzęt do oczyszczania warstw nawierzchni Wykonawca przystępujący do oczyszczania warstw nawierzchni, powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: − szczotek mechanicznych, zaleca się użycie urządzeń dwuszczotkowych. Pierwsza ze szczotek powinna być wykonana z twardych elementów czyszczących i służyć do zdrapywania oraz usuwania zanieczyszczeń przylegających do czyszczonej warstwy. Druga szczotka powinna posiadać miękkie elementy czyszczące i służyć do zamiatania. Zaleca się używanie szczotek wyposażonych w urządzenia odpylające, − sprężarek, − zbiorników z wodą, − szczotek ręcznych. 3.3. Sprzęt do skrapiania warstw nawierzchni Do skrapiania warstw nawierzchni należy używać skrapiarkę lepiszcza. Skrapiarka powinna być wyposażona w urządzenia pomiarowo-kontrolne pozwalające na sprawdzanie i regulowanie następujących parametrów: − temperatury rozkładanego lepiszcza, − ciśnienia lepiszcza w kolektorze, − obrotów pompy dozującej lepiszcze, − prędkości poruszania się skrapiarki, − wysokości i długości kolektora do rozkładania lepiszcza, − dozatora lepiszcza. Zbiornik na lepiszcze skrapiarki powinien być izolowany termicznie tak, aby było możliwe zachowanie stałej temperatury lepiszcza. Wykonawca powinien posiadać aktualne świadectwo cechowania skrapiarki. Skrapiarka powinna zapewnić rozkładanie lepiszcza z tolerancją ± 10% od ilości założonej. 4. Transport 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 4.

36

4.2. Transport lepiszczy Asfalty mogą być transportowane w cysternach kolejowych lub samochodowych, posiadających izolację termiczną, zaopatrzonych w urządzenia grzewcze, zawory spustowe i zabezpieczonych przed dostępem wody. Emulsja może być transportowana w cysternach, autocysternach, skrapiarkach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny przeznaczone do przewozu emulsji powinny być przedzielone przegrodami, dzielącymi je na komory o pojemności nie większej niż 1 m3, a każda przegroda powinna mieć wykroje w dnie umożliwiające przepływ emulsji. Cysterny, pojemniki i zbiorniki przeznaczone do transportu lub składowania emulsji powinny być czyste i nie powinny zawierać resztek innych lepiszczy. 5. Wykonanie robót 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 5. 5.2. Oczyszczenie warstw nawierzchni Oczyszczenie warstw nawierzchni polega na usunięciu luźnego materiału, brudu, błota i kurzu przy użyciu szczotek mechanicznych, a w razie potrzeby wody pod ciśnieniem. W miejscach trudno dostępnych należy używać szczotek ręcznych. W razie potrzeby, na terenach niezabudowanych, bezpośrednio przed skropieniem warstwa powinna być oczyszczona z kurzu przy użyciu sprężonego powietrza. 5.3. Skropienie warstw nawierzchni Warstwa przed skropieniem powinna być oczyszczona. Jeżeli do czyszczenia warstwy była używana woda, to skropienie lepiszczem może nastąpić dopiero po wyschnięciu warstwy, z wyjątkiem zastosowania emulsji, przy których nawierzchnia może być wilgotna. Skropienie warstwy może rozpocząć się po akceptacji przez Inżyniera jej oczyszczenia. Warstwa nawierzchni powinna być skrapiana lepiszczem przy użyciu skrapiarek, a w miejscach trudno dostępnych ręcznie (za pomocą węża z dyszą rozpryskową). Temperatury lepiszczy powinny mieścić się w przedziałach podanych w tablicy 2. Tablica 2. Temperatury lepiszczy przy skrapianiu Lp. 1 2 3

Rodzaj lepiszcza Emulsja asfaltowa kationowa Asfalt drogowy D 200 Asfalt drogowy D 300

Temperatury (oC) od 20 do 40 *) od 140 do 150 od 130 do 140

*) W razie potrzeby emulsję należy ogrzać do temperatury zapewniającej wymaganą lepkość. Jeżeli do skropienia została użyta emulsja asfaltowa, to skropiona warstwa powinna być pozostawiona bez jakiegokolwiek ruchu na czas niezbędny dla umożliwienia penetracji lepiszcza w warstwę i odparowania wody z emulsji. W zależności od rodzaju użytej emulsji czas ten wynosi od 1 godz. do 24 godzin. Przed ułożeniem warstwy z mieszanki mineralno-bitumicznej Wykonawca powinien zabezpieczyć skropioną warstwę nawierzchni przed uszkodzeniem dopuszczając tylko niezbędny ruch budowlany. 6. Kontrola jakości robót 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 6.

37

6.2. Badania przed przystąpieniem do robót

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przeprowadzić próbne skropienie warstwy w celu określenia optymalnych parametrów pracy skrapiarki i określenia wymaganej ilości lepiszcza w zależności od rodzaju i stanu warstwy przewidzianej do skropienia.6.3.

Badania w czasie robót

6.3.1. Badania lepiszczy Ocena lepiszczy powinna być oparta na atestach producenta z tym, że Wykonawca powinien kontrolować dla każdej dostawy właściwości lepiszczy podane w tablicy 3. Tablica 3. Właściwości lepiszczy kontrolowane w czasie robót Lp. 1 2

Rodzaj lepiszcza Emulsja asfaltowa kationowa Asfalt drogowy

Kontrolowane właściwości

Badanie według normy

lepkość penetracja

Wg odpowiedniej normy

6.3.2. Sprawdzenie jednorodności skropienia i zużycia lepiszcza Należy przeprowadzić kontrolę ilości rozkładanego lepiszcza według metody podanej w opracowaniu „Powierzchniowe utrwalenia. Oznaczanie ilości rozkładanego lepiszcza i kruszywa”. 7. Obmiar robót 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: - m2 (metr kwadratowy) oczyszczonej powierzchni, - m2 (metr kwadratowy) powierzchni skropionej. 8. Odbiór robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. Podstawa płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. Przepisy związane 10.1. Normy 1. 2. 3.

PN-C-04134 PN-C-96170 PN-C-96173

Przetwory naftowe. Pomiar penetracji asfaltów Przetwory naftowe. Asfalty drogowe Przetwory naftowe. Asfalty upłynnione AUN do nawierzchni drogowych

38

10.2. Inne dokumenty 4.

„Powierzchniowe utrwalenia. Oznaczanie ilości rozkładanego lepiszcza i kruszywa”. Zalecone przez GDDP do stosowania pismem GDDP-5.3a-551/5/92 z dnia 1992-02-03. 5. Warunki Techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-94. IBDiM - 1994 r.

39

D.04.04.02. Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej Przedmiotem niniejszej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru Robót związanych z wykonaniem podbudowy zasadniczej z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie w ramach budowy. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia Robót związanych z wykonaniem podbudowy zasadniczej z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie (nieulepszonego) o uziarnieniu 0÷31,5 mm. Roboty obejmują wykonanie podbudowy: a) o grubości 15-20 cm na odcinkach dróg. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1.

Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie – jedna lub więcej warstw zagęszczonej mieszanki, która stanowi warstwę nośną nawierzchni drogowej.

1.4.2.

Pozostałe określenia podstawowe podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi normami i z definicjami zamieszczonymi w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne".

1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.4. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST DM.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 2. 2.1. Podstawowe wymagania dotyczące materiałów Wszystkie materiały użyte do budowy powinny pochodzić tylko ze źródeł uzgodnionych i zatwierdzonych przez Inżyniera. 2.2. Kruszywo Materiałem do wykonania podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie będzie kruszywo łamane, uzyskane w wyniku przekruszenia surowca skalnego lub kamieni narzutowych i otaczaków albo ziaren żwiru większych od 8 mm. Kruszywo powinno być jednorodne bez zanieczyszczeń obcych i bez domieszek gliny. 2.2.1. Uziarnienie kruszywa Krzywa uziarnienia mieszanki powinna być ciągła i nie może przebiegać od dolnej krzywej granicznej uziarnienia do górnej krzywej uziarnienia na sąsiednich sitach. Wymiar największego ziarna nie może przekraczać 2/3 grubości warstwy układanej jednorazowo. Krzywa uziarnienia kruszywa, powinna mieścić się w obszarze dobrego uziarnienia podanymi na rysunku 1.

40

2.2.2. Właściwości kruszywa Kruszywa powinny spełniać wymagania określone w tabeli 1. Tabela 1. Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Wyszczególnienie właściwości

Zawartość ziarn mniejszych niż 0,075 mm, % (m/m) Zawartość nadziarna, % (m/m), nie więcej niż Zawartość ziarn nieforemnych, %(m/m), nie więcej niż Zawartość zanieczyszczeń organicznych, %(m/m), nie więcej niż Wskaźnik piaskowy po pięciokrotnym zagęszczeniu metodą I lub II Ścieralność w bębnie Los Angeles a) ścieralność całkowita po pełnej liczbie obrotów, nie więcej niż b) ścieralność częściowa po 1/5 pełnej liczby obrotów, nie więcej niż Nasiąkliwość, %(m/m), nie więcej niż Mrozoodporność, ubytek masy po 25 cyklach zamrażania, % (m/m), nie więcej niż Zawartość związków siarki w przeliczeniu na SO3, %(m/m), nie więcej niż

Wymagania od 2 do 10 5 35 1 od 30 do 70 35 30 3 5 1

2.3. Woda Do zwilżania kruszywa stosuje się wodę czystą, wodociągową. (nie wymagane badania) 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 3. 3.1.

Do wykonania warstwy podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie należy stosować następujące rodzaje sprzętu: a) mieszarki stacjonarne do wytwarzania mieszanki kruszyw, wyposażone w urządzenia dozujące wodę. Mieszarki powinny zapewnić wytworzenie jednorodnej mieszanki o wilgotności optymalnej.

41

Wymagania to jest zbędne w przypadku, gdy producent kruszywa gwarantuje dostawy jednorodnej mieszanki o wymaganym uziarnieniu i odpowiedniej wilgotności. b)

równiarki lub układarki do rozłożenia mieszanki. Za zgodą Inżyniera do rozkładania mieszanki na drogach o ruchu mniejszym od ciężkiego można dopuścić spycharki. c) walce ogumione i stalowe wibracyjne lub statyczne do zagęszczania, d) płyty wibracyjne lub ubijaki mechaniczne do zagęszczania w miejscach trudnodostępnych 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 4. 4.1.

Transport kruszywa może odbywać się dowolnymi samochodami samowyładowczymi w sposób zabezpieczający je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem lub zawilgoceniem.

5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonania Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt.5 5.1. Przygotowanie podłoża Podłoże pod podbudowę powinno spełniać wymagania określone w ST D.04.02.01 „Warstwa odsączająca”. Jeżeli podłoże ulepszone, wykonane z materiałów związanych spoiwami lub lepiszczami wykazuje jakiekolwiek wady, to powinny być one usunięte wg zasad akceptowanych przez Inżyniera. Podbudowa powinna być wytyczona w sposób umożliwiający jej wykonanie zgodnie z Dokumentacją Projektową lub wg zaleceń Inżyniera z tolerancjami określonymi w niniejszej ST. Paliki i szpilki do prawidłowego ukształtowania podbudowy powinny być przygotowane wcześniej. Paliki lub szpilki powinny być ustawione wzdłuż osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi lub w inny sposób uzgodniony z Inżynierem. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków do wytyczania robót w odstępach nie większych niż 10 m. 5.2. Wytwarzanie mieszanki kruszywa Mieszankę kruszywa o ściśle określonym uziarnieniu i wilgotności optymalnej należy wytwarzać w mieszarkach stacjonarnych gwarantujących otrzymanie jednorodnej mieszanki. Ze względu na konieczność zapewnienia jednorodności materiału nie dopuszcza się wytwarzania mieszanki przez mieszanie poszczególnych frakcji na drodze. Mieszanka po wyprodukowaniu powinna być od razu transportowana na miejsce wbudowania w sposób przeciwdziałający segregacji i nadmiernemu wysychaniu. 5.3. Wbudowanie mieszanki Mieszanka kruszywa powinna być rozkładane w warstwie o jednakowej grubości, takiej, aby jej ostateczna grubość po zagęszczeniu była równa grubości projektowanej. Warstwa podbudowy powinna być rozłożona w sposób zapewniający osiągnięcie wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Jeżeli podbudowa składa się z więcej niż jednej warstwy kruszywa, to każda warstwa powinna być wyprofilowana i zagęszczona z zachowaniem wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Rozpoczęcie budowy każdej następnej warstwy może nastąpić po odbiorze poprzedniej warstwy przez Inżyniera. W miejscach, gdzie widoczna jest segregacja kruszywa należy przed zagęszczeniem wymienić kruszywo na materiał o odpowiednich właściwościach.

42

5.4. Zagęszczenie mieszanki Podbudowę należy zagęszczać w jednej warstwie o grubości projektowanej po zagęszczeniu, odpowiednim sprzętem zgodnie z p.3. przy zachowaniu wilgotności optymalnej. Zagęszczenie podbudowy powinno być równomierne na całej szerokości. Wskaźnik zagęszczenia podbudowy powinien wynosić 1,03dla dróg o ruchu KR 3-5. 5.5. Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy powinna być utrzymywana w dobrym stanie. Jeżeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą Inżyniera, gotową podbudowę do ruchu budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia podbudowy spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania podbudowy obciąża Wykonawcę robót. 6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6. 6.1. Badania prze rozpoczęciem robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw przeznaczonych do wykonania podbudowy i wyniki tych badań przedstawić Inżynierowi w celu akceptacji materiałów. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa określone w pkt. 2.1. 6.2. Badania w czasie robót a) kontrola uziarnienia rozłożonego kruszywa powinna być przeprowadzana 2 razy na każdej dziennej działce roboczej za pomocą analizy sitowej; wyniki powinny być zgodne z p. 2.2.1, b) do kontroli wilgotności należy pobierać 2 próbki z każdej dziennej działki roboczej, c) kontrolę zagęszczania i nośności podbudowy stabilizowanej mechanicznie należy przeprowadzać dwa razy na każdej działce roboczej; powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w pkt. 5.4., d) właściwości kruszywa obejmujące ocenę wszystkich właściwości określonych w pkt. 2.2.2. należy badać dla każdej partii kruszywa i przy każdej zmianie kruszywa, e) kontrola grubości poszczególnych warstw podbudowy polega na bezpośrednim pomiarze w końcowej fazie zagęszczenia w 3 miejscach na dziennej działce roboczej i miejscach wątpliwych; dopuszczalne odchylenie w grubości w przekroju ± 10% grubości projektowanej, f) kontrola szerokości podbudowy i jej obramowania polega na bezpośrednich pomiarach co 100 m; odchylenia szerokości mierzonej od osi drogi nie powinny przekraczać ± 5 cm w stosunku do szerokości projektowanej; g) kontrola rzędnych niwelety za pomocą instrumentu niwelacyjnego co 100 m; dopuszczalne odchyłki + 1 cm, - 2 cm, h) kontrola spadków poprzecznych dokonuje się łatą profilową z poziomnicą co 100 m; dopuszczalne odchyłki spadku ± 0,5 %, i) kontrola równości w przekroju podłużnym mierzona 4-metrową łatą co 100 m; dopuszczalne nierówności pod łatą 10 mm. j) kontrola równości poprzecznej mierzona 4-metrową łatą co 100 m; dopuszczalne odchyłki pod łatą 10 mm. k) kontrola ukształtowania osi podbudowy w planie sprawdzana co 100 m oraz dodatkowo w punktach głównych łuków poziomych; nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż ± 5 cm.

43

6.3. Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy 6.3.1. Niewłaściwe cechy geometryczne podbudowy Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazują większe odchylenia cech geometrycznych od określonych w pkt. 6.3. powinny być naprawione przez spulchnienie lub zerwanie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównanie i powtórne zagęszczenie. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. Jeżeli szerokość podbudowy jest mniejsza od szerokości projektowanej to Wykonawca powinien na własny koszt poszerzyć podbudowę przez spulchnienie warstwy na pełną głębokość do połowy szerokości pasa ruchu, dołożenie materiału i ponowne zagęszczenie. 6.3.2. Niewłaściwa grubość podbudowy Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości Wykonawca wykona naprawę podbudowy. Powierzchnie powinny być naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiednią głębokość zgodnie z decyzją Inżyniera, uzupełnione nowym materiałem o odpowiednich właściwościach i ponownie zagęszczone. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych Robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy na koszt Wykonawcy. 6.3.3. Niewłaściwe zagęszczenie podbudowy Wszystkie wyniki badań zagęszczenia warstwy podbudowy powinny dać prawidłowe wyniki. W przypadku, gdy jakiekolwiek badanie wskaźnika zagęszczenia gruntu dało wynik negatywny warstwę należy zerwać i wymienić na nową na koszt Wykonawcy. 6.3.4. Niewłaściwa nośność podbudowy Jeżeli nośność podbudowy będzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej nośności, zalecone przez Inżyniera. Koszty dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy tylko wtedy, gdy zaniżenie nośności podbudowy wynikło z niewłaściwego wykonania robót przez Wykonawcę. 7. Obmiar robót 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót

Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-04.04.00 „Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa

Jednostką obmiarową jest m2 (metr kwadratowy) wykonanej i odebranej podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie. 8. ODBIÓR ROBÓT

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

44

10. przepisy związane 10.1. Normy 1. PN-B-04481 2. PN-B-06714-12 3. 4. 5. 6. 7.

PN-B-06714-15 PN-B-06714-16 PN-B-06714-17 PN-B-06714-18 PN-B-06714-19

8.

PN-B-06714-26

9.

PN-B-06714-28

10. 11. 12.

PN-B-06714-37 PN-B-06714-39 PN-B-06714-42

13.

PN-B-06731

14.

PN-B-11111

15. 16.

PN-B-11112 PN-B-11113

17.

PN-B-19701

18. 19. 20. 21.

PN-B-23006 PN-B-30020 PN-B-32250 PN-S-06102

22.

PN-S-96023

23. 24. 25.

PN-S-96035 BN-88/6731-08 BN-84/6774-02

26. 27.

BN-64/8931-01 BN-64/8931-02

28.

BN-68/8931-04

29.

BN-70/8931-06

30.

BN-77/8931-12

Grunty budowlane. Badania próbek gruntu Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń obcych Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie kształtu ziarn Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wilgotności Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasiąkliwości Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń organicznych Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości siarki metodą bromową Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu krzemianowego Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu żelazawego Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ścieralności w bębnie Los Angeles Żużel wielkopiecowy kawałkowy. Kruszywo budowlane i drogowe. Badania techniczne Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka Kruszywa mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni drogowych Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności Kruszywo do betonu lekkiego Wapno Materiały budowlane. Woda do betonu i zapraw Drogi samochodowe. Podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie Konstrukcje drogowe. Podbudowa i nawierzchnia z tłucznia kamiennego Popioły lotne Cement. Transport i przechowywanie Kruszywo mineralne. Kruszywo kamienne łamane do nawierzchni drogowych Drogi samochodowe. Oznaczanie wskaźnika piaskowego Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Drogi samochodowe. Pomiar ugięć podatnych ugięciomierzem belkowym Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu

10.2. Inne dokumenty 31. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM - Warszawa 1997.

45

D.04.05.01. Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST) Przedmiotem niniejszej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru ulepszonego podłoża z gruntu stabilizowanego cementem . 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1 1.3 Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST obejmują zasady prowadzenia Robót związanych z wykonaniem dla dróg ulepszonego podłoża z gruntu stabilizowanego cementem o Rm = 2,5÷5,0 MPa o grubości 20 cm. Stabilizacja gruntu cementem wykonana będzie na miejscu lub dowieziona z wytwórni. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. 1.4.2. 1.4.3. 1.4.4.

Stabilizacja gruntu cementem - proces technologiczny polegający na zmieszaniu gruntu z optymalną ilością cementu i wody, a w razie potrzeby innych dodatków ulepszających, z wyrównaniem i zagęszczeniem wytworzonej mieszanki. Grunt stabilizowany cementem - mieszanka cementowo-gruntowa zagęszczona i stwardniała w wyniku ukończenia procesu wiązania cementu. Podłoże gruntowe ulepszone cementem - jedna lub dwie warstwy zagęszczonej mieszanki cementowo-gruntowej, na której układana jest warstwa podbudowy. Pozostałe określenia podane w niniejszej ST są zgodne z normami, wytycznymi i określeniami podanymi w ST DM.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 1.4.

1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST DM.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 1.5. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w st dm.00.00.00. „wymagania ogólne” pkt. 2. 2.1. Grunty do stabilizacji cementem Do wykonania warstw stabilizowanych cementem za przydatne można uznać grunty, które spełniają wymagania podane w tablicy 1. Tablica 1. Wymagania dla gruntów do stabilizacji. Lp. 1.

2.

Wyszczególnienie właściwości Uziarnienie ziarn przechodzących przez sito #50 mm, % ziarn przechodzących przez sito #25 mm, % ziarn przechodzących przez sito #4 mm,% ziarn przechodzących przez sito 0,25 mm ziarn przechodzących przez sito 0,05 zawartość części mniejszych od 0.002 nie więcej niż Granica płynności poniżej, %

Wymagania

Badanie według

100 85-100 50-100 10-100 0 -100 20

Odpowiednich norm

40

Odpowiednich norm

46

3. 4. 5. 6.

Wskaźnik plastyczności, %, poniżej Wskaźnik stężenia jonów wodorowych pH zawartość części organicznych, %, poniżej Zawartość siarczanów w przeliczeniu na SO3, %, poniżej

15 5-8 2 1

Odpowiednich norm

Grunty nie spełniające wymagań określonych w tablicy 1, mogą być poddane stabilizacji po uprzednim ulepszeniu chlorkiem wapniowym, wapnem, popiołami lotnymi. 2.2. Cement Do stabilizacji gruntu należy stosować cement portlandzki klasy 32,5, portlandzki z dodatkami ,hutniczy, lub hutniczy specjalny . Wymagania dla cementu zestawiono w tablicy 2. Tablica 2. Właściwości mechaniczne i fizyczne cementu Lp. 1

Właściwości

Klasa cementu 32,5

Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 7 dniach, nie mniej niż: - cement portlandzki bez dodatków - cement hutniczy - cement portlandzki z dodatkami

16 16 16

2

Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 28 dniach, nie mniej niż:

32,5

3

Czas wiązania: - początek wiązania, najwcześniej po upływie, min. - koniec wiązania, najpóźniej po upływie, h

60 12

Stałość objętości, mm, nie więcej niż

10

4

Przechowywanie cementu powinno odbywać się zgodnie z odpowiednią normą W przypadku, gdy czas przechowywania cementu będzie dłuższy od trzech miesięcy, można go stosować za zgodą Inżyniera tylko wtedy, gdy badania laboratoryjne wykażą jego przydatność do robót. Cement należy przechowywać w warunkach zabezpieczających go przed zawilgoceniem. 2.3. Woda Woda do stabilizacji gruntu i ewentualnie do pielęgnacji wykonanej warstwy powinna być czysta, bez zawartości szkodliwych dodatków. Bez badań laboratoryjnych można stosować wodę wodociągową pitną. Gdy woda pochodzi z wątpliwych źródeł nie może być użyta bez stwierdzenia zgodności z powyższą normą. 2.4. Dodatki ulepszające Stosuje się dodatki ulepszające po uzyskaniu akceptacji Inżyniera − wapno − popioły lotne, − chlorek wapniowy. Za zgodą Inżyniera mogą być stosowane inne dodatki o sprawdzonym działaniu posiadające Aprobatę Techniczną oraz deklarację zgodności producenta. 2.5. Preparaty do pielęgnacji warstwy

47

W przypadku stosowania do pielęgnacji wykonanej warstwy preparatów powłokotwórczych muszą one posiadać Aprobatę Techniczną . 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 3. 3.1. Do wykonania stabilizacji metodą „na miejscu” należy stosować następujący sprzęt: − mieszarek jedno lub wielowirnikowych do wymieszania gruntu ze spoiwami zapewniające głębokość mieszania minimum 25 cm, − spycharek, równiarek lub sprzętu rolniczego (pługi, brony, kultywatory) do spulchniania gruntu, − ciężkich szablonów do wyprofilowania warstwy, − rozsypywarek wyposażonych w osłony przeciwpylne i szczeliny o regulowanej szerokości do rozsypywania spoiw, − przewoźnych zbiorników na wodę, wyposażonych w urządzenia do równomiernego i kontrolowanego dozowania wody, − walców ogumionych i stalowych wibracyjnych lub statycznych do zagęszczania, − zagęszczarek płytowych, ubijaków mechanicznych lub małych walców wibracyjnych do zagęszczania w miejscach trudnodostępnych. 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 4. 4.1. Transport cementu Transport cementu powinien odbywać się w sposób chroniący go przed zawilgoceniem i zanieczyszczeniem. 4.2. Transport wody Jeżeli woda do wytwarzania mieszanki nie jest pobierana bezpośrednio z instalacji wodociągowej, to powinna być dowożona z uzgodnionego miejsca w czystych zbiornikach, w sposób zabezpieczający przed zanieczyszczeniem. 5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 5. 5.1. Założenia ogólne Warstwa z gruntu stabilizowanego cementem nie może być wykonywana wtedy gdy temperatura powietrza spadła poniżej 2oC oraz wtedy, gdy podłoże jest zamarznięte i podczas opadów deszczu. Nie należy rozpoczynać stabilizacji gruntu cementem jeżeli prognozy meteorologiczne wskazują na możliwy spadek temperatury poniżej 2oC w czasie najbliższych 7 dni. 5.2. Przygotowanie materiałów do mieszanki Wykonawca zobowiązany jest do przeprowadzenia badań konkretnych materiałów, oraz opracowania recepty i przedstawienia do akceptacji Inżyniera w terminie 30 dni przed rozpoczęciem robót. Recepta powinna zawierać ilości poszczególnych składników, wytrzymałość na ściskanie R28, wskaźnik mrozoodporności, max. gęstość objętościową mieszanki cementowo-gruntowej oznaczonej wg odpowiedniej normy, wilgotność optymalną oznaczoną jw.

48

Wykonanie badania wskaźnika mrozoodporności obowiązuje w przypadku gruntów średnio i bardzo spoistych oraz gruntów z zawartością części organicznych powyżej 2%, albo gruntów kwaśnych o pH≤5 lub przy dodaniu popiołów lotnych w ilości większej niż cementu. 5.3. Przygotowanie mieszanki Przygotowanie mieszanki powinno się odbywać zgodnie z zatwierdzoną przez Inżyniera receptą laboratoryjną. Zawartość cementu w mieszance nie może przekraczać 8% (drogi o ruchu KR 2÷3) w stosunku do masy suchego gruntu. Zaleca się taki dobór mieszanki, aby spełnić wymagania wytrzymałościowe określone w p. 6.2.4, przy jak najmniejszej zawartości cementu. Zawartość wody w mieszance powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według normalnej próby Proctora, z tolerancją +10%, -20% jej wartości. Zaprojektowany skład mieszanki powinien zapewniać otrzymanie w czasie budowy właściwości gruntu stabilizowanego cementem zgodnych z wymaganiami określonymi w tablicy 4. 5.4. Stabilizacja metodą mieszania na miejscu Do stabilizacji gruntu metodą mieszania na miejscu można użyć specjalistycznych mieszarek wieloprzejściowych lub jednoprzejściowych albo maszyn rolniczych. Grunt przewidziany do stabilizacji powinien być spulchniony i rozdrobniony. Po spulchnieniu gruntu należy sprawdzić jego wilgotność i w razie potrzeby ją zwiększyć w celu ułatwienia rozdrobnienia. Woda powinna być dozowana przy użyciu beczkowozów zapewniających równomierne i kontrolowane dozowanie. Wraz z wodą można dodawać do gruntu dodatki ulepszające rozpuszczalne w wodzie, np. chlorek wapniowy. Jeżeli wilgotność naturalna gruntu jest większa od wilgotności optymalnej o więcej niż 10% jej wartości, grunt powinien być osuszony przez mieszanie i napowietrzanie w czasie suchej pogody. Po spulchnieniu i rozdrobnieniu gruntu należy dodać i przemieszać z gruntem dodatki ulepszające, np. wapno lub popioły lotne, w ilości określonej w recepcie laboratoryjnej, o ile ich użycie jest przewidziane w tejże recepcie. Cement należy dodawać do rozdrobnionego i ewentualnie ulepszonego gruntu w ilości ustalonej w recepcie laboratoryjnej. Cement i dodatki ulepszające powinny być dodawane przy użyciu rozsypywarek cementu lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Grunt powinien być wymieszany z cementem w sposób zapewniający jednorodność na określoną głębokość, gwarantującą uzyskanie projektowanej grubości warstwy po zagęszczeniu. Po wymieszaniu gruntu z cementem należy sprawdzić wilgotność mieszanki. Jeżeli jej wilgotność jest mniejsza od optymalnej o więcej niż 20%, należy dodać odpowiednią ilość wody i mieszankę ponownie dokładnie wymieszać. Wilgotność mieszanki przed zagęszczeniem nie może różnić się od wilgotności optymalnej o więcej niż +10%, -20% jej wartości. Czas od momentu rozłożenia cementu na gruncie do momentu zakończenia mieszania nie powinien być dłuższy od 2 godzin. Po zakończeniu mieszania należy powierzchnię warstwy wyrównać i wyprofilować do wymaganych w Dokumentacji Projektowej rzędnych oraz spadków poprzecznych i podłużnych. Po wyprofilowaniu należy natychmiast przystąpić do zagęszczania warstwy. 5.5. Zagęszczanie Do zagęszczania warstwy należy przystąpić natychmiast po jej rozłożeniu i wyprofilowaniu. Operację zagęszczania i obróbki powierzchniowej muszą być zakończone przed upływem jednej godziny od chwili dodania wody do mieszanki. Pojawiające się w czasie zagęszczania zaniżenia, rozwarstwienia powinny być natychmiast naprawiane przez wymianę mieszanki na pełną głębokość, wyrównanie i ponowne zagęszczenie. Powierzchnia zagęszczonej warstwy powinna mieć prawidłowy przekrój poprzeczny i jednolity wygląd.

49

Zagęszczenie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia mieszanki Wz≥1,03 według I lub II próby Proctora, przy wilgotności optymalnej z tolerancją ± 1%. Badanie prowadzimy bezpośrednio po zakończeniu zagęszczania. 5.6. Pielęgnacja wykonanej warstwy Pielęgnacja warstwy polega na skropieniu emulsją asfaltową w ilości 0,5÷1,0 kg/m2 po odparowaniu wody. Inne sposoby pielęgnacji mogą być zastosowane przez Wykonawcę po uzyskaniu akceptacji Inżyniera. W okresie pielęgnacji nie należy dopuszczać żadnego ruchu pojazdów i maszyn po wykonanej warstwie. 5.7. Odcinek próbny O ile Inżynier uzna to za konieczne, to przed rozpoczęciem robót należy wykonać odcinek próbny w celu : − określenia grubości warstwy mieszanki w stanie luźnym dla uzyskania grubości warstwy zgodnej z Dokumentacją Projektową po zagęszczeniu, − oceny przydatności zastosowanego sprzętu do układania i zagęszczania, − sprawdzenia opracowanej recepty laboratoryjnej. − sprawdzenie zagęszczenia Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć materiałów oraz sprzętu takich, jakie będą stosowane do wykonywania ulepszonego podłoża. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić od 400 do 800 m2. Lokalizację odcinka należy uzgodnić z Inżynierem. 6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 6. 6.1. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przeprowadzić pełne badania stosowanych materiałów (zgodnie z pkt. 2), niezbędnych do opracowania projektu składu mieszanki. Produkcja może być rozpoczęta po uzyskaniu od Inżyniera akceptacji materiałów i proponowanego składu mieszanki.

50

6.2. Badania w czasie robót 6.2.1. Częstotliwość i zakres badań Częstotliwość i zakres badań podano w tablicy 3 Lp 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Wyszczególnienie badań

7.

Uziarnienie gruntu * Wilgotność mieszanki gruntu z cementem Jednorodność i głębokość wymieszania Zagęszczenie warstwy Wytrzymałość 28-dniowa Mrozoodporność gruntu stabilizowanego cementem Badania właściwości gruntu

8.

Badania cementu

9.

Badania wody

Częstotliwość badań Minimalna ilość badań na dziennej działce roboczej 1 1 2 2 1 seria w przypadkach wątpliwych dla każdej partii i przy każdej zmianie rodzaju gruntu przy projektowaniu składu mieszanki i przy każdej zmianie dla każdego wątpliwego źródła

Tablica 3. Częstotliwość badań w czasie realizacji robót związanych z wykonaniem warstw gruntu stabilizowanego cementem. * próbki do badań uziarnienia gruntu pobierać z mieszarki przed dodaniem cementu 6.2.2. Badanie gruntu Przy każdej zmianie rodzaju gruntu należy badać wszystkie jego właściwości określone w tablicy 1 i opracować nowy skład mieszanki. 6.2.3. Zagęszczenie mieszanki Zagęszczenie mieszanki zgodne z pkt. 5.6. 6.2.4. Wytrzymałość gruntu stabilizowanego cementem Wytrzymałość na ściskanie określa się na próbkach walcowych o średnicy i wysokości 8 cm. Próbki do badań należy pobrać z miejsc wybranych losowo z warstwy przed zagęszczeniem. Próbki w ilości 3 szt. (1 seria), należy formować i przechowywać zgodnie z odpowiednią normą. Wytrzymałość gruntu stabilizowanego cementem musi być zgodna w parametrach podanych w tablicy 4 Tablica 4. Wytrzymałość gruntu stabilizowanego cementem. Mieszanka cementowo - gruntowa i zagęszczona warstwa Lp. Opis Wymagania 1 Wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach (R28): 2,5 – 5 MPa 2 Wskaźnik mrozoodporności: 0,6 6.2.5. Mrozoodporność warstwy gruntu W przypadkach wątpliwych lub na polecenie Inżyniera należy pobrać dodatkowe próbki w celu zbadania mrozoodporności.

51

6.3. Badania i pomiary wykonanej warstwy z gruntu stabilizowanego cementem 6.3.1. Częstotliwość pomiarów Częstotliwość i zakres pomiarów wykonanej warstwy podaje tablica 5.

Lp. 1.

Tablica 5 Wyszczególnienie badań i pomiarów Grubość

2. 3.

Szerokość Równość podłużna

4. 5. 6.

Równość poprzeczna Spadki poprzeczne Rzędne wysokościowe i ukształtowanie w planie

Minimalna częstotliwość badań i pomiarów Podczas budowy: w trzech punktach na każdej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 400 m2 Przed odbiorem: w trzech punktach, lecz nie rzadziej niż raz na 2000m2 10 razy na 1 km w sposób ciągły planografem lub 20 m łatą na każdym pasie ruchu 10 razy na 1 km 10 razy na 1 km co 100 m

Dopuszczalne tolerancje cech geometrycznych powinny być takie jak ustalone w ST D.04.04.02. "Podbudowa z kruszywa stabilizowanego mechanicznie" pkt. 6. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót

Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa

Jednostką obmiarową jest m2 (metr kwadratowy) podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie. 8. ODBIÓR ROBÓT

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

10. Przepisy związane 10.1. Normy 1. 2. 3.

PN-B-04300 PN-B-04481 PN-B-06714-12

Cement. Metody badań. Oznaczanie cech fizycznych Grunty budowlane. Badania próbek gruntu Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie

zawartości

52

4. 5.

PN-B-06714-15 PN-B-06714-26

6.

PN-B-06714-28

7. 8. 9. 10.

PN-B-06714-37 PN-B-06714-38 PN-B-06714-39 PN-B-06714-42

11.

PN-B-19701

12. 13. 14. 15. 16.

PN-B-30020 PN-B-32250 PN-C-84038 PN-C-84127 PN-S-96011

17.

PN-S-96012

18. 19. 20. 21.

PN-S-96035 BN-88/6731-08 BN-64/8931-01 BN-64/8931-02

22.

BN-68/8931-04

23.

BN-70/8931-05

24.

BN-73/8931-10

25. 26.

BN-77/8931-12 BN-71/8933-10

zanieczyszczeń obcych Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń organicznych Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości siarki metodą bromową Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu krzemianowego Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu wapniowego Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu żelazawego Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ścieralności w bębnie Los Angeles Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności Wapno Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw Wodorotlenek sodowy techniczny Chlorek wapniowy techniczny Drogi samochodowe. Stabilizacja gruntów wapnem do celów drogowych Drogi samochodowe. Podbudowa i ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem Drogi samochodowe. Popioły lotne Cement. Transport i przechowywanie Drogi samochodowe. Oznaczanie wskaźnika piaskowego Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Drogi samochodowe. Oznaczanie wskaźnika nośności gruntu jako podłoża nawierzchni podatnych Drogi samochodowe. Oznaczanie wskaźnika aktywności pucolanowej popiołów lotnych z węgla kamiennego Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu Drogi samochodowe. Podbudowa z gruntów stabilizowanych aktywnymi popiołami lotnymi.

10.2. Inne dokumenty 27. 28.

Instrukcja CZDP 1980 „Badanie wskaźnika aktywności żużla granulowanego” Wytyczne MK CZDP „Stabilizacja kruszyw i gruntów żużlem wielkopiecowym granulowanym”, Warszawa 1979 29. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM - 1997.

53

D-04.07.01. PODBUDOWA Z BETONU ASFALTOWEGO 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem podbudowy z betonu asfaltowego. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) stanowi obowiązującą podstawę opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej (ST) stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych. Zaleca się wykorzystanie ST przy zlecaniu robót na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych. 1.3. Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem podbudowy z betonu asfaltowego . Podbudowę z betonu asfaltowego można wykonywać dla dróg o kategorii ruchu od KR1 do KR6 wg „Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych”, wg poniższego zestawienia: Klasyfikacja dróg wg kategorii ruchu kategoria ruchu liczba osi obliczeniowych 100 kN/pas/dobę KR1 ≤ 12 KR2 od 13 do 70 KR3 od 71 do 335 KR4 od 336 do 1000 KR5 od 1001 do 2000 KR6 > 2000 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Mieszanka mineralna (MM) - mieszanka kruszywa i wypełniacza mineralnego o określonym składzie i uziarnieniu. 1.4.2. Mieszanka mineralno-asfaltowa (MMA) - mieszanka mineralna z odpowiednią ilością asfaltu wytworzona na gorąco, w określony sposób, spełniająca określone wymagania. 1.4.3. Beton asfaltowy (BA) - mieszanka mineralno-asfaltowa ułożona i zagęszczona. 1.4.4. Podbudowa asfaltowa - warstwa nośna z betonu asfaltowego spełniająca funkcje nośne w konstrukcji nawierzchni. 1.4.5. Podłoże pod warstwę asfaltową - powierzchnia przygotowana do ułożenia warstwy z mieszanki mineralno-asfaltowej. 1.4.6. Asfalt upłynniony - asfalt drogowy upłynniony lotnymi rozpuszczalnikami. 1.4.7. Emulsja asfaltowa kationowa - asfalt drogowy w postaci zawiesiny rozproszonego asfaltu w wodzie. 1.4.8. Próba technologiczna – wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej w celu sprawdzenia, czy jej właściwości są zgodne z receptą laboratoryjną. 1.4.9. Odcinek próbny – odcinek warstwy nawierzchni (o długości co najmniej 50m) wykonany w warunkach zbliżonych do warunków budowy, w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskiwanych parametrów technicznych robót. 1.4.10. Kategoria ruchu (KR) – obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kN) na obliczeniowy pas ruchu na dobę. 1.4.11. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4.

54

1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.5. 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 2.2. Asfalt Rodzaje stosowanych asfaltów drogowych w zależności od kategorii ruchu podano w tablicy 1. 2.3. Wypełniacz Przechowywanie wypełniacza powinno być zgodne z odpowiednią normą. 2.4. Kruszywo W zależności od kategorii ruchu należy stosować kruszywa podane w tablicy 1. Składowanie kruszywa powinno odbywać się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami. Tablica 1. Wymagania wobec materiałów do podbudowy z betonu asfaltowego Lp Rodzaj materiału Wymagania wobec materiałów w . zależności od kategorii ruchu nr normy KR 3 do KR 6 1 Kruszywo łamane zwykłe i granulowane z surowca skalnego oraz sztucznego (żużle) kl I, II; gat. 1, 2 2 Żwir i mieszanka 3 Grys i żwir kruszony z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego kl I, II; gat. 1, 2 4 Piasek gat. 1, 21) 5 Wypełniacz mineralny: innego pochodzenia wg orzeczenia pyły z odpylania 2) laboratorium drogowego 6 Asfalt drogowy D70, D50 1) Stosunek piasku łamanego do naturalnego w mieszance mineralnej ≥ 1 2) Stosunek wypełniacza podstawowego do pyłów z odpylania ≥ 1 2.5. Asfalt upłynniony Należy stosować asfalt upłynniony spełniający wymagania odpowiedniej normy. 2.6. Emulsja asfaltowa kationowa Należy stosować drogowe kationowe emulsje asfaltowe spełniające wymagania określone w odpowiedniej normie. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3. 3.2. Sprzęt do wykonania podbudowy z betonu asfaltowego Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy z betonu asfaltowego powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: wytwórni (otaczarki) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarek do układania mieszanek mineralno-asfaltowych typu zagęszczanego, skrapiarek, walców lekkich, średnich i ciężkich, walców ogumionych ciężkich o regulowanym ciśnieniu w oponach,

55

szczotek mechanicznych i/lub innych urządzeń czyszczących, samochodów samowyładowczych z przykryciem lub termosów. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 4. 4.2. Transport materiałów 4.2.1. Asfalt Transport asfaltów drogowych może odbywać się w: cysternach kolejowych, cysternach samochodowych, bębnach blaszanych, lub innych pojemnikach stalowych, zaakceptowanych przez Inżyniera. 4.2.2. Wypełniacz Wypełniacz luzem należy przewozić w cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Wypełniacz workowany można przewozić dowolnymi środkami transportu w sposób zabezpieczony przed zawilgoceniem i uszkodzeniem worków. 4.2.3. Kruszywo Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami i nadmiernym zawilgoceniem. 4.2.4. Mieszanka betonu asfaltowego Mieszankę betonu asfaltowego należy przewozić pojazdami samowyładowczymi z przykryciem w czasie transportu i podczas oczekiwania na rozładunek. Czas transportu od załadunku do rozładunku nie powinien przekraczać 2 godzin z jednoczesnym spełnieniem warunku zachowania temperatury wbudowania. Zaleca się stosowanie samochodów termosów z podwójnymi ścianami skrzyni wyposażonej w system ogrzewczy. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 5. 5.2. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z Inżynierem, Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej oraz wyniki badań laboratoryjnych poszczególnych składników i próbki materiałów pobrane w obecności Inżyniera do wykonania badań kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej polega na: doborze składników mieszanki mineralnej, doborze optymalnej ilości asfaltu, określeniu jej właściwości i porównaniu wyników z założeniami projektowymi. Krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej powinna mieścić się w polu dobrego uziarnienia wyznaczonego przez krzywe graniczne. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do podbudowy z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu podano w tablicy 2.

56

Tablica 2. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do podbudowy z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu Rzędne krzywych granicznych MM w zależności od kategorii ruchu Wymiar KR 3 do KR 6 oczek sit #, mm Mieszanka mineralna, mm od 0 od 0 do 31,5 do 25 Przechodzi przez:38,1 100 100 31,5 85÷100 25,0 87÷100 72÷ ÷100 20,0 76÷ ÷100 62÷ ÷86 16,0 66÷ ÷90 53÷ ÷75 12,8 57÷ ÷81 45÷ ÷66 9,6 48÷ ÷71 37÷ ÷58 8,0 42÷ ÷65 33÷ ÷53 6,3 36÷ ÷58 29÷ ÷48 4,0 27÷ ÷47 24÷ ÷40 2,0 19÷ ÷35 17÷ ÷ 30 zawartość ziarn > 2,0 (65÷ ÷81) (70÷ ÷83) 0,85 12÷ ÷ 24 10÷ ÷ 22 0,42 7÷ ÷ 18 6÷ ÷17 0,30 6÷ ÷15 5÷ ÷ 15 0,18 5÷ ÷ 12 4÷ ÷ 11 0,15 5÷ ÷11 4÷ ÷10 0,075 4÷ ÷7 3÷ ÷6 Orientacyjna zawartość 2,8÷ ÷4,5 3,0÷ ÷4,7 asfaltu w MMA ,%, m/m

57

Krzywe graniczne uziarnienia mieszanek mineralnych do podbudowy z betonu asfaltowego przedstawiono na rysunkach od 1 do 2.

Rys. 1. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 31,5 mm podbudowy nawierzchni drogi o obciążeniu ruchem od KR 3 do KR 6

Rys. 2. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 25 mm podbudowy nawierzchni drogi o obciążeniu ruchem od KR 3 do KR 6 Skład mieszanki mineralno-asfaltowej powinien być ustalony na podstawie badań próbek wykonanych wg metody Marshalla. Próbki powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3 lp. od 1 do 5. Wykonana warstwa podbudowy z betonu asfaltowego powinna spełniać wymagania podane w tablicy 3 lp. od 6 do 8.

58

5.3. Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową produkuje się w otaczarce o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym zapewniającej prawidłowe dozowanie składników, ich wysuszenie i wymieszanie oraz zachowanie temperatury składników i gotowej mieszanki mineralno-asfaltowej. Dozowanie składników, w tym także wstępne, powinno być wagowe i zautomatyzowane oraz zgodne z receptą. Dopuszcza się dozowanie objętościowe asfaltu, przy uwzględnieniu zmiany jego gęstości w zależności od temperatury. Tolerancje dozowania składników mogą wynosić: jedna działka elementarna wagi, względnie przepływomierza, lecz nie więcej niż ± 2 % w stosunku do masy składnika. Asfalt w zbiorniku powinien być ogrzewany w sposób pośredni, z układem termostatowania, zapewniającym utrzymanie stałej temperatury z tolerancją ± 5o C. Temperatura asfaltu w zbiorniku powinna wynosić: dla D 50 od 145o C do 165o C, dla D 70 od 140o C do 160o C. Tablica 3. Wymagania wobec mieszanek mineralno-asfaltowych i podbudowy z betonu asfaltowego Lp. Właściwości Wymagania wobec MMA i podbudowy z BA w zależności od kategorii ruchu KR 3 do KR 6 1) 1 Moduł sztywności pełzania , MPa ≥ 16,0 (≥ 22,0)2) 2 Stabilność próbek wg metody Marshalla w temperaturze 60o C, zagęszczonych 2x75 ≥ 11,0 uderzeń ubijaka , kN 3 Odkształcenie próbek jw., mm od 1,5 do 3,5 4 Wolna przestrzeń w próbkach jw., % v/v od 4,0 do 8,0 5 Wypełnienie wolnej przestrzeni w ≤ 72,0 próbkach jw., % 6 Grubość w cm warstwy z MMA o uziarnieniu: od 0 mm do 12,8 mm od 0 mm do 16,0 mm od 0 mm do 20,0 mm od 8,0 do 14,0 od 0 mm do 25,0 mm od 9,0 do 16,0 od 0 mm do 31,5 mm 7 Wskaźnik zagęszczenia warstwy, % ≥ 98,0 8 Wolna przestrzeń w warstwie, % v/v od 4,5 do 9,0 Kruszywo powinno być wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu wypełniacza uzyskała właściwą temperaturę. Maksymalna temperatura gorącego kruszywa nie powinna być wyższa o więcej niż 30o C od maksymalnej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podanej poniżej. Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej powinna wynosić: z D 50 od 140o C do 170o C, z D 70 od 135o C do 165o C. Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej może być niższa o 10oC od minimalnej temperatury podanej powyżej. 5.4. Przygotowanie podłoża Podłoże pod warstwę podbudowy z betonu asfaltowego powinno być wyprofilowane, równe, ustabilizowane i nośne.

59

Powierzchnia podłoża powinna być sucha i czysta. Przed rozłożeniem warstwy podbudowy z mieszanki mineralno-asfaltowej, podłoże należy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym w ilości ustalonej w ST. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego, w zależności od rodzaju podłoża pod podbudowę, wynoszą od 0,2 do 1,0 kg/m2. Powierzchnie czołowe włazów, wpustów itp. urządzeń powinny być pokryte asfaltem lub materiałem uszczelniającym, określonym w ST i zaakceptowanym przez Inżyniera. 5.5. Połączenie międzywarstwowe Podbudowę z betonu asfaltowego należy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym przed ułożeniem następnej warstwy asfaltowej dla zapewnienia odpowiedniego połączenia międzywarstwowego, w ilości ustalonej w ST. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego wynoszą od 0,3 do 0,5 kg/m2. Skropienie powinno być wykonane z wyprzedzeniem w czasie przewidzianym na odparowanie wody lub odparowaniu upłynniacza; orientacyjny czas wyprzedzenia wynosi co najmniej: 8 h przy ilości powyżej 1,0 kg/m2 emulsji lub asfaltu upłynnionego, 2 h przy ilości od 0,5 do 1,0 kg/m2 emulsji lub asfaltu upłynnionego. Wymaganie nie dotyczy skropienia rampą otaczarki. 5.6. Warunki przystąpienia do robót Podbudowa z betonu asfaltowego może być wykonywana, gdy temperatura otoczenia jest nie niższa od +5o C dla wykonywanej warstwy grubości > 8 cm i +100 C dla wykonywanej warstwy grubości ≤ 8 cm. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej na mokrym podłożu, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru (V > 16 m/s). 5.7. Zarób próbny Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inżyniera kontrolnej produkcji. Sprawdzenie zawartości asfaltu w mieszance określa się wykonując ekstrakcję. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego podano w tablicy 4. Tablica 4. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego przy badaniu pojedynczej próbki metodą ekstrakcji, % m/m Mieszanki mineralno-asfaltowe do Lp. Składniki mieszanki nawierzchni dróg o kategorii ruchu mineralno-asfaltowej KR 3 do KR 6 1 Ziarna pozostające na sitach o oczkach # (mm): 31,5; 25,0; 20,0; ± 4,0 16,0; 12,8; 9,6; 8,0; 6,3; 4,0; 2,0 2 Jw. 0,85; 0,42; 0,30; 0,18; 0,15; ± 2,0 0,075 3 Ziarna przechodzące przez sito o ± 1,5 oczkach # 0,075mm 4 Asfalt ± 0,3 5.8. Odcinek próbny Jeżeli w ST przewidziano konieczność wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczęciem robót, Wykonawca wykona odcinek próbny w celu: stwierdzenia czy użyty sprzęt jest właściwy, określenia grubości warstwy mieszanki mineralno-asfaltowej przed zagęszczeniem, koniecznej do uzyskania wymaganej w dokumentacji projektowej grubości warstwy,

60

określenia potrzebnej ilości przejść walców dla uzyskania prawidłowego zagęszczenia warstwy. Do takiej próby Wykonawca użyje takich materiałów oraz sprzętu, jakie będą stosowane do wykonania podbudowy. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inżyniera. Wykonawca może przystąpić do wykonywania podbudowy po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez Inżyniera. 5.9. Wykonanie warstwy podbudowy z betonu asfaltowego Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana układarką wyposażoną w układ z automatycznym sterowaniem grubości warstwy i utrzymywaniem niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. Temperatura mieszanki wbudowywanej nie powinna być niższa od minimalnej temperatury mieszanki podanej w pkt 5.3. Zagęszczanie mieszanki powinno odbywać się bezzwłocznie, zgodnie ze schematem przejść walca ustalonym na odcinku próbnym. Początkowa temperatura mieszanki w czasie zagęszczania powinna wynosić nie mniej niż: dla asfaltu D 50 130o C, dla asfaltu D 70 125o C. Zagęszczanie mieszanki należy rozpocząć od krawędzi nawierzchni ku osi. Wskaźnik zagęszczenia ułożonej warstwy powinien być zgodny z wymaganiami podanymi w tablicy 3. Złącza w podbudowie powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. W przypadku rozkładania mieszanki całą szerokością warstwy, złącza poprzeczne, wynikające z dziennej działki roboczej, powinny być równo obcięte, posmarowane lepiszczem i zabezpieczone listwą przed uszkodzeniem. W przypadku rozkładania mieszanki połową szerokości warstwy, występujące dodatkowo złącze podłużne należy zabezpieczyć w sposób podany dla złącza poprzecznego. Złącze układanej następnej warstwy, np. wiążącej, powinno być przesunięte o co najmniej 15 cm względem złącza podbudowy. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 6. 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania asfaltu, wypełniacza oraz kruszyw przeznaczonych do produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi do akceptacji. 6.3. Badania w czasie robót 6.3.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wytwarzania mieszanki mineralno-asfaltowej podano w tablicy 5. Tablica 5. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podczas wytwarzania mieszanki mineralno-asfaltowej Częstotliwość badań Lp. Wyszczególnienie badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej 1 Skład i uziarnienie mieszanki 1 próbka przy produkcji do 500 Mg mineralno - asfaltowej pobranej w 2 próbki przy produkcji ponad 500 wytwórni Mg 2 Właściwości asfaltu dla każdej dostawy (cysterny) 3 Właściwości wypełniacza 1 na 100 Mg 4 Właściwości kruszywa przy każdej zmianie

61

5 6 7 8

Temperatura składników mieszanki mineralno-asfaltowej Temperatura mieszanki mineralnoasfaltowej Wygląd mieszanki mineralnoasfaltowej Właściwości próbek mieszanki mineralno-asfaltowej pobranej w wytwórni

dozór ciągły każdy pojazd przy załadunku i w czasie wbudowywania jw. jeden raz dziennie

6.3.2. Skład i uziarnienie mieszanki mineralno-asfaltowej Badanie składu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na wykonaniu ekstrakcji .Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną z tolerancją określoną w tablicy 4. Dopuszcza się wykonanie badań innymi równoważnymi metodami. 6.3.3. Badanie właściwości asfaltu Dla każdej cysterny należy określić penetrację i temperaturę mięknienia asfaltu. 6.3.4. Badanie właściwości wypełniacza Na każde 100 Mg zużytego wypełniacza należy określić uziarnienie i wilgotność wypełniacza. 6.3.5. Badanie właściwości kruszywa Przy każdej zmianie kruszywa należy określić klasę i gatunek kruszywa. 6.3.6. Pomiar temperatury składników mieszanki mineralno-asfaltowej Pomiar temperatury składników mieszanki mineralno-asfaltowej polega na odczytaniu temperatury na skali odpowiedniego termometru zamontowanego na otaczarce. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie laboratoryjnej. 6.3.7. Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej polega na kilkakrotnym zanurzeniu termometru w mieszance i odczytaniu temperatury. Dokładność pomiaru ± 2o C. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie i SST. 6.3.8. Sprawdzenie wyglądu mieszanki mineralno-asfaltowej Sprawdzenie wyglądu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na ocenie wizualnej jej wyglądu w czasie produkcji, załadunku, rozładunku i wbudowywania. 6.3.9. Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej należy określać na próbkach zagęszczonych metodą Marshalla. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną. 6.4. Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości podbudowy z betonu asfaltowego 6.4.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej podbudowy z betonu asfaltowego podaje tablica 6. Tablica 6. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej podbudowy z betonu asfaltowego Lp Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów . 1 Szerokość warstwy 2 razy na odcinku drogi o długości 1 km 2 Równość podłużna warstwy każdy pas ruchu planografem lub łatą co 10 m 3 Równość poprzeczna nie rzadziej niż co 5 m warstwy 4 Spadki poprzeczne warstwy 10 razy na odcinku drogi o długości 1 km 5 Rzędne wysokościowe pomiar rzędnych niwelacji podłużnej i warstwy poprzecznej oraz usytuowania osi według

62

dokumentacji 6 Ukształtowanie osi w planie budowy 7 Grubość warstwy 2 próbki z każdego pasa o powierzchni do 3000 m2 8 Złącza podłużne i cała długość złącza poprzeczne 9 Krawędź warstwy cała długość 10 Wygląd warstwy ocena ciągła 11 Zagęszczenie warstwy 2 próbki z każdego pasa o powierzchni do 3000 m2 12 Wolna przestrzeń w jw. warstwie 6.4.2. Szerokość podbudowy Szerokość podbudowy powinna być zgodna z dokumentacją projektową, z tolerancją + 5 cm. 6.4.3. Równość podbudowy Nierówności podłużne i poprzeczne podbudowy, nie powinny być większe od podanych w tablicy 7. Tablica 7. Dopuszczalne nierówności Lp. Drogi i place 1 Drogi klasy A, S i GP 2 Drogi klasy G i Z 3 Drogi klasy L i D oraz place i parkingi

Podbudowa asfaltowa 9 12 15

6.4.4. Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne na odcinkach prostych i na łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5 %. 6.4.5. Rzędne wysokościowe Rzędne wysokościowe powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją 1 cm, + 0 cm 6.4.6. Ukształtowanie osi w planie Oś podbudowy w planie powinna być usytuowana zgodnie z dokumentacją projektową, z tolerancją 5 cm. 6.4.7. Grubość podbudowy Grubość podbudowy powinna być zgodna z grubością projektową, z tolerancją ± 10 %. 6.4.8. Złącza podłużne i poprzeczne Złącza podbudowy powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi. Złącza powinny być całkowicie związane, a przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. 6.4.9. Krawędzie podbudowy Krawędzie podbudowy powinny być wyprofilowane a w miejscach gdzie zaszła konieczność obcięcia pokryte asfaltem. 6.4.10. Wygląd podbudowy Podbudowa powinna mieć jednolitą teksturę, bez miejsc przeasfaltowanych, porowatych, łuszczących się i spękanych. 6.4.11. Zagęszczenie podbudowy i wolna przestrzeń Zagęszczenie i wolna przestrzeń podbudowy powinny być zgodne z wymaganiami ustalonymi w SST i recepcie.

