5. Modele dobrych praktyk Poniej przedstawiono trzy wybrane modele najlepszej praktyki w zakresie ponadgranicznych kontaktów z praktyk. Róni si one midzy sob pod wzgldem koncepcyjnego podejcia i wyboru metod: 1. Kontakt z praktyk w niemiecko-polskim regionie przygranicznym: 5-dniowy kontakt z praktyk z wczeniem wszystkich trzech szkó partnerskich. Punkt cikoci na poznaniu zawodów, systemu ksztacenia i studiów w zakadach, na targach edukacyjnych i na uniwersytecie, rozpoznanie interkulturowe i praktyka jzykowa 2. Kontakt z praktyk w niemiecko-niderlandzkim regionie przygranicznym: 4-dniowy kontakt z praktyk z wczeniem obu szkó partnerskich. Punkt cikoci na poznaniu zakadu, poczenie gospodarki z jzykiem obcym, kompetencje interkulturowe, moliwoci zakotwiczenia w planie nauczania ponadgranicznych kontaktów z praktyk i ewaluacja kontaktów z praktyk 3. Kontakt z praktyk w niemiecko-niderlandzkim regionie przygranicznym: 1-dniowy kontakt z praktyk bez wczania szkó partnerskich. Punkt cikoci na poznaniu zawodów i systemów ksztacenia zagranic oraz praktyki jzykowe, „druga szansa“ dla dorosej modziey

1. Kontakt z praktyk w niemiecko-polskim regionie przygranicznym

W polsko-niemieckim regionie przygranicznym w projekcie IMPULS wziy udzia 3 szkoy: szkoa rednia Ehm-Welk w Angermünde, ZSE-Zespó Szkó Ekonomicznych z Midzyrzecza oraz ZSO-Zespó Szkó Ogólnoksztaccych nr 3 z Gorzowa Wielkopolskiego. W odniesieniu do realizacji kontaktów z praktyk we wasnym kraju zaangaowane szkoy mog odwoywa si do rónych dowiadcze. Szkoa Ehm-Welk ju od wielu lat stosuje niemal wszystkie wymienione na rys. 6 formy kontaktów z praktyk, w szczególnoci poznawanie zakadów i zawodów, dni nauki praktycznej i praca na zlecenie s ju zakotwiczone w dziaaniach szkoy w zakresie orientacji zawodowej (rys. 15).

32



Rys. 15: Linia koncepcyjna orientacji zawodowej w szkole Ehm-Welk w klasach 7-10 (BWP= dokumentacja wyboru zawodu) 33



Równie ZSE jako szkoa ekonomiczna od lat praktykuje poznawanie zakadu i wywiady z ekspertami i skutecznie realizuje symulacje firm oraz firmy uczniowskie. Ogólnoksztaccej szkole ZSO brakuje natomiast jeszcze dowiadczenia w zakresie kontaktów z praktyk. Nie bez znaczenia jest w zwizku z tym fakt, e w Polsce dopiero w roku 2003 przedmiot Ekonomia (podstawy przedsibiorczoci) zosta wprowadzony do szkó ogólnoksztaccych, a wspópraca midzy szkoami ogólnoksztaccymi a gospodark jest w Polsce raczej czym wyjtkowym. Dla wszystkich trzech szkó ponadgraniczny przyczynek we wspópracy midzy szko a gospodark by jednak nowoci. Na tej podstawie wszystkie trzy szkoy opracoway i przetestoway wspóln koncepcj realizacji ponadgranicznych kontaktów z praktyk. W niemiecko-polskim regionie zrealizowano tym samym ponadgraniczne poznawanie zawodów i zakadów ze zintegrowanymi wywiadami z ekspertami, oraz wspólne poznanie niemieckopolskich targów edukacyjnych i akademickich Vocatium w Frankfurcie nad Odr. Niemieccy i polscy uczniowie poznali wspólnie równie Uniwersytet Europejski Viadrina, gdzie uzyskali informacje o przyjciach na studia, ale take ogólne informacje nt. studiów w Niemczech wzgl. w Polsce. Zaangaowane szkoy w nastpujcy sposób wczyy przygotowania i ewaluacj kontaktów z praktyk w obu regionach przygranicznych do istniejcej oferty szkolnej: Niemcy, Brandenburgia: szkoa Ehm-Welk w Angermünde (III i czwarty poziom nauczania) Przygotowanie kontaktów z praktyk zostao zakotwiczone w organizacji szkolnej: „

w przedmiocie ekonomia-praca-technika nastpujce tematy: regionalna przestrze gospodarcza, brane, przedsibiorstwa, zawody

„

w przedmiocie przygotowanie do ycia – etyka - religia temat kompetencji interkulturowych

„

w ramach godzin wychowawczych miao miejsce przygotowanie do poznania targów

Polska, województwo lubuskie: Zespó Szkó Ekonomicznych (ZSE) w Midzyrzeczu Przygotowanie kontaktów z praktyk zostao zakotwiczone w organizacji szkolnej: „

w przedmiocie Podstawy przedsibiorczoci tematy takie, jak przestrze gospodarcza, brane, przedsibiorstwa i zawody

„

w przedmiocie Jzyk niemiecki przygotowanie jzykowe.

Polska, województwo lubuskie: Zespó Szkó Ogólnoksztaccych (ZSO) nr 3 w Gorzowie Wielkopolskim Przygotowanie kontaktów z praktyk zostao zakotwiczone w organizacji szkolnej:

34



„

w przedmiocie Wiedza o spoeczestwie tematy: przestrze gospodarcza, brane, przedsibiorstwa, zawody, ewaluacja kontaktów z praktyk

„

w ramach szkolnych dziaa w zakresie orientacji zawodowej tematy zwizane z zawodami i wyborem zawodu

„

w przedmiocie Informatyka: sporzdzenie prezentacji multimedialnych nt. regionalnej przestrzeni gospodarczej, bran i przedsibiorstw, oraz prezentacje zebranych dowiadcze z udziau w projekcie

„

w przedmiocie Jzyk niemiecki przygotowanie jzykowe

Pocztkiem ponadgranicznych kontaktów z praktyk modziey z niemiecko-polskiego regionu by 3-dniowy pobyt uczniów ze szkoy Ehm-Welk w Polsce. Uczniowie ze szkoy Ehm-Welk oraz uczniowie ZSE Midzyrzecz odwiedzili najpierw ZSO w Gorzowie Wlkp. W drugim i trzecim dniu gospodarzem bya ZSE Midzyrzecz, dokd udali si niemieccy i polscy uczniowie ZSO z Gorzowa Wlkp. W ramach tego 3-dniowego pobytu poznano trzy przedsibiorstwa i waciwe dla brany jednostki edukacyjne. 2-dniowa rewizyta polskich uczniów z ZSE i ZSO w Niemczech miaa miejsce we Frankfurcie nad Odr oraz w Angermünde. Rozpocza si ona od wspólnej wizyty na niemiecko-polskich targach edukacyjnych i akademickich Vocatium oraz na Uniwersytecie Europejskim Viadrina, w obu przypadkach we Frankfurcie nad Odr. Tego samego dnia wszyscy uczniowie pojechali do Angermünde, poznali tam szko i miasto i spdzili wieczór na wspólnej imprezie kulturalnej. Nastpnego dnia centralnym punktem programu byo poznanie fabryki papieru Leipa w Schwedt oraz zapoznanie si z rónymi moliwociami ksztacenia zawodowego. Organizacyjne i treciowe przygotowania we wszystkich trzech szkoach, zrealizowane przez nauczycieli (na 5 miesicy przed pierwszym kontaktem z praktyk w Polsce) „

Nauczyciele wspólnie zdefiniowali cele ponadgranicznych kontaktów z praktyk: 1) ponadgraniczna orientacja zawodowa i akademicka poprzez poznanie zawodów i miejsc pracy w obu regionach, porównanie systemów edukacyjnych w Niemczech i w Polsce. 2) wzajemne poznanie i mocne strony kompetencji interkulturowych

„

W celu pokrycia kosztów zaplanowanych podróy uczniów w zakresie obu kontaktów z praktyk zoono wnioski do Stowarzyszenia Niemiecko-Polskiej Wspópracy Modziey (wnioski zostay zoone w obu przypadkach przez gospodarzy). Wnioski naleao zoy na co najmniej 3 miesice przed terminem realizacji. Stowarzyszenie sfinansowao znaczn cz kosztów podróy modziey.

„

Do realizacji pierwszego celu wybrano poznanie zakadów ze zintegrowanymi wywiadami z ekspertami w Niemczech i w Polsce, a take wspóln wizyt na targach edukacyjnych i akademickich Vocatium w Frankfurcie nad Odr oraz wizyt na Uniwersytecie Europejskim Viadrina, równie w Frankfurcie nad Odr. 35



„

W projekcie wzio udzia po 12 uczniów z kadej szkoy. W polskich i niemieckich szkoach uczniowie ubiegali si o udzia. Zarówno w Niemczech, jak i w Polsce zorganizowano zebranie informacyjne dla zaproszonych uczniów, na którym przedstawiono cele i przebieg spotkania uczniów.

„

Do poznania zakadów w Polsce wybrano cznie trzy przedsibiorstwa: Mestil w Gorzowie Wlkp., S-Moda w Midzyrzeczu oraz Phoenix Wielkopolska w Nowym Tomylu. Do poznania zakadów w Niemczech - przedsibiorstwo Leipa Georg Leinfelder GmbH.

„

Dla kadego zakadu zdefiniowano 5 waciwych dla brany zawodów.

Cel 1) Ponadgraniczna orientacja zawodowa i akademicka poprzez poznanie zawodów i miejsc pracy w obu regionach, porównanie systemów edukacyjnych w Niemczech i w Polsce. „

Przed pierwszym spotkaniem wszyscy uczniowie zajli si analiz wasnej regionalnej przestrzeni gospodarczej i rynku pracy w ramach zaj specjalistycznych (patrz rozdz. 7, zacznik 1), przygotowali swoj prezentacj multimedialn i jako gospodarze przedstawili j gociom z innych szkó. Prezentacja skupiaa si przy tym na branach charakterystycznych dla regionu.

„

Ponadto uczniowie przeprowadzili badania w zakresie wybranych przedsibiorstw, przygotowali prezentacj PPT i przedstawili j gociom przed wizyt w zakadzie.

„

12 uczniów z kadej szkoy utworzyo 3 grupy, kada grupa zaja si 5 wybranymi zawodami z danego zakadu i sporzdzia "listy gocze" dla kadego zawodu. Objo to tym samym 15 zawodów, które uczniowie poznali wspólnie w Polsce i w Niemczech.

W zakadach skoncentrowano si na nastpujcych zawodach: 1) W zakadzie MESTIL5 w Gorzowie Wielkopolskim Zapoznanie z zawodami zwizanymi z: „

obróbk metali

„

projektowaniem i produkcj czci zamiennych do maszyn przemysowych

„

montaem i demontaem linii produkcyjnych

„

wykonawstwem i montaem instalacji wentylacyjnych, centralnego ogrzewania i wodno-kanalizacyjnych

„

organizacj i zarzdzaniem przedsibiorstwem

2) S-MODA6 w Midzyrzeczu  5

patrz strona gówna w jzyku polskim, niemieckim i angielskim: http://www.mestil.pl/firma.html 36



„

szwaczka,

„

prasowaczka,

„

krojczy,

„

lamownik,

„

technik odzieowy, ksigowy, kadrowy

3) PHOENIX CONTACT Wielkopolska GmbH „

automatyk,

„

operator automatów,

„

operator obrabiarek CNC,

„

mechanik/mechatronik,

„

inynier procesu,

„

specjalista ds. optymalizacji produkcji,

„

ksigowy, kadrowy

4) Leipa Georg Leinefelder GmbH7 Schwedt „

papiernik

„

mechanik przemysowy

„

pracownica biurowa

„

specjalista ds. logistyki magazynowej

Przy opracowywaniu "listu goczego" dla kadego zawodu wszystkie grupy uczniów zebray informacje nt. nastpujcych kwestii:

o o o o

Jak dugo trwa ksztacenie zawodowe? Jakie przedmioty szkolne s istotne? Jakie umiejtnoci i zdolnoci s pomocne? Czy istnieje zapotrzebowanie na ten zawód (w tej firmie i ogólnie)? o Jak wysokie s zarobki w tym zawodzie (w odniesieniu do redniej krajowej)? o W jaki sposób mog nauczy si zawodu w moim kraju?

 6

patrz strona gówna równie w jzyku niemieckim i angielskim:http://www.smoda.pl/firma.html patrz strona w jzyku niemieckim i angielskim: http://www.leipa.de/de/index.php

7

37

 Sformuowali oni w tym zakresie pytania, które na miejscu zadali przedstawicielom zawodów (wywiady z ekspertami):

Opracowane przez uczniów ZSO w Gorzowie Wlkp. pytania nt. pracy w firmie „Mestil“ w Gorzowie Wlkp.

