1. Wstęp Gmina Barlinek jest najlepiej znanym mi miejscem, gdyż mieszkałem w niej od urodzenia do końca sierpnia 2004 r. Jest mi szczególnie bliska, a w ciągu moich kilku dalszych podróży spotkałem bardzo niewiele miejsc o porównywalnych z nią walorach turystycznych. Ponadto, mieszkając w niej mogłem obserwować proces stawania się gminą turystyczną, zapoczątkowany przemianami z 1989 r., co nie neguje jednak rozwoju bezpiecznego i czystego przemysłu. Poza tym, spełnia wszystkie wymagane kryteria - ma niecałe 20 000 mieszkańców. 2.Warunki naturalne gminy Barlinek 2.1. Warunki geograficzne 2.1.1. Położenie i klimat Gmina Barlinek administracyjnie leży w województwie zachodniopomorskim, we wschodniej części powiatu myśliborskiego. Jej obszar (256 km2 powierzchni) wchodzi w skład Pojezierza Myśliborskiego, będącego fragmentem Pojezierza Pomorskiego. Barlinek, 15-tysięczne miasto, jest najważniejszą miejscowością i centrum kulturalno-oświatowo-gospodarczym gminy. Duże znaczenie dla gospodarki gminy ma bliskość granicy polsko-niemieckiej [plan nr 3]. Klimat gminy Barlinek nie różni się wiele od klimatu Polski północnozachodniej. Jest to klimat umiarkowany ciepły strefy przejściowej pomiędzy odmianami klimatu morskiego i kontynentalnego. Długi okres wegetacji roślin (wynoszący ponad 220 dni w roku) wraz ze średnimi glebami brunatnymi tworzą korzystne warunki rozwoju rolnictwa. 2.Warunki naturalne gminy Barlinek 2.1. Warunki geograficzne 2.1.2. Ukształtowanie terenu Znaczny obszar gminy Barlinek leży na terenie moreny czołowej zlodowacenia bałtyckiego, a południowa jej część porośnięta Puszczą Barlinecką na sandrze (Równina Gorzowska) [plan nr 4]. Sprawia to, że krajobraz gminy Barlinek jest w większości pagórkowaty, choć zdarzają się też obszary równinne (teren moreny dennej i sandru), a nawet o cechach podgórskich (tereny przyległe do doliny rzeki Płoni na północ od Barlinka nazywane "Bieszczadami Barlineckimi [3]). Najwyższe wzniesienia w okolicach Barlinka (głównie w południowej części Jeziora Barlineckiego) przekraczają 100 m wysokości bezwzględnej n.p.m. Często mają charakterystyczne nazwy (np. Golgota, Wzgórze Wisielców, Lisia Góra). Ważnym elementem jest dolina Płoni wraz z wieloma jarami, w tym ze słynnym Jarem Libberta (→ 1.2.1.). Centrum Barlinka leży w kotlinie Jeziora Barlineckiego. W gminie Barlinek dominują gleby brunatne i bielicowe. Gleby brunatne wykorzystywane są w rolnictwie, a na glebach bielicowych rosną głównie lasy oraz pozyskuje się z nich piasek (dwa zamknięte punkty wydobycia w Barlinku oraz czynna kopalnia piasku w Krzynce). 2.Warunki naturalne gminy Barlinek 2.1. Warunki geograficzne

2.1.3. Zasoby wodne Gmina Barlinek leży na obszarze Pojezierza Myśliborskiego, więc ogromne znaczenie mają tu zbiorniki wodne. Wyróżnić można kilka większych jezior (Jezioro Barlineckie - 272 ha wraz z czterema wyspami [fot. 5], Jezioro Okunie, Jezioro Sitno Moczydelskie, Jezioro Chmielowe, Jezioro Uklejno, Jezioro Gostyń, Jezioro Strąpie [fot. 4] czy Jezioro Suche). Oprócz tego występuje bardzo duża ilość wytopiskowych oczek wodnych pochodzenia lodowcowego. Jeziora Barlineckie, Chmielowe i Okunie są typowymi jeziorami. rynnowymi. Gmina Barlinek leży zasadniczo w dorzeczu dwóch rzek - Płoni i Kłodawki. Do dorzecza Kłodawki należy południowo-zachodnia część gminy, a rzeczka Kłodawka wpada w Gorzowie Wlkp. do Warty. Największą rzeką jest Płonia mająca swe źródła w malowniczym miejscu na wschód od Barlinka a uchodząca od Jeziora Dąbie w Szczecinie. Po drodze rozlewa się w Rozlewisku Płoni, jest zasilana przez Młynówkę (która przepływa przez Barlinek), płynie głęboką i szeroką doliną. Już poza terenem gminy przepływa przez jeziora Płoń i Miedwie. Barlinek może się poszczycić czystością otaczających jezior - Jezioro Okunie ma I klasę czystości wody, Jezioro Barlineckie II, lecz jest w trakcie procesu samooczyszczania (ścieki z Barlinka są już kierowane do nowoczesnej oczyszczalni). Takie warunki doskonale sprzyjają uprawianiu wędkarstwa. Mimo tego barlineckie wodociągi czerpią wodę z podziemnych źródeł, która po uzdatnieniu (oczyszczeniu z nadmiaru soli żelaza i manganu) jest bardzo czysta. 2.Warunki naturalne w gminie Barlinek 2.2. Ochrona przyrody 2.2.1. Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy rozciąga się głównie na obszarze Puszczy Barlineckiej a także w lasach doliny Płoni. Obejmuje prawie połowę terenu gminy, a wraz z otuliną ponad 80% jej powierzchni. Gospodarkę leśną w Parku prowadzą Nadleśnictwo Barlinek i Nadleśnictwo Kłodawa. Drzewostan składa się głównie z borów sosnowych na południu, buczyn w pobliżu Jeziora Barlineckiego, dębów szypułkowych i bezszypułkowych, lip szerokolistnych, wiązów polnych, jesiony wyniosłe czy olszy czarnych. Istnieje w nim obecnie 10 rezerwatów przyrody, z tego na terenie gminy Barlinek następujące: Skalisty Jar Libberta, Markowe Błota, Buczyna Barlinecka, Jezioro Okunie, Jezioro Moczydelskie. Na szczególną uwagę zasługują Skalisty Jar Libberta [3], który jest ścisłym rezerwatem geologicznym zawierającym niespotykane na Pomorzu wapienne skałki zlepieńcowe oraz bardzo rzadkie gatunki roślin, m. in. modrzyk górski - gatunek górskiego mchu, i Markowe Błota, będący ścisłym rezerwatem florystycznym pośrodku Puszczy Barlineckiej. W Parku żyje ogromna ilość rzadkich lub chronionych gatunków zwierząt, roślin i grzybów, w tym ryby sieja i sielawa, ptaki orzeł bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, gągoł, bąk, perkoz, zimorodek i gęgawa, rośliny tj. storczyki, salwinia pływająca, rosiczka, zawilec gajowy czy lilia złotogłów. Unikalną przyrodę Parku można podziwiać spacerując czterema szlakami turystycznymi, pieszo-rowerowymi - zielonym (wokół Jeziora Barlineckiego), żółtym

(do źródeł rzeki Płoni), czerwonym (do wsi Płonno i Krzynka) oraz niebieskim (do Skalistego Jaru Libberta). Poza nimi istnieje też kilka innych szlaków, głównie rowerowych, np. Szlak Dębów, lecz ciekawych potencjalnych tras jest więcej. Można by tu zasugerować stworzenie (oznakowanie) dalszej trasy rowerowej po Puszczy Barlineckiej, np. Barlinek - Okunie - Sitno - Sucha - Okunie - Barlinek. Innym przykładem może być organizacja szlaku kajakowego Młynówką i Płonią, którego początek mógłby znajdować się w pobliżu harcerskiego miejsca na ognisko pomiędzy ciepłownią, a oczyszczalnią ścieków, a koniec nawet w Laskówku. Niewielkim problemem są spiętrzenia wody (pozostałość po dawnych młynach) oraz częściowe powodzenie opisanej niedawno w Echu Barlinka, lokalnym czasopiśmie, próby spływu Płonią. 2.Warunki naturalne w gminie Barlinek 2.2. Ochrona przyrody 2.2.2. Lokalna Agenda 21 Gmina Barlinek realizuje zasady Agendy 21, zbioru ustaleń przyjętych na Szczycie Ziemi (Konferencji Narodów Zjednoczonych) w Rio de Janeiro w 1992 r. Dotyczą one zasad zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Gmina przyjęła uchwałę o wdrożeniu Agendy 21 i stosuje się do jej zaleceń, popierając czysty przemysł (w Barlinku nie ma zakładów przemysłowych bardzo zanieczyszczających środowisko), budując nowoczesną oczyszczalnię ścieków, popierając lokalne inicjatywy ochrony środowiska, dbając o edukację ekologiczną w barlineckich szkołach (w tym roku dzięki materiałom zebranym przez uczniów Szkoły Podstawowej Nr 4 zatwierdzono dwa pomniki przyrody). Rozwój gminy Barlinek można nazwać zrównoważonym, gdyż stale wzrasta standard życia w gminie, przy jednoczesnym zachowaniu surowców naturalnych i przyrody w dobrym stanie dla przyszłych pokoleń. Wdrażanie Agendy 21 odbywa się przy współpracy z Eksjo - szwedzkim miastem partnerskim. Ponadto gmina Barlinek wydała specjalny poradnik dla innych gmin - "Lokalna Agnenda 21, Poradnik dla samorządów - jak wdrażać zasady Agendy 21 w gminie" [5]. 3. Walory turystyczne 3.1. Przyroda okolic Barlinka Niełatwo spotkać gdziekolwiek indziej na Pomorzu tak dobre połączenie lasów bukowych, sosnowych i dębowych, różnorodnego ukształtowania terenu, wody zarówno płynącej, jak i stojącej, pozostałości geologicznej w postaci głazów narzutowych, skałek, w połączeniu z brakiem zanieczyszczeń. Ochroną przyrody zajmuje się nie tylko Park Krajobrazowy, lecz także Nadleśnictwo Barlinek oraz Urząd Miasta i Gminy. Istnieje szereg użytków ekologicznych (np. wyspy na Jeziorze Barlineckim, śródpolne zadrzewienia ze zbiornikami wodnymi) oraz pomników przyrody. Poza spacerami w celu podziwiania natury, Barlinek i jego okolice oferują bardziej aktywny sposób korzystania z niej, nie wymagający infrastruktury. Gmina posiada znakomite warunki do łowienia ryb w licznych jeziorach, zbierania grzybów i owoców leśnych w rozległych lasach, latania lotnią, wycieczek rowerowych,