63

7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m2 (metr kwadratowy) podbudowy z betonu asfaltowego. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i ST, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1. Normy 1. 11111:1996 2. 11112:1996 3. 11113:1996

PN-B- Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka PN-B- Kruszywa mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni drogowych

PN-B- Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne z żużla stalowniczego do 4. PN-B-11115:1998 nawierzchni drogowych 5. PN-C- Ropa naftowa i przetwory naftowe. Pakowanie, znakowanie i transport 04024:1991 6. PN-C- Przetwory naftowe. Asfalty drogowe 96170:1965 7. PN-C- Przetwory naftowe. Asfalty upłynnione AUN do nawierzchni 96173:1974 drogowych 8. PN-S- Drogi samochodowe. Metody badań mas mineralno-bitumicznych i 04001:1967 nawierzchni bitumicznych 9. PN-S- Drogi samochodowe. Wypełniacz kamienny do mas bitumicznych Drogi samochodowe i lotniskowe. Nawierzchnie asfaltowe. 96504:1961 Wymagania 10. PN-S96025:2000 11. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą. 10.2. Inne dokumenty 12. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. IBDiM, Warszawa, 1997 13. Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99, Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa, 1999 14. WT/MK-CZDP84 Wytyczne techniczne oceny jakości grysów i żwirów kruszonych z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego przeznaczonego do nawierzchni drogowych, CZDP, Warszawa, 1984 15. Zasady projektowania betonu asfaltowego o zwiększonej odporności na odkształcenia trwałe. Wytyczne oznaczania odkształcenia i modułu sztywności mieszanek mineralnobitumicznych metodą pełzania pod obciążeniem statycznym, Informacje, instrukcje - zeszyt 48, IBDiM, Warszawa, 1995.

64

16. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430).

65

D-05.00.00 NAWIERZCHNIE D.05.03.04. Nawierzchnia betonowa 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Szczegółowej Specyfikacji Technicznej Przedmiotem niniejszej SST są, wymagania szczegółowe dotyczące wykonania i odbioru Robót związanych z wykonaniem warstwy nawierzchni z betonu cementowego. 1.2. Zakres stosowania SST Szczegółowa Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w pkt. 1.1. 13. Zakres Robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej SST dotyczą zasad prowadzenia Robót związanych z wykonaniem nawierzchni z betonu cementowego klasy B35 o grubości 22 cm na zatokach i przystankach autobusowych. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Beton zwykły - beton o gęstości pozornej powyżej 2,0 kg/dm3 wykonany z cementu, wody, kruszywa mineralnego o frakcjach piaskowych i grubszych oraz ewentualnych dodatków mineralnych i domieszek chemicznych. 1.4.2. Zaczyn cementowy - mieszanina cementu i wody. 1.4.3. Zaprawa cementowa - mieszanina cementu, kruszywa mineralnego do 2 mm i wody. 1.4.4. Mieszanka betonowa - mieszanina wszystkich składników użytych do wykonania betonu przed i po zagęszczeniu, lecz przed związaniem betonu. 1.4.5. Klasa betonu - symbol literowo-liczbowy (np. betonu klasy B35 przy RGb = 35 MPa) określający wytrzymałość gwarantowaną betonu (RGb ). 1.4.6. Pozostałe określenia podane w niniejszej SST są zgodne z zamieszczonymi w SST DM.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w SST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.5. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w SST DM.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 2. 2.1. Cement Do betonu nawierzchniowego klasy B35 stosuje się cement drogowy marki 45, odpowiadający wymaganiom zawartym w aktualnej Aprobacie Technicznej. Przechowywanie cementu powinno odbywać się zgodnie z BN-88/6731-08. W przypadku, gdy czas przechowywania cementu będzie dłuższy od trzech miesięcy, można go zastosować za zgodą Inspektora Nadzoru tylko wtedy, gdy badania laboratoryjne wykażą jego przydatność do Robót.

66

2.2. Kruszywa Do betonu nawierzchniowego należy stosować: - grysy marki 50, - piaski i piaski łamane uszlachetnione. Grysy marki 50 powinny spełniać wymagania określone w tablicy l. Tablica 1. Wymagania dla grysów marki 50 do betonu Lp. Właściwości 1 Wytrzymałość na miażdżenie, wskaźnik rozkruszenia, %, nie więcej niż: 2 Nasiąkliwość, %, nie więcej niż: 3 Mrozoodporność, %, nie więcej niż: - wg metody zmodyfikowanej po 25 cyklach - wg metody krystalizacji po 5 cyklach 4 Zawartość ziarn nieforemnych, %, nie więcej niż: 5 Zawartość pyłów mineralnych, %, nie więcej niż: 6 Zawartość zanieczyszczeń obcych, %, nie więcej niż: 7 Zawartość związków siarki, %, nie więcej niż: 8 Zawartość zanieczyszczeń organicznych. Barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza niż:

Wymagania 8

Badanie według PN-B-06714-40

0,8 10 1,0

PN-B-06714-18 PN-B-06714-19 PN-B-067 14-20

10 1,0 0,25 0,1 barwa wzorcowa

PN-B-06714-16 PN-B-06714-13 PN-B-06714-12 PN-B-06714-28 PN-B-06714-26

W przypadku stosowania grysów produkowanych ze skał granitowych do produkcji betonu nawierzchniowego, wskaźnik rozkruszenia w tym przypadku nie może przekraczać 16. Piaski i piaski łamane uszlachetnione wg PN-B-06712 powinny spełniać wymagania określone w tablicy 2. Tablica 2. Wymagania dla piasków uszlachetnionych do betonu Lp. 1 2 3 4 5

Właściwości Zawartość pyłów mineralnych, %, nie więcej niż: Zawartość zanieczyszczeń obcych, %, nie więcej niż: Zawartość związków siarki, %, nie więcej niż: Zawartość zanieczyszczeń organicznych. Barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza niż: Zawartość frakcji od 2,0 do 4,0 mm, %, nie więcej niż:

Wymagania 3,0 0,5 1,0 barwa wzorcowa

Badanie według PN-B-06714-13 PN-B-06714-12 PN-B-06714-28 PN-B-06714-26

15

PN-B-06714-15

2.3. Woda Zarówno do wytwarzania mieszanki betonowej jak i do pielęgnacji wykonanej nawierzchni należy stosować wodę odpowiadającą wymaganiom PN-B-32250. Bez badań laboratoryjnych można stosować wodociągową wodę pitną. Woda pochodząca z wątpliwych źródeł nie może być użyta do momentu jej przebadania na zgodność z wyżej podaną normą. 2.4. Domieszki napowietrzające Do napowietrzania mieszanki betonowej mogą być stosowane domieszki napowietrzające, posiadające świadectwa dopuszczenia do stosowania w budownictwie drogowym lub aprobatę techniczną, wydane przez odpowiednie placówki badawcze. Wykonywanie mieszanek betonowych z domieszkami napowietrzającymi oraz sposób oznaczania w nich zawartości powietrza, powinny być zgodne z PN-S-96015.

67

2.5. Masy zalewowe Do wypełniania szczelin w nawierzchni betonowej należy stosować specjalne poliuretanowe masy zalewowe, posiadające aprobatę techniczną. Rodzaj masy Wykonawca uzgodni z Inspektorem Nadzoru 2.6. Materiały do pielęgnacji nawierzchni betonowej Do pielęgnacji nawierzchni betonowych mogą być stosowane: - preparaty powłokowe według aprobat technicznych, - włókniny według PN-P-01715, - folie z tworzyw sztucznych, - piasek i woda. Beton nawierzchniowy 2.7.1. Wymagania dla betonu Beton powinien spełniać wymagania określone w tablicy 3. Tablica 3. Wymagania dla betonu L.p. Właściwości Wymagania 1 Wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach twardnienia, nie do 45 mniejsza niż, MPa 2 Wytrzymałość na rozciąganie przy zginaniu, po 28 dniach 5,5 twardnienia, nie mniejsza niż, MPa 3 Nasiąkliwość wodą, %, nie więcej niż: 5 4 Mrozoodporność po 150 cyklach, przy badaniu bezpośrednim, 5 ubytek masy, %, nie więcej niż:

Badania według PN-B-06250 PN-S-96015 PN-B-06250 PN-B-06250

2.7.2. Skład betonu Skład betonu powinien być tak dobrany, aby zapewniał osiągnięcie właściwości określonych w tablicy 3. Projekt składu betonu powinien zawierać: a) wyniki badań cementu, według PN-B-04300, b) w przypadkach wątpliwych - wyniki badań wody, według PN-B-32250, c) wyniki badań kruszywa (właściwości określone w tablicy l, 2,), d) składniki betonu (zawartość kruszyw, cementu, wody i środka napowietrzającego), e) wyniki badań wytrzymałości na ściskanie po 7 i 28 dniach, według PN-S-96015, f) wyniki badań nasiąkliwości, według PN-B-06250, g) wyniki badań mrozoodporności, według PN-B-06250. 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 3. 3.1. Sprzęt do wykonywania nawierzchni betonowej Wykonawca przystępujący do wykonania nawierzchni betonowej powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: – wytwórni stacjonarnej typu ciągłego do wytwarzania mieszanki betonowej. Wytwórnia powinna być wyposażona w urządzenia do wagowego dozowania wszystkich składników, gwarantujące następujące tolerancje dozowania, wyrażone w stosunku do masy poszczególnych składników: kruszywo ± 3%, cement ± 0,5%, woda ± 2%. Inspektor Nadzoru może dopuścić objętościowe dozowanie wody, – przewoźnych zbiorników na wodę, – układarek albo równiarek do rozkładania mieszanki betonowej,

68

– mechanicznych urządzeń wibracyjnych do zagęszczania mieszanki betonowej, walców statycznych lub wibracyjnych do zagęszczania mieszanki betonowej, zagęszczarek płytowych, małych walców wibracyjnych do zagęszczania w miejscach trudno dostępnych. 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 4. 4.1. Transport materiałów Transport cementu powinien odbywać się zgodnie z BN-88/6731-08. Cement luzem należy przewozić cementowozami, natomiast cement workowany można przewozić dowolnymi środkami transportu, w sposób zabezpieczający przed zawilgoceniem. Kruszywa należy przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. Woda może być dostarczana wodociągiem lub przewoźnymi zbiornikami wody. Masy zalewowe i preparaty powłokowe należy przewozić zgodnie z warunkami podanymi w aprobatach technicznych. Transport masy betonowej powinien odbywać się zgodnie z PN-B-06250. 5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w SST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 5. 5.1. Warunki przystąpienia do robót Nawierzchnia betonowa nie powinna być wykonywana w temperaturach niższych niż 5°(li nie wyższych niż 30°C. Przestrzeganie tych przedziałów temperatur zapewnia prawidłowy przebieg hydratacji cementu i twardnienia betonu, co gwarantuje uzyskanie wymaganej wytrzymałości i trwałości nawierzchni. Betonowania nie można wykonywać podczas opadów deszczu. 5.2. Przygotowanie podłoża Podłożem pod nawierzchnię betonową będzie podbudowa z piasku stabilizowanego cementem wykonana zgodnie z SST D.04.05.01. 5. 3. Wytwarzanie mieszanki betonowej Mieszankę betonową o ściśle określonym składzie zawartym w recepcie laboratoryjnej, wytwarzać w mieszarkach stacjonarnych, gwarantujących otrzymanie jednorodnej mieszanki. Mieszanka po wyprodukowaniu powinna być od razu transportowana na miejsce wbudowania, w sposób zabezpieczający przed segregacją i nadmiernym wysychaniem. 5.4. Wbudowanie i zagęszczenie mieszanki betonowej Wbudowywanie mieszanki betonowej w nawierzchnię należy wykonywać mechanicznie, przy zastosowaniu odpowiedniego sprzętu, zapewniającego równomierne rozłożenie masy oraz zachowanie jej jednorodności, zgodnie z wymaganiami normy PN-S-96015. Dopuszcza się ręczne wbudowywanie mieszanki betonowej, przy układaniu małych, o nieregularnych kształtach powierzchni, po uzyskaniu na to zgody Inspektora Nadzoru. 5.4.1. Wbudowywanie w deskowaniu stałym Wbudowywanie mieszanki betonowej w deskowaniu stałym odbywa się za pomocą maszyn poruszających się po prowadnicach. Prowadnice powinny być przytwierdzone do podłoża w sposób uniemożliwiający ich przemieszczanie i zapewniający ciągłość na złączach. Powierzchnie styku deskowań z mieszanką betonową muszą być gładkie, czyste, pozbawione resztek stwardniałego betonu i natłuszczone olejem mineralnym w sposób uniemożliwiający przyczepność betonu do prowadnic.

69

Ustawienie prowadnic winno być takie, ażeby zapewniało uzyskanie przez nawierzchnię wymaganej niwelety i spadków podłużnych i poprzecznych. Zespół wibratorów układarki powinien być wyregulowany w ten sposób, by zagęszczenie masy betonowej było równomierne na całej szerokości i grubości wbudowywanego betonu. Nie wolno dopuszczać do przewibrowania mieszanki betonowej. Mieszankę betonową należy wbudować nie później niż 45 minut po jej wyprodukowaniu. Prędkość przesuwu układarki powinna wynosić ok. 1,5 m/min. Ruch układarki powinien być płynny, bez zatrzymań, co zabezpiecza przed powstawaniem nierówności. W przypadku nieplanowanej przerwy w betonowaniu, należy na nawierzchni wykonać szczelinę roboczą. Powierzchnia ułożonej mieszanki musi być równa i zamknięta. Skrapianie wodą przed i po zagęszczeniu, zacieranie szczotką w celu łatwiejszego zaniknięcia powierzchni betonu lub dodatkowe pokrywanie powierzchni zaprawą cementową jest niedopuszczalne. 5.5. Pielęgnacja nawierzchni Dla zabezpieczenia świeżego betonu nawierzchni przed skutkami szybkiego odparowania wody, należy stosować pielęgnację powłokową, jako metodę najbardziej skuteczną i najmniej pracochłonną. Preparat powłokowy należy natryskiwać możliwie szybko po zakończeniu wbudowywania betonu, lecz nie później niż 90 minut od zakończenia zagęszczania. W przypadkach słonecznej, wietrznej i suchej pogody (wilgotność powietrza poniżej 60%) powierzchnia betonu powinna być - mimo naniesienia preparatu powłokowego - dodatkowo skraplania wodą. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie pielęgnacji polegającej na przykryciu nawierzchni cienką warstwą piasku, o grubości, co najmniej 5 cm, utrzymywanego stale w stanie wilgotnym przez 7 do 10 dni. Stosowanie innych środków do pielęgnacji nawierzchni (np. przykrywanie folią, wilgotnymi tkaninami technicznymi itp.) wymaga każdorazowej zgody Inspektora Nadzoru. 5.6. Wykonanie szczelin W wykonanej nawierzchni betonowej należy wykonać szczeliny skurczowe poprzeczne w odstępach równych 1/4 obwodu pierścienia. Szczeliny skurczowe poprzeczne należy wykonywać przez nacinanie stwardniałego betonu tarczowymi piłami mechanicznymi na głębokość 1/3 grubości płyty. Nacinanie szczelin powinno być wykonane w dwóch etapach: - pierwsze cięcie, w czasie od 10 do 24 godzin po ułożeniu nawierzchni wykonuje się tarczą grubości 3 mm na głębokość 1/3 grubości nawierzchni, - drugie cięcie, mające na celu poszerzenie szczeliny, wykonuje się w terminie późniejszym, do szerokości 8 mm i głębokości 20 mm. Szczeliny wypełnić polimerowymi masami zalewowymi. Przed przystąpieniem do wypełniania szczelin, muszą być one dokładnie oczyszczone z zanieczyszczeń obcych, pozostałości po cięciu betonu itp. Pionowe ściany szczelin muszą być suche, czyste, nie wykazywać pozostałości pylastych. Wypełnianie szczelin masami, wolno wykonywać w temperaturze powyżej 10°C przy bezdeszczowej, możliwie bezwietrznej pogodzie. Wypełnianie szczelin masą zalewową (poliuretanową) należy wykonywać ściśle według zaleceń producenta. 6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w SST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6. 6.1. Badania przed przystąpieniem do Robót Przed przystąpieniem do Robót Wykonawca powinien wykonać badania cementu oraz kruszyw przeznaczonych do wykonania Robót i wyniki badań przedstawić Inspektorowi Nadzoru w celu

70

akceptacji. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa i cementu określone w pkt. 2.1 i 2.2. niniejszej SST. 6.2. Badania w czasie Robót 6.2.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wykonywania nawierzchni betonowej przedstawiono w tablicy 4. Tablica 4. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów L.p. 1 2 3 4 5 6

Wyszczególnienie badań

Częstotliwość badań. Minimalna liczba na dziennej działce roboczej Oznaczenie konsystencji mieszanki betonowej 3 Oznaczenie zawartości powietrza w mieszance betonowej 3 Oznaczenie wytrzymałości na ściskanie po 28 dniach 3 próbki Oznaczenie wytrzymałości na rozciąganie przy zginaniu po 28 3 próbki dniach Oznaczenie nasiąkliwości betonu 1 próbka-200m3 Oznaczenie mrozoodporności betonu 1 próbka-500m3

6.2.1. Badanie konsystencji mieszanki betonowej Badanie konsystencji mieszanki betonowej należy wykonać zgodnie z PN-B-06250 [2]. Wyniki badań powinny być zgodne z recepturą mieszanki betonowej, zatwierdzoną przez Inspektora Nadzoru. 6.2.2. Badanie zawartości powietrza w mieszance betonowej Badanie zawartości powietrza w mieszance betonowej należy wykonać zgodnie z PN-S-96015. Wyniki badań powinny być zgodne z recepturą mieszanki betonowej, zatwierdzoną przez Inspektora Nadzoru. 6.2.3. Wytrzymałość betonu na ściskanie Badanie wytrzymałości betonu na ściskanie należy wykonać zgodnie z PN-B-06250. Wyniki badań powinny być zgodne z wymaganiami zawartymi w tablicy 3. 6.2.4. Wytrzymałość betonu na rozciąganie przy zginaniu Badanie wytrzymałości betonu na rozciąganie należy wykonać zgodnie z PN-S-96015 p. 3.5.10.1. Wyniki badań powinny być zgodne z wymaganiami zawartymi w tablicy 3. 6.2.5. Nasiąkliwość betonu Badanie nasiąkliwości betonu należy wykonać zgodnie z PN-B-06250. Wyniki badań powinny być zgodne z wymaganiami zawartymi w tablicy 3. 6.2.6. Mrozoodporność betonu Badanie mrozoodporności betonu należy wykonać zgodnie z PN-B-06250. Wyniki badań powinny być zgodne z wymaganiami zawartymi w tablicy 3. 6 .3. Pomiary cech geometrycznych nawierzchni betonowej 6.3.1. Szerokość Szerokość nawierzchni nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm.

71

6.3.2. Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne powinny być zgodne z Dokumentacją Projektową z tolerancją ± 0,2%. 6.3.3. Rzędne wysokościowe Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi projektowanymi nie powinny przekraczać ± l cm.

wykonanej

nawierzchni

i

rzędnymi

6.3.4. Grubość Grubość nawierzchni nie może różnić się od grubości projektowanej o więcej niż ± l cm. 7. Obmiar Robót Ogólne zasady obmiaru Robót podano w ST D-M.00.00.00. Wymagania ogólne" pkt. 7. 7.1. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest l m2 (metr kwadratowy) nawierzchni betonowej o określonej grubości. 8. Odbiór Robót Ogólne zasady odbioru Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 8. 8.1. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową i ST jeżeli wszystkie pomiary wg pkt. 6 dały wyniki pozytywne. 9. Podstawa płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. Przepisy związane 1. PN-B-04300 2. PN-B-06250 3. PN-B-06712 4. PN-B-06714-12 obcych 5. PN-B-06714-13 mineralnych 6. PN-B-06714-15 7. PN-B-06714-16 8. PN-B-06714-18 9. PN-B-06714-19 10. PN-B-06714-20 11. PN-B-06714-26 organicznych 12. PN-B-06714-28

Cement. Metody badań. Oznaczanie cech fizycznych Beton zwykły Kruszywo mineralne do betonu Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń Kruszywa

mineralne.

Badania.

Oznaczanie

zawartości

pyłów

Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie kształtu ziarn Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasiąkliwości Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą krystalizacji Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości części

Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości siarki metodą bromową 13. PN-B-06714-40 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wytrzymałości na miażdżenie 14. PN-B-06714-43 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości ziarn słabych 15. PN-B-19701 Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 16. PN-B-32250 Materiały budowlane. Woda do betonu i zapraw 17. PN-P-01715 Włókniny. Zestawienie wskaźników technicznych i użytkowych oraz metod

72

18. 19. 20. 21.

PN-S-96015 BN-88/6731-08 BN-74/6771-04 BN-68/8931-04

badań Drogowe i lotniskowe nawierzchnie z betonu cementowego Cement. Transport i przechowywanie Drogi samochodowe. Masa zalewowa Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą

73

D-05.03.05 NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem warstw konstrukcji nawierzchni z betonu asfaltowego. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) stanowi obowiązującą podstawę opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej (ST) stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych. Zaleca się wykorzystanie ST przy zlecaniu robót na drogach wojewódzkich powiatowych i gminnych. 1.3. Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem warstwy ścieralnej, wiążącej, wyrównawczej i wzmacniającej z betonu asfaltowego wg PN-S-96025:2000 [10]. Nawierzchnię z betonu asfaltowego można wykonywać dla dróg o kategorii ruchu od KR1 do KR6, wg poniższego zestawienia: Klasyfikacja dróg wg kategorii ruchu liczba osi obliczeniowych kategoria ruchu 100 kN/pas/dobę KR1 ≥ 12 KR2 od 13 do 70 KR3 od 71 do 335 KR4 od 336 do 1000 KR5 od 1001 do 2000 KR6 > 2000 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Mieszanka mineralna (MM) - mieszanka kruszywa i wypełniacza mineralnego o określonym składzie i uziarnieniu. 1.4.2. Mieszanka mineralno-asfaltowa (MMA) - mieszanka mineralna z odpowiednią ilością asfaltu lub polimeroasfaltu, wytworzona na gorąco, w określony sposób, spełniająca określone wymagania. 1.4.3. Beton asfaltowy (BA) - mieszanka mineralno-asfaltowa ułożona i zagęszczona. 1.4.4. Środek adhezyjny - substancja powierzchniowo czynna, która poprawia adhezję asfaltu do materiałów mineralnych oraz zwiększa odporność błonki asfaltu na powierzchni kruszywa na odmywanie wodą; może być dodawany do asfaltu lub do kruszywa. 1.4.5. Podłoże pod warstwę asfaltową - powierzchnia przygotowana do ułożenia warstwy z mieszanki mineralno-asfaltowej. 1.4.6. Asfalt upłynniony - asfalt drogowy upłynniony lotnymi rozpuszczalnikami. 1.4.7. Emulsja asfaltowa kationowa - asfalt drogowy w postaci zawiesiny rozproszonego asfaltu w wodzie. 1.4.8. Próba technologiczna – wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej w celu sprawdzenia, czy jej właściwości są zgodne z receptą laboratoryjną.

74

1.4.9. Odcinek próbny – odcinek warstwy nawierzchni (o długości co najmniej 50 m) wykonany w warunkach zbliżonych do warunków budowy, w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskiwanych parametrów technicznych robót. 1.4.10. Kategoria ruchu (KR) – obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kN) na obliczeniowy pas ruchu na dobę. 1.4.11. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.5. 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 2.2. Asfalt W zależności od rodzaju warstwy i kategorii ruchu należy stosować asfalty drogowe podane w tablicy 1 i 2. 2.3. Polimeroasfalt Jeżeli dokumentacja projektowa lub ST przewiduje stosowanie asfaltu modyfikowanego polimerami, to polimeroasfalt musi posiadać aprobatę techniczną. Rodzaje polimeroasfaltów i ich stosowanie w zależności od rodzaju warstwy i kategorii ruchu podano w tablicy 1 i 2. Tablica 1. Wymagania wobec materiałów do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego Lp. 1

2 3 4 5 6

Rodzaj materiału nr normy Kruszywo łamane granulowane a) ze skał magmowych i przeobrażonych b) ze skał osadowych c) z surowca sztucznego (żużle pomie-dziowe i stalownicze) Kruszywo łamane zwykłe Żwir i mieszanka Grys i żwir kruszony z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego wg Piasek Wypełniacz mineralny: a) zgodny z odpowiednią normą

7

b) innego pochodzenia wg orzeczenia laboratoryjnego Asfalt drogowy

8

Polimeroasfalt drogowy

Wymagania wobec materiałów w zależności od kategorii ruchu od KR 3 do KR 6 kl. I, II1); gat.1 jw.2) kl. I; gat.1 kl. I; gat.1 podstawowy D 503), D 70 DE80 A,B,C, DP80

75

1) tylko pod względem ścieralności w bębnie kulowym, pozostałe cechy jak dla kl. I; gat. 1 2) tylko dolomity kl. I, gat.1 w ilości ≤ 50% m/m we frakcji grysowej w mieszance z innymi kruszywami, w ilości ≤ 100% m/m we frakcji piaskowej oraz kwarcyty i piaskowce bez ograniczenia ilościowego 3) preferowany rodzaj asfaltu Tablica 2. Wymagania wobec materiałów do warstwy wiążącej, wyrównawczej i wzmacniającej z betonu asfaltowego Lp. Rodzaj materiału nr normy Kruszywo łamane granulowane a) z surowca skalnego b) z surowca sztucznego (żużle pomiedziowe i stalownicze)

1

Wymagania wobec materiałów w zależności od kategorii ruchu KR 3 do KR 6 kl. I, II1); gat.1, 2 kl. I; gat. 1

2

Kruszywo łamane zwykłe

3

Żwir i mieszanka

4

Grys i żwir kruszony z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego Piasek Wypełniacz mineralny: a) zgodny z odpowiednią normą

5 6

b) innego pochodzenia wg orzeczenia laboratoryjnego Asfalt drogowy

7

kl. I, II1) gat.1, 2 podstawowy -

D 50 8 Polimeroasfalt drogowy DE30 A,B,C DE80 A,B,C, DP30,DP80 1) tylko pod względem ścieralności w bębnie kulowym, inne cechy jak dla kl. I; gat. 1 2.5. Kruszywo W zależności od kategorii ruchu i warstwy należy stosować kruszywa podane w tablicy 1 i 2. Składowanie kruszywa powinno odbywać się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami. 2.6. Asfalt upłynniony Należy stosować asfalt upłynniony spełniający wymagania określone w odpowiedniej normie. 2.7. Emulsja asfaltowa kationowa Należy stosować drogowe kationowe emulsje asfaltowe spełniające wymagania określone w odpowiedniej normie.

76

3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3. 3.2. Sprzęt do wykonania nawierzchni z betonu asfaltowego Wykonawca przystępujący do wykonania warstw nawierzchni z betonu asfaltowego powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: − wytwórni (otaczarki) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, − układarek do układania mieszanek mineralno-asfaltowych typu zagęszczanego, − skrapiarek, − walców lekkich, średnich i ciężkich , − walców stalowych gładkich , − walców ogumionych, − szczotek mechanicznych lub/i innych urządzeń czyszczących, − samochodów samowyładowczych z przykryciem lub termosów. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 4. 4.2. Transport materiałów 4.2.1. Asfalt Transport asfaltów drogowych może odbywać się w: − cysternach kolejowych, − cysternach samochodowych, − bębnach blaszanych, lub innych pojemnikach stalowych, zaakceptowanych przez Inżyniera. 4.2.2. Polimeroasfalt Polimeroasfalt należy przewozić zgodnie z zasadami podanymi w odpowiedniej normie oraz w aprobacie technicznej. 4.2.3. Wypełniacz Wypełniacz luzem należy przewozić w cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Wypełniacz workowany można przewozić dowolnymi środkami transportu w sposób zabezpieczony przed zawilgoceniem i uszkodzeniem worków. 4.2.4. Kruszywo Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami i nadmiernym zawilgoceniem. 4.2.5. Mieszanka betonu asfaltowego Mieszankę betonu asfaltowego należy przewozić pojazdami samowyładowczymi z przykryciem w czasie transportu i podczas oczekiwania na rozładunek. Czas transportu od załadunku do rozładunku nie powinien przekraczać 2 godzin z jednoczesnym spełnieniem warunku zachowania temperatury wbudowania.

77

Zaleca się stosowanie samochodów termosów z podwójnymi ścianami skrzyni wyposażonej w system ogrzewczy. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 5. 5.2. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z Inżynierem, Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej oraz wyniki badań laboratoryjnych poszczególnych składników i próbki materiałów pobrane w obecności Inżyniera do wykonania badań kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej polega na: − doborze składników mieszanki mineralnej, − doborze optymalnej ilości asfaltu, − określeniu jej właściwości i porównaniu wyników z założeniami projektowymi. Krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej powinna mieścić się w polu dobrego uziarnienia wyznaczonego przez krzywe graniczne. 5.2.1. Warstwa ścieralna z betonu asfaltowego Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu podano w tablicy 3. Tablica 3. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanki mineralnej do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu

Wymiar oczek sit #, mm Zawartość asfaltu Przechodzi przez: 25,0 20,0 16,0 12,8 9,6 8,0 6,3 4,0 2,0 zawartość ziarn > 2,0 0,85 0,42 0,30 0,18 0,15 0,075 Orientacyjna

Rzędne krzywych granicznych MM w zależności od kategorii ruchu od KR 3 do KR 6 Mieszanka mineralna, mm od 0 do 16 100 90÷100 80÷ ÷100 70÷ ÷88 63÷ ÷80 55÷ ÷70 44÷ ÷58 30÷ ÷42 (58÷ ÷70) 18÷ ÷28 12÷ ÷20 10÷ ÷18 8÷ ÷15 7÷ ÷14 6÷ ÷9

78

zawartość asfaltu w 4,8÷ ÷6,0 MMA, % m/m 1) mieszanka o uziarnieniu nieciągłym; uziarnienie nietypowe dla MM betonu asfaltowego

Krzywe graniczne uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego przedstawiono na rysunku 1.

Rys. 1. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 16 mm do warstwy ścieralnej nawierzchni drogi o obciążeniu ruchem od KR3 do KR6 Skład mieszanki mineralno-asfaltowej powinien być ustalony na podstawie badań próbek wykonanych wg metody Marshalla. Próbki powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4 lp. od 1 do 5. Wykonana warstwa ścieralna z betonu asfaltowego powinna spełniać wymagania podane w tablicy 4 lp. od 6 do 8. 5.2.2. Warstwa wiążąca, wyrównawcza i wzmacniająca z betonu asfaltowego Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy wiążącej, wyrównawczej i wzmacniającej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu podano w tablicy 5. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy wiążącej, wyrównawczej i wzmacniającej z betonu asfaltowego przedstawiono na rysunkach 8÷13. Skład mieszanki mineralno-asfaltowej powinien być ustalony na podstawie badań próbek wykonanych wg metody Marshalla; próbki powinny spełniać wymagania podane w tablicy 6 lp. od 1 do 5. Wykonana warstwa wiążąca, wyrównawcza i wzmacniająca z betonu asfaltowego powinna spełniać wymagania podane w tablicy 6 lp. od 6 do 8.

79

Tablica 4. Wymagania wobec mieszanek mineralno-asfaltowych oraz warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego Wymagania wobec MMA i warstwy ścieralnej z BA w zależności od kategorii ruchu KR 3 do KR 6

Lp Właściwości . 1

Moduł sztywności pełzania , MPa

≥ 14,0 (≥18)3)

2

Stabilność próbek wg metody Marshalla w temperaturze 60o C, kN Odkształcenie próbek jw., mm

≥ 10,02)

Wolna przestrzeń w próbkach jw., % v/v Wypełnienie wolnej przestrzeni w próbkach jw., % Grubość w cm warstwy z MMA o uziarnieniu:

od 2,0 do 4,0

3 4 5 6

od 2,0 do 4,5

od 78,0 do 86,0

od 4,0 do 5,0 od 0 mm do 16,0 mm 7

Wskaźnik zagęszczenia warstwy, %

≥ 98,0

8 Wolna przestrzeń w warstwie, % (v/v) od 3,0 do 5,0 1) próbki zagęszczone 2 x 50 uderzeń ubijaka 2) próbki zagęszczone 2 x 75 uderzeń ubijaka 3) specjalne warunki, obciążenie ruchem powolnym, stacjonarnym, skanalizowanym, itp.

Tablica 5. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek do warstwy wiążącej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu

Wymiar oczek sit #, mm

Rzędne krzywych granicznych uziarnienia MM w zależności od kategorii ruchu KR 3 do KR 6 Mieszanka mineralna, mm od 0 do 20

Przechodzi przez: 31,5 25,0 20,0 16,0 12,8 9,6 8,0 6,3 4,0 2,0 zawartość ziarn > 2,0 mm

100 87÷100 77÷ ÷100 66÷ ÷90 56÷ ÷81 50÷ ÷75 45÷ ÷67 36÷ ÷55 25÷ ÷41 (59÷ ÷75)

80

0,85 0,42 0,30 0,18 0,15 0,075 Orientacyjna zawartość asfaltu w MMA, % m/m

16÷ ÷30 9÷ ÷22 7÷ ÷19 5÷ ÷15 5÷ ÷14 4÷ ÷7 4,0÷ ÷5,5

Krzywe graniczne uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy wiążącej z betonu asfaltowego przedstawiono na rysunku 2.

Rys. 2. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 20 mm do warstwy wiążącej, nawierzchni drogi o obciążeniu ruchem od KR3 do KR6 Tablica 6. Wymagania wobec mieszanek mineralno-asfaltowych i warstwy wiążącej, wyrównawczej oraz wzmacniającej z betonu asfaltowego Lp.

Właściwości

1

Moduł sztywności pełzania , MPa

2

Stabilność próbek wg metody Marshalla w temperaturze 60o C, zagęszczonych 2x75 uderzeń ubijaka, kN

Wymagania wobec MMA, warstwy wiążącej, w zależności od kategorii ruchu od KR 3 do KR 6 ≥ 16,0 (≥22)2) ≥11,0

81

3

Odkształcenie próbek jw., mm

od 1,5 do 4,0

4 5

Wolna przestrzeń w próbkach jw., %(v/v) Wypełnienie wolnej przestrzeni w próbkach jw., % Grubość warstwy w cm z MMA o uziarnieniu: od 0 mm do 12,8 mm od 0 mm do 16,0 mm od 0 mm do 20,0 mm od 0 mm do 25,0 mm Wskaźnik zagęszczenia warstwy, %

od 4,0 do 8,0

6

7

8 Wolna przestrzeń w warstwie, % (v/v) 1) dla warstwy wyrównawczej 2) specjalne warunki, obciążenie ruchem skanalizowanym, itp.

≤ 75,0

od 4,0do 6,0 od 6,0 do 8,0 od 7,0 do 10,0 ≥ 98,0 od 4,5 do 9,0 powolnym,

stacjonarnym,

5.3. Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową produkuje się w otaczarce o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym zapewniającej prawidłowe dozowanie składników, ich wysuszenie i wymieszanie oraz zachowanie temperatury składników i gotowej mieszanki mineralno-asfaltowej. Dozowanie składników, w tym także wstępne, powinno być wagowe i zautomatyzowane oraz zgodne z receptą. Dopuszcza się dozowanie objętościowe asfaltu, przy uwzględnieniu zmiany jego gęstości w zależności od temperatury. Dla kategorii ruchu od KR5 do KR6 dozowanie składników powinno być sterowane elektronicznie. Tolerancje dozowania składników mogą wynosić: jedna działka elementarna wagi, względnie przepływomierza, lecz nie więcej niż ± 2 % w stosunku do masy składnika. Jeżeli jest przewidziane dodanie środka adhezyjnego, to powinien on być dozowany do asfaltu w sposób i w ilościach określonych w recepcie. Asfalt w zbiorniku powinien być ogrzewany w sposób pośredni, z układem termostatowania, zapewniającym utrzymanie stałej temperatury z tolerancją ± 5o C. Temperatura asfaltu w zbiorniku powinna wynosić: - dla D 50 od 145o C do 165o C, - dla D 70 od 140o C do 160o C, - dla D 100 od 135o C do 160o C, - dla polimeroasfaltu - wg wskazań producenta polimeroasfaltu. Kruszywo powinno być wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu wypełniacza uzyskała właściwą temperaturę. Maksymalna temperatura gorącego kruszywa nie powinna być wyższa o więcej niż 30o C od maksymalnej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej. Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej powinna wynosić: - z D 50 od 140o C do 170o C, - z D 70 od 135o C do 165o C, o - z D 100 od 130 C do 160o C, - z polimeroasfaltem - wg wskazań producenta polimeroasfaltu. 5.4. Przygotowanie podłoża Podłoże pod warstwę nawierzchni z betonu asfaltowego powinno być wyprofilowane i równe. Powierzchnia podłoża powinna być sucha i czysta. Nierówności podłoża pod warstwy asfaltowe nie powinny być większe od podanych w tablicy 7.

82

Tablica 7. Maksymalne nierówności podłoża pod warstwy asfaltowe, mm Lp.

Drogi i place

1 2 3

Drogi klasy A, S i GP Drogi klasy G i Z Drogi klasy L i D oraz place i parkingi

Podłoże pod warstwę ścieralną wiążącą i wzmacniającą 6 9 9 12 12 15

W przypadku gdy nierówności podłoża są większe od podanych w tablicy 7, podłoże należy wyrównać poprzez frezowanie lub ułożenie warstwy wyrównawczej. Przed rozłożeniem warstwy nawierzchni z betonu asfaltowego, podłoże należy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym w ilości ustalonej w ST. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza podano w tablicy 8. Powierzchnie czołowe krawężników, włazów, wpustów itp. urządzeń powinny być pokryte asfaltem lub materiałem uszczelniającym określonym w ST i zaakceptowanym przez Inżyniera. Tablica 8. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego Ilość asfaltu po odparowaniu Podłoże do wykonania warstwy Lp. wody z emulsji lub upłynniacza z mieszanki betonu asfaltowego z asfaltu upłynnionego, kg/m2 Podłoże pod warstwę asfaltową 1 Podbudowa/nawierzchnia tłuczniowa od 0,7 do 1,0 2 Podbudowa z kruszywa stabilizowanego od 0,5 do 0,7 mechanicznie 3 Podbudowa z chudego betonu lub gruntu od 0,3 do 0,5 stabilizowanego cementem 4 Nawierzchnia asfaltowa o chropowatej od 0,2 do 0,5 powierzchni 5.5. Połączenie międzywarstwowe Każdą ułożoną warstwę należy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym przed ułożeniem następnej, w celu zapewnienia odpowiedniego połączenia międzywarstwowego, w ilości ustalonej w ST. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upłynniacza podano w tablicy 9. Tablica 9. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego Lp. Połączenie nowych warstw 1 2 3

Podbudowa asfaltowa Asfaltowa warstwa wyrównawcza lub wzmacniająca Asfaltowa warstwa wiążąca

Ilość asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego kg/m2 od 0,3 do 0,5 od 0,1 do 0,3

83

Skropienie powinno być wykonane z wyprzedzeniem w czasie przewidzianym na odparowanie wody lub ulotnienie upłynniacza; orientacyjny czas wyprzedzenia wynosi co najmniej: − 8 h przy ilości powyżej 1,0 kg/m2 emulsji lub asfaltu upłynnionego, − 2 h przy ilości od 0,5 do 1,0 kg/m2 emulsji lub asfaltu upłynnionego, − 0,5 h przy ilości od 0,2 do 0,5 kg/m2 emulsji lub asfaltu upłynnionego. Wymaganie nie dotyczy skropienia rampą otaczarki. 5.6. Warunki przystąpienia do robót Warstwa nawierzchni z betonu asfaltowego może być układana, gdy temperatura otoczenia jest nie niższa od +5o C dla wykonywanej warstwy grubości > 8 cm i + 100 C dla wykonywanej warstwy grubości ≤ 8 cm. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralnoasfaltowej na mokrym podłożu, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru (V > 16 m/s). 5.7. Zarób próbny Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanek mineralno-asfaltowych jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inżyniera kontrolnej produkcji. Sprawdzenie zawartości asfaltu w mieszance określa się wykonując ekstrakcję. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego podano w tablicy 10. Tablica 10. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego przy badaniu pojedynczej próbki metodą ekstrakcji, % m/m Lp.

Składniki mieszanki mineralnoasfaltowej

1

Ziarna pozostające na sitach o oczkach # mm: 31,5; 25,0; 20,0; 16,0; 12,8; 9,6; 8,0; 6,3; 4,0; 2,0 Ziarna pozostające na sitach o oczkach # mm: 0,85; 0,42; 0,30; 0,18; 0,15; 0,075 Ziarna przechodzące przez sito o oczkach # 0,075mm Asfalt

2 3 4

Mieszanki mineralno-asfaltowe do nawierzchni dróg o kategorii ruchu KR 3 do KR 6 ± 4,0

± 2,0 ± 1,5 ± 0,3

5.8. Odcinek próbny Jeżeli w ST przewidziano konieczność wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczęciem robót, Wykonawca wykona odcinek próbny w celu: − stwierdzenia czy użyty sprzęt jest właściwy, − określenia grubości warstwy mieszanki mineralno-asfaltowej przed zagęszczeniem, koniecznej do uzyskania wymaganej w dokumentacji projektowej grubości warstwy, − określenia potrzebnej ilości przejść walców dla uzyskania prawidłowego zagęszczenia warstwy. Do takiej próby Wykonawca użyje takich materiałów oraz sprzętu, jakie będą stosowane do wykonania warstwy nawierzchni. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inżyniera. Wykonawca może przystąpić do wykonywania warstwy nawierzchni po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez Inżyniera.

84

5.9. Wykonanie warstwy z betonu asfaltowego Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana układarką wyposażoną w układ z automatycznym sterowaniem grubości warstwy i utrzymywaniem niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. Temperatura mieszanki wbudowywanej nie powinna być niższa od minimalnej temperatury mieszanki podanej w pkcie 5.3. Zagęszczanie mieszanki powinno odbywać się bezzwłocznie zgodnie ze schematem przejść walca ustalonym na odcinku próbnym. Początkowa temperatura mieszanki w czasie zagęszczania powinna wynosić nie mniej niż: - dla asfaltu D 50 130o C, - dla asfaltu D 70 125o C, o - dla asfaltu D 100 120 C, - dla polimeroasfaltu - wg wskazań producenta polimeroasfaltów. Zagęszczanie należy rozpocząć od krawędzi nawierzchni ku osi. Wskaźnik zagęszczenia ułożonej warstwy powinien być zgodny z wymaganiami podanymi w tablicach 4 i 6. Złącza w nawierzchni powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Złącza w konstrukcji wielowarstwowej powinny być przesunięte względem siebie co najmniej o 15 cm. Złącza powinny być całkowicie związane, a przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Złącze robocze powinno być równo obcięte i powierzchnia obciętej krawędzi powinna być posmarowana asfaltem lub oklejona samoprzylepną taśmą asfaltowo-kauczukową. Sposób wykonywania złącz roboczych powinien być zaakceptowany przez Inżyniera. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 6. 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania asfaltu, wypełniacza oraz kruszyw przeznaczonych do produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi do akceptacji. 6.3. Badania w czasie robót 6.3.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wytwarzania mieszanki mineralno-asfaltowej podano w tablicy 11. 6.3.2. Skład i uziarnienie mieszanki mineralno-asfaltowej Badanie składu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na wykonaniu ekstrakcji. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną z tolerancją określoną w tablicy 10. Dopuszcza się wykonanie badań innymi równoważnymi metodami. 6.3.3. Badanie właściwości asfaltu Dla każdej cysterny należy określić penetrację i temperaturę mięknienia asfaltu. 6.3.4. Badanie właściwości wypełniacza Na każde 100 Mg zużytego wypełniacza należy określić uziarnienie i wilgotność wypełniacza.

85

Tablica 11. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podczas wytwarzania mieszanki mineralno-asfaltowej Częstotliwość badań Lp. Wyszczególnienie badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej 1 Skład i uziarnienie mieszanki 1 próbka przy produkcji do 500 Mg mineralno-asfaltowej pobranej w 2 próbki przy produkcji ponad 500 wytwórni Mg 2 Właściwości asfaltu dla każdej dostawy (cysterny) 3

Właściwości wypełniacza

1 na 100 Mg

4 5

Właściwości kruszywa Temperatura składników mieszanki mineralno-asfaltowej Temperatura mieszanki mineralnoasfaltowej Wygląd mieszanki mineralnoasfaltowej Właściwości próbek mieszanki mineralno-asfaltowej pobranej w wytwórni

przy każdej zmianie

6 7 8

dozór ciągły każdy pojazd przy załadunku i w czasie wbudowywania jw. jeden raz dziennie

6.3.5. Badanie właściwości kruszywa Przy każdej zmianie kruszywa należy określić klasę i gatunek kruszywa. 6.3.6. Pomiar temperatury składników mieszanki mineralno-asfaltowej Pomiar temperatury składników mieszanki mineralno-asfaltowej polega na odczytaniu temperatury na skali odpowiedniego termometru zamontowanego na otaczarce. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie laboratoryjnej i ST. 6.3.7. Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej polega na kilkakrotnym zanurzeniu termometru w mieszance i odczytaniu temperatury. Dokładność pomiaru ± 2o C. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w ST. 6.3.8. Sprawdzenie wyglądu mieszanki mineralno-asfaltowej Sprawdzenie wyglądu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na ocenie wizualnej jej wyglądu w czasie produkcji, załadunku, rozładunku i wbudowywania. 6.3.9. Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej należy określać na próbkach zagęszczonych metodą Marshalla. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną. 6.4. Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości warstw nawierzchni z betonu asfaltowego 6.4.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanych warstw nawierzchni z betonu asfaltowego podaje tablica 12.

86

Tablica 12. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej warstwy z betonu asfaltowego Lp. Badana cecha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Minimalna częstotliwość badań i pomiarów

Szerokość warstwy Równość podłużna warstwy Równość poprzeczna warstwy Spadki poprzeczne warstwy Rzędne wysokościowe warstwy Ukształtowanie osi w planie Grubość warstwy

2 razy na odcinku drogi o długości 1 km każdy pas ruchu planografem lub łatą co 10 m nie rzadziej niż co 5m 10 razy na odcinku drogi o długości 1 km pomiar rzędnych niwelacji podłużnej i poprzecznej oraz usytuowania osi według dokumentacji budowy 2 próbki z każdego pasa o powierzchni do 3000 m2 Złącza podłużne i poprzeczne cała długość złącza Krawędź, obramowanie cała długość warstwy Wygląd warstwy ocena ciągła Zagęszczenie warstwy 2 próbki z każdego pasa o powierzchni do 3000 m2 Wolna przestrzeń w warstwie jw.

6.4.2. Szerokość warstwy Szerokość warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego powinna być zgodna z dokumentacją projektową, z tolerancją +5 cm. Szerokość warstwy asfaltowej niżej położonej, nie ograniczonej krawężnikiem lub opornikiem w nowej konstrukcji nawierzchni, powinna być szersza z każdej strony co najmniej o grubość warstwy na niej położonej, nie mniej jednak niż 5 cm. 6.4.3. Równość warstwy Nierówności podłużne i poprzeczne warstw z betonu asfaltowego nie powinny być większe od podanych w tablicy 13. Tablica 13. Dopuszczalne nierówności warstw asfaltowych, mm Lp.

Drogi i place

1 2 3

Drogi klasy A, S i GP Drogi klasy G i Z Drogi klasy L i D oraz place i parkingi

Warstwa ścieralna

Warstwa wiążąca

Warstwa wzmacniająca

4 6 9

6 9 12

9 12 15

6.4.4. Spadki poprzeczne warstwy Spadki poprzeczne warstwy z betonu asfaltowego na odcinkach prostych i na łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5 %.

87

6.4.5. Rzędne wysokościowe Rzędne wysokościowe warstwy powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 1 cm. 6.4.6. Ukształtowanie osi w planie Oś warstwy w planie powinna być usytuowana zgodnie z dokumentacją projektową, z tolerancją 5 cm. 6.4.7. Grubość warstwy Grubość warstwy powinna być zgodna z grubością projektową, z tolerancją ± 10 %. Wymaganie to nie dotyczy warstw o grubości projektowej do 2,5 cm dla której tolerancja wynosi +5 mm i warstwy o grubości od 2,5 do 3,5 cm, dla której tolerancja wynosi ± 5 mm. 6.4.8. Złącza podłużne i poprzeczne Złącza w nawierzchni powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi. Złącza w konstrukcji wielowarstwowej powinny być przesunięte względem siebie co najmniej o 15 cm. Złącza powinny być całkowicie związane, a przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. 6.4.9. Krawędź, obramowanie warstwy Warstwa ścieralna przy opornikach drogowych i urządzeniach w jezdni powinna wystawać od 3 do 5 mm ponad ich powierzchnię. Warstwy bez oporników powinny być wyprofilowane a w miejscach gdzie zaszła konieczność obcięcia pokryte asfaltem. 6.4.10. Wygląd warstwy Wygląd warstwy z betonu asfaltowego powinien mieć jednolitą teksturę, bez miejsc przeasfaltowanych, porowatych, łuszczących się i spękanych. 6.4.11. Zagęszczenie warstwy i wolna przestrzeń w warstwie Zagęszczenie i wolna przestrzeń w warstwie powinny być zgodne z wymaganiami ustalonymi w ST i recepcie laboratoryjnej. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m2 (metr kwadratowy) warstwy nawierzchni z betonu asfaltowego. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i ST, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pktu 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

88

10. PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1. Normy 12. 1. PN-B11111:1996 14. 2. PN-B11112:1996 16. 3. PN-B11113:1996 18. 4.PN-B11115:1998 20. 5. PN-C04024:1991 22. 6. PN-C96170:1965 24. 7. PN-C96173:1974 26. 8. PN-S04001:1967 28. 9. PN-S96504:1961 30. 10. PN-S96025:2000 32. 11. BN-68/893104

13. Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka 15. Kruszywa mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni drogowych 17. Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 19. Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne z żużla stalowniczego do nawierzchni drogowych 21. Ropa naftowa i przetwory naftowe. Pakowanie, znakowanie i transport 23. Przetwory naftowe. Asfalty drogowe 25. Przetwory naftowe. Asfalty upłynnione AUN do nawierzchni drogowych 27. Drogi samochodowe. Metody badań mas mineralno-bitumicznych i nawierzchni bitumicznych 29. Drogi samochodowe. Wypełniacz kamienny do mas bitumicznych 31. Drogi samochodowe i lotniskowe. Nawierzchnie asfaltowe. Wymagania 33. Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą

10.2. Inne dokumenty 34. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. IBDiM, Warszawa, 1997 35. Tymczasowe wytyczne techniczne. Polimeroasfalty drogowe. TWT-PAD-97. Informacje, instrukcje - zeszyt 54, IBDiM, Warszawa, 1997 36. Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa, 1999 37. WT/MK-CZDP84 Wytyczne techniczne oceny jakości grysów i żwirów kruszonych z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego przeznaczonego do nawierzchni drogowych, CZDP, Warszawa, 1984 38. Zasady projektowania betonu asfaltowego o zwiększonej odporności na odkształcenia trwałe. Wytyczne oznaczania odkształcenia i modułu sztywności mieszanek mineralnobitumicznych metodą pełzania pod obciążeniem statycznym. Informacje, instrukcje - zeszyt 48, IBDiM, Warszawa, 1995 39. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430).

89

D.05.03.13. Nawierzchnia z mieszanki mastyksowo-grysowej SMA

1. WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem warstwy ścieralnej z mieszanki mastyksowo-grysowej, zwanej w dalszym ciągu mieszanką SMA. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem warstwy ścieralnej z mieszanki SMA wg PN-S-96025:2000 [9] Warstwę ścieralną z mieszanki SMA można wykonywać dla dróg o kategorii ruchu od KR1 do KR6 wg „Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych”, IBDiM - 1997 [15]

1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Mieszanka mineralna (MM) - mieszanka kruszywa i wypełniacza mineralnego o określonym składzie i uziarnieniu. 1.4.2. Mieszanka mineralno-asfaltowa (MMA) - mieszanka mineralna z odpowiednią ilością asfaltu lub polimeroasfaltu, wytworzona na gorąco, w określony sposób, spełniająca określone wymagania. 1.4.3. Mieszanka SMA - mieszanka mineralno-asfaltowa o dużej zawartości zawierająca stabilizator mastyksu.

grysów,

1.4.4. Stabilizator mastyksu – dodatek do mieszanki SMA (np. polimer, włókno celulozowe, mineralne), zapobiegający jej rozsegregowaniu. 1.4.5. Środek adhezyjny - substancja powierzchniowo czynna, która poprawia adhezję asfaltu do materiałów mineralnych oraz zwiększa odporność błonki asfaltu na powierzchni kruszywa na odmywanie wodą; może być dodawany do asfaltu lub do kruszywa. 1.4.6. Podłoże pod warstwę asfaltową - powierzchnia przygotowana do ułożenia warstwy z mieszanki mineralno-asfaltowej. 1.4.7. Asfalt upłynniony - asfalt drogowy upłynniony lotnymi rozpuszczalnikami. 1.4.8. Emulsja asfaltowa kationowa - asfalt drogowy w postaci zawiesiny rozproszonego asfaltu w wodzie. 1.4.9. Próba technologiczna – wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej w celu sprawdzenia, czy jej właściwości są zgodne z receptą laboratoryjną. 1.4.10. Odcinek próbny – odcinek warstwy nawierzchni (o długości co najmniej 50m) wykonany w warunkach zbliżonych do warunków budowy, w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskiwanych parametrów technicznych robót. 1.4.11. Kategoria ruchu (KR) – obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kN) na obliczeniowy pas ruchu na dobę.

90

1.4.12. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.5. 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 2.2. Asfalt Należy stosować asfalt drogowy spełniający wymagania określone w PN-C-96170:1965 [6]. Rodzaje stosowanych asfaltów drogowych w zależności od kategorii ruchu podano w tablicy 1. Tablica 1. Wymagania wobec materiałów do warstwy ścieralnej z mieszanki SMA Lp.

Rodzaj materiału nr normy

1

2 3 4

5 6

Kruszywo łamane granulowane wg PN-B-11112:1996 [2], PN-B11115:1998[4] a) a) ze skał magmowych i przeobrażonych b) b) ze skał osadowych c) c) z surowca sztucznego (żużle pomiedziowe i stalownicze) Kruszywo łamane zwykłe wg PN-B-11112:1996 [ 2 ] Żwir i mieszanka wg PN-B-11111:1996 [ 1 ] Grys i żwir kruszony z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego wg WT/MK-CZDP 84 [ 12] Piasek wg PN-B-11113:1996 [ 3 ] Wypełniacz mineralny: a) wg PN-S-96504:1961 [ 10 ]

Wymagania wobec materiałów w zależności od kategorii ruchu KR 3 do KR 6

kl. I, II1); gat.1 jw.2) kl. I; gat.1

kl. I; gat.1 podstawowy -

b) innego pochodzenia wg orzeczenia laboratoryjnego 7 Asfalt drogowy D 503), D 70 wg PN-C-96170:1965 [ 6 ] 1) tylko pod względem ścieralności w bębnie kulowym, pozostałe cechy jak dla kl. I; gat. 1 2) tylko dolomity kl. I, gat.1 w ilości ≤ 50% m/m we frakcji grysowej w mieszance z innymi kruszywami, w ilości ≤ 100% m/m we frakcji piaskowej oraz kwarcyty i piaskowce bez ograniczenia ilościowego 3) preferowany rodzaj asfaltu 4) głównie do cienkich warstw

91

2.4. Wypełniacz Należy stosować wypełniacz, spełniający wymagania określone w PN-S-96504:1961 [10] dla wypełniacza podstawowego i zastępczego. Przechowywanie wypełniacza powinno być zgodne z PN-S-96504:1961 [10]. 2.5. Kruszywo W zależności od kategorii ruchu należy stosować kruszywa podane w tablicy 1. W celu uzyskania trwałej szorstkości warstwy ścieralnej, należy stosować grysy o dużej odporności na polerowanie. Nie zaleca się stosować grysów wapiennych i dolomitowych. Składowanie kruszywa powinno odbywać się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami. 2.6. Asfalt upłynniony Należy stosować asfalt upłynniony spełniający wymagania określone w PN-C96173:1974 [ 7 ]. 2.7. Emulsja asfaltowa kationowa Należy stosować drogową emulsję asfaltową spełniającą wymagania określone w WT EmA-99 [14 ]. 2.8. Środek adhezyjny Należy stosować środek adhezyjny spełniający wymagania aprobaty technicznej. 2.9. Stabilizator mastyksu Należy stosować stabilizator mastyksu ( np. włókno celulozowe, mineralne, polimer) spełniający wymagania aprobaty technicznej. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3. 3.2. Sprzęt do wykonania warstwy nawierzchni z mieszanki SMA Wykonawca przystępujący do wykonania warstwy nawierzchni z mieszanki SMA powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: − wytwórni (otaczarki) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, wyposażonej w dozownik stabilizatora, − układarek do rozkładania mieszanek mineralno-asfaltowych typu zagęszczanego, − skrapiarek, − walców stalowych gładkich średnich, ciężkich lub bardzo ciężkich, − rozsypywarek kruszywa , − samochodów samowyładowczych z przykryciem lub termosów, − szczotek mechanicznych i /lub innych urządzeń czyszczących. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 4. 4.2. Transport materiałów 4.2.1. Asfalt Asfalt należy przewozić zgodnie z zasadami podanymi w PN-C-04024 [5]. Transport asfaltów drogowych może odbywać się w:

92

− cysternach kolejowych, − cysternach samochodowych, − bębnach blaszanych, lub innych pojemnikach stalowych, zaakceptowanych przez Inżyniera. 4.2.2. Wypełniacz Wypełniacz luzem należy przewozić w cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Wypełniacz workowany można przewozić dowolnymi środkami transportu w sposób zabezpieczony przed zawilgoceniem i uszkodzeniem worków. 4.2.3. Kruszywo Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zawilgoceniem, zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami. 4.2.4. Mieszanka SMA Mieszankę SMA należy przewozić samochodami samowyładowczymi z przykryciem w czasie transportu i podczas oczekiwania na rozładunek. Czas transportu od załadunku do rozładunku nie powinien przekraczać 2 godzin z jednoczesnym spełnieniem warunku zachowania temperatury wbudowania. Zaleca się stosowanie samochodów termosów z podwójnymi ścianami skrzyni wyposażonej w system ogrzewczy. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w OST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 5. 5.2. Projektowanie mieszanki SMA Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z Inżynierem, Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki SMA oraz wyniki badań laboratoryjnych poszczególnych składników i próbki materiałów pobrane w obecności Inżyniera do wykonania badań kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki SMA polega na: − doborze składników mieszanki mineralnej, − doborze optymalnej ilości asfaltu, − doborze stabilizatora mastyksu, − doborze środka adhezyjnego, Skład mieszanki mineralno-asfaltowej SMA powinien być ustalony na podstawie badań próbek wykonanych wg metody Marshalla. Próbki powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3 lp. od 1 do 2. Wykonana warstwa ścieralna z mieszanki SMA powinna spełniać wymagania podane w tablicy 3 lp. od 3 do 5. Tablica 3. Wymagania wobec próbek laboratoryjnych przy projektowaniu mieszanki SMA

1

Wymagania wobec MMA i warstwy z SMA w zależności od kategorii ruchu KR 3 do KR 6

Właściwości

Lp.