Produkcja: 1. Jakie zawody wykonuj pracownicy dziau produkcji? 2. Jak przygotowali si oni do wykonywania swych zawodów (ukoczona szkoa, kursy)? 3. Czy produkcja podzielona jest na etapy czy te dany komponent jest w caoci wykonywany przez danego pracownika? 4. Jakie maszyny s stosowane? 5. Co wykonuje si na poszczególnych stanowiskach pracy? Technologie i projekty: 1. Jakie zawody wykonuj pracownicy dziau technologicznego i projektowego? 2. Jakie wyksztacenie potrzebne jest do wykonywania zawodu technologa lub projektanta? 3. Czym zajmuje si technolog, a czym projektant? 4. Jak podzielone s zadania, czy s one realizowane etapami czy w caoci? 5. Jakich narzdzi uywaj wykwalifikowani pracownicy? 6. Czym s wyniki kocowe pracy w dziale technologicznym i projektowym? Administracja: 1. Jakie s zadania poszczególnych dziaów? 2. Jakie zawody s tu reprezentowane? 3. Jakie wyksztacenie potrzebne jest do pracy w administracji? 4. W jaki sposób rekrutowany jest personel? 5. Na jakie dziay dzieli si administracja?

Podsumowanie zapoznania z zawodem Po zapoznawaniu z zawodami ze zintegrowanymi wywiadami z przedstawicielami zawodów miao miejsce podsumowanie: po kadym zapoznaniu uczniowie wymieniali si w szkoach - w ramach moderowanej dyskusji - zebranymi dowiadczeniami, omawiali podobiestwa i rónice w zakresie nauki poznanych zawodów w Polsce i w Niemczech. Skoncentrowali si przede wszystkim na pytaniach, jakie zostay sformuowane w "licie goczym".

38



Zapoznanie z targami Uczniowie zapoznali si z niemiecko-polskimi targami edukacyjnymi i akademickimi Vocatium, odbywajcymi si co roku we Frankfurcie nad Odr. S one organizowane przez Instytut Rozwoju Talentów oraz Izb Przemysowo-Handlow Wschodniej Brandenburgii. Uczniowie szkoy Ehm-Welk zostali przygotowani do zapoznania z targami w szkole w ramach godziny wychowawczej. Otrzymali oni: „

informacje nt. przebiegu targów Vocatium,

„

broszur informacyjn o wystawcach z poleceniem wybrania 3 przedsibiorstw, które chcieliby skonsultowa na targach, a take uzyska o nich szersze informacje. W centrum uwagi znalazy si przede wszystkim miejsca ksztacenia zawodowego oferowane przez przedsibiorstwa,

„

Uczniowie otrzymali katalog pyta (patrz rozdz. 7, zacznik 4), który wykorzystali podczas wizyty na targach.

Polscy uczniowie zostali przygotowani do wizyty na tragach przez pracownic Instytutu Rozwoju Talentów (IFT). Odwiedzia ona szko i przedstawia uczniom poza ide i moliwociami oferowanymi przez targi edukacyjne i akademickie równie ich przebieg oraz dotyczce ich materiay informacyjne. W centrum uwagi znale li si przy tym wystawcy targowi: przedsibiorstwa i instytucje, prezentujce si na targach. Pracownica IFT przeprowadzia z uczniami test na przydatno oraz rozmow nt. ich ycze i wyobrae zawodowych. Podobnie jak uczniowie z Brandenburgii równie polscy uczniowie wybrali trzech dostawców, z którymi w czasie targów nawizali rozmowy. Pracownica IFT uzgodnia i poinformowaa uczniów o terminach rozmów z wystawcami na dwa tygodnie przed rozpoczciem targów, tak by uczniowie mieli odpowiednio duo czasu na przygotowanie si do 20-minutowej rozmowy. Obie grupy uczniów wziy udzia w imprezie informacyjnej Izby Przemysowo-Handlowej Wschodniej Brandenburgii, która odbya si w ramach targów. Mieli tu moliwo uzyskania informacji nt. procesu ksztacenia zawodowego w Niemczech i w Polsce. Cel 2) Wzajemne poznanie i mocne strony kompetencji interkulturowych „

Kady ucze przygotowa "list goczy" (patrz rozdz. 7, zacznik 5) o sobie samym

„

Wszyscy uczniowie w miar moliwoci przygotowali si równie jzykowo do kontaktów z praktyk:

39



o

Polscy uczniowie w ramach zaj z jzyka niemieckiego. Uzupeniajco zaprezentowano przewodnik jzykowy „Jzyk niemiecki w formacie kieszonkowym“8.

o

Uczniowie z Angermünde przygotowali minisownik (tabela niemiecki – angielski – polski). Ponadto posuono si przewodnikiem jzykowym „Jzyk polski w formacie kieszonkowym“9.

W pierwszym dniu spotkania modziey skupiono si na wzajemnym poznaniu. Nauczyciele z Gorzowa Wlkp., szkoy, w której modzie spotkaa si po raz pierwszy i poznaa, przygotowali na miejscu dla wszystkich uczestników liczne gry integracyjne. Gry odbyy si w nowo zmieszanych, niemiecko-polskich grupach, np.:

jednak

zawsze

„

Gra 1: Uczniowie tworz krg i ustawiaj si na nici. Nastpnie musz ustawi si na nowo w krgu wedug swoich imion w kolejnoci alfabetycznej. Przy zmianie miejsca musz jednak stale przynajmniej jedn nog dotyka nici.

„

Gra 2: Kady ucze przedstawia innym w krgu swojego ssiada po lewej i prawej stronie, jednak przy kadym imieniu uywa przymiotnika opisujcego ssiada (sympatyczny, miy, dowcipny itd.)

„

Gra 3: Uczniowie rzucaj do siebie pik, wymieniajc przy tym imi tego ucznia, który musi pik zapa.

„

Gra 4: Uczniowie tworz dwie grupy, stojce na przeciw siebie. Na rodku kierownicy zabawy rozcigaj koc w taki sposób, by obie grupy nie mogy si widzie. Kada grupa wybiera ucznia, który staje blisko koca. Na „trzy“ koc zostaje opuszczony, tak e uczniowie stojcy bezporednio przy nim mog si zobaczy. Punkt zdobywa ta grupa, której ucze najszybciej przypomni sobie imi przeciwnika.

„

Gra 5: Utworzono kilka grup, kada grupa otrzymaa zapaki i monety oraz tasiemki. Na tablicy ukryto róne zagadki, które miay zosta rozwizane przez grupy. Najlepsza grupa uczniów otrzymaa "jedynk".

Wzajemnemu poznaniu oraz wymianie interkulturowej suyy take: „

wizyta w szkole oraz wycieczka po Gorzowie Wlkp. oraz

„

wspólna zabawa na krgielni.

„

W Midzyrzeczu uczniowie wzili wspólnie udzia w warsztatach malowania na szkle.

 8

http://eurojob.net/de/services/news/newsarticle/article/polnischfuerdiehosentascheniemiecki kieszkonkowysprachfuehrererschienen.html 9 ebenda 40



„

Wieczorem uczniowie udali si wspólnie na miejscowy basen.

Dodatkowe opracowanie trwajcego cznie 5 dni ponadgranicznego kontaktu z praktyk odbyo si przy zastosowaniu kwestionariusza M10 z Modul 5 „Moje wraanie zagranic“ (patrz rozdz. 7, zacznik 7). Dokumentacja zostaa sporzdzona przez uczniów w oparciu o segregator (portfolio), który zosta zaoony i prowadzony na bieco. Zawiera on wszystkie opracowane dokumenty oraz samodzielnie zaprojektowan okadk. Przykady dalszego zastosowania opracowanych w ramach projektu przyczynków i materiaów w szkole Ehm Welk

„

Instrukcje z moduu 5 „Moja rodzina“, „Moi przyjaciele“, „Moje miejsce zamieszkania“, „Co lubi“ i „Moja przyszo“ nadaj si do pracy z dokumentacj wyboru zawodu i do zastosowania na godzinach wychowawczych w 7. klasie. Do tego mona doczy take instrukcj „List goczy“ (patrz rozdz. 7, zacznik 5), zastosowanej jako wprowadzenie do projektu „ponadgraniczne kontakty z praktyk“.

„

Materiay lekcyjne „Stereotypy“ (patrz rozdz. 7, zacznik 6) oraz prezentacja PowerPoint M03L „Rónice kulturowe“ z moduu 5 stosowane s do przygotowania niemiecko-polskiej wymiany w ramach przedmiotu LER (przygotowanie do ycia-etyka-religia).

„

Wszystkie materiay i instrukcje dotyczce tematu „regionalnej przestrzeni gospodarczej“ (modu 1) powinny by stosowane poczwszy od roku szkolnego 2014/15 w ramach przedmiotu WAT, tematu Ekonomia w klasie 9, w ramach zaj szkolnych.

„

Kwestionariusz „Wraenie zagranic“ (patrz rozdz. 7, zacznik 7) staje si czci segregatora towarzyszcego (portfolio) uczniów, a tym samym czci dokumentacji wyboru zawodu.

W ZSO i ZSE: „

Materiay z moduu 2 Formy kontaktów z praktyk do przygotowania kontaktu z praktyk (patrz rozdz. 7, zacznik 3) lub np. „Moje wraenie zagranic“ (patrz rozdz. 7, zacznik 7) oraz wszystkie materiay z moduu 1 Analiza regionalnej przestrzeni gospodarczej s stosowane w ramach przedmiotu specjalistycznego Podstawy przedsibiorczoci oraz Wiedza o spoeczestwie jako forma przygotowania. Doradcy pedagogiczni bd w szczególnoci wykorzystywa materiay do analizy wasnych kompetencji towarzyszco w ramach procesu orientacji zawodowej.

„

Kwestionariusz „Zapoznanie z targami“ Orientacja zawodowa na targach (patrz rozdz. 7, zacznik 3) nadaje si do przygotowania i ewaluacji wizyty na targach z uczniami.

„

Do zaj z jzyka niemieckiego zostaje poza ogólnym nabywaniem umiejtnoci jzykowych wczony modu 5 do przygotowania interkulturowego.

„

W obu polskich szkoach niemiecka dokumentacja wyboru zawodu (BWP), towarzyszca niemieckim uczniom w ramach procesu orientacji zawodowej, wzbudzia due zainteresowanie. Poszukuje si tu moliwoci implementacji takiego instrumentu w Polsce. 41



Podsumowanie ponadgranicznych kontaktów z praktyk dla polskich i brandenburskich szkó Realizacja ponadgranicznych kontaktów z praktyk wizaa si zarówno dla szkó, jak i dla nauczycieli i uczniów po obu stronach niemiecko-polskiej granicy z du dydaktyczn wartoci dodan. Dotyczya ona w szczególnoci: „

poznania regionu gospodarczego po obu stronach granicy;

„

porównania organizacji, technologii i warunków pracy w zakadach po polskiej i niemieckiej stronie;

„

poznania rynku pracy zagranic, a take wymaga i moliwoci zatrudnienia;

„

konfrontacji wiedzy teoretycznej z praktyk w zawodzie;

„

informacji o moliwociach dalszego ksztacenia (studia) po obu stronach granicy;

„

komunikacji w jzykach obcych (polski, niemiecki, angielski);

„

nawizywania midzynarodowych kontaktów;

„

kontaktu z wielokulturowymi wspólnotami uczniów i studentów.

„

intensywnej wymiany midzy szkoami, które wniosy do projektu róne to w odniesieniu do realizacji i implementacji kontaktów z praktyk, dziki czemu osignito wysoki efekt uczenia-nauczania.

Warto dodana ponadgranicznych kontaktów z praktyk wynika z tego, e uczniowie nabyli umiejtno wspópracy w wielokulturowym rodowisku, poznawania elementów kultury, tradycji rynku pracy obu krajów, poprawienia swoich umiejtnoci jzykowych. Kontakty z praktyk posuyy integracji i przeamaniu barier kulturowych i stereotypów, dziki poznaniu i porównaniu relacji uczniowie-uczniowie i nauczyciele-uczniowie oraz pracodawcapracobiorca w obu krajach. Uczniom ze szkó przygranicznych dano moliwo poznania szkó i zakadów w kraju ssiednim i porównania ich w odniesieniu do organizacji systemu szkolnictwa i owiaty, oraz poznania pomocy naukowych oraz przyjrzenia si systemowi oceny i promocji uczniów do wyszej klasy lub wejcia w ycie zawodowe, a take systemowi potwierdzania kwalifikacji zawodowych. Mogli oni poszerzy sw wiedz o kultur obu regionów, odwiedzajc zabytki, smakujc regionalnej kuchni, pracujc wspólnie w warsztatach malowania po szkle lub w niemiecko-polskich grupach nad sporzdzeniem podsumowania po zakoczeniu zapoznania z zakadami. Podsumowujc mona stwierdzi, e wizyta na targach Vocatium i na Uniwersytecie Europejskim w cigu jednego dnia pozostaje skadnikiem orientacji zawodowej i akademickiej we wszystkich trzech zaangaowanych szkoach i jak to równie w ramach tego projektu bdzie miao miejsce w przyszoci z wybranymi uczniami. Celem jest poszukiwanie finansowania projektu pozwalajcego na pokrycie kosztów wspólnego noclegu uczniów EWO, ZSE i ZSO w Subicach, tak by nastpnego dnia móc jeszcze zapozna si z zawodami okrelonego przedsibiorstwa lokalnego.