obserwacji rzadkich gatunków roślin i zwierząt czy organizacji rajdów harcerskich. 3. Walory turystyczne 3.2. Historia Barlinka W 2003 r. w Barlinku odbyły się obchody 725-lecia miasta. Oznacza to, że 25ego stycznia 1278 r. rycerz Henryk Toyte otrzymał od margrabiów brandenburskich zadanie założenia miasta. Wcześniej na miejscu kościoła znajdowało się grodzisko słowiańskie. Barlinek trwał, słynąc z młynów. W późniejszej historii nie wiodło się dobrze miastu - liczne pożary, epidemie i wojny nie sprzyjały rozwojowi. XIX wiek, wraz z rozwojem przemysłu, stał się początkiem rozkwitu Barlinka. Powstały w nim liczne fabryki, m .in. produkujące beczki (później meble) i narzędzia rolnicze. Na przełomie XIX i XX w. Barlinek staje się "Perłą Nowej Marchii", wielkim i modnym kurortem turystycznym. Nastąpiła modernizacja przemysłu i znaczny rozwój infrastruktury turystycznej. 31-ego stycznia 1945 r. miasto zostało "wyzwolone" przez Armię Czerwoną. Rozpoczęła się kolonizacja przez polskich osadników. Wznowiony został przemysł i stworzono nowe szkoły. Barlinek rozwijał się na tyle, na ile można było się rozwijać w PRL - rozbudowano przemysł i osiedla mieszkaniowe. Od momentu odzyskania pełnej wolności przez Polskę w 1989 r. rozpoczęły się inwestycje turystyczne. Większość śladów historii miasta widać do dziś - nieczynne już młyny, działające fabryki, zabytki, fragmenty murów obronnych, zachowanych po ogłoszeniu Barlinka jako miasta otwartego, dawne wille czy brak zabytkowego ratusza, gdyż spłonął w 1852 r. 3. Walory turystyczne 3.3. Zabytki W ciągu długiej historii powstało w Barlinku i gminie wiele ciekawych budynków. Część z nich przetrwała do dziś, w lepszym lub nieco gorszym stanie. Najważniejszym i najstarszym budynkiem jest kościół parafialny pod wezwaniem Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny (tzw. "duży kościół") [fot. 2]. Jego granitowe fundamenty pochodzą z XIII w., lecz on sam, po wielokrotnych przebudowach, jest w stylu neogotyckim. Ma trzy nawy i wieżę wysoką na 54 m, zwieńczoną pozłacanym krzyżem, z której roztacza się niezapomniany widok. Wystrój niefortunnie ma styl barokowy i na uwagę zasługują zabytkowe organy [fot. 13]. W centrum miasta znajduje się Rynek Miejski, ze stojącą pośrodku Gęsiarką fontanną z 1927 r. dłuta monachijskiego rzeźbiarza Ackermanna [fot. 2]. To tu odbywa się większość imprez miejskich. Rynek otaczają wyremontowane kamieniczki. Jest jednym z najchętniej odwiedzanych przez turystów miejsc. Pozostałości murów obronnych, otaczających dawniej całe miasto, mają długość 500 m i do 7 m wysokości [fot. 11]. Do dziś zachowała się jedna z 27 czatowni, tzw. Psia Furta, oraz pozostałość po Furcie Wodnej, czyli tzw. Chiński Dom nieopodal mola. Na szczególną uwagę zasługuje Pałacyk Cebulowy przy ul. Strzeleckiej, przedwojenna willa oraz kościół pod wezwaniem św. Bonifacego (tzw. "mały kościół") z 1923 r, malowniczo położony niedaleko Jeziora Chmielowego. Zbudowano go

głównie ze składek polskich robotników sezonowych. Szpital Powiatowy też można uznać za zabytek. W okresie największego rozkwitu turystycznego Barlinka był znanym sanatorium i do dziś rośnie wokół niego wiele egzotycznych roślin. Warto przyjrzeć się znajdującemu się w przedsionku witrażowi przedstawiającemu herb Barlinka [fot. 1]. Jednym z największych zabytków jest Młyn Papiernia nad Płonią. Wybudowany w 1733 r. słynął ze znakomitej jakości papieru czerpanego. Dziś opiekuje się nim Stowarzyszenie na rzecz Ochrony Dziedzictwa "Młyn-Papiernia". Jest miejscem wielu warsztatów artystycznych i w weekendy działa tu interesujące muzeum. W gminie Barlinek w większości wiosek można znaleźć pozostałości po dawnych dworkach, głównie w postaci ruin i parków z ciekawymi roślinami. Do dziś zachowały się dworki w Lutówku, Brunkach, Starej Dziedzinie, Równie (dwór z rzadko spotykaną glinianą stodołą), Żelicach, Swadzimiu, Moczkowie. Poza tymi miejscowościami w Janowie (na północ od Barlinka) zachował się dwór, obora, stodoła oraz park. Rozciąga się z stamtąd piękny widok na dolinę Płoni. Warto pojechać do Strąpia, gdzie do dziś stoi w bardzo dobrym stanie dworek, ogromny folwark oraz uroczo położony nad jeziorem park [fot. 3 i 12]. Można by zasugerować ustanowienie ochrony prawnej tego miejsca oraz stworzenie infrastruktury turystycznej (szlak rowerowy, tablice dydaktyczne, reklamę miejsca, renowację parku). Ciekawy jest dwukondygnacyjny dworek w Niepołcku, dawniej wraz z parkiem należący do zakonu Cystersów z Kołbacza oraz interesujący park wraz z dworem nad Płonią w Laskówku. 