Zawartość

dodatków

(orientacyjna)

w

93

2

3

4 5

mieszance SMA, % (m/m) a) a) adhezyjnego, w stosunku do asfaltu b) b) stabilizującego, w stosunku do MMA Wolna przestrzeń w próbkach Marshalla % (V/V), zagęszczonych a) a) 2x50 uderzeń ubijaka w temp. 135 ±50C b) b) 2x75 uderzeń ubijaka w temp. 145 ±50C Grubość warstwy ścieralnej w cm o uziarnieniu: od 0 mm do 4,0 mm od 0 mm do 6,3 mm od 0 mm do 8,0 mm od 0 mm do 9,6 mm od 0 mm do 12,8 mm Wskaźnik zagęszczenia warstwy, % Wolna przestrzeń w warstwie ścieralnej przed dopuszczeniem do ruchu, % (V/V)

od 0,2 do 0,9 od 0,2 do 1,5

od 3,0 do 4,0

od 3,0 do 4,0 od 3,5 do 4,5 od 3,5 do 5,0 ≥ 98,0 od 2,5 do 6,0

Przy projektowaniu mieszanki SMA zaleca się: dla kategorii ruchu KR3 i KR4 określenie modułu sztywności pełzania statycznego w temperaturze 400 C, którego wartość powinna wynosić co najmniej 16 Mpa, - dla kategorii ruchu KR5 i KR6 określenie odkształcenia w badaniu koleinowania metodą LCPC, w temperaturze 600 C, którego wartość po 10000 cyklach nie powinna przekraczać 10% początkowej grubości próbki. Jako alternatywa do powyższych metod, może być zastosowany koleinomierz mały (angielski) wg procedury podanej w „Katalogu wzmocnień i remontów nawierzchni podatnych i półsztywnych” IBDiM-2001 [17]. Temperatura badania i wyniki: - dla KR3, 450 C – prędkość przyrostu koleiny 2,0 mm/h , max. głębokość koleiny 4,0 mm, - dla KR4 do KR6, 600 C – prędkość przyrostu koleiny 5,0 mm/h , max. głębokość koleiny 7,0 mm -

5.3. Wytwarzanie mieszanki SMA Mieszankę SMA należy produkować w wytwórni mieszanek mineralno-asfaltowych . Środek adhezyjny powinien być dozowany do asfaltu w sposób i w ilościach określonych w recepcie. Stabilizator powinien być dozowany do mieszalnika równocześnie z gorącym grysem. Zaleca się automatyczne dozowanie dodatków. Tolerancje dozowania składników mogą wynosić: jedna działka elementarna wagi, względnie przepływomierza, lecz nie więcej niż ± 2 % w stosunku do masy składnika. Asfalt w zbiorniku powinien być ogrzewany w sposób pośredni, z układem termostatowania, zapewniającym utrzymanie stałej temperatury z tolerancją ± 50 C. Temperatura asfaltu w zbiorniku powinna wynosić: dla D 50 od 1450 C do 1650 C, 0 dla D 70 od 140 C do 1600 C, dla D 100 od 1350 C do 1600 C,

94

Kruszywo powinno być wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu wypełniacza uzyskała właściwą temperaturę. Maksymalna temperatura gorącego kruszywa nie powinna być wyższa o więcej niż 300 C od maksymalnej temperatury mieszanki SMA. Temperatura wytworzonej mieszanki SMA powinna wynosić: z D 50 od 1400 C do 1800 C, z D 70 od 1350 C do 1750 C, z D 100 od 1300 C do 1600 C, Temperaturę mieszanki SMA uzależnia się od właściwości stabilizatora. 5.4. Przygotowanie podłoża Podłoże (warstwa wiążąca) powinno mieć odpowiedni profil, powierzchnia powinna być sucha i dokładnie oczyszczona z wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń (kurzu, błota, piasku, rozlanego paliwa itp.). Nierówności podłoża pod warstwę ścieralną nie powinny być większe od: dla dróg klasy A, S i GP 6 mm, dla dróg klasy G i Z 9 mm, dla dróg klasy L i D oraz placów i parkingów 12 mm. W przypadku gdy nierówności podłoża są większe od podanych, podłoże należy wyrównać poprzez frezowanie lub ułożenie warstwy wyrównawczej. Przed rozłożeniem mieszanki SMA, podłoże należy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym w ilości ustalonej w SST. Powierzchnie czołowe krawężników, włazów, wpustów itp. urządzeń powinny być pokryte asfaltem lub materiałem uszczelniającym określonym w SST i zaakceptowanym przez Inżyniera. 5.5. Warunki przystąpienia do robót Warstwa nawierzchni z mieszanki SMA może być układana, gdy temperatura otoczenia jest nie niższa od +10o C. Nie dopuszcza się układania mieszanki SMA na wilgotnym podłożu, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru (v > 16 m/s). 5.6. Zarób próbny Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki SMA jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inżyniera kontrolnej produkcji według zasad określonych w OST D-05.03.05 „Nawierzchnia z betonu asfaltowego”. 5.7. Odcinek próbny Co najmniej na 3 dni przed rozpoczęciem robót, Wykonawca wykona odcinek próbny w celu: − stwierdzenia czy użyty sprzęt jest właściwy, − określenia grubości warstwy wbudowanej mieszanki SMA przed zagęszczeniem, koniecznej do uzyskania wymaganej grubości warstwy, − określenia potrzebnej liczby przejść walców dla uzyskania prawidłowego zagęszczenia warstwy. Do takiej próby Wykonawca użyje takich materiałów oraz sprzętu, jakie będą stosowane do wykonania warstwy nawierzchni. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inżyniera. Wykonawca może przystąpić do wykonywania warstwy, po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez Inżyniera. 5.8. Wykonanie warstwy ścieralnej z mieszanki SMA Mieszanka SMA powinna być wbudowywana układarką wyposażoną w układ z automatycznym sterowaniem grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. Elementy układarki rozkładające i dogęszczające powinny być podgrzane przed rozpoczęciem robót.

95

Temperatura mieszanki wbudowywanej nie powinna być niższa od minimalnej temperatury mieszanki podanej w pkt 5.3. Zagęszczanie mieszanki powinno odbywać się bezzwłocznie, zgodnie ze schematem przejść walca ustalonym na odcinku próbnym. Zagęszczenie należy rozpocząć od krawędzi nawierzchni ku środkowi. Wskaźnik zagęszczenia ułożonej warstwy powinien być zgodny z wymaganiami podanymi w tablicy 3. Złącza w nawierzchni powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi W celu poprawy szorstkości powykonawczej warstwę należy posypać grysem od 2 mm do 4 mm lub grysem lakierowanym (otoczonym asfaltem ok. 1% m/m), w ilości od 1 do 2 kg/m2. Grysy należy rozsypywać na gorącą mieszankę SMA bezpośrednio po ułożeniu i przywałować. Złącze robocze powinno być równo obcięte i powierzchnia obciętej krawędzi powinna być posmarowana asfaltem lub oklejona samoprzylepną taśmą asfaltowo-kauczukową. Sposób wykonywania złącz roboczych powinien być zaakceptowany przez Inżyniera. Za zgodą Inżyniera, nawierzchnię można oddać do ruchu zaraz po jej wykonaniu. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 6. 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania asfaltu, wypełniacza oraz kruszyw przeznaczonych do produkcji mieszanki SMA i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi w celu akceptacji. 6.3. Badania w czasie robót 6.3.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wykonywania nawierzchni z mieszanki SMA podano w tablicy 4. Tablica 4. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podczas wykonywania nawierzchni z mieszanki SMA Lp. 1

Częstotliwość badań. Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej Skład i uziarnienie mieszanki SMA 1 próbka przy produkcji do 300 Mg pobranej w wytwórni 2 próbki przy produkcji ponad 300 Mg Wyszczególnienie badań

2

Właściwości asfaltu

3

Właściwości wypełniacza

4

Właściwości kruszywa

5

Temperatura składników mieszanki SMA Temperatura mieszanki SMA

6

dla każdej dostawy (cysterny) 1 na 100 Mg przy każdej zmianie dozór ciągły

każdy pojazd przy załadunku i w czasie wbudowywania 7 Wygląd mieszanki SMA jw. 8 Właściwości próbek mieszanki SMA jeden raz dziennie Lp. 1 i lp. 8 – badania mogą być wykonywane zamiennie wg PN-S-96025:2000

96

[9]

6.3.2. Skład i uziarnienie mieszanki SMA Badanie składu mieszanki SMA polega na wykonaniu ekstrakcji wg PN-S-04001: 1967 [8]. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną, z tolerancją podaną w tablicy 5. Dopuszcza się wykonanie badań innymi równoważnymi metodami. Tablica 5. Tolerancje zawartości składników mieszanki SMA względem zaprojektowanego składu przy badaniu pojedynczej próbki metodą ekstrakcji, % m/m Lp.

Składniki mieszanki

1

Ziarna pozostające na sitach o oczkach #mm: 12,8; 9,6; 8,0; 6,3; 4,0; 2,0 Ziarna pozostające na sitach o oczkach #mm: 0,85; 0,42; 0,30; 0,18; 0,15; 0,075 Ziarna przechodzące przez sito o oczkach # 0,075 mm Asfalt

2 3

4

Mieszanki do nawierzchni dróg o kategorii ruchu KR 1 lub KR 2 KR 3 do KR 6 ± 5,0

± 4,0

± 3,0

± 2,0

± 2,0

± 1,5

± 0,5

± 0,3

6.3.3. Badanie właściwości asfaltu Dla każdej cysterny należy określić penetrację i temperaturę mięknienia asfaltu. 6.3.4. Badanie właściwości wypełniacza Na każde 100 Mg zużytego wypełniacza należy określić uziarnienie i wilgotność wypełniacza. 6.3.5. Badanie właściwości kruszywa Przy każdej zmianie kruszywa należy określić klasę i gatunek kruszywa. 6.3.6. Pomiar temperatury składników mieszanki SMA Pomiar polega na odczytaniu temperatury na skali odpowiedniego termometru zamontowanego na otaczarce. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie laboratoryjnej i SST. 6.3.7. Pomiar temperatury mieszanki SMA Pomiar temperatury mieszanki SMA powinien być dokonany przy załadunku i w czasie wbudowywania w nawierzchnię. Pomiar należy wykonać przy użyciu termometru bimetalicznego z dokładnością ± 2oC, a temperatura powinna być zgodna z wymaganą w recepcie. 6.3.8. Sprawdzenie wyglądu mieszanki SMA Sprawdzenie wyglądu mieszanki SMA polega na ocenie wizualnej jej wyglądu w czasie produkcji, załadunku, rozładunku i wbudowywania. 6.3.9. Właściwości mieszanki SMA Należy określać wolną przestrzeń na próbkach zagęszczonych metodą Marshalla. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną 6.4. Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości nawierzchni z mieszanki SMA 6.4.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podaje tablica 6.

97

Tablica 6. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej nawierzchni z mieszanki SMA Lp.

Wyszczególnienie badań

1 2 3 4

Szerokość warstwy Równość podłużna warstwy Równość poprzeczna warstwy Spadki poprzeczne warstwy*)

Minimalna częstotliwość badań i pomiarów

2 razy na odcinku drogi o długości 1 km każdy pas ruchu planografem lub łatą co 10m nie rzadziej niż co 5 m 10 razy na odcinku drogi o długości 1 km Pomiar rzędnych niwelacji podłużnej i 5 Rzędne wysokościowe poprzecznej oraz usytuowania osi według warstwy dokumentacji 6 Ukształtowanie osi w planie *) budowy 7 Grubość warstwy 2 próbki z każdego pasa o powierzchni do 3000 m2 8 Złącza podłużne i poprzeczne cała długość złącza 9 Krawędź, obramowanie cała długość warstwy 10 Wygląd warstwy ocena ciągła 11 Zagęszczenie warstwy 2 próbki z każdego pasa o powierzchni do 3000 m2 11 Wolna przestrzeń w warstwie jw. *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. 6.4.2. Szerokość warstwy Szerokość wykonanej warstwy powinna być zgodna z dokumentacją projektową, z tolerancją + 5 cm. 6.4.3. Równość warstwy Nierówności podłużne i poprzeczne warstwy mierzone wg BN-68/8931-04 [11] nie powinny być większe od : - drogi klasy A, S i GP - 4 mm, - droga klasy G i Z - 6 mm, - droga klasy L i D oraz place i parkingi - 9 mm. 6.4.4. Spadki poprzeczne warstwy Spadki poprzeczne warstwy na prostych i łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5%. 6.4.5. Rzędne wysokościowe warstwy Rzędne wysokościowe warstwy powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 1 cm. 6.4.6. Ukształtowanie osi w planie Oś warstwy w planie powinna być usytuowana zgodnie z dokumentacją projektową z tolerancją 5 cm. 6.4.7. Grubość warstwy Grubość warstwy powinna być zgodna z grubością projektową, z tolerancją ± 10% (nie dotyczy bardzo cienkich i cienkich warstw), a: dla bardzo cienkich warstw od 1,5 do 2,5 cm, tolerancja + 5 mm,

98

-

dla cienkich warstw od 2,5 do 3,5 cm, tolerancja ± 5 mm.

6.4.8. Złącza podłużne i poprzeczne Sprawdzenie prawidłowości wykonania złącza podłużnego i poprzecznego polega na oględzinach. Złącza powinny być równe i związane. 6.4.9. Krawędź, obramowanie warstwy Warstwa ścieralna przy opornikach drogowych i urządzeniach w jezdni powinna wystawać od 3mm do 5 mm ponad ich powierzchnię. Warstwa nieobramowana powinna być wyprofilowana a w miejscach gdzie zaszła konieczność obcięcia, pokryta asfaltem. 6.4.10. Wygląd warstwy Wygląd warstwy powinien mieć jednolitą teksturę, bez miejsc przeasfaltowanych, porowatych, łuszczących się i spękań. Luźne grysy zastosowane do uszorstnienia warstwy powinny być usunięte. 6.4.11. Zagęszczenie warstwy i wolna przestrzeń w warstwie Zagęszczenie i wolna przestrzeń w warstwie powinny być zgodne z wymaganiami ustalonymi w SST i recepcie laboratoryjnej. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m2 (metr kwadratowy) warstwy nawierzchni z mieszanki SMA. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową i ST jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 i PN-S-96025:2000 [9] dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1. Normy 1. 11111:1996 2. 11112:1996 3. 11113:1996 4. 11115:1998 5.

PN-B- Kruszywo mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka PN-B- Kruszywo mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych PN-B- Kruszywo mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne z żużla stalowniczego do PN-B- nawierzchni drogowych PN-C- Ropa naftowa i przetwory naftowe. Pakowanie, znakowanie i transport

99

04024:1991 6. 96170:1965 7. 96173:1974 8. 04001:1967 9. 96025:2000

PN-C- Przetwory naftowe. Asfalty drogowe Przetwory naftowe. Asfalty upłynnione AUN do nawierzchni PN-C- drogowych Drogi samochodowe. Metody badań mas mineralno-bitumicznych i nawierzchni bitumicznych PN-SPN-S- Drogi samochodowe i lotniskowe. Nawierzchnie asfaltowe. Wymagania Drogi samochodowe. Wypełniacz kamienny do mas bitumicznych

10. PN-S96504:1961 11. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą. 10.2. Inne dokumenty 12. WT/MK-CZDP 84. Wytyczne techniczne oceny jakości grysów i żwirów kruszonych produkowanych z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego, przeznaczonych do nawierzchni drogowych. CZDP, Warszawa, 1984 13. Zasady wykonywania nawierzchni z mieszanki SMA (ZW-SMA 95). Informacje, instrukcje - zeszyt 49, IBDiM, Warszawa, 1997 14. Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa, 1999 15. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM, Warszawa, 1997 16. Tymczasowe wytyczne techniczne. Polimeroasfalty drogowe. TWT-PAD-97. Informacje, instrukcje - zeszyt 54, IBDiM, Warszawa, 1997. 17. Katalog wzmocnień i remontów nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM, Warszawa, 2001. 18. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430).

100

0.05.03.23 Nawierzchnia z betonowej kostki brukowej 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej Przedmiotem niniejszej ST są wymagania szczegółowe dotyczące wykonania i odbioru Robót związanych z wykonaniem nawierzchni betonowej kostki brukowej grub. 8 cm . 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako Dokument Przetargowy i Kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia Robót związanych z wykonaniem nawierzchni na wjazdach bramowych oraz miejsc parkingowych z betonowej kostki brukowej grubości 8 cm na podsypce cementowo-piaskowej grubości 4 cm. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Betonowa kostka brukowa - kształtka wytwarzana z betonu metodą wibroprasowania. Produkowana jest jako kształtka jednowarstwowa lub w dwóch warstwach połączonych ze sobą trwale w fazie produkcji. 1.4.2. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi polskimi normami i definicjami podanymi w SST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne". 1.5. Ogólne wymacania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" w pkt. 1.4. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST DM.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 2. 2.1. Betonowa kostka brukowa Do wykonania robót należy użyć brukowej kostki jednowarstwowej o grubości H=8 cm, typ Behaton wg zatwierdzenia ZDM. Beton kostki powinien spełniać wymagania: – wytrzymałość na ściskanie > 50 MPa, – nasiąkliwość nic większa niż 5%, – mrozoodporność nic niższa niż F 150, – ścieralność na tarczy Bochmcgo, określona stratą wysokości nie większa niż 4 mm. Powierzchnie elementów powinny być bez rys , pęknięć i ubytków betonu. Krawędzie elementów powinny być równe i proste. Tekstura i kolor powierzchni górnej (licowej) powinny być jednorodne, struktura zwarta. Dopuszczalne odchyłki wymiarów wynoszą: - dla długości i szerokości ± 3 mm, - dla grubości ± 5 mm. Powierzchnie boczne uważa się za płaskie względnie proste jeżeli nie występują odchylenia powyżej 2 mm. Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego należy przeprowadzić na podstawie oględzin elementu poprzez pomiar i policzenie uszkodzeń występujących na powierzchniach i krawędziach elementu. Pomiarów należy dokonywać zgodnie z odpowiednią normą. W razie wystąpienia wątpliwości Inspektor Nadzoru może zmienić sposób pobierania próbek lub poszerzyć zakres kontroli kostki betonowej o inny rodzaj badań.

101

2.2. Materiały na podsypkę Należy stosować: – na podsypkę piaskowo-cementową mieszankę: cementowo-piaskową 1:4 - cement portlandzki klasy 32,5 i piasek naturalny spełniający odpowiednie wymagania norm. 2.4. Woda Woda powinna być "odmiany 1" i odpowiadać wymaganiom norm. Barwa wody powinna odpowiadać barwie wody wodociągowej. Woda nie powinna wydzielać zapachu gnilnego. 2.5. Przechowywanie i składowanie materiałów Kostki betonowe i obrzeża powinny być składowane w pozycji wbudowania na otwartej przestrzeni, na podłożu wyrównanym i odwodnionym z stosowaniem podkładek i przekładek lub na paletach transportowych. Piasek należy gromadzić w pryzmach na dobrze odwodnionym placu w warunkach zabezpieczających go zanieczyszczeniem i przed wymieszaniem różnych rodzajów i frakcji. Cement należy przechowywać nie dłużej niż 3 miesiące. 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 3. 3.1. Roboty wykonuje się ręcznie przy pomocy drobnego sprzętu z zastosowaniem wibratorów płytowych z osłona z tworzywa sztucznego, ubijaków ręcznych lub mechanicznych. Do wykonywania podsypki można stosować małe spycharki, równiarki a do zagęszczania również małe walce statyczne i wibracyjne. 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 4. 4.1. Przewóz materiałów Elementy betonowe mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu po osiągnięciu przez beton wytrzymałości minimum 75% wytrzymałości gwarantowanej; w trakcie transportu powinny być zabezpieczone przed przemieszczaniem się i uszkodzeniem. Należy je układać na podkładach i przekładkach drewnianych długością w kierunku osi podłużnej środka transportowego. Sposób ich załadunku na środki transportowe i zabezpieczenie przed przesunięciem w czasie jazdy powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami. Wszystkie elementy powinny być oznaczone. Dane powinny być umieszczone na ich opakowaniu lub palecie transportowej. W przypadku przewożenia luzem należy oznaczać w sposób trwały co najmniej co 50 sztukę. Oznaczenie na palecie powinno zawierać co najmniej: – oznaczenie (określenie) wyrobu, – znak wytwórni, – datę produkcji. Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu. Zasady transportu cementu wg odpowiednich norm. 5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 5. 5.1. Przygotowanie podłoża Podłożem pod nawierzchnię z betonowej kostki brukowej będzie podbudowa z tłucznia kamiennego ujęta w D.04.04.02. oraz warstwa pospółki gr. 15cm w przypadku chodników.

102

5.2. Wykonanie nawierzchni z kostki a) brukową kostkę betonową należy zawsze układać na warstwie podsypki wykonanej z mieszanki cementowo-piaskowej wyprofilowanej zgodnie z Dokumentacją Projektową. Grubość podsypki po zagęszczeniu nawierzchni powinna wynosić 4 cm, b) dopuszczalne odchylenie wysokości pomiędzy płaszczyznami sąsiadujących ze sobą elementów nie może przekraczać 2 mm, c) powierzchnia elementów położonych obok urządzeń infrastruktury technicznej (np. studzienki, włazy itp.) powinna wystawać 3-r5 mm powyżej powierzchni tych urządzeń, d) elementy betonowe przy krawężnikach należy układać w ten sposób, aby ich górna powierzchnia znajdowała się l cm powyżej górnej powierzchni krawężnika, e) kostkę zaleca się układać dłuższym bokiem w kierunku ruchu, f) szerokość spoiny na odcinkach prostych powinna wynosić 3 mm. g) elementy betonowe na łukach należy tak układać, aby spoiny rozszerzały się wachlarzowato, jednak były nie szersze niż 9 mm, h) spoiny pomiędzy elementami po oczyszczeniu powinny być zamulone piaskiem na pełną grubość elementu, i) ułożoną nawierzchnię z kostek należy ubić wibratorami płytowymi z osłoną z tworzywa sztucznego dla ochrony kostek przed uszkodzeniem i zabrudzeniem; wibrowanie należy prowadzić od krawędzi niższej ku wyżej położonej w kierunku poprzecznym kształtek, po ubiciu należy szczeliny uzupełnić piaskiem. 6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6 6.1. Podczas wykonywania nawierzchni z kostki betonowej Wykonawca będzie kontrolował:
grubość wykonanej podsypki piaskowej;
równość wykonanej nawierzchni,
ścisłość ułożonej nawierzchni,
dokładność ubicia nawierzchni,
prawidłowość wypełnienia spoin zaprawą cementowo-piaskową,
oczyszczenie nawierzchni,
zgodność wbudowanych materiałów z wymaganiami Dokumentacji Projektowej i ST. 6.2. Inspektor Nadzoru dokonuje wizualnej oceny wykonanych robót oraz na podstawie pomiarów Wykonawcy, ewentualnie pomiarów dodatkowych własnych, stwierdza jakość i zgodność ich wykonania z Dokumentacją Projektową i SST, przy czym uwzględnia następujące dopuszczalne tolerancje:
dla spadków poprzecznych wykonanej nawierzchni z kostki ± 1%
dla grubości warstwy podsypki piaskowej ± 0,5 cm
dla równości wykonanej nawierzchni prześwit pod łatą 4 m może max. wynosić l cm,
ścisłość ułożonej nawierzchni, przewiązanie spoin, właściwe wypełnienie spoin. Oczyszczenie nawierzchni Inspektor Nadzoru ocenia wizualnie w trakcie prowadzenia robót oraz po ich zakończeniu. 6.3. W przypadku stwierdzenia różnic przekraczających dopuszczalne tolerancje, Inspektor Nadzoru ma prawo nakazać rozbiórkę wykonanych robót i doprowadzenie ich do zgodności z wymaganiami. 7. Obmiar Robót Ogólne zasady obmiaru Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 7. 7.1. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarowa robót jest l m2 (metr kwadratowy) wykonanej nawierzchni z kostki betonowej zgodnie z wymaganiami Dokumentacji Projektowej i ST.

103

8. Odbiór Robót Ogólne zasady odbioru Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" 8.1. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową i SST, jeżeli wszystkie pomiary i badania wg pkt. 6 dały pozytywne wyniki. 9. Podstawa płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. przepisy związane

Normy 1. 2. 3. 4.

PN-B-04111 PN-B-06250 PN-B-06712 PN-B-19701

5. PN-B-32250 6. BN-80/677503/04 7. BN-68/893101 8. BN-68/893104

Materiały kamienne. Oznaczenie ścieralności na tarczy Boehmego Beton zwykły Kruszywa mineralne do betonu zwykłego Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Krawężniki i obrzeża Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą.

104

D.07.00.00. URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU D.07.01.01 Oznakowanie poziome 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej Przedmiotem niniejszej ST są wymagania szczegółowe dotyczące wykonania i odbioru Robót związanych z oznakowaniem poziomym drogi w ramach budowy. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad wykonywania Robót związanych z wykonaniem oznakowania poziomego: a) materiałami grubowarstwowymi na projektowanym odcinku drogi, b) materiałami cienkowarstwowymi na pozostałych. 1.4. Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z zamieszczonymi w ST DM.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.4. 1.4.1. 1.4.2.

Materiały do oznakowania grubowarstwowego – materiały nakładane warstwą grubości od 0,9 mm do 5 mm. Oznakowanie cienkowarstwowe – oznakowanie na jezdni wykonane farbą nakładaną warstwą grubości od 0,3mm do 0,8 mm.

1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.5. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST DM.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 2. W ofercie oraz przed rozpoczęciem robót Wykonawca ma obowiązek przedstawić atest na wybrane przez siebie materiały. Wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za spełnienie wymagań ilościowych i jakościowych zastosowanych materiałów. Wykonawca zapewni, że składowane materiały będą zabezpieczone przed zanieczyszczeniem, zachowają swoją jakość i właściwość do robót i będą dostępne dla Zamawiającego. 2.1. Materiały do znakowania grubowarstwowego Jako materiały do znakowania grubowarstwowego należy stosować odblaskowe taśmy prefabrykowane o wzmocnionej warstwie powierzchniowej koloru białego. Wymagania jakim powinny odpowiadać taśmy prefabrykowane odblaskowe: a) posiadać grubość od 1,5 mm do 3 mm; b) charakteryzować się intensywną bielą i dobrą odblaskowością, c) posiadać profilowaną wierzchnią powierzchnię (światła rowków pomiędzy wzniesieniami nie mogą być wypełnione mikrokulkami ani innymi cząstkami tworzącymi strukturę taśmy); d) widzialność w dzień – współczynnik luminacji odbitej: - w stanie nowym – nie mniej niż 0,55 - w czasie użytkowania nie mniej niż 0,30 przez okres 6 lat;

105

e) widzialność w nocy – współczynnik luminacji odbitej: - w stanie nowym nie mniej niż 620 mcd/lux/m2 - w czasie użytkowania nie mniej niż 180 mcd/lux/m2 przez okres 6 lat f) wskaźnik szorstkości pomierzony przy pomocy wahadła angielskiego SRT: - w stanie nowym – nie mniej niż 50 - w czasie użytkowania (po 1 roku od naniesienia) nie mniej niż 45. Wymagany okres gwarancji – 6 lat. 2.2. Materiały do cienkowarstwowego oznakowania Biała farba drogowa na bazie rozpuszczalników, jednoskładnikowa stosowana na zimno. Farba musi posiadać świadectwo dopuszczenia do stosowania w budownictwie drogowym wydane przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów oraz musi być umieszczona na liście preferencyjnej materiałów do cienkowarstwowego znakowania dróg. Rozpuszczalnik - do rozcieńczania farby wolno używać tylko rozpuszczalnika wskazanego przez producenta farby i wymienionego w świadectwie dopuszczenia do stosowania w budownictwie drogowym i mostowym wydanym dla farby. Przy myciu sprzętu do znakowania mogą być użyte inne rozpuszczalniki. Materiał odblaskowy - odblask farby uzyskuje się przez posypanie jej powierzchni, bezpośrednio po naniesieniu, mikrokulkami szklanymi. Mikrokulki szklane powinny charakteryzować się uziarnieniem 100-600 mikrometrów lub 125-630 mikrometrów. Mikrokulki powinny być powierzchniowo ulepszone w celu wyeliminowania trudności przy ich rozsypywaniu. Mikrokulki muszą charakteryzować się następującymi cechami: współczynnik załamania światła - ponad 1,50, odpornością na wodę i chlorek sodowy, zawartością kulek z defektami mniejszą od 20 %. 2.3. Przechowywanie i składowanie materiałów Materiały do znakowania nawierzchni powinny zachować stałość swoich właściwości chemicznych i fizycznych przez okres co najmniej 6 miesięcy składowania w warunkach określonych przez producenta. Materiały należy przechowywać w magazynach odpowiadających zaleceniom producenta, zwłaszcza powinny być zabezpieczone przed napromieniowaniem słonecznym, opadami i przechowywane w temperaturze od 0o do 25oC. Materiały do poziomego znakowania dróg powinny być przechowywane w oryginalnych opakowaniach producenta. Na każdym opakowaniu powinien być umieszczony trwały napis zawierający: - nazwę producenta i materiału, - masa brutto i netto, - numer partii i data produkcji, - informacje o szkodliwości i klasie zagrożenia pożarowego, - ewentualne wskazówki dla użytkowników. 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 3. 3.1. Sprzęt do znakowania poziomego Do wykonania oznakowania poziomego grubowarstwowego należy stosować następujący sprzęt: układarki do taśm prefabrykowanych walec do wgniatania w nawierzchnię Do wykonania oznakowania poziomego cienkowarstwowego należy stosować malowarki zintegrowane z systemem zmechanizowanego posypywania mikrokulkami szklanymi. Zestaw sprzętu powinien posiadać możliwość regulacji wydajności nanoszonych materiałów oraz

106

gwarantować równomierność ich podawania. Elementy oznakowania wykonywane ręcznie mogą być ręcznie posypywane materiałem odblaskowym. Znakowanie podłużne musi być wykonywane wyłącznie sprzętem mechanicznym. Znakowanie poprzeczne może być wykonywane przy użyciu szablonów. Do oczyszczenia znakowanej powierzchni można użyć szczotek mechanicznych. 3.2. Sprzęt towarzyszący Wykonawca musi dysponować pojazdami do rozstawiania pachołków. 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 4. 4.1.

Materiały do poziomego znakowania dróg należy przewozić w typowych, zapewniających szczelność opakowaniach handlowych, krytymi środkami transportu.

5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt.5.

5.1. Przygotowania podłoża Przed przystąpieniem do oznakowania poziomego Wykonawca dokona wytyczenia malowanych linii, strzałek i innych elementów oznakowania zgodnie z Dokumentacją Projektową. Trasowanie wykonać należy farbą o niskiej żywotności. Wykonawca Robót przed malowaniem wykona oczyszczenie powierzchni malowanej z pyłu, kurzu i innych zanieczyszczeń za pomocą szczotek mechanicznych, ręcznych a w razie potrzeby sprężonym powietrzem. Powierzchnia malowana musi być sucha i czysta. Temperatura powierzchni malowanej powinna być > 5oC. Wilgotność względna powietrza będzie zgodna z zaleceniami producenta farby lub poniżej 85%. 5.2. Usuwanie oznakowania poziomego W przypadku konieczności usunięcia istniejącego oznakowania poziomego, czynność tę należy wykonać jak najmniej uszkadzając nawierzchnię. Zaleca się wykonywać usuwanie oznakowania cienkowarstwowego przez frezowanie. Środki zastosowane do usunięcia oznakowania nie mogą wpływać ujemnie na przyczepność nowego oznakowania do podłoża, na jego szorstkość, trwałość oraz na właściwości podłoża. Usuwanie oznakowania na czas robót drogowych może być wykonane przez zamalowanie nietrwałą farbą barwy czarnej. Materiały pozostałe po usunięciu oznakowania należy usunąć z drogi tak, aby nie zanieczyszczały środowiska. 5.3. Przedznakowanie W celu dokładnego wykonania poziomego oznakowania drogi, należy wykonać przedznakowanie, stosując się do ustaleń z Inżyniera oraz „Instrukcji o znakach drogowych poziomych”. Do wykonania przedznakowania można stosować nietrwałą farbę, np. farbę silnie rozcieńczoną rozpuszczalnikiem. Zaleca się wykonywanie przedzankowania w postaci cienkich linii lub kropek. Początek i koniec znakowania należy zaznaczyć małą kreską poprzeczną.

107

5.4. Wykonanie oznakowania poziomego grubowarstwowego Wykonanie oznakowania poziomego taśmą prefabrykowaną należy wykonywać równocześnie z wykonywaniem warstwy ścieralne nawierzchni. Taśma odblaskowa może być nanoszona na nawierzchnię poprzez: - wgniatanie z świeżo ułożoną warstwę ścieralną w temperaturze stygnięcia od 70oC do 30oC, przed ostatnim wałowaniem; - naklejane na nową nawierzchnię z wykorzystaniem samoprzylepnej warstwy klejącej taśm lub dodatkowej warstwy kleju, doprowadzającej nawierzchnię do pożądanego stanu przyczepności. 5.5. Wykonanie oznakowania poziomego cienkowarstwowego Bezpośrednio przed naniesieniem farba musi być bardzo dobrze rozmieszana i doprowadzona do lepkości roboczej, zgodnie z zaleceniami producenta. Przy rozkładaniu farby musi być zagwarantowane równomierne rozłożenie materiału znakującego, utrzymanie grubości warstwy, ilości mikrokulek szklanych jak i geometria oraz równe krawędzie znakowania. Wykonywane oznakowanie będzie posiadało wymiary zgodne z "Instrukcją o znakach drogowych poziomych" oraz będzie wykonywane zgodnie z Dokumentacją Projektową. Wszelkie niezgodności (długość linii, szerokość, niewłaściwe linie) w malowaniu spowodowane błędami Wykonawcy zostaną zatarte na jego koszt. 6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6. 6.1. Badanie przygotowania podłoża i przedznakowania Powierzchnia jezdni przed wykonaniem znakowania poziomego musi być całkowicie czysta i sucha. Przedznakowanie powinno być wykonane zgodnie z wymaganiami punktu 5.3.

6.2. Kontrola wykonywanego oznakowania poziomego grubowarstwowego W czasie nanoszenia prefabrykowanej taśmy odblaskowej należy kontrolować przyczepność taśmy do nawierzchni, aby nie nastąpiło jej lokalne odrywanie. W przypadku miejscowego oderwania taśmy Wykonawca uzupełni jej brak. W okresie użytkowania Wykonawca jest zobowiązany sprawdzać spełnienie wymagań określonych w pkt. 2.1 d, e, i f. Spadek widoczności taśmy w okresie użytkowania (tj. przez okres 6 lat) poniżej wartości minimalnych wymaga ponownego naniesienia taśmy przez Wykonawcę. 6.3. Kontrola wykonywanego oznakowania poziomego cienkowarstwowego a) widzialność w dzień – współczynnik luminacji odbitej: - w stanie nowym – nie mniej niż 0,60 - w czasie użytkowania nie mniej niż 0,30 po 12 miesiącach; b) widzialność w nocy – współczynnik luminacji odbitej: - w stanie nowym nie mniej niż 300 mcd/lux/m2 - w czasie użytkowania nie mniej niż 100 mcd/lux/m2 po 12 miesiącach c) wskaźnik szorstkości pomierzony przy pomocy wahadła angielskiego SRT: - w stanie nowym – nie mniej niż 50 - w czasie użytkowania (po 1 roku od naniesienia) nie mniej niż 45. d) trwałość oznakowania oceniana jako stopień w 10-stopniowej skali na zasadzie porównania z wzorcami – po 12 miesięcznym okresie użytkowania co najmniej 6 e) czas schnięcia – nie może przekraczać 2 godzin f) grubość oznakowanie (grubość na mokro bez kulek szklanych) – co najwyżej 800 µm

108

6.4. Tolerancje Dopuszcza się następujące tolerancje w wykonaniu oznakowania poziomego: • szerokość linii nie może być mniejsza od wymaganej, może być większa nie więcej niż + 5 mm, • długość linii - ± 50 mm , • długość cyklu złożonego z linii i przerwy nie może odbiegać od średniej liczonej z 10 kolejnych cykli o więcej niż ± 50mm długości wymaganej, • rozstaw punktów narożnikowych (strzałki, litery, cyfry) - odchyłki od wymaganego wzoru nie mogą przekraczać ± 50 mm dla wymiaru długości. 7. Obmiar robót 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót

Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa

Jednostką obmiarową oznakowania poziomego jest m2 (metr kwadratowy) powierzchni naniesionych oznakowań lub liczba umieszczonych punktowych elementów odblaskowych.

8. Odbiór robót 8.1. Ogólne zasady odbioru robót

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania, z zachowaniem tolerancji wg pkt 6, dały wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu

Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu, w zależności od przyjętego sposobu wykonania robót, może być dokonany po: − oczyszczeniu powierzchni nawierzchni, − przedznakowaniu, − frezowaniu nawierzchni przed wykonaniem znakowania materiałem grubowarstwowym, − usunięciu istniejącego oznakowania poziomego, − wykonaniu podkładu (primera) na nawierzchni betonowej. 8.3. Odbiór ostateczny

Odbioru ostatecznego należy dokonać po całkowitym zakończeniu robót, na podstawie wyników pomiarów i badań jakościowych określonych w punktach od 2 do 6. 8.4. Odbiór pogwarancyjny

Odbioru pogwarancyjnego należy dokonać po upływie okresu gwarancyjnego, ustalonego w SST. Sprawdzeniu podlegają cechy oznakowania określone niniejszym OST na podstawie badań wykonanych przed upływem okresu gwarancyjnego. Zaleca się stosowanie następujących minimalnych okresów gwarancyjnych: a) dla oznakowania cienkowarstwowego: − na odcinkach zamiejskich, z wyłączeniem przejść dla pieszych: co najmniej 12 miesięcy, − na odcinkach przejść przez miejscowości: co najmniej 6 miesięcy, 109

− na przejściach dla pieszych na odcinkach zamiejskich: co najmniej 6 miesięcy, − na przejściach dla pieszych w miejscowościach: co najmniej 3 miesiące, b) dla oznakowania grubowarstwowego, oznakowania taśmami i punktowymi elementami odblaskowymi: co najmniej 24 miesiące. W niektórych przypadkach można rozważać ograniczenia okresów gwarancyjnych dla oznakowań: a) cienkowarstwowych − dla wymalowań farbami nie udziela się 12 miesięcznej gwarancji na wykonane oznakowanie w przypadku nawierzchni, których czas użytkowania jest krótszy niż jeden rok oraz dla oznakowań wykonanych w okresie od 1 listopada do 31 marca, − na nawierzchniach bitumicznych niejednorodnych o warstwie ścieralnej spękanej, kruszącej się, z luźnymi grysami, należy skrócić okres gwarancyjny dla linii segregacyjnych do 6 miesięcy, przejść dla pieszych i drobnych elementów do 3 miesięcy, − na nawierzchniach kostkowych o równej powierzchni w dobrym stanie, pożądane jest skrócić okres gwarancyjny dla linii segregacyjnych do 3 miesięcy, przejść dla pieszych i drobnych elementów do 1 miesiąca, − na nawierzchniach drogowych o silnie zdeformowanej, spękanej, łuszczącej się powierzchni, na złączach podłużnych jeśli są niejednorodne, tj. ze szczelinami, garbami podłużnymi i poprzecznymi, na nawierzchniach kostkowych w złym stanie (nierówna powierzchnia, kostka uszkodzona, braki kostki, luźne zanieczyszczenia w szczelinach między kostkami niemożliwe do usunięcia za pomocą szczotki i zamiatarki) - gwarancji nie powinno się udzielać, − w przypadku stosowania piasku lub piasku z solą do zimowego utrzymania dróg, okres gwarancyjny należy skrócić do maksimum 9 miesięcy przy wymalowaniu wiosennym i do 6 miesięcy przy wymalowaniu jesiennym; − na nawierzchniach bitumicznych ułożonych do 1 miesiąca przed wykonaniem oznakowania (nawierzchnie nowe i odnowione) należy wymagać gwarancji maksymalnie 6 miesięcy przy minimalnych parametrach (RL > 100 mcd/m2lx), po czym należy wykonać oznakowanie stałe z pełnymi wymaganiami odpowiednimi do rodzaju drogi. 9. Podstawa płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

10. Przepisy związane 10.1. Normy

1. PN-89/C-81400 2. PN-85/O-79252

Wyroby lakierowe. Pakowanie, przechowywanie i transport Opakowania transportowe z zawartością. Znaki i znakowanie. Wymagania podstawowe

3. PN-EN 1423:2000,

Materiały do poziomego oznakowania dróg Materiały do posypywania. Kulki szklane, kruszywo przeciwpoślizgowe i ich mieszaniny)

3a. PN-EN Materiały do poziomego oznakowania dróg Materiały do 1423:2001/A1:2005 posypywania. Kulki szklane, kruszywo przeciwpoślizgowe i ich mieszaniny (Zmiana A1) 4. PN-EN 1436:2000, Materiały do poziomego oznakowania dróg. Wymagania dotyczące poziomego oznakowania dróg 4a. PN-EN Materiały do poziomego oznakowania dróg. Wymagania 110

1436:2000/A1:2005 dotyczące poziomego oznakowania dróg (Zmiana A1) 5. PN-EN 1463-1:2000 5a. PN-EN 1463-

1:2000/A1:2005

5b. PN-EN 1463-2:2000 6. PN-EN 1871:2003 6a. PN-EN 13036-4: 2004(U)

Materiały do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Część 1: Wymagania dotyczące charakterystyki nowego elementu Materiały do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Część 1: Wymagania dotyczące charakterystyki nowego elementu (Zmiana A1) Materiały do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Część 2: Badania terenowe Materiały do poziomego oznakowania dróg. Właściwości fizyczne Drogi samochodowe i lotniskowe – Metody badań – Część 4: Metoda pomiaru oporów poślizgu/poślizgnięcia na powierzchni: próba wahadła

10.2. Przepisy związane i inne dokumenty

7. 8. 9. 10. 11. 12.

13. 14. 15.

Załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. Szczegółowe warunki techniczne dla znaków drogowych poziomych i warunki ich umieszczania na drogach (Dz. U. nr 220, poz. 2181) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. nr 198, poz. 2041) Warunki Techniczne. Poziome znakowanie dróg. POD-97. Seria „I” Informacje, Instrukcje. Zeszyt nr 55. IBDiM, Warszawa, 1997 Warunki Techniczne. Poziome znakowanie dróg. POD-2006. Seria „I” Informacje, Instrukcje. IBDiM, Warszawa, w opracowaniu Prawo przewozowe (Dz. U. nr 53 z 1984 r., poz. 272 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. nr 195, poz. 2011) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. nr 73, poz. 1679) Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych (RID/ADR) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych uprawnionych do ich wydania (Dz. U. nr 249, poz. 2497)

111

D.07.02.01. Oznakowanie pionowe 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej Przedmiotem niniejszej ST są wymagania szczegółowe wykonania i odbioru Robót związanych z oznakowaniem pionowym w ramach budowy. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako Dokument Przetargowy i Kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia Robót związanych z wykonaniem oznakowania pionowego dróg. 1.4. Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z zamieszczonymi w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.4. 1.4.1. Znak pionowy - znak wykonany w postaci tarczy lub tablicy z napisami albo symbolami, zwykle umieszczony na konstrukcji wsporczej. 1.4.2. Tarcza znaku - element konstrukcyjny, na powierzchni którego umieszczana jest treść znaku. Tarcza może być wykonana z różnych materiałów (stal, aluminium, tworzywa syntetyczne itp.) - jako jednolita lub składana. 1.4.3. Lico znaku - przednia część znaku, służąca do podania treści znaku. Lico znaku może być wykonane jako malowane lub oklejane (folią odblaskową lub nieodblaskową). W przypadkach szczególnych (znak z przejrzystych tworzyw syntetycznych) lico znaku może być zatopione w tarczy znaku. 1.4.4. Konstrukcja wsporcza znaku - słup (słupy), wysięgnik, wspornik itp., na którym zamocowana jest tarcza znaku, wraz z elementami służącymi do przymocowania tarczy (śruby, zaciski itp.) 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.5. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST DM.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 2. 2.1. Wszystkie materiały użyte do oznakowania pionowego muszą posiadać deklaracje zgodności z odpowiednimi normami lub z Aprobatami Technicznymi . Wymagane jest stosowanie znaków i tablic wraz z konstrukcjami od wytwórcy, który posiada świadectwo kwalifikacji na kompleksowe wykonanie pionowego oznakowania dróg oraz certyfikat uprawniający do oznaczania wyrobów znakiem bezpieczeństwa. 2.2. Oznakowanie pionowe będzie wykonane przy użyciu następujących materiałów: – blacha aluminiowa, – ocynkowanych uchwytów uniwersalnych do znaków, – ocynkowanych słupków do znaków, – konstrukcje bramowe, – słupków typu U-7 – przy użyciu folii II generacji, – tablic typu U-53, – betonu B-20 do wykonania fundamentów dla zamocowania znaków w gruncie, – śrub, nakrętek, kształtowników.

112

2.3. Wykonanie znaków 2.3.1. Wszelkie rodzaje znaków powinny być wykonane na blasze aluminiowej grub. 2 mm. Blacha powinna być odporna na korozję w warunkach zasolenia. Minimalna wytrzymałość blachy 155MPa. Tarcze znaków - osadzone w ramach. 2.3.2.

Słupki do zamocowania znaków powinny być ocynkowane ó średnicy φ 60 mm i długości zgodnej z wymaganiami Dokumentacji Projektowej. Grubość powłoki cynkowej 160 µm. Słupki powinny być całkowicie odporne w warunkach zasolenia.

2.3.3.

Wykonawca Robót zamówi tablice drogowe w układzie segmentowym.

2.3.4.

Drobne elementy jak śruby, podkładki, kątowniki mocujące, uchwyty powinny być wykonane z blachy ocynkowanej.

2.3.5.

Tła znaków powinny być wykonane z folii odblaskowej II generacji. Folie odblaskowe użyte do wykonania tarczy znaku powinny wykazywać pełne związanie z płytą znaku przez cały czas deklarowanej trwałości znaku. Niedopuszczalne są lokalne niedoklejenia, odklejenia, złuszczenie lub odstawanie folii na krawędziach tarczy znaku oraz na jego powierzchni. Sposób połączenia folii z powierzchnią płyty znaku powinien uniemożliwiać jej odłączenie od płyty bez jej zniszczenia. Przy malowaniu lub klejeniu symboli lub obrzeży znaków na folii odblaskowej, technologia malowania lub klejenia oraz stosowane w tym celu materiały powinny być uzgodnione z producentem folii. Tylna strona płyty znaków odblaskowych musi być zabezpieczona farbą nieodblaskową barwy ciemnoszarej. Grubość powłoki farby powinna wynosić co najmniej 20 /im.

2.3.6.

Symbole, kolorystyka, wymiary, wyokrąglenie naroży, wysokości liter powinny być ściśle zgodne z "Instrukcją o znakach drogowych pionowych".

2.3.7.

Fundamenty do zamocowania rur znaków drogowych wykonać na miejscu z betonu klasy B-20 spełniającego wymagania odpowiedniej normy.

2.3.8.

Konstrukcje bramowe zgodnie z Dokumentacją Projektową

2.4. Tabliczka znamionowa znaku Każdy wykonany znak drogowy oraz każda konstrukcja wsporcza musi mieć tabliczkę znamionową z: a) nazwą, marką fabryczną lub innym oznaczeniem umożliwiającym identyfikację wytwórcy lub dostawcy, b) datą produkcji, c) oznaczeniem, dotyczącym materiału lica znaku , d) datą ustawienia znaku. Zaleca się, aby tabliczka znamionowa konstrukcji wsporczych zawierała również miesiąc i rok wymaganego przeglądu technicznego. Napisy na tabliczce znamionowej muszą być wykonane w sposób trwały i wyraźny, czytelny w normalnych warunkach przez cały okres użytkowania znaku. 2.5. Przechowywanie i składowanie materiałów Wykonawca powinien zapewnić wszystkim materiałom warunki przechowywania i składowania zapewniające zachowanie ich jakości i przydatności do robót oraz zgodność z wymaganiami niniejszej SST. Odpowiedzialność za wady materiałów powstałe w czasie przechowywania i składowania ponosi Wykonawca.

113

Cement stosowany do wykonania fundamentów dla pionowych znaków drogowych powinien być przechowywany zgodnie z odpowiednią normą. Kruszywo do betonu należy przechowywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem oraz zmieszaniem z kruszywami innych klas. Znaki powinny być przechowywane w pomieszczeniach suchych, z dala od materiałów działających korodujące i w warunkach zabezpieczających przed uszkodzeniami. 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 3. 3.1. Wykonawca przystępujący do wykonania oznakowania pionowego powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego osprzętu: − koparek kołowych np. 0,15 m3 lub koparek gąsienicowych np. 0,25 m3, − żurawi samochodowych o udźwigu do 4 t, − ewentualnie wiertnic do wykonywania dołów pod słupki w gruncie spoistym, − betoniarek przewoźnych do wykonywania fundamentów betonowych „na mokro”, − środków transportowych do przewozu materiałów, − przewoźnych zbiorników na wodę. 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 4. 4.1. Prefabrykaty betonowe powinny być przewożone środkiem transportu zapewniającym ochronę prefabrykatów przed uszkodzeniami. Rozmieszczenie prefabrykatów na środkach transportu powinno być symetryczne. 4.2. Transport gotowych znaków drogowych, rur, uchwytów, osprzętu, itp. powinien się odbywać samochodami oplandekowanymi. Znaki, rury, osprzęt powinny być zamocowane w sposób uniemożliwiający ich przesuwanie się w czasie transportu i niszczenie. 5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt.5. 5.1. Roboty przygotowawcze Przed przystąpieniem do robót należy wyznaczyć: − lokalizację znaku, tj. jego pikietaż oraz odległość od krawędzi jezdni, krawędzi pobocza umocnionego lub pasa awaryjnego postoju, − wysokość zamocowania znaku na konstrukcji wsporczej. Punkty stabilizujące miejsca ustawienia znaków należy zabezpieczyć w taki sposób, aby w czasie trwania i odbioru robót istniała możliwość sprawdzenia lokalizacji znaków. Lokalizacja i wysokość zamocowania znaku powinny być zgodne z Dokumentacją Projektową oraz „Instrukcją o znakach drogowych pionowych”. 5.2. Przygotowanie podłoża Przygotowanie podłoża polega na wykonaniu wykopu o głębokości i w planie zgodnym z Dokumentacją Projektową. Posadowienie fundamentów w wykopach otwartych bądź rozpartych należy wykonywać zgodnie z Dokumentacją Projektową lub wskazaniami Inspektora Nadzoru. Wykopy należy zabezpieczyć przed napływem wód opadowych przez wyprofilowanie terenu ze spadkiem

114

umożliwiającym łatwy odpływ wody poza teren przylegający do wykopu. Dno wykopu powinno być wyrównane z dokładnością ± 2 cm. Przy naruszonej strukturze gruntu rodzimego, grunt należy usunąć i miejsce wypełnić do spodu fundamentu betonem klasy B 15. Płaszczyzny boczne fundamentów stykające się z gruntem należy zabezpieczyć izolacją, np. emulsją kationową. Po wykonaniu fundamentu wykop należy zasypać warstwami grubości 20 cm z dokładnym zagęszczeniem gruntu. 5.3. Ustawienie znaków Umieszczenie znaków od krawędzi jezdni, wysokość zamocowania znaku, lokalizacja ustawienia znaków powinny być całkowicie zgodne z Dokumentacją Projektową oznakowania pionowego. Słupki U-7 ustawiać zgodnie z instrukcją producenta. 6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6. 6.1. W trakcie wykonywania Robót kontroli podlegają następujące elementy wykonania: − jakość dostarczonych prefabrykatów, − sposób i prawidłowość zamocowania znaków, − wysokość i prawidłowość zamocowania tablic znaków od powierzchni terenu, − odległość umieszczenia znaków od krawędzi jezdni, − zgodność ustawienia znaków z lokalizacją wskazaną w Dokumentacji Projektowej, − pionowe ustawienie słupków znaków drogowych, − wymiary znaków, liter, symboli, − zgodność kolorystyki znaków z instrukcją, − widoczność znaków w dzień, − widoczność i odblaskowość znaków w nocy (wizualnie). 6.2. Dopuszczalne tolerancje: − odchyłka od pionu znaków ± 1% − wysokość zamocowania tablic znaku ± 2 cm − odległość ustawienia od krawędzi jezdni + 5 cm. 7. Obmiar Robót Ogólne zasady obmiaru Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 7. 7.1. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest l szt. (sztuka). 8. Odbiór Robót Ogólne zasady odbioru Robót podano w ST D-M.00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt.8. 8.1. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową i ST jeżeli wszystkie badania i pomiary wg pkt. 6 niniejszej ST dały pozytywne wyniki. 9. Zasady płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

115

10. NORMY I przepisy związane 10.1. Normy

1. PN-76/C-81521

Wyroby lakierowane - badanie odporności powłoki lakierowanej na działanie wody oraz oznaczanie nasiąkliwości

2. PN-83/B-03010 3. PN-84/H-74220

Ściany oporowe - Obliczenia statyczne i projektowanie

4. PN-88/C-81523 5. PN-89/H-84023.07 6. PN-B-03215:1998 7. PN-B-03264:2002 8. PN-EN 40-5:2004 9. PN-EN 206-1:2003 10. PN-EN 485-4:1997 11. PN-EN 1461:2000

ISO

12. PN-EN 10240:2001

13. PN-EN 10292:2003/ A1:2004/A1:2005(U) 14. PN-EN 10327:2005(U) 15. PN-EN 12767:2003 16. PN-EN 12899-1:2005 17. prEN 12899-5 18. PN-EN 60529:2003 19. PN-EN 60598-1: 1990 20. PN-EN 605982:2003(U) 21. PN-H-74200:1998 22. PN-EN ISO 2808:2000

Rury stalowe bez szwu ciągnione i walcowane na zimno ogólnego zastosowania Wyroby lakierowane - Oznaczanie odporności powłoki na działanie mgły solnej Stal określonego zastosowania. Stal na rury. Gatunki Konstrukcje stalowe - Połączenia z fundamentami Projektowanie i wykonanie Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone - Obliczenia statyczne i projektowanie Słupy oświetleniowe. Część 5. Słupy oświetleniowe stalowe. Wymagania Beton Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność Aluminium i stopy aluminium - Blachy, taśmy i płyty Tolerancje kształtu i wymiarów wyrobów walcowanych na zimno Powłoki cynkowe nanoszone na stal metodą zanurzeniową (cynkowanie jednostkowe) – Wymaganie i badanie Wewnętrzne i/lub zewnętrzne powłoki ochronne rur stalowych. Wymagania dotyczące powłok wykonanych przez cynkowanie ogniowe w ocynkowniach zautomatyzowanych Taśmy i blachy ze stali o podwyższonej granicy plastyczności powlekane ogniowo w sposób ciągły do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy Taśmy i blachy ze stali niskowęglowych powlekane ogniowo w sposób ciągły do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy Bierne bezpieczeństwo konstrukcji wsporczych dla urządzeń drogowych. Wymagania i metody badań Stałe, pionowe znaki drogowe - Część 1: Znaki stałe Stałe, pionowe znaki drogowe - Część 5 Badanie wstępne typu Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (Kod IP) Oprawy oświetleniowe. Wymagania ogólne i badania Oprawy oświetleniowe - Wymagania szczegółowe Oprawy oświetleniowe drogowe Rury stalowe ze szwem, gwintowane Farby i lakiery - oznaczanie grubości powłoki 116

23. PN-91/H-93010 24. PN-S-02205:1998

Stal. Kształtowniki walcowane na gorąco Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania

10.2 Przepisy związane 25. Załączniki nr 1 i 4 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. nr 220, poz. 2181) 26. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. nr 198, poz. 2041) 27. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 08 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania (Dz. U. nr 249, poz. 2497) 28. CIE No. 39.2 1983 Recommendations for surface colours for visual signalling (Zalecenia dla barw powierzchniowych sygnalizacji wizualnej) 29. CIE No. 54 Retroreflection definition and measurement (Powierzchniowy współczynnik odblasku definicja i pomiary) 30. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych ( Dz. U. nr 92, poz. 881) 31. Stałe odblaskowe znaki drogowe i urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Zalecenia IBDiM do udzielania aprobat technicznych nr Z/2005-03-009

117

D.08.00.00. ELEMENTY ULIC D.08.01.01. Krawężniki betonowe 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST) Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru krawężników w ramach budowy . 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako Dokument Przetargowy i Kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Roboty, których dotyczy specyfikacja obejmują wszystkie czynności umożliwiające i mające na celu wykonanie, kontrolę i odbiór krawężników betonowych. W zakres robót wchodzi ustawienie krawężników prostokątnych, ściętych 20x30x100 cm na ławie betonowej B-10 z oporem . Szczegółowa lokalizacja krawężników wg Dokumentacji Projektowej. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1.