42



1. Kontakt z praktyk w niemiecko-niderlandzkim regionie przygranicznym z wczeniem szkoy partnerskiej W niderlandzko-niemieckim regionie przygranicznym cztery szkoy wziy udzia w projekcie IMPULS: Michaelschule z Papenburgs (szkoa rednia), kolegium zawodowe Ennepetal (poziom redni II, gimnazjum zawodowe) z Ennepetal, wspólnota szkolna de Waerdenborch (lokalizacja Holten) i kolegium zawodowe ROC van Twente z Twente. Wszystkie 4 szkoy maj ju rozlege dowiadczenia z kontaktami z praktyk we wasnym kraju, punkt cikoci spoczywa na pracy zleconej oraz na zapoznaniu zakadu i zawodów. Mimo e wszystkie 4 szkoy s ju silnie powizane sieci midzynarodow, poczenie szkolnej strategii internacjonalizacyjnej z orientacj zawodow i kontaktami z praktyk stanowi dla nich nowe wyzwanie. Przy realizacji ponadgranicznych kontaktów z praktyk te 4 szkoy opracoway róne przyczynki koncepcyjne. Ponadgraniczny kontakt z praktyk pomidzy Michaelschule w Papenburg a de Waerdenborch mia kadorazowo miejsce przez 2 dni w kadym regionie z 1 dniem przerwy midzy nimi. To samo podejcie wybrano ju w przypadku grupy docelowej de Waerdenborch i kolegium zawodowego Ennepetal. ROC van Twente zdecydowaa si na 1-dniowy kontakt z praktyk w Niemczech bez wczania niemieckiej szkoy partnerskiej. W niemiecko-niderlandzkim regionie zrealizowano ponadgraniczne zapoznanie zakadu oraz zapoznanie z niemieckim systemem ksztacenia w oparciu o wywiad z ekspertami. Równie w tym regionie przygranicznym zaangaowane szkoy wczyy przygotowania i ewaluacj kontaktów z praktyk w obu ssiadujcych regionach do istniejcej koncepcji szkolnej w nastpujcy sposób:

NIEMCY Michaelsschule Papenburg (9. klasa) Przygotowanie kontaktów z praktyk zostao zakotwiczone w organizacji szkolnej: „

w przedmiocie obowizkowym Ekonomia w ramach którego realizowane byy nastpujce, dodatkowe moduy: a) analiza regionalnej przestrzeni gospodarczej, bran i przedsibiorstw, zawodów oraz w module b) jzykowe i interkulturowe przygotowanie do wizyty w Niderlandach

Kolegium zawodowe Ennepetal (11. i 12. klasa gimnazjum zawodowego) Die Vorbereitung der Praxiskontakte wurde schulorganisatorisch verankert: Przygotowanie kontaktów z praktyk zostao zakotwiczone w organizacji szkolnej: „

w przedmiocie Gospodarka narodowa przez zaakcentowanie tematu regionalnej przestrzeni gospodarczej

„

w zajciach z j. angielskiego w zakresie kompetencji jzykowych

43



NIEDERLANDE Scholengemeenschap de Waerdenborch, Standort Holten (HAVO 3 und HAVO 4 /5) Przygotowanie kontaktów z praktyk zostao zakotwiczone w organizacji szkolnej: „

w profilowym przedmiocie fakultatywnym Zarzdzanie & organizacja (M&O)

„

w pracy midzynarodowej klasy biznesu (IBC)

„

w zajciach z j. angielskiego w zakresie kompetencji jzykowych

ROC van Twente (modzie od 16. roku ycia („druga szansa“), równie ksztacenie dorosych) Przygotowanie kontaktów z praktyk zostao zakotwiczone w organizacji szkolnej: „

w przedmiocie Ekonomia/Przedsibiorstwa

„

w przedmiocie j. niemiecki w zakresie praktyki jzykowej i porównania systemów ksztacenia

„

w przedmiocie Historia w zakresie kompetencji interkulturowych

Koncepcyjny przyczynek Scholengemeenschap de Waerdenborch (lokalizacja Holten) Istniej 4 rodzaje warunków, którym musia sprosta program ponadgranicznych kontaktów z praktyk 1) implementacja do oferty nauczania HAVO, 2) pojmowanie ksztacenia, 3) wyprowadzana z tego struktura programu kontaktów z praktyk oraz 4) praktyczne warunki brzegowe. Poniej przedstawiono je w sposób systematyczny.

1) Implementacja do oferty nauczania HAVO W celu implementacji ponadgranicznych kontaktów z praktyk naley uwzgldni 2 rodzaje cigych planów nauczania w ofercie nauczania HAVO: (a) waciwe dla zawodu, cige, specjalistyczne plany nauczania (i przynalene zajcia szkolne) oraz (b) niespecyficzne dla zawodu, cige plany nauczania dla orientacji w zakresie (studiów) kariery (i przynalene rodki towarzyszce). Ponadto oba plany nauczania na bazie dowiadcze uczniów z ponadgranicznym kontaktem z praktyk mog zosta wzajemnie powizane. a) Waciwe dla zawodu, cige, specjalistyczne plany nauczania dotycz poziomów rednich I i II. W Sek. I s to przedmioty ekonomia, zarzdzanie & organizacja (M&O) i j. niemiecki. W Sek II HAVO w profilu ekonomia & spoeczestwo przede wszystkim profilowy przedmiot obowizkowy „ekonomia“, profilowe przedmioty fakultatywne „zarzdzanie & organizacja (M&O)“ i (dodatkowy) „jzyk nowoytny“ (czsto niemiecki, francuski lub hiszpaski). Naley przy tym zauway, e w Sek II naley liczy si ze zrónicowan grup uczniów, którzy (poza obowizkowymi przedmiotami j. niderlandzki i j. angielski) uczszczaj wspólnie waciwie tylko na przedmiot ekonomia. W niniejszym przypadku ponadgranicznych kontaktów z praktyk byoby oczywicie bardzo funkcjonalne, gdyby uczniowie wybrali profilowe przedmioty 44



fakultatywne, jak M&O (z dziaami takimi, jak organizacja wewntrzna i polityka kadrowa, finansowanie aktywnoci, polityka marketingowa i finansowa) oraz jzyk niemiecki, nie mona tego jednak przyjmowa za punkt wyjcia. Ponadgraniczne kontakty z praktyk pasuj doskonale do zakresu M & O Sek II „International Business College (IBC)“, gdzie spotykaj si przedsibiorstwa i internacjonalizacja. b) Niespecyficzne dla zawodu, cige plany nauczania dla orientacji w zakresie (studiów) kariery (SLOB) i przynalene doradztwo dla uczniów ma miejsce poczwszy od klasy przejciowej. W szczególnoci idzie tu o doradztwo ze strony wychowawcy przy wyborze przedmiotów i profilu, dalszego wyboru studiów (MBO, VWO, HBO) i nastpujcego potem wyboru zawodu. Cigy plan nauczania SLOB kontynuowany jest, jak przedstawiono na rys. 16.

Rys. 16: Cigy plan nauczania w zakresie orientacji zawodowej i kariery akademickiej w szkole HAVO: cele HAVO i HBO (w: Marian Kienhuis (2011): Naar een model van geïntegreerde doorlopende studieloopbaanbegeleiding havo-hbo; Enschede: Saxion / Kenniscentrum Onderwijs & Innovatie

2) Pojmowanie ksztacenia Szkoa de Waerdenborch znajduje wany powód do stosowania ponadgranicznych kontaktów z praktyk przede wszystkim we wasnym pojmowaniu ksztacenia, sformuowanym w mylach przewodnich ‘Waerdecreatie (K)aders anno 2013’. Podane jest optymalne przygotowanie uczniów do ycia w spoeczestwie XXI w. Co to oznacza dla planu nauczania? Idzie tu o szerok ofert ksztacenia z punktem cikoci na rozwoju talentów i indywidualnym doradztwie.

45



3) Ogólna struktura programu kontaktów z praktyk Struktura skada si z grup docelowych, globalnych celów nauki, sposobu realizacji aktywnoci w zakresie nauki, czasu trwania programu, rodzaju kontroli nauki i oceny, a przede wszystkim zaangaowanych partnerów. a) Grupa docelowa: De Waerdenborch (lokalizacja Holten) zdecydowaa si na opracowanie programu dla uczniów HAVO3 i HAVO4, poniewa obie grupy stoj przed wanymi decyzjami w swojej karierze szkolnej: wybór profilu dla HAVO3 i dalszy wybór studiów (czsto HBO) dla HAVO4/5. W tym ostatnim przypadku wybrano grup IBC. Wane jest, by znale  w Niemczech grup uczniów podobn pod wzgldem poziomu, wieku i skadu (chopcy/dziewczta). Dla HAVO3 bya to 9. klasa Michaelschule (szkoa rednia w Papenburgu, Dolna Saksonia) w obowizkowym przedmiocie do wyboru „ekonomia“, a dla HAVO4/5 11. i 12. klasa kolegium zawodowego Ennepetal gimnazjum zawodowego, zakres „ekonomia“ (Ennepetal, Pónocna Nadrenia-Westfalia); b) Ogólne cele nauki: Istniay 3 rodzaje celów nauki. Po pierwsze pod wzgldem merytorycznym zdecydowano si na analiz porównawcz regionalnej gospodarki w regionie niderlandzkim (Twente) i niemieckim (Dolna Saksonia i Pónocna NadreniaWestfalia) w oparciu o siatk analityczn (patrz rozdz. 7, zacznik 1). Chodzio przy tym zarówno o analiz porównawcz regionu, jak i (bliej okrelonego) zakadu w poczeniu z przedmiotami wymienionymi w punkcie a.). Po drugie naleao skoncentrowa si na wyborze studiów i zawodu. Po trzecie celem nauki byo zdobycie dowiadcze interkulturowych (cznie z posugiwaniem si jzykiem obcym) podczas wymiany w szkole, rodzinie i zakadzie zagranic. Idzie tu przede wszystkim o zdobycie dowiadcze w zakresie nauki; c) Aktywnoci w zakresie nauki: W obliczu pojmowania ksztacenia punkt cikoci musi znale  si na aktywizujcych aktywnociach w zakresie nauki, w miar moliwoci realizowanych samodzielnie i/lub w maych grupach. Stosowanie ICT ma przy tym charakter wspomagajcy. Podstawow aktywnoci jest odnoszca si do zakadu aktywno w zakresie nauki programu, gdzie uczniowie przygotowuj si a po realizacji mog przeanalizowa wybór studiów i zawodu oraz interkulturowo. Równie w szkole, do której uczszczaj, oraz w miar moliwoci równie w przyjmujcej ich rodzinie, musi istnie moliwo nabywania interkulturowych dowiadcze w zakresie nauki, które mona potem podda analizie. Zadaniem nauczycieli jest przy tym przede wszystkim inspirowanie i doradzaniem uczniom w ich aktywnociach (take feedback); d) Czas trwania programu: Przyjmuje si, e wymiana trwa kadorazowo 2 dni. Preferowana jest realizacja takiej wzajemnej wymiany w cigu 1 tygodnia. Niezalenie od tego naley jeszcze przewidzie czas na przygotowanie uczniów i nauczycieli); e) Kontrola celów nauki/ocena: Naley uwidoczni lub pokaza wyra nie, w jakim stopniu zaangaowani uczniowie osigaj cele nauki w odniesieniu do dowiadcze w zakresie nauki Mona przy tym pomyle np. o ustnych lub pisemnych prezentacjach z 46



wykorzystaniem programu PowerPoint i lub plakatów. W przypadku tych form idzie raczej o samokontrol/samoocen. Tak kontrol celów nauki/ocen mona wzmocni poprzez omówienie zaprezentowanych treci w grupie uczniów i/lub ich skomentowanie przez nauczycieli. Ocena7 ewaluacja w odniesieniu do optymalizacji moe odby si w oparciu o katalog pyta; f) Partnerzy: S to szkoy partnerskie i uczniowie, rodziny przyjmujce uczniów, pracownicy zaangaowanych zakadów oraz doradcy z Saxion/IÖB.

