080_86_M4_06_stodola

3/21/06

12:35 PM

Page 80

architektura i wn´trza

Udomowiona Remont

Pomimo po∏o˝enia budynku przy drodze, w samym centrum wsi, nic nie zak∏óca odpoczynku przebywajàcych w nim osób. Gry˝yna to zaciszne i spokojne miejsce

Urocza w swej prostocie stodo∏a zawsze zachwyca∏a w∏aÊcicieli gospodarstwa. Dlatego gdy zacz´∏a niszczeç, nikt nawet nie pomyÊla∏ o jej rozebraniu. Od razu postanowiono jà wyremontowaç, tworzàc prawdziwy wiejski dom

Jak przysta∏o na porzàdnà stodo∏´, budynek jest d∏ugi (15 m) i wysoki (8 m). Aby przekszta∏cony na dom nabra∏ lepszych proporcji, pod dachem zamontowano pionowe deski. Dzi´ki nim budynek optycznie si´ obni˝y∏

80

murator 4

2006

080_86_M4_06_stodola

3/21/06

12:36 PM

Page 81

architektura i wn´trza

stodo∏a

Nie chce si´ wierzyç, ˝e jeszcze do niedawna ten elegancki wiejski dom by∏ zwyk∏à drewnianà stodo∏à pami´tajàcà zamierzch∏e czasy. Tekst Anna Czarnota-Borys Zdj´cia Piotr Mastalerz

K

Deskowanie Êciany szczytowej oraz weso∏e zielone okiennice dodajà budynkowi sporo uroku

fot. Pawe∏ Aulich

iedy ponad 30 lat temu po raz pierwszy ujrzeli to stare gospodarstwo po∏o˝one w centrum malowniczej wsi Gry˝yna (województwo lubuskie), od razu wiedzieli, ˝e to ich wymarzone miejsce. Zachwyci∏o ich dos∏ownie wszystko: blisko stuletni dom, dorównujàca mu wiekiem drewniana stodo∏a, du˝y ogród, rzeczka wyznaczajàca granice posiad∏oÊci, a tak˝e sama miejscowoÊç po∏o˝ona na skraju parku krajobrazowego, otoczona rozleg∏ymi równinami sandrowymi, wàwozami, torfowiskami i alejami kilkusetletnich d´bów. Cicha i spokojna. Nie wahali si´ d∏ugo, chcieli jak najszybciej zrealizowaç transakcj´. Okaza∏o si´ jednak, ˝e jest pewien problem. Wed∏ug obowiàzujàcych wówczas przepisów nie mo˝na by∏o kupiç stodo∏y, gdy˝ by∏a ona w∏asnoÊcià gminy. Mimo wszystko zdecydowali si´ na zakup gospodarstwa i ochoczo przystàpili do jego modernizacji i odnawiania, aby mieç gdzie przyje˝d˝aç na wypoczynek z pobliskiej Zielonej Góry. I skwapliwie korzystajà z tej mo˝liwoÊci a˝ do dziÊ. Po 1990 roku uda∏o si´ dokupiç tak˝e stodo∏´. Poczàtkowo s∏u˝y∏a ona jako gara˝ i magazyn rzeczy chwilowo niepotrzebnych, jednak ze wzgl´du na jej pogarszajàcy si´ stan postanowiono przeprowadziç remont. Poczàtkowo tylko wzmocniono konstrukcj´ dachu i zabezpieczono jà Êrodkami owadobójczymi. Potem zdecydowano si´ poszerzyç zakres prac, ca∏kowicie jà przebudowaç i stworzyç w niej dom letniskowy z pokojami do wynaj´cia. Zainspirowali ich turyÊci, którzy cz´sto zaglàdali do gospodarstwa, pytajàc o pokoje goÊcinne. W zwiàzku z takim przeznaczeniem budynku inwestor postanowi∏ staraç si´ o dofinansowanie z funduszu Unii Europejskiej na instalacj´ grzewczà i wyposa˝enie kuchni. Procedur´ troch´ zna∏, poniewa˝ prowadzi∏ dzia∏alnoÊç gospodarczà i ju˝ wczeÊniej rozwa˝a∏ takie murator 4

2006

81

080_86_M4_06_stodola

3/21/06

12:36 PM

Page 82

architektura i wn´trza

Zainstalowane w belkach lampki oÊwietlajà wysokà, siedmiometrowà Êcian´, która ju˝ wkrótce zostanie ozdobiona galerià obrazów artystów malarzy

W Êrodkowej cz´Êci domu, do której wchodzi si´ bezpoÊrednio z zewnàtrz, króluje olbrzymi, wykonany z ceg∏y i granitu kominek. Ustawione w jego pobli˝u sofy zach´cajà do odpoczynku po dniu pe∏nym wra˝eƒ Do wykonania por´czy przy antresoli wykorzystano oryginalnà belk´ pochodzàcà z konstrukcji stodo∏y