Krawężniki betonowe – prefabrykowane belki betonowe rozgraniczające chodniki dla pieszych od jezdni. 1.4.2. Ława – warstwa nośna służąca do umocnienia krawężnika oraz przenosząca obciążenie krawężnika na grunt. 1.4.3. Podsypka – warstwa wyrównawcza ułożona bezpośrednio na podłożu lub ławie. 1.4.4. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami i z definicjami podanymi w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne”. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt. 1.4. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST DM.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 2. 2.1. Podstawowe wymagania dotyczące materiałów Wszystkie materiały użyte do budowy powinny pochodzić tylko ze źródeł uzgodnionych i zatwierdzonych przez Inżyniera. Źródła materiałów powinny być wybrane przez Wykonawcę z wyprzedzeniem przed rozpoczęciem robót nie później niż 3 tygodnie. Do każdej ilości jednorazowo wysyłanego materiału (krawężników, betonu na ławę, cementu, piasku, masy zalewowej) dołączony powinien być dokument potwierdzający jego jakość na podstawie przeprowadzonych badań. Preferowane są wyroby (krawężniki) i wytwórnie posiadające Aprobatę Techniczną . 2.2. Krawężniki betonowe Do wykonania robót należy użyć krawężnik drogowy prostokątny, jednowarstwowy, gatunku I. Krawężniki winny być wykonane z betonu, spełniającego wymagania: klasa nie niższa niż B 30 , nasiąkliwość nie większa niż 5%,

118

mrozoodporność nie niższa niż F 150, ścieralność na tarczy Boehmego, określona stratą wysokości nie większa niż 3,5,mm. Powierzchnie krawężników powinny być bez rys, pęknięć i ubytków betonu. Krawędzie elementów powinny być równe i proste. Tekstura i kolor powierzchni górnej (licowej) powinny być jednorodne, struktura zwarta. Dopuszczalne odchyłki wymiarów: - dla wysokości ± 3 mm, - dla szerokości i długości ± 8 mm. Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego należy przeprowadzić na podstawie oględzin elementu poprzez pomiar i policzenie uszkodzeń występujących na powierzchniach i krawędziach elementu. Pomiarów należy dokonywać zgodnie z PN-B-10021. W razie wystąpienia wątpliwości Inżynier może zmienić sposób pobierania próbek lub poszerzyć zakres kontroli krawężników o inny rodzaj badań . 2.3. Materiały na podsypkę i wypełnienia szczelin pomiędzy ściankami bocznymi Należy stosować mieszankę cementowo-piaskową: 1:4 dla podsypki z cementu portlandzkiego klasy 32,5 i z piasku naturalnego spełniającego wymagania odpowiedniej normy. 1:2 dla wypełnienia szczelin z cementu portlandzkiego klasy 32,5 i z piasku wg odpowiedniej normy. 2.4. Materiały do wypełnienia szczelin dylatacyjnych Do szczelin dylatacyjnych w ławie betonowej i miedzy krawężnikami należy stosować bitumiczną masę zalewową. Do masy zalewowej stosować asfalt drogowy D100 lub mieszaninę asfaltów drogowych tak dobraną, aby penetracja jej wynosiła 90÷120 w temperaturze 25°C. Jako składniki mineralne masy należy stosować wypełniacz wapienny oraz wełnę mineralną gatunku II. Wskazane jest stosowanie dodatków uszlachetniających właściwości asfaltu, np. paki tłuszczowe, żywice syntetyczne. Właściwości masy zalewowej: - temperatura mięknienia PiK – 54 ÷ 65°C, - płynność osiągalna w temperaturze nie wyższej niż 180°C, - spływność mierzona na blasze falistej w temperaturze 45°C nie powinna przekraczać 10 mm, - zdolność wypełniania szczelin w temperaturze 180 ÷ 200°C bez utraty właściwości, - odporność na zamrażanie wg odpowiedniej normy. 2.5. Materiały do posadowienia krawężników Krawężniki 20x30x100 posadowione są na ławie z oporem o wymiarach 20x40 cm. Ława wykonana z betonu klasy B-10. Do wykonywania betonu należy użyć: cementu portlandzkiego klasy 32.5, portlandzkiego z dodatkami lub hutniczego, kruszywa; uziarnienie kruszywa wchodzącego w skład mieszanki betonowej powinno być tak dobrane, aby mieszanka ta wykazywała maksymalną szczelność i urabialność przy minimalnym zużyciu cementu i wody, wody, można użyć dodatków lub domieszek posiadających aprobatę techniczną. 2.6. Przechowywanie i składowanie materiałów Krawężniki powinny być składowane w pozycji wbudowania na otwartej przestrzeni, na podłożu wyrównanym i odwodnionym z zastosowaniem podkładek i przekładek lub na paletach transportowych. Cement można przechowywać nie dłużej niż 3 miesiące. Kruszywa należy gromadzić w pryzmach na dobrze odwodnionym placu w warunkach zabezpieczających przed zanieczyszczeniem i przed wymieszaniem różnych rodzajów i frakcji.

119

3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 3. 3.1.

Roboty można wykonywać ręcznie przy pomocy drobnego sprzętu z zastosowaniem: betoniarek do wytwarzania zapraw oraz przygotowania podsypki cementowopiaskowej, - wibratorów płytowych, ubijaków ręcznych lub mechanicznych. -

3.2.

Do wytwarzania betonu na ławy: wytwórnia stacjonarne do wytwarzania mieszanki betonowej wyposażona w urządzenia do wagowego dozowania składników, - samochody samowyładowcze do transportu wyprodukowanej mieszanki betonowej. -

4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt.4. 4.1. Transport materiałów Krawężniki mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu po osiągnięciu przez beton wytrzymałości minimum 75% wytrzymałości gwarantowanej; w trakcie transportu powinny być zabezpieczone przed przemieszczaniem się i uszkodzeniem. Należy je układać na podkładach i przekładkach drewnianych długością w kierunku osi podłużnej środka transportowego. Sposób ich załadunku na środki transportowe i zabezpieczenie przed przesunięciem w czasie jazdy powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami. Wszystkie elementy powinny być oznaczone. Dane ich powinny być umieszczone na palecie transportowej. W przypadku przewożenia luzem należy oznaczać w sposób trwały co 50 sztukę. Oznaczenie na palecie powinno zawierać co najmniej: - oznaczenie (określenie) wyrobu, - znak wytwórni, - datę produkcji. Wyprodukowaną mieszankę betonową należy dostarczać na budowę w warunkach zabezpieczających przed wysychaniem, wpływami atmosferycznymi i segregacją. Pozostałe materiały wg ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne”. 5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt. 5. 5.1. Ława betonowa Ławę betonową z oporem należy wykonać w szalowaniu. Beton rozścielony w szalowaniu powinien być wyrównywany warstwami. Betonowanie należy wykonywać z betonu B-10, przy czym należy stosować minimum co 50 m szczeliny dylatacyjne wypełnione bitumiczną masą zalewową wg 2.4. Ława betonowa nie może być wykonywana wtedy, gdy temperatura powietrza spadła poniżej 2°C oraz wtedy, gdy podłoże jest zamarznięte i podczas opadów deszczu. Natychmiast po rozłożeniu mieszanki należy przystąpić do jej zagęszczania. Operacja ta powinna zakończyć się po upływie dwóch godzin od chwili dodania wody do suchej mieszanki. Bezpośrednio po zagęszczeniu beton należy zabezpieczyć przed wyparowaniem wody. Pielęgnację należy rozpocząć przed upływem 90 min. Poprzez kilkakrotne zwilżanie wodą w ciągu dnia w czasie co najmniej 3 dni do 7 dni w czasie suchej pogody. 5.2. Ustawienie krawężników Ustawienie krawężników na ławie betonowej wykonuje się na podsypce cementowo-piaskowej 1:4 grubości 3 cm po zagęszczeniu.

120

Krawężniki należy wykonywać ze spoinami szerokości 5 mm, minimum co 50 m stosować szczeliny dylatacyjne nad szczelinami dylatacyjnymi ławy betonowej. Przy układaniu krawężników na łukach należy stosować krawężniki o długości 50 cm. Światło krawężnika od strony jezdni powinno wynosić 12 cm, a przy przejściach dla pieszych 2 cm. Rzędne wysokościowe powinny być zgodne z Dokumentacją Projektową. 5.3. Wypełnianie spoin Spoiny należy wypełniać zaprawą cementowo-piaskową 1:2. Spoiny przed zalaniem zaprawą należy oczyścić i zmyć wodą. Szczeliny dylatacyjne należy zalewać masą zalewową wg pkt .2.4. po ich uprzednim starannym oczyszczeniu na pełną głębokość i osuszeniu. 6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt. 6. 6.1. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania materiałów przeznaczonych do ustawienia krawężników betonowych i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi do akceptacji. Należy sprawdzić: a) krawężniki betonowe: wygląd zewnętrzny kształt i wymiary na zgodność z odpowiednią normą Aprobaty Techniczne w wątpliwych przypadkach należy przedstawić komplet badań laboratoryjnych przeprowadzonych przez producenta dla dostarczonej partii materiałów. b) materiały do posadowienia krawężników, podsypek i wypełnienia spoin: wytrzymałość na ściskanie betonu B10 - średnio co drugą partię betonu rozumianą jako ilość betonu zużytą w ciągu jednej działki dziennej i w przypadkach wątpliwych, konsystencję betonu - przy każdym załadunku, właściwości cementu klasy 32,5 - zgodność jego właściwości podanych w deklaracji producenta z wymaganiami odpowiednich norm, masę zalewową- zgodność jej właściwości podanych w deklaracji producenta z wymaganiami wg pktu 2.4, piasek: uziarnienie, zawartość zanieczyszczeń obcych ,zawartość pyłów mineralnych ,zawartość zanieczyszczeń organicznych– 1 raz przed przystąpieniem do robót dla partii nie większej niż 1500 Mg i każdorazowo przy zmianie źródła dostawy, wytrzymałość podsypki cementowo-piaskowej na ściskanie na serii 6 próbek (3 dla R7 i 3 dla R28) - 1 raz w czasie budowy i w przypadku wątpliwości; wytrzymałość powinna wynosić min. R7≥10 MPa, R28 ≥ 14MPa. 6.2. Badania w czasie wykonywania robót 6.2.1. Kontrola wykonania ławy betonowej Należy sprawdzić co 20 mb: a) zgodność profilu podłużnego górnej powierzchni ławy z Dokumentacja Projektową; dopuszczalne odchyłki niwelety ławy ± 1 cm na każde 100mb, b) odchylenie linii od projektowanego kierunku - nie może przekraczać ± 1 cm na każde 100 mb, c) wymiary ławy , dopuszczalne odchyłki: - dla wysokości - ± 10% wysokości projektowanej, - dla szerokości - ± 20% szerokości projektowanej. d) równość górnej powierzchni ławy mierzona łatą 3 m - nierówności nie mogą przekraczać 1 cm na każde 100 mb.

121

6.2.2. Kontrola ułożenia krawężników Należy sprawdzić co 20 mb : a) zgodność niwelety górnej płaszczyzny krawężników z Dokumentacją Projektową, dopuszczalne odchyłki niwelety ± 1 cm na każde 100 mb, b) usytuowanie w planie - odchyłki nie mogą przekraczać ± 1 cm na każde 100 mb, c) równość górnej powierzchni krawężników mierzona łatą 3 m - nierówności nie mogą przekraczać 0,5 cm na każde 100mb. 6.2.3. Kontrola wypełnienia spoin Zaprawę do wypełnienia spoin należy skontrolować co najmniej raz przy wykonywaniu robót i w przypadkach wątpliwych. Wytrzymałość na ściskanie zaprawy powinna wynosić nie mniej niż 30 MPa. Szerokość i dokładność wypełnienia spoin należy skontrolować na każdych 10 metrach ustawionego krawężnika. Spoiny muszą być wypełnione całkowicie na pełną głębokość i mieć szerokość ok. 5 mm. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót

Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa

Jednostką obmiarową jest m (metr) ustawionego krawężnika betonowego. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu

Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: − wykonanie koryta pod ławę, − wykonanie ławy, − wykonanie podsypki. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

10. przepisy związane 10.1. Normy

1. 2. 3. 4. 5. 6.

PN-B-06050 PN-B-06250 PN-B-06251 PN-B-06711 PN-B-06712 PN-B-10021

7. PN-B-11111

Roboty ziemne budowlane Beton zwykły Roboty betonowe i żelbetowe Kruszywo mineralne. Piasek do betonów i zapraw Kruszywa mineralne do betonu zwykłego Prefabrykaty budowlane z betonu. Metody pomiaru cech geometrycznych Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka 122

8. PN-B-11112

Kruszywa mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych 9. PN-B-11113 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 10. PN-B-19701 Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 11. PN-B32250 Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw 12. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie 13. BN-74/6771-04 Drogi samochodowe. Masa zalewowa 14. BN-80/6775Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni 03/01 dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Wspólne wymagania i badania 15. BN-80/6775Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni 03/04 dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Krawężniki i obrzeża chodnikowe 16. BN-64/8845-02 Krawężniki uliczne. Warunki techniczne ustawiania i odbioru. 10.2. Inne dokumenty

17.17. Katalog powtarzalnych elementów drogowych (KPED), Transprojekt Warszawa, 1979 i 1982 r.

123

D.08.02.02. Chodniki z brukowej kostki betonowej D.08.03.01. Obrzeża betonowe 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST) Przedmiotem niniejszej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru chodników z brukowej kostki betonowej, obrzeży betonowych oraz opaski jezdni z płyt betonowych w ramach budowy. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako Dokument Przetargowy i Kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia Robót jak w pkt. 1.1. Zakres robót obejmuje: a) wykonanie nawierzchni chodników z brukowej kostki betonowej na podsypce cementowopiaskowej grubości 4 cm, b) ustawienie obrzeży betonowych 8x30 cm na podsypce piaskowej grubości 5 cm, Szczegółowa lokalizacja wg Dokumentacji Projektowej. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Obramowanie chodników - umocnienie bocznych krawędzi chodnika wykonane z obrzeży betonowych lub innych materiałów 1.4.2. Koryto chodnika - element uformowany w podłożu w celu ułożenia w nim konstrukcji chodnika. 1.4.3. Podsypka - warstwa wyrównawcza ułożona bezpośrednio na podłożu . 1.4.4. Opaska jezdniowa - rodzaj obramowania jezdni, stosowanego do odgraniczenia jezdni od poboczy oraz optycznego prowadzenia ruchu i oddzielenia różnych rodzajów nawierzchni ulic i placów. 1.4.5. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami i z definicjami podanymi w D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne" pkt. 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące Robót podano w SST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne" pkt. l .5. 2. Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w SST DM.00.00.00. „Wymagania ogólne" pkt. 2. 2.1. Podstawowe wymagania dotyczące materiałów Wszystkie materiały użyte do budowy powinny pochodzić tylko ze źródeł uzgodnionych i zatwierdzonych przez Inspektora Nadzoru. Źródła materiałów powinny być wybrane przez wykonawcę z wyprzedzeniem przed rozpoczęciem robót nie później niż 3 tygodnie. Do każdej ilości jednorazowo wysyłanego materiału (płyty betonowe, brukowej kostki betonowej, obrzeży betonowych, piasku) dołączony powinien być dokument potwierdzający

124

jego jakość na podstawie przeprowadzonych badań. Preferowane są wyroby (płyty, kostka, obrzeże) i wytwórnie posiadające Aprobatę Techniczną IBDiM. 2.2. Brukowa kostka betonowa Do wykonania robót należy użyć brukowej kostki jednowarstwowej o grubości 8 cm koloru szarego, typ Behaton, zgodnie z ustaleniami ZDM. Beton kostki powinien spełniać wymagania: - klasa nie niższa niż B 30 (wytrzymałość na ściskanie > 45 MPa), - nasiąkliwość nie większa niż 5%, - mrozoodporność nie niższa niż F 150, - ścieralność na tarczy Boehmego, określona stratą wysokości nie większa niż 4 mm. Powierzchnie elementów powinny być bez rys , pęknięć i ubytków betonu. Krawędzie elementów powinny być równe i proste. Tekstura i kolor powierzchni górnej (licowej) powinny być jednorodne, struktura zwarta. Dopuszczalne odchyłki wymiarów wynoszą: - dla długości i szerokości ± 3 mm, - dla grubości ± 5 mm. Powierzchnie boczne uważa się za płaskie względnie proste jeżeli nie występują odchylenia powyżej 2 mm przy grubości elementu < 8 cm. Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego należy przeprowadzić na podstawie oględzin elementu poprzez pomiar i policzenie uszkodzeń występujących na powierzchniach i krawędziach elementu. Pomiarów należy dokonywać zgodnie z PN-B-10021. W razie wystąpienia wątpliwości Inspektor Nadzoru może zmienić sposób pobierania próbek lub poszerzyć zakres kontroli kostki betonowej o inny rodzaj badań . 2.3. Obrzeża betonowe Do wykonania robót należy użyć obrzeże betonowe o wymiarach 8x30 cm. Obrzeża powinny spełniać wymagania jak dla kostek brukowych betonowych pkt 2.2. Klasa betonu nie niższa niż B25. Dopuszczalne odchyłki wymiarów: dla wysokości ±3 mm, dla szerokości i długości ±8 mm. Pozostałe wymogi (oprócz klasy betonu) jak w punkcie 2.2. 2.4. Materiały na podsypkę i wypełnienia szczelin Należy stosować: - mieszanka cementowo-piaskowa 1:4 dla podsypki z cementu portlandzkiego klasy 32,5 i z piasku naturalnego, 2.5. Przechowywanie i składowanie materiałów Kostki betonowe, obrzeża i płyty chodnikowe powinny być składowane w pozycji wbudowania na otwartej przestrzeni, na podłożu wyrównanym i odwodnionym z zastosowaniem podkładek i przekładek lub na paletach transportowych. Piasek należy gromadzić w pryzmach na dobrze odwodnionym placu w warunkach zabezpieczających go zanieczyszczeniem i przed wymieszaniem różnych rodzajów i frakcji. Cement należy przechowywać nie dłużej niż 3 miesiące. 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne" pkt. 3. 3.1. Roboty wykonuje się ręcznie przy pomocy drobnego sprzętu z zastosowaniem wibratorów płytowych z osłona z tworzywa sztucznego, ubijaków ręcznych lub mechanicznych. Do wykonywania podsypki piaskowej można stosować małe spycharki, równiarki a do zagęszczania również małe walce statyczne i wibracyjne.

125

4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne" pkt.4. 4.1. Transport materiałów Elementy betonowe mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu po osiągnięciu przez beton wytrzymałości minimum 75% wytrzymałości gwarantowanej; w trakcie transportu powinny być zabezpieczone przed przemieszczaniem się i uszkodzeniem. Należy je układać na podkładach i przekładkach drewnianych długością w kierunku osi podłużnej środka transportowego. Sposób ich załadunku na środki transportowe i zabezpieczenie przed przesunięciem w czasie jazdy powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami. Wszystkie elementy powinny być oznaczone. Dane powinny być umieszczone na ich opakowaniu lub palecie transportowej. W przypadku przewożenia luzem należy oznaczać w sposób trwały, co najmniej co 50 sztukę. Oznaczenie na palecie powinno zawierać co najmniej: - oznaczenie(określenie) wyrobu, - znak wytwórni, - datę produkcji. 5. Wykonanie Robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w SST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne" pkt. 5. 5.1. Koryto Wskaźnik zagęszczenia gruntu w korycie powinien wynosić co najmniej Is > 0,97 wyznaczony wg odpowiedniej normy . Podłoże gruntowe powinno mieć zgodne z projektowanymi spadki poprzeczne i podłużne oraz przechyłki na hakach. 5.2. Układanie brukowej kostki betonowej a) brukową kostkę betonową należy układać na warstwie podsypki cementowo-piaskowej wyprofilowanej zgodnie z Dokumentacją Projektową. Grubość podsypki po zagęszczeniu nawierzchni powinna wynosić 4 cm. b) dopuszczalne odchylenie wysokości pomiędzy płaszczyznami sąsiadujących ze sobą elementów nie może przekraczać 2 mm, c) powierzchnia elementów położonych obok urządzeń infrastruktury technicznej (np. studzienki, włazy itp.) powinna wystawać 3+5 mm powyżej powierzchni tych urządzeń, d) elementy betonowe przy krawężnikach należy układać w ten sposób, aby ich górna powierzchnia znajdowała się l cm powyżej górnej powierzchni krawężnika, e) kostkę zaleca się układać dłuższym bokiem w kierunku ruchu , f) szerokość spoiny na odcinkach prostych powinna wynosić 3 mm. g) wiązania spoin w sąsiednich rzędach powinny się mijać o 1/2 szerokości, h) elementy betonowe na hakach należy tak układać, aby spoiny rozszerzały się wachlarzowato, jednak były nie szersze niż 9 mm, i) spoiny pomiędzy elementami po oczyszczeniu powinny być zamulone piaskiem na pełną grubość elementu, j) ułożoną nawierzchnię z kostek należy ubić wibratorami płytowymi z osłoną z tworzywa sztucznego dla ochrony kostek przed uszkodzeniem i zabrudzeniem; wibrowanie należy prowadzić od krawędzi niższej ku wyżej położonej w kierunku poprzecznym kształtek, k) po ubiciu należy szczeliny uzupełnić piaskiem. 5.3. Ustawienie obrzeży Pod obrzeża betonowe należy wykonać podsypkę z piasku gr. 5 cm rozścielając piasek bezpośrednio w wykopie. Podsypkę zagęścić ubijakiem mechanicznym lub ręcznym.

126

Ustawienie obrzeży należy ze spoinami szerokości ok. 5 mm, spoiny miedzy obrzeżami należy wypełnić zaprawą cementowo-piaskową 1:2 wg PN-B-14501. Spoiny przed zalaniem zaprawą należy oczyścić i zmyć wodą. Światło obrzeży od strony chodnika powinno wynosić 3 cm. Tylna ścianę obrzeży należy obsypać gruntem i ubić.

6. Kontrola jakości Robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne" pkt. 6. 6.1. Badania w czasie wykonywania robót Wszystkie materiały powinny posiadać dokumenty potwierdzające ich jakość na podstawie przeprowadzonych badań zgodnie z punktem 2.1. niniejszej ST. 6.2. Kontrola materiałów Należy sprawdzić: a) kostki betonowe, obrzeża, płyty chodnikowe: • wygląd zewnętrzny, • kształt i wymiary, • Aprobaty Techniczne • w wątpliwych przypadkach należy przedstawić komplet badań laboratoryjnych przeprowadzonych przez producenta dla dostarczonej partii materiałów. b) materiały do podsypek i wypełnienia spoin: • piasek: uziarnienie ,zawartość zanieczyszczeń obcych ,zawartość pyłów mineralnych dla piasku do zaprawy, zawartość zanieczyszczeń organicznych – pierwszy raz dla partii nie większej niż określonej w odpowiedniej normie i każdorazowo przy zmianie źródła dostawy, • właściwości cementu klasy 32,5 - zgodność jego właściwości podanych w deklaracji producenta z wymogami odpowiednich norm. 6.3. Kontrola podłoża gruntowego Należy sprawdzić: a) zagęszczenie w 2 punktach dziennej działki roboczej, b) ukształtowanie powierzchni podłoża - spadek poprzeczny - co 20m , dopuszczalna tolerancja ±0,5%, - spadek podłużny - co 20m, dopuszczalna tolerancja ±0,3%, - równość w profilu podłużnym i w przekroju poprzecznym - co 20 m, dopuszczalna tolerancja ± 20 mm, - rzędne wysokościowe - co 20m , dopuszczalna tolerancja ± 2 cm, - szerokość koryta - co 20 m, dopuszczalna tolerancja ± 5 cm. 6.4. Kontrola wykonania warstwy z kostki betonowej Należy sprawdzić: a) grubość warstwy podsypki - w 5 punktach dziennej działki roboczej, dopuszczalne odchyłki grubości ±1 cm, b) rzędne wysokościowe - co 20 mb na krawędziach, odchyłki od wartości projektowanych ±lcm, c) ukształtowanie w planie - co 50 mb, d) szerokość - co 20 mb, dopuszczalne odchyłki ± 2 cm, e) równość w profilu podłużnym - co 20 mb mierzona łatą 4 metrową, nierówności nie mogą przekroczyć 8 mm, f) równość w przekroju poprzecznym i spadki poprzeczne - co 20 mb, prześwity pod łatą profilową nie mogą przekroczyć 8 mm, odchyłka spadków poprzecznych nie większa od 0,3%,

127

g)

szerokość i wypełnienie spoin - w 5 punktach dziennej działki roboczej - spoiny muszą być wypełnione na pełną głębokość.

6.5. Kontrola ułożenia obrzeży Należy sprawdzić: a) światło obrzeży od strony chodnika - co 20mb, dopuszczalne odchyłki ± 1cm na każde 100 mb, b) usytuowanie w planie - co 20mb, odchyłki nie mogą przekraczać ± 1 cm na każde 100 mb, c) równość górnej powierzchni obrzeży łatą 3 m - minimum w dwóch punktach na każde 100 mb - nie może przekraczać 1 cm.

7. Obmiar Robót Ogólne zasady obmiaru Robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne" pkt. 7. 7.1. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarowa l m2 (metr kwadratowy) ułożonego chodnika; Im (metr) ułożonych obrzeży lub opaski jezdni z płyt betonowych chodnikowych. 8. Odbiór Robót Ogólne zasady odbioru Robót podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne" pkt. 8. 8.1. Odbioru dokonuje Inspektor Nadzoru po sprawdzeniu prawidłowości wykonania robót na podstawie wyników badań i pomiarów wykonanych zgodnie z pkt. 6 niniejszej ST. 9. Podstawa płatności Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. przepisy związane Normy

1. 2. 3. 4.

PN-B-06050 PN-B-06250 PN-B-06711 PN-B-10021

5.

PN-B-11111

6.

PN-B-11113

7.

PN-B-19701

8.

BN-80/677503/01

9.

BN-80/677503/04

Roboty ziemne budowlane Beton zwykły Kruszywo mineralne. Piasek do betonów i zapraw Prefabrykaty budowlane z betonu. Metody pomiaru cech geometrycznych Kruszywo mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka Kruszywo mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Wspólne wymagania i badania Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Krawężniki i obrzeża. 128

D - 10.05.01 ŚCIEŻKI ROWEROWE 1.1. Przedmiot OST

Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru ścieżek rowerowych. 1.2. Zakres stosowania OST

Ogólna specyfikacja techniczna stanowi obowiązującą podstawę opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych i wojewódzkich. Zaleca się wykorzystanie OST przy zlecaniu robót na drogach miejskich i gminnych. 1.3. Zakres robót objętych OST

Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą wykonania ścieżek rowerowych, które mogą być budowane przy drogach i ulicach jako samodzielne ścieżki rowerowe, przeznaczone wyłącznie dla ruchu rowerowego. 1. ścieżki rowerowe o nawierzchni z asfaltu lanego na podbudowie z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. 1.4. Określenia podstawowe

rowerowa - pas terenu na koronie drogi (ulicy) lub poza nią, przystosowany i przeznaczony wyłącznie dla ruchu rowerowego. Ze względu na lokalizację rozróżnia się samodzielne ścieżki rowerowe i ścieżki rowerowe towarzyszące jezdni. 1.4.1. Ścieżka

1.4.2. Samodzielna

ścieżka rowerowa - ścieżka przeznaczona wyłącznie dla ruchu rowerowego, najczęściej dwukierunkowa, oddalona od jezdni dla ruchu kołowego o minimum 9,0 m. rowerowa towarzysząca jezdni - ścieżka przeznaczona wyłącznie dla ruchu rowerowego, jednokierunkowa po obu stronach jezdni lub dwukierunkowa, położona na koronie drogi (ulicy) w odległości nie mniej niż 1,50 m od krawędzi jezdni.

1.4.3. Ścieżka

1.4.4. Pozostałe

określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.5. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót

Ogólne wymagania dotyczące robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.5. 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów

Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 2.2. Rodzaje materiałów 2.2.1. Kruszywo na warstwę odsączającą

Jeżeli dokumentacja projektowa lub SST przewiduje wykonanie warstwy odsączającej na podłożu z gruntów wysadzinowych lub wątpliwych, to kruszywo użyte 129

do wykonania tej warstwy powinno spełniać wymagania wg OST D-04.02.01 „Warstwy odsączające i odcinające”. 2.2.2. Kruszywo

naturalne do podbudowy

Kruszywo użyte do wykonania podbudowy powinno odpowiadać wymaganiom wg OST D-04.04.01 „Podbudowa z kruszywa naturalnego”. 2.2.3.

Materiały do wykonania nawierzchni

Materiały użyte do wykonania nawierzchni z asfaltu lanego powinny odpowiadać wymaganiom wg OST D-05.03.07 „Nawierzchnia z asfaltu lanego”. 2.2.4. Materiały do umocnienia skarp Jeżeli dokumentacja projektowa lub SST przewiduje wykonanie oznakowania ścieżek rowerowych, to materiały użyte do oznakowania poziomego powinny odpowiadać wymaganiom wg OST D-07.01.01 „Oznakowanie poziome”, a do oznakowania pionowego wg OST D-07.02.01 „Oznakowanie pionowe”. 3. SPRZĘT

Wymagania ogólne dotyczące sprzętu podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne”. Przy wykonywaniu ścieżek rowerowych należy stosować ten rodzaj sprzętu, który został podany w odpowiednich OST. 4. transport

Wymagania ogólne dotyczące transportu podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne”. Transport materiałów stosowanych do wykonania ścieżek rowerowych, wymienionych w punkcie 2 niniejszej OST, powinien odpowiadać wymaganiom podanym w odpowiednich OST. 5. wykonanie robót 5.1. Ogólne zasady wykonania robót

Ogólne zasady wykonania robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne”. Do podstawowych robót objętych niniejszą OST przy budowie ścieżek rowerowych należą: − przygotowanie podłoża i wykonanie koryta, − wykonanie warstwy odsączającej, jeżeli w podłożu występują grunty wysadzinowe lub wątpliwe, − wykonanie podbudowy, − wykonanie nawierzchni, − ewentualne wykonanie robót wykończeniowych, np. umocnienie skarp, jeżeli ścieżka rowerowa położona jest na nasypie lub w wykopie, − wykonanie oznakowania poziomego i pionowego. 5.2. Roboty przygotowawcze

Przed przystąpieniem do właściwych robót należy: − wytyczyć w terenie trasę ścieżki rowerowej, − oczyścić teren z drzew i krzewów, − wykonać zdjęcie humusu Roboty przygotowawcze należy wykonywać zgodnie z wymaganiami podanymi w OST D-01.00.00 „Roboty przygotowawcze”.

130

5.3. Przygotowanie podłoża i wykonanie koryta

Koryto, profilowanie i zagęszczanie podłoża w korycie, należy wykonywać zgodnie z wymaganiami podanymi w OST D-04.01.01 „Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczaniem podłoża”. 5.4. Warstwa odsączająca

Warstwę odsączającą należy wykonać zgodnie z wymaganiami OST D-04.02.01 „Warstwy odsączające i odcinające”. 5.5. Wykonanie podbudowy

Rodzaj podbudowy do wykonania ścieżek rowerowych powinien być zgodny z dokumentacją projektową. Jeżeli w dokumentacji projektowej lub SST przewidziana jest podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie, to warunki jej wykonania powinny odpowiadać OST D-04.04.01 „Podbudowa z kruszywa naturalnego”. 5.6. Wykonanie nawierzchni

Nawierzchnie z asfaltu lanego należy wykonać zgodnie z wymaganiami podanymi w OST D-05.03.07 „Nawierzchnia z asfaltu lanego”. 5.7. Roboty wykończeniowe (umocnienie skarp)

Umocnienie skarp nasypów i wykopów należy wykonywać wg OST D-06.01.01 „Umocnienie skarp i rowów przez humusowanie, obsianie, darniowanie”. 5.8. Oznakowanie

Oznakowanie poziome należy wykonać wg OST D-07.01.01 „Oznakowanie poziome”. Oznakowanie pionowe należy wykonać wg OST D-07.02.01 „Oznakowanie pionowe”. 6. kontrola jakości robót 6.1. Sprawdzenie prawidłowości robót przygotowawczych

Kontrola jakości robót przygotowawczych polega na sprawdzeniu ich zgodności z: a) dokumentacją projektową na podstawie oględzin i pomiarów, b) wymaganiami podanymi w OST D-01.00.00 „Roboty przygotowawcze”. 6.2. Sprawdzenie prawidłowości wykonania podłoża

Rodzaj gruntu podłoża należy określić na podstawie badań laboratoryjnych. Kontrola jakości przygotowania podłoża polega na sprawdzeniu zgodności z wymaganiami podanymi w dokumentacji projektowej oraz w OST D-04.01.01 „Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża”. 6.3. Sprawdzenie wykonania warstwy odsączającej

Kontrola jakości wykonanej warstwy odsączającej polega na sprawdzeniu zgodności z: a) dokumentacją projektową na podstawie oględzin i pomiarów, b) wymaganiami podanymi w OST D-04.02.01 „Warstwy odsączające i odcinające”. 6.4. Sprawdzenie wykonania podbudowy

Kontrola jakości wykonania podbudowy polega na sprawdzeniu zgodności z: a) dokumentacją projektową w zakresie: rodzaju, grubości i spadków poprzecznych - na podstawie oględzin i pomiarów, b) wymaganiami podanymi wg odpowiednich OST - dla zastosowanej w dokumentacji projektowej podbudowie, np. wg OST D-04.04.01 „Podbudowa z kruszywa naturalnego”. 6.5. Sprawdzenie wykonania nawierzchni

Kontrola jakości wykonania nawierzchni polega na sprawdzeniu zgodności z: 131

a) dokumentacją projektową w zakresie: grubości konstrukcji nawierzchni, szerokości, rzędnych wysokościowych i spadków poprzecznych, b) wymaganiami podanymi wg odpowiednich OST: − dla nawierzchni z asfaltu lanego wg OST D-05.03.07 „Nawierzchnia z asfaltu lanego”, 6.6. Sprawdzenie wykonania robót wykończeniowych

Kontrola jakości wykonania robót wykończeniowych polega na sprawdzeniu ich zgodności z dokumentacją projektową na podstawie oględzin i pomiarów oraz zgodności z wymaganiami wg odpowiednich OST D-06.00.00 „Roboty wykończeniowe”. 6.7. Sprawdzenie wykonania oznakowania poziomego i pionowego

Kontrola jakości wykonania oznakowania poziomego i pionowego polega na sprawdzeniu zgodności z dokumentacją projektową oraz zgodności z OST D-07.01.01 „Oznakowanie poziome” oraz OST D-07.02.01 „Oznakowanie pionowe”. 6.8. Pomiary cech geometrycznych nawierzchni

Przeprowadzane pomiary nie powinny wykazać większych odchyleń w zakresie cech geometrycznych nawierzchni ścieżek rowerowych niż to podano w tablicy 1. Tablica 1. Dopuszczalne odchylenia dla nawierzchni ścieżek rowerowych Cechy geometryczne nawierzchni Dopuszczalne odchylenia Szerokość, cm ±5 Równość podłużna, mm 9 Równość poprzeczna, mm 9 Pochylenie poprzeczne, % ± 0,5 Odchylenie osi w planie, cm ±5 Grubość warstwy odsączającej, cm +1 i -2 Grubość konstrukcji nawierzchni *), ± 0,5 cm *) Odchylenia grubości konstrukcji nawierzchni liczone dla łącznej grubości warstw 6.9. Ocena wyników badań

Wszystkie materiały muszą spełniać wymagania podane w punkcie 2. Wszystkie elementy robót, które wykazują odstępstwa od postanowień OST, powinny być doprowadzone na koszt Wykonawcy do stanu zgodności z OST, a po przeprowadzeniu badań i pomiarów mogą być ponownie przedstawione do akceptacji Inżyniera. 7. Obmiar robót

Obmiar - m2 (metr kwadratowy) wykonanej nawierzchni zgodnie z dokumentacją projektową i pomiarami w terenie.

8. Odbiór robót

Roboty objęte niniejszą OST podlegają: a) odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu, który powinien być dokonany po wykonaniu: prac pomiarowych, robót przygotowawczych, koryta i ewentualnie warstwy odsączającej oraz podbudowy, b) odbiorowi końcowemu, c) odbiorowi ostatecznemu. 132

9. Podstawa płatności

Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). 10. Przepisy związane

Normy i inne dokumenty wg odpowiednich OST, przywołanych w niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej. Ponadto obowiązuje: 1. Katalog typowych konstrukcji podatnych i półsztywnych nawierzchni ulic, MTiGM, 1990 r.

133

ema

spółka z o.o.

D - 05.03.07 NAWIERZCHNIA Z ASFALTU LANEGO

1. WSTĘP 1.1. Przedmiot OST

Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (OST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem nawierzchni z asfaltu lanego. 1.2. Zakres stosowania OST

Ogólna specyfikacja techniczna (OST) stanowi obowiązującą podstawę opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych. Zaleca się wykorzystanie OST przy zlecaniu robót na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych. 1.3. Zakres robót objętych OST

Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem warstwy ścieralnej nawierzchni z asfaltu lanego wg PN-S96025:2000 [8]. Nawierzchnie z asfaltu lanego można wykonywać na drogach obciążonych ruchem od KR1 do KR2 wg „Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych”, IBDiM - 1997 [15] wg poniższego zestawienia: Klasyfikacja dróg wg kategorii ruchu kategoria ruchu KR1 KR2

liczba osi obliczeniowych 100 kN/pas/dobę ≤ 12 od 13 do 70

1.4. Określenia podstawowe

1.4.1. Mieszanka mineralna (MM) - mieszanka kruszywa i wypełniacza mineralnego o określonym składzie i uziarnieniu. 1.4.2. Mieszanka mineralno-asfaltowa (MMA) - mieszanka mineralna z odpowiednią ilością asfaltu lub polimeroasfaltu, wytworzona na gorąco, w określony sposób, spełniająca określone wymagania.

1.4.3. Asfalt lany (AL) – wbudowana mieszanka mineralno-asfaltowa o dużej zawartości wypełniacza, wytworzona w otaczarce lub kotle transportowo-produkcyjnym, nie wymagająca zagęszczenia w czasie wbudowywaniu. 1.4.4. Próba technologiczna – wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej w celu sprawdzenia, czy jej właściwości są zgodne z receptą laboratoryjną. 1.4.5. Odcinek próbny – odcinek warstwy nawierzchni (o długości co najmniej 50 m) wykonany w warunkach zbliżonych do warunków budowy, w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskiwanych parametrów technicznych robót. 1.4.6. Kategoria ruchu (KR) – obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kN) na obliczeniowy pas ruchu na dobę.

1.4.7. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4.

1

ema

spółka z o.o.

1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót

Ogólne wymagania dotyczące robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.5. 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów

Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 2.2. Asfalt

Należy stosować asfalt drogowy spełniający wymagania określone w PN-C96170:1965 [7]. Rodzaje stosowanych asfaltów drogowych podano w tablicy 1. Asfalty innego rodzaju można stosować, o ile posiadają aprobatę techniczną i są zaakceptowane przez Inżyniera. 2.3. Wypełniacz

Należy stosować wypełniacz, spełniający wymagania określone w PN-S-96504:1961 [10] dla wypełniacza podstawowego lub zastępczego. Dopuszcza się stosowanie wypełniacza innego pochodzenia, np. pyłu z odpylania, popiołu lotnego z węgla kamiennego, na podstawie orzeczenia laboratoryjnego i za zgodą Inżyniera. Przechowywanie wypełniacza powinno odbywać się zgodnie z PN-S-96504:1961 [10]. 2.4. Kruszywo

Należy stosować kruszywa spełniające wymagania podane w tablicy 1. Składowanie kruszywa powinno odbywać się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami. Zaleca się, aby frakcje drobne kruszywa (poniżej 4 mm) były przechowywane pod zadaszeniem (wiatami). Warunki składowania oraz lokalizacja składowiska powinny być wcześniej uzgodnione z Inżynierem. Tablica 1. Wymagania wobec materiałów do warstwy ścieralnej z asfaltu lanego Lp. 1

Rodzaj materiału nr normy Kruszywo łamane granulowane wg PN-B11112:1996 [2], PN-B-11115:1998 [4] a) a) ze skał magmowych i przeobrażonych b) b) ze skał osadowych

c) c) z surowca sztucznego (żużle pomiedziowe i stalownicze)

2 3 4

Kruszywo łamane zwykłe wg PN-B-11112:1996 [2] Żwir i mieszanka wg PN-B-11111:1996 [1] Grys i żwir kruszony z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego wg WT/MK-CZDP 84 [14]

5

Piasek wg PN-B-11113:1996 [3]

6

Wypełniacz mineralny: a) a) wg PN-S-96504:1961 [10]

b) b) innego pochodzenia wg orzeczenia laboratoryjnego

Wymagania wobec materiałów KR 1lub KR 2

kl. I, II; gat.1, 2 jw. jw. kl. I, II; gat.1, 2 kl. I, II kl. I, II; gat.1, 2 gat. 1, 2 podstawowy, zastępczy pyły z odpylania, popioły lotne

2

ema

spółka z o.o.

7

Asfalt drogowy wg PN-C-96170:1965 [7]

D20, D35, D50,

8

Polimeroasfalt drogowy wg TWT-PAD-97, IBDiM 54/93 [16]

DE 30 A, B, C, DP 30

2.5. Krawężniki

Krawężniki stosowane do obramowania nawierzchni z asfaltu lanego powinny odpowiadać wymaganiom zawartym w BN-80/6775-03/04 [11] lub PN-B-11213:1997 [5]. 3. sprzęt 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3. 3.2. Sprzęt do wykonywania nawierzchni z asfaltu lanego

Wykonawca przystępujący do wykonania nawierzchni z asfaltu lanego, powinien wykazać się możliwością korzystania, w zależności od potrzeb, z następującego sprzętu: − kotłów produkcyjno-transportowych holowanych przez ciągniki lub samochody, − kotłów stałych, − kotłów transportowych montowanych na samochodach samowyładowczych, − otaczarek wyposażonych dodatkowo w suszarkę do podgrzewania wypełniacza, − układarek, − taczek, żelazek żeliwnych, koksowników, zacieraczek, gładzików, łopat, szczotek, listew drewnianych lub stalowych w przypadku układania ręcznego. 4. transport 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu

Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 4. 4.2. Transport materiałów

4.2.1. Asfalt

Asfalt należy przewozić zgodnie z zasadami podanymi w PN-C-04024:1991 [5]. 4.2.2. Wypełniacz Wypełniacz luzem należy przewozić w cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Wypełniacz workowany można przewozić dowolnymi środkami transportu w sposób zabezpieczony przed zawilgoceniem. 4.2.3. Kruszywo Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami i nadmiernym zawilgoceniem. 4.2.4. Asfalt lany Do transportu asfaltu lanego można stosować: − kotły produkcyjno-transportowe holowane przez ciągnik lub samochód, − kotły transportowe montowane na samochodach samowyładowczych. W czasie transportu asfaltu lanego należy utrzymywać temperaturę wytwarzania, która jest jednocześnie temperaturą wbudowania w nawierzchnię. 5. wykonanie robót 5.1. Ogólne zasady wykonania robót

Ogólne zasady wykonania robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 5.

3

ema

spółka z o.o.

5.2. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej

Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z Inżynierem, Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej oraz wyniki badań laboratoryjnych poszczególnych składników i próbki materiałów pobrane w obecności Inżyniera do wykonania badań kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej polega na: − doborze składników mieszanki mineralnej, − doborze optymalnej ilości asfaltu −

określeniu jej właściwości i porównaniu wyników z założeniami projektowymi.

Krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej powinna mieścić się w polu dobrego uziarnienia wyznaczonego przez krzywe graniczne. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych oraz orientacyjne zawartości asfaltu podano w tablicy 2. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy ścieralnej z asfaltu lanego przedstawiono na rysunkach 1 i 2. Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej i warstwy ścieralnej z asfaltu lanego podano w tablicy 3. Tablica 2. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy ścieralnej z asfaltu lanego oraz orientacyjne zawartości asfaltu

Wymiar oczek sit # mm Przechodzi przez: 16,0 12,8 9,6 8,0 6,3 4,0 2,0 zawartość ziarn > 2,0 0,85 0,42 0,30 0,18 0,15 0,075 Orientacyjna zawartość asfaltu w MMA ,% m/m

Rzędne krzywych granicznych uziarnienia MM dla KR 1 lub KR 2 od 0 do 12,8 mm od 0 do 8,0 mm 100 od 88 do 100 od 80 do 100 od 75 do 90 od 70 do 84 od 61 do 75 od 50 do 65

100 od 82 do 100 od 74 do 100 od 64 do 80 od 55 do 67

(od 35 do 50) od 40 do 57 od 32 do 48 od 29 do 44 od 25 do 37 od 23 do 34 od 20 do 25

(od 33 do 45) od 45 do 57 od 36 do 48 od 33 do 44 od 28 do 37 od 26 do 34 od 20 do 24

od 6,5 do 8,0

od 7,0 do 8,5

4

ema

spółka z o.o.

Rys. 1.Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej AL od 0 do 12,8 mm do warstwy ścieralnej nawierzchni drogi o obciążeniu ruchem KR 1 lub KR 2

Rys. 2. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej AL od 0 do 8 mm do warstwy ścieralnej nawierzchni drogi o obciążeniu ruchem KR 1 lub KR 2

Tablica 3. Wymagania wobec mieszanek mineralno-asfaltowych i warstwy ścieralnej z asfaltu lanego Lp. 1

2

Właściwości Penetracja stemplem o powierzchni 5 cm2 i nacisku 525 N, w temperaturze 40oC po 30 min obciążenia kostek (7cmx7cmx7cm), mm [13] Przyrost penetracji po następnych 30 min, mm

Wymagania wobec MMA i warstwy z AL dla kategorii ruchu KR1 lub KR2 od 1,0 do 5,0

≤ 0,6

5

ema

spółka z o.o.

3

Penetracja próbki z nawierzchni, mm

4

Grubość warstwy z MMA o uziarnieniu: cm od 0mm do 8,0 mm od 0mm do 12,8 mm Kruszywo do uszorstnienia, grys od 2,0 mm do 4,0 mm, kg/m2

5

≤ 8,0 od 1,5 do 3,0 od 2,5 do 3,5 od 5,0 do 8,0

5.3. Wytwarzanie asfaltu lanego

5.3.1. Produkcja asfaltu lanego w kotłach produkcyjno-transportowych i kotłach stałych Asfalt lany można produkować zarówno w kotłach produkcyjno-transportowych jak i w kotłach stałych. Wybór rodzaju kotła zależy od sposobu wbudowania asfaltu lanego w nawierzchnię. Przy wbudowaniu ręcznym znajdują zastosowanie oba typy ww. urządzeń. W przypadku układania zmechanizowanego należy stosować kotły stałe, z uwagi na ich większą wydajność. Dozowanie asfaltu do kotła produkcyjno-transportowego jak i stałego, powinno być wagowe. Pozostałe składniki (kruszywo, wypełniacz) mogą być dozowane objętościowo przy pomocy odpowiednio wyskalowanych pojemników lub skrzyń (np. skrzynia przyczepy samochodowej podzielona wyskalowanymi przegrodami). Dozowanie objętościowe kruszywa jest kłopotliwe i niezbyt dokładne. Zaleca się dozowanie wagowe wszystkich składników mineralnych przy użyciu automatycznych dozatorów wagowych, szczególnie w przypadku produkcji asfaltu lanego w kotłach stałych. Dokładność dozowania poszczególnych składników powinna być następująca: ± 0,3 % m/m, − asfalt − wypełniacz ± 1,0 % m/m, − kruszywo ± 2,5 % m/m. Kolejność dozowania poszczególnych składników powinna być następująca: − asfalt, − wypełniacz, − kruszywo (poczynając od najdrobniejszego i kończąc na najgrubszym). Cykl produkcji asfaltu lanego w kotle stałym i kotle produkcyjno-transportowym jest taki sam. Polega on na ogrzaniu asfaltu do stanu płynnego, a następnie utrzymując go w tym stanie w następstwie ciągłego ogrzewania i mieszania, dozuje się do niego porcjami wypełniacz i porcjami kolejne frakcje kruszywa od najdrobniejszych do najgrubszych, korzystnie ogrzane do temperatury asfaltu. Tempo dozowania wypełniacza i kolejnych frakcji kruszywa dostosowuje się do intensywności odparowania wody z kruszywa. Proces otaczania uznaje się za zakończony w momencie, gdy nastąpi zanik parowania wilgoci i obniży się przyczepność mieszanki mineralno-asfaltowej do łopatek mieszadła. 5.3.2. Produkcja asfaltu lanego w zespołach do suszenia i otaczania kruszywa (otaczarkach) Istota produkcji asfaltu lanego w otaczarce polega na oddzielnym podgrzaniu poszczególnych jego składników (kruszywo, wypełniacz, asfalt) do wymaganych temperatur, a następnie dozowaniu ich do mieszalnika i otoczeniu lepiszczem. Dozowanie kruszywa do mieszalnika otaczarki jest dwustopniowe. Pierwszy stopień to wielokomorowy dozator wstępny (objętościowy), pozwalający na zachowanie prawidłowego (zgodnego z receptą) udziału poszczególnych kruszyw (piasek, kruszywo drobne granulowane, grysy itp.) w mieszance mineralnej. Drugi stopień to wielokomorowy zasobnik kruszywa gorącego, pozwalający na dozowanie wagowe poszczególnych frakcji mieszanki mineralnej, co zapewnia jej wymagane uziarnienie.

6

ema

spółka z o.o.

Należy zwrócić uwagę, aby do poszczególnych komór dozatora wstępnego dostawał się tylko jeden rodzaj kruszywa. Kruszywo drobne (piasek naturalny i łamany, kruszywo drobne granulowane) powinno być składowane pod zadaszeniem, w celu uniknięcia zawilgocenia. Kruszywo w stanie suchym pozwala na prawidłową pracę dozatora wstępnego (nie zatykają się otwory wysypowe), zmniejszenie zużycia paliwa oraz skrócenie cyklu produkcji. Mączka mineralna musi być dozowana do mieszalnika w stanie suchym i podgrzanym. Kolejność dozowania składników do mieszalnika jest następująca: kruszywo grube, kruszywo średnie, kruszywo drobne, wypełniacz, a po ich wymieszaniu – asfalt. Poszczególne składniki mieszanki mineralno-asfaltowej powinny być dozowane do mieszalnika zgodnie z receptą, z następującą dokładnością: − kruszywo ± 2,5 % m/m, − wypełniacz ± 1,0 % m/m, − asfalt ± 0,3 % m/m. Dozowanie ww. składników powinno odbywać się automatycznie. Mieszanie składników powinno odbywać się do czasu uzyskania jednorodnej, pod względem wyglądu i konsystencji, mieszanki; wszystkie ziarna powinny być dokładnie otoczone asfaltem. Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej powinna wynosić: − z asfaltem D 20 od 175 do 220o C, od 165 do 210o C, − z asfaltem D 35 − z asfaltem D 50 od 155 do 200o C. W celu ostatecznego przygotowania asfaltu lanego do wbudowania, należy go po załadowaniu do kotła transportowego, ogrzewać i mieszać nie krócej niż 1 godzinę. 5.4. Przygotowanie podłoża

Podłoże (podbudowa, warstwa wyrównawcza lub wiążąca) powinno posiadać projektowany profil, a powierzchnia jego musi być sucha i dokładnie oczyszczona z wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń (piasku, błota, kurzu, rozlanego paliwa, itp.). Do usuwania zanieczyszczeń należy stosować szczotki mechaniczne i ręczne oraz sprzęt pneumatyczny (dmuchawy, odkurzacze itp.). Podłoże nie powinno być skrapiane lepiszczem asfaltowym przed ułożeniem na nim warstwy asfaltu lanego. Brzegi krawężników oraz innych urządzeń instalacyjnych jak włazy, wpusty itp. powinny być przed ułożeniem asfaltu lanego posmarowane lepiszczem asfaltowym (gorącym asfaltem drogowym, asfaltem upłynnionym, emulsją kationową). 5.5. Warunki przystąpienia do robót

Asfalt lany nie może być układany w temperaturze otoczenia niższej niż + 5o C. Nie dopuszcza się układania asfaltu lanego podczas opadów atmosferycznych oraz na oblodzonych powierzchniach.

5.6. Zarób próbny

Przed przystąpieniem do produkcji asfaltu lanego Wykonawca jest zobowiązany do wykonania w obecności Inżyniera zarobu próbnego, w oparciu o zatwierdzoną receptę. Z próbnego zarobu należy pobrać co najmniej 2 próbki ogólne o wadze od 3 do 4 kg, z których należy wydzielić 2 próbki laboratoryjne o wadze nie mniejszej niż 0,5 kg każda. Przygotowane próbki laboratoryjne należy poddać ekstrakcji i określić zawartość asfaltu w mieszance mineralno-asfaltowej. Z mieszanki mineralnej, po wyekstrahowaniu asfaltu, należy wykonać analizę sitową i sprawdzić zgodność składu granulometrycznego z projektowaną krzywą uziarnienia. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego podano w tablicy 4.

7

ema

spółka z o.o.

Tablica 4. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego przy badaniu pojedynczej próbki metodą ekstrakcji, % m/m Lp.

Składniki mieszanki mineralno-asfaltowej

1

Ziarna pozostające na sitach o oczkach # mm: 12,8; 9,6; 8,0; 6,3; 4,0; 2,0 Ziarna pozostające na sitach o oczkach # mm: 0,85; 0,42; 0,30; 0,18; 0,15; 0,075 Ziarna przechodzące przez sito o oczkach # 0,075mm

2 3 4

Mieszanki mineralno-asfaltowe do nawierzchni dróg o kategorii ruchu KR 1 lub KR 2

Asfalt

± 5,0 ± 3,0 ± 2,0 ± 0,5

5.7. Odcinek próbny

Jeżeli w SST przewidziano konieczność wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczęciem robót, Wykonawca powinien wykonać odcinek próbny w celu: − stwierdzenia, czy sprzęt do produkcji asfaltu lanego oraz jego wbudowania jest właściwy, − określenia grubości warstwy wbudowanego asfaltu lanego, koniecznej do uzyskania wymaganej grubości warstwy nawierzchni, − określenia czasu mieszania składników asfaltu lanego koniecznego do uzyskania właściwej temperatury mieszanki. Wykonawca powinien użyć tych samych materiałów oraz takiego sprzętu, jaki zastosuje do wykonywania nawierzchni. Długość odcinka próbnego nie powinna być mniejsza niż 50 m. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inżyniera. Wykonawca może przystąpić do wykonywania nawierzchni, po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez Inżyniera. 5.8. Wykonanie warstwy z asfaltu lanego

5.8.1. Wbudowanie ręczne asfaltu lanego Asfalt lany wbudowywany jest przy użyciu sprzętu wymienionego w pkt 3.2. Dla uzyskania jednakowej grubości układanej warstwy należy stosować odpowiednio wypoziomowane i zamocowane listwy drewniane lub stalowe, posmarowane środkiem przeciwprzylepnym (np. roztwór szarego mydła i gliceryny w wodzie). Zabrania się stosowania do smarowania listew, pojemników na mieszankę (kubłów, taczek) i łopat, substancji pochodzenia naftowego (oleju napędowego, oleju opałowego, paliwa silnikowego itp.). W czasie układania warstwy nawierzchni należy sprawdzić profil podłużny i poprzeczny przy pomocy łaty. Stwierdzone nierówności należy natychmiast wyrównać gładzikiem, póki mieszanka jest gorąca i dostatecznie plastyczna. Przy wykonywaniu złączy poprzecznych i podłużnych, należy stosować rozgrzewanie krawędzi gorącą mieszanką lub promiennikami podczerwieni z jednoczesnym zatarciem spoiny. Nie zaleca się smarowania złączy gorącym asfaltem. Warstwa ścieralna, bezpośrednio po wykonaniu, powinna być posypana grysem od 2 mm do 4 mm w ilości od 5 kg/m2 do 8 kg/m2 i zatarta. Zaleca się stosowanie skuteczniejszej metody uszorstnienia warstwy ścieralnej, polegającej na posypaniu gorącej jeszcze warstwy grysem lakierowanym od 2 mm do 4 mm i przywałowaniu go lekkim stalowym walcem gładkim. Powierzchnia warstwy ścieralnej powinna być jednolita, o jednakowej barwie, bez pęknięć i rys. 5.8.2. Wbudowanie mechaniczne asfaltu lanego 8

ema

spółka z o.o.

Asfalt lany można wbudować w sposób mechaniczny, przy użyciu układarki. Układanie mieszanki musi odbywać się w sposób ciągły, bez przestojów, z jednostajną prędkością. Nawierzchnię można oddać do ruchu po jej ostygnięciu do temperatury otoczenia. Zaleca się układanie asfaltu lanego całą szerokością jezdni. Wówczas występują tylko złącza poprzeczne, między dziennymi działkami roboczym. Złącze należy dokładnie zatrzeć, aby otrzymać równą powierzchnię. W razie potrzeby do rozgrzania krawędzi można stosować promienniki podczerwieni. Do wykonywania złącz można stosować samoprzylepne taśmy asfaltowo-kauczukowe, które przylepiane są do obciętej krawędzi przed dalszym układaniem warstwy. Mogą być stosowane tylko te taśmy, które posiadają aprobatę techniczną, wydaną przez uprawnioną jednostkę i zaakceptowane przez Inżyniera. Gorącą powierzchnię warstwy ścieralnej należy uszorstnić przez równomierne posypanie grysem od 2 do 4 mm, w ilości od 5 kg/m2 do 8 kg/m2 lub grysem lakierowanym od 2 do 4 mm i przywałowanie lekkim walcem gładkim. Najlepsze rezultaty daje stosowanie rozsypywarek wyposażonych w szczotki, które nadają odpowiednią energię kinetyczną grysom, wtłaczając je w gorącą mieszankę. Przed oddaniem nawierzchni do ruchu, należy usunąć z niej niezwiązane ziarna grysu. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót

Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 6. 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania asfaltu, wypełniacza oraz kruszyw przeznaczonych do produkcji asfaltu lanego i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi, w celu akceptacji. 6.3. Badania w czasie robót

6.3.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wykonywania nawierzchni z asfaltu lanego podano w tablicy 5. Tablica 5. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podczas wykonywania nawierzchni z asfaltu lanego Lp.