Na rys. 17 podsumowano ogóln struktur programu: Struktura ponadgranicznych kontaktów z praktyk do analizy regionalnej gospodarki w Niderlandach i Niemczech (a) grupa docelowa Niderlandy: havo3 i havo4/5 Niemcy: szkoa rednia (9-ta klasa) i gimnazjum zawodowe (11-ta i 12ta klasa) (b) ogólne cele nauki, 1. analiza porównawcza gospodarki regionalnej w nabywane dowiadczenia w dwóch regionach i dwóch zakadach w Niderlandach i Niemczech zakresie nauki 2. skupienie si na wyborze studiów i zawodu; oraz 3. nabywanie dowiadcze midzynarodowych w szkole, zagranicznej rodzinie i zakadzie. (c) aktywnoci w zakresie x korzystanie z Internetu nauki x wizyta/zapoznanie z zakadem x praca grupowa x ustne i pisemne prezentacje (PPt i plakat) x spotkania interkulturowe (d) czas trwania programu 2 dni w Niemczech i 2 dni w Niderlandach, w miar moliwoci w cigu jednego tygodnia. Do tego dochodzi jeszcze czas przygotowania uczniów i nauczycieli. (e) kontrola celów nauki/ ocena (f) partnerzy

x x x x x x x

autotest z prezentacjami komentarz wspóuczniów i nauczycieli katalog pyta szkoy przyjmujce goci rodziny przyjmujce goci zakady biorce udzia w projekcie szkoa rednia Saxion /IÖB

Rys. 17: Struktura ogólna ponadgranicznych kontaktów z praktyk do analizy regionalnej gospodarki w Niderlandach i Niemczech

4) Praktyczne warunki Dotycz kwestii, które naley stale mie na uwadze: „

czas dostpny w planie nauczania i planie godzinowym na przygotowanie uczniów do wymiany i na realizacj wymiany,

„

dostpne rodziny przyjmujce uczniów, nauczyciele i pracownicy zakadów,

„

dostpny transport na miejsce i transport podczas wymiany,

„

organizacja wyywienia,

47



„

informowanie innych osób zaangaowanych w szkole (stoówka, dozorca itd.), w szczególnoci wykadowców,

„

przygotowawcza, wspólna narada niderlandzkich i niemieckich nauczycieli nt. doskadnej organizacji i realizacji programu na miejscu,

„

przygotowanie rodzin przyjmujcych uczniów.

Projekt programu: Przygotowanie wymiany: na ok. 1 miesic przed wymian Tydz. 1: 1 Godz.

Tydz. 2: 1 Godz. Tydz. 3: 1 Godz. Tydz. 4: 1 Godz.

Tydz. 4: 20 Min

wychowawca klasy: (drugi wychowawca jest wczony) (a) informuje klas (b) tworzy mae grupy 3-4 uczniów do przygotowanego (w j. ang.) zadania internetowego „Analiza regionalnej przestrzeni gospodarczej“ (za. 2, patrz rozdz. 7) (c) objania zadanie internetowe i sposób pracy (d) przydziela zadanie „media spoecznociowe“: prosi uczniów o nawizanie indywidualnego kontaktu z niem. uczniami w celu pierwszego poznania si (zadanie domowe) Uczniowie realizuj zadania internetowe i spoecznociowe. Obecny jest przy tym nauczyciel VO i nauczyciel HBO Uczniowie realizuj zadania internetowe i spoecznociowe (cig dalszy). Obecny jest przy tym nauczyciel VO i nauczyciel HBO Zadanie prezentacyjne: Kadej maej grupie zleca si przedstawienie wyników zdania internetowego w formie prezentacji (Power Point) (czciowo zadanie domowe). W miar moliwoci jzykiem jest niemiecki, w przeciwnym razie angielski. Nauczyciel niemieckiego lub angielskiego poprawia prezentacj PPT i komentuje j w celu optymalizacji. Odbiór internetowego katalogu pyta, w którym uczniowie mog umieci swoje oczekiwania w stosunku do zgodnoci i rónic midzy Niderlandami i Niemcami w odniesieniu do czasu wolnego & kultury, pracy & zakadu oraz szkoy & rodowiska. Równoczenie uczniowie s proszeni o przedstawienie swojego aktualnego wyboru studiów i zawodu, a take (przyszej) gotowoci do podjcia studiów i pracy w Niderlandach/Niemczech. Alternatywa: nauczyciele organizuj ewaluacj z samymi uczniami.

Tydz. 5: dzie 1 Niderlandy w Niemczech 8:00

Wyjazd niderlandzkich uczniów autobusem do Niemiec

10:00

Przyjcie

11:00

12:00

Niemieccy uczniowie przedstawiaj swoje otoczenie x czas wolny i kultura x praca i zakady x szkoa i rodowisko Obiad

13:00

Wizyta na zajciach z wybranego przedmiotu

16:00

U niemieckich rodzin przyjmujcych uczniów

-------

Program wieczorny (do ustalenia z rodzinami)

48

 Tydz. 5: dzie 2 Niderlandy w Niemczech 10:00

Wizyta niemieckich i niderlandzkich uczniów w niemieckim zakadzie

12:30

Obiad

13:30

Aktywnoci kreatywne

16:00

Wyjazd niderlandzkich uczniów do Niderlandów

18:00

Przyjazd do Niderlandów

Tydz. 5: dzie 3 PRZERWA

Tydz. 5: dzie 4 Niemcy w Niderlandach 8:00

Wyjazd niemieckich uczniów autobusem do Niderlandów

10:00

Przyjcie

10:30

Oprowadzenie po szkole

11:00

12:00

Niderlandcy uczniowie przedstawiaj swoje otoczenie x czas wolny i kultura x praca i zakady x szkoa i rodowisko Obiad

13:00

Wizyta na zajciach z wybranego przedmiotu

15:45

Zakoczenie

16:00

U niderlandzkich rodzin przyjmujcych uczniów

-------

Program wieczorny (do ustalenia z rodzinami)

Tydz. 5: dzie 5 Niemcy w Niderlandach 10:00

Wizyta niemieckich i niderlandzkich uczniów w niderlandzkim zakadzie

12:30

Obiad

13:30

x x x

x

Ewaluacja (jzyk: niemiecki lub angielski) Uczniowie ewaluuj w 3 grupach (niemieccy i niderlandzcy uczniowie zmieszani) to, co zaobserwowali Na grup sporzdzany jest plakat nt. zgodnoci i rónic midzy Niderlandami i Niemcami w odniesieniu do czasu wolnego & kultury, pracy & zakadu oraz szkoy & rodowiska. Co najczciej rzuca si w oczy? Dwóch uczniów z kadej grupy prezentuje plakat caej grupie (maks. 5 min.) + stawianie pyta i dyskusja

16:00

Wyjazd niemieckich uczniów do Niemiec

18:00

Przyjazd do Niemiec

49

 Tydz. 6: Refleksja nt. wymiany 20 min.

Odbiór internetowego katalogu pyta, w którym uczniowie mog poda, w jakim stopniu potwierdziy si ich oczekiwania w stosunku do zgodnoci i rónic midzy Niderlandami i Niemcami w odniesieniu do czasu wolnego & kultury, pracy & zakadu oraz szkoy & rodowiska. Równoczenie uczniowie s proszeni o przedstawienie swojego aktualnego wyboru studiów i zawodu, a take (przyszej) gotowoci do podjcia studiów i pracy w Niderlandach/Niemczech. Odbiór katalogu pyta przez biorcych udzia nauczycieli.

1 Godz. Rozmowa wychowawcy z klas o zdobytych dowiadczeniach w (opcjonalnie) Niderlandach/Niemczech oraz o obecnym lub take pó niejszym znaczeniu dla wasnego wyboru studiów i zawodu. W rozmowie moe wzi udzia równie pracownik szkoy wyszej Saxion.

W celu uzyskania maksymalnego efektu zdecydowano si na realizacj rewizyty w cigu 1 tygodnia. Ze wzgldu na praktyczne uwarunkowania (patrz wyej) konieczne moe by zaplanowanie duszego czasu midzy wzajemnymi wizytami. W przypadku wczenia niemieckiej szkoy partnerskiej przygotowanie musi odby si równoczenie take w Niemczech. Koncepcyjny przyczynek szkoy partnerskiej Michaelsschule Papenburg Udzia w projekcie „Impuls“ – implementacja kontaktów z praktyk w przedsibiorstwach dla nauczycieli i uczniów- mia na celu opracowanie i przetestowanie przenoszalnej perspektywicznie na inne regionu koncepcji, która przyszociowo i trwale wspiera „

ponadgraniczne kontakty z praktyk szkoa-gospodarka

„

w ramach szkolnego ksztacenia zawodowego i przedmiotu ekonomia.

Wyjciowe pytanie odniesione do owocnej wspópracy midzy przedsibiorstwem a szko brzmi generalnie: Co moemy zrobi, by stworzy systematyczn i uregulowan, skierowan na wspólny cel wspóprac? Uczniom naley udostpni miejsca nauki, umoliwiajce zajcie si realnymi problemami w stopniu znacznie wikszym ni moe to umoliwi sama szkoa.

Przyczynek: Wykorzystanie efektów synergii w celu odkrycia mocnych stron i potencjaów i ich wspierania w celu: „

wspierania ksztacenia i/lub orientacji akademickiej bez przerw

„

wspierania celowego wyboru personelu, optymalnego zatrudniania personelu

Warunki skutecznej realizacji kontaktów z praktyk: „

organizacyjne warunki ramowe (miejsce, przestrze, materia, nieformalne struktury i procesy)

„

zasoby ludzkie (uczestnicy: zakresy odpowiedzialnoci, dowiadczenia, komunikacyjno, otwarto, zainteresowanie, motywacja i innowacyjne mylenie) 50



Warunki skutecznej realizacji na paszczy nie instytucjonalnej: „

udzia kolegium w procesach decyzyjnych i twórczych w rozumieniu trwaoci

„

obecno struktur zespoowych

„

„oryginalny“ temat, uznawany przez wszystkich za wany

„

widoczna korzy dla wszystkich uczestników

„

wspólnota celów

„

przejrzysto i precyzyjne zdefiniowanie celu

„

dobrowolno

„

uznanie i zagwarantowanie autonomii jednostki

„

zobowizanie, jasne reguy wspópracy

„

wspólne okienko czasowe

„

wewntrzne wsparcie (przez kierownictwo szkoy)

„

przejrzysto (jasne zdefiniowanie zada wzgl. podziau ról)

„

regularny feedback

„

przemylane zabezpieczenie wyników

„

moliwo prezentacji wyników

„

uznanie i akceptacja

Efektywna wspópraca wymaga kultury pracy: „

inwestowanie w relacje

„

szczera komunikacja

„

wzajemna nauka i uczenie si od innych

„

regularna refleksja i bilans

„

ewaluacja

Niezbdne jest poczenie kooperacji z przedsibiorstwami, budowa sieci z treciami przedmiotu ekonomia, waciwymi dla przedmiotu metodami i moliwociami w celu zapewnienia skutecznoci trwaoci tego szczególnego rodzaju uczenia si. W odniesieniu do tych generalnych wytycznych Michaelschule opracowaa nastpujc koncepcj zakotwiczon w szkolnym programie nauczania. Przykad z praktyki nauczania Temat przewodni ponadgranicznych kontaktów z praktyk: „Ponadgraniczne przestrzenie yciowe i gospodarcze“ Uczniowie badaj wane brane w regionie i porównuj regionaln przestrze gospodarcz z dan, równie ograniczon do regionu przestrzeni gospodarcz w Niderlandach. Cele: 51



„

wypenienie waciwych dla przedmiotu terminów treci

„

sporzdzenie przegldu regionalnej przestrzeni gospodarczej

„

przyporzdkowanie bran

„

przyporzdkowanie do tych bran przykadowych przedsibiorstw

„

zdefiniowanie znaczenia danego przedsibiorstwa (przykadowego) dla regionu

„

zapoznanie z polami zawodowymi tego przedsibiorstwa

„

sporzdzenie przegldu uczonych zawodów

„

opracowanie profilu wymaga dla danego toku ksztacenia

„

sformuowanie osobistych ycze i wyobrae zawodowych

Po zakoczeniu fazy przygotowawczej, w której uczniowie zapoznaj si ze strukturami i moliwociami rozwoju danego przedsibiorstwa w regionie, w której zestawiaj wyniki badania z wynikami kolejnego badania drugiego przedsibiorstwa, dokonuj porówna, rejestruj tendencje rozwojowe, przechodz oni do fazy drugiej, poznania nowego regionu przygranicznego.

Cele wzajemnej wymiany: Interkulturowo jako podstawa waciwej oceny obserwacji, przyporzdkowanie dowiadcze, ocena porówna i analizy byy tem wspólnego spotkania uczniów. Pierwsze przyczynki w tym zakresie powinny dotyczy nastpujcych celów: „

rozwinicie pozytywnego nastawienia do spotkania z modzie z Niderlandów i jej rodzinami

„

poznanie przyzwyczaje yciowych, miejsca i przestrzeni yciowej

„

umiejtno gromadzenia dowiadcze dot. rónic midzy tym, co wasne i obce

„

wypenienie treci pojcia „uprzedzenie“

„

zapoznanie z niderlandzkim przedsibiorstwem w odniesieniu do rónych aspektów: o

wielko

o

stan zatrudnienia

o

produkcja

o

znaczenie w regionie

o

pola zawodowe

o

moliwoci ksztacenia zawodowego

Nawizywanie kontaktu z firm (Aebi Schmidt) w Holten wzgl. Papenburgu (Meyer Werft) odbywao si zawsze za porednictwem tamtejszej szkoy w Holten wzgl. w Papenburgu. Przewidziane zostao nawizywanie pierwszego kontaktu midzy uczniami za pomoc e-maila. Wymienione zostay listy gocze, pierwsze maile z osobistymi uwagami, zdjciami.