080_86_M4_06_stodola

3/21/06

12:36 PM

Page 83

architektura i wn´trza

Ceglane elementy – wyspa i mieszczàca AGD wn´ka – nadajà kuchni rustykalny charakter. Ustawiony w niej d∏ugi stó∏ sprzyja biesiadowaniu d∏ugo w noc

rozwiàzanie. Najpierw opracowa∏ biznesplan, a nast´pnie wype∏ni∏, korzystajàc z us∏ug firmy zajmujàcej si´ tego typu zadaniami, odpowiedni wniosek i wys∏a∏ go do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsi´biorczoÊci. Po kilkustopniowej kontroli wniosek zaakceptowano i przyznano dotacj´ w wysokoÊci 50% tak zwanych kosztów kwalifikowanych (sta∏e elementy budynku). Ca∏y proces by∏ d∏ugotrwa∏y (od momentu z∏o˝enia wniosku do otrzymania pieni´dzy min´∏o blisko pó∏tora roku) oraz doÊç trudny (wymaga∏ dobrej znajomoÊci przepisów i dok∏adnoÊci przy wype∏nianiu wniosku), ale by∏o warto – inwestycja szybciej si´ zwróci.

Plan

Prace budowlane i instalacyjne

Poddasze (57,3 m2) sypialnia 8,4

∏azienka 3,0

korytarz 7,6

pustka nad parterem

∏azienka 3,5

∏azienka 3,8

sypialnia 9,3

pokój dzienny 38,6

pomieszczenie gospodarcze 8,5

gara˝ 31,0

sypialnia 8,7 sypialnia 9,3

kuchnia z jadalnià 27,0 WC 2,0

komunikacja 10,1

Parter (117,2 m2)

pustka nad gara˝em

Zatrudniona przez inwestora firma budowlana najpierw oszacowa∏a stan budynku, który – jak si´ okaza∏o – by∏ ca∏kiem dobry, oraz przeanalizowa∏a koszty. MieÊci∏y si´ one w mo˝liwoÊciach inwestora, wi´c wykona∏ on kolejny krok – zamówi∏ projekt architektoniczny, a po jego zaakceptowaniu wystàpi∏ o pozwolenie na budow´. Otrzyma∏ je bardzo szybko – po mniej wi´cej dwóch tygodniach – i od razu przystàpiono do prac. Rozpocz´to je od zdj´cia elewacji z desek i wymiany zniszczonych elementów konstrukcji noÊnej oraz rozebrania konstrukcji dachowej w celu wzmocnienia wi´êby dachowej. Nast´pnym etapem by∏o wykonanie stropu – konieczne okaza∏o si´ dostawienie na parterze dodatkowych s∏upów, na których oparto drewniane belki. Potem powrócono do prac na dachu – za∏o˝ono foli´ dachowà i u∏o˝ono... stare dachówki. Nast´pnie, po zostawieniu otworów na okna i drzwi, zosta∏o wykonane poszycie i ocieplenie budynku. Zewn´trznà warstw´ stanowià deski drewniane ocieplone styropianem oraz otynkowane (tynk cienkowarstwowy na siatce), od Êrodka poszycie konstrukcji drewnianej ocieplono we∏nà mineralnà i wy∏o˝ono folià paroizolacyjnà, a nast´pnie zamontowano

Prenumerujesz – zyskujesz szczegó∏y s. 26

080_86_M4_06_stodola

3/21/06

12:36 PM

Page 84

architektura i wn´trza

na nim ognioodporne p∏yty gipsowo-kartonowe. Na zakoƒczenie konstrukcj´ stropu wype∏niono we∏nà mineralnà i wy∏o˝ono p∏ytà pilÊniowà, na której po∏o˝ono wyk∏adzin´ dywanowà i p∏ytki ceramiczne (zamocowane na specjalnej macie s∏u˝àcej do przyklejania p∏ytek na elastycznym pod∏o˝u), a tak˝e wykonano drewniane schody. RównoczeÊnie z pracami konstrukcyjnymi doprowadzono i wykonano instalacje wewn´trzne: wodnà, kanalizacyjnà, elektrycznà, alarmowà, TV, komputerowà oraz grzewczà (ogrzewanie pod∏ogowe wodne). Zamontowano te˝ czujki dymowe. Ze wzgl´du na to, i˝ na poddaszu nie mo˝na by∏o zastosowaç wodnego ogrzewania pod∏ogowego (konstrukcja nie wytrzyma∏aby wylewki betonowej), zamontowano tam grzejniki Êcienne.