3. Walory turystyczne 3.4. Miejsca warte odwiedzenia 3.4.2. Elementy kultury materialnej Niektóre ciekawe miejsca w gminie Barlinek nie mieszczą się w ramach walorów przyrodniczych czy zabytków. Przykładem może służyć wodociąg wiejski w Niepołcku, gdyż woda pochodzi z zabudowanego źródła stokowego, a ciśnienie utrzymywane jest siłą ciążenia. Kranik z wodą bogatą w związki mineralne znajduje się na lewo od dworu w Niepołcku. We wsi Dziedzice znajduje się tablica upamiętniająca wyzwolenie przez Armię Czerwoną, w czasie II wojny światowej, jeńców z Oflagu II C Woldenberg w Dobiegniewie. Polscy oficerowie (gdyż nimi byli owi jeńcy) byli ewakuowani przez Niemców na zachód i właśnie w Dziedzicach nastąpiło ich uwolnienie. Istnieje kilka wersji zdarzenia, lecz za oficjalną uznaje się pomoc żołnierzy radzieckich. Na południe od ZSP Nr 1, na Wzgórzu Wilhelma, można znaleźć kamień upamiętniający 25. rocznicę panowania pruskiego cesarza Wilhelma II. Obok zbudowano zabytkową wieżę ciśnień. 3. Walory turystyczne 3.4. Miejsca warte odwiedzenia 3.4.1. Elementy przyrody Źródła Płoni też zasługują na uwagę. Jest to porośnięty lasem, bagnisty teren na zachód od Barlinka. Wypływa stąd czysta woda zmineralizowana solami żelaza. Sądzę, że dużym zainteresowaniem cieszyłaby się woda mineralna butelkowana w Barlinku

(najlepiej ze źródeł podziemnych), będąc zarówno źródłem dochodów właściciela, jak i reklamą miasta. Na końcu Jeziora Chmielowego znajduje się spora lipa (pomnik przyrody) oraz kamień oznaczający 53 równoleżnik szerokości geograficznej północnej. Z miejsca poniżej rozciąga się ładny widok na jezioro [fot. 15]. Do Jeziora Barlineckim wpływa kilka ciekawych źródeł. Najsłynniejsze jest "Boży Dar", przy którym postawiono wiele tablic informujących o specyfice biocenoz śródleśnych bagien. Idąc w stronę Moczkowa można natrafić na źródło "Gdzie babcia kawę gotuje" o ciekawej legendzie i z piaskiem nieustannie wznoszonym przez wodę i opadającym. Mimo, iż jest to poza gminą Barlinek, jedynie 17 km na północny-zachód od Barlinka, w Przelewicach znajduje się ogród dendrologiczny, który przyciąga ogromną różnorodnością gatunków drzew i pięknym położeniem. 3. Walory turystyczne 3.5. Życie kulturalne miasta i gminy Barlinek 3.5.1. Barlinecki Ośrodek Kultury "Panorama" BOK "Panorama" jest organizatorem większości imprez kulturalnych w Barlinku. Działają w nim różnorodne pracownie artystyczne, tj. słynna Pracownia Ceramiki Unikatowej stworzona przez panią. Romanę Kaszczyc, Pracownia Teatralna "Wiatrakowo" zrzeszająca dużą ilość młodzieży barlineckiej, dziecięce zespoły taneczne "Uśmiechy" i "Słoneczna Gromada", koła szachowe i krótkofalarskie, czy miejscowe zespoły rockowe, jazzowe, hip-hopowe oraz działający od końca II wojny światowej chór "Halka". BOK posiada własną salę widowiskową na 400 miejsc siedzących, wraz ze sprzętem oświetlającym i nagłaśniającym, służąca także jako kino, Bibliotekę Publiczną, kawiarnię, salę wystawową, . W sali widowiskowej odbywają się sztuki teatralne, seanse kinowe, uroczystości (np. zakończenie roku klas trzecich Publicznego Gimnazjum Nr 2 w Barlinku), koncert Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Cały kompleks znajduje się na Wzgórzu Golgota. "Panorama" organizuje także ogólnopolskie warsztaty plastyczne, teatralne i ceramiczne. 3. Walory turystyczne 3.5. Życie kulturalne miasta i gminy Barlinek 3.5.2. Muzeum Regionalne w Barlinku Muzeum Regionalne jest ważnym miejscem przechowywania pamiątek z historii miasta i okolic. Jego siedzibą jest Dom Gutenberga - budynek dawnej drukarni. Główną atrakcją jest salonik z czasów Emmanuela Laskera (początek XX w.). Stale można też oglądać ekspozycje: "Przeszłość odkrywana łopatą" - archeologiczna, "Leśna perła" - historia Barlinka i okolic, "Świat spod strzechy" - etnograficzna oraz twórczość Romany Kaszczyc i Pracowni Ceramiki Unikatowej. Ponadto na piętrze znajduje się Drzewo Sław, którego wypalone z gliny liście zostały zawieszone przez sławne osoby. Historia muzeum sięga 1961 roku, kiedy do Czesław Paśnik najbardziej zasłużony historyk i muzealnik w Barlinku, założył Izbę Pamiątek. Poza tym, w ciągu roku można zobaczyć wystawy objazdowe niezwiązane z Barlinkiem

3. Walory turystyczne 3.5. Życie kulturalne miasta i gminy Barlinek 3.5.3. Lokalne podania i legendy Z powodu położenia miasta na tzw. Ziemiach Odzyskanych oraz znikomej ilości przedwojennych mieszkańców pozostałych w Barlinku po II wojnie światowej, nie przetrwała do dziś tradycja kulturowa tych ziem przekazywana z pokolenia na pokolenie. Lecz na podstawie zachowanych dokumentów udało się częściowo odtworzyć barlineckie legendy. Dokonała tego pani. Romana Kaszczyc, rozbudowując je i ubarwiając własną wyobraźnią. Napisała ilustrowaną książkę pt. "Duchy z Puszczy rodem", a dość niedawno wydano także "Gdy kruk był biały" jej autorstwa. Obie książki przenoszą w świat legend barlineckich, zwykle odnoszących się do konkretnych miejsc w Barlinku i okolicy. Należy tu wymienić najbardziej znane podania o klasztorze na miejscu obecnego Jeziora Chmielowego, o jeźdźcu bez głowy straszącym w lesie nieopodal wsi Okunie, o rusałce z Jeziora Barlineckiego topiącej mieszkańców, o Wzgórzu Wisielców, czy o barlineckiej gęsiarce, która została przedstawiona na fontannie. Pani Kaszczyc dodała do nich także całkowicie własną twórczość. 