52



W ramach przygotowania do wymiany ze szko „de Waerdenborch“, Holten zaangaowani nauczyciele (1 kolega z przedmiotem ekonomia, 1 koleanka z przedmiotem j. niderlandzki) opracowali koncepcj, opart zasadniczo na 2 moduach: 1) przekazywanie podstawowej wiedzy w j. niderlandzkim (pierwsza wiedza jzykowa jako forma przeamania lodów) 2) obserwacja wasnej przestrzeni gospodarczej Moduy te winny umoliwi uczniom z jednej strony poznanie wasnej przestrzeni gospodarczej w celu jej porównania z odpowiednim regionem w Niderlandach. Z drugiej strony ich zadaniem jest dostarczenie uczniom „jzykowego pakietu na przeycie“, tak by uatwi im komunikacj z partnerami w j. niderlandzkim, pozwalajc równoczenie na lepsze postrzeganie i rozumienie rónic kulturowych na poziomie ycia spoecznego i zawodowego.

1) Modu 1: nabywanie umiejtnoci jzykowych Centralny punkt tego moduu to przekazywanie sów i wzorców jzykowych w jzyku niderlandzkim. Jest on konieczny z uwagi na to, e uczniowie kursów z reguy nie posiadaj adnych umiejtnoci w zakresie j. niderlandzkiego. Z tego powodu zdobywaj oni wiedz podstawow, obejmujc znajomo sownictwa i wymowy. Dotyczy to sytuacji jzykowych (zwroty grzecznociowe itd.) oraz konwersacji na najprostszym poziomie.

2) Modu 2: analiza regionalnej przestrzeni gospodarczej W zakresie analizy regionalnej przestrzeni gospodarczej uwzgldniono dwie decydujce cechy: „

Jak techniczn i spoeczn infrastruktur oferuje region Papenburg?

„

Jakie wiksze firmy istniej w okolicy i nauk jakich zawodów oferuj?

Przy badaniu infrastruktury nie ograniczono si jedynie do stanu rzeczywistego, lecz poddano analizie równie wyniki. Czego brakuje w regionie Papenburg w odniesieniu do infrastruktury spoecznej i technicznej? „

„

Jakie wady ma to dla pracobiorców i pracodawców?

„

Czy ze poczenia komunikacyjne s niekorzystne dla przedsibiorstw?

W oparciu o to przyjrzano si bliej wikszym zakadom regionu. Zbadano przy tym nastpujce aspekty: „

ilo pracowników

„

zawody w przedsibiorstwie

„

oferowane zawody do nauki

„

znaczenie przedsibiorstw w regionie 53



Wyniki realizacji programu dla ponadgranicznych kontaktów z praktyk Aby skontrolowa sukcesy uczniów w nauce, przed i po kontakcie z praktyk (HAVO3 i 9. klasa szkoy realne przy Michaelschule) przeprowadzono ankiet internetow. Ewaluacja zostaa przeprowadzona równie przy udziale zaangaowanych nauczycieli Wyniki w nauce uczniów podsumowane s poniej: „

Niderlandzcy uczniowie oczekiwali czsto wikszych podobiestw, które potwierdziy si jedynie w czci. Niemieccy uczniowie tylko po czci oczekiwali podobiestw midzy Niemcami a Niderlandami, okazao si jednak, e jest ich wiele wicej: w odniesieniu do organizacji czasu wolnego, zainteresowa, rodzaju pracy, yczenia studiowania na uczelni wyszej oraz interakcji z nauczycielami;

„

Holenderscy studenci oczekiwali kilku rónic w szkole: budynek, wystrój, regulamin szkolny, sposób nauczania, i tym podobne, ale równie tam byy due rónice;

„

Niderlandzcy (NL) i niemieccy (D) uczniowie oczekiwali e nabd wszelkiego rodzaju dowiadcze edukacyjnych: podobiestwa midzykulturowe i rónice (NL i D), jzyk niemiecki (NL), praktyka jzykowa po angielsku (NL i D) i tak wanie si stao;

„

Niemieccy uczniowie spodziewali si pewnych problemów z komunikacj, gdy moe oczekuje si, e mówi po holendersku. W praktyce okazao si, e te problemy s raczej nieznaczne; niderlandzki nie by lingua franca. Szczególnie niderlandzcy uczniowie mieli wicej problemów z komunikacj, ni oczekiwano, w ich ocenie j. angielski niemieckich uczniów móg by duo lepszy;

„

Holenderscy i niemieccy studenci spodziewali si pewnych dowiadcze edukacyjnych, które s istotne dla (dalszego) wyboru studiów i zawodu, oczekiwania te równie okazay si prawdziwe. Holenderscy uczniowie deklaruj znacznie rzadziej, e nie wiedz, co chc robi po szkole; ich yczeniem jest przede wszystkim nauka w wyszej szkole zawodowej (HBO). Dla niemieckich uczniów po programie faworytem jest wysza szkoa zawodowa; matura i ksztacenie zawodowe byy rzadziej podawane. Oczywicie mowa tu tylko o chwilowej migawce;

„

Ani niemieccy, ani niderlandzcy uczniowie nie zmienili zdania dotyczcego dalszego studiowania w Holandii oraz w Niemczech: zarówno przed jak i po wskazuj, e ich nie planowali. Holenderscy uczniowie myl o ewentualnej przyszej pracy w Niemczech po programie ponadgranicznego kontaktu z praktyk prawdopodobnie nieco bardziej pozytywnie.

Wyniki ewaluacji niemieckich i niderlandzkich nauczycieli s nastpujce: „

Program jako cao jest dobrze wykonalny i waciwy w celu osignicia podanych dowiadcze edukacyjnych. Jednak organizacja musi za pomoc 'scenariusza' sta si jdrniejsza i bardziej przejrzysta;

54



„

Poszczególne merytoryczne i komunikacyjne aspekty prezentacji uczniowskich nie zawsze byy dobrze przygotowane i musz by surowiej oceniane / komentowane. Stwierdzono, e nauczyciele holenderscy i niemieccy nie zawsze zgadzaj si co do oceny;

„

Podczas wizyty na lekcji w szkole partnerskiej naley zadba, by zagraniczni uczniowie równie mogli j ledzi. Uywany tu j. holenderski lub niemiecki by czasem przeszkod;

„

Zapoznaniu z zakadem naley powici wiksz uwag: uywany jzyk; motywujcy charakter aktywnoci i wielko grupy to wane aspekty, jakie naley uwzgldni ju w fazie przygotowa.

„

W rónych zadaniach grupowych - aktywno twórcza, plakat itp. - naley uwaa, by praca i komunikacja odbywaa si w grupach midzynarodowych (NL / D). Tendencji do pracy najpierw w oddzielnych grupach NL lub D w celu pó niejszego poczenia produktów, naley przeciwdziaa; oraz

„

nauczyciele towarzyszcy naprawd musz uzyska czas na wczeniejsze osobiste omówienie, okrelenie i przygotowanie treci i organizacji programu. Naley to zrobi odpowiednio wczenie.

To samo wykonanie programu miao miejsce take w ponadgranicznym kontakcie z praktyk midzy poziomem HAVO4 / 5 a gimnazjum zawodowym Ennepetal. W tym drugim przypadku okres midzy wzajemnymi wizytami z powodu praktycznych okolicznoci (czas w programie, choroba towarzyszcego nauczyciela) wyniós 3 miesice (pierwotna klasa HAVO4 staa si klas HAVO5). HAVO4/5 -gimnazjum zawodowe 11. i 12. klasa Grupa uczniów ‘gimnazjum zawodowego‘ opracowaa samodzielnie (grupowy) katalog pyta do ewaluacji zebranych dowiadcze. Po zakoczeniu wymiany zosta on opracowany w maych grupach. Rezultaty byy nastpujce: 1. Wikszo wypowiedzi uczniów (grup) o wymianie bya pozytywna: w szczególnoci, wzajemna prezentacja obszaru gospodarczego, wspópraca w grupie i wspólna organizacja czasu wolnego, kontakty z rodzin przyjmujc, wzajemna komunikacja (zwaszcza) w jzyku angielskim i niemieckim, wizyta w zakadzie i organizacja; 2. Ogólne wraenie z caej wymiany jest pozytywne dla wszystkich: udana, pena informacji, godna powtórzenia, mielimy duo zabawy, dobre dowiadczenie, itp Za szczególnie dobry uznano fakt poznania nowych ludzi, wspólne aktywnoci rekreacyjne (bowling) i praca grupowa w grupach niemieckich / holenderskich. Moliwe ulepszenia: wizyta w zakadzie (trwaa zbyt dugo); j. niemiecki by czasem trudny dla Holendrów), niepowtarzanie ju odbytych prezentacji niemieckich i wczenie rundy zapoznawczej. Szczególnie duo radoci sprawi uczniom aktywny wypoczynek, wzajemna 55



komunikacja ("Z Holendrami mona si mia!"), poznanie zagranicznych uczniów i opracowanie katalogu pyta; 3. Czego si nauczylimy? Z dowiadcze w nauce odnotowano: wiedzy o gospodarce regionalnej, proces produkcji w zakadzie (technicznym), znajomo jzyka, znajomo innego kraju i innej kultury oraz zachowania i zainteresowa innych; 4. W odniesieniu do kraju i kultury dowiadczono podobiestw i rónic: w powszechnym kontakcie (uprzejmo, arty, "luz"), w zasadach i nawykach (palenie w szkole, telefon komórkowy w szkole, korzystanie z roweru, zwracanie si do nauczycieli na "ty"), w systemie szkolnictwa i budynkach i w atmosferze pracy w zakadzie; 5. Uczniowie dowiadczaj przede wszystkim rozwoju osobistego: poznanie innej kultury, praktyka jzykowa w jzyku obcym, nowe kontakty, poznanie innego systemu szkolnego, widzie struktur firmy i nauczy si innego sposobu uczenia si. To wszystko nie ma jednak w chwili obecnej wpywu na ich wybór studiów i zawodu.

Wnioski podsumowujce dla ponadgranicznych kontaktów z praktyk z wczeniem szkoy partnerskiej: 1. Program wymiany praktycznych kontaktów z praktyk jest atwy do przeprowadzenia i pozwala na uzyskanie podanych efektów ksztacenia. 2. Nastpujce punkty zasuguj na uwag przy dalszym opracowywaniu programu: a) Cele: Naley wyra nie okreli, gdzie znajduj si priorytety trzech celów uczenia si, kolejno: orientacja akademicka i zawodowa; orientacja interkulturowa i orientacja gospodarcza; b) Program: Cele uczenia si dla rónych aktywnoci - wizyta w zakadzie, prezentacja itp. - musz by wyra niej powizane z powyszymi trzema celami ogólnymi; rodzaj doradztwa / niezalene wykonywanie rónych dziaa naley okreli i jasno przedstawi uczniom; Rodzaj (samoocena lub ocena przez nauczyciela) i sposób (plakat, obserwacja, test) oceny nabytych dowiadcze w nauce w oparciu o prezentacje i produkty musi by okrelony wczeniej i przekazany uczniom; c) W przypadku zada mona powici wiksz uwag na rónice midzy pciami; d) zadania musz by zorganizowane tak, by uczniowie niemieccy i holenderscy musieli natychmiast wspópracowa w celu uzyskania dobrego wyniku; oraz e) globalna linia „scenariusza“ wystarcza. Szczegóowe opracowanie dla uczniów i nauczycieli wspomaga przebieg procesu. 56



3. Organizacja: skoncentrowanie si na a) wczeniu programu wymiany do planu nauczania jest punktem wymagajcym staej uwagi. b) przygotowanie rodziny przyjmujcej uczniów do jej roli w ramach wymiany.

3. Kontakt z praktyk w niemiecko-niderlandzkim regionie partnerskim bez wczania szkoy partnerskiej

Koncepcyjny przyczynek ROC van Twente ROC van Twente zwizaa si z projektem poprzez oddzia uczelni ksztacenia dorosych, w szczególnoci przez wydzia VAVO (patrz rozdzia 3 niderlandzki systemu edukacji), oddzia, który jest odpowiedzialny za "edukacj drugiej szansy" w zakresie ogólnoksztaccego poziomu redniego II. Konkretnie jest to wydzia HAVO Schakel (pol. "przeczniki"). Oto bezporedni zwizek z innymi niderlandzkimi szkolnymi partnerami w ramach projektu, którzy dziaaj w tej dziedzinie edukacji. Pozwolio to promowa merytorycznie rozpoznawaln i sensown wspóprac w przygotowaniu modeli zaj lekcyjnych, koncepcji, materiaów edukacyjnych i przeznaczonych do doskonalenia zawodowego nauczycieli w kontekcie ponadgranicznych kontaktów z praktyk.

HAVO Schakel - szczególny program Rónica w porównaniu do szkoy de Waerdenborch lub do zaangaowanych szkó polskich i niemieckich polega na tym, e program HAVO Schakel to specjalny program: uczniowie pochodz z regularnych klas HAVO, wielokrotnie nie udao si im zda egzaminu i pomylnie zakoczy ksztacenia. W ramach edukacji drugiej szansy - zwanej HAVO Schakel - uczniowie ponownie otrzymuj szans, by w wikszoci na ukierunkowanych szkoleniach uzyska brakujce certyfikaty do dyplomu najczciej dla tylko jednego lub dwóch przedmiotów. Idzie tu wic przy tym o krótkoterminowe, ukierunkowane programy, zwykle trwajce tylko jeden rok szkolny.