Wyszczególnienie badań

Częstotliwość badań. Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej

1

Skład asfaltu lanego

1 próbka przy produkcji do 300 Mg 2 próbki przy produkcji ponad 300 Mg

2

Właściwości asfaltu

dla każdej cysterny

3

Właściwości wypełniacza

4

Właściwości kruszywa

5

Temperatura składników mieszanki mineralnej dozowanych do mieszalnika

1 na 100 Mg przy każdej zmianie dozór ciągły

9

ema 6

spółka z o.o.

przy każdym załadunku do kotła transportowego i w czasie wbudowywania

Temperatura asfaltu lanego

6.3.2. Skład i uziarnienie mieszanki mineralno-asfaltowej Badanie składu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na wykonaniu ekstrakcji wg PN-S-04001[8]. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną z tolerancją określoną w tablicy 4. Dopuszcza się wykonanie badań innymi równoważnymi metodami. 6.3.3. Badanie właściwości asfaltu Dla każdej cysterny należy określić penetrację i temperaturę mięknienia asfaltu. 6.3.4. Badanie właściwości wypełniacza Na każde 100 Mg zużytego wypełniacza należy określić uziarnienie i wilgotność. 6.3.5. Badanie właściwości kruszywa Przy każdej zmianie należy określić klasę i gatunek kruszywa. 6.3.6. Pomiar temperatury składników mieszanki mineralnej Pomiar polega na dokonaniu odczytu temperatury na skali odpowiedniego termometru zamontowanego na otaczarce. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie laboratoryjnej i SST. 6.3.7. Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej Pomiar temperatury asfaltu lanego powinien być dokonywany: − po załadunku do kotła transportowego (w przypadku produkcji w kotle stałym lub otaczarce), − w czasie wbudowywania w nawierzchnię. Pomiar należy wykonywać przy użyciu termometru z dokładnością ± 2o C. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie i SST. 6.4. Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości warstwy z asfaltu lanego

6.4.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podaje tablica 6. Tablica 6. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej nawierzchni z asfaltu lanego

Lp. Wyszczególnienie badań

Minimalna częstotliwość badań i pomiarów

1

Szerokość warstwy

2 razy na odcinku drogi o długości 1 km

2

Równość warstwy

3

Równość warstwy

poprzeczna nie rzadziej niż co 5 m

4

Spadki warstwy *)

poprzeczne 10 razy na odcinku o długości 1 km

5

Rzędne wysokościowe

podłużna każdy pas ruchu planografem lub łatą co 10 m

pomiar rzędnych niwelacji podłużnej i poprzecznej oraz usytuowania osi wg dokumentacji budowy 10

ema

spółka z o.o.

6

Ukształtowanie planie*)

osi

7

Grubość warstwy

8

Złącza podłużne poprzeczne

9

Obramowanie warstwy

10 Wygląd warstwy 11 Penetracja warstwy

próbki

w 2 próbki z każdego pasa ruchu o powierzchni do 3000 m2 i cała długość złącza cała długość ocena ciągła z 2 próbki z każdego pasa ruchu o powierzchni do 3000 m2

*) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych.

6.4.2. Szerokość warstwy Szerokość wykonanej warstwy powinna być zgodna z dokumentacją projektową z tolerancją + 5 cm. 6.4.3. Równość warstwy Nierówności podłużne warstwy mierzone wg BN-68/8931-04 [12] lub metodą równoważną nie powinny być większe od podanych poniżej. − 6 mm dla warstwy ścieralnej układanej mechanicznie, − 8 mm dla warstwy ścieralnej układanej ręcznie,. Nierówności poprzeczne warstwy należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności nie mogą przekraczać 5 mm.

6.4.4. Spadki poprzeczne warstwy Spadki poprzeczne warstwy na odcinkach prostych i łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5 %. 6.4.5. Rzędne wysokościowe Rzędne wysokościowe powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 1 cm. 6.4.6. Ukształtowanie osi w planie Oś w planie powinna być usytuowana zgodnie z dokumentacją projektową z tolerancją 5 cm. 6.4.7. Grubość warstwy Grubość warstwy powinna być zgodna z dokumentacją projektową z tolerancją: ± 5 mm - dla warstwy o grubości od 2,5 do 3,5 cm, + 5 mm - dla warstwy o grubości od 1,5 do 2,5 cm. 6.4.8. Złącza podłużne i poprzeczne Sprawdzenie prawidłowości wykonania złącz podłużnych i poprzecznych polega na oględzinach zewnętrznych. Złącza powinny być dobrze związane i zatarte. 6.4.9. Obramowanie warstwy

11

ema

spółka z o.o.

Sprawdzenie wykonuje się przez oględziny i pomiar przymiarem z podziałką milimetrową. Przy opornikach drogowych i urządzeniach w jezdni nawierzchnia powinna wystawać od 3 do 5 mm ponad ich powierzchnię i być równo obcięta. 6.4.10. Wygląd warstwy Wygląd warstwy powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 6.4.11. Penetracja próbki z nawierzchni Penetracja powinna być zgodna z wartością podaną w tablicy 3, według metody wykonania badania podanej w normie [13]. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót

Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa

Jednostką obmiarową jest m2 (metr kwadratowy) warstwy nawierzchni z asfaltu lanego. 8. ODBIÓR ROBÓT

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową i ST, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 i PN-S-96025:2000 [9] dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

10. przepisy związane 10.1. Normy

1. PN-B11111:1996 2. PN-B11112:1996 3. PN-B11113:1996 4. PN-B11115:1998 5. PN-B11213:1997 6. PN-C04024:1991 7. PN-C96170:1965 8. PN-S04001:1967 9. PN-S96025:2000 10. PN-S-

Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka Kruszywo mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych Kruszywo mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne z żużla stalowniczego do nawierzchni drogowych Materiały kamienne – elementy kamienne – krawężniki uliczne, mostowe i drogowe Ropa naftowa i przetwory naftowe. Pakowanie, znakowanie i transport Przetwory naftowe. Asfalty drogowe Drogi samochodowe. Metody badań mas mineralnobitumicznych i nawierzchni bitumicznych Drogi samochodowe i lotniskowe. Nawierzchnie asfaltowe. Wymagania. Drogi samochodowe. Wypełniacz kamienny do mas 12

ema

spółka z o.o.

96504:1961 11. BN-80/677503/04 12. BN-68/8931-04

bitumicznych Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Krawężniki i obrzeża Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą 13. DIN 1996 część Eindruckversuch mit ebenem Stempel (badanie penetracji 13 nawierzchni gładkim stemplem - patrz załącznik 1) 10.2. Inne dokumenty

14. WT/MK-CZDP. Wytyczne techniczne oceny jakości grysów i żwirów kruszonych produkowanych z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego, przeznaczonych do nawierzchni drogowych. CZDP, Warszawa, 1984 15. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. IBDiM, Warszawa, 1997 16. Tymczasowe wytyczne techniczne. Polimeroasfalty drogowe. TWT-PAD-97. Informacje, instrukcje - zeszyt 54. IBDiM, Warszawa, 1997 17. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2.03.1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430) 10.3. Literatura techniczna

18. Mechaniczne układanie asfaltu lanego w RFN. Ośrodek Informacji Technicznej i Ekonomicznej przy WZDP, Warszawa. Lipiec 1967 19. E. Skaldawski: Poradnik majstra drogowego – bitumiczne roboty nawierzchniowe. WKŁ, Warszawa, 1980 20. A. Paszkowski, E. Skaldawski: Poradnik majstra drogowego. Wytwarzanie mas bitumicznych. WKŁ, Warszawa, 1975 21. S. Luszawski, S. Wojdanowicz: Nowoczesne nawierzchnie bitumiczne. WKŁ, Warszawa, 1977 22. H.J. Stosch: Błędy wykonawstwa nawierzchni bitumicznych. WKŁ, Warszawa, 1977.

13

ema

spółka z o.o.

ZAŁĄCZNIK 1 D I N 1996 Badanie mieszanek bitumicznych dla drogownictwa i pokrewnych dziedzin Część 13. Badanie penetracji nawierzchni gładkim stemplem Wydanie lipiec 1984 Opracowana: Wydana: Zastępuje: wydanie maj 1976 (42-1976 cz. 1-2) 1. Przedmiot i zakres stosowania

Wciskanie cykliczne stempla o podstawie gładkiej i okrągłej służy do określania odporności asfaltu lanego, wałowanego i tym podobnego na głębokość jego wnikania. Oznaczenie to może być stosowane również do mieszanek mineralnych z lepiszczem smołowym lub specjalnym pakiem. 2. Oznaczenia

Dla oznaczenia penetracji wg niniejszej normy powinny być uwzględnione następujące cechy (znaki): − wymagania norm związanych, − rodzaj próby: kostki (oznaczenie niemieckie „W”), − powierzchnia stempla 500 dla 500 mm2 powierzchni, 100 dla 100 mm2 powierzchni, − temperatura badania 40 dla (40 ± 1)oC, 22 dla (22 ± 1)oC. Przykład oznaczenia: Badanie wg DIN 1996-13-W 500-40 Oznaczenie aparatu do badania (13-6): Aparat wg DIN 1996-13-6 3. Aparatura

3.1. Penetrometr (p. rys. 1) ze stemplem i czujnikiem DIN 878-A, do pomiaru w jednym lub dwóch stanowiskach. Łaźnia wodna wg 3.1.1 na stałe z płytą wg 3.1.2 jako podstawą penetrometru. Dopuszcza się użycie urządzenia do podłączenia czujnika z aparatem do wykreślania diagramu czas-odkształcenie z dokładnością odczytu 0,01 mm. Odstęp między osią trzpienia penetrometru a osią czujnika może wynosić najwyżej 50 mm. Początkowo penetrometr powinien być tak ustawiony, aby wstępne obciążenie próbki wynosiło (25 ± 0,1) N, a następnie było dociążone pionowo do płaszczyzny nacisku, bez uderzenia, do (500 ± 0,9) N. W czasie badania powinna być możliwość utrzymywania stałego nacisku (525 ± 1) N. Niski opór tarcia zapewnia specjalna konstrukcja prowadnicy. Prowadnica powinna być chromowana i utwardzona. Wszystkie elementy wokół prowadnicy poniżej łożyska powinny być oddalone co najmniej 1 mm. Stempel ze stali z częścią użytkową okrągłą o gładkiej płaszczyźnie, o powierzchni 100 albo 500 mm2 (co odpowiada średnicy 11,3 względnie 25,2 mm) i długości co najmniej 30 mm (rys. 2). Powierzchnia boczna i podstawy cylindra powinny być wygładzone. Długość i waga obu stempli powinny być jednakowe, niezależnie od średnicy i powierzchni podstawy.

14

ema

spółka z o.o.

3.1.1. Łaźnia wodna o objętości co najmniej 7,5 l na każde stanowisko pomiaru z urządzeniem do podgrzania i regulowania temperatury. 3.1.2. Podstawa (płyta) z nierdzewnej stali o długości ok. 140 mm i grubości co najmniej 20 mm oraz ze statywem z boku, mocno przytwierdzonym i zakończonym uchwytem do zamocowania czujnika. Płytka stanowiąca podstawę dla próbki powinna mieć centryczne położenie względem stempla i być stabilnie połączona z podstawą urządzenia (penetrometrem). 3.2. Formy do próbek w czasie ich badania przedstawia rys. 3. 3.3. Wzorzec do kalibrowania (kontroli działania) penetrometru. Wzorzec z gumy powinien mieć twardość 58 JRAD wg DIN 53519 cz. 1. 3.4. Płyta pośrednia z metalu o średnicy (1000 ± 0,5) mm i grubości co najmniej 16 mm do badania próbek Marshalla. 4. Próbki

Dla asfaltu lanego próbka powinna mieć kształt kostki. Badania wykonuje się na dwóch próbkach. Przy poszukiwaniu różnic badania wykonuje się na 2 x 2 próbki i porównuje się wyniki średnie. 5. Wykonanie

5.1. Badanie próbne Przed przystąpieniem do badań poszczególnych serii próbek należy przeprowadzić kalibrowanie urządzenia (penetrometru) z płytą stalową, zgodnie z p. 5.4 z pełnym obciążeniem. Dla 10 obciążeń uśredniona głębokość wnikania (penetracji) nie powinna przekraczać 5% średniej wartości arytmetycznej. 5.2. Warunki badania Przy badaniu asfaltu lanego dla dróg zaleca się uwzględniać powierzchnię stempla 500 mm , temperaturę badania 40 ± 1oC i okres badania 30 i 60 min. 2

5.3. Przygotowanie i termostatowanie próbek 5.3.1. Próbki wkłada się do formy płaszczyzną boczną w dół (prostopadle do napełnienia). Przy badaniu płaszczyzna ta będzie obrócona w górę i centrycznie obciążona na płytce, zgodnie z p. 3.1.2. Próbek nie wolno badać w formach, w których były wykonane. 5.3.2. Przygotowane próbki wg 5.3.1 w formach termostatuje się 60 minut pod wodą w temp. (40 ± 1)oC wzgl. (22 ± 1)oC. 5.4. Wymagania Formy kostek powinny w czasie badania znajdować się co najmniej 0,5 mm od powierzchni podstawy płytki, aby się o nią nie opierały. Trzpień powinien być centrycznie ustawiony nad próbką i wstępnie obciążony siłą (25 ± 1) N na okres (10 ± 1) minut. Następnie odczytuje się wartość początkową czujnika i dociąża do wartości całkowitej. Po dalszych 30 i 60 minutach odczytuje się wynik zagłębienia trzpienia z dokładnością do 0,01 mm. Dla określenia zależności krzywej czasu - zagłębienie trzpienia zaleca się odczytywać wartości penetracji po 1, 2, 4, 8, 15, 30, 60 i wzgl. 120 minut.

15

ema

spółka z o.o.

6. Ustalenie wyników badań

Jako wynik penetracji przyjmuje się średnią arytmetyczną z dwóch pojedynczych pomiarów zaokrąglonych do 0,1 mm, podając rodzaj (wielkość) powierzchni trzpienia i temperaturę. Wykres zaleca się wykonać na papierze ze skalą logarytmiczną dla osi - czas. 7. Dokładność oznaczenia

Dokładność oznaczenia powinna być przeprowadzona wg DIN 1996 cz. 1. Dopuszczalne odchylenia Dopuszczalne odchylenia Adop. Wynosi 20% wartości uzyskanej, jednak nie więcej niż 0,2 mm.

Rys. 1. Przykład penetrometru dwustanowiskowego do oznaczania penetracji (schemat ideowy)

Rys. 2. Stempel penetrometru a) Stempel o powierzchni 100 mm2

16

ema

spółka z o.o.

b) Stempel o powierzchni 500 mm2

Rys. 3. Forma do próbki kostkowej

17

ema

spółka z o.o.

d1 - średnica gwintu

d2 - średnica prowadnicy

INFORMACJA AKTUALIZACYJNA O ASFALTACH WPROWADZONYCH NORMĄ PN-EN 12591:2002 (U) Niniejsza aktualizacja OST została wprowadzona do stosowania przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad pismem nr GDDKiA-BRI 3/211/3/03 z dnia 2003-09-22. 1.

1.

Podstawa zmian

W 2002 r. decyzją prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego została przyjęta, metodą notyfikacji (bez tłumaczenia), do stosowania w Polsce norma PNEN 12591:2002 (U), określające metody badań i wymagania wobec asfaltów drogowych. Norma ta klasyfikuje asfalty w innym podziale rodzajowym niż dotychczasowa norma PN-C-96170:1965.

18

ema

spółka z o.o.

Asfalty, zgodne z PN-EN 12591:2002 (U) są dostępne w Polsce od początku 2003 r. Norma PN-EN 12591:2002 (U), nie unieważnia dotychczas stosowanej normy PN-C96170:1965. Z chwilą przywołania w dokumentach kontraktowych normy PN-C-96170:1965 ma ona zastosowanie, pod warunkiem pozyskania asfaltu produkowanego wg PN-C96170:1965. 2.

2.

Zmiany aktualizacyjne w OST

Niniejsza informacja dotyczy stosowania asfaltów wg PN-EN 12591:2002 (U) w OST, wydanych przez GDDP w 2001 r., uwzględniających założenia „Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych” (KTKNPP), GDDP - IBDiM, Warszawa 1997: 1. 1. D-04.07.01 Podbudowa z betonu asfaltowego 2. 2. D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego 3. 3. D-05.03.07 Nawierzchnia z asfaltu lanego 4. 4. D-05.03.12 Nawierzchnia z asfaltu twardolanego 5. 5. D-05.03.13 Nawierzchnia z mieszanki mastyksowo-grysowej (SMA) 6. 6. D-05.03.22 Nawierzchnia z asfaltu piaskowego. Niniejsza informacja dotyczy również innych OST uwzględniających roboty z wykorzystaniem lepiszcza asfaltowego. 3.

3.

Zalecane lepiszcza asfaltowe

W związku z wprowadzeniem PN-EN 12591:2002 (U), Instytut Badawczy Dróg i Mostów w porozumieniu z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad uaktualnił zalecenia doboru lepiszcza asfaltowego do mieszanek mineralno-asfaltowych w „Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych”, który był podstawą opracowania OST wymienionych w punkcie 2. Nowe zalecenia przedstawia tablica 1. Tablica 1. ruchem

Zalecane lepiszcza asfaltowe do mieszanek mineralno-asfaltowych według przeznaczenia mieszanki i obciążenia drogi

Typ mieszanki i przeznaczenie Beton asfaltowy do podbudowy Beton asfaltowy do warstwy wiążącej

Mieszanki mineralno-asfaltowe do warstwy ścieralnej (beton asfaltowy, mieszanka SMA, mieszanka MNU)

Tablica zał. A KTKNPP

KR1-2

KR3-4

KR5-6

Tablica A

50/70

35/50

35/50

Tablica C

Tablica E

Kategoria ruchu

50/70

50/70 DE80 A,B,C DE150 A,B,C1

35/50 DE30 A,B,C DE80 A,B,C DP30 DP80 50/70 DE30 A,B,C DE80 A,B,C1

35/50 DE30 A,B,C DP30

DE30 A,B,C DE80 A,B,C1

19

ema

spółka z o.o.

Uwaga: 1 - do cienkich warstw Oznaczenia: KTKNPP - Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, SMA - mieszanka mastyksowo-grysowa, MNU - mieszanka o nieciągłym uziarnieniu, 35/50 - asfalt wg PN-EN 12591:2002 (U), zastępujący asfalt D-50 wg PN-C-96170:1965, 50/70 - asfalt wg PN-EN 12591:2002 (U), zastępujący asfalt D-70 wg PN-C-96170:1965, DE, DP - polimeroasfalt wg TWT PAD-97 Tymczasowe wytyczne techniczne. Polimeroasfalty drogowe. Informacje, instrukcje - zeszyt 54, IBDiM, Warszawa 1997 4.

4.

Wymagania wobec asfaltów drogowych

W związku z wprowadzeniem PN-EN 12591:2002 (U), Instytut Badawczy Dróg i Mostów w porozumieniu z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad ustalił wymagane właściwości dla asfaltów z dostosowaniem do warunków polskich - tablica 2. Tablica 2. Podział rodzajowy i wymagane właściwości asfaltów drogowych o penetracji od 20×0,1 mm do 330×0,1 mm wg PN-EN 12591:2002 (U) z dostosowaniem do warunków polskich Lp.

Właściwości

Metoda badania

1 2 3

4

5

6

7

Penetracja w 25oC Temperatura mięknienia Temperatura zapłonu, nie mniej niż Zawartość składników rozpuszczal-nych, nie mniej niż Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost) nie więcej niż Pozostała penetracja po starzeniu, nie mniej niż Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż

0,1mm o

C

o

C

Rodzaj asfaltu 20/30

35/50

50/70

70/100

WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE PN-EN 20-30 35-50 50-70 70-100 1426 PN-EN 55-63 50-58 46-54 43-51 1427 PN-EN 240 240 230 230 22592

100/150

160/220

250/330

100-150

160-220

250-330

39-47

35-43

30-38

230

220

220

% m/m

PN-EN 12592

99

99

99

99

99

99

99

% m/m

PN-EN 12607-1

0,5

0,5

0,5

0,8

0,8

1,0

1,0

%

PN-EN 1426

55

53

50

46

43

37

35

PN-EN 1427

57

52

48

45

41

37

32

o

C

WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE 8 9

10

Zawartość parafiny, nie więcej niż Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż Temperatura łamliwości, nie więcej niż

%

PN-EN 12606-1

2,2

2,2

2,2

2,2

2,2

2,2

2,2

o

PN-EN 1427

8

8

9

9

10

11

11

o

PN-EN 12593

Nie określa się

-5

-8

-10

-12

-15

-16

C

C

20

Jednostka projektowania:

ema

Spółka z o.o.

03 243 Warszawa ul. Hieronima 4 tel.499 65 88 , fax. 811 80 07

Nazwa obiektu:

Przebudowa ulicy Gwiaździstej na odc. Armii Krajowej - pętla autobusowa Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa Urząd Dzielnicy Bielany Ul. Przybyszewskiego 70/72 Branża:

Faza: KANALIZACJA DESZCZOWA

PBW

Nazwa opracowania: SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Zespół projektowy: Stanowisko: Imię i Nazwisko

Opracował:

Jarosław Dobosz

Nr upr.

-

Warszawa, listopad 2008

Podpis

SPECYFIKACJA TECHNICZNA B.03.01.01 KANALIZACJA DESZCZOWA 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót dotyczących budowy kanalizacji deszczowej w związku z przebudową ul Gwiaździstej w Warszawie. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres robót objętych ST Roboty, których dotyczy Specyfikacja, obejmują wszystkie czynności umożliwiające i mające na celu budowę kanalizacji deszczowej na trasie budowy ul. Gwiaździstej w W-wie w zgodzie z p. 1.1. Niniejsza specyfikacja techniczna związana jest z wykonaniem niżej wymienionych robót. 1.3.1. Budowa kanałów kamionkowych φ300 mm 1.3.2. Budowa kanałów kamionkowych φ150 mm 1.3.3. Budowa studzienki ściekowe śr. 500 mm 1.3.4. Budowa studzienki rewizyjne śr. 1500 mm 1.4. Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej Specyfikacji Technicznej są zgodne z obowiązującymi Polskimi Normami i Specyfikacją Techniczną D-M-00.00.04 „Wymagania ogólne” pkt 1.4. Pojęcia ogólne •

Kanalizacja deszczowa – sieć kanalizacyjna zewnętrzna przeznaczona do odprowadzenia ścieków opadowych.

Kanały •

Kanał

deszczowy

–

liniowa

odprowadzenia ścieków opadowych

budowla

przeznaczona

do

grawitacyjnego

- 2 Urządzenia uzbrojenia sieci •

Studzienka kanalizacyjna – studzienka rewizyjna – na kanale nieprzełazowym przeznaczona do kontroli i prawidłowej eksploatacji kanałów.

•

Studzienka ściekowa – urządzenie do odbioru ścieków opadowych spływających do kanału z utwardzonych powierzchni terenu.

•

Osadnik wód opadowych – obiekt, w którym następuje częściowe osadzenie zawiesin znajdujących się w ściekach opadowych.

Elementy studzienek •

Komora robocza – zasadnicza część studzienki przeznaczona do czynności eksploatacyjnych. Wysokość komory roboczej jest to odległość pomiędzy rzędną dolnej powierzchni płyty lub innego elementu przykrycia studzienki a rzędną spocznika lub dna studzienki.

•

Komin włazowy – szyb połączeniowy komory roboczej z powierzchnią ziemi, przeznaczony do zejścia obsługi do komory roboczej.

•

Płyta przykrycia studzienki – płyta przykrywająca komorę roboczą.

•

Właz kanałowy – element żeliwny przeznaczony do przykrycia studzienek rewizyjnych, umożliwiający dostęp do urządzeń kanalizacyjnych.

1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST DM-00.00.00 – „Wymagania ogólne” pkt 1.5. 2.0. MATERIAŁY Warunki ogólne stosowania materiałów podano w Specyfikacji Technicznej D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2.0. Mogą być stosowane wyroby producentów krajowych i zagranicznych posiadające aprobaty techniczne wydane przez odpowiednie Instytuty Badawcze. Wykonawca uzyska przed zastosowaniem wyrobu akceptację Inżyniera. Do budowy kanalizacji deszczowej stosuje się następujące materiały: •

rury kamionkowe łączone na kielich i uszczelkę lub mufę,

•

kształtki do sieci kanalizacyjnej z PVC wg PN-85/C-89203 [18] i ISO 4435:1991 [28],

•

studnie ściekowe i rewizyjne z kręgów betonowych

- 3 3. SPRZĘT Warunki ogólne stosowania sprzętu podano w Specyfikacji Technicznej D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3.0. 4. TRANSPORT Warunki ogólne stosowania transportu podano w Specyfikacji Technicznej D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 4.0. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Wymagania ogólne Ogólne warunki wykonania robót podano w Specyfikacji Technicznej D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 5.0. Wykonawca przedstawi Inżynierowi do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki, w jakich będzie wykonana kanalizacja deszczowa. 5.2. Roboty przygotowawcze Projektowana oś kanału powinna być oznaczona w terenie przez geodetę z uprawnieniami. Oś przewodu wyznaczyć w sposób trwały i widoczny, z założeniem ciągów reperów roboczych. Punkty na osi trasy należy oznaczyć za pomocą drewnianych palików, tzw. kołków osiowych z gwoździami. Kołki osiowe należy wbić na każdym załamaniu trasy, a na odcinkach prostych co ok. 30-50 m. Na każdym prostym odcinku należy utrwalić co najmniej 3 punkty. Kołki świadki wbija się po dwu stronach wykopu, tak aby istniała możliwość odtworzenia jego osi podczas prowadzenia robót. W terenie zabudowanym repery robocze należy osadzić w ścianach budynków w postaci haków lub bolców. Ciąg reperów roboczych należy nawiązać do reperów sieci państwowej. Przed przystąpieniem do robót ziemnych należy wykonać urządzenie odwadniające, zabezpieczające wykopy przed wodami opadowymi, powierzchniowymi i gruntowymi. Urządzenie odprowadzające należy kontrolować i konserwować przez cały czas trwania robót. Przed przystąpieniem do budowy kanalizacji należy udrożnić istniejące odcinki kanalizacji, do których przewidziano podłączenie projektowanych kanałów.

- 4 -

5.3. Roboty ziemne Wykopy pod kanalizację należy wykonać o ścianach pionowych lub ze skarpami, ręcznie lub mechanicznie, zgodnie z normami BN-83/8836-02 [24], PN-68/B-06050 [3]. Wykop pod kanał należy rozpocząć od najniższego punktu, tj. od wylotu do odbiornika i prowadzić w górę w kierunku przeciwnym do spadku kanału. Zapewnia to możliwość grawitacyjnego odpływu wód z wykopu w czasie opadów oraz odwodnienia wykopów nawodnionych. Krawędzie boczne wykopu oznacza się przez odmierzenie od kołków osiowych, prostopadle do trasy kanału, połowy szerokości wykopu i wbicie w tym miejscu kołków krawędziowych, naciągnięcie sznura wzdłuż nich i naznaczenie krawędzi na gruncie łopatą. Wydobywaną ziemię na odkład należy składować wzdłuż krawędzi wykopu w odległości 1,0 m od jego krawędzi, aby utworzyć przejście wzdłuż wykopu. Przejście to powinno być stale oczyszczane z wyrzucanej ziemi. Bezpieczne nachylenie skarp wykopu do głębokości 4,0 m powinno wynosić zgodnie z BN83/8836-02 [24], przy braku wody gruntowej i usuwisk: –

w gruntach bardzo spoistych 2:1,

–

w gruntach kamienistych (rumosz, wietrzelina) i skalistych spękanych 1:l,

–

w pozostałych gruntach spoistych oraz wietrzelinach i rumoszach gliniastych l:1,25,

–

w gruntach niespoistych l:1,50,

przy równoczesnym zapewnieniu łatwego i szybkiego odpływu wód opadowych od krawędzi wykopu z pasa terenu szerokości równej trzykrotnej głębokości wykopu. Dla gruntów nawodnionych należy prowadzić wykopy umocnione. Przy prowadzeniu robót przy pasie czynnej jezdni, wykopy należy umocnić wypraskami. Obudowa powinna wystawać 15 cm ponad teren. Spód wykopu należy pozostawić na poziomie wyższym od rzędnej projektowanej o 2 do 5 cm w gruncie suchym, a w gruncie nawodnionym około 20 cm. Wykopy należy wykonać bez naruszenia naturalnej struktury gruntu. Pogłębienie wykopu do projektowanej rzędnej należy wykonać bezpośrednio przed ułożeniem podsypki. W trakcie realizacji robót ziemnych należy nad wykopami ustawić ławy celownicze umożliwiające odtworzenie projektowanej osi wykopu i przewodu oraz kontrolę rzędnych dna. Ławy należy montować nad wykopem na wysokości ok. 1,0 m nad powierzchnią terenu w odstępach co 30 m. Ławy powinny mieć wyraźne i trwałe oznakowanie projektowanej osi przewodu.

- 5 Wszystkie napotkane przewody podziemne na trasie wykonywanego wykopu, krzyżujące się lub biegnące równolegle z wykopem, powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniem, a w razie potrzeby podwieszone w sposób zapewniający ich eksploatację. Wyjście (zejście) po drabinie z wykopu powinno być wykonane z chwilą osiągnięcia głębokości większej niż 1 m od poziomu terenu, w odległościach nie przekraczających 20 m. Dno wykopu powinno być równe i wykonane ze spadkiem ustalonym w Dokumentacji Projektowej. Tolerancja dla rzędnych dna wykopu nie powinna przekraczać ±3 cm dla gruntów zwięzłych, ±5 cm dla gruntów wymagających wzmocnienia. Natomiast tolerancja szerokości wykopu wynosi ±5 cm. 5.3.1. Odspojenie i transport urobku Rozluźnienie gruntu odbywa się ręcznie za pomocą łopat i oskardów lub mechanicznie koparkami. Rozluźniony grunt wydobywa się na powierzchnię terenu przez przerzucanie nad krawędzią wykopu. Transport nadmiaru urobku należy złożyć w miejsce wybrane przez Wykonawcę i zaakceptowane przez Inżyniera. 5.3.2. Obudowa ścian i rozbiórka obudowy Wykonawca przedstawi do akceptacji Inżynierowi szczegółowy opis proponowanych metod zabezpieczenia

wykopów

na

czas

budowy

kanalizacji

deszczowej,

zapewniający

bezpieczeństwo pracy i ochronę wykonywanych robót. 5.3.3. Odwodnienie wykopu na czas budowy kolektorów Przy budowie kanalizacji w zależności od głębokości wykopu, rodzaju gruntu i wysokości wymaganej depresji, mogą występować trzy metody odwodnienia: –

powierzchniowa,

–

drenażu poziomego,

–

depresji statycznego poziomu zwierciadła wody gruntowej.

Dla kanałów budowanych w gruntach nawodnionych na dnie wykopu należy ułożyć warstwę filtracyjną z tłucznia lub żwiru grubości 15 cm. Przy odwodnieniu powierzchniowym woda gruntowa z warstwy filtracyjnej zostanie odprowadzona grawitacyjnie do studzienek zbiorczych umieszczonych w dnie wykopu co ok. 50 m, skąd zostanie odpompowana poza zasięg robót względnie spłynie grawitacyjnie do odbiornika. Przy odwodnieniu poprzez depresję statycznego poziomu zwierciadła wody gruntowej należy zastosować typowe zestawy igłofiltrów a głębokości 5-6 m montowane za pomocą

- 6 wpłukiwanej rury obsadowej śr. 0,14 m. Igłofiltry wpłukiwać w grunt po obu stronach co 1,5 m naprzemianlegle. Po zainstalowaniu pierwszego igłofiltru należy przeprowadzić próbę pompowania w czasie 6 godzin za pomocą pompy przeponowej celem ustalenia stałego wydatku wody i prawidłowości obsypki filtracyjnej. Zakres robót odwadniających należy dostosować do rzeczywistych warunków gruntowowodnych w trakcie wykonywania robót. 5.3.4. Podłoże 5.3.4.1. Podłoże naturalne Podłoże naturalne stosuje się w gruntach sypkich, suchych (naturalnej wilgotności) z zastrzeżeniem posadowienia przewodu na nienaruszonym spodzie wykopu. Podłoże naturalne powinno umożliwić wyprofilowanie do kształtu spadu przewodu. Podłoże naturalne należy zabezpieczyć przed: •

rozmyciem przez płynące wody opadowe lub powierzchniowe za pomocą rowka o głębokości 0,2-0,3 m i studzienek wykonanych z jednej lub obu stron dna wykopu w sposób zapobiegający dostaniu się wody z powrotem do wykopu i wypompowanie gromadzącej się w nich wody;

•

dostępem i działaniem korozyjnym wody podziemnej przez obniżenie jej zwierciadła o co najmniej 0,50 m poniżej poziomu podłoża naturalnego. Badania podłoża naturalnego wykonać.

5.3.4.2. Podłoże wzmocnione (sztuczne) W przypadku zalegania w pobliżu innych gruntów, niż te które wymieniono w pkt 5.3.4.1., należy wykonać podłoże wzmocnione. Podłoże wzmocnione należy wykonać jako: •

podłoże piaskowe przy naruszeniu gruntu rodzimego, który stanowić miał podłoże naturalne lub przy nienawodnionych skałach, gruntach spoistych (gliny, iły), makroporowatych i kamienistych;

•

podłoże żwirowo-piaskowe lub tłuczniowo-piaskowe: –

przy gruntach nawodnionych słabych i łatwo ściśliwych (muły, torfy, itp.) o małej grubości po ich usunięciu;

–

przy gruntach wodonośnych (nawodnionych w trakcie robót odwadniających);

–

w razie naruszenia gruntu rodzimego, który stanowić miał podłoże naturalne dla przewodów;

–

jako warstwa wyrównawcza na dnie wykopu przy gruntach zbitych i skalistych;

–

w razie konieczności obetonowania rur.

Grubość warstwy podsypki powinna wynosić co najmniej 0,15 m. Wzmocnienie podłoża na odcinkach pod złączami rur powinno być wykonać po próbie szczelności odcinka kanału.

- 7 Niedopuszczalne jest wyrównanie podłoża ziemią z urobku lub podkładanie pod rury kawałków drewna, kamieni lub gruzu. Podłoże powinno być tak wyprofilowane, aby rura spoczywała na nim jedną czwartą swojej powierzchni.

Dopuszczalne

odchylenie

w

planie

krawędzi

wykonanego

podłoża

wzmocnionego od ustalonego na ławach celowniczych kierunku osi przewodu nie powinno przekraczać: •

dla przewodów PVC l0 cm,

•

dla pozostały 5 cm.

Dopuszczalne zmniejszenie grubości podłoża od przewidywanej w Dokumentacji Projektowej nie powinno być większe niż 10%. Dopuszczalne odchylenie rzędnych podłoża od rzędnych przewidzianych w Dokumentacji Projektowej nie powinno przekraczać w żadnym jego punkcie ±1 cm. Badania podłoża naturalnego i umocnionego – zgodnie z wymaganiami normy PN-81/B10735 [6]. 5.3.5. Zasypka i zagęszczenie gruntu Użyty materiał i sposób zasypania przewodu nie powinien spowodować uszkodzenia ułożonego przewodu i obiektów na przewodzie oraz izolacji wodoszczelnej. Grubość warstwy ochronnej zasypu strefy niebezpiecznej ponad wierzch przewodu powinna wynosić co najmniej 0,3 m dla rur z PVC. Zasypanie kanału przeprowadza się w trzech etapach: etap I

– wykonanie warstwy ochronnej rury kanałowej z wyłączeniem odcinków na złączach;

etap II

– po próbie szczelności złącz rur kanałowych, wykonanie warstwy ochronnej w miejscach połączeń;

etap III – zasyp

wykopu

gruntem

rodzimym,

warstwami

z

jednoczesnym

zagęszczeniem i rozbiórką odeskowań i rozpór ścian wykopu. Materiałem zasypu w obrębie strefy niebezpiecznej powinien być grunt nieskalisty, bez grud i kamieni, mineralny, sypki, drobno lub średnioziarnisty wg PN-86/B-02480 [1]. Materiał zasypu powinien być zagęszczony ubijakiem po obu stronach przewodu, ze szczególnym uwzględnieniem wykopu pod złącza, żeby kanał nie uległ zniszczeniu. Zasypanie wykopów powyżej warstwy ochronnej dokonuje się gruntem rodzimym, jeżeli spełnia powyższe wymagania, warstwami 0,1-0,2 mm, z jednoczesnym zagęszczeniem i ewentualną rozbiórką odeskowań i rozpór ścian wykopu. Zasypanie wykopów należy wykonać warstwami o grubości dostosowanej do przyjętej metody zagęszczenia przy zachowaniu wymagań dotyczących zagęszczenia gruntów

- 8 określonych w Specyfikacji Technicznej D-02.03.01 „Wykonanie nasypów” i zgodnie z wymaganiami normy BN-72/8932-01 [25] dla dróg o ruchu ciężkim i bardzo ciężkim. W terenach zielonych, jeżeli przykrycie przekracza 4 m, obsypka rury w strefie niebezpiecznej powinna być zagęszczona do wskaźnika zagęszczenia 0,90; dla mniejszego przykrycia stopień zagęszczenia powinien wynosić 0,85. 5.4. Roboty montażowe Po przygotowaniu wykopu i podłoża zgodnie z punktem 5.3 i 5.4 można przystąpić do wykonania montażowych robót kanalizacyjnych. W celu zachowania prawidłowego postępu robót montażowych należy przestrzegać zasady budowy kanału od najniższego punktu kanału w kierunku przeciwnym do spadu. Spadki i głębokości posadowienia kolektora powinny być zgodne z Dokumentacją Projektową. 5.4.1. Ogólne warunki układania kanałów Po przygotowaniu wykopu i podłoża zgodnie z punktem 5.3. można przystąpić do wykonania montażowych robót kanalizacyjnych. Technologia budowy sieci musi gwarantować utrzymanie trasy i spadków przewodów. Do budowy kanałów w wykopie otwartym można przystąpić po częściowym odbiorze technicznym wykopu i podłoża na odcinku co najmniej 30 m. Przewody kanalizacji deszczowej należy ułożyć zgodnie z wymaganiami normy PN-92/B10735 [6]. Materiały użyte do budowy przewodów powinny być zgodne z Dokumentacją Projektową i ST. Rury do budowy przewodów przed opuszczeniem do wykopu należy oczyścić od wewnątrz i zewnątrz z ziemi oraz sprawdzić czy nie uległy uszkodzeniu w czasie transportu i składowania. Do wykopu należy opuścić ręcznie, za pomocą jednej lub dwóch lin. Niedopuszczalne jest zrzucenie rur do wykopu. Rury należy układać zawsze kielichami w kierunku przeciwnym do spadku dna wykopu. Każda rura po ułożeniu zgodnie z osią i niweletą powinna ściśle przylegać do podłoża na całej swej długości, na co najmniej 1/4 obwodu, symetrycznie do jej osi. Dopuszcza się pod złączami kielichowymi wykonanie odpowiednich gniazd w celu umożliwienia właściwego uszczelnienia złączy. Poszczególne rury należy unieruchomić (przez obsypanie ziemią po środku długości rury) i mocno podbić z obu stron, aby rura nie mogła zmienić swego położenia do czasu wykonania uszczelnienia złączy. Należy sprawdzić prawidłowość ułożenia rury (oś i spadek) za pomocą ław celowniczych, ławy mierniczej, pionu i uprzednio umieszczonych na dnie wykopu reperów pomocniczych.

- 9 Odchyłka osi ułożonego przewodu od osi projektowanej nie może przekraczać ±20 mm. Spadek dna rury powinien być jednostajny, a odchyłka spadku nie może przekraczać ±1 cm. Po zakończeniu prac montażowych w danym dniu należy otwarty koniec ułożonego przewodu zabezpieczyć przed ewentualnym zamuleniem wodą gruntową lub opadową przez zatkanie wlotu odpowiednio dopasowaną pokrywą. Po sprawdzeniu prawidłowości ułożenia przewodów i badaniu szczelności należy rury zasypać do takiej wysokości, aby znajdujący się nad nim grunt uniemożliwił spłynięcie ich po ewentualnym zalaniu. 5.4.2. Kanał z rur Rury można układać przy temperaturze powietrza od 0° do +30°C. Przy układaniu pojedynczych rur na dnie wykopu, z uprzednio przygotowanym podłożem, należy: •

wstępnie rozmieścić rury na dnie wykopu,

•

wykonać złącza, przy czym rura kielichowa (do której jest wciskany bosy koniec następnej rury) winna być uprzednio obsypana warstwą ochronną 30 cm ponad wierzch rury, z wyłączeniem odcinków połączenia rur. Osie łączonych odcinków rur muszą się znajdować na jednej prostej, co należy uregulować odpowiednimi podkładami pod odcinkiem wciskowym.

Rury należy łączyć za pomocą kielichowych połączeń wciskowych uszczelnionych specjalnie wyprofilowanym pierścieniem gumowym. W celu prawidłowego przeprowadzenia montażu przewodu należy właściwie przygotować rury, wykonując odpowiednio wszystkie czynności przygotowawcze. Złącza kielichowe wciskane należy wykonywać wkładając do wgłębienia kielicha rury specjalnie wyprofilowaną pierścieniową uszczelkę gumową, a następnie wciskając bosy zukosowany koniec rury do kielicha, po uprzednim nasmarowaniu go smarem silikonowym. Do wciskania bosego końca rury przy średnicach powyżej 90 mm używać należy wciskarek. Potwierdzeniem prawidłowego wykonania połączenia powinno być osiągnięcie przez czoło kielicha granicy wcisku oraz współosiowość łączonych elementów. Podobne wymagania odnoszą się do łączenia bosych odcinków rur o średnicy 630 mm za pomocą nasuwki z pierścieniem gumowym. Należy przy tym zwrócić uwagę na to, aby koniec bosy rury posiadał oznaczenie granicy wcisku. Oznaczenia te powinny być podane przez producenta. 5.4.3. Studzienki kanalizacyjne 5.4.3.1. Ogólne wytyczne wykonawstwa

- 10 Studzienki kanalizacyjne o śr. 0,5, 1,5 m należy wykonać w konstrukcji mieszanej monolityczno-prefabrykowanej zgodnie z Dokumentacją Projektową i wymaganiami normy PN-92/8-10729 [5]. Elementy prefabrykowane, zależnie od ciężaru, można układać ręcznie lub przy użyciu lekkiego sprzętu montażowego. Przy montażu elementów należy zwrócić uwagę na właściwe ustawienie kręgów i płyt, wykorzystując oznaczenia montażowe (linie) znajdujące się na wyżej wymienionych elementach. Studzienki należy wykonać równolegle z budową kanałów deszczowych. 5.4.3.2. Próba szczelności Próbę szczelności przewodów należy przeprowadzić zgodnie z wymaganiami PN-92/B10735 punkt 6 [6]. 5.4.3.3. Izolacja rur, studzienek Izolację rur, studzienek, należy wykonać zgodnie z Dokumentacją Projektową. Izolacja rur, złączy powinna stanowić szczelną, jednolitą powłokę przylegającą do powierzchni przewodu na całym obwodzie i nie powinna mieć pęcherzy, odprysków i pęknięć. Złącza w wykopie powinny być zaizolowane po przeprowadzeniu badania szczelności odcinka przewodu, izolacja złączy powinna zachodzić co najmniej 0,1 m poza połączenie z izolacją rur. Zabezpieczenie powierzchni studzienek od zewnątrz i wewnątrz powinno stanowić szczelną, jednolitą powłokę, trwale przylegającą do ścian, sięgającą 0,5 m ponad najwyższy przewidywany poziom wody gruntowej oraz poziom podpiętrzonych wód w studzienkach. Połączenie izolacji pionowej z poziomą oraz styki powinny zachodzić wzajemnie na wysokość co najmniej 0,1 m. 5.4.3.4. Regulacja istniejących studzienek ściekowych i kanalizacyjnych Dla dostosowania włazów studzienek kanalizacyjnych oraz wpustów studzienek ściekowych, regulację pionową należy dokonać przez wykonanie ramek dystansowych lub podmurowanie z cegły kanalizacyjnej na zaprawie cementowej kl. 80. 5.4.3.5. Udrożnienie istniejącej kanalizacji Przed podłączeniem kanałów do istniejących ciągów kanalizacyjnych należy je udrożnić przez oczyszczenie. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT

- 11 Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w Specyfikacji Technicznej D-M-00.00.00 „Wymagania Ogólne” pkt 6.0. Kontrola związana z wykonaniem kanalizacji deszczowej powinna być przeprowadzona w czasie wszystkich faz robót zgodnie z wymaganiami normy PN-92/B-10735 [6]. Wyniki przeprowadzonych badań należy uznać za dodatnie, jeżeli wszystkie wymagania dla danej fazy robót zostały spełnione. Jeśli którekolwiek z wymagań nie zostało spełnione, należy daną fazę robót uznać za niezgodną z wymaganiami normy i po wykonaniu poprawek przeprowadzić badania ponownie. Kontrola jakości robót powinna obejmować następujące badania: zgodności z Dokumentacją Projektową, badania wykopów otwartych, podłoża naturalnego, zasypu przewodu, podłoża wzmocnionego, materiałów, ułożenia przewodów na podłożu, szczelności przewodu na eksfiltrację i infiltrację, zabezpieczenia przewodu i studzienek przed korozją. •

Sprawdzenie zgodności z Dokumentacją Projektową polega na porównaniu wykonywanych bądź wykonanych robót z Dokumentacją Projektową oraz na stwierdzeniu wzajemnej zgodności na podstawie oględzin i pomiarów.

•

Badania wykopów otwartych obejmują badania materiałów i elementów obudowy, zabezpieczenia wykopów przed zalaniem wodą z opadów atmosferycznych, zachowanie warunków bezpieczeństwa pracy, a ponadto obejmują sprawdzenie metod wykonywania wykopów.

•

Badania podłoża naturalnego przeprowadza się dla stwierdzenia czy grunt podłoża stanowi nienaruszalny rodzimy grunt sypki, ma naturalną wilgotność, nie został podebrany, jest zgodny z określonymi warunkami w Dokumentacji Projektowej i odpowiada wymaganiom normy PN-86/B-02480 [1]. W przypadku niezgodności z warunkami określonymi w Dokumentacji Projektowej należy przeprowadzić dodatkowe badania wg PN-81/B-03020 [2] rodzaju i stopnia agresywności środowiska i wprowadzić korektę w Dokumentacji Projektowej oraz przedstawić do akceptacji Inżyniera.

•

Badania zasypu przewodu sprowadza się do badania warstwy ochronnej zasypu, zasypu przewodu do powierzchni terenu.

•

Badania warstwy ochronnej zasypu należy wykonać przez pomiar jego wysokości nad wierzchem kanału, zbadanie dotykiem sypkości materiału użytego do zasypu, skontrolowanie ubicia ziemi. Pomiar należy wykonać z dokładnością do 10 cm w miejscach odległych od siebie nie więcej niż 50 m.

•

Badania nasypu stałego sprowadza się do badania zagęszczenia gruntu nasypowego wg BN-77/8931-12 [23], wilgotności zagęszczonego gruntu.

- 12 •

Badania podłoża wzmocnionego przeprowadza się przez oględziny zewnętrzne i obmiar, przy czym grubość podłoża należy wykonać w trzech wybranych miejscach badanego odcinka podłoża z dokładnością do 1 cm. Badanie to obejmuje ponadto usytuowanie podłoża w planie, rzędne podłoża i głębokość ułożenia podłoża.

•

Badanie materiałów użytych do budowy kanalizacji następuje przez porównanie ich cech z wymaganiami określonymi w Dokumentacji Projektowej i ST, w tym: na podstawie dokumentów określających jakość wbudowanych materiałów i porównanie ich cech z normami przedmiotowymi, atestami producentów lub warunkami określonymi w ST oraz bezpośrednio na budowie przez oględziny zewnętrzne lub przez odpowiednie badania specjalistyczne.

•

Badania w zakresie przewodu, studzienek, obejmują czynności wstępne sprowadzające się do pomiaru długości (z dokładnością do 10 cm) i średnicy (z dokładnością 1 cm), badanie ułożenia przewodu na podłożu w planie i w profilu, badanie połączenia rur i prefabrykatów. Ułożenie przewodu na podłożu naturalnym i wzmocnionym powinno zapewnić oparcie rur na co najmniej 1/4 obwodu. Sprawdzenie wykonania połączeń rur i prefabrykatów należy przeprowadzić przez oględziny zewnętrzne.

•

Badania szczelności odcinka przewodu na eksfiltrację obejmują: badanie stanu odcinka kanału wraz ze studzienkami, napełnienie wodą i odpowietrzenie przewodu, pomiar ubytku wody. Podczas próby należy prowadzić kontrolę szczelności złączy, ścian przewodu i studzienek. W przypadku stwierdzenia ich nieszczelności należy poprawić uszczelnienie, a w razie niemożliwości oznaczyć miejsce wycieku wody i przerwać badanie do czasu usunięcia przyczyn nieszczelności.

•

Badanie szczelności odcinka przewodu na infiltrację obejmuje: badanie stanu odcinka kanału wraz ze studzienkami, pomiar dopływu wody gruntowej do przewodu. W czasie trwania próby szczelności należy prowadzić obserwację i robić odczyty co 30 min. położenia zwierciadła wody gruntowej na zewnątrz i w kinecie poszczególnych studzienek.

•

Badanie zabezpieczenia przewodu, studzienek przed korozją należy wykonać od zewnątrz po próbie szczelności odcinka przewodu na eksfiltrację, zaś od wewnątrz po próbie szczelności na infiltrację. Izolację powierzchniową przewodu i studzienek należy sprawdzić przez opukanie młotkiem drewnianym, natomiast wypełnienie spoin okładzin zabezpieczających izolację studzienek przez oględziny zewnętrzne.

7. OBMIAR ROBÓT

- 13 Ogólne

zasady

obmiaru

robót

podano

w Specyfikacji

Technicznej

D-M-00.00.00

„Wymagania ogólne” pkt 7.0. Jednostką obmiarową kanalizacji jest 1 metr (m) rury, dla każdego typu, średnicy. Jednostką obmiarową studzienki jest 1 komplet (kpl.) zamontowanego urządzenia dla każdego typu. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w Specyfikacji Technicznej D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8.0. 8.1. Odbiór częściowy Przy odbiorze częściowym powinny być dostarczone następujące dokumenty: •

Dokumentacja Projektowa z naniesionymi na niej zmianami i uzupełnieniami w trakcie wykonywania robót, dane geotechniczne obejmujące: zakwalifikowanie gruntów do odpowiedniej kategorii wg PN-86/B-02480 [1]; wyniki badań gruntów, ich uwarstwień, głębokości przemarzania, warunki posadowienia i ochrony podłoża gruntowego wg PN-81/B-03020 [2]; poziom wód gruntowych i powierzchniowych oraz okresowe wahania poziomów; stopień agresywności środowiska gruntowowodnego;

uziarnienia

warstw

wodonośnych;

stan

terenu

określony

przed

przystąpieniem do robót przez podanie znaków wysokościowych reperów, uzbrojenia podziemnego przebiegającego wzdłuż i w poprzek trasy przewodu, a także przekroje poprzeczne i przekrój podłużny terenu, zadrzewienie; •

Dziennik Budowy;

•

dokumenty dotyczące jakości wbudowanych materiałów;

•

dane określające objętość wód deszczowych, które mogą przenikać w grunt, stwierdzenie przewodu

konieczności

na

infiltracyjnych.

eksfiltrację,

przeprowadzenia dane

badań szczelności odbieranego

określające

dopuszczalną

objętość

wód

- 14 -

8.1.1. Zakres Odbiór robót zanikających obejmuje sprawdzenie: •

sposobu wykonania wykopów pod względem: obudowy, oraz ich zabezpieczenia przed zalaniem wodą gruntową i z opadów atmosferycznych,

•

przydatności podłoża naturalnego do budowy kanalizacji (rodzaj podłoża, stopień agresywności, wilgotności),

•

warstwy ochronnej zasypu oraz zasypu przewodów do powierzchni terenu,

•

zagęszczenia gruntu nasypowego oraz jego wilgotności,

•

podłoża wzmocnionego, w tym jego grubości, usytuowania w planie, rzędnych i głębokości ułożenia,

•

jakości wbudowanych materiałów oraz ich zgodności z wymaganiami Dokumentacji Projektowej, ST oraz atestami producenta i normami przedmiotowymi;

•

ułożenia przewodu na podłożu naturalnym i wzmocnionym;

•

długości i średnicy przewodów oraz sposobu wykonania połączenia rur i prefabrykatów;

•

szczelności przewodów i studzienek na infiltrację,

•

materiałów użytych do zasypu i stanu jego ubicia,

•

izolacji przewodów i studzienek.

Odbiór częściowy polega na sprawdzeniu zgodności z Dokumentacją Projektową i ST, użycia właściwych materiałów, prawidłowości montażu, szczelności oraz zgodności z innymi wymaganiami określonymi w pkt 6.0. Długość odcinka podlegającego odbiorom częściowym nie powinna być mniejsza niż odległość między studzienkami. Wyniki z przeprowadzonych badań powinny być ujęte w formie protokołów i wpisane do Dziennika Budowy. 8.2. Odbiór techniczny końcowy Przy odbiorze końcowym powinny być dostarczone następujące dokumenty: •

dokumenty jak przy odbiorze częściowym;

•

protokoły wszystkich odbiorów technicznych częściowych;

- 15 •

protokół przeprowadzonego badania szczelności całego przewodu;

•

świadectwa jakości wydane przez dostawców materiałów;

•

inwentaryzacja geodezyjna przewodów i obiektów na planach sytuacyjnych wykonana przez uprawnioną jednostkę geodezyjną.

Przy odbiorze końcowym należy sprawdzić: •

zgodność wykonania z Dokumentacją Projektową oraz ewentualnymi zapisami w Dzienniku Budowy dotyczącymi zmian i odstępstw od Dokumentacji Projektowej;

•

protokoły z odbiorów częściowych i realizację postanowień dotyczącą usunięcia usterek;

•

aktualność Dokumentacji Projektowej, czy wprowadzono wszystkie zmiany i uzupełnienia;

•

protokoły badań szczelności całego przewodu.

9. PODSTAWA PŁATNOŚCI

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Płatność za metr bieżący kanałów i komplet studzienki należy przyjmować zgodnie z obmiarem, atestami wbudowanych materiałów na podstawie wyników pomiarów i badań laboratoryjnych. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1. Polskie normy [1] PN-86-B-02480

„Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opisy gruntów”.

[2] PN-81/B-03020

„Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie”.

[3] PN-68/B-06050

„Roboty ziemne budowlane. Wymagania w zakresie wykonania i badania przy odbiorze”.

[4] PN-88/B-06250

„Beton zwykły”.

- 16 [5] PN-92B-10729

„Kanalizacja. Studzienki kanalizacyjne”

[6] PN-92/B-10735

„Kanalizacja. Przewody kanalizacyjne. Wymagania i badania przy odbiorze”.

[7] PN-90/B-14501

„Zaprawy budowlane zwykłe”.

[8] PN-86/B-01802

„Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje betonowe i żelbetowe. Nazwy i określenia.”

[9] PN-74/B-24620

„Lepik asfaltowy stosowany na zimno”.

[10] PN-74/B-24622

„Roztwór asfaltowy do gruntowania”.

[11] PN-H-74051-2:1994

„Włazy kanałowe klasy B, C, D”.

[12] PN-64/H-74086

„Stopnie żeliwne do studzienek kontrolnych”.

[13] PN-79/H-74244

„Rury stalowe ze szwem przewodowe.”

[14] PN-72/H-83104

„Odlewy z żeliwa szarego. Tolerancje, wymiary, naddatki na obróbkę skrawania i odchyłki masy”.

[15] PN-87/B-01100

„Kruszywa mineralne. Kruszywa skalne. Podział, nazwy i określenia.”

10.2. Normy branżowe [16] BN-62/6738-03

„Beton hydrotechniczny. Składniki betonów. Wymagania techniczne.”

[17] BN-62/6738-04

„Beton hydrotechniczny. Badania masy betonowej.”

[18] BN-62/6738-07

„Beton hydrotechniczny. Składniki betonów. Wymagania techniczne.”

[19] BN-77/8931-12

„Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu”.

[20] BN-83/8836 02

„Przewody podziemne. Roboty ziemne. Wymagania i badania przy odbiorze”.

[21] BN-72/8932-01

„Budowle drogowe i kolejowe. Roboty ziemne.”

[22] BN-83/8971-06.02

„Rury bezciśnieniowe. Rury betonowe i żelbetowe typów O, Os, C, Cs.”

[23] BN-86/8971-08

„Prefabrykaty budowlane z betonu. Rury i kształtki ciśnieniowe. Kręgi betonowe i żelbetowe.”

Egz. nr 1

Jednostka projektowania:

ema

Spółka z o.o.

03 243 Warszawa ul. Hieronima 4 tel.499 65 88 , fax. 811 80 07

Nazwa obiektu:

Przebudowa ulicy Gwiaździstej na odc. Armii Krajowej - pętla autobusowa Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa Urząd Dzielnicy Bielany Ul. Przybyszewskiego 70/72 Nazwa opracowania: SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT Zespół projektowy: Stanowisko: Imię i Nazwisko

Opracował:

Jarosław Dobosz

Nr upr.

-

Warszawa, listopad 2008

Podpis

Spis zawartości:

I. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT DROGI KANALIZACJA DESZCZOWA LINIE ENERGETYCZNE OŚWIETLENIE SYGNALIZACJA ŚWIETLNA ZIELEŃ TELETECHNIKA

Warszawa, listopad 2008

D.01.03.01. PRZEBUDOWA LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ NAPOWIETRZNEJ NISKIEGO NAPIĘCIA 1.

Wstęp

1.1.

Przedmiot Specyfikacji Technicznej ST

Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z przebudową linii elektroenergetycznych napowietrznych niskiego napięcia związanych z wykonaniem i odbiorem oświetlenia drogowego przy przebudowie ulicy Gwiaździstej w Warszawie 1.2.

Zakres stosowania ST

Specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3.

Zakres robót objętych ST

Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji mają zastosowanie przy wykonaniu przebudowy linii elektroenergetycznych napowietrznych niskiego napięcia z przewodami gołymi zgodnie z lokalizacją wg Dokumentacji Projektowej. 1.4.

Określenia podstawowe

1.4.1.

Elektroenergetyczna linia napowietrzna - urządzenie napowietrzne, przeznaczone do przesyłania energii elektrycznej, składające się z przewodów, izolatorów, konstrukcji wsporczych i osprzętu.

1.4.2.

Napięcie znamionowe linii U - napięcie międzyprzewodowe, na które linia jest zbudowana.

1.4.3.

Odległość pionowa - odległość między rzutami pionowymi przedmiotów.

1.4.4.

Odległość pozioma - odległość między rzutami poziomymi przedmiotów.

1.4.5.

Przęsło - część linii napowietrznej, zawarta między sąsiednimi konstrukcjami wsporczymi.