3. Walory turystyczne 3.5. Życie kulturalne miasta i gminy Barlinek 3.5.4. Najbardziej zasłużeni mieszkańcy Barlinka Zdecydowanie najsławniejszym i najbardziej znanym mieszkańcem miasta był Emmanuel Lasker (1868-1941) - arcymistrz szachów, który swój tytuł utrzymywał przez 27 lat - najdłużej w historii szachów. Ponadto był matematykiem i filozofem. Urodził się przy ul. Chmielnej 7. Obecnie odbywają się w Barlinku zawody szachowe jego imienia. Bronisław Bagiński (1921-1990) - był wieloletnim dyrektorem Zakładów Urządzeń Okrętowych "Bomet". Bardzo znacznie przyczynił się do rozwoju fabryki, dając zatrudnienie wielkiej ilości osób. Jemu trzeba przypisać komputeryzację (w latach 70-tych) i ciągłe unowocześnianie zakładu. Współfinansował budowę wielu obiektów użyteczności publicznej oraz mieszkań. Był także mecenasem kultury i sportu, sponsorując i zatrudniając piłkarzy Stoczniowca Barlinek (dziś MKS "Pogoń). Obecnie Stadion Miejski nosi jego imię. Romana Kaszczyc - będąc studentką wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych przyjechała do Barlinka na warsztaty teatralne i zapragnęła tu zamieszkać. Po skończeniu studiów zatrudnił ją Bronisław Bagiński. Założyła Pracownię Ceramiki Unikatowej. Malarka i rzeźbiarka, jej twórczość była eksponowana na wielu wystawach w całej Polsce. Pisarka - wydała zbiór legend barlineckich i kilka innych książek poświęconych sztuce. Stefan Flukowski (1902 - 1972) - poeta, dramaturg, prozaik, tłumacz i eseista, jeniec w Oflagu II C Woldenberg w Dobiegniewie. Po uwolnieniu w Dziedzicach, związał się z Barlinkiem. 3. Walory turystyczne

3.5. Życie kulturalne miasta i gminy Barlinek 3.5.4. Coroczne imprezy kulturalne i sportowe ● Dni Barlinka (II połowa czerwca) - koncerty, turnieje sportowe, promocja miasta. Organizator - Urząd Miasta i Gminy Barlinek. ● Barlineckie Lato Teatralne (II i III tydzień sierpnia) - warsztaty teatralne, spektakle w wykonaniu "Wiatraków" oraz przyjezdnych grup teatralnych, nie tylko w sali widowiskowej, ale i na ulicach miasta. Organizator - BOK "Panorama". ● Otwarte Mistrzostwa Polski Północnej w Klasie Omega (ostatni tydzień czerwca) - ogólnopolskie regaty żeglarskie na Jeziorze Barlineckim. Organizator Przystań Żeglarska TKKF "Sztorm". ● Otwarty Turniej Tenisa Ziemnego im. Bogusława Kuklinowskiego (czerwiec) - memoriał budowniczego kortów tenisowych w Barlinku i zasłużonego trenera. Organizator - Barlinecki Klub Tenisowy. ● Biegi Uliczne (3 maja) - zawody biegowe w kategoriach dla uczniów oraz kategorii open rozgrywane w okolicy Rynku. Organizator: Barlinecki Ośrodek Sportu, Turystyki i Rekreacji. ● Festiwal Szachowy im. Emmanuela Laskera (wrzesień) - ogólnopolski, uznany turniej szachowy. Organizator: BOK "Panorama". ● Spławikowe Zawody Wędkarskie o Puchar Burmistrza UMiG Barlinek (koniec czerwca) - turniej wędkarski na Jeziorze Barlineckim. Organizator - Koło Nr 1 Polskiego Związku Wędkarskiego w Barlinku. ● Powiatowe Biegi Leśne (koniec września) - szkolne zawody biegów przełajowych w lesie w okolicy Publicznego Gimnazjum Nr 1. Organizator BOSTiR. ● Spławikowe, Spinningowe Zawody Wędkarskie o Puchar Starosty Myśliborskiego (połowa sierpnia) - turniej wędkarski na Jeziorze Żydowo i Jeziorze Barlineckim. Organizator - Koło Nr 1 Polskiego Związku Wędkarskiego w Barlinku. ● Koncert Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy (druga niedziela stycznia) występy artystyczne zespołów z Barlinka i nie tylko połączone ze zbiórką pieniędzy przez WOŚP. Organizator - sztab WOŚP przy BOK "Panorama". ● Dzień Myśli Braterskiej (22 luty) - rajd harcerski z okazji ogólnoświatowego święta skautów i harcerzy - bieg patrolowy, nocna gra terenowa, licytacja przedmiotów wykonanych przez drużyny na "Akcję Grosik". Organizator barlineckie drużyny harcerskie (23 DH "Leśne" i 6 BDH "Sokół"). 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura rekreacyjna 4.1.1. Plaże Na największą uwagę zasługuje Plaża Miejska przy ul. Sportowej (obok stadionu) [fot. 10]. Została zbudowana w 1927 r. i jest niespotykanym na Pomorzu przykładem architektury alpejskiej. Jest strzeżona, w wodzie znajduje się pomost oraz zjeżdżalnia, na piaszczystym brzegu boisko do siatkówki oraz miejsce na leżakowanie.