Realizacja kontaktów z praktyk w ramach programu HAVO Schakel „

Cel(e) ponadgranicznych kontaktów z praktyk Rozwój ciekawej koncepcji dla tej grupy docelowej, tak aby i oni zdobywali (ponadgraniczne) dowiadczenia, kontynuowali rozwój osobisty, tworzc w ten sposób warto dodan dla ich wasnej przyszej pracy zawodowej.

„

Program i organizacja Decyzja zostaa podjta w celu dostosowania tego przyczynku do przedmiotów ekonomia, historia i j. niemiecki. W kadym programie przedmiotu lekcyjnego zostay zawarte jednostki lekcyjne dot. nastpujcych tematów / celów: 57



o

euregionalna orientacja dot. rynku pracy

o

niemiecki system ksztacenia

o

rozwój umiejtnoci jzykowych w zakresie j. niemieckiego

o

kompetencje interkulturowe

W tym celu zostay opracowane zadania praktyczne, które miay zosta zrealizowane po przygotowaniu w szkole podczas jednodniowego kontaktu z praktyk w niemieckim obszarze przygranicznym. Dwa szablony do tych zada praktycznych - ekonomia i niemiecki - zostay ju opracowane i wykorzystywane, trzeci szablon dla przedmiotu historia nie zosta wybrany przez adnego ucznia i jest na nowo opracowany. Szablon ekonomia „Excursieopdracht Economi“: Po wprowadzeniu na ponadgranicznym rynku pracy cznie z analiz regionalnego obszaru gospodarczego z pomoc materiaów dydaktycznych IMPULS modu 1 Analiza Regionalnego Obszaru Gospodarczego oraz kultury pracy po obu stronach zadaniem byo zadaniem zbadanie zmian cen produktów w Niemczech i w Niderlandach oraz przedstawienie i wyjanienie rónic. Szablon j. niemiecki „Wycieczka do Niemiec z VAVO“: Poszerzy znajomo jzyka niemieckiego i pogbi praktyk jzykow. W celu poznania podstaw niemieckiego systemu edukacyjnego postawiono praktyczne zadanie: przeprowadzenie wywiadu z ekspertem z niemieckimi uczniami zawodu nt. niemieckiego systemu edukacji za pomoc krótkiej ankiety. Aby na miejscu w Niemczech sprosta realizacji tych zada i przetestowa szablony w ramach projektu pilotaowego, dla grupy skadajcej si z 40 uczniów zosta przygotowany, zrealizowany i dopracowany 1dniowy kontakt z praktyk w Leer i w Meyer Werft w Papenburgu. „

Wyniki i ewaluacja Wszyscy 40 uczestnicy udokumentowali swoje dowiadczenia z kontaktem z praktyk raporcie, który zosta poddany ocenie. W ramach pó niejszych lekcji ekonomi i j. niemieckiego dowiadczenia te zostay przeanalizowane wspólnie z uczniami.

Wnioski z jednodniowego ponadgranicznego kontaktu z praktyk bez wczania szkoy Wszyscy uczestnicy - uczniowie i nauczyciele - w oparciu o dowiadczenia s zdania, e sensowne jest wdroenie tej koncepcji jednodniowego ponadgranicznego kontaktu z praktyk do programu HAVO Schakel. Przede wszystkim ze wzgldu na bezporedni warto dodan, jak ma on dla "uczniów drugiej szansy". Uznaje si równie, e w programie HAVO Schakel ze wzgldu na napity harmonogram i wyra n orientacj na certyfikaty / dyplomy istniej nieliczne moliwoci poszerzenia programu, np. o wiksz ilo dni. Niemniej jednak 58



podejmowane s obecnie starania dalszej optymalizacji procesu organizacyjnego i dydaktycznego oraz poprawy zlece i szablonów. Czy to moe pój tak daleko, e jak np. w przypadku ponadgranicznego kontaktu z praktyk pomidzy de Weardenbroch i Michaelschule lub kolegium zawodowym Ennepetal, zaangaowana zostanie jedna lub wicej szkó partnerskich z Niemiec, nie mona jeszcze powiedzie.

59



6. Czego si nauczylimy? Przygotowanie jest najwaniejsze! Poziom nauczycieli:

„

Zwraca uwag na rónice interkulturowe w kulturze pracy! Niderlandzcy partnerzy i szkoy najpierw testuj, potem wycigaj wnioski, szkoy niemieckie i polskie najpierw opracowuj koncepcj, by nastpnie podj odpowiednie dziaania. Pomimo tych rónic w podejciu obowizuje zasada: Merytoryczne ukierunkowanie realizacji kontaktu z praktyk musi by jasne dla wszystkich stron. Wspólny mianownik jest podstaw powodzenia.

„

Dokadne konsultacje zaangaowanych nauczycieli przed rozpoczciem fazy opracowywania (czas przed pierwsz wizyt!) s niezbdne. Dotyczy to zarówno wspópracy interdyscyplinarnej w szkole, jak i dwustronnej z nauczycielami ze szkó partnerskich.

„

Dydaktyczne cele kontaktów z praktyk naley bezwzgldnie poczy z wikszymi fachowo-merytorycznymi kompleksami tematycznymi!

„

Zakady naley bezwzgldnie poinformowa wczeniej o dydaktycznych celach kontaktu z praktyk oraz o stanie wiedzy uczniów! Tylko to moe zapewni owocn dla obu stron wspóprac i kooperacj.

„

Praktyka jzykowa nauczycieli: Dla optymalnego przygotowania do kontaktu z praktyk w ssiednim kraju pomocne jest opanowanie jzyka obcego na poziomie podstawowym. Angielski jest rozwizaniem jako operacyjny jzyk roboczy, jednak podstawowa znajomo jzyka partnera jest usilnie zalecana.

„

Nauczyciele z obu krajów powinni bezwzgldnie ustali wczeniej kryteria oceny do analizy kontaktu z praktyk i poinformowa o nich uczniów przed kontaktem z praktyk.

Poziom uczniów: „

Zalecane jest zakwaterowanie uczniów u rodzin = wyzwanie równie dla gospodarzy! Oznacza to, e odpowiednio wczeniej naley wczy rodziców (informacje o kontakcie z praktyk, zebranie dla rodziców, wyjanienie udziau w kosztach).

„

Niejednolity rodzaj zakwaterowania (niektórzy u rodzin, inni w schroniskach modzieowych, itd.) prowadzi do niezadowolenia. Naley dy do jednakowego traktowania wszystkich i wspóycia interkulturowego.

„

Merytoryczne przesunicia przy analizie regionalnej przestrzeni gospodarczej s sensowne zalenie od poziomu nauki i poziomu jzykowego uczniów:

60



o

Niemieccy uczniowie opracowuj niderlandzk lub polsk przestrze gospodarcz; niderlandzcy lub polscy opracowuj niemieck przestrze gospodarcz

o

wczeniejsze intensywne kontakty uczniów via facebook, e-mail, whatsapp w celu wzajemnego wsparcia.

„

Podczas wycieczek oraz faz roboczych naley silniej forsowa regionalne/krajowe grupy mieszane.

„

Naley pamita, e uczniowie zapoznaj si z zakadami w jzyku obcym. Tzn. bezwzgldnie wymagane jest przygotowanie jzykowe. Tumaczenie w czasie kontaktu z praktyk jest mimo to w wielu przypadkach nadal konieczne.

„

Bariera jzykowa wydaje si ze wzgldu na relatywnie dobr znajomo jzyka angielskiego w obu regionach nie stanowi problemu w zakresie komunikacji w szkole. W zakresie komunikacji w oraz z przedsibiorstwem niezbdne s jednak specjalne przygotowania.

Rekomendacje „

Dziki wymianie dowiadcze obie strony mog skorzysta z wiedzy i dowiadczenia ludzi "za granic". Na przykad wdroenie szeroko stosowanej w Niemczech dokumentacji wyboru zawodu do orientacji zawodowej w szkoach w Polsce w opinii pedagogów i nauczycieli wydaje si mie sens. Uczniowie mog tam udokumentowa swoje osignicia w ramach orientacji zawodowej i swoj obecn sytuacj w procesie wyboru zawodu. Podobna dokumentacja i autorefleksja jest zapewniona w Niderlandach dziki tzw. e-portfolio.

„

Zaleca si, aby nauczyciele odwiedzali zakady, z którymi bd si pó niej zapoznawa wraz z uczniami. Wielko zakadu, haas, wskie korytarze, wymagane rodki bezpieczestwa itp. musz by uwzgldnione podczas planowania kontaktu z praktyk: zagwarantuje to osignicie celu edukacyjnego.

„

Dla realizacji ponadgranicznych kontaktów z praktyk koncepcyjnie niezbdne jest wczenie nauki jzyków obcych i zdefiniowanie poprzez to jzykowego i interdyscyplinarnego przygotowania. W przygotowaniu transgranicznych kontaktów z praktyk z racji interdyscyplinarnoci przedsiwzicia uczestniczy mog róne podmioty: nauczyciel, pedagog szkolny, koordynatorzy BO/LOB oraz szkolni / zewntrzni doradcy zawodowi.

„

W zakresie zapoznawania si modziey z regionaln i ponadgraniczn przestrzeni gospodarcz i rynkiem pracy istniej we wszystkich trzech krajach interfejsy dot. planów nauczania, tak e kontakty z praktyk mona realizowa w ramach przedmiotów ekonomicznych i dziaa w zakresie orientacji zawodowej. Wanie dla niderlandzkich i polskich szkó w regionach przygranicznych zalecany jest udzia w targach akademickich i edukacyjnych w Niemczech, poniewa w obu tych krajach nie 61



maj one miejsca w tej formie. Targi akademickie i edukacyjne s predestynowane do zakotwiczenia ich w dziaania w zakresie orientacji zawodowej, równie dlatego, e odbywaj si one cyklicznie. Udzia w nich moe stanowi dla uczniów pierwszy impuls do dyskusji na temat rónorodnoci zawodów lub do planowania kolejnych etapów kariery zawodowej z potencjalnymi pracodawcami, jeeli dokonano ju wyboru zawodu.

Wsparcie „

„

„

„

Przy pierwszym poszukiwaniu partnerów do wspópracy z gospodarki pomocna moe by platforma IMPULS (http://www.impuls-markt.eu/information/article-box/). S tam wymienione przedsibiorstwa, które w ramach projektu IMPULS aktywnie wspódziaay przy realizacji ponadgranicznych kontaktów z praktyk w niderlandzko-niemieckim i niemiecko-polskim regionie przygranicznym. Na portalu IMPULS (http://www.impuls-transfer.eu/) dostpna jest take broszura, gdzie krótko przedstawiono korzyci ze wspópracy szkoa-gospodarka, a take liczne materiay (modu 1-5), które mog by pomocne przy merytorycznym przygotowaniu, realizacji i ewaluacji ponadgranicznych kontaktów z praktyk. Bez rodków finansowych niewiele mona zrobi! Naley wyjani kwesti finansowania zarówno na miejscu, jak i w zakresie kosztów podróy. Finansowanie stanowi bardzo duy problem, nie tylko w przypadku kilkudniowych kontaktów z praktyk z wczeniem szkó partnerskich. Tu zakwaterowanie u rodziny moe by dobrym rozwizaniem, zarówno w odniesieniu do kontaktów interkulturowych, jak równie w sensie odcienia finansowego. Niemniej jednak autobus do transportu uczniów równie wie si z kosztami. Wymian uczniów w niemiecko-polskim regionie moe np. wspófinansowa niemieckopolskie stowarzyszenie modziey (http://www.dpjw.org/) (65%). Wniosek naley skada najpó niej na 3 miesice przed kontaktem z praktyk. Inn moliwo wsparcia stanowi Fundusze Pomerania (http://www.pomerania.net). Równie w regionie niderlandzkim wsparcie finansowe moliwe jest za porednictwem Euregio (http://www.euregio.eu/de) lub regionu Ems-Dollart (http://www.edr.eu/de). Dowiadczenia w ramach projektu IMPULS pokazay, e optymalnym elementem towarzyszcym ponadgranicznym kontaktom z praktyk jest bilateralne doskonalenie zawodowe nauczycieli. Prosimy o kontakt z nami! Z przyjemnoci Pastwu pomoemy!

62



63



7. Przykady materiaów dydaktycznych Zacznik 1: Wska niki do analizy regionalnej przestrzeni gospodarczej (wybór) Przykadowy materia z moduu 1 „Analiza regionalnej przestrzeni gospodarczej“

1. Dane ogólne/statystyka „

liczba mieszkaców

„

struktura wiekowa/rozwój demograficzny

„

relacja miasto/wie

„

przecitny dochód

„

sia nabywcza

„

migracja

„

struktury polityczne

„

znaczenie religii

2. Gospodarka/przedsibiorstwa „

kluczowe brane i przedsibiorstwa

„

wska niki/obroty/sumy na inwestycje

„

oferty i struktury miejsc pracy i miejsc ksztacenia zawodowego

„

stan sieci

3. Infrastruktura „

transport

„

technika

„

edukacja

„

kultura

„

zdrowie

4. Jako ycia „

sytuacja mieszkaniowa (struktury, ceny itd.)