Prace wewn´trzne Parter budynku jest zbudowany na trzech poziomach – ró˝nica w ich wysokoÊci wynosi oko∏o 1 m. Jest to spowodowane cz´Êciowym podpiwniczeniem budynku. Piwnica jest po∏o˝ona pod najwy˝szà cz´Êcià – obecnie znajduje si´ w niej pomieszczenie techniczne mieszczàce nowoczesne urzàdzenia grzewcze, a w przysz∏oÊci majà powstaç tam jeszcze sauna i ∏azienka. Na najwy˝szym poziomie budynku (nad piwnicà) urzàdzono – bardzo funkcjonalnie – kuchni´ z jadalnià.

Sypialnie sà malutkie, ale za to bardzo przytulne. Przecie˝ i tak nikt nie b´dzie przesiadywa∏ w nich ca∏y dzieƒ – Gry˝yna i okolice oferujà zbyt wiele atrakcji

84

murator 4

2006

Pod oknami mieÊci si´ rzàd wygodnych szafek i szuflad oraz p∏yta ceramiczna do gotowania, dodatkowe szafki, zmywark´ i zlewozmywak umieszczono na Êrodku pomieszczenia (w formie wyspy), a ca∏e AGD zabudowano w specjalnie wymurowanej ceglanej wn´ce. Drugà cz´Êç kuchni zajmuje d∏ugi stó∏ dla czternastu osób. Poziom ni˝ej znajduje si´ pokój kominkowy (schodzi si´ do niego po trzech stopniach), który pomimo ró˝nicy wysokoÊci stanowi wraz z kuchnià jednoprzestrzenne wn´trze. Przed królujàcym tam olbrzymim kominkiem umieszczono wygodne sofy. Dzi´ki du˝ej liczbie okien kuchnia i pokój kominkowy sà dobrze nas∏onecznione i bardzo jasne. Najni˝ej (na poziomie gruntu) jest usytuowany gara˝ wraz z wydzielonym w nim pomieszczeniem gospodarczym (wejÊcie do niego znajduje si´ od strony pokoju kominkowego).

KOSZTY

Ile kosztowa∏a przebudowa [z∏]

Projekt, nadzór architektoniczny, 6 350 odbiór Drewno konstrukcyjne 12 000 Materia∏y budowlane (cement, 56 600 kleje, farby, rury) Prace budowlane 55 600 Ocieplenie, tynk zewn´trzny, rynny, 14 500 osprz´t dachu Ognioodporne p∏yty gipsowo-kartonowe 4 580 P∏ytki ceramiczne 13 500 Okna 22 600 Drzwi 5 200 Instalacja grzewcza (pompa ciep∏a, rury, 42 500* automatyka, zasobniki ciep∏ej wody, studnie, hydroforownia) Kolektory s∏oneczne i instalacja c.w.u. 7 500* Wentylacja mechaniczna z rekuperatorem 6 000* Kominek 5 100 Wyposa˝enie ∏azienek 6 263 Wykoƒczenie kuchni 18 000* (meble, wyposa˝enie) Wyposa˝enie wn´trz (meble, sprz´t RTV) 21 700 Wykoƒczenie klatki schodowej 15 600 Instalacja elektryczna, instalacja TV SAT, 9 681 sieç komputerowa, alarm RAZEM 323 274 *materia∏y dofinansowane w cz´Êci z funduszu UE

Projekt przebudowy stodo∏y wykonali: architekci Gra˝yna Gielarowska i Piotr Bileƒski. Projekt instalacji cieplnej wykona∏ mgr in˝. Piotr Aulich.

Ca∏y parter (oprócz gara˝u) wy∏o˝ono p∏ytkami ceramicznymi, ale dzi´ki ogrzewaniu pod∏ogowemu posadzki sà zawsze przyjemnie ciep∏e. Poddasze zajmuje strefa wy∏àcznie wypoczynkowa – umieszczono tam cztery sypialnie: dwie z osobnymi ∏azienkami i dwie ze wspólnà. Ka˝da ∏azienka utrzymana jest w innej kolorystyce: pomaraƒczowej, bia∏ej z elementami morskimi oraz bia∏o-ceglastej, która „przechodzi” nast´pnie do sypialni. Z powodu ma∏ej powierzchni niezb´dne by∏o ich funkcjonalne urzàdzenie. We wszystkich znajdujà si´: kabina prysznicowa, umywalka i sedes. W sypialniach du˝ym problemem by∏o umiejscowienie standardowych szaf. Rozwiàzano go dzi´ki zamówieniu mebli na wymiar. Domowi nadano rustykalny charakter: kominek oraz wysp´ i wn´k´ w kuchni wymurowano z cegie∏; drzwi, szafy i pó∏ki zrobiono z sosny wykoƒczonej lakierobejcà w kolorze wiÊni (pozwoli∏o to na wyeksponowanie wszystkich drewnianych elementów); wstawiono meble obite skórà. Bardzo ciekawym elementem wn´trz jest Êwiat∏o – w ca∏ym domu znajduje si´ ponad 100 punktów Êwietlnych dajàcych ró˝norodne oÊwietlenie – od rozÊwietlenia siedmiometrowej Êciany i sufitu nad kominkiem, poprzez punkty Êwietlne zamontowane w schodach, a˝ po lampki wmontowane w belki konstrukcyjne.