Można wynająć kabinę na przebranie lub przechowanie rzeczy. Problemem jest bardzo duża ilość ludzi przebywających na plaży w słoneczny dzień. Dobre kąpielisko działa też przy ośrodku wypoczynkowym "Janowo". Posiada długi pomost oraz piaszczysty brzeg. Na miejscu istnieje możliwość wypożyczenia sprzętu pływającego (łódki, kajaka, roweru wodnego). Obie plaże znajdują się nad Jeziorem Barlineckim. Interesujące plaże znajdują się ponadto przy polu namiotowym przy leśniczówce Okno oraz przy polu namiotowym nad Jeziorem Sitno Moczydelskie. Oba są czystymi i śródleśnymi kąpieliskami. Nad Jeziorem Barlineckim, przy Ośrodku Wypoczynkowym Pomorskiej Akademii Medycznej istnieje płytka plaża wraz z pomostem. Ponadto niewielka część ludzi kąpie się na małych, nieoznaczonych plażyczkach wzdłuż całego Jeziora Barlineckiego, które są zdecydowanie nie są bezpiecznymi miejscami kąpieli. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura rekreacyjna 4.1.2. Przystań Żeglarska Przystań nad Jeziorem Barlineckim należy do Klubu Żeglarskiego "Sztorm". Jest miejscem cumowania większych łódek oraz jachtów [fot. 6]. Organizuje Otwarte Mistrzostwa Polski w Klasie Omega oraz regaty klubowe. Prowadzi kursy żeglarskie i egzaminy na poszczególne stopnie żeglarskie. Można z niej także wypożyczyć sprzęt pływający. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura rekreacyjna 4.1.3. Stadion Miejski im. Bronisława Bagińskiego. W skład kompleksu sportowego wchodzi boisko do piłki nożnej, na którym grają i trenują piłkarze IV-to ligowego zespołu Pogoni Barlinek, pełnowymiarowa bieżnia, na której ćwiczą zawodnicy LKS Lubusz Słubice w Barlinku, korty do tenisa ziemnego (→ 3.1.4.) oraz trybuny na kilkaset miejsc siedzących. W bezpośrednim pobliżu znajduje się przystań, Pensjonat Pod Sosnami [fot. 14] oraz Plaża Miejska. Tu siedzibę ma BOSTiR oraz klub MKS Pogoń Barlinek, prowadzący treningi piłkarskie w różnych grupach wiekowych. Stadion nosi imię największego mecenasa sportu w Barlinku. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura rekreacyjna 4.1.4. Korty Barlineckiego Klubu Tenisowego BKT posiada 5 kortów do tenisa ziemnego o nawierzchni z mączki mineralnej. Kort nr 5 posiada trybuny oraz oświetlenie. Ponadto do dyspozycji są dwie ściany treningowe [fot. 9] oraz domek klubowy. Korty można wynająć na określony czas po niskiej cenie, lub zostać członkiem klubu (opłata za sezon letni wynosi 100 zł) i cieszyć się nieograniczoną grą przez ponad 4 miesiące. BKT prowadzi szkółkę tenisową w sezonie letnim i zimowym (zimą na sali Publicznego Gimnazjum Nr 2 w Barlinku) i miesięczna opłata oscyluje w okolicy 40 zł. Poza tym można też odbyć lekcję indywidualną z wykwalifikowanym trenerem. Klub

organizuje liczne turnieje (wymienione w 2.5.5., a w tym roku także Barlinecką Ligę Tenisową). W wakacje treningi odbywają tu także obozy tenisowe ze Szczecina, Warszawy czy Katowic. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura rekreacyjna 4.1.5. Koło Łowieckie "Szarak" Koło Łowieckie "Szarak" skupia wszystkich myśliwych z Barlinka i okolic [fot. 7]. Wykonuje prace niezbędne dla gospodarki leśnej - dokarmia zwierzęta zimą plonami własnego gospodarstwa rolnego, usuwa potrzaski zastawione przez kłusowników, rekompensuje rolnikom straty spowodowane przez zwierzęta, dba o stan zwierzyny na gospodarowanym obszarze i usuwa chore osobniki. Dziś myśliwstwo jest formą rekreacji, gdyż praca na rzecz koła i przyrody może być przyjemna, a wiele osób płaci kołom łowieckim za możliwość upolowania zwierzęcia. "Szarak" sprzedaje prawo do odstrzału myśliwym z Polski, a także z Niemiec. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura rekreacyjna 4.1.6. Stadniny koni Najbardziej znana i posiadająca największą ilość koni jest stadnina w Krzynce k. Barlinka prowadzona przez państwo Wawrzyniak. Oferta stadniny obejmuje udzielanie lekcji jazdy konnej, wycieczki konne po pobliskich lasach, imprezy przy ognisku, sprzedaż koni oraz pobyt w pensjonacie. Poza tym kilka prywatnych osób w Barlinku posiada konie, umożliwiając jazdę za odpłatnością. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura rekreacyjna 4.1.7. Ocena stanu infrastruktury rekreacyjnej Turyści w Barlinku mają do dyspozycji wiele interesujących form rozrywki i rekreacji. Istniejąca infrastruktura jest stale remontowana i unowocześniana. Lecz mimo wszystko wciąż jest za mało atrakcji i rozrywek w mieście. Aby przyciągnąć większą liczbę turystów można by zasugerować utworzenie pola golfowego w niedalekiej okolicy Barlinka, gdyż ukształtowanie terenu nadzwyczaj sprzyja temu przedsięwzięciu. Golfiści jako ludzie bogatsi będą w stanie zostawić z pewnością więcej pieniędzy. Kolejnym krokiem może być uaktywnienie przynajmniej fragmentu linii kolejowej, w celu organizacji krajoznawczych przejażdżek, choćby do pobliskich Pełczyc. Także uruchomienie rejsów łodzi lub stateczku wycieczkowego po Jeziorze Barlineckim powinno cieszyć się zainteresowaniem oraz być formą "komunikacji miejskiej", przynajmniej z dalszymi, położonymi nad jeziorem, terenami miasta. Do tego można byłoby zaktywizować sezon turystyczny zimą, np. okresie ferii zimowych, gdy do miasta żadni turyści nie przyjeżdżają. Sprzyjać temu mogłoby powstanie specjalnego stoku narciarsko-saneczkowego, a nawet bardzo małej skoczni narciarskiej. Zaczęłyby rozwijać się sporty zimowe, prawie zapomniane (poza sankami) w Barlinku. Ponadto organizacja jakiejkolwiek imprezy niezależnej od pogody w tym okresie korzystnie wpłynie na turystykę w mieście.