„

aspekty zdrowotne

„

oferty opieki nad dziemi

„

spoeczna „otwarto“

„

5. Wspópraca instytucji regionalnych z zagranic „

projekty 64



„

miasta partnerskie

„

wspópraca ponadgraniczna

65



Zacznik 2: Badanie internetowe do analizy regionalnej przestrzeni gospodarczej Przykadowy materia z moduu 1 „Analiza regionalnej przestrzeni gospodarczej“ (opracowanie: Saxion i de Waerdenbroch)

Zadanie domowe w zakresie przygotowania kontaktu z praktyk z Niemcami (w pierwotnym dokumencie poczone z przedmiotem j. angielski) Jakie znaczenie ma region Twente dla przedsibiorstwa Aebi Schmidt? Aebi Schmidt jest wiodcym dostawc systemów innowacyjnych rozwiza technicznych w zakresie czyszczenia i sprztania powierzchni komunikacyjnych i koszenia trawników w trudnym terenie. Niektóre produkty i dziedziny dziaalnoci to na przykad urzdzenia do konserwacji zimowej (np. odnieanie), urzdzenia do konserwacji letniej (np. sprztanie ulic) i maszyny rolnicze (np. kosiarki silnikowe) (patrz zdjcia poniej).

Urzdzenia do konserwacji zimowej i letniej

Maszyny rolnicze

Zadanie grupowe #1 (dostpny czas: 10’ minut) Prosimy o obejrzenie strony internetowej przedsibiorstwa http://www.aebischmidt.com/en/home i wybranie jednego z filmów Aebi Schmidt (kana YouTube) w celu uzyskania ogólnego pogldu na produkty przedsibiorstwa. Jednym sowem, jakie znaczenie ma to przedsibiorstwo dla regionu Twente. Znaczenie tego przedsibiorstwa dla regionu Twente: _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ Aebi Schmidt pragnie by wiodcym dostawc systemów w kraju, a przede wszystkim w regionie, w którym przedsibiorstwo ma sw siedzib. Ogólna analiza regionalnej przestrzeni gospodarczej jest wan podstaw oceny wiodcej pozycji przedsibiorstwa w regionie. Przedsibiorstwo jest reprezentowane w Niderlandach, w miejscowoci Holten (patrz strona

66



internetowa http://www.aebi-schmidt.nl/). Z tego powodu kierownictwo firmy udziela zlecenia przeprowadzenia ogólnej analizy gospodarki regionalnej w regionie Twente. Przyporzdkowanie do grup jest nastpujce: Zadanie grupowe #2 (dostpny czas: 30’ minut) !!! Przed rozpoczciem prosimy o przeczytanie poniszych instrukcji a, b oraz c !!! a) Prosimy o przeanalizowanie regionalnej przestrzeni gospodarczej regionu Twente W ramach analizy regionu Twente zbadanych zostanie 5 wska ników. Kada grupa opracuje jeden z tych 5 tematów (nauczyciel rozdziela tematy) Pola tematyczne: „

statystyka ogólna (np. liczba ludnoci),

„

przedsibiorstwo (np. rodzaj przedsibiorstwa),

„

infrastruktura (np. system komunikacyjny, rozwój technologiczny, owiata),

„

jako ycia (np. jako mieszka, aspekty zdrowotne itd.) oraz

„

regionalna kooperacja z zagranic

Kady temat posiada kilka pyta przewodnich do przeprowadzenia analizy. Stosowane s dwa rodzaje pyta: pytania dot. regionu Twente i pytania dot. sytuacji w caych Niderlandach. Kada grupa odpowiada na pytania za pomoc arkusza odpowiedzi (patrz niej) oraz w oparciu o udostpnione róda internetowe.

b) Wyniki naley przedstawi w ramach krótkiej prezentacji.

b) c) Kada grupa musi zorganizowa si sama. Kada grupa musi samodzielnie zorganizowa zadania wewntrz grupy: przeprowadzi badanie internetowe, sformuowa odpowiedzi na pytania, zaprezentowa wyniki itd.

Grupa 1 – temat: statystyka ogólna

róda Twente index 2012: internetowe http://www.twenteindex.nl/lotusroot2/3000/cmstwenteindex2012.nsf/( html)/index.htm CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/home/default.htm Pytania nt. regionalnej przestrzeni gospodarczej Twente Grup naley podzieli na dwie mniejsze grupy po 2-3 osoby. Czonkowie tych dwóch 67

 maych grupa bd pracowa razem, aby zebra informacje wymagane poniej. Kada maa grupa odpowie na kilka z poniszych pyta. Pytania numer 1, 2 i 7 s obowizkowe: Naley podzieli pytania w celu zyskania na czasie!! Pytania numer 3, 4, 5 i 6 s opcjonalnie: Kada grupa wybiera co najmniej jedno opcjonalne pytanie. Poniewa jedna osoba przedstawi wyniki caej grupy, czonkowie grupy musz wymieni si midzy sob swoimi wynikami wyszukiwania!! 1. Uzyska informacje o mieszkacach regionu Twente (podzielone na 3 grupy wiekowe): obowizkowe 2. Przyporzdkowa informacje zebrane w pkt. 1 dla liczby mieszkaców 3 duych miast regionu): obowizkowe 3. Opisa oczekiwany rozwój demograficzny w cigu kolejnych 30 lat w regionie Twente (czy liczba mieszkaców bdzie rosn/czy male): obowizkowe 4. Przedstawi ruchy migracyjne do regionu Twente (zagranic/z zagranicy; do Niderlandów/z Niderlandów): opcjonalne 5. Przedstawi rzeczywisty i oczekiwany poziom wyksztacenia ludnoci regionu Twente w porównaniu do poziomu wyksztacenia w caych Niderlandach: opcjonalne 6. Uzyska informacje o dochodach i bezrobociu ludnoci regionu Twente , w porównaniu do cznej sytuacji w Niderlandach: opcjonalne 7. Które z odkrytych aspektów bd mie pozytywny a które negatywny wpyw na handel i przemys w Twente? Odpowiedzi naley uzasadni, podajc róda internetowe: obowizkowe

68



Arkusz odpowiedzi Grupa 1 – temat: statystyka ogólna General Statistics 1. Liczba ludnoci regionu Twente (podzielona na trzy grupy wiekowe):

2. Liczba mieszkaców 3 duych miast regionu Twente (podzielona na trzy grupy wiekowe):

3. Oczekiwany rozwój demograficzny w cigu kolejnych 30 lat w regionie Twente:

4. Ruchy migracyjne w regionie Twente (zagranic/z zagranicy; do Niderlandów/z Niderlandów):

5. Rzeczywisty i oczekiwany poziom wyksztacenia ludnoci regionu Twente w porównaniu do poziomu wyksztacenia w caych Niderlandach

6. Informacje o dochodach i bezrobociu ludnoci regionu Twente , w porównaniu do cznej sytuacji w Niderlandach:

69



7. Które z odkrytych aspektów bd mie pozytywny a które negatywny wpyw na handel i przemys w Twente? Odpowiedzi naley uzasadni, podajc róda internetowe.

Uwagi:

70



Grupa 2 i 3 – temat: przedsibiorstwa

róda Twente index 2012: internetowe http://www.twenteindex.nl/lotusroot2/3000/cmstwenteindex2012.nsf/( html)/index.htm CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/home/default.htm Pytania nt. regionalnej przestrzeni gospodarczej Twente Pytania nt. regionalnej przestrzeni gospodarczej Twente Grup naley podzieli na dwie mniejsze grupy po 2-3 osoby. Czonkowie tych dwóch maych grupa bd pracowa razem, aby zebra informacje wymagane poniej. Kada maa grupa odpowie na kilka z poniszych pyta. Pytania numer 1, 2 i 7 s obowizkowe: Naley podzieli pytania w celu zyskania na czasie!! Pytania numer 3, 4, 5 i 6 s opcjonalnie: Kada grupa wybiera co najmniej jedno opcjonalne pytanie. Poniewa jedna osoba przedstawi wyniki caej grupy, czonkowie grupy musz wymieni si midzy sob swoimi wynikami wyszukiwania!! 1. Uzyska informacje o zatrudnieniu w regionie Twente w nastpujcych 4 branach: rolnictwo, przemys, usugi handlowe, usugi niehandlowe): obowizkowe dla grupy 2 2. Uzyska informacje o procentowym zatrudnieniu w regionie Twente w 8 najwaniejszych sektorach/branach kluczowych (2011). Czy istniej rónice w porównaniu do caych Niderlandów?: obowizkowe dla grupy 3 3. Przedstawi udzia procentowy innowacyjnych przedsibiorstw w regionie Twente w porównaniu do udziau procentowego w caych Niderlandach: opcjonalne dla grupy 2 4. Poda liczb zagranicznych przedsibiorstw w regionie Twente i porówna j z caymi Niderlandami: opcjonalne dla grupy 3 5. Uzyska informacje o liczbie nowych przedsibiorstw / start-ups w regionie Twente oraz o aktualnych filiach przedsibiorstw i porówna je z sytuacj w caych Niderlandach: opcjonalne dla grupy 2 6. Opisa sytuacj dostpnych powierzchni handlowych i tabele stawek czynszowych budynków w regionie Twente. Informacje te porówna z sytuacj w caych Niderlandach: opcjonalne dla grupy 3 7. Które z odkrytych aspektów bd mie pozytywny a które negatywny wpyw na handel i przemys w Twente? Odpowiedzi naley uzasadni, podajc róda internetowe: obowizkowe dla grupy 2 i 3 etc.fürdieweiteren3Indikatoren/Themenbereiche

71

Jak i kiedy odbywa si rekrutacja praktykantów?

Czy w Pana/Pani firmie mona odby praktyki?

Jakie wymogi naley speni, by osiga sukcesy w Pana/Pani zawodzie i spenia si w nim?

W jakich warunkach Pan/Pani pracuje? (np. presja czasu, nieregularne godziny pracy?)

Czym si pracuje? (rodki pracy)

Gdzie znajduje si Pani/Pana miejsce pracy? (w biurze, magazynie itp.)

w Pani/Pana zawodzie?

Jakie obowizki i jakie dziaania s najwaniejsze

Nazwisko rozmówcy: Zawód rozmówcy:

Pani/Pan Zawód 1:

Pani/Pan Zawód 2:

Pani/Pan Zawód 3:

72

Poniszy arkusz pyta pomylany jest jako materia pomocniczy uatwiajcy nawizanie rozmowy z pracownikami zakadu. Ponisze pytania moesz wykorzysta lub przygotowa zbiór wasnych pyta. Zanotuj wyniki rozmowy.

AgencjaKowalski

Przykadowy materia z moduu 3 „ Formy kontaktów w praktyce“

Zacznik 3: Pytania przewodnie praktycznego poznawania zawodu



Notatki:

Dodatkowe pytania:

Jakie s najwiksze rónice w porównaniu do czasu spdzanego w szkole?

Jakie krytyczne czynniki wi si z przygotowaniem do zawodu? (np. due obcienie)

Jakie wymogi naley speni, by przygotowanie do zawodu przebiego optymalnie?

Jak dugo trwa przygotowanie do zawodu?

Jakie przedmioty szkolne odgrywaj wan rol?

Jakie wyksztacenie jest wymagane? (szkoa, matura, studia?)

Pytania dotyczce wyksztacenia







Pani/ Pan: Dotyczy zawodu:





Pani/ Pan: Dotyczy zawodu:





Pani/ Pan: Dotyczy zawodu:

73



Zacznik 4 : Katalog pyta do zastosowania na targach Materia przykadowy z moduu 3 „Orientacja zawodowa na targach “ (opracowane przez Ehm Welk Oberschule Angermünde)

1.

Podajpennazw



przedsibiorstwa/firmy

2.

Danekontaktowe



*Adres *Telefon/Mail *Osobakontaktowa/skadaniepoda

3.



*

Czymzajmujesifirma? Coprodukujelubjakiewiadczyusugi?

* *

4.





Zjakimiprzedsibiorstwami wregioniewspópracuje?

5.

Ilupracownikówzatrudnia?





6.

Wjakichzawodachksztaci?

*



* * *

7.

Czegooczekujeprzedsibiorstwooduczniów ubiegajcychsioksztaceniewzawodzie?



(punktualno ,rzetelno itd.)

8.





Jakieszczególneumiejtnocismielwidziane? (znajomo jz.obcych,zdolnocimanualne, wiedzaprzyrodnicza...)

74

 9.

Cojesttypowedladanegozawodu?



(strójroboczy,odzie ochronna,praca zmianowa,pracawweekendy...)

10.

Gdzieodbywasi



wyuczaniezawoduwszkoach izajciapozaszkolne?

11.





Jakiewsparcieotrzymujuczniowie,gdymaj problemywszkole? 

12.

Jakiesszansenazatrudnienie



powyuczeniuzawodu?

13.