1.4.6.

Zwis f - odległość pionowa między przewodem a prostą łączącą punkty zawieszenia przewodu w środku rozpiętości przęsła.

1.4.7.

Słup - konstrukcja wsporcza linii, osadzona w gruncie bezpośrednio lub za pomocą fundamentu..

1.4.8.

Dodatkowa ochrona przeciwporażeniowa - ochrona części przewodzących, dostępnych w wypadku pojawienia się na nich napięcia w warunkach zakłóceniowych

1.5.

Ogólne wymagania dotyczące robót

Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M-00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 1.5. 2.

Materiały

2.1.

Ogólne wymagania dotyczące materiałów

Ogólne wymagania dotyczące materiałów podano w ST-D-M00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 2.2.

Fundamenty

Fundamenty konstrukcji wsporczych powinny spełniać wymagania PN-80/B-03322 Zaleca się stosowanie fundamentów typowych ujętych w albumach wykorzystywanych w projekcie.

2.3.

Konstrukcje wsporcze

Konstrukcje wsporcze napowietrznych linii elektroenergetycznych powinny wytrzymywać siły pochodzące od zawieszonych przewodów, uzbrojenia i parcia wiatru. Ich budowa powinna być taka, aby w żadnym miejscu naprężenia materiału nie przekraczały dopuszczalnych naprężeń zwykłych, a dla warunków pracy zakłóceniowej lub montażowej - dopuszczalnych naprężeń zwiększonych. Ogólne wymagania dotyczące konstrukcji wsporczych zawarte są w PN-75/E-05100 2.3.1.

Słupy żelbetowe

Należy stosować słupy żelbetowe spełniające wymagania normy PN-87/B-03265. 2.4.

Konstrukcje stalowe

Konstrukcje stalowe powinny przenosić obciążenia wynikające z zawieszenia przewodów i parcia wiatru oraz odpowiadać PN-93/E-05100 oraz PN-E-05100-1:1998. Zaleca się stosowanie elementów stalowych zabezpieczonych przed korozją przez ocynkowanie na gorąco zgodnie z PN-93/E-04500. 2.5.

Osprzęt

Osprzęt przeznaczony do budowy elektroenergetycznych linii napowietrznych powinien spełniać wymagania PN-91/E-06400.01. Osprzęt powinien wykazywać się wytrzymałością mechaniczną nie mniejszą niż część linii z którą współpracuje oraz powinien być odporny na wpływy atmosferyczne i korozję zgodnie z PN-93/E-04500. 2.6.

Przewody

W elektroenergetycznych liniach napowietrznych niskiego napięcia powinny być stosowane przewody z materiałów o dostatecznej wytrzymałości na rozciąganie i dostatecznej odporności na wpływy atmosferyczne i chemiczne pochodzące z demontażu. Zaleca się stosowanie przewodów gołych typu AL o przekrojach 2 mm2 wg ZN-96 MP-13-K12208.01 2.7.

Odgromniki

Do ochrony odgromowej linii należy stosować odgromniki zaworowe o napięciu roboczym 0,5 kV i znamionowym prądzie wyładowczym 5 kA PN-IEC99-4:1993. 2.8.

Bednarka

Do wykonywania uziomów taśmowych należy stosować bednarkę ocynkowaną FeZn20x4 wg. PN76/H-92325. 2.9.

Pręt stalowy

Do wykonywania uziomów prętowych należy stosować pręty stalowe miedziowane φ 14 wg. PN75/H-93200. 2.10.

Odbiór materiałów na budowie

Materiały na budowę należy dostarczyć łącznie ze świadectwami jakości, kartami gwarancyjnymi i protokółami odbioru technicznego. Powinny być sprawdzone pod względem kompletności i zgodności z danymi producenta. W razie stwierdzenia wad lub wątpliwości co do jakości materiałów, należy przed ich wbudowaniem poddać je badaniom określonym przez Inżyniera. 2.11.

Składowanie materiałów na budowie

Materiały powinny być przechowywane i składowane w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne, chemiczne oraz zgodnie z zaleceniami producenta.

3.

Sprzęt

3.1.

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST-D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3. 3.2.

Sprzęt do wykonania robót

Wykonawca przystępujący do przebudowy napowietrznych linii elektroenergetycznych niskiego napięcia dla zagwarantowania właściwej jakości robót, powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących maszyn i sprzętu: - żurawia samochodowego, - samochodu specjalnego z platformą i balkonem, -wiertnicy na podwoziu samochodowym ze świdrem śr. 70 cm, - zagęszczarki wibracyjno-spalinowej - spawarki transformatorowej do 500 A,

4.

Transport

4.1.

Ogólne wymagania

Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST-D-M-00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt 4. 4.2.

Transport materiałów

Wykonawca przystępujący do wykonania przebudowy napowietrznych linii elektroenergetycznych niskiego napięcia powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu: - żurawia samochodowego, - samochodu skrzyniowego, - samochodu specjalnego z platformą i balkonem, - przyczepy dłużycowej, - samochodu dostawczego. Przewożone materiały powinny być układane i zabezpieczone przed przemieszczaniem się zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez wytwórcę dla poszczególnych elementów. 5.

Wykonywanie robót

5.1.

Ogólne zasady wykonania robót

Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M-00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 5. 5.2.

Wykopy pod słupy

Przed przystąpieniem do wykonywania wykopów Wykonawca ma obowiązek sprawdzenia zgodności rzędnych terenu z danymi w Dokumentacji Projektowej, oceny warunków gruntowych oraz podziemnego uzbrojenia terenu. Metoda wykonywania wykopów powinna być dobrana w zależności od ich wymiarów, ukształtowania terenu, rodzaju gruntu oraz uzbrojenia terenu. Wykopy pod słupy i fundamenty należy wykonywać przy zastosowaniu zestawu wiertniczego na podwoziu samochodowym. Należy zwrócić uwagę aby nie była naruszona naturalna struktura gruntu dna wykopu, a wykop był zgodny z PN-B-06050:1999. 5.3.

Montaż słupów

Słupy żelbetowe należy montować na podłożu sprawdzonym, zagęszczonym, wyrównanym w pozycji poziomej. Stawianie słupów powinno odbywać się za pomocą sprzętu mechanicznego przestrzegając zasad określonych w „Instrukcji bezpiecznej pracy w energetyce”. Odchyłka osi słupa od pionu po jego ustawieniu nie może być większa niż 0,001 wysokości słupa. 5.4.

Montaż przewodów

5.4.1. Ogólne wymagania Przewody podlegające działaniu siły naciągu należy tak łączyć lub tak zawieszać na konstrukcji wsporczej, aby wytrzymałość złącza lub miejsca uchwycenia przewodu wynosiła dla przewodów wielodrutowych co najmniej 90% wytrzymałości przewodu. 5.4.2. Montaż przewodów oświetleniowych Przewód oświetleniowy należy prowadzić we wiązce z przewodami podstawowymi tak, aby przy zawieszaniu i późniejszej eksploatacji nie podlegał naprężaniu. 5.4.3. Rozpiętości przęseł W zależności od strefy klimatycznej i przekroju przewodów, rozpiętości przęseł nie mogą przekraczać wartości podanych w katalogach. 5.4.4. Odległości przewodów od powierzchni ziemi Najmniejsze dopuszczalne odległości pionowe przewodów elektroenergetycznych, będących pod napięciem, przy największym zwisie normalnym na całej długości linii napowietrznej z wyjątkiem przęseł krzyżujących drogi lądowe i wodne oraz obiekty, od powierzchni ziemi powinny wynosić 5,00 m. 5.5.

Oświetlenie

Oświetlenie drogowe zewnętrzne jak montaż wysięgników, opraw oświetleniowych i związanego z tym osprzętem należy wykonać zgodnie z Dokumentacją Projektową i ST na oświetlenie dróg. 5.6.

Ochrona odgromowa

Ochronę odgromową napowietrznych linii oświetleniowych niskiego napięcia należy wykonać zgodnie z wymaganiami ustanowionymi przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. Odgromniki należy instalować: - na krańcach linii, oraz dodatkowo w takich miejscach aby na każde 0,5 km długości linii wypadał jeden komplet odgromników, - w miejscach przyłączania linii kablowych do linii napowietrznej, Rezystancja uziemienia odgromników nie powinna przekraczać 10 Ω. 5.7.

Dodatkowa ochrona przeciwporażeniowa

Uziemienia ochronno-robocze należy wykonać dla słupów linii na których zainstalowano ograniczniki przepięć zgodnie z zasadami wymienionymi w punkcie 5.7. Uziomy powinny być wykonywane z prętów stalowych wg PN-75/H-93200 miedziowanych i bednarki ocynkowanej wg PN-76/H-92325. Wykopy należy zasypywać 20 cm warstwami ubijanej ziemi. Stopień zagęszczenia ziemi jak dla zasypywanych słupów. Wszystkie połączenia spawane lub śrubowe powinny być zabezpieczone antykorozyjnie. 5.8.

Skrzyżowania i zbliżenia linii napowietrznych z drogami kołowymi.

Linie elektroenergetyczne na skrzyżowaniach i zbliżeniach z drogami kołowymi należy tak prowadzić i wykonywać, aby nie powodowały przeszkód i trudności w ruchu kołowym i pieszym oraz w należytym utrzymaniu dróg. Napowietrzne linie oświetleniowe przebiegające wzdłuż ulic, powinny być usytuowane poza granicami pasa drogowego. Minimalna odległość przewodów linii napowietrznej pod napięciem od powierzchni dróg publicznych przy największym zwisie normalnym powinna wynosić 6m. 5.9.

Demontaż

5.9.1.

Ogólne wymagania

Demontaż kolizyjnych odcinków linii napowietrznych należy wykonywać zgodnie z Dokumentacją Projektową, ST oraz zaleceniami użytkownika tych urządzeń. Wykonawca ma obowiązek wykonania demontażu linii w taki sposób, aby elementy urządzeń demontowanych nie zostały zniszczone i znajdowały się w stanie poprzedzającym ich demontaż. W szczególnych przypadkach, Wykonawca może pozostawić elementy konstrukcji bez ich demontażu (np. fundamenty) o ile uzyska na to zgodę Inżyniera. Wszelkie wykopy związane z demontażem słupów i fundamentów powinny być zasypane gruntem zagęszczanym warstwami co 20 cm i wyrównane do poziomu istniejącego terenu. Wykonawca zobowiązany jest do nieodpłatnego przekazania Zamawiającemu wszystkich materiałów pochodzących z demontażu do wskazanego przez niego miejsca. Wykonawca powinien zgłaszać do odpowiedniego Rejonu Energetycznego każdorazową potrzebę wyłączenia przebudowywanej linii z wyprzedzeniem co najmniej 15-dniowym. 5.9.2.

Kolejność robót związanych z przebudową i demontażem linii

Kolidujące napowietrzne linie elektroenergetyczne należy przebudowywać zachowując następującą kolejność robót: - wybudowanie nowego nie kolidującego z drogą odcinka linii posiadającego parametry techniczne nie gorsze od linii przebudowywanej, - wyłączenie napięcia zasilającego linię przebudowywaną, - wykonanie podłączenia nowego odcinka z istniejącym - zdemontowanie kolizyjnego odcinka linii z odwiezieniem jej elementów do magazynu, - załączenie napięcia zasilającego linię, - uporządkowanie terenu budowy.

6. 6.1.

Kontrola jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót

Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M-00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 6. 6.2.

Badania przed przystąpieniem do robót

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien uzyskać od producentów zaświadczenia o jakości lub atesty stosowanych materiałów. Na żądanie Inżyniera należy dokonać testowania sprzętu posiadającego możliwość nastawienia mechanizmów regulacyjnych. W wyniku badań testujących należy przedstawić Inżynierowi świadectwa cechowania. 6.3.

Badania w czasie wykonywania robót

6.3.1.

Wykopy pod fundamenty

Sprawdzeniu podlega lokalizacja wykopów, ich wymiary oraz ewentualne zabezpieczenie ścianek przed osypywaniem się ziemi. Wykopy powinny być tak wykonane aby zapewnione było w nich ustawienie fundamentów, zgodnie z lokalizacją i rzędnymi posadowienia określonymi w Dokumentacji Projektowej. 6.3.2.

Fundamenty

Program badań powinien obejmować sprawdzenie kształtu i wymiarów, wyglądu zewnętrznego oraz wytrzymałości. Parametry te powinny być zgodne z wymaganiami zawartymi w Dokumentacji Projektowej oraz wymaganiami PN-80/B-03322 i PN-73/B-06281. Ponadto należy sprawdzić usytuowanie fundamentów w planie i rzędne posadowienia. Po zasypaniu fundamentów, należy sprawdzić stopień zagęszczenia gruntu, który powinien wynosić co najmniej 0,85 wg. BN-8932-01. 6.3.3.

Słupy żelbetowe

Słupy po zmontowaniu i ustawieniu w pozycji pracy podlegają sprawdzeniu w zakresie: - lokalizacji, - kompletności wyposażenia i prawidłowości montażu, - dokładności ustawienia słupów w pionie i kierunku, - stanu antykorozyjnych powłok ochronnych konstrukcji stalowych i osprzętu,

6.3.4.

zgodności posadowienia z Dokumentacją Projektową Zawieszenie przewodów

Podczas montażu przewodów należy sprawdzić jakość połączeń zamontowanych konstrukcji stalowych i osprzętu oraz przeprowadzić kontrolę wartości naprężeń zawieszanych przewodów. Przewody nie powinny być zawieszone niżej niż podane w Dokumentacji Projektowej i PN-E-051001:1998. 6.4.

Dodatkowa ochrona przeciwporażeniowa

Po wykonaniu uziomów należy wykonać pomiary ich rezystancji. Otrzymane wyniki nie powinny być gorsze od wartości podanych w dokumentacji projektowej. Po wykonaniu instalacji oświetleniowej należy pomierzyć impedancje pętli zwarciowych dla stwierdzenia skuteczności ochrony. Wszystkie wyniki pomiarów należy zamieścić w protokole pomiarowym ochrony przeciwporażeniowej.

7.

Obmiar robót

7.1.

Ogólne zasady obmiaru robót

Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt 7 7.2

Jednostka obmiarowa

Jednostkami obmiarowymi dla elektroenergetycznej linii napowietrznej niskiego napięcia są: - dla linii na słupach żelbetowych z przewodami AL. - metr, - dla obwodu oświetleniowego z oprawami - metr, - demontaż linii napowietrznej rozdzielczej - metr, - demontaż linii napowietrznej oświetleniowej - metr 8.

Odbiór robót

8.1.

Ogólne zasady odbioru robót

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt. 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z ST, Dokumentacją Projektową i poleceniami Inżyniera, jeżeli wszystkie badania i pomiary wg punktu 6 dały wynik pozytywny 8.2. Dokumenty do odbioru końcowego robót Przy przekazywaniu do eksploatacji przebudowy linii Wykonawca zobowiązany jest dostarczyć Zamawiającemu następujące dokumenty: - aktualną powykonawczą dokumentację projektową, - geodezyjną dokumentację powykonawczą, - protokoły z dokonanych pomiarów skuteczności zastosowanej ochrony przeciwporażeniowej, - protokół odbioru Robót.

9.

Podstawa płatności

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie)

Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej

10.

Przepisy związane

10.1

Normy

1

PN-75/E-05100

- Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa.

2

PN-E-05100-1:1998

- Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie prądu przemiennego z przewodami roboczymi gołymi.

3

PN-93/E-045000

- Elektroenergetyczne stalowe konstrukcje wsporcze. Powłoki ochronne cynkowe zanurzeniowe.

4

PN-IEC99-4:1993

- Ograniczniki przepięć. Beziskiernikowe zaworowe ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego.

5

PN-91/E-06400.01

- Osprzęt linii napowietrznych i stacji. Postanowienia ogólne. odbiorczych.

6

ZN-96 MP-13-K12208.01 - Przewody gołe AL do linii napowietrznych.

7

PN-76/H-92325

- Bednarka stalowa bez pokrycia lub ocynkowana.

8

PN-75/H-93200

- Walcówka i pręty stalowe okrągłe walcowane na gorąco.

9

PN-87/B-03265

- Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Żelbetowe i sprężone konstrukcje wsporcze. Obliczenia statyczne i projektowanie.

10

PN-80/B-03322

- Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Fundamenty konstrukcji wsporczych. Obliczenia statyczne i projektowanie.

11 12

PN-85/B-01805 PN-91/B-01813

- Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Zasady ogólne - Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje betonowe i żelbetowe. Zabezpieczenia powierzchniowe. Zasady doboru.

10.2.

Inne dokumenty - USTAWA – Prawo Energetyczne. Dz. Ustaw nr 54, poz.348 z dnia 10.11.2000r wraz z późniejszymi zmianami. - Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. Dz. Ustaw nr 80, poz. 912 z dnia 17.09.1999r. - Albumy napowietrznych linii elektroenergetycznych niskiego napięcia z przewodami gołymi i izolowanymi opracowane „Elprojekt”- Poznań.

D.01.03.02 BUDOWA I PRZEBUDOWA KABLOWYCH LINIIELEKTROENERGETYCZNYCH

Wstęp 1.1.

Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST)

Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z przebudową linii elektroenergetycznych kablowych niskiego i średniego napięcia kolidujących z robotami przy budowie ulicy Gwiazdzistej w Warszawie

Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.2.

Zakres robót objętych ST

Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji mają zastosowanie przy wykonaniu przebudowy linii elektroenergetycznych kablowych niskiego i średniego napięcia zgodnie z lokalizacją wg Dokumentacji Projektowej. 1.3.

Określenia podstawowe

1.3.1. Linia kablowa - kabel wielożyłowy lub wiązka kabli jednożyłowych w układzie wielofazowym albo kilka kabli jedno lub wielożyłowych połączonych równolegle łącznie z osprzętem, ułożone na wspólnej trasie i łączące zaciski tych samych dwóch urządzeń elektrycznych jedno lub wielofazowych. 1.3.2. Trasa kablowa - pas terenu w którym ułożone są jedna lub więcej linii kablowych. 1.3.3. Napięcie znamionowe linii - napięcie międzyprzewodowe na które linia kablowa została zbudowana. 1.3.4. Osprzęt linii kablowej - zbiór elementów przeznaczonych do łączenia, rozgałęzienia lub zakończenia kabli. 1.3.5. Osłona kabla - konstrukcja przeznaczona do ochrony kabla przed uszkodzeniami mechanicznymi, chemicznymi i działaniem łuku elektrycznego. 1.3.6. Przykrycie - osłona ułożona nad kablem w celu ochrony przed mechanicznym uszkodzeniem od góry. 1.3.7. Skrzyżowanie - takie miejsce na trasie linii kablowej, w którym jakakolwiek część rzutu poziomego linii kablowej, przecina lub pokrywa jakąkolwiek część rzutu poziomego innej linii kablowej lub innego urządzenia podziemnego. 1.3.8. Zbliżenie - takie miejsce na trasie linii kablowej, w którym odległość między linią kablową a urządzeniem podziemnym lub drogą komunikacyjną jest mniejsza niż odległość dopuszczalna dla danych warunków układania w którym nie występuje skrzyżowanie.

1.3.9. Przepust kablowy - konstrukcja o przekroju najczęściej okrągłym przeznaczona do ochrony kabla przed uszkodzeniami mechanicznymi, chemicznymi i działaniem łuku elektrycznego. 1.3.10. Dodatkowa ochrona przeciwporażeniowa - ochrona części przewodzących, dostępnych w wypadku pojawienia się na nich napięcia w warunkach zakłóceniowych. 1.4.

Ogólne wymagania dotyczące robót

Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M-00.00.00. “Wymagania ogólne” pkt 1.5. 2. 2.1.

Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów

Ogólne wymagania dotyczące materiałów podano w ST D-M.00.00.00 “Wymagania ogólne”pkt 2. 2.2.

Kable elektroenergetyczne

Przy przebudowie istniejących linii kablowych należy stosować kable uzgodnione z Zakładem Energetycznym oraz zgodne z Dokumentacją Projektową. Dla napięcia znamionowego do 1 kV należy używać kabli o izolacji i powłoce polwinitowej z żyłami aluminiowymi lub miedzianymi wg PN-93/E-90401. Dla napięcia znamionowego 1 kV ÷ 20 kV należy używać kabli o izolacji z polietylenu usieciowanego z żyłami aluminiowymi wg PN-E-90410:1994. 2.3.

Osprzęt kablowy

Osprzęt kablowy powinien być dostosowany do typu kabla, jego napięcia znamionowego, przekroju, liczby żył oraz warunków występujących w miejscach ich zainstalowania. Mufy kablowe powinny być zgodne z wymaganiami PN-90/E-06401.03. Głowice kablowe powinny być zgodne z wymaganiami PN-90/E-06401.06. 2.4.

Piasek

Piasek do układania kabli w gruncie powinien być drobnoziarnisty, sypki i małospoisty. 2.5.

Folia ostrzegawcza

Folie ostrzegawcze należy stosować w celu ostrzeżenia przed znajdującymi się poniżej kablami. Należy używać folii w następujących kolorach: - dla napięcia znamionowego do 1 kV – niebieską, - dla napięcia znamionowego 1 kV ÷ 20 kV – czerwoną. 2.6.

Rury na przepusty kablowe

Przepusty kablowe powinny być wykonane z materiałów trudnopalnych, wytrzymałych mechanicznie, chemicznie i odpornych na działanie łuku elektrycznego. Rury na przepusty powinny być dostatecznie wytrzymałe na działanie sił ściskających, z jakimi należy się liczyć w miejscu ich ułożenia. Wnętrza ścianek powinny być gładkie lub powleczone warstwą wygładzającą ich powierzchnię dla ułatwienia przesuwania się kabli. Na przepusty kablowe należy stosować rury z tworzyw sztucznych zgodne z wymaganiami normy PN-EN-50086-24:2002

2.8.

Odbiór materiałów na budowie

Materiały na budowę należy dostarczać łącznie ze świadectwami jakości, kartami gwarancyjnymi i protokołami odbioru technicznego. Dostarczone na miejsce budowy materiały należy sprawdzić pod względem kompletności i zgodności z danymi producenta. W razie stwierdzenia wad lub wystąpienia wątpliwości co do jakości materiałów, należy przed ich wbudowaniem poddać je badaniom określonym przez Inżyniera. 2.9.

Składowanie materiałów na budowie

Materiały takie jak: mufy, głowice kablowe, folia, powinny być przechowywane jedynie w pomieszczeniach zamkniętych i suchych. Rury i złącza kablowe mogą być składowane na placu budowy w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne. Kable powinny być składowane na bębnach. Bębny z kablami należy umieszczać na utwardzonym podłożu placu budowy. Piasek na placu budowy należy składować w pryzmach. 3. 3.1.

Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00. “Wymagania ogólne” pkt 3. 3.2.

Sprzęt do wykonania robót

Wykonawca przystępujący do przebudowy kablowych linii elektroenergetycznych powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - spawarki transformatorowej, - zagęszczarki wibracyjnej spalinowej, - ręcznego zestawu świdrów do wiercenia poziomego otworów do 15 cm, - wciągarki mechanicznej z napędem elektrycznym 5 - 10 t, - zespołu prądotwórczego trójfazowego, przewoźnego 20 kVA. 4. 4.1.

Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu

Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00 “Wymagania ogólne” pkt 4. 4.2. Transport materiałów Wykonawca przystępujący do przebudowy kablowych linii elektroenergetycznych powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu: - samochodu skrzyniowego, - samochodu dostawczego, - samochodu samowyładowczego, - przyczepy do przewożenia kabli. Przewożone materiały powinny być układane i zabezpieczone przed ich przemieszczaniem się zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez wytwórcę dla poszczególnych elementów. 5. Wykonanie robót

5.1 Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M.00.00.00. “Wymagania ogólne” pkt 5. 5.2.

Trasy linii kablowych

Trasy linii kablowych powinny być zgodne z Dokumentacją Geodezyjną zatwierdzoną przez właściwe, co do rejonizacji, Zespoły Uzgadniania Dokumentacji Projektowej. Tyczenie tras linii kablowych powinien wykonywać geodeta posiadający odpowiednie uprawnienia. 5.3.Wykonanie rowów kablowych Rowy kablowe należy wykonywać ręcznie ze względu na istniejące uzbrojenie. Ich szerokość powinna wynosić nie mniej niż 0,4 m, a minimalna głębokość powinna wynosić nie mniej niż: - 0,8 m dla kabli o napięciu znamionowym do 1 kV, - 0,9 m dla kabli o napięciu znamionowym powyżej 1 kV - 1,0 m dla kabli o napięciu znamionowym do 20 kV na terenach użytków rolnych. Wykopy pod rury ochronne kabli powinny spełniać wymagania : - głębokość rowu na skrzyżowaniu z projektowaną drogą, powinna wynosić co najmniej 1,2m, Należy zwrócić uwagę aby nie była naruszona naturalna struktura gruntu dna wykopu, a wykop był zgodny z PN-B-06050:1999. 5.4.Układanie kabli Kable należy układać zgodnie z PN-76/E-05125 i Dokumentacją Projektową. 5.4.1. Układanie kabla w rowie kablowym Kable należy układać na dnie rowów kablowych, jeżeli grunt jest piaszczysty lub na warstwie z piasku grubości minimum 10cm. Ułożone kable należy przykryć warstwą piasku grubości 10 cm a następnie warstwą rodzimego gruntu o grubości co najmniej 15 cm, a następnie przykryć folią z tworzywa sztucznego. Odległość folii od kabla powinna wynosić co najmniej 25 cm. Każdą 20 cm warstwę gruntu należy zagęszczać ubijając ją zagęszczarką wibracyjną. 5.4.2. Temperatura otoczenia i kabla Temperatura otoczenia i kabla w izolacji z tworzyw sztucznych przy układaniu nie powinna być niższa niż 00C. Kabli podczas układania nie należy sztucznie podgrzewać. 5.4.3. Zginanie kabli Przy układaniu kable można zginać tylko w przypadkach koniecznych, przy czym promień gięcia powinien być możliwie duży i nie mniejszy niż: - 12-krotna zewnętrzna średnica kabla w izolacji polwinitowej i napięciu znamionowym 0,6/1kV, - 15-krotna zewnętrzna średnica kabla w izolacji z polietylenu usieciowanego polwinitowej i napięciu znamionowym 11,6/20kV. 5.4.4. Układanie kabli w rurach ochronnych W jednej rurze może być ułożony tylko jeden kabel lub jedna wielofazowa wiązka kabli jednożyłowych.

Średnica wewnętrzna rury ochronnej nie powinna być mniejsza niż: - 1,5-krotna zewnętrzna średnica kabla, w przypadku układania kabli wielożyłowych, - 3,5-krotna zewnętrzna średnica kabla w przypadku układania trójfazowej wiązki trzech lub czterech kabli jednożyłowych. Wykonawca powinien zadbać, aby kable w miejscach wprowadzania i wyprowadzania z rur ochronnych nie opierały się o krawędzie otworów. Wprowadzenia i wyprowadzenia kabli z rur ochronnych powinny być uszczelnione materiałami włóknistymi, na przykład sznurem konopnym lub pianką uszczelniającą. 5.4.5. Zapasy kabli Kable w rowie powinny być ułożone w jednej warstwie, faliście z zapasem 1÷3 % długości rowu, wystarczającym do skompensowania możliwych przesunięć gruntu. Przy mufach zaleca się pozostawienie, z obu ich stronach, następujące zapasy kabli: - 1 m - dla kabli o napięciu znamionowym do 1 kV, - 4 m - dla kabli o napięciu znamionowym 15 kV i 20 kV, - w przypadku wciągania kabli do przepustów pod drogami, zapas kabla powinien wynosić połowę podanych wyżej wartości z dodaniem 2 m. 5.4.6. Oznaczenie linii kablowych Kable ułożone w ziemi powinny być zaopatrzone na całej długości w trwałe oznaczniki. Oznaczniki powinny być rozmieszczone w odstępach nie większych niż 10 m oraz przy mufach i w miejscach charakterystycznych. Na oznaczniku należy umieścić trwałe napisy zawierające co najmniej: - symbol i numer ewidencyjny kabla, - typ kabla i napięcie znamionowe, - znak użytkownika, - rok ułożenia kabla. - Pełna nazwa właściciela kabla 5.4.7. Oznaczenie trasy Trasa kabli ułożonych w ziemi powinna być na całej długości i szerokości oznaczona folią z tworzywa sztucznego. Folia powinna mieć grubość co najmniej 0.5mm. Szerokość folii powinna być taka, aby przykrywała ułożone kable, lecz nie mniejsza niż 20cm. Krawędzie pasa folii powinny sięgać co najmniej do zewnętrznych krawędzi skrajnych kabli, a w przypadku, gdy szerokość rowu kablowego jest większa niż szerokość trasy ułożonych kabli, krawędzie pasa folii powinny wystawać poza krawędzie skrajnych kabli równomiernie po obu stronach. 5.4.8. Odległości między kablami Kable należy układać w sposób zapewniający utrzymanie minimalnych odległości pomiędzy kablami i innymi urządzeniami podziemnymi zgodnie z PN-E-05125. 5.5. Budowa przepustów pod drogami Na przepusty należy używać rur z tworzyw sztucznych o średnicach 110mm i 160mm w zależności od rodzaju kabla i długości przepustu zgodnie z Dokumentacją Projektową. Rury ochronne w jednym wykopie powinny być ułożone w jednej warstwie obok siebie. Po ułożeniu rur, ich końce należy uszczelnić pakułami w celu zabezpieczenia przed dostaniem się wilgoci oraz zamuleniem.

Pod istniejącymi drogami zaleca się układanie przepustów kablowych metodą przewiertu poziomego. Dla wykonania przepustu metodą przewiertu poziomego należy: - Wykonać komorę roboczą dla maszyny przewiertowej. Głębokość komory uzależniona jest od głębokości ułożenia rur, natomiast szerokość i długość komory zależna jest od typu zastosowanego urządzenia przewiertowego. - Ustawić na dnie komory roboczej urządzenie przewiertowe w sposób określony przez wytyczne montażu konkretnego urządzenia - Wykonać komorę roboczą w miejscu zakończenia przewiertu. Po zakończeniu przewiertu i zdemontowaniu urządzenia przewiertowego, obie komory robocze należy zasypać. 5.6. Łączenie kabli Połączenia kabli należy wykonywać zgodnie z PN-E-06401/02 przy użyciu muf dostosowanych do typu kabla, jego napięcia znamionowego, przekroju i liczby żył. W przypadku wiązek kabli składających się z kabli jednożyłowych, zaleca się przesunięcie muf względem siebie o odległość równą długości mufy z dodaniem 1 m. W miejscu montażu mufy w przestrzeni otwartej, zaleca się ustawienie nad wykopem, namiotu bez względu na pogodę. Montaż muf może wykonywać tylko osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje. Wszelkie dodatkowe mufy powinny być uzgodnione z Inżynierem. 5.7. Zakończenia kabli Kable powinny być zakańczane i zabezpieczane przy odłącznikach, wyłącznikach i innych urządzeniach elektrycznych, za pomocą głowic kablowych lub zacisków zabezpieczających zgodnie z PN-E-06401.02. Wszystkie końcówki żył kabli, narażone na działanie czynników atmosferycznych, powinny być pokryte warstwą smaru zabezpieczającego przed ich utlenianiem. Fazy kabli o napięciu znamionowym powyżej 1 kV powinny być wyraźnie oznaczone. 5.8. Demontaż kabli 5.8.1

Ogólne wymagania

Demontaż kolizyjnych odcinków linii kablowych należy wykonywać zgodnie z Dokumentacją Projektową. Wykonawca ma obowiązek wykonania demontażu linii w taki sposób, aby elementy urządzeń demontowanych nie zostały zniszczone i znajdowały się w stanie poprzedzającym ich demontaż. W przypadku niemożności zdemontowania elementów urządzeń bez ich uszkodzenia, Wykonawca powinien powiadomić o tym Inżyniera i uzyskać od niego zgodę na ich uszkodzenie lub zniszczenie. W szczególnych przypadkach, Wykonawca może pozostawić elementy konstrukcji bez ich demontażu o ile uzyska na to zgodę Inżyniera. Wszelkie wykopy związane z demontażem kabli powinny być zasypane gruntem zagęszczanym warstwami co 20 cm i wyrównane do poziomu istniejącego terenu. Wykonawca zobowiązany jest do nieodpłatnego przekazania, wszystkich materiałów pochodzących z demontażu, właścicielowi do wskazanego przez niego miejsca. Prace związane z przebudową lub demontażem linii kablowych wymagają wyłączenia ich spod napięcia.

Wykonawca przebudowy linii powinien zgłosić Rejonowi Energetycznemu (jeśli nie załatwiono tego inaczej w protokole przekazania:) wniosek z wyprzedzeniem co najmniej 15 dniowym wyłączenia energii elektrycznej, w celu umożliwienia uzgodnienia z odbiorcami przerw w dostarczaniu energii elektrycznej. Każdorazowe załączenie linii może nastąpić na podstawie pisemnego stwierdzenia braku usterek przez upoważnione osoby Użytkownika i Wykonawcy. Wielokrotne załączanie napięcia nie zwalnia z dokonania formalnego odbioru po zakończeniu całości robót. W czasie demontażu poszczególnych elementów istniejących linii należy zwracać szczególną uwagę na bezpieczeństwo pracy prowadzonej na wysokości, na przykład przy demontażu kabli ze słupów z uwagi na ewentualny zły stan słupów lub przypadkową obecność napięcia. Po zakończeniu prac należy usunąć z ziemi wszystkie zbędne elementy. 5.8.2. Kolejność prac związanych z demontażem linii kablowych - odłączenie zasilania linii kablowych niskiego napięcia. - wykonanie przekopów kontrolnych w celu lokalizacji istniejących kabli do demontażu. - odkopanie istniejących kabli. - demontaż istniejących kabli z rowów kablowych. - zasypanie rowów kablowych po zdemontowaniu kabli. - porządkowanie terenu z materiałów pozostałych po demontażu.

6.

Kontrola jakości robót

6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M.00.00.00. “Wymagania ogólne” pkt 6. 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót, Wykonawca powinien przekazać Inżynierowi wszystkie świadectwa jakości i atesty stosowanych materiałów. Materiały bez tych dokumentów nie mogą być wbudowane. 6.3. Badania w czasie wykonywania robót 6.3.1. Rowy pod kable Po wykonaniu rowów pod kable, należy sprawdzić zgodność ich tras z Dokumentacją Projektową, jak również ich wymiary: szerokość i głębokość. Wymiary poprzeczne rowu powinny być wykonane z tolerancją ±5 cm, W przypadku wykonywania rowów głębokich, należy sprawdzić zabezpieczenie ścianek przed osypywaniem się ziemi, Odchyłka trasy rowu od wytyczenia geodezyjnego nie powinna przekraczać 0,2 m. 6.3.2. Układanie kabli Podczas układania kabli i po zakończeniu robót kablowych należy przeprowadzić następujące pomiary: - głębokość zakopania kabla, - grubość podsypki kablowej nad i pod kablem, - odległość folii ochronnej od kabla, - stopień zagęszczenia gruntu nad kablem i rozplantowanie nadmiaru gruntu.

Wszystkie pomiary należy wykonywać co 10 m budowanej linii kablowej, a uzyskane wyniki mogą być uznane za dobre, jeżeli odbiegają od założonych w Dokumentacji nie więcej niż o 10%. 6.3.3. Sprawdzenie ciągłości żył Sprawdzenie ciągłości żył roboczych i powrotnych oraz zgodności faz należy wykonywać przy użyciu przyrządów o napięciu nie przekraczającym 24 V. Wynik sprawdzenia należy uznać za dodatni, jeżeli poszczególne żyły nie mają przerw oraz jeżeli poszczególne fazy na obu końcach linii są oznaczone identyczne. 6.3.4. Pomiar rezystancji izolacji Pomiar rezystancji izolacji należy wykonać za pomocą megaomomierza o napięciu nie mniejszym niż 2,5 kV, dokonując odczytu po czasie niezbędnym do ustalenia się mierzonej wartości. Rezystancja izolacji dla kabli elektroenergetycznych o izolacji z tworzyw sztucznych powinna być nie mniejsza niż 50 MΏ/km 6.3.5. Próba napięciowa izolacji Próbie napięciowej izolacji powinny zostać poddane linie kablowe o napięciu znamionowym powyżej 1 kV. Próbę napięciową należy wykonać prądem stałym. Prąd upływowy należy mierzyć oddzielnie dla każdej żyły. Wynik próby napięciowej należy uznać za dodatni, jeżeli: - izolacja każdej żyły wytrzyma bez przeskoku, i bez objawów przebicia, napięcie probiercze o wartości równej 0,75 napięcia probierczego kabla w izolacji z tworzyw sztucznych do 1kV przez 20min. i do 20kV przez 10min, - wartość prądu upływu dla poszczególnych żył nie przekroczy 300 µA/km i nie wzrasta w czasie ostatnich 4 minut badania, w liniach o długości nie przekraczającej 300m dopuszcza się wartość prądu upływu 100µA. 6.4. Badania po wykonaniu robót W przypadku zadawalających wyników pomiarów i badań wykonanych przed i w czasie wykonywania robót, na wniosek Wykonawcy Inżynier może wyrazić zgodę na niewykonywanie badań po wykonaniu robót. 7. 7.1.

Obmiar robót Ogólne zasady obmiaru robót

Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M.00.00.00. “Wymagania ogólne” pkt 7. 7.2.

Jednostka obmiarowa

Jednostkami obmiarowymi budowanej lub przebudowywanej linii kablowej są: - linia kablowa średniego napięcia - metr, - linia kablowa niskiego napięcia - metr, - demontaż linii kablowej niskiego napięcia - metr, 8. 8.1.

Odbiór robót Ogólne zasady odbioru robót

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00. “Wymagania ogólne” pkt. 8.

Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z ST, Dokumentacją Projektową i poleceniami Inżyniera, jeżeli wszystkie badania i pomiary wg punktu 6 dały wynik pozytywny. 9.

Podstawa płatności

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej.

10. Przepisy związane 10.1.

Normy

1.

PN-76/E-05125

- Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa.

2.

PN-90/E-06401.02

- Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe - Osprzęt do kabli o napięciu znamionowym nie przekraczającym 30 kV Połączenia i zakończenia żył.

3.

PN-90/E-06401.03

- Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe - Osprzęt do kabli o napięciu znamionowym nie przekraczającym 30 kV Mufy przelotowe na napięcie nie przekraczające 0,6/1 kV.

4.

PN-90/E-06401.06

- Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe - Osprzęt do kabli o napięciu znamionowym nie przekraczającym 30 kV Głowice napowietrzne na napięcie powyżej 0,6/1 kV.

5.

PN-93/E-90401

- Kable elektroenergetycznei sygnalizacyjne o izolacjii powłoce polwinitowej na napięcie znamionowe nie przekraczające 6/6kV. Kable elektroenergetyczne na napięcie znamionowe 0,6/1kV.

6.

PN-E-90410:1994

- Kable elektroenergetyczne o izolacji z politylenu usieciowanego na napięcie znamio-nowe od 3,6/6kV do 18/30kV. Ogólne wymagania i badania.

7.

PN-EN 50086-2-4:2002 - Systemy rur instalacyjnych do prowadzenia przewodów. Część 2-4: Wymagania szczegółowe dla systemów rur instalacyjnych układanych w ziemi.

8.

PN-IEC 60364-5-537:

- Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Aparatura rozdzielcza i sterownicza.

9.

PN-E-04700:1998

10.2.

- Urzadzenia i układy elektryczne w obiektach elektroenergetycznych. Wytyczne przeprowadzania pomontażowych badań odbiorczych.

Inne dokumenty - USTAWA – Prawo Energetyczne. Dz. Ustaw nr 54, poz.348 z dnia 10.11.2000r wraz z późniejszymi zmianami - Zasady ochrony od przepięć i koordynacja izolacji sieci elektroenergetycznych ustanowione w 2001r przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. - Rozporządzenie Ministra Gospodarkiw sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. Dz. Ustaw nr 80, poz. 912 z dnia 17.09.1999r. - Wytyczne technologii budowy linii kablowych nn oraz dobór osprzętu. Opracowanie: COBR “Elektromontaż”. Maj 1996r. - Wytyczne technologii budowy linii kablowych SN. Opracowanie: COBR “Elektromontaż”. Maj 1996r.

Jednostka projektowania:

ema

Spółka z o.o.

03 243 Warszawa ul. Hieronima 4 tel.499 65 88 , fax. 811 80 07

Nazwa obiektu:

Przebudowa ulicy Gwiaździstej na odc. Armii Krajowej - pętla autobusowa Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa Urząd Dzielnicy Bielany Ul. Przybyszewskiego 70/72 Branża:

Faza: OŚWIETLENIE

PBW

Nazwa opracowania: SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Zespół projektowy: Stanowisko: Imię i Nazwisko

Opracował:

Jarosław Dobosz

Nr upr.

-

Warszawa, listopad 2008

Podpis

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

D - 07.07.01 OŚWIETLENIE ULIC

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT 4. TRANSPORT 5. WYKONANIE ROBÓT 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 7. OBMIAR ROBÓT 8. ODBIÓR ROBÓT 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 10. PRZEPISY ZWIĄZANE

2

1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej SST są wymagania szczegółowe dotyczące wykonania i odbioru oświetlenia drogowego przy przebudowie ulicy Gwiaździstej w Warszawie 1.2. Zakres stosowania SST

Specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres Robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej SST dotyczą zasad prowadzenia Robót obejmujących wszystkie czynności mające na celu wykonanie i podłączenie instalacji oświetleniowej pod napięcie. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Słup oświetleniowy - konstrukcja wsporcza osadzona bezpośrednio w gruncie, służąca do zamocowania oprawy oświetleniowej na wysokości nie większej niż 12 m. 1.4.2. Wysięgnik - element rurowy łączący słup oświetleniowy z oprawą. 1.4.3. Oprawa oświetleniowa - urządzenie służące do rozdziału, filtracji i przekształcania strumienia świetlnego wysyłanego przez źródło światła zawierające wszystkie niezbędne detale do przymocowania i połączenia z instalacją elektryczną. 1.4.4. Kabel - przewód wielożyłowy izolowany, przystosowany do przewodzenia prądu elektrycznego, mogący pracować nad i pod ziemią 1.4.5. Linia kablowa - kabel wielożyłowy lub wiązka kabli łącznie z osprzętem, ułożone na wspólnej trasie i łączące zaciski tych samych dwóch urządzeń elektrycznych jedno lub wielofazowych. 1.4.6. Fundament - konstrukcja żelbetowa zagłębiona w ziemi, służąca do utrzymania masztu lub szafy oświetleniowej w pozycji pracy. 1.4.7. Szafa oświetleniowa – rozdzielnia, urządzenie rozdzielczo-sterownicze bezpośrednio zasilające instalacje oświetleniowe 1.4.8.

Dodatkowa ochrona przeciwporażeniowa - ochrona części przewodzących, dostępnych w wypadku pojawienia się na nich napięcia w warunkach zakłóceniowych.

1.4.9. Napięcie znamionowe linii - napięcie międzyprzewodowe na które linia kablowa została zbudowana. 1.4.10. Przepust kablowy - konstrukcja o przekroju najczęściej okrągłym przeznaczona do ochrony kabla przed uszkodzeniami mechanicznymi, chemicznymi i działaniem łuku elektrycznego. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące wykonania Robót podano w SST D-00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 1.5.

3

2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w OST D-00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 2. 2.2. Materiały budowlane 2.2.1. Piasek Piasek do układania kabli w ziemi i wykonania ustojów pod słupy oświetleniowe powinien spełniać wymagania BN--87/6774-04. 2.2.2. Folia Folię stosować do ochrony kabli przed uszkodzeniami mechanicznymi. Należy używać folii kalendrowej z uplastycznionego PCW koloru niebieskiego o grub. 0,40,6 mm, gat. I. Folia powinna spełniać wymagania BN-68/6353-03. 2.2.4. Fundamenty prefabrykowane Pod słupy oświetleniowe zaleca się stosowanie fundamentów prefabrykowanych. Prefabrykaty powinny być wykonane wg Dokumentacji Projektowej uwzględniającej parametry wytrzymałościowe i warunki, w jakich będą pracowały. Ogólne wymagania dotyczące fundamentów określone są w PN-80/B-03322. Składowanie prefabrykatów powinno odbywać się na wyrównanym, utwardzonym i odwodnionym podłożu na przekładkach z drewna sosnowego. 2.2.5. Przepusty kablowe Przepusty kablowe powinny być wykonane z materiałów niepalnych, z tworzyw sztucznych lub stali, wytrzymałych mechanicznie, chemicznie i odpornych na działanie łuku elektrycznego. Rury używane na przepusty powinny być dostatecznie wytrzymałe na ściskanie, z jakim należy się w miejscu ich ułożenia. Wnętrza ścianek powinny być gładkie lub powleczone warstwą wygładzającą ich powierzchnię dla ułatwienia przesuwania się kabli. Stosowane na przepusty kablowe rury powinny odpowiadać wymaganiom normy PN-80/C89205. Rury na przepusty kablowe należy przechowywać na utwardzonym placu, w nie nasłonecznionych miejscach zabezpieczonych przed ich uszkodzeniem. 2.2.6. Kable Kable używane do oświetlenia dróg powinny spełniać wymagania PN-74/E-90301. Stosować kable o napięciu znamionowym 0,6/1 kV o żyłach w izolacji polwinitowej. Dla zasilania latarń stosować kabel YKY 5x25 mm2 zgodnie z dokumentacją projektową. Nie stosować kabli o przekroju większym niż 50 mm2. Bębny z kablami przechowywać w miejscach pokrytych dachem, zabezpieczonych przed opadami atmosferycznymi i działaniem promieni słonecznych.

2.2.7. Oprawy oświetleniowe i źródła światła Dla oświetlenia drogowego należy stosować źródła światła i oprawy spełniające wymagania PN-83/E-06305 i podanych w dokumentacji projektowej. Ze względu na wysoką skuteczność świetlną, trwałość i stałość strumienia świetlnego w czasie oraz oddawanie barw, zaleca się stosowanie wysokoprężnych lamp sodowych, które emitują strumień świetlny o minimalnej wartości 100 lm/W.

4

Oprawy powinny charakteryzować się szerokim ograniczonym rozsyłem światła. Ze względów eksploatacyjnych stosować należy oprawy o konstrukcji zamkniętej, klasy ochronności I, stopniu zabezpieczenia przed wpływami zewnętrznymi komory lampowej IP54 wg PN-E-08106 i stopniu ochrony układu optycznego IP-67 wg PN-E-08106. Napięcie zasilania opraw 230V/50Hz Elementy oprawy takie jak układ optyczny i korpus powinny być wykonane z materiałów nierdzewnych. Oprawy powinny być przechowywane w pomieszczeniach o temperaturze nie niższej niż 5oC i wilgotności względnej powietrza nie przekraczającej 80% i w opakowaniach zgodnych z PN86/O-79100. Większa część opraw powinna być wyposażona w moduły redukcji mocy. Oprawy z redukcją oznaczone są w dokumentacji 2.2.8. Słupy oświetleniowe Dla oświetlenia ulicy należy stosować typowe stalowe słupy stalowe cynkowane o wys. 9 m wykonane z profili stożkowych zbieżnych od podstawy ku górze, o przekroju kołowym. Dla oświetlenia miejsc parkingowych należy stosować podobne słupy lecz o wysokości 4m. W dolnej części powinny posiadać płyty podstawy służące do ich mocowania, za pomocą śrub kotwiących do fundamentów. Połączenie trzonu słupa z płytą podstawy powinno być wykonane poprzez spawanie. Pod wiaduktami trasy AK przewiduje się oświetlenie ulicy i miejsc parkingowych oprawami sodowymi z płaską szybą, zamocowanymi bezpośrednio na słupach o wysokości 4m w odstępach ok. 15m. Słupy powinny przenieść obciążenia wynikające z zawieszenia opraw i wysięgników oraz parcia wiatru dla II i III strefy wiatrowej zgodnie z PN-75/E-05100. W dolnej części słupy powinny posiadać wnękę zamykaną drzwiczkami. Drzwiczki powinny zapewnić ochronę wnęki w stopniu IP43 zgodnie z PN-E-08106.

Wnęka powinna być przystosowana do zainstalowania typowych tabliczek bezpiecznikowozaciskowych posiadających podstawy bezpiecznikowe 25A/6A (w ilości zależnej od ilości zainstalowanych opraw jedna lub dwie) i pięć zacisków do podłączenia dwóch żył kabla o przekroju do 25 mm2. Składowanie słupów na Placu Budowy, powinno być na wyrównanym podłożu w pozycji poziomej z zastosowaniem przekładek z drewna miękkiego. 2.2.9. Wysięgniki Wysięgniki powinny być wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i SST. Wysięgniki należy wykonywać z rur stalowych. Grubość Ścianki rury nie powinna przekraczać 8 mm. Ramiona lub ramię wysięgnika powinno być nachylone pod kątem określonym w projekcie od poziomu a ich wysięg powinien być zawarty od 1.5 do 2.5 m. Wysięgniki powinny być dostosowane do opraw i słupów oświetleniowych używanych do oświetlania dróg. Wysięgniki powinny być zabezpieczone antykorozyjnie tak jak słupy oświetleniowe. Składowanie wysięgników na Placu Budowy w miejscu suchym i zabezpieczonym przed ich uszkodzeniem. 2.2.10. Tabliczka bezpiecznikowo-zaciskowa Tabliczkę bezpiecznikowo-zaciskową należy wykonać zgodnie z dokumentacją projektową i SST. Tabliczka powinna posiadać podstawę bezpiecznikową 25A/6A, oraz pięć zacisków przystosowanych do podłączenia dwóch żył kabla o przekroju do 25 mm2.

5

2.2.11. Szafa oświetleniowa Szafa oświetleniowa powinna spełniać wymagania PN-E-05160/01 oraz BN-82/8872-01 jak również Dokumentacji Projektowej. Szafa oświetleniowa powinna być konstrukcją wolnostojącą montowaną na fundamencie betonowym prefabrykowanym. Obudowa powinna być wykonana z tworzyw termoutwardzalnych z zapewnieniem dogodnego dostępu do wyposażenia. W przypadku gdy w szafie zainstalowany jest pomiar energii, szafa powinna posiadać wydzieloną część układu pomiarowego od części odbiorczej. Sterowanie oświetleniem zegarem astronomicznym nastawianym za pomocą elektronicznego programatora. Powinna charakteryzować się następującymi parametrami: - napięcie zasilania 380/220 V, 50 Hz, - napięcie sterownicze 220 V, 50 Hz, - maksymalny prąd pracy 100 A, - ilość obwodów oświetleniowych nie mniej niż 4, - max przekrój kabli zasilających 120 mm2, - max przekrój kabli odpływowych 50 mm2, - stopień ochrony obudowy IP-43 wg PN-E-08106. 2.2.12. Pręt stalowy Do wykonywania uziomów pionowych należy stosować pręty stalowe miedziowane φ 14 wg. PN75/H-93200. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w OST D-00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 3.2. Sprzęt Wykonawca powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących maszyn i sprzętu, gwarantujących właściwą jakością Robót: - żurawia samochodowego, - samochodu specjalnego liniowego z platformą i balkonem, -wiertnicy na podwoziu samochodowym ze świdrem śr. 70 cm, - zagęszczarki wibracyjno-spalinowej - spawarki transformatorowej do 500 A, 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w OST D-00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 4. 4.2. Transport materiałów Do transportu materiałów należy użyć następujących środków transportowych: - samochodu skrzyniowego, - przyczepy dłużycowej, - samochodu specjalnego liniowego z platformą i balkonem, - samochodu dostawczego,

6

- przyczepy do przewożenia kabli. Na środkach transportu przewożone materiały i elementy powinny być zabezpieczone przed ich przemieszczeniem, układane zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez wytwórców dla poszczególnych elementów. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonywania Robót podano w SST D-00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 5. 5.2. Wykopy pod fundamenty Przed przystąpieniem do wykonywania wykopów Wykonawca ma obowiązek sprawdzenia zgodności rzędnych terenu z danymi w dokumentacji projektowej oraz oceny warunków gruntowych. Metoda wykonywania robót ziemnych powinna być dobrana w zależności od głębokości wykopu, ukształtowania terenu oraz rodzaju gruntu. Pod fundamenty prefabrykowane zaleca się wykonywanie wykopów wąsko-przestrzennych ręcznie. Ich obudowa i zabezpieczenie przed osypywaniem powinno odpowiadać wymaganiom BN-83/8836-02. Wykopy pod słupy oświetleniowe zaleca się wykonywać mechanicznie przy zastosowaniu wiertnicy na podwoziu samochodowym. W obu przypadkach wykopy wykonane powinny być bez naruszania naturalnej struktury dna wykopu i zgodnie z PN-68/B-06050. 5.3. Montaż fundamentów prefabrykowanych. Wykonanie i montaż fundamentów zgodnie z wytycznymi wykonania montażu dla konkretnego fundamentu, zamieszczonymi w dokumentacji projektowej. Fundament prefabrykowany powinien być ustawiany przy pomocy dźwigu na 10 cm warstwie betonu B10 spełniającego wymagania PN-88/B-06250 lub ubitego żwiru spełniającego wymagania BN-66/6774-01. Przed zasypaniem fundamentu należy sprawdzić rzędne posadowienia, stan zabezpieczenia antykorozyjnego ścianek i poziom górnej powierzchni, do której przytwierdzona jest płyta mocująca. Ustawienie fundamentu w planie powinno być wykonane z dokładnością ±10 cm. Wykop należy zasypywać ziemią bez kamieni ubijając ją warstwami co 20 cm. Stopień zagęszczenia gruntu min. 0,95 wg BN-72/8932-01. 5.4. Montaż słupów Słupy ustawiać dźwigiem na uprzednio przygotowane fundamenty. Miejsce posadowienia słupa należy wykonać wg Dokumentacji Projektowej. Odchyłka osi słupa od pionu, po jego ustawieniu, nie może być większa niż 0,001 wysokości słupa. Słup należy ustawiać tak, aby jego wnęka znajdowała się od strony chodnika, a przy jego braku od strony przeciwnej niż nadjeżdżające pojazdy oraz nie powinna być położona niżej niż 20 cm od powierzchni chodnika lub gruntu. Odległość słupów od krawędzi jezdni minimum 0,75 m. 5.5. Montaż wysięgników Wysięgniki należy montować na słupach stojących przy pomocy dźwigu i samochodu z balkonem. Część pionową wysięgnika należy wsunąć do oporu w rurą znajdującą się w górnej części słupa oświetleniowego i po ustawieniu go w pionie należy unieruchomić go śrubami znajdującymi się w nagwintowanych otworach. Zaleca się ustawianie pionu wysięgnika przy obciążeniu go oprawą lub ciężarem równym ciężarowi oprawy.

7

5.6. Montaż opraw Montaż opraw na wysięgnikach należy wykonać przy pomocy samochodu z balkonem. Każdą oprawę przed zamontowaniem należy podłączyć do sieci i sprawdzić jej działanie (sprawdzanie zaświecenia się lampy). Oprawy montować po uprzednim wciągnięciu przewodów zasilających do słupów i wysięgników. Należy stosować przewody pojedyncze o izolacji wzmocnionej z żyłami miedzianymi o przekroju żyły nie mniejszej niż 1.5 mm2. Dla jednej oprawy przewidzieć 3 przewody. Oprawy powinny być mocowane w sposób trwały, aby nie zmieniały swego położenia pod wpływem warunków atmosferycznych i parcia wiatru dla II i III strefy wiatrowej. 5.7. Układanie kabli Kable układać w trasach wytyczonych przez fachowe służby geodezyjne. Wszystkie operacje związane z instalowaniem kabli oświetleniowych w ziemi powinny być wykonane w zakresie i w sposób zapewniający spełnienie wymagań zawartych w normie PN-76/E-05125. Kable powinny być układane w sposób wykluczający ich uszkodzenie przez zginanie, skręcanie, rozciąganie, itp. Wszystkie przeznaczone do budowy linii odcinki kabli typu YKY 5x25 winny posiadać świadectwo kontroli technicznej ich producentów, potwierdzające zgodność budowy i właściwości tych odcinków z wymaganiami normy PN-93/E-900401. Kable podlegają certyfikacji bezpieczeństwa nadane przez BBJ SEP. Świadectwa te lub ich kopie należy dołączyć do powykonawczej dokumentacji linii. Temperatura otoczenia przy układaniu kabli nie powinna być mniejsza niż 0oC. Kable zginać jedynie w przypadkach koniecznych, przy czym promień zgięcia powinien być możliwie duży, jednak nie mniejszy niż 10-krotna średnica zewnętrzna. Bezpośrednio w gruncie kable układać na głębokości 0.5 m z dokładnością ±5 cm na warstwie piasku o grub. 10 cm z przykryciem również 10 cm warstwą piasku. Projektowane kable oświetleniowe na całej długości należy układać w rurach typu AROT-DVK75, a przy skrzyżowaniach z jezdniami, wjazdami, siecią cieplną kable należy chronić rurami typu AROT-SRS 110. Pod drogami przewidziano ułożenie jednej rury rezerwowej. Końce rur przepustów uszczelnić przed wnikaniem wilgoci. Kabel ułożony w ziemi na całej swej długości powinien posiadać oznaczniki identyfikacyjne. W miejscu skrzyżowań kabli z istniejącymi drogami o trwałym podłożu zaleca się wykonanie przepustów kablowych metodą wiercenia poziomego, przewidując po jednym przepuście rezerwowym na każdym skrzyżowaniu. Zaleca się przy latarniach, szafie oświetleniowej pozostawienie 3.5 metrowych zapasów eksploatacyjnych kabla. Po wprowadzeniu kabli do słupów oświetleniowych należy je zaopatrzyć w trwałe oznaczniki zawierające co najmniej: - symbol i numer ewidencyjny linii. - oznaczenie kabla według normy - znak użytkownika kabla. - rok ułożenia kabla - pełna nazwa właściciela kabla Kable należy układać w sposób zapewniający utrzymanie minimalnych odległości pomiędzy kablami i innymi urządzeniami podziemnymi, faliście z zapasem 1÷3 %. 5.8. Wykonanie dodatkowej ochrony przeciwporażeniowej W sieci zasilającej oświetlenie zastosowano ochronę polegającą na samoczynnym wyłączeniu zasilania. Sieć od szaf oświetleniowych do latarń pracuje w układzie TN-S. Do przewodu PE należy podłączyć korpusy słupów i metalowe części opraw oświetleniowych. Dodatkowo przy latarniach krańcowych i przy latarniach, w których przewidziano podziały sieci należy wykonać

8

uziomy szpilkowe z prętów stalowych wg PN-75/H-93200 miedziowanych i bednarki ocynkowanej wg PN-76/H-92325., do których należy podłączyć przewody PE. Wszystkie połączenia spawane lub śrubowe powinny być zabezpieczone antykorozyjnie. Aby zapewnić szybkie wyłączenie ewentualnych zwarć należy na tabliczkach bezpiecznikowych w latarniach zastosować wkładki bezpiecznikowe o maksymalnym prądzie znamionowym 6A. 5.9. Montaż szafy oświetleniowej Lokalizacja szafy oświetleniowej powinna być zgodna z Dokumentacją Projektową. Szafę oświetleniową należy ustawiać na fundamencie zgodnie z wymaganiami Dokumentacji Projektowej i instrukcją montażu opracowaną przez jej producenta. Na przedniej ścianie szafy oświetleniowej należy umieścić tabliczkę z znakiem ostrzegającym „Uwaga urządzenie elektryczne”. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w OST D-00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 6.2.