4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura noclegowa 4.2.1. Hotele Największym i o najwyższym standardzie hotelem w Barlinku jest Hotel "Alma". Posiada on 30 pokoi jedno- i dwuosobowych z łazienkami, telewizorem i telefonem. Działa tu też restauracja i ogród letni. Hotel organizuje rozmaite atrakcje rekreacyjne w ramach dostępnej w Barlinku infrastruktury wypoczynkowej. Odbywają się w nim też imprezy integracyjne, konferencje i szkolenia. Hotel Limba posiada 14 jedno- i dwuosobowych pokoi z łazienką, telewizorem i telefonem. Organizuje spędzanie wolnego czasu, a na miejscu można zagrać w kręgle, bilard lub udać się do solarium, jacuzzi czy sauny. Ponadto istnieje też Hotel "Staropolski", lecz od bardzo dawna nie umieszcza żadnych reklam czy informacji o swojej ofercie. Ponadto jest położony na uboczu i z pewnością zatrzymuje się tam niewielu turystów. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura noclegowa 4.2.2. Ośrodki wypoczynkowe Ośrodek Wypoczynkowy "Janowo" zajmuje część półwyspu na Jeziorze Barlineckim. W jego ofercie noclegowej znajdują się 4 domki turystyczne, pokoje w budynku ośrodka, przyczepy campingowe oraz ładnie położone pole namiotowe. Do tego dochodzi plaża z przystanią i wypożyczalnią sprzętu wodnego, kawiarenka, dwa korty tenisowe oraz kilka koni. Jest to najładniejszy ośrodek o najwyższym standardzie. Całość znajduje się w oddaleniu od miasta, wśród lasów i wzgórz. Ośrodek Wypoczynkowy Pomorskiej Akademii Medycznej składa się z ok. 20 domków (sypialnia, aneks kuchenny i łazienka). Obok jest plaża, na terenie jest boisko do koszykówki, siatkówki, asfaltowy kort tenisowy i miejsce na ognisko. W ramach pobytu można pływać należącymi do ośrodka kajakami. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura noclegowa 4.2.3. Pensjonaty Pensjonat "Pod Sosnami" należy do BOSTiR i posiada 14 wygodnych miejsc w pokojach, 30 w domkach turystycznych oraz pole namiotowe [fot. 8]. Znajduje się na terenie stadionu, zaraz obok plaży, kortów tenisowych oraz lasów. Pensjonat przy pizzerii "Aqua" położony w centrum miasta, nad samym Jeziorem Barlineckim. Z powodu niedawnej zmiany właściciela nie jest znana ilość miejsc noclegowych. Rezydencja Szatkowskich to pensjonat przy restauracji "Wielkopolanka" przy Rynku, także w centrum miasta. Ponieważ niedawno powstała, trudno mi oszacować liczbę pokoi. Pensjonat "Pod Zegarem" także powstał w tym roku. Jego zaletą jest malownicze położenie we wsi Moczkowo, na skarpie nad Jeziorem Barlineckim. Do centrum Barlinka nie jest stąd aż tak daleko.

Schronisko Młodzieżowe, przeniesione z ośrodka OHP, działa obecnie w internacie przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1. Dostępne są boiska szkolne (do piłki nożnej lub ręcznej, siatkówki) oraz stołówka. Znajduje się w nim 40 pokoi, także o wysokim standardzie. 4. Infrastruktura turystyczna 4.1. Infrastruktura noclegowa 4.2.4. Pola namiotowe W gminie Barlinek istnieje kilka specjalnie wyznaczonych miejsc do biwakowania. Najładniej położonymi są Okno nad Jezioro Okunie i pole nad Jeziorem Sitno Moczydelskie. Oprócz nich namioty rozbić można przy Pensjonacie "Pod Sosnami" i w OW "Janowo". Płatności za śródleśne miejsca obozowania udziela się w leśniczówce lub nadleśnictwie. Wielkość bazy noclegowej w gminie Barlinek można uznać za wystarczającą, gdyż jeszcze nie występuje całkowite zapełnienie istniejących pensjonatów. Poza tym, baza jest w fazie ciągłego rozwoju. 4. Infrastruktura turystyczna 4.3. Infrastruktura gastronomiczna Najlepszą restauracją jest "Wielkopolanka" przy Rynku. Oferuje kuchnię włoską i polską po niskich cenach. Ponadto istnieje możliwość organizacji imprez zamkniętych. Naprzeciwko "Wielkopolanki" mieści się restauracja "Stara Galeria" (dawniej "Laguna"). W stylowym wnętrzu można zjeść dania polskie i wietnamskie. Przy rondzie u styku ul. Niepodległości, ul. 1-go Maja, ul. Strzeleckiej i ul. Szpitalnej dawniej znajdowała się restauracja "Gryf", lecz obecnie działa tam "Cancun" będący bardziej dyskoteką. Pizzeria "Aqua" działa nad Jeziorem Barlineckim. Najpopularniejszymi kawiarniami w Barlinku są "Parkowa" i "Nova". Dodać tu można też lodziarnię należącą do pani Boratyn (przy Rynku). Zjeść coś można także w barze "As". Można też wykupić obiady dla grup zorganizowanych w stołówkach przy szkołach, w szpitalu lub w Ośrodku Pomocy Społecznej. Istniejąca infrastruktura gastronomiczna jest w zupełni wystarczająca na potrzeby miasta w sezonie turystycznym. Cały czas rozwija się, powstają nowe, zwykle niewielkie punkty z jedzeniem. Nie w żadnym lokalu nie zauważa się nadmiaru gości. 5. Dostępność komunikacyjna Istnieją jedynie dwa powszechnie używane sposoby dostania się Barlinka dojazd prywatnym samochodem lub autobusem. Do Barlinka prowadzą dwie drogi wojewódzkie - nr 151 Gorzów Wlkp. - Recz oraz nr 156 Lipiany - Strzelce Kraj. Obie krzyżują się w Barlinku zapewniając mu połączenie ze Szczecinem (droga nr 156), z Gorzowem (droga nr 151), Poznaniem i Gdańskiem (droga nr 156). Autobusem można tu dojechać z obszaru całego powiatu myśliborskiego korzystając z połączeń PKS Myślibórz, z Choszczna, gdzie znajduje się najbliższa czynna stacja kolejowa, a także z Gorzowa Wlkp. Ponadto działa też firma Paan Bus, dzięki której istnieje m .in. linia autobusowa Szczecin - Barlinek. W 1994 r. PKP zlikwidowało linię kolejową Myślibórz - Choszczno, na której