Pytaniawasne:





75

Zacznik 5: List goczy



76

Przykadowy materia z moduu 5 „ Kompetencje interkulturowe“



Zacznik 6: Stereotypy Przykadowy materia z moduu 5 „ Kompetencje interkulturowe“

Kontekst Wykorzystywanie ponadgranicznych kontaktów z praktyk na zajciach wzgl. w ramach orientacji zawodowej daje uczniom moliwo zapoznania si z kultur ssiedniego regionu oraz sposobno ogólnej refleksji nad pojciem „kultury“. Jako wstp do tej tematyki moe posuy analiza przez uczniów tematu „Znane i obce“, tu w formie wprowadzenia na przykadzie do tematu „Stereotypy“. Dyskusja na temat wzorców percepcji moe stanowi przyczynek do krytycznych refleksji, poniewa sugeruje najpierw znajomy wzorzec percepcji. Cel dydaktyczny Celem wiczenia jest uczulenie na wasn "podatno" na posugiwanie si stereotypami. Wczeniej niezbdne jest zdefiniowanie pojcia „stereotyp“. Stereotypiuprzedzeniedefinicjeipojcie Stereotypy(gr.stereós„stanowicybry,stay“itýpos„odbicie,obraz“)tofunkcjonujcyw wiadomocispoecze stwauproszczony,skrótowyizabarwionywartociujcoobrazrzeczywistoci, odnoszcysidogrupspoecznych,osób,sytuacji,instytucji,utrwalonywielokrotnympowtarzaniem. Mimoiteuproszczonewraeniaiobrazyniezawszeszgodnezprawd,stereotypysnam potrzebnewceluuproszczeniakompleksowociwiataiinterakcjizlud minalecymidoinnych grup.Stosowanieiobecnowwiadomocistereotypówjestwiczjawiskiemnormalnyminie naleygoocenianegatywnie,naleyjednakpamita,ewznaczcymstopniuograniczajone rzeczywisto. Spokrewnionympojciemjestuprzedzenie.Uprzedzeniepowstaje,gdyuogólnionewraeniazostaj zajteemocjami.Wprzeciwie stwiedostereotypówuprzedzenieniejestopartenadowiadczeniui percepcji,lecznajczciejnabezrefleksyjnejopinii,atymsamymstanowiosdapriori.Uprzedzenia sprzewanienacechowanenegatywnieitrudnedowyeliminowaniazewzgldunaswoj kompleksowoirónorodno. Przykadrónicymidzystereotypemauprzedzeniem Banalnyprzykadrónicymidzystereotypamiauprzedzeniamiznajdujesiwwypowiedzi: „WSZYSCYWosijedzCODZIENNIEmakaron.“(stereotyp)wprzeciwie stwiedo„Wosito makaroniarze!“(uprzedzenie).ródo:IKKDQuelle: IKKD

77



wiczenie Naekraniewywietlonychzostajekolejno10zdj ,którychwspólnymmianownikiemsNiemcy(bd odpowiednioinnykraj).Nastpnienale yokreli ,którezdjcias„typowoniemieckie“.Wyboruzdj  dokonanowtakisposób,bytylkoniektóremotywybyy„typowe“dlaNiemiec.Wikszo zostaa uzupenionaobrazami,któreswprawdziezwizanerównie zwybranymkrajem,napierwszyrzutoka niesjednakdlaniego„typowe“. Realizacja 1. Instrukcja(naekranie): "ZachwilzobaczPastwo10zdj zNiemiec.Naswoichkartachdogosowaniaprosz zanotowa numery3zdj ,którewydadzsiPastwunajbardziej„typowoniemieckie“(i zastanowi siprzytym,dlaczego)!" 2. Kadyuczestnikotrzymujeteraz„kartdogosowania“. Wczasieprezentacjizanotujeonnaniejtrzynumeryzdj (nr110),naktóresizdecydowa.  1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

6. 

7. 

8. 

9. 

10. 

 Nale ypodkreli , e„kartadogosowania“zostaajedyniepomylanajako jakonotesdlauczestników,niemawic adnegoinnego'oficjalnego'przeznaczenia. 3. Prezentacjazdj  Zdjciazostajterazzaprezentowanekolejnoposobie.Ka dezdjciepowinnoby widoczne przezok.1020sekund. 4. Gosowanie Naflipcharcienarysowanajesttabelazgodniezewzoremwpunkcie2.Ka dyuczestnik otrzymuje3klejcepunkty(na3gosy)irozmieszczajeodpowiedniodozanotowanych numerówzdj wtabeli.Sensownejesttakieustawienieflipchartu,bygosowaniemogoby  „wzgldnietajne“(np.tyemdoplenum),dzikiczemuwynikbdziewolnyodczynników zakócajcych(presjagrupy). 5. Analiza&dyskusja Którezdjciaotrzymaynajwicejgosów?Dlaczego?Punktemwyjciadladyskusjipowinnoby  pytanie,dlaczegookreloneobrazystajsistereotypami,ainnenie.

78



Zacznik 7: Moje wraenia / obserwacje zagranic Przykadowy materia z moduu 5 „ Kompetencje interkulturowe“

Kwestionariusz Wczasiezaj przyswoiesobieinformacjenatematró nickulturowych; obecnieprzebywaszzagranicimaszmo liwo zebraniawasnychwra edotyczcychkrajuiludzi. PomocnybdzieCiprzytymponi szykwestionariusz. Ludzie  1.

Opiszogólniekontaktymidzyludzkie.Czyzauwa yeró nice?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2.

Czyzauwa yeco,cowydaoCisiobce/inne?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Szkoa 3.

Opiszbudynek,salelekcyjne,terenszkoyiporównajjezTwojszko.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………  4.

Przeanalizujkontaktymidzynauczycielamiiuczniamiwszkolepartnerskiej. Czydostrzegaszró nicewporównaniuzTwojszko?Czyzauwa yenp. rozmawiajcychzesobuczniówinauczycieliwczasieprzerw? 79

 Jakiebyoichzachowanie(dystansblisko )? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5.

Przyjrzyjsizachowaniuuczniówpodczaszaj .Czysamodzielniebioraktywnyudzia wdyskusjach,czyte robitotylkowtedy,gdysotoproszeni?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6.

Jakaatmosferapanujewczasiezaj ?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7.

Opiszzachowanieuczniówmidzysob:Np.wdrodzedoszkoy,podczasprzerwy lubmidzysob.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8.

Opiszwporównaniuzpunktem7zachowanieuczniówwobecCiebiewzgl.wobecWaszej grupygoci.Czydostrzegaszró nice?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

80



 Miejscowo  9.

Jaknazywasikrajimiejscowo ,wktórejbye,czyjestdu a?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 10. CzybyaCionaznanaprzedprzyjazdemwramachponadgranicznychkontaktówzpraktyk? Jelitak,towzwizkuzczym? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 11. Czymiejscowo macharaktermidzynarodowy?Uzasadnijswojodpowied. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Przedsibiorstwo 12. Jaknazywasiprzedsibiorstwoibran a,którepoznaewramachkontaktówzpraktyk? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………  13. Przyjrzyjsiatmosferzewprzedsibiorstwieiopiszj.Je elibraeju udziawkontaktachz praktykwewasnymkraju,wska ró nice. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

81



  14. Czyprzedsibiorstwomacharaktermidzynarodowy?Uzasadnijswojodpowied. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………  Wraenieogólne  15. Zastanówsi,codayCiponadgranicznekontaktyzpraktyk?  Dlamojegorozwojuosobowego: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………  Dlamojejprzyszocizawodowej: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………  Inneobserwacje/uwagi: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 

82



Zacznik 8: Lista kontrolna dla przedsibiorstw

„ „

„

Sygnalizowanie ogólnej gotowoci do wspópracy ze szkoami Jaki rodzaj kontaktu z praktyk mona zrealizowa (rozpoznanie, rozmowy z ekspertami, praca na zlecenie, praktyka dzienna itd.)? Uzgodnienie wraz z nauczycielem dwóch terminów:

Termin 1: Planowanie treciowego i organizacyjnego przebiegu, ew. wstpne rozpoznanie „

„

Jakie kwestie bd miay znaczenie centralne w kontakcie z praktyk? Jakie dziay przedsibiorstwa podlegaj rozpoznaniu? Czy kontakt z praktyk zostanie zastosowany na pocztku, w rodku czy na kocu cigu zaj? Tzn. jak wstpn wiedz przynosz ze sob uczniowie?

Po przyjciu tego za punkt wyjcia moliwe jest przygotowanie, realizacja i ewaluacja kontaktu z praktyk w przedsibiorstwie. „

Kto bdzie osob kontaktow/ekspertem w przedsibiorstwie, a kto w szkole?

„

Wyjanienie kwestii prawnych i ubezpieczeniowych

„

Wyjanienie kwestii kosztów (koszty przejazdu i zakwaterowania)

Termin 2: Dzie kontaktu z praktyk „

Konsultacje, zdefiniowanie propozycji optymalizacji dla przyszej wspópracy.

83



Zacznik 9: Lista kontrolna dla nauczycieli „

„ „ „ „

Jak metod chcemy zastosowa na zajciach pozaszkolnych (zapoznanie, rozmowy z ekspertami, praca zlecona, dzie nauki praktycznej itd.)? Merytoryczne i organizacyjne zakotwiczenie kontaktów z praktyk w planowaniu pórocza Jakie pytania i kwestie bd centralne podczas kontaktu z praktyk? Kto jest osob kontaktow w przedsibiorstwie? Uzgodnienie dwóch terminów:

Termin 1: Planowanie treciowego i organizacyjnego przebiegu, ew. wstpne rozpoznanie Termin 2: Dzie kontaktu z praktyk „

Przygotowanie kontaktu z praktyk na zajciach (wspólnie z uczniami): o rzeczowo: w oparciu o centralne problemy o organizacyjnie: w oparciu o porozumienia z partnerami w praktyce

„

Realizacja kontaktu z praktyk Dodatkowe opracowanie kontaktu z praktyk: o rzeczowe wczenie do nadrzdnych zwizków przyczynowo-skutkowych (przedmiot nauczania) o Sporzdzenie/prezentacja produktów o Refleksja/ewaluacja procesu nauki o Konsultacja z partnerem w praktyce (przedsibiorstwo) o Zdefiniowanie propozycji optymalizacji dla przyszej wspópracy, kontrola cigoci

„

84



8. Bilbliografia Bandemer von, Stephan; Nimako-Doffour, Anna; Rolff, Katharina (2013): Arbeitnehmerfreizügigkeit und internationale Qualifizierung am Beispiel der Gesundheitswirtschaft. Modellvorhaben auf europäischer Ebene; erschienen in: Forschung Aktuell 03/2013 unter: http://www.iat.eu/forschung-aktuell/2013/fa2013-03.pdf (zuletzt geprüft am 16.07.2014) Niemeyer, Beatrix et al. (2009): Berufsorientierung an Allgemeinbildenenden Schulen in Deutschland-eine Bestandsaufnahme, online unter: http://www.boeckler.de/pdf/mbf_pers_bild_berufsorientierung_sek_1.pdf ( zuletzt geprüft am 06.08.2014) Firmkäs, Martin et al.(xxx): Leitfaden zur Betriebserkundung für Betriebe und Lehrer, online unter: http://www.regierung.oberpfalz.bayern.de/leistungen/schule/info/hauptschulinitiative/leit faden_betriebserkundung.pdf (zuletzt geprüft am 06.08.2014) Hofhues, Sandra (2013): Kooperationen zwischen Schulen und Unternehmen gestalten. Befunde aus der Untersuchung eines Einzelfalls in der Entrepreneurship Education, Heft Nr. 01/2013,90-175, in: Zeitschrift für Ökonomische Bildung IHK Niederbayern (2014): Die Fachkräftelücke wird immer größer. Online verfügbar unter: http://www.ihk-niederbayern.de/aktuelles/artikel/fachkraefteluecke-in-niederbayern-wirdgroesser-2/ (zuletzt geprüft am 11.08.2014) Kienhuis, Marian (2011): Naar een model van geïntegreerde doorlopende studieloopbaanbegeleiding havo-hbo; Enschede: Saxion/Kenniscentrum Onderwijs & Innovatie Koltermann, Saskia et al. (2012): Pubertäre Grenzgänger. Zwischen Lernen und Leben, 98-119, in: Wahnsinn Bildung. Brauchen wir eine neue Lernkultur? Gütersloh/München: BrockhausRedaktion wissenmedia GmbH (Hrsg.) OECD (2012): Bessere Kompetenzen-Bessere Arbeitsplätze-Ein besseres Leben. Schwerpunkte der OECD Skills Strategy, online unter: http://skills.oecd.org/documents/Skills%20Highlights_GER_Web.pdf (zuletzt geprüft am: 07.08.2014) Ramirez, Martin G. (2012): Informationsdienste für Grenzpendler in europäischen Grenzregionen, Arbeitsgemeinschaft Europäischer Grenzregionen, 20, online unter: http://www.aebr.eu/files/publications/121030_Abschlussbericht_DE_clean.pdf (uuletzt geprüft am: 15.07.2014)

85



Student, Thomas (1999): Regionale Kooperation zwischen Integration und Konkurrenz: Zusammenarbeit an der deutsch-niederländischen Grenze im Rahmen der Ems Dollart Region und der Neuen Hanse Interregio, 5, Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft Zschiedrich, Harald (2011): Wirtschaftliche Zusammenarbeit in den Grenzregionen. Erwartungen-Bedingungen-Erfahrungen, Berlin: Berliner Wissenschaftsverlag

86