Wykopy pod fundamenty

Sprawdzeniu podlega lokalizacja, wymiary i zabezpieczenie ścian wykopów. Po zasypaniu fundamentów lub słupów, należy sprawdzić stopień zagęszczenia gruntu, którego wartość minimalna powinna wynosić 0,85 zgodnie z PN-S-02205. Nadmiar gruntu powinien być usunięty. 6.3.

Fundamenty

Należy sprawdzić dokładność ustawienia w planie i rzędne posadowienia. Dopuszczalne tolerancje wynoszą: - Wymiary gabarytowe fundamentu nie mogą różnić się więcej niż ±2 cm od wymiarów projektowych. - Ustawienie fundamentu w planie nie może różnić się więcej niż ±10 cm od wymiarów podanych w projekcie. 6.4.

Słupy oświetleniowe

Jakość użytych materiałów do wykonania słupów, należy sprawdzać na zgodność ze specyfikacją techniczną producenta. Słupy oświetleniowe, po ich montażu podlegają sprawdzeniu pod kątem: - dokładności ustawienia pionowego słupów, - jakości połączeń kabli i przewodów na tabliczce bezpiecznikowo-zaciskowej oraz na zaciskach oprawy, - jakości połączeń śrubowych słupów, masztów, wysięgników i opraw, - stanu antykorozyjnej powłoki ochronnej . 6.5.

Wysięgniki

Ustawienia wysięgników względem oświetlanej jezdni lub stycznej do jej łuku, powinno być wykonane prostopadle z tolerancją ±2°. Sprawdzeniu podlega jakość połączeń wysięgników i opraw i stanu antykorozyjnej powłoki ochronnej

9

6.6.

Linia kablowa

Podczas układania kabli i po zakończeniu robót kablowych należy przeprowadzić następujące pomiary: - głębokość zakopania kabla, - grubość podsypki kablowej nad i pod kablem, - odległość folii ochronnej od kabla, - stopień zagęszczenia gruntu nad kablem i rozplantowanie nadmiaru gruntu. Wszystkie pomiary należy wykonywać co 10 m budowanej linii kablowej, a uzyskane wyniki mogą być uznane za dobre, jeżeli odbiegają od założonych w Dokumentacji nie więcej niż o 10%. 6.7.

Sprawdzenie ciągłości żył kabli

Sprawdzenie ciągłości żył roboczych i powrotnych oraz zgodności faz należy wykonywać przy użyciu przyrządów o napięciu nie przekraczającym 24 V. Wynik sprawdzenia należy uznać za dodatni, jeżeli poszczególne żyły nie mają przerw oraz jeżeli poszczególne fazy na obu końcach linii są oznaczone identyczne. 6.8.

Pomiar rezystancji izolacji

Pomiar rezystancji izolacji należy wykonać za pomocą megaomomierza o napięciu nie mniejszym niż 2,5 kV, dokonując odczytu po czasie niezbędnym do ustalenia się mierzonej wartości. Rezystancja izolacji powinna dla kabli elektroenergetycznych o izolacji z tworzyw sztucznych powinna być nie mniejsza niż 50Mom/km. 6.9.

Szafa oświetleniowa

Przed zamontowaniem należy sprawdzić czy szafa oświetleniowa odpowiada wymaganiom Dokumentacji Projektowej, których spełnienie może być stwierdzone bez użycia narzędzi i bez demontażu podzespołów. Sprawdzeniem należy objąć jakość wykonania i wykończenia, a zwłaszcza: - stan pokryć antykorozyjnych, - ciągłość przewodów ochronnych i ich podłączenie do wszystkich metalowych elementów mogących znaleźć się pod napięciem, - jakość wykonania połączeń w obwodach głównych i pomocniczych, - jakość konstrukcji. Po zamontowaniu szafy na fundamencie należy sprawdzić: - jakość połączeń śrubowych pomiędzy fundamentem a konstrukcją szafy, - jakość połączeń kabli zasilających odpływowych - zgodność schematu szafy ze stanem faktycznym. Schemat taki powinien być zamieszczony na widocznym miejscu wewnątrz szafy. 6.10.

Instalacja przeciwporażeniowa

Samoczynne wyłączenie polega na połączeniu części przewodzących dostępnych z przewodem ochronnym PE i powodującym w warunkach zakłóceniowych szybkie odłączenie zasilania (dla odbiorników stałych do 5 s). Po wykonaniu uziomów ochronnych należy wykonać pomiary ich rezystancji. Otrzymane wyniki nie powinny być gorsze od wartości podanych w dokumentacji projektowej. Po wykonaniu instalacji oświetleniowej należy pomierzyć impedancje pętli zwarciowych dla stwierdzenia skuteczności ochrony. Wszystkie wyniki pomiarów należy zamieścić w protokole pomiarowym ochrony przeciwporażeniowej.

10

6.11.

Pomiar natężenia oświetlenia

Pomiary należy wykonywać po upływie co najmniej 0,5 godziny od włączenia lamp. Pomiary należy wykonywać przy suchej i czystej nawierzchni, wolnej od pojazdów, pieszych i jakichkolwiek innych obiektów mogących zniekształcić przebieg pomiaru. Pomiarów nie należy przeprowadzać podczas nocy księżycowych oraz w złych warunkach atmosferycznych. Pomiary natężenia należy wykonywać za pomocą luksomierza wyposażonego w urządzenie do korekcji kątowej. Element światłoczuły powinien posiadać urządzenie umożliwiające dokładne poziomowanie podczas pomiaru. Wykonawca przedstawi Inżynierowi wyniki pomiarów do zatwierdzenia.

7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne wymagania dotyczące obmiaru Robót podano w OST D-00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiaru dla linii kablowej jest 1 metr, przepustów rurowych 1 m, a dla latarni oświetleniowych, wysięgników, opraw i szaf oświetleniowych jest 1 sztuka. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w OST D-00.00.00. "Wymagania ogólne" pkt. 8. 8.2. Dokumenty do odbioru końcowego robót Przy przekazywaniu oświetlenia drogowego do eksploatacji Wykonawca zobowiązany jest dostarczyć Zamawiającemu następujące dokumenty: - aktualną powykonawczą dokumentację projektową, - geodezyjną dokumentację powykonawczą, - protokoły z dokonanych pomiarów skuteczności zastosowanej ochrony przeciwporażeniowej, - protokół odbioru Robót. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie) Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej

11

10. PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1. Normy 1. 2. 3.

EN-PN-13201 PN-79/E-06314 PN-76/E-90301

4. 5. 6. 7.

PN-76/E-05125 BN-83/8836-02 PN-88/B-06250 PN-80/B-03322

8. 9. 10. 11.

PN-88/B-30000 PN-68/B-06050 PN-88/B-32250 PN-86/O-79100

12. 13. 14.

PN-90/B-03200 PN-80/C-89205 BN-87/6774-04

15.

BN-66/6774-01

Oświetlenie dróg publicznych. Elektryczne oprawy oświetleniowe zewnętrzne. Kable elektroenergetyczne o izolacji z tworzyw termoplastycznych i powłoce polwinitowej na napicie znamionowe 0,6/1 kV. Elektroenergetyczne linie kablowe. przepisy budowy. Roboty ziemne. Wymagania i badania przy odbiorze Beton zwykły. Fundamenty konstrukcji wsporczych. Obliczanie statyczne i projektowanie. Cement portlandzki. Roboty ziemne budowlane. Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw. Opakowania transportowe. Odporność na narażenia mechaniczne. Wymagania i badania. Konstrukcje stalowe. Obliczenia statyczne i projektowanie. Rury z nieplastyfikowanego polichlorku winylu. Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. żwir.

Jednostka projektowania:

ema

Spółka z o.o.

03 243 Warszawa ul. Hieronima 4 tel.499 65 88 , fax. 811 80 07

Nazwa obiektu:

Przebudowa ulicy Gwiaździstej na odc. Armii Krajowej - pętla autobusowa Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa Urząd Dzielnicy Bielany Ul. Przybyszewskiego 70/72 Branża:

Faza: SYGNALIZACJA ŚWIETLNA

PBW

Nazwa opracowania: SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Zespół projektowy: Stanowisko: Imię i Nazwisko

Opracował:

Jarosław Dobosz

Nr upr.

-

Warszawa, listopad 2008

Podpis

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT Nr 0.0.5 Sygnalizacja ulic

- 2 1. CZĘŚĆ OGÓLNA

1.1. Przedmiot STWiOR Przedmiotem niniejszego opracowania „Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót” (SRWiOR) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót elektrycznych związanych z sygnalizacją ulicy Gwiaździstej. 1.2. Podstawa opracowania i dokumentacje związane −

Umowa z Inwestorem m. st. Warszawą Dzielnica Bielany

−

Projekt budowlany-wykonawczy. Instalacje elektryczne sygnalizacji ulicy

1.3. Zakres prac Projektem objęte są następujące roboty: −

budowa studni kablowych

−

urządzenia rozdzielcze

−

konsole sygnalizacyjne

−

montaż latarń sygnałów

−

montaż kamer monitoringu

−

ułożenie rur osłonowych

−

ułożenie kabli

−

roboty ziemne

1.4. Zakres stosowania STWiOR Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót (STWiOR) stanowi dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót montażowych określający warunki, które winien wypełnić Wykonawca instalacji. 2. ORGANIZACJA ROBÓT

2.1. Warunki ogólne Wykonawca jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z dokumentacją projektową. Wykonane instalacje mają być wykonane w doskonałym stanie funkcjonowania i wykończenia. Rodzaje (typy) urządzeń, osprzętu, i materiałów pomocniczych maj ą by ć zgodne z podanymi w dokumentacji projektowej. Zastosowanie do wykonania instalacji innych rodzajów

- 3 (typów) urządzeń i osprzętu niż wymienione w projekcie dopuszczalne jest jedynie pod warunkiem uzyskania zgody Inwestora. Przy realizacji robót, oddawanych do użytku należy przestrzegać unormowań zawartych w Ustawie z dn. 7 lipca 1994r „Prawo Budowlane" w aktualnie obowiązującej wersji. 2.2. Harmonogram robót Wykonawca robót przedstawi do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót. Harmonogram winien uwzględniać rodzaje robót ich kolejność, terminy i etapy jak również metody, sposoby i technologie wykonawstwa oraz niezbędne roboty wstępne i pomocnicze. Przy ustalaniu kolejności i sposobu wykonywania poszczególnych rodzajów robót należy uwzględnić: −

możliwość otwarcia frontu robót elektrycznych w funkcji prac budowlanych

−

skoordynowanie prac z pracami innych branż zwłaszcza z branżą rob. drogowych

−

warunki równoczesnego wykonywania robót na odcinkach przylegających do siebie lub położonych jeden nad drugim, tak aby zapobiec nieszczęśliwym wypadkom i możliwości powstawania przeszkód w równoczesnym wykonywaniu robót na tych odcinkach

−

warunki zapobiegające potrzebom dokonywania zmian w wykonanych już pracach

−

zastosowanie

środków

ochronnych

przy

wykonywaniu

robót,

przy

których

bezpieczeństwo pracowników i innych osób mogłoby być zagrożone

2.3. Zaplecze budowy Zagospodarowanie terenu robót winno być wykonane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dn. 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. nr 47 poz. 401) Wykonawca winien uzgodnić z Zamawiającym: −

-odpowiednie miejsca socjalno-administracyjne

−

wyodrębnione miejsca magazynowania materiałów

−

dojazd do terenu i miejsca postojowe

−

zasilanie w energię elektryczną

−

łączność telefoniczną

−

otrzymanie dokumentacji technicznej w tym harmonogramu prac budowlanomontażowych

−

inwentaryzację istniejącego okablowania i urządzeń na terenie prowadzonych robót elektrycznych

- 4 -

−

ustalenie

bezpiecznej

organizacji

pracy

w

przypadku

istniejących

obiektów

znajdujących się pod napięciem Składowanie materiałów powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami producentów, w warunkach zapobiegających zniszczeniu, uszkodzeniu lub pogorszeniu się właściwości technicznych na skutek wpływu czynników atmosferycznych lub fizykochemicznych. Należy zachować wymagania wynikające ze specjalnych właściwości materiałów oraz wymagania w zakresie bezpieczeństwa ppoż. 2.4. Wprowadzenie na budowę Przed rozpoczęciem robót elektrycznych Wykonawca powinien zapoznać się z obiektem budowlanym, gdzie będą prowadzone roboty oraz stwierdzić odpowiednie przygotowanie frontu robót. Stan robót drogowych i sanitarnych powinien być taki aby roboty elektryczne można było prowadzić bez narażenia instalacji na uszkodzenie, a pracowników na wypadki przy pracy. Wprowadzenie na teren robót odbywa się komisyjnie z udziałem zainteresowanych stron i udokumentowane spisaniem protokołu. 2.5. Wykonywanie prac Do Wykonawcy instalacji elektrycznych należą następujące prace: −

transport i składowanie urządzeń

−

montaż instalacji elektrycznych

−

uruchomienie wykonanych instalacji

−

wykonanie prób funkcjonalnych

−

pomiary instalacji elektrycznych

−

udział w czynnościach poprzedzających odbiór robót

−

oznakowanie instalacji zgodnie z dokumentacja i rysunkami wykonawczymi

−

zapewnienie gwarancji w warunkach określonych w dokumentach ogólnych w tym gwarancji z tytułu dostawy o ile taka się należy

2.6. Koordynacja prac Koordynacja prac budowlano-montażowych powinna być dokonywana we wszystkich fazach procesu inwestycyjnego. Ogólny harmonogram robót powinien określać zakres oraz terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych rodzajów robót, względnie ich etapów i powinien być tak uzgodniony, aby zapewniał prawidłowy przebieg, zasadniczych prac a równocześnie umożliwiał techniczne i ekonomiczne prawidłowe wykonawstwo robót poszczególnych branż.

- 5 Wykonawca wyznaczy osobę odpowiedzialną za prace, która będzie jedyną osobą uprawnioną do kontaktów z Zamawiającym. Osoba ta powinna posiadać niezbędne kwalifikacje i pełnomocnictwo do udzielania odpowiedzi na wszystkie pytania techniczne i finansowe, i być do dyspozycji Zamawiającego podczas całego czasu trwania prac wykonawczych, prób, odbioru i gwarancji. 2.7. Bezpieczeństwo i higiena pracy Przy wykonywaniu robót elektrycznych Wykonawca jest zobowiązany do przestrzegania ogólnych przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a w szczególności Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót elektrycznych (Dz. U. nr 47, poz. 401). Wykonawca przed przystąpieniem do wykonywania robót jest obowiązany opracować instrukcję bezpiecznego ich wykonywania i zaznajomić z nią pracowników w zakresie wykonywanych przez nich robót. Wszystkie osoby przebywające na terenie robót obowiązuje stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej. Roboty związane z podłączaniem, sprawdzaniem, konserwacją i naprawą instalacji elektrycznych mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. Osoby wykonujące roboty a także osoby trzecie nie mogą być narażone na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, a w szczególności takich jak hałas, wibracje, promieniowanie elektromagnetyczne, pyły i gazy o natężeniach i stężeniach przekraczających wartości dopuszczalne. 3. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST DM-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. Użyte materiały powinny być zgodne z dokumentacją projektową.

4. SPRZĘT I TRANSPORT

3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3.

- 6 3.2. Sprzęt do wykonania sygnalizacji świetlnej Wykonawca przystępujący do wykonania sygnalizacji świetlnej winien wykazywać się możliwością korzystania z następujących maszyn i sprzętu gwarantujących właściwą jakość robót: -

żurawia samochodowego,

-

samochodu specjalnego linowego z platformą i balkonem,

-

spawarki transformatorowej do 500 A,

-

zagęszczarki wibracyjnej spalinowej 70 m3/h,

-

ręcznego zestawu świdrów do wiercenia poziomego otworów do średnicy 15 cm,

-

sprężarki,

-

koparki jednonaczyniowej.

3.3. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 4. 3.4. Transport materiałów i elementów Wykonawca przystępujący do wykonania sygnalizacji świetlnej winien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu: − samochodu skrzyniowego, − przyczepy dłużycowej do samochodu, − samochodu dostawczego, − samochodu samowyładowczego, − przyczepy do przewożenia kabli.

Na środkach transportu przewożone materiały i elementy powinny być zabezpieczone przed ich przemieszczaniem, układane zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez wytwórcę dla poszczególnych elementów.

5. WYKONANIE ROBÓT

5.1. DTR urządzeń technologicznych Przed rozpoczęciem montażu należy zapoznać się z Dokumentacją Techniczno- Ruchową DTR urządzeń elektrycznych dostarczanych razem z urządzeniami technologicznymi i zweryfikować projekt na zgodność z wymaganiami producentów.

- 7 5.2. Trasowanie ciągów kablowych Trasa instalacji elektrycznych powinna przebiegać bezkolizyjnie z innymi instalacjami i urządzeniami. Trasa ta powinna być przejrzysta, prosta i dostępna dla prawidłowej konserwacji oraz remontów. Wskazane jest aby przebiegała w liniach poziomych i pionowych. 5.3. Montaż konstrukcji wsporczych oraz uchwytów Konstrukcje wsporcze, maszty i uchwyty przewidziane do montażu na nich instalacji elektrycznych, bez względu na rodzaj instalacji, powinny być zamocowane do podłoża w sposób trwały, uwzględniający warunki lokalne i technologiczne, w jakich dana instalacja będzie pracować oraz sam rodzaj instalacji. 5.4. Układanie przewodów Dla prowadzenia kabli pod jezdnia i przy zbliżeniach z innymi urządzeniami podziemnymi należy stosować przepusty z rur PCW, grubościenne z materiałów niepalnych wytrzymałych na działanie łuku elektrycznego.

6. KONTROLA ORAZ ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH

6.1. Kontrola instalacji i urządzeń placu budowy Kontrola stanu urządzeń elektrycznych placu budowy pod względem bezpieczeństwa powinna się odbywać co najmniej raz w miesiącu , natomiast kontrola stanu i oporności tych urządzeń co najmniej dwa razy w roku. Ponadto kontrolę powinno się przeprowadzać przed uruchomieniem urządzenia: −

po j ego przemieszczeniu

−

po dokonanych naprawach lub wymianie części

−

jeżeli urządzenie było nieczynne dłużej jak miesiąc

Fakt dokonania lub przeglądu winien być odnotowany w książce konserwacji urządzenia a kopie zapisu pomiarów skuteczności ochrony przed porażeniem elektrycznym powinny znajdować się u kierownika budowy.

- 8 7. PRZEDMIAR I OBMIAR ROBÓT

7.1. Przedmiar robót Oferenci winni dokładnie zapoznać się z dokumentacją przetargową oraz zapoznać się z realiami obiektu, aby wykonać swoje oferty będąc w pełni świadomym zakresu robót. Ceny i wartość wstawiane do przedmiaru robót powinny być wartościami globalnymi dla robót opisanych w tych pozycjach, włączając koszty i wydatki konieczne dla wykonania opisanych robót razem z wszelkimi robotami tymczasowymi, pracami towarzyszącymi i instalacjami, które mogą okazać się niezbędne oraz zawierać wszelkie ogólne ryzyko, obciążenia i obowiązki przedstawione lub zawarte w dokumentach, na których oparty jest przetarg. 7.2. Obmiar robót Obmiar robót będzie określał faktyczny zakres wykonanych robót zgodnie z dokumentacją projektową i specyfikacjami technicznymi, w jednostkach określonych w wycenionym przedmiarze robót. Obmiaru robót dokonuje Wykonawca po pisemnym powiadomieniu Zamawiającego o zakresie obmierzanych robót i terminie obmiaru. Zamawiający będzie powiadomiony co najmniej 3 dni przed zamierzonym terminem dokonania obmiaru. Jakikolwiek błąd lub przeoczenie w ilościach podanych w przedmiarze robót nie zwalnia Wykonawcy z obowiązku ukończenia wszystkich robót. Obmiaru robót dokonuje się z natury w jednostkach określonych w poszczególnych pozycjach przedmiaru robót. O ile nie zostało to wyraźnie i dokładnie określone w dokumentacji przetargowej, mierzone powinny być tylko roboty stałe. Roboty winny być mierzone netto do wymiarów pokazanych na rysunkach, bądź poleconych na piśmie przez Zamawiającego, o ile nie zostało to w kontrakcie wyraźnie opisane, bądź zalecone inaczej. Długości i odległości pomiędzy określonymi punktami skrajnymi będą obmierzane poziomo wzdłuż linii osiowej, szerokości – po prostej prostopadłej do elementu. Urządzenia i sprzęt pomiarowy do obmiaru robót będą dostarczone przez wykonawcę, będą one posiadały ważne świadectwa atestacji, a przed ich użyciem będą zaakceptowane przez Zamawiającego. 8. KONTROLA ORAZ ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH W trakcie prac montażowych występują następujące rodzaje odbiorów: −

robót zanikających i ulegających zakryciu

- 9 -

−

częściowe

−

końcowe

8.1. Odbiory robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorem tym może być objęta część obiektu lub instalacji stanowiąca etapową całość jak również elementy obiektu przeznaczone do zakrycia w celu sprawdzenia jakości wykonania robót oraz dokonania ich obmiaru. Odbiór tych robót winien być przeprowadzony komisyjnie w obecności Zamawiającego. Temu odbiorowi podlegają w szczególności instalacje w rurach. W trakcie tego odbioru należy w szczególności sprawdzić: −

prawidłowość przebiegu tras

−

zgodność zastosowanych przewodów i kabli z dokumentacją

−

prawidłowość zamocowania

Z dokonanego odbioru należy spisać protokół podpisany przez wszystkich członków komisji. W protokole winny być wyszczególnione ewentualne usterki oraz podane terminy ich usunięcia. 8.2. Odbiory częściowe Odbiór częściowy jest to odbiór zakończonego etapu prac mający istotny wpływ na prawidłowe wykonanie dalszych prac. Odbioru częściowego dokonuje kierownik robót przy udziale majstrów, którzy uczestniczyli w wykonawstwie w obecności przedstawiciela Zamawiającego oraz innych osób których udział w komisji jest celowy. Odbiorowi częściowemu podlegają w szczególności: −

ułożone rury i korytka przed wciągnięciem przewodów

−

zamontowane konstrukcje wsporcze pod kable, drabinki i korytka

−

zamontowane konstrukcje wsporcze pod oprawy i aparaty

Z dokonanego odbioru winien być sporządzony protokół jw. a wyniki odbioru wpisane do dziennika budowy 8.3. Zakończenie robót i odbiór końcowy Zakończenie robót winno być potwierdzone badaniami instalacji wykonanymi zgodnie z „PNIEC 60364-6-61 marzec 2000 r. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzenie, sprawdzanie odbiorcze" wykonanymi przez osoby do tego uprawnione i winno być potwierdzone protokołem.

- 10 Przed przystąpieniem do prób w stanie beznapięciowym należy przeprowadzić oględziny, które mają na celu potwierdzenie że zainstalowane na stałe urządzenia spełniają wymagania dotyczące bezpieczeństwa podane w odpowiednich normach i DTR i są prawidłowo zainstalowane. W szczególności należy dokonać: −

oględzin zewnętrznych instalacji

−

sprawdzenia prawidłowego i wymaganego rozmieszczenia oznaczeń rozdzielnic, schematów, tablic ostrzegawczych itp.

−

sprawdzenia prawidłowego i kompletnego oznakowania bezpieczników, łączników, zacisków wewnątrz rozdzielnic

−

sprawdzenia prawidłowości oznakowania przewodów neutralnych i ochronnych

−

sprawdzenia poprawności połączeń przewodów

−

sprawdzenie doboru i nastawienia urządzeń zabezpieczających

−

sprawdzenie rozmieszczenia opraw i aparatów

Po zakończeniu badań i pomiarów i uzyskaniu pozytywnych rezultatów prób i pomiarów należy załączyć instalacje pod napięcie i sprawdzić : −

czy oprawy oświetleniowe podłączone są zgodnie z założonym programem

−

spełnione są parametry sygnalizacji

−

poprawność prób funkcjonalnych

−

próby i badania instalacji wg wskazań producenta

Protokół po podpisaniu przez wykonującego badania winien być przekazany Inwestorowi. Po skończeniu robót uporządkować teren budowy likwidując wszelkie pozostałości po budowie jak: gruz, resztki materiałów montażowych, opakowania itp. 8.4. DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA Po wykonaniu prac montażowych Wykonawca przekaże Zamawiającemu dokumentację powykonawczą. Dokumentację powykonawczą stanowi: −

zaktualizowany – po wykonanym montażu – projekt wykonawczy

−

DTR (Dokumentacje Techniczno Ruchowe) urządzeń

−

protokóły prób montażowych

−

karty gwarancyjne i świadectwa wyrobów

−

oświadczenie Wykonawcy stwierdzające wykonanie robót zgodnie z dokumentacją techniczną i obowiązującymi przepisami

−

wykaz dodatkowych urządzeń i części zamiennych przekazywanych Zamawiającemu

- 11 -

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej.

9. podstawa płatności Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 sztuki sygnalizacji świetlnej dla jednego skrzyżowania obejmuje: − wyznaczenie robót w terenie, − dostarczenie materiałów, − wykopy pod fundamenty i kable, − wykonanie fundamentów lub ustojów, − zasypanie fundamentów, ustojów i kabli, zagęszczenie gruntu oraz rozplantowanie lub

odwiezienie nadmiaru gruntu, − wykonanie masztów z sygnalizatorami, szafy zasilająco-pomiarowej, sterownika i instalacji

przeciwporażeniowej, − układanie kabli z podsypką i zasypką piaskową oraz z folią ochronną, − podłączenie zasilania,

- 12 − przeprowadzenie prób w celu sprawdzenia działania sygnalizacji, − wykonanie inwentaryzacji przebiegu kabli pod ziemią, − konserwacja urządzeń do chwili przekazania sygnalizacji Zamawiającemu.

- 13 -

10. przepisy związane 10.1. Normy PN-80/B-03322

PN-88/B-06250

Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Fundamenty konstrukcji wsporczych Roboty ziemne budowlane. Wymagania w zakresie wykonywania badań przy odbiorze Beton zwykły

PN-86/B-06712

Kruszywa mineralne do betonu

PN-85/B-23010

Domieszki do betonu. Klasyfikacja i określenia

PN-88/B-30000

Cement portlandzki

PN-88/B-32250

Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw

PN-81/C-89203

Kształtki z nieplastyfikowanego polichlorku winylu

PN-80/C-89205

Rury z nieplastyfikowanego polichlorku winylu

PN-75/E-05100

Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa Elektroenergetyczne linie kablowe. Projektowanie i budowa

1. PN-68/B-06050 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. PN-76/E-05125 11. PN-91/E12. 05160/01 PN-83/E-06230

Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe. Wymagania dotyczące zestawów badanych w pełnym i niepełnym zakresie badań typu Żarówki. Ogólne wymagania i badania

13. PN-93/E-90401

BN-88/6731-08

Kable elektroenergetyczne i sygnalizacyjne o izolacji i powłoce polwinitowej na napięcie znamionowe nie przekraczające 6,6 kV. Kable elektroenergetyczne na napięcie znamionowe 0,6/1 kV Kable elektroenergetyczne i sygnalizacyjne o izolacji i powłoce polwinitowej na napięcie znamionowe nie przekraczające 6,6 kV. Kable sygnalizacyjne na napięcie znamionowe 0,6/1 kV Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego zastosowania Gazociągi i instalacje gazownicze. Skrzyżowania gazociągów z przeszkodami terenowymi. Wymagania Opakowania transportowe. Odporność na narażanie mechaniczne. Wymagania i badania Telekomunikacyjne kable miejscowe z wiązkami czwórkowymi, pęczkowe o izolacji polietylenowej Folia kalandrowana techniczna z uplastycznionego polichlorku winylu suspensyjnego Cement. Transport i przechowywanie

BN-87/6774-04

Kruszywa mineralne do nawierzchni drogowych. Piasek

BN-83/8836-02

Przewody podziemne. Roboty ziemne. Wymagania i badania przy odbiorze

14.

PN93/E-90403 15. PN-80/H-74219 16. PN-91/M-34501 17. PN-86/O-79100 18. PN-83/T-90331 19. BN-68/6353-03 20. 21. 22. 23.

- 14 BN-77/8931-12

Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu

BN-72/8932-01

Budowle drogowe i kolejowe. Roboty ziemne

24. 25. BN-89/898426. 17/03

Telekomunikacyjne sieci miejscowe. Linie kablowe. Ogólne wymagania i badania.

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE (SST) WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT Nr 1/Z ZIELEŃ

SPIS TREŚCI: SST-1/Z-01- ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE – STR.2 SST-1/Z-02- ROBOTY OGRODNICZE - STR.5

1

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT Nr SST-1/Z-01

ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE CPV – 77310000-6

1. Wstęp Przedmiot Szczegółowej Specyfikacji Technicznej (SST) Przedmiotem niniejszej SST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wycinką i karczowaniem drzew, przesadzeniem krzewów, zabezpieczeniem drzew na okres budowy, oraz zebraniem i usunięciem resztek budowlanych i wywiezieniem. 1.2. Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót jak w pkt.1.1 1.3. Zakres Robót objętych (SST) Wycinka i karczowanie drzew Wycinka i karczowanie krzewu Wywiezienie dłużyc, gałęzi, karpiny i korzeni Oczyszczenie terenu z resztek budowlanych, gruzu i śmieci i wywiezienie na zwałkę ( odległość określona przez Wykonawcę) Zabezpieczenie drzew na okres budowy 1.4. Określenia podstawowe Stosowane określenia podstawowe SST są zgodne z obowiązującymi, odpowiednikami polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST „Wymagania ogólne” pkt1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST „Wymagania ogólne” pkt.1.5 Materiały Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST Wymagania ogólne” pkt 2. Grunt do zasypania dołów Do zasypania dołów po usuniętej roślinności należy użyć grunt przydatnym do budowy nasypów. 2.2. Do zabezpieczenia drzew na czas budowy wykorzystywane będą następujące materiały : - deski drewniane, - mata wiklinowa, - geowłóknina - drut lub sznury do wiązania i mocowana desek i mat słomianych do pni drzew.

2

3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST "Wymagania ogólne" pkt 3. 3.1. Sprzęt do karczowania roślinności Roboty związane z karczowaniem roślinności mogą być wykonane ręcznie i mechanicznie. Przy mechanicznym wykonywaniu robót stosuje się: a) spycharki, b) piły mechaniczne, c) koparki lub ciągniki ze specjalnym sprzętem do prowadzenia prac związanych z wyrębem drzew. 4. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST "Wymagania ogólne" pkt. 4. 4.1. Transport pni, karpiny, resztek budowlanych, gruzu i śmieci. Pnie, karpinę, gałęzie, samochodowym.

resztki

budowlane,

gruz

i

śmieci

należy

przewozić

transportem

5. Wykonanie Robót 5.1. Ogólne zasady wykonania robót. Ogólne zasady wykonania Robót podano w ST "Wymagania ogólne" pkt.5. 5.2. Wykonanie robót.

5.2.1. Zasady oczyszczania terenu z roślinności

Roboty związane z usunięciem roślinności obejmują wycięcie i wykarczowanie, wywiezienie pni, karpiny i gałęzi poza teren budowy, zasypanie dołów oraz zniszczenie pozostałości po usuniętej roślinności. Zgoda na prace związane z usunięciem drzew powinna być uzyskana przez Zamawiającego. W miejscach wykopów, z których grunt jest przeznaczony do wbudowania w nasypy, teren należy oczyścić z roślinności, wykarczować pnie i usunąć korzenie tak, aby zawartość części organicznych w gruntach przeznaczonych do wbudowania w nasypy nie przekraczała 2%. W miejscach nasypów teren należy oczyścić tak, aby części roślinności nie znajdowały się na głębokości do 60 cm poniżej niwelety robót ziemnych i linii skarp nasypu. Roślinność istniejąca nie przeznaczona do usunięcia, powinna być przez Wykonawcę zabezpieczona przed uszkodzeniem. Jeżeli roślinność, która ma być zachowana, zostanie uszkodzona lub zniszczona przez Wykonawcę, to powinna być ona odtworzona na koszt Wykonawcy, w sposób zaakceptowany przez odpowiednie władze. 5.2.2. Usunięcie roślinności

Poza miejscami wykopów doły po wykarczowanych pniach należy wypełnić gruntem przydatnym do budowy nasypów i zagęścić, zgodnie z wymaganiami zawartymi w ST "Wykonanie nasypów". Doły w obrębie przewidywanych wykopów, należy tymczasowo zabezpieczyć przed gromadzeniem się w nich wody.

3

5.2.3. Zniszczenie pozostałości po usuniętej roślinności

Jeżeli dopuszczono przerobienie gałęzi na korę drzewną za pomocą specjalistycznego sprzętu, to sposób wykonania powinien odpowiadać zaleceniom producenta sprzętu. Przerobione gałęzie oraz nieużyteczne pozostałości po przeróbce powinny być usunięte przez Wykonawcę z terenu budowy. 5.2.4. Zabezpieczenie drzew na okres budowy. Drzewa przeznaczone do pozostawienia w ilości 134 szt. należy zabezpieczyć na okres budowy. Pnie drzew osłania się matami wiklinowymi i deskami. Montaż zabezpieczenia nie może uszkadzać pnia drzewa. Zabrania się zwałować ziemi, piasku i innych materiałów wokół drzew . 5.2.5. Przesadzanie drzew i krzewów. Drzewa wytypowane do przesadzenia w ilości 5 szt. - młode nasadzenia o obw. pnia ca 15 cm, należy przesadzać z bryłą korzeniową równą średnicy korony. Wielkość dołu powinna być większa od przygotowanej bryły korzeniowej o min. 20%. Prace przy przesadzaniu drzew i krzewów należy wykonać ręcznie. Cięcie korzeni należy wykonać tak, aby uzyskać najmniejszą powierzchnię rany. Drzewa i krzewy po przesadzeniu należy systematycznie podlewać a powierzchnię gleby utrzymywać w stanie spulchnienia – nie wolno dopuścić do przesuszenia systemu korzeniowego roślin. 6. Kontrola jakości Robót 6.1.Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości Robót podano w ST "Wymagania ogólne" pkt 6. 6.2. Kontrola robót przy usuwaniu roślinności Sprawdzenie jakości robót polega na wizualnej ocenie kompletności usunięcia roślinności, wykarczowania korzeni i zasypania dołów. Zagęszczenie gruntu wypełniającego doły powinno spełniać odpowiednie wymagania określone w ST "Wykonanie nasypów". Zagęszczenie gruntu wypełniającego doły powinno spełniać odpowiednie wymagania określone w normie BN-77/8931-12. 7. Obmiar robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST „Wymagania ogólne” pkt 7. 7.1. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: 1 m3 (metr sześcienny) zebranych i złożonych w pryzmy zanieczyszczeń wraz z wywiezieniem zanieczyszczeń samochodami 1 szt. (sztuka) ścięcia drzew i krzewów przeznaczonych do wycięcia i do przesadzenia 1 szt. (sztuka) karczowania pni 1 mp (metr przestrzenny) wywiezienia dłużyc, karpiny, gałęzi 1 szt. (sztuka) wywiezienia korzeni i pni 8. Odbiór robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST „Wymagania ogólne” pkt 8. 8.1. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu

Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlega sprawdzenie dołów przygotowanych dla przesadzanych roślin oraz dołów po wykarczowanych pniach, przed ich zasypaniem.

4

9. Podstawa płatności

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej.

9.1. Cena jednostki obmiarowej

Cena jednostkowa usunięcia drzewa uwzględnia: - wyznaczenie drzew do wycinki, - zakup i dostarczenie materiałów, - wycięcie i wykarczowanie drzew, - wywiezienie pni, karpiny i gałęzi poza teren budowy, - zasypanie dołów po karczowaniu wraz z zagęszczeniem, - zniszczenie pozostałości po usuniętej roślinności. - uporządkowanie terenu robót. Cena jednostkowa usunięcia krzewu uwzględnia: - wyznaczenie krzewów do wycinki, - zakup i dostarczenie materiałów, - wycięcie krzewów i usunięcie karpin, - wywiezienie karpiny i gałęzi poza teren budowy, - zasypanie dołów po karczowaniu wraz z zagęszczeniem, - zniszczenie pozostałości po usuniętej roślinności. - uporządkowanie terenu robót. 10. Przepisy związane BN-77/8931-12 Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu BN-87/5028-12 Gwoździe budowlane. Gwoździe z trzpieniem gładkim, okrągłym i kwadratowym.

5

Nr.SST-1/Z-02

PRACE OGRODNICZE 1. Wstęp 1.1 Przedmiot Szczegółowej Specyfikacji Technicznej (SST) Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej (SST) są wymagania techniczne dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z założeniem i pielęgnacją zieleni w okresie od posadzenia do odbioru końcowego przedmiotu zamówienia. 1.2 Zakres stosowania (SST) Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3 Zakres robót objętych Specyfikacją (SST) Przewiduje się wykonanie następujących robót: • Przywiezienie ziemi żyznej pod obsadzenia • Sadzenie krzewów liściastych form naturalnych na terenie płaskim i skarpach o nachyleniu do 1:2 w gruncie kat. III z całkowitą zaprawą dołów; średnica/głębokość : 0,3 m - C2 • Sadzenie drzew liściastych, starszych, form piennych na terenie płaskim, w gruncie kat. III z całkowitą zaprawą dołów, średnica 1,2m – C-60 • Wywiezienie nadmiaru ziemi ( na odległość ustalona przez Wykonawcę) • Ściółkowanie powierzchni gleby pod krzewami, warstwą kory – 8cm • Zakładanie trawników dywanowych z uprawa mechaniczną i nawożeniem mineralnym • Pielęgnacja krzewów liściastych • Pielęgnacja drzew liściastych form piennych • Pielęgnacja trawników 1.4 Określenia podstawowe Określenia podstawowe użyte w niniejszej SST są zgodne z obowiązującymi Polskimi Normami i Ogólną Specyfikacją Techniczną p.1.4. 1.4.1. Ziemia żyzna – ziemia posiadająca zdolność produkcji roślin, zasobna w składniki pokarmowe, której pożądane właściwości chemiczny i fizyczne zostały uzyskane przez odpowiednie zabiegi agrotechniczne 1.4.2. Materiał roślinny – sadzonki drzew ( obwód pni min. 14cm, korona ukształtowana na wys. 2,2m, prosty pień prawidłowo ukształtowana korona i system korzeniowy, brak oznak chorobowych, z pojemników lub balotów) , krzewów (pojemnik min. C2, ilość pędów min. 4-5szt.) 1.4.3. Bryła korzeniowa – uformowana przez szkółkowanie bryła ziemi z przerastającymi ją korzeniami 1.4.4. Forma krzewiasta - forma właściwa dla krzewów. 1.5 Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące zasad prowadzenia robót podano w Ogólnej Specyfikacji Technicznej pkt.1.5 1.6 Dokumentacja, którą należy przedstawić w trakcie budowy Dokumentacja przedstawiana przez wykonawcę w trakcie budowy musi być zgodna z zasadami podanymi w Ogólnej Specyfikacji Technicznej.

6

2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST „Wymagania ogólne” pkt 2. 2.2. Ziemia urodzajna i ściółka. Ziemia żyzna powinna posiadać następującą charakterystykę: • ziemia pozyskana i dostarczona na plac budowy - nie może być zagruzowana, przerośnięta korzeniami, zasolona lub zanieczyszczona chemicznie. • ziemia żyzna powinna posiadać zdolność produkcji roślin, być zasobna w składniki pokarmowe, Ściółka – rozdrobniona kora drzew iglastych 2.3. Drzewa liściaste form piennych, krzewy liściaste - wymagania ogólne. Dostarczone sadzonki powinny być zgodne z normą PN-R-67023 [3] i PN-R-67022 [2], właściwie oznaczone, tzn. muszą mieć etykiety, na których podana jest nazwa łacińska, forma, wybór, wysokość pnia, numer normy. materiał roślinny musi być czysty odmianowo, wyprodukowany zgodnie z zasadami agrotechniki szkółkarskiej i odpowiadać określonym w zaleceniach wymaganiom. Rośliny powinny być prawidłowo uformowane z zachowaniem charakterystycznych dla gatunku i odmiany pokroju, wysokości, szerokości i długości pędów, a także równomiernego rozkrzewienia i rozgałęzienia. Materiał musi być zdrowy, bez śladów żerowania szkodników, uszkodzeń mechanicznych, objawów będących skutkiem niewłaściwego nawożenia i agrotechniki, oraz bez odrostów podkładki poniżej miejsca szczepienia. System korzeniowy powinien być dobrze wykształcony, nieuszkodzony, odpowiedni dla danego gatunku, odmiany i wieku rośliny. Rośliny produkowane w pojemnikach powinny posiadać przerośniętą bryłę korzeniową i być uprawiane w pojemnikach o pojemności proporcjonalnej do wielkości rośliny. Roślina musi rosnąć w pojemniku minimum jeden sezon wegetacyjny lecz nie więcej niż dwa sezony. Rośliny pojemnikowe powinny odpowiadać wszystkim w/w wymaganiom. W ofertach, etykietach, listach przewozowych itd. dotyczących roślin pojemnikowych powinna być podana pojemność i rodzaj pojemnika. Przy roślinach młodych w doniczkach podaje się rozmiar doniczki (średnica doniczki), oraz wysokości i szerokości rośliny. Wiek jest parametrem opisującym roślinę tylko w odniesieniu do roślin młodych. Materiał dorosły to materiał odpowiednio uformowany, który jest przeznaczony do wysadzania na miejsce stałe. Materiał dorosły opisywany jest poprzez podanie długości pędów oraz liczby szkółkowań. Przy roślinach kopanych z bryłą korzeniową, podaje się tę informację opisowo, przy pojemnikach objętość pojemnika. Drzewa liściaste w formie piennej powinny mieć koronę na wysokości 2-2,2m.

• • • • • • • •

Wady niedopuszczalne: silne uszkodzenia mechaniczne roślin, odrosty podkładki poniżej miejsca szczepienia, ślady żerowania szkodników, oznaki chorobowe, zwiędnięcie i pomarszczenie kory na korzeniach i częściach naziemnych, martwice i pęknięcia kory, uszkodzenie lub przesuszenie bryły korzeniowej, złe zrośnięcie odmiany szczepionej z podkładką.

7

3. Sprzęt 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST "Wymagania ogólne" pkt 3. 3.2. Sprzęt do wykonania zieleni: • • • • • • •

sprzętu do pozyskiwania ziemi żyznej (np. spycharki gąsiennicowej, koparki), sprzęt do podlewania narzędzia do przekopania gleby narzędzia do wyrównania gleby narzędzia do kopania dołów narzędzia do odchwaszczania narzędzia do cięć pielęgnacyjnych drzew i krzewów

4. Transport 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST„Wymagania ogólne” pkt 4. 4.2 Transport materiałów do wykonania nasadzeń Transport materiałów może być dowolny pod warunkiem, że nie uszkodzi, ani też nie pogorszy jakości transportowanych materiałów. W czasie transportu drzewa i krzewy muszą być zabezpieczone przed uszkodzeniem bryły korzeniowej lub korzeni i pędów. Rośliny z bryłą korzeniową muszą mieć opakowane bryły korzeniowe lub być w pojemnikach. Drzewa i krzewy mogą być przewożone wszystkimi środkami transportowymi. W czasie transportu należy zabezpieczyć je przed wyschnięciem i przemarznięciem. Drzewa i krzewy po dostarczeniu na miejsce przeznaczenia powinny być natychmiast sadzone. Jeśli jest to niemożliwe, należy je zadołować w miejscu ocienionym i nie przewiewnym, a w razie suszy podlewać. 5. Wykonanie robót. 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST „Wymagania ogólne” pkt 5. 5.2. Wymagania dotyczące sadzenia krzewów Wymagania dotyczące sadzenia drzew i krzewów są następujące: • • • • • •

•

pora sadzenia materiału w pojemnikach– cały okres wegetacji gdy temperatura powietrza jest dodatnia, a grunt nie przemarznięty, sadzenie materiału kopanego z bryłą korzeniową w terminach – wiosennym – przed rozpoczęciem wegetacji, jesiennym- po zakończeniu wegetacji, sadzenie należy wykonać w sprzyjających warunkach pogodowych tj. z wykluczeniem dni upalnych, długotrwałych i ulewnych deszczy, oraz dni mroźnych, w harmonogramie prac należy uwzględnić sezonowość sprzedaży materiału w szkółkach, miejsce sadzenia - powinno być wyznaczone w terenie, zgodnie z dokumentacją projektową, drzewa i krzewy należy sadzić z bryła korzeniową z zaprawą dołów ziemią żyzną, doły pod obsadzenia należy wykonać bezpośrednio przed sadzeniem, ściany i dno dołów powinny zostać spulchnione, dołki pod krzewy powinny mieć średnicę i głębokość wskazaną w dokumentacji projektowej (0,3m),

8

• •

• •

• • • •

dołki pod drzewa powinny mieć średnicę i głębokość wskazaną w dokumentacji projektowej (1,2m), materiał roślinny musi być zgodny z wykazem roślin, w którym zawarto informacje dotyczące wielkości roślin (wysokość i/lub szerokość) oraz wielkości pojemników przy zakupie tych roślin (patrz opis), wysokość pnia, korzenie złamane i uszkodzone należy przed sadzeniem przyciąć, ziemia użyta do zaprawy dołów musi być ziemią żyzną (ogrodniczą), posiadać odpowiednią luźną strukturę i musi być oczyszczona z zanieczyszczeń. Ziemię sypiemy na dno dołu w warstwie nie mniejszej niż 10cm. Po umieszczeniu rośliny w dole wolne przestrzenie wypełniamy stopniowo, najpierw do 1/3 i lekko ubijamy lub zamulamy wodą, a następnie wypełniamy pozostałą część dołu. Nie należy mocno ugniatać gleby wokół rośliny, rośliny sadzić na tej samej głębokości na jakiej rosły w szkółce, po posadzeniu rośliny obficie podlać, po posadzeniu roślin teren wokół nich ściółkuje się odkwaszoną, zmieloną korą drzew iglastych warstwą gr. 8 cm celem zatrzymania wilgoci oraz udaremnienia zachwaszczenia, ziemię z dołków pod obsadzenia, zastąpioną ziemią żyzną, należy usunąć.

5.2.1. Sadzenie drzew liściastych form piennych, krzewów liściastych z bryłą korzeniową z całkowitą zaprawą ziemią żyzną

Teren pod obsadzenia przygotować. Zaprawę dołów stosować wg w/w zasad do pełnej objętości. Bryłę drzew liściastych form piennych należy ustabilizować, a pień umocować do palików drewnianych (3szt.) taśmą parcianą. Paliki należy zakopać na głębokość ~1,5m, przy czym na powierzchni powinny wystawać na wysokość 1,5m. Stosować zaprawę dołów wg wyżej wymienionych zasad z zagęszczeniem na mokro. Wokół drzew uformować misy, powierzchnię mis ściółkować. Po posadzeniu obficie podlać. Powierzchnię pod krzewami pokryć warstwą 8cm przekompostowanej kory z drzew iglastych. 5.3. Pielęgnacja po posadzeniu Pielęgnacja w okresie od posadzenia do odbioru końcowego przedmiotu zamówienia polega na: • Podlewaniu, • Odchwaszczaniu, • Usuwaniu odrostów korzeniowych, • Wymianie uschniętych i uszkodzonych drzew i krzewów, • Przycięciu złamanych, chorych lub krzyżujących się gałęzi (cięcia pielęgnacyjne i formujące), • Wykonaniu minimum pierwszego koszenia trawników. Uwaga: Na wykonanych trawnikach należy stale utrzymywać wilgotność przez 25-30 dni (okres kiełkowania nasion traw) oraz 14-21 dni (okres wzrostu i korzenienia traw tj. w zależności od pory wykonania robót i panujących warunków atmosferycznych – łącznie 39-51 dni. Nie wolno dopuścić do przesuszenia podłoża przez min. 45 dni od dnia pierwszego podlewania. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT. 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST „Wymagania ogólne” pkt 6 6.2. Drzewa liściaste form piennych, krzewy liściaste Kontrola robót w zakresie sadzenia i pielęgnacji krzewów polega na sprawdzeniu: • Wielkości dołków pod drzewka i krzewy, • Zaprawienia dołków ziemia urodzajną, • Zgodności realizacji obsadzenia z Dokumentacją Projektową w zakresie miejsc sadzenia, gatunków i odmian, odległości sadzonych roślin, • Materiału roślinnego w zakresie wymagań jakościowych systemu korzeniowego,

9

• • • •

pokroju, wieku, zgodności z normami: PN-R-67022 i PN-R-67023, Odpowiednich terminów sadzenia, Wymiany chorych, uszkodzonych, suchych i zdeformowanych drzew i krzewów, Wykonania prawidłowych misek przy drzewach po posadzeniu i podlaniu, Jakości sadzonego materiału roślinnego (bez uszkodzeń fizjologicznych i mechanicznych z zachowaniem jednolitości pokroju, zabarwienia i stopnia rozwoju).

7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady dokonywania obmiaru robót podano w ST „Wymagania ogólne” pkt p.7. Podstawą dokonywania obmiarów, określającą zakres prac wykonywanych w ramach poszczególnych pozycji, jest załączony do dokumentacji przetargowej przedmiar robót. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: 1 szt (sztuka) posadzenia drzewa, krzewu 1 m2 (metr kwadratowy) ściółkowanie, zakładanie trawników 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST „Wymagania ogólne” pkt 8. 9. PODSTAWY PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej.

2

Cena posadzenia 1 szt. drzewa, krzewu i 1m założenia trawnika obejmuje: • Roboty przygotowawcze, • Dostarczenie i posadzenie materiału roślinnego, • Pielęgnacje posadzonych drzew, krzewów i trawnika w okresie od posadzenia do daty odbioru końcowego przedmiotu zamówienia. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1. Zalecane normy Mają zastosowanie wszystkie związane z tym tematem normy polskie (PN) i branżowe (BN), w tym w szczególności: 1. PN-G-98011 Torf rolniczy 2. PN-R-67023 Materiał szkółkarski. Ozdobne drzewa i krzewy liściaste.

10

Jednostka projektowania:

ema

Spółka z o.o.

03 243 Warszawa ul. Hieronima 4 tel.499 65 88 , fax. 811 80 07

Nazwa obiektu:

Przebudowa ulicy Gwiaździstej na odc. Armii Krajowej - pętla autobusowa Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa Urząd Dzielnicy Bielany Ul. Przybyszewskiego 70/72 Branża:

Faza: TELEKOMUNIKACJA

PBW

Nazwa opracowania: SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Zespół projektowy: Stanowisko: Imię i Nazwisko

Opracował:

Jarosław Dobosz

Nr upr.

-

Warszawa, listopad 2008

Podpis

D.01.03.03 PRZEBUDOWA TELEKOMUNIKACYJNYCH LINII NAPOWIETRZNYCH 1. Wstęp. 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST). Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru przebudowy linii napowietrznych kolidujących z budową. 1.2. Zakres stosowania ST. Specyfikacja Techniczna ST jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objętych ST. Ustalenia zawarte w niniejszej Specyfikacji Technicznej ST dotyczą prowadzenia robót przy przebudowie linii telekomunikacyjnych TPS.A. Przebudowa obejmuje wybudowanie nowych odcinków linii kablowych nadziemnych oraz demontaż kabli wraz z podbudową słupową kolidujących z nowym układem drogowym. 1.4. Określenia podstawowe. Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi Polskimi Normami i definicjami podanymi w ST D-M.00.00.00 ”Wymagania ogólne”, pkt. 1.4. 1.4.1. Napowietrzna linia telekomunikacyjna linia przewodowa nadziemna składająca się z przewodów napowietrznych, osprzętu i podbudowy. 1.4.2. Osprzęt zestaw elementów (izolatory, haki, trzony, poprzeczniki) do zawieszania przewodów lub kabli. 1.4.3. Podbudowa linii słupy do zamocowania osprzętu. 1.4.4 Przęsło odcinek linii napowietrznej pomiędzy osiami sąsiednich słupów. 1.4.5. Zwis odległość pionowa między przewodem a prostą łączącą punkty zawieszenia przewodu w środku rozpiętości przęsła. 1.4.6. Kabel telekomunikacyjny przewód wielożyłowy izolowany przeznaczony do łączenia między sobą urządzeń telefonicznych. 1.4.7. Telekomunikacyjna linia kablowa miejscowa sieć abonencka obejmująca linie kablowe od centrali bezpośrednio do głowic, puszek lub skrzynek kablowych. 1.4.8. Sieć abonencka część sieci miejscowej wraz z urządzeniami liniowymi na odcinku od centrali miejscowej do aparatów telefonicznych lub central abonenckich. 1.4.9. Długość trasowa linii kablowej lub jej odcinka długość przebiegu trasy linii bez uwzględnienia falowania i zapasów kabla. 1.4.10. Długość elektryczna rzeczywista długość zmontowanego kabla z uwzględnieniem falowania i zapasów kabla. 1.4.11. Falowanie kabla sposób układania kabla, przy którym długość kabla układanego jest większa od długości trasy, na której układa się kabel.

1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M 00.00.00 „Wymagania ogólne”, pkt. 1.5 2.

Materiały

2.1. Warunki ogólne stosowania materiałów. Warunki ogólne stosowania materiałów, ich pozyskania podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne”, pkt.2. 2.2. Poprzeczniki Należy stosować poprzeczniki stalowe spełniające wymagania BN-65/9378-19 i BN-75/3231-08. 2.3. Trzony Trzony do izolatorów powinny spełniać wymagania BN-75/3231-13. 2.4. Słupy Słupy ŻN7 powinny odpowiadać wymaganiom normy BN-77/3231-33 2.5. Piasek. Piasek do układania kabli w ziemi powinien odpowiadać wymaganiom BN-87/6774-04. 2.6. Kable. Do przebudowy należy zastosować kable istniejące oraz XzTKMXpw 8x2x0,6 2. Sprzęt. 2.2. Ogólne warunki stosowania sprzętu. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne”, pkt. 3. 2.3. Sprzęt do przebudowy linii napowietrznych. Do wykonania przebudowy napowietrznych linii telekomunikacyjnych należy stosować: - żuraw samochodowy, - ubijak spalinowy

- koparkę jednonaczyniową kołową, lub inny sprzęt zaakceptowany przez Inżyniera. 3. Transport materiałów.

Ogólne wymagania dotyczące transportu. Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne”, pkt. 4. 3.1. Transport materiałów. Wykonawca przystępujący do budowy i przebudowy telekomunikacyjnych linii kablowych powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu - samochodu skrzyniowego, samochodu samowyładowczego, - samochodu dostawczego, - przyczepy do przewozu kabli, lub innych środków transportu zaakceptowanych przez Inżyniera. Na środkach transportu przewożone materiały i elementy powinny być zabezpieczone przed ich przemieszczaniem, układane zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez ich Wytwórców. 4. Wykonanie robót. 4.1. Ogólne zasady wykonania robót. Ogólne zasady dotyczące wykonania robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.5. 4.2. Demontaż linii. Demontaż kolizyjnych odcinków linii napowietrznych należy wykonać zgodnie z dokumentacją Projektową i zaleceniami Użytkownika. Wykonawca ma obowiązek wykonania demontażu linii w taki sposób, aby demontowane elementy nie zostały zniszczone i znajdowały się w stanie poprzedzającym

demontaż. Wykopy powstałe po demontażu słupów powinny być zasypane gruntem zagęszczonym warstwami, co 20 cm i wyrównane do poziomu terenu. Wskaźnik zagęszczenia powinien osiągnąć wartość 0,97. 4.3. Montaż słupów Podbudowę liniową stanowią słupy żelbetowe długości 7 m. Głębokość zakopana słupów wynosi 1,3m. kolejność robót przy ustawianiu słupów powinna być następująca: - zmontowanie słupa na stanowisku, - wykonanie wykopu, - ustawienie słupa w wykopie, - zasypanie wykopu z zagęszczeniem gruntu warstwami, co 20 cm do uzyskania wskaźnik ka, co najmniej 0,85, - rozplantowanie nadmiaru ziemi, Podziemne części słupów żelbetowych wraz ze stalowymi elementami łączącymi powinny być po ich zmontowaniu pokryte lakierem asfaltowym wg BN-78/6114-32. Montaż podpory należy wykonać zgodnie z BN-76/8984-09. Po ustawieniu słupów powinna być wykonana ich numeracja zgodnie z BN-63/3235-01. Szablony do znakowania podaje norma BN-73/3238-08. 4.4. Montaż przewodów i kabla Istniejące przewody i kable przekładane na słupy projektowane powinny mieć naciągi zgodne z BN-80/8984-16. Dopuszczalne odchyłki zwisów przewodów od obliczonych lub przyjętych z tablic nie powinny przekraczać ±3cm. Wiązania przewodów do izolatorów należy wykonać wg BN-80/8984-02. Kabel na słupie kablowym przy zejściu do rowu kablowego, powinien być zabezpieczony stalową rurą ochronną do wysokości 3m w górę i 0,5 m w dół mierząc od powierzchni terenu. 4.5. Zapasy kablowe. Podczas układania kabla należy pozostawić następujące zapasy: - pod słupem kablowym: 3 zwoje o śr. ok. 1,25m. 5. Montaż osprzętu Poprzeczniki powinny być mocowane poziomo sposób uniemożliwiający ich przechył. Odległość w linii pionowej od wierzchołka słupa do poprzecznika powinna wynosić 20 cm z tolerancją ±2 cm. Trzony na poprzecznikach powinny być mocowane trwale, pionowo, w sposób uniemożliwiający ich obracanie. Izolatory na trzonach powinny być osadzone za pomocą konopi. Prawidłowo osadzony izolator nie powinien dać się odkręcić ręcznie. 6.