¸azienka „pomaraƒczowa”. Na niewielkiej powierzchni zmieszczono wszystkie niezb´dne urzàdzenia, a jej ˝ywa kolorystyka poprawia nastrój nawet wczesnym rankiem

080_86_M4_06_stodola

3/21/06

12:36 PM

Page 85

architektura i wn´trza

Zdaniem eksperta

NOWOCZESNY SYSTEM OGRZEWANIA Piotr Laskowski, instalator

D

om jest wyposa˝ony w instalacje wykorzystujàce niekonwencjonalne êród∏a energii: pomp´ ciep∏a i kolektory s∏oneczne. Pompa ciep∏a, choç tania w eksploatacji, musi byç zasilana energià elektrycznà (z 1 kW energii elektrycznej uzyskuje si´ oko∏o 4 kW ciep∏a), za którà trzeba p∏aciç. Kolektory s∏oneczne dostarczajà energi´ za darmo, ale mogà dzia∏aç tylko podczas s∏onecznej pogody. Dlatego instalacje zaprojektowano tak, aby poszczególne urzàdzenia wspó∏pracowa∏y ze sobà i uzupe∏nia∏y si´ w ramach jednego systemu. Osiàgni´to w ten sposób niskie zu˝ycie energii. ¸àczàc instalacj´ pompy ciep∏a z instalacjà wentylacji mechanicznej, zapewniono tak˝e wysoki komfort – latem powietrze jest ch∏odzone, a zimà ogrzewane. Dla pewnoÊci system jest uzupe∏niony o konwencjonalnà grza∏k´ elektrycznà o mocy 6 kW, która zapewni ciep∏o w domu, gdyby nowoczesne urzàdzenia zawiod∏y. Ciep∏o ze studni Pomp´ ciep∏a zaprojektowano tak, ˝e pobiera ona energi´ z wody gruntowej, której êród∏o znajduje si´ na g∏´bokoÊci 8 m. Tak g∏´boko pod powierzchnià terenu jej temperatura nawet zimà wynosi blisko 10°C. Ko∏o domu wywiercono dwie studnie – czerpnà i zrzutowà. Ze studni czerpnej jest pompowana woda w iloÊci 4-6 m3/h. Dop∏ywa ona do parownika pompy ciep∏a, w którym ogrzewa czynnik roboczy. Na skutek wymiany ciep∏a temperatura wody ze studni obni˝a si´ do 7°C, a czynnik roboczy znajdujàcy si´ w wewn´trznym obiegu pompy odparowuje (wystarczy do tego temperatura 5°C). Sch∏odzona w parowniku woda jest odprowadzona do drugiej studni – zrzutowej. Czynnik roboczy, który odparowa∏ dzi´ki ciep∏u odebranemu od wody, trafia do spr´˝arki. Na skutek

instalacja ciep∏ej wody u˝ytkowej

kolektory s∏oneczne grzejnik nagrzewnica powietrza ch∏odnica powietrza instalacja z wodà sch∏odzonà przez pomp´ ciep∏a

instalacja grzewcza

zbiornik hydroforowy pompa ciep∏a

zbiornik instalacji solarnej

zasobnik ciep∏ej wody u˝ytkowej

ogrzewanie pod∏ogowe

studnia czerpna

zawór trójdrogowy

studnia zrzutowa

zbiorniki akumulacyjne

Schemat instalacji

spr´˝enia jego temperatura wzrasta do kilkudziesi´ciu stopni Celsjusza. W postaci goràcej pary trafia do drugiego wymiennika – skraplacza. Tam jego ciep∏em jest ogrzewana woda krà˝àca w instalacji grzewczej (do 50°C). Czynnik roboczy, oddajàc ciep∏o, ulega skropleniu. Jego temperatura obni˝a si´ o 5°C. Ju˝ jako ciecz trafia do zaworu rozpr´˝nego, w którym zostaje rozpr´˝ony, a wraz ze spadkiem

ciÊnienia jeszcze bardziej obni˝a si´ jego temperatura. Z zaworu