znajdowała się stacja Barlinek. Przyczyną był brak rentowności oraz niestabilność torów położonych na nasypie kolejowym w Barlinku. Ograniczyło to dość znacznie dostępność komunikacyjną gminy, gdyż oprócz Barlinka istniały przystanki w Dzikowie i Mostkowie. Ponadto, z historycznego punktu widzenia, odcięto główną drogę, którą turyści dojażdżali do Barlinka w latach jego największej świetności i rozwoju turystycznego (w szeroko rozumianym przełomie XIX i XX w.). Dawniej kolej była symbolem uprzemysłowienia i cywilizacji, teraz korzystanie z niej gwałtownie spada. Warto zauważyć, że omawiana linia (Myślibórz - Choszczno) służyła także w transporcie towarowym, gdyż dopiero trzy lata temu zlikwidowano nieużywaną już bocznicę do największych zakładów przemysłowych w gminie Barlinek S.A. oraz ZUO Bomet, która dostarczała surowców i wysyłała gotowe produkty "w świat". W ostateczności, istnieje możliwość dostania się do gminy Barlinek drogą lotniczą. Działają trzy lądowiska dla śmigłowców - przyszpitalne, stadion - boisko piłkarskie oraz prywatne dla właściciela Barlinek S.A., będącego jednym z najbogatszych ludzi w Polsce. Ponadto w Mostkowie znajduje się lądowisko dla samolotów rolniczych. Jeśli chodzi o komunikację wewnątrzgminną, to najważniejsze są drogi powiatowe tj.: drogi do Przelewic, do Żydowa, przez Rychnów do Nowogródka Pomorskiego, przez Strąpie do Dziedzic, oraz od drogi 151 przez Płonno do Krzynki, oraz drogi gminne, np.: z Krzynki do Moczydła i do Okuni, do Karska, z Mostkowa przez Dziedzice do Jarząbek, i wiele mniej ważnych [2]. 6. Podsumowanie Ogólnie rzecz biorąc, gmina Barlinek znajduje się na dobrej drodze do stania się ważnym kurortem wypoczynkowym na skalę województwa. Jej walory przyrodnicze należy ocenić bardzo wysoko, podobnie jak dążenia w celu ich ochrony. W trochę gorszym stanie w porównaniu z innymi miejscowościami typowo turystycznymi wypada infrastruktura, często brakuje miejsca na plażach, brak atrakcji dla odwiedzających miasto w okresie zimowo-jesiennym oraz fakt położenia gminy poza głównymi szlakami komunikacyjnymi. Istnieje jednak duża szansa na nadrobienie tej zaległości, dzięki wykorzystaniu np. funduszy z Unii Europejskiej. Powstaje już nawet stosowny peojekt, mający na celu aktywizację ludności wiejskiej przez działalność turystyczną. Dlatego przyszłość gminy widzę w dobrych barwach, a obecny jej stan uważam za dobry, choć wymagający poprawy.

7. Spis użytych materiałów 7.1. Bibliografia: [1] Informacje własne, w tym zawarte na stronie: www.barlinek.kubapg2.prv.pl [2] Jakub Syroka, Łukasz Suchy, Mateusz Wojtanowski: Praca pt. "Podział dróg w gminie Barlinek według ich zarządców". Barlinek 2003 r. [3] Przyroda Pomorza Zachodniego. OFICYNA IN PLUS, Szczecin 2002 (str. 360, 353) [4] UMiG Barlinek: Folder informacyjny "Barlinek". 1996 r. [5] UMiG Barlinek: Lokalna Agenda 21, Poradnik dla samorządów - jak wdrażać zasady Agendy 21 w gminie. 2002 r. 7. Spis użytych materiałów 7.2. Spis zdjęć: Fot. 1 - Herb Barlinka, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 2 - Fontanna Gęsiarka, w tle kościół parafialny, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 3 - Droga do folwarku w Strąpiu, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 4 - Południowa część Jeziora Strąpie, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 5 - Jezioro Barlineckie - wyspa Sowia, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 6 - Przystań Żeglarska nad Jeziorem Barlineckim, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 7 - Brama stanicy koła łowieckiego "Szarak", autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 8 - Pensjonat "Pod Sosnami", autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 9 - Korty Barlineckiego Klubu Tenisowego, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 10 - Plaża Miejska nad Jeziorem Barlineckim, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 11 - Fragment murów miejskich, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 12 - Folwark w Strąpiu, autor: Jakub Syroka 2004 r. Fot. 13 - Wnętrze kościoła parafialnego, autor: Jakub Syroka 2003 r. Fot. 14 - Stadion Miejski im. Bronisława Bagińskiego, autor: Jakub Syroka 2003 r. Fot. 15 - Jezioro Chmielowe - widok od strony lipy wyznaczającej 53 równoleżnik, autor: Jakub Syroka 2003 r. 7. Spis użytych materiałów 7.3. Spis planów: Plan 1 - plan Barlinka [4] Plan 2 - plan gminy Barlinek [5] Plan 3 - odległości z ważnych miejscowości do Barlinka [5] Plan 4 - plan geomorfologinczy Pojezierza Myśliborskiego [3]