Kontrola jakości robót.

6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót. Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.6. 6.2. Sprawdzenie prawidłowości montażu słupów Sprawdzenie prawidłowości montażu słupów polega na: - sprawdzeniu wykonania i ustawienia słupa kablowego na zgodność z BN-76/8984-09 pkt5.2, - sprawdzeniu numeracji słupa, które polega na skontrolowaniu kolejności i trwałości oznaczeń na zgodność z pkt.5.7. w/w normy, - sprawdzeniu głębokości zakopania słupów, które polega na pomiarze wysokości części nad ziemnej słupa, - sprawdzenia stopnia zagęszczenia gruntu. 6.3. Sprawdzenie prawidłowości montażu osprzętu przewodów i kabla Montaż osprzętu powinien być przeprowadzony zgodnie z BN-76/8984-09 pkt.6.3.2. Sprawdzenie prawidłowości montażu przewodów i kabla polega na zbadaniu sposobu mocowania przewodów i linki nośnej kabla na zgodność z BN-76/8984-09 pkt.6.5. Ponadto należy sprawdzić naciągi przewodów i kabli oraz wysokość ich zawieszenia nad terenem. Pomiary należy wykonać za pomocą łat mierniczych, taśmy mierniczej lub przyrządów optycznych oraz dynamometru. 6.4. Sprawdzenie prawidłowości demontażu słupów. Sprawdzenie prawidłowości montażu słupów polega na:

- sprawdzenia stopnia zagęszczenia gruntu na podstawie badań laboratoryjnych; - sprawdzeniu dokumentacji zdawczo – odbiorczej zdemontowanych materiałów. 6.5. Sprawdzenie parametrów elektrycznych linii. Należy wykonać następujące pomiary linii na zgodność z Dokumentacją Projektową i BN-76/8984-17 - pomiar kabli na przerwy i zwarcia między żyłami, - pomiar rezystancji izolacji żył i osłon ochronnych, 6.6. Uwagi wynikające z kontroli jakości robót. Ocena jakości robót powinna być wykonana przy udziale przedstawiciela Telekomunikacji Polskiej S.A. 7.

Przedmiar robót.

7.1. Ogólne zasady przedmiaru robót. Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.7. 7.2. Jednostka przedmiarowa. Jednostką przedmiarową dla napowietrznej linii telekomunikacyjnej jest kilometr. 8.

Odbiór.

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania, z zachowanymi tolerancjami wg pkt. 6, dały wyniki pozytywne. 9.

Podstawa płatności.

9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.9. 9.2.

Cena jednostki przedmiarowej.

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej. Cena 1 km przebudowy napowietrznej linii telekomunikacyjnej obejmuje: - prace pomiarowe, - roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - przygotowanie, dostarczenie i zmontowanie elementów linii, zdemontowanie kolizyjnych odcinków linii, - transport zdemontowanych materiałów do Wydziału Telekomunikacji w Legionowie - 15km - wykonanie pomiarów elektrycznych, - przeprowadzenie prób i uruchomienie przebudowanych linii, - wykonanie inwentaryzacji przebiegu linii kablowych.

10.

Przepisy związane.

10.1. Normy. BN-75/3231-08 BN-75/3231-13 BN-74/3231-24 PN-76/D-79353 BN-72/3233-13 BN-68/6353-03 ZN-95/TPS.A.-030/T ZN-95/TPS.A.-031/T ZN-95/TPS.A.-032/T ZN-95/TPS.A.-029/T ZN-95/TPS.A.-033/T ZN-95/TPS.A.-037/T.

Poprzeczniki stalowe PS. Trzony do izolatorów teletechnicznych. Telekomunikacyjne linie napowietrzne. Słupy żelbetowe. Bębny kablowe. Telekomunikacyjne linie kablowe. Opaski oznaczeniowe. Folia kalandrowana z PCV. Łączniki żył. Wymagania i badania. Złączowe osłony termokurczliwe arkuszowe wzmocnione. Wymagania i badania. Łączówki i głowice kablowe. Wymagania i badania. Telekomunikacyjne kable miejscowe o izolacji i powłoce polietylenowej, wypełnione. Wymagania i badania. Obudowy zakończeń kablowych. Wymagania i badania. Systemy uziemiające obiektów telekomunikacyjnych. Wymagania i badania.

D.01.03.04/A BUDOWA KANALIZACJI TELETECHNICZNEJ 1.

Wstęp. 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST).

Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru przebudowy kanalizacji telekomunikacyjnej kolidującej z budową

1.2. Zakres stosowania ST. Specyfikacja techniczna ST jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1.

1.3. Zakres robót objętych ST. Ustalenia zawarte w niniejszej Specyfikacji technicznej ST dotyczą prowadzenia robót przy budowie kanalizacji teletechnicznej. Roboty przy budowie kanalizacji obejmują: - wytyczenie trasy; - ułożenie rur kanalizacyjnych w rowach z wszelkimi robotami ziemnymi; - montaż studni kablowych; - montaż zabezpieczeń przed ingerencją osób niepowołanych w studniach kablowych - regulacja wysokości pokryw kablowych; - wykonanie przepustów i zabezpieczeń kablowych;

1.4. Określenia podstawowe. Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi Polskimi Normami i z definicjami podanymi w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.1.4. 1.4.1. Kanalizacja kablowa zespół ciągów podziemnych z wbudowanymi studniami przeznaczony do prowadzenia kabli telekomunikacyjnych. 1.4.2. Ciąg kanalizacji rury ułożone w wykopie pojedynczo lub w zestawach pozwalających uzyskać potrzebną liczbę otworów kanalizacji. 1.4.3. Studnia kablowa pomieszczenie podziemne wbudowane między ciągi kanalizacji kablowej w celu umożliwienia wciągania, montażu i konserwacji kabli.

1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.1.5.

2.

Materiały. 2.1. Warunki ogólne stosowania materiałów.

Warunki ogólne stosowania materiałów, ich pozyskania i składowania podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.2.

2.2. Piasek. Piasek do wykonania podsypki dla kanalizacji w ziemi i jej zasypania pierwszą warstwą powinien odpowiadać wymaganiom BN-87/6774-04.

2.3. Studnie kablowe. Zastosowane prefabrykowane studnie typu SKR2 i SKMP3 powinny spełniać wymagania norm: BN-85/8984-01; BN-73/3233-03; ZN-96 TP SA –023

2.4. Elementy studni kablowych. Do wyposażenia studni kablowych należy stosować następujące elementy: - wietrznik do pokryw wg BN-73/3233-02, - ramy i pokrywy wg BN-73/3233/03, - wsporniki kablowe wg BN-74/3233-19.

2.5. Rury z tworzyw sztucznych. Do budowy kanalizacji powinny być stosowane następujące rury i osprzęt: Rury z polichlorku winylu wg ZN-96/TP. S.A.-014 Rury polipropylenowe wg ZN-96/TP. S.A.-015 Rury karbowane , dwuwarstwowe wg ZN-96/TP. S.A.-016 Rury polietylenowe wg ZN-96/TP. S.A.-017 Rury specjalne do budowy przejść przez przeszkody wg ZN-96/TP. S.A.-018 Rury trudnopalne wg ZN-96/TP. S.A.-019 Złączki rur wg ZN-96/TP. S.A.-020 Uszczelki końców rur kanalizacji kablowej wg ZN-96/TP. S.A.-021 Do układania ciągów kanalizacji w wykopach otwartych należy stosować rury z polietylenu o średnicy 110 mm i grubości ścianek nie mniejszej od 3mm spełniające wymagania PN-81/C-89203 oraz ZN96/TPSA-012. Rury przed ułożeniem, należy składować na placu o wyrównanej powierzchni, zabezpieczonej przed nadmiernym nasłonecznieniem i przypadkowym uszkodzeniem mechanicznym.

3.

Sprzęt. 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu.

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne, pkt.3.

3.2. Sprzęt do budowy kanalizacji teletechnicznej. Do budowy kanalizacji teletechnicznej należy stosować: - ubijak spalinowy - koparkę - żuraw samochodowy - urządzenia do wykonywania przecisków lub innego sprzętu zaakceptowanego przez Inżyniera.

4.

Transport. 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu.

Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.4.

4.2. Transport materiałów. Wykonawca przystępujący do budowy kanalizacji teletechnicznej powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu: - samochodu skrzyniowego, - samochodu samowyładowczego, - przyczepy dłużycowej lub innych środków transportu zaakceptowanych przez Inżyniera. Na środkach transportu przewożone materiały i elementy powinny być zabezpieczone przed ich przemieszczaniem, układane zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez ich Wytwórców.

5.

Wykonanie robót. 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót.

Ogólne zasady wykonywania robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.5. Budowę kanalizacji teletechnicznej należy wykonywać przed przystąpieniem do jakichkolwiek robót drogowych.

5.2. Roboty ziemne. 5.2.1. Trasa kanalizacji. Trasa projektowanych odcinków kanalizacji powinna być wytyczona przez służbę geodezyjną na podstawie planszy zbiorczej kolizji uzgodnionej w Zespole Uzgodnienia Dokumentacji korzystając z domiarów zamieszczonych w Dokumentacji Projektowej. 5.2.2. Głębokości wykopów. Głębokość wykopu dla kanalizacji przy jednej warstwie układanych rur powinna wynosić min 0,85 m. 5.2.3. Szerokość wykopów. Szerokość wykopów dla ułożenia rur kanalizacji teletechnicznej powinna wynosić min 0,30 m. 5.2.4. Wyrównanie i wzmocnienie dna wykopu. Przed ułożeniem rur dno wykopu powinno być wyrównane a w gruntach mało spoistych jak: torfy, suchy piasek lub w gruntach przesyconych wodą na dno wykopu należy ułożyć ławę o grubości, co najmniej 10 cm z warstwy kamieni, tłucznia i piasku z zalaniem zaprawą cementową. Dno wykopu w gruntach od III do IV kategorii, powinno być wysypane warstwą piasku lub przesianej ziemi o grubości warstwy nie mniejszej niż 5 cm.

5.3. Układanie ciągów kanalizacji. 5.3.1. Głębokość ułożenia kanalizacji. Głębokość ułożenia kanalizacji powinna być taka, aby najmniejsze pokrycie liczone od poziomu terenu do górnej powierzchni kanalizacji wynosiła 0,70 m. Przy przejściach pod jezdniami odległość kanalizacji od nawierzchni drogowej powinna być nie mniejsza niż 1,20 m. 5.3.2. Prostolinijność przebiegu. Kanalizacja na odcinkach miedzy sąsiednimi studniami kablowymi powinna przebiegać po linii prostej. W przypadkach ominięcia przeszkód ciągi kanalizacji z rur PE mogą być wygięte tak, aby promień wygięcia nie był mniejszy niż 25 m. 5.3.3. Spadek kanalizacji. W terenie poziomym kanalizacja powinna być budowana ze spadkiem od 1 do 3‰ w kierunku jednej studni. W terenie pochyłym kanalizację należy usytuować zgodnie z naturalnym ukształtowaniem terenu, z zachowaniem zasady spadku na poszczególnych odcinkach w kierunku jednej studni. 5.3.4. Układanie i łączenie rur. Rury należy łączyć kielichowo na zimno za pomocą kleju agresywnego. Końce wszystkich rur przed ich łączeniem powinny być oczyszczone, a połączone rury powinny zachować współosiowość. Odległości między poszczególnymi rurami w warstwie nie powinny być mniejsze od 2 cm, a między warstwami od 3 cm. Na przygotowane dno wykopu, należy układać rury warstwami na przekładkach dystansowych, zasypując je piaskiem lub przesianą ziemią. Ziemia powinna być wyrównywana i lekko ubijana dla wypełnienia szczelin między rurami. Wszystkie rury PE powinny być skierowane kielichami w tę samą stronę, przy czym otwór kielicha powinien być skierowany w przeciwnym kierunku do spadku dna rowu. Ostatnią warstwę rur należy zasypać piaskiem do grubości przykrycia nie mniejszej niż 25 cm. Następnie należy zasypywać wykop ziemią ubijając ją warstwami, co 20 cm do uzyskania współczynnika zagęszczenia gruntu min 0,97. 5.3.5. Wprowadzanie kanalizacji do studni. Powierzchnie końców rur PE na odcinkach podlegających wmurowaniu lub zabetonowaniu, powinny być oczyszczone papierem ściernym na długości około 0,5 m, pokryte klejem agresywnym i obsypane cementem z piaskiem. Tak przygotowane rury mogą być wbudowane po upływie 2 godzin. Rury w warstwach powinny być złączone zaprawą cementową na długości około 0,5 m od początku gardła studni. Wprowadzenie ciągów kanalizacji kablowej powinno kończyć się w zabetonowanej części gardła.

5.4. Skrzyżowanie kanalizacji z drogami. Na skrzyżowaniach z drogami kanalizacja powinna być układana prostopadle do osi jezdni z dopuszczalną tolerancją 15°. Przy wykonywaniu skrzyżowania metodą odkrywkową należy początkowo wykonać wykop i ułożyć rury na połowie jezdni, tak, aby ruch kołowy mógł się odbywać bez przeszkód. Prace na drugiej połowie jezdni można rozpocząć po zasypaniu wykopu i doprowadzeniu jej do stanu pierwotnego. Wykop powinien być ze wszystkich stron zabezpieczony zastawami i tarczami ostrzegawczymi, a

w nocy migającymi lampami ostrzegawczymi. Projekt techniczny związany z niniejszą specyfikacją techniczną przewiduje wykonanie przepustów telekomunikacyjnych pod wszystkimi drogami utwardzonymi, metodą przecisku.

5.5. Skrzyżowanie kanalizacji z urządzeniami podziemnymi. Przy skrzyżowaniach z innymi urządzeniami podziemnymi kanalizacja kablowa powinna znajdować się nad tymi urządzeniami. Najmniejsze dopuszczalne odległości między krawędziami ciągów kanalizacji a innymi urządzeniami podziemnymi podaje Tablica 5 normy BN-73/8984-05.

5.6. Skrzyżowanie kanalizacji z rowami i ciekami wodnymi. Skrzyżowanie kanalizacji teletechnicznej lub przepustów kablowych z rowami i ciekami wodnymi należy wykonać wg Dokumentacji Projektowej i BN-89/8984-18 pkt.7.7.

5.7. Skrzyżowania i zbliżenia z torami kolejowymi Na skrzyżowaniu lub zbliżeniu kanalizacji z torami kolejowymi , kanalizacje budować wg norm ZN-96/TP S.A. -004 ; BN-76/8984-16 ; ZN-96/TP S.A.-012 , ZN-96/TPS.A.-013. dopuszczalne zbliżenie kanalizacji do toru kolejowego wynosi 2m mierzone od najbliższej szyny do skraju kanalizacji kablowej. Kanalizacja w międzytorzu powinna być układana na głębokości 1,5m mierzone od główki szyny i w odległości min. 2,2m mierzone od osi toru.

5.8. Montaż studni kablowych. Studnie kablowe powinny być wykonane z elementów prefabrykowanych i montowane zgodnie z wymaganiami producenta. Ramę włazu należy ustawić w taki sposób, aby jej górna płaszczyzna leżała w płaszczyźnie terenu, chodnika lub pobocza drogi. Ramę na włazie studni należy bezpośrednio po zabetonowaniu przykryć pokrywą.

6.

Kontrola jakości robót. 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót.

Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.6.

6.2. Sprawdzanie materiałów. Sprawdzanie materiałów użytych do budowy kanalizacji polega na stwierdzeniu ich zgodności z wymaganiami norm lub innych dokumentów stwierdzających zgodność użytych materiałów z wymaganiami Dokumentacji Projektowej lub uzgodnionych warunków technicznych.

6.3. Sprawdzenie tras kanalizacji. Sprawdzenie tras kanalizacji należy wykonać taśmą mierniczą przez wykonanie domiarów do stałych punktów terenowych i porównanie wyników z Dokumentacją Geodezyjną. Należy również sprawdzić stan uporządkowania terenu wzdłuż ciągów kanalizacyjnych i w miejscach studzien kablowych, oraz wyniki pomiarów zagęszczenia gruntu, wykonane przez wyspecjalizowane laboratorium.

6.4. Sprawdzenie prawidłowości wykonania ciągów kanalizacji. W czasie wykonania ciągów kanalizacji sprawdzeniu podlegają: - wykopy pod rury – ich wymiary, - głębokość ułożenia rur, - prostolinijność przebiegu, - sposób zestawienia i łączenia rur, - wykonanie skrzyżowania z drogami, - wykonanie skrzyżowania z urządzeniami podziemnymi. - sprawdzenie drożności kanalizacji wykonane za pomocą przyrządu kalibrującego o długości 2m. Pomiary należy wykonywać za pomocą taśmy mierniczej i przez oględziny.

6.5. Sprawozdanie prawidłowości wykonania studni kablowych. Studnie prefabrykowane powinny posiadać atest stwierdzający wykonanie zgodne z PN-88/B-06250. Po wbudowaniu ich w ciągi kanalizacyjne sprawdzeniu podlega:

- lokalizacja, - prawidłowość montażu i ustawienia, - wysokość osadzenia ram. Pomiar należy wykonać za pomocą taśmy mierniczej i przez oględziny.

6.6.

Sprawdzenie wprowadzeń rur do studni kablowych.

Sprawdzenie polega na: - pomiarze głębokości ułożenia rur wprowadzonych do studni kablowej, - sprawdzeniu liczby otworów ciągów kanalizacyjnych, - uszczelnienia otworów w studni kablowej.

6.7. Ocena wyników badań. Przedstawioną do odbioru kanalizację kablową należy uznać za wykonaną zgodnie z wymaganiami normy, jeżeli sprawdzenia i pomiary podane w pkt.6 ST dały dodatni wynik. Elementy linii, które w wyniku przeprowadzonych badań otrzymały ocenę ujemną, powinny być wymienione lub poprawione i ponownie zgłoszone do odbioru.

7.

Przedmiar robót. 7.1. Ogólne zasady przedmiaru robót.

Ogólne zasady przedmiaru robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.7.

7.2. Jednostka przedmiarowa. Jednostką przedmiarową dla kanalizacji kablowej jest kilometr zgodnie z Dokumentacją Projektową.

8.

Odbiór robót.

Ogólne zasady odbioru podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania, z zachowanymi tolerancjami wg pkt.6, dały wyniki pozytywne. Inżynier oceni wyniki badań i pomiarów przedłożone przez Wykonawcę zgodnie z niniejszą ST. W przypadku stwierdzenia usterek Inżynier ustali zakres robót poprawkowych a Wykonawca wykona je na koszt własny w ustalonym terminie.

9.

Podstawa płatności. 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności.

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej. Cena 1 km budowy kanalizacji teletechnicznej obejmuje: - wytyczenie i prace pomiarowe, - roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - zakup i transport materiałów oraz sprzętu, - przygotowanie, dostarczenie i zmontowanie elementów kanalizacji, - wykonanie inwentaryzacji geodezyjnej przebiegu kanalizacji kablowej.

10.

Normy.

PN-88/B-06250

Beton zwykły.

ZN-96/TP S.A.-012

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja pierwotna. Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-013

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe. Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-017

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury kanalizacji wtórnej i rurociągu kablowego (RHDPE). Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-018

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury polietylenowe (RHDPEp) przepustowe. Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-019

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury trudnopalne (RHDPEt). Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-020

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Złączki rur. Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.- 021

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Uszczelki końców rur. Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-022

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Przywieszki identyfikacyjne. Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-023

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Studnie kablowe. Wymagania i badania.

ZN-96/TP. S.A.-041

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Zabezpieczone pokrywy studni kablowych, dodatkowe.

PRZEBUDOWA TELEKOMUNIKACYJNYCH LINII KABLOWYCH MIEJSCOWYCH D.01.03.04/b 1. Wstęp. 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST). Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru przebudowy urządzeń telekomunikacyjnych kolidujących z przebudowywaną drogą. 1.2. Zakres stosowania ST. Specyfikacja Techniczna ST jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres robót objętych ST. Ustalenia zawarte w niniejszej Specyfikacji technicznej ST dotyczą prowadzenia robót przy przebudowie linii kablowych miejscowych. Przebudowa obejmuje wybudowanie przepustów kablowych, nowych odcinków linii kablowych (ziemnych i kanałowych) oraz demontaż kabli kolidujących z nowym układem drogowym. 1.4. Określenia podstawowe. Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi Polskimi Normami i definicjami podanymi w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.1.4. 1.4.1. Telekomunikacyjna linia kablowa miejscowa – sieć abonencka obejmująca linie kablowe od centrali bezpośrednio do głowic, puszek lub skrzynek kablowych. 1.4.2.

Sieć abonencka – część sieci miejscowej wraz z urządzeniami liniowymi na odcinku od centrali miejscowej do aparatów telefonicznych lub central abonenckich.

1.4.3.

Długość trasowa linii kablowej lub jej odcinka – długość przebiegu trasy linii bez uwzględnienia falowania i zapasów kabla.

1.4.4.

Długość elektryczna – rzeczywista długość zmontowanego kabla z uwzględnieniem falowania i zapasów kabla.

1.4.5.

Falowanie kabla – sposób układania kabla, przy którym długość kabla układanego jest większa od długości trasy, na której układa się kabel.

1.5.

Ogólne wymagania dotyczące robót. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt. 1.5.

2.

Materiały.

2.1 Warunki ogólne stosowania materiałów. Warunki ogólne stosowania materiałów, ich pozyskania i składowania podano w ST DM.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.2. 2.2. Piasek. Piasek do układania kabli w ziemi powinien odpowiadać wymaganiom BN-87/6774-04. 2.3. Kable. Należy stosować kable typu: XzTKMXpw Pojemności kabla i jego lokalizacja wg Dokumentacji Projektowej. Kable powinny być dostarczone na plac budowy na bębnach drewnianych, których wielkości określone są w normie PN-76/D-79353. Na jednej z tarcz bębna powinna być przymocowana tabliczka, na której powinien być podany typ kabla, jego długość, ciężar oraz producent.

2.4. Rury z polietylenu. Do wykonania przepustów kablowych należy stosować rury z polietylenu o średnicy min.110 mm i grubości ścianek nie mniejszej od 6mm spełniające wymagania PN-81/C-89203 oraz ZN96/TPSA-012. Rury przed ułożeniem, należy składować na placu o wyrównanej powierzchni, zabezpieczonej przed nadmiernym nasłonecznieniem i przypadkowym uszkodzeniem mechanicznym. 2.5. Folia. Dla ochrony kabli przed uszkodzeniami mechanicznymi należy stosować folię kalandrowaną z uplastycznionego polichlorku winylu, koloru pomarańczowego o grubości 0,5 mm i szerokości 20 cm. i napisem: „UWAGA KABEL TELEKOMUNIKACYJNY ”. Folia powinna spełniać wymagania BN-68/6353-03. 3.

Sprzęt.

3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.3. 3.2. Sprzęt do przebudowy telekomunikacyjnych linii kablowych. Do wykonania przebudowy i budowy telekomunikacyjnych linii kablowych należy stosować: - ubijaka spalinowego, - wciągarkę mechaniczną do kabli, - koparki jednonaczyniowej kołowej, lub innego sprzętu zaakceptowanego przez Inżyniera. 4. Transport. 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu. Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt. 4. 4.2. Transport materiałów. Wykonawca przystępujący do budowy i przebudowy telekomunikacyjnych linii kablowych powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu - samochodu skrzyniowego, - samochodu samowyładowczego, - samochodu dostawczego, - przyczepy do przewozu kabli, lub innych środków transportu zaakceptowanych przez Inżyniera. Na środkach transportu przewożone materiały i elementy powinny być zabezpieczone przed ich przemieszczaniem, układane zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez ich Wytwórców. 5. Wykonanie robót. 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót. Ogólne zasady wykonywania robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt. 5. Przebudowę należy wykonywać zachowując następującą kolejność: - wybudowanie nowych odcinków linii kablowej w trasie kolidującej z drogą, - wykonanie podłączenia nowych odcinków linii z istniejącymi poza obszarem kolizji z drogą, przy zachowaniu ciągłości pracy poszczególnych obwodów linii, - zdemontowanie kolizyjnych odcinków linii kablowych. Roboty należy wykonywać zgodnie z Dokumentacją Projektową ST, normami i przepisami budowy oraz zaleceniami Telekomunikacji Polskiej S.A. Wykonawca ma obowiązek wykonania demontażu odcinków linii w taki sposób, aby demontowane elementy nie zostały zniszczone i znajdowały się w stanie poprzedzającym demontaż. W przypadku niemożności zdemontowania elementów bez ich uszkodzenia. Wykonawca powinien powiadomić o tym Inżyniera i uzyskać od niego zgodę na ich uszkodzenie lub zniszczenie. Wykonawca może pozostawić elementy linii bez demontażu, o ile uzyska na to zgodę Inżyniera.

Wykopy pozostałe po demontażu elementów linii, powinny być zasypane gruntem ubijanym warstwami i wyrównane do poziomu terenu. Wskaźnik zgęszczenia gruntu powinien osiągnąć, co najmniej 0,97.

5.2. Trasy kabli. Trasy projektowanych odcinków linii kablowych powinny być wytyczone przez służbę geodezyjną na podstawie uzgodnionej w Zespole Uzgodnienia Dokumentacji planszy zbiorczej kolizji, korzystając z domiarów kabli zamieszczonych w Dokumentacji Projektowej. 5.3. Rowy kablowe. Rowy kablowe powinny być kopane ręcznie. Rów nie może być płytszy niż 80 cm, a jego szerokość uzależniona jest od rodzaju gruntu, ale nie mniejsza niż 40cm. 5.4 Układanie kabli. Odcinki kabli mogą być układane ręcznie lub za pomocą sprzętu. Zastosowana technologia układania kabli w ziemi powinna zapewnić właściwe ułożenie kabli oraz nie uszkodzenie innych urządzeń podziemnych, do których układane kable się zbliżają lub się z nimi krzyżują. Kable w ziemi powinny być układane bez naprężeń z falowaniem 0,3% ich długości. Przy zmianie kierunku trasy linii kablowej promień gięcia kabla nie może być mniejszy niż 20-krotna jego średnica zewnętrzna. Głębokość ułożenia kabli w ziemi mierzona od dolnej powierzchni kabli ułożonych na dnie rowu do powierzchni ziemi, powinna wynosić nie mniej niż 70 cm. W przypadku gruntu przepuszczającego wodę, kabel należy układać na 10 cm warstwie podsypki piaskowej oraz przysypane przynajmniej 10 cm warstwą piasku. Kabel w kanalizacji teletechnicznej należy umieścić w wolnym otworze, wg. dokumentacji projektowej. Zapasy kabla, przy projektowanych przepustach, wyłożyć na wspornikach dwukablowych. 5.5 Zapasy kablowe. Podczas układania kabla należy pozostawić następujące zapasy: - przy złączach po 0,3 m z każdej strony złącza - przy przepustach kablowych po 1,5 m z każdej strony przepustu 5.6 Oznaczenie przebiegu kabli. W dokumentacji powykonawczej linii kablowej powinny być zwymiarowane wzdłuż i poprzecznie: - przebiegi kabli, - położenie złączy, przepustów kablowych oraz zapasów kabli. Zwymiarowanie powinno być wykonane do istniejących w terenie odcinków stałych. 5.7. Skrzyżowania z drogami. Na skrzyżowaniach z drogami o nawierzchni bitumicznej, kable należy układać w kanalizacji teletechnicznej wykonanej przed budową linii kablowych a ujętej w ST D. 01.03.04./a lub w rurach PE układanych na głębokości min 1,2 m od nawierzchni jezdni . Przepusty kablowe powinny być układane prostopadle do jezdni z dopuszczalną tolerancją 15o. 5.8. Skrzyżowania i zbliżenia z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi. Skrzyżowania i zbliżenia telekomunikacyjnych linii kablowych z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi powinny być wykonane zgodnie z PN – 75/E – 0510 5.9. Ochrona kabla przed uszkodzeniami mechanicznymi. Kable układane bezpośrednio w ziemi na całym swym przebiegu powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi przez ułożenie nad nimi taśmy ostrzegawczej w kolorze pomarańczowym z napisem „Uwaga kabel telekomunikacyjny” umieszczonej w połowie głębokości ułożenia kabli. 6.

Kontrola jakości robót.

6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót. Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne”, pkt. 6.

6.2. Sprawdzenie materiałów. Sprawdzenie materiałów użytych do budowy linii polega na stwierdzeniu ich zgodności z wymaganiami norm lub dokumentów oraz zgodności z Dokumentacją Projektową i warunkami technicznymi wydawanymi przez Telekomunikację Polską S.A.

6.3. Sprawdzenie wymiarów elementów linii. W celu stwierdzenia zgodności z Dokumentacją Projektową należy sprawdzić: - pomiary poprzeczne i wzdłużne linii do punktów przedmiarowych, - głębokości ułożenia kabli, zabezpieczeń od uszkodzeń i elementów ochrony linii. Odchyłki wymiarowe można uznać za dopuszczalne, jeżeli nie będą miały wpływu na prawidłową eksploatację całych linii. 6.4. Sprawdzenie wykonania zbliżeń i skrzyżowań. Polega na pomiarze taśmą mierniczą odległości poziomych kabli od przeszkód terenowych oraz ich prawidłowości zabezpieczenia mechanicznego. 6.5. Sprawdzenie ochrony kabla przed uszkodzeniami mechanicznymi. Polega na sprawdzeniu ułożenia nad kablami taśmy ostrzegawczej, jej szerokości i odległości od kabla, oraz na sprawdzeniu ułożenia nad złączami kablowymi przykryw betonowych. 6.6. Sprawdzenie parametrów elektrycznych linii. Należy wykonać następujące pomiary linii na zgodność z Dokumentacją Projektową i BN-76/8984-17 - pomiar kabli na przerwy i zwarcia między żyłami, - pomiar rezystancji izolacji żył i osłon ochronnych, 6.7. Ocena wyników badań. Przedstawione do odbioru telekomunikacyjne linie kablowe należy uznać za wykonane zgodnie z wymaganiami normy, jeżeli sprawdzenia i pomiary podane w rozdziale 6 ST dały dodatni wynik. Elementy linii, które w wyniku przeprowadzonych badań otrzymały ocenę ujemną powinny być wymienione lub poprawione i ponownie zgłoszone do odbioru. 7.

Przedmiar robót.

7.1. Ogólne zasady przedmiaru robót. Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt. 7. 7.2. Jednostka przedmiarowa. Jednostką przedmiarową dla telekomunikacyjnej linii kablowej jest kilometr zgodnie z Dokumentacją Projektową. 8. Odbiór robót. Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowanymi tolerancjami wg pkt.6. dały wyniki pozytywne. 9.

Podstawa płatności.

9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności. Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie).

Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej. Cena 1 km przebudowy kablowej miejscowej linii telekomunikacyjnej obejmuje: - prace pomiarowe, - roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - przygotowanie, dostarczenie i zmontowanie elementów linii, zdemontowanie kolizyjnych odcinków linii, - transport zdemontowanych materiałów - wykonanie pomiarów elektrycznych, - przeprowadzenie prób i uruchomienie przebudowanych linii, - wykonanie inwentaryzacji przebiegu linii kablowych.

10. Przepisy związane. 10.1. a) b) c) d) e) f) g)

Normy.

PN-76/D-79353- Bębny kablowe. BN-72/3233-13- Telekomunikacyjne linie kablowe. Opaski oznaczeniowe. BN-68/6353-03- Folia kalandrowana z PCV. BN-76/8984-17- Telekomunikacyjne sieci kablowe miejscowe. Ogólne wygania. PN-83/T-90330 Telekomunikacyjne kable miejscowe. Ogólne wymagania i badania. ZN-95/TPS.A.-027/T. Linie kablowe o torach miedzianych. Ogólne wymagania techniczne. ZN-95/TPS.A.-029/T. Telekomunikacyjne kable miejscowe o izolacji i powłoce polietylenowej, wypełnione. Wymagania i badania. h) ZN-95/TPS.A.-030/T. Łączniki żył. Wymagania i badania. i) ZN-95/TPS.A.-031/T. Złączowe osłony termokurczliwe arkuszowe wzmocnione. Wymagania i badania.

Szczegółowe Specyfikacje Techniczne D-01.03.04/C CVP 45231000-5

Przebudowa kablowych linii napowietrznych

1

D.01.03.04 /C PRZEBUDOWA TELEKOMUNIKACYJNYCH LINII NAPOWIETRZNYCH 1. Wstęp. 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST). Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru przebudowy urządzeń telekomunikacyjnych kolidujących z przebudowywaną drogą. 1.2. Zakres stosowania ST. Niniejsza szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. zgodnie z dokumentacją projektową. 1.3. Zakres robót objętych ST. Ustalenia zawarte w niniejszej Specyfikacji Technicznej ST dotyczą prowadzenia robót przy przebudowie linii telekomunikacyjnych TPS.A. Przebudowa obejmuje wybudowanie nowych odcinków linii kablowych nadziemnych oraz demontaż kabli wraz z podbudową słupową kolidujących z nowym układem drogowym. 1.4. Określenia podstawowe. Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi Polskimi Normami i definicjami podanymi w ST D-M.00.00.00 ”Wymagania ogólne”, pkt. 1.4. 1.4.1. Napowietrzna linia telekomunikacyjna linia przewodowa nadziemna składająca się z przewodów napowietrznych, osprzętu i podbudowy. 1.4.2. Osprzęt zestaw elementów (izolatory, haki, trzony, poprzeczniki) do zawieszania przewodów lub kabli. 1.4.3. Podbudowa linii słupy do zamocowania osprzętu. 1.4.4 Przęsło odcinek linii napowietrznej pomiędzy osiami sąsiednich słupów. 1.4.5. Zwis odległość pionowa między przewodem a prostą łączącą punkty zawieszenia przewodu w środku rozpiętości przęsła. 1.4.6. Kabel telekomunikacyjny przewód wielożyłowy izolowany przeznaczony do łączenia między sobą urządzeń telefonicznych. 1.4.7. Telekomunikacyjna linia kablowa miejscowa sieć abonencka obejmująca linie kablowe od centrali bezpośrednio do głowic, puszek lub skrzynek kablowych. 1.4.8. Sieć abonencka część sieci miejscowej wraz z urządzeniami liniowymi na odcinku od centrali miejscowej do aparatów telefonicznych lub central abonenckich. 1.4.9. Długość trasowa linii kablowej lub jej odcinka długość przebiegu trasy linii bez uwzględnienia falowania i zapasów kabla.

Szczegółowe Specyfikacje Techniczne D-01.03.04/C CVP 45231000-5

Przebudowa kablowych linii napowietrznych

2

1.4.10. Długość elektryczna rzeczywista długość zmontowanego kabla z uwzględnieniem falowania i zapasów kabla. 1.4.11. Falowanie kabla sposób układania kabla, przy którym długość kabla układanego jest większa od długości trasy, na której układa się kabel. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M 00.00.00 „Wymagania ogólne”, pkt. 1.5 2.

Materiały

2.1. Warunki ogólne stosowania materiałów. Warunki ogólne stosowania materiałów, ich pozyskania podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne”, pkt.2. 2.2. Poprzeczniki Należy stosować poprzeczniki stalowe spełniające wymagania BN-65/9378-19 i BN-75/3231-08. 2.3. Trzony Trzony do izolatorów powinny spełniać wymagania BN-75/3231-13. 2.4. Słupy Słupy ŻN7 powinny odpowiadać wymaganiom normy BN-77/3231-33 2.5 Kable. Do przebudowy należy zastosować kable XzTKMXpw 2. Sprzęt. 2.2. Ogólne warunki stosowania sprzętu. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00 „Wymagania ogólne”, pkt. 3. 2.3. Sprzęt do przebudowy linii napowietrznych. Do wykonania przebudowy napowietrznych linii telekomunikacyjnych należy stosować: - żuraw samochodowy, - ubijak spalinowy

- koparkę jednonaczyniową kołową, lub inny sprzęt zaakceptowany przez Inżyniera. 3. Transport materiałów.

Ogólne wymagania dotyczące transportu. Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne”, pkt. 4. 3.1. Transport materiałów. Wykonawca przystępujący do budowy i przebudowy telekomunikacyjnych linii kablowych powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu - samochodu skrzyniowego, samochodu samowyładowczego, - samochodu dostawczego, - przyczepy do przewozu kabli, lub innych środków transportu zaakceptowanych przez Inżyniera. Na środkach transportu przewożone materiały i elementy powinny być zabezpieczone przed ich przemieszczaniem, układane zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez ich Wytwórców.

Szczegółowe Specyfikacje Techniczne D-01.03.04/C CVP 45231000-5

Przebudowa kablowych linii napowietrznych

3

4. Wykonanie robót. 4.1. Ogólne zasady wykonania robót. Ogólne zasady dotyczące wykonania robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.5. 4.2. Demontaż linii. Demontaż kolizyjnych odcinków linii napowietrznych należy wykonać zgodnie z dokumentacją Projektową i zaleceniami Użytkownika. Wykonawca ma obowiązek wykonania demontażu linii w taki sposób, aby demontowane elementy nie zostały zniszczone i znajdowały się w stanie poprzedzającym demontaż. Wykopy powstałe po demontażu słupów powinny być zasypane gruntem zagęszczonym warstwami, co 20 cm i wyrównane do poziomu terenu. Wskaźnik zagęszczenia powinien osiągnąć wartość 0,97. 4.3. Montaż słupów Podbudowę liniową stanowią słupy żelbetowe długości 7 m. Głębokość zakopana słupów wynosi 1,3m. kolejność robót przy ustawianiu słupów powinna być następująca: - zmontowanie słupa na stanowisku, - wykonanie wykopu, - ustawienie słupa w wykopie, - zasypanie wykopu z zagęszczeniem gruntu warstwami, co 20 cm do uzyskania wskaźnik ka, co najmniej 0,85, - rozplantowanie nadmiaru ziemi, Podziemne części słupów żelbetowych wraz ze stalowymi elementami łączącymi powinny być po ich zmontowaniu pokryte lakierem asfaltowym wg BN-78/6114-32. Montaż podpory należy wykonać zgodnie z BN-76/8984-09. Po ustawieniu słupów powinna być wykonana ich numeracja zgodnie z BN-63/3235-01. Szablony do znakowania podaje norma BN-73/3238-08. 4.4. Montaż przewodów i kabla Istniejące przewody i kable przekładane na słupy projektowane powinny mieć naciągi zgodne z BN-80/8984-16. Dopuszczalne odchyłki zwisów przewodów od obliczonych lub przyjętych z tablic nie powinny przekraczać ±3cm. Kabel na słupie kablowym przy zejściu do rowu kablowego, powinien być zabezpieczony stalową rurą ochronną do wysokości 3m w górę i 0,5 m w dół mierząc od powierzchni terenu. 4.5. Zapasy kablowe. Podczas układania kabla należy pozostawić następujące zapasy: - pod słupem kablowym: 3 zwoje o śr. ok. 1,25m. 5. Montaż osprzętu Poprzeczniki powinny być mocowane poziomo sposób uniemożliwiający ich przechył. Odległość w linii pionowej od wierzchołka słupa do poprzecznika powinna wynosić 20 cm z tolerancją ±2 cm. 6.

Kontrola jakości robót.

6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót. Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.6. 6.2. Sprawdzenie prawidłowości montażu słupów Sprawdzenie prawidłowości montażu słupów polega na: - sprawdzeniu wykonania i ustawienia słupa kablowego na zgodność z BN-76/8984-09 pkt5.2, - sprawdzeniu numeracji słupa, które polega na skontrolowaniu kolejności i trwałości oznaczeń na zgodność z pkt.5.7. w/w normy, - sprawdzeniu głębokości zakopania słupów, które polega na pomiarze wysokości części nad

Szczegółowe Specyfikacje Techniczne D-01.03.04/C CVP 45231000-5

Przebudowa kablowych linii napowietrznych

4

ziemnej słupa, - sprawdzenia stopnia zagęszczenia gruntu. 6.3. Sprawdzenie prawidłowości montażu osprzętu przewodów i kabla Montaż osprzętu powinien być przeprowadzony zgodnie z BN-76/8984-09 pkt.6.3.2. Sprawdzenie prawidłowości montażu przewodów i kabla polega na zbadaniu sposobu mocowania przewodów i linki nośnej kabla na zgodność z BN-76/8984-09 pkt.6.5. Ponadto należy sprawdzić naciągi przewodów i kabli oraz wysokość ich zawieszenia nad terenem. Pomiary należy wykonać za pomocą łat mierniczych, taśmy mierniczej lub przyrządów optycznych oraz dynamometru. 6.4. Sprawdzenie prawidłowości demontażu słupów. Sprawdzenie prawidłowości montażu słupów polega na: - sprawdzenia stopnia zagęszczenia gruntu na podstawie badań laboratoryjnych; - sprawdzeniu dokumentacji zdawczo – odbiorczej zdemontowanych materiałów. 6.5. Sprawdzenie parametrów elektrycznych linii. Należy wykonać następujące pomiary linii na zgodność z Dokumentacją Projektową i BN-76/8984-17 - pomiar kabli na przerwy i zwarcia między żyłami, - pomiar rezystancji izolacji żył i osłon ochronnych, 6.6. Uwagi wynikające z kontroli jakości robót. Ocena jakości robót powinna być wykonana przy udziale przedstawiciela Telekomunikacji Polskiej S.A. 7.

Przedmiar robót.

7.1. Ogólne zasady przedmiaru robót. Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.7. 7.2. Jednostka przedmiarowa. Jednostką przedmiarową dla napowietrznej linii telekomunikacyjnej jest kilometr. 8.

Odbiór.

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt.8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania, z zachowanymi tolerancjami wg pkt. 6, dały wyniki pozytywne. 9. 9.1.

Podstawa płatności. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności.

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych. Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej.

Szczegółowe Specyfikacje Techniczne D-01.03.04/C CVP 45231000-5

Przebudowa kablowych linii napowietrznych

5

Cena 1 km przebudowy napowietrznej linii telekomunikacyjnej obejmuje: - prace pomiarowe, - roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - przygotowanie, dostarczenie i zmontowanie elementów linii, zdemontowanie kolizyjnych odcinków linii, - transport zdemontowanych materiałów do Wydziału Telekomunikacji w Legionowie - 15km - wykonanie pomiarów elektrycznych, - przeprowadzenie prób i uruchomienie przebudowanych linii, - wykonanie inwentaryzacji przebiegu linii kablowych. 10.

Przepisy związane.

10.1. Normy. 1. BN-75/3231-08- Poprzeczniki stalowe PS. 2. BN-75/3231-13- Trzony do izolatorów teletechnicznych. 3. BN-74/3231-24- Telekomunikacyjne linie napowietrzne. Słupy żelbetowe. 5. PN-76/D-79353- Bębny kablowe. 6. BN-72/3233-13-Telekomunikacyjne linie kablowe. Opaski oznaczeniowe. 7. BN-68/6353-03-Folia kalandrowana z PCV. 8. ZN-95/TPS.A.-030/T. Łączniki żył. Wymagania i badania. 9. ZN-95/TPS.A.-031/T. Złączowe osłony termokurczliwe arkuszowe wzmocnione. Wymagania i badania. 10. ZN-95/TPS.A.-032/T. Łączówki i głowice kablowe. Wymagania i badania. 11. ZN-95/TPS.A.-029/T. Telekomunikacyjne kable miejscowe o izolacji i powłoce polietylenowej, wypełnione. Wymagania i badania. 12. ZN-95/TPS.A.-033/T. Obudowy zakończeń kablowych. Wymagania i badania. 13. ZN-95/TPS.A.-037/T. Systemy uziemiające obiektów telekomunikacyjnych. Wymagania i badania.

D.01.03.04/D. PRZEBUDOWA ŚWIATŁOWODOWYCH LINII KABLOWYCH. 1.

Wstęp 1.1.

Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST)

Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej ST są wymagania dotyczące wykonania i odbioru przebudowy kabli światłowodowych kolidujących z budową .

1.2.

Zakres stosowania ST

Niniejsza szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1.

1.3.

Zakres robót objętych ST

Ustalenia zawarte w niniejszej Specyfikacji technicznej ST dotyczą prowadzenia robót przy przebudowie linii kablowych światłowodowych. Przebudowa obejmuje przeniesienie istniejących kabli w kanalizacji wtórnej do nowej kanalizacji pierwotnej.

1.4.

Określenia podstawowe

Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi Polskimi Normami i definicjami podanymi w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne”, pkt. 1.4. 1.4.1. Światłowodowa linia kablowa linia telekomunikacyjna zbudowana z kabli optotelekomunikacyjnych 1.4.2. Światłowód element transmisyjny kabla optotelekomunikacyjnego w postaci włókna optycznego, złożonego z rdzenia i płaszcza wraz z pokryciami, pozwalający na transmisję fali świetlnej. 1.4.3. Kabel optotelekomunikacyjny (OTK) kabel zawierający światłowody do transmisji sygnałów telekomunikacyjnych. 1.4.4. Złącze światłowodowe miejsce połączenia światłowodów 1.4.5. Kanalizacja wtórna zespół rur zaciąganych do otworów kanalizacji pierwotnej, stanowiących dodatkowe zabezpieczenie kabli optotelekomunikacyjnych. 1.4.6. Rurociąg kablowy ciąg rur polietylenowych lub innych o nie gorszych właściwościach oraz zasobników złączowych układanych bezpośrednio w ziemi i stanowiących osłonę ochronną dla kabli światłowodowych. 1.4.7. Zasobnik złączowy zbiornik stanowiący osłonę ochronną dla złącza kabla światłowodowego i jego zapasów oraz ułatwiający zaciąganie i wyciąganie kabli, przykryty warstwą ziemi.

1.5.

Ogólne wymagania dotyczące robót

Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt. 1.5.

2.

Materiały 2.1.

Warunki ogólne stosowania materiałów

Warunki ogólne stosowania materiałów, ich pozyskania i składowania podano w ST DM.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt. 2.

2.2.

Piasek

Piasek do układania rurociągu kablowego w ziemi powinien odpowiadać wymaganiom BN-87/6774-04.

2.3.

Kable optotelekomunikacyjne

Należy stosować jednomodowe (J) kable światłowodowe liniowe typu Z-XOTKtsd nadające się do transmisji sygnałów w obu oknach, to jest przy znamionowych długościach fal 1310 nm i 1550 nm. Pojemności kabli i ich lokalizacja wg Dokumentacji Projektowej. Kable powinny być dostarczane na plac budowy na bębnach metalowych lub z innych materiałów o nie gorszych własnościach, wg normy PN-70/E-79100. Końce kabla powinny być zabezpieczone przed wnikaniem wilgoci i tak zamocowane na bębnie, aby były dostępne do badań własności transmisyjnych. Na jednej z tarcz bębna powinna być przymocowana tabliczka, na której powinien być podany typ kabla, jego długość oraz producent.

2.4.

Rury polietylenowe

Do budowy kanalizacji wtórnej i rurociągów należy stosować rury z polietylenu HDPE, wg ZN-96/TP S.A.013 z warstwą poślizgową o gęstości nie mniejszej niż 0,943g/cm3 i o współczynniku płynięcia (MFI) od 0,3 do 1,3 g/10 min. Do budowy kanalizacji wtórnej powinny być stosowane rury o wymiarach 40/3,7 i 32/3,6 mm. Rury na plac budowy powinny być dostarczane w zwojach lub na bębnach. Średnica zwoju lub bębna winna być taka, aby było zapewnione samoprostowanie się rury. Rury HDPE powinny być oznakowane trwałym napisem zawierającym znak operatora, oznaczenie typu, rok produkcji, symbol fabryki, numer odcinka, długość odcinka.

2.5.

Taśma ostrzegawcza

Na całej trasie rurociągów kablowych powinna być układana w połowie głębokości posadowienia rurociągu kablowego taśma ostrzegawcza w kolorze pomarańczowym z wyraźnym napisem „UWAGA! KABEL ŚWIATŁOWODOWY”. Dla umożliwienia lokalizacji w terenie rurociągów i dielektrycznych kabli metodami elektromagnetycznymi preferowana jest taśma zawierająca wkładkę z taśmy stalowej.

2.6.

Osłony złączowe

Do montażu kabli światłowodowych powinny być stosowane osłony złączowe wg ZN-96 TP S.A.-008 z tworzyw sztucznych , odpornych na korozję, wytrzymałych mechaniczne i zapewniających długotrwałą hermetyczność przy umieszczaniu złączy w studniach kablowych

2.7.

Słupki oznaczeniowe i oznaczeniowo-pomiarowe

Do oznakowania trasy rurociągów kablowych, elementów składowych rurociągów, zmian trasy, przepustów przez obiekty uzbrojenia terenowego należy stosować betonowe słupki oznaczeniowe i oznaczeniowopomiarowe.

3.

Sprzęt 3.1.

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt 3.

3.2.

Sprzęt do budowy światłowodowych linii kablowych

Do wykonania przebudowy i budowy światłowodowych linii kablowych należy stosować: - ubijak spalinowy, - zespół prądotwórczy jednofazowy 2,5 kVA - spawarka do światłowodów - reflektometr - dmuchawa gorącego powietrza - wciągarka mechaniczna do kabli

lub innego sprzęt zaakceptowanego przez Inżyniera.

4.

Transport 4.1.

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu

Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M.00.00.00.”Wymagania ogólne”, pkt 4.

4.2.

Transport materiałów

Wykonawca przystępujący do budowy i przebudowy światłowodowych linii kablowych powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu: - samochodu dostawczego, - samochodu montażowego, - samochodu skrzyniowego, - przyczepa kablowa, lub innych środków transportu zaakceptowanych przez Inżyniera. Na środkach transportu przewożone materiały i elementy powinny być zabezpieczone przed ich przemieszczaniem, układane zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez ich Wytwórców.

5.

Wykonanie robót 5.1.

Ogólne zasady wykonywania robót

Ogólne zasady wykonywania robót wg ST D.01.03.04/b.

5.2.

Trasa kabla

Trasa projektowanych odcinków linii kablowych powinna być wytyczona przez służbę geodezyjną, korzystając z domiarów kabli zamieszczonych w Dokumentacji Projektowej.

5.3.

Zapasy kabli

Przy złączach kabli należy pozostawić zapasy kabli w studniach, umożliwiające swobodne wykonywanie złączy (spajanie światłowodów) i dokonywanie pomiarów. Zapasy te powinny wynosić, co najmniej po 15 m z każdej strony złącza. Zapasy kabli należy układać w pętle z zachowaniem promienia wyginania nie mniejszego niż 20 jego średnic w ten sposób, aby możliwe było bezpieczne ich wyciąganie na trasie odcinka instalacyjnego.

5.4.

Układanie kabli w kanalizacji teletechnicznej

Kable w kanalizacji teletechnicznej powinny być układane w kanalizacji wtórnej. W studniach kablowych rury kanalizacji wtórnej wraz z zainstalowanymi w nich kablami powinny być odpowiednio wygięte łagodnymi łukami i przymocowane do ścian studni.

5.5.

Oznakowanie kabli

W studniach, rurociągach kablowych, w rurach kanalizacji wtórnej o zachowanej ciągłości rury te należy oznaczyć opaską ostrzegawczą w kolorze żółtym z napisem „UWAGA! KABEL ŚWIATŁOWODOWY” w odstępach, co najwyżej 5 m. Szerokość opaski powinna wynosić 10 cm. Dla identyfikacji kabli w studniach kablowych, na rurach kanalizacji wtórnej lub rurociągu kablowego należy mocować tabliczki identyfikacyjne w kolorze żółtym z czytelnym napisem informującym o właścicielu kabla oraz o numerze paszportyzacyjnym linii. Tabliczki powinny być foliowane.

5.6.

Ochrona kabla OTK przed uszkodzeniami mechanicznymi

Ochrona kabla wg ST D.01.03.04/b.

6.

Wymagania transmisyjne 6.1.

Tłumienność torów światłowodowych

Wszystkie tory światłowodowe jednomodowe powinny mieć zmierzoną tłumienność dla fal 1310 nm i 1550 nm, a następnie wyliczoną tłumienność jednostkową.

Tłumienność każdego toru światłowodowego (włókien wraz z ich połączeniami) nie powinna przekraczać wartości sumy tłumienności wszystkich połączonych odcinków włókien powiększonej o tłumienność połączeń stałych i rozłącznych.

6.2.

Tłumienność połączeń światłowodów

Połączenie światłowodów jednomodowych powinny być tak wykonane, aby ich tłumienność nie przekroczyła wartości: - 0,08 dB dla połączeń spajanych, określona jako wartość średnia z pomiarów w obu kierunkach transmisji, - 0,2 dB dla połączeń mechanicznych i klejonych, - 0,5 dB dla złączy rozłączalnych, przy czym średnia wartość tej tłumienności nie powinna przekraczać 0,3 dB, - tłumienność odbiciowa złączek światłowodowych nie powinna być mniejsza niż 35 dB

6.3.

Niejednorodność tłumienności

Zmiana tłumienności jednostkowej wzdłuż odcinka, pomiędzy sąsiednimi złączami światłowodowymi, nie powinna przekraczać 0,1 dB/km dla fal 1310 nm i 1550 nm, na każdym dowolnie wybranym jednokilometrowym odcinku światłowodu. Skokowy wzrost tłumienności wywołany punktowymi wtrąceniami nie powinien być większy od 0,1 dB.

7.

Pomiary kabli i linii optotelekomunikacyjnych 7.1.

Sprawdzenie parametrów światłowodów.

Należy wykonać następujące pomiary linii na zgodność z Dokumentacją Projektową i PN-91/T-06700 po ułożeniu kabla, a przed rozpoczęciem montażu złączy należy wykonać pomiary kontrolne potwierdzające parametry światłowodów. Pomiary należy wykonać przy pomocy reflektometru dla fali 1310 i 1550 nm, po wykonaniu połączeń światłowodów należy wykonać pomiary reflektometryczne z obydwu stron odcinka zmontowanego dla fal 1310 nm i 1550 nm, w celu stwierdzenia poprawności wykonanych połączeń. po całkowitym zmontowaniu odcinka kontrolnego, dla uzyskania wykresów reflektometrycznych, należy wykonać na wszystkich włóknach pomiary reflektometryczne dla fal 1310 nm i 1550 nm, z obydwu stron odcinka, pomiędzy przełącznicami światłowodowymi. Pomiary reflektometryczne na zmontowanej linii powinny umożliwiać określenie: − Całkowitej długości optycznej linii. − Całkowitej tłumienności linii. − Tłumienności jednostkowej całej linii i jej odcinków składowych. − Tłumienności połączeń. Poprawne wyniki tych pomiarów uzyskuje się tylko wtedy, gdy wartość współczynnika załamania wprowadzana do reflektometru jest zgodna z wartością podaną przez producenta.

7.2.

Ocena wyników badań

Badania linii polegają na sprawdzeniu zgodności wykonania linii optotelekomunikacyjnej z wymaganiami zawartymi w normie i dokumentacji technicznej, łącznie ze wszystkimi zmianami oraz dodatkowymi uzgodnieniami. Protokoły badań technicznych wraz z innymi dokumentami stwierdzającymi zgodność wykonania linii z wymaganiami stanowią podstawę do zgłoszenia linii do komisyjnego odbioru.

8.

Odbiór robót

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M.00.00.00. „Wymagania ogólne” pkt.9. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania, zachowanymi tolerancjami wg pkt 7, dały wyniki pozytywne. Składniki, które w wyniku badań otrzymały ocenę ujemną, powinny być poprawione lub wymienione i ponownie zgłoszone do odbioru.

9.

Podstawa płatności

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu przyjętą przez Zamawiającego w dokumentach umownych.

Dla robót wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę i przyjęta przez Zamawiającego w dokumentach umownych (ofercie). Cena jednostkowa pozycji kosztorysowej lub wynagrodzenie ryczałtowe będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w Specyfikacji Technicznej i w Dokumentacji Projektowej.

Cena 1 km przebudowy kablowych linii optotelekomunikacyjnych obejmuje: - prace pomiarowe, - roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - przygotowanie, dostarczenie i zmontowanie elementów linii, - zdemontowanie kolizyjnych odcinków linii, - transport zdemontowanych materiałów - wykonanie pomiarów reflektometrycznych, - przeprowadzenie prób i uruchomienie, - wykonanie inwentaryzacji przebiegu linii optotelekomunikacyjnej.

10. Przepisy związane 10.1.

Normy

PN – 91/T-06700

Bezpieczeństwo pracy przy promieniowaniu emitowanym przez urządzenia laserowe. Klasyfikacja sprzętu. Wymagania i wytyczne dla użytkowników.

PN/T-01002

Słownictwo Telekomunikacyjne. Teletransmisja przewodowa. Nazwy i określenia.

ZN-96/TP S. A.-004

Telekomunikacyjne linie kablowe. Zbliżenia i skrzyżowania z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego. Ogólne wymagania i badania.

ZN-96 TP S.A –005

Telekomunikacyjne linie kablowe. Kable optotelekomunikacyjne. Wymagania i badania.

ZN-96 TP S.A.-006

Linie optotelekomunikacyjne. Złącza spajane światłowodów jednomodowych. Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-007

Linie optotelekomunikacyjne. Złączki światłowodowe i kable stacyjne. Wymagania i badania.

ZN-96 TP S.A.-008

Linie optotelekomunikacyjne. Osłony złączowe. Wymagania i badania.

ZN-96 TP S.A.-013

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe. Wymagania i badania.

ZN-96/TP S.A.-017

Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury kanalizacji wtórnej i rurociągu kablowego (RHDPE). Wymagania i badania.

Rozporządzenie Ministra Łączności z dnia 4 września 1997 r w sprawie wymagań technicznych i eksploatacyjnych oraz warunków wzajemnej współpracy urządzeń, linii i sieci telekomunikacyjnych zakładanych i używanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.Nr 109 poz.709): załącznik nr 22. Wymagania techniczne i eksploatacyjne na osłony złączy dla kabli miedzianych i światłowodowych. załącznik nr 11. Wymagania techniczne i eksploatacyjne dla kabli światłowodowych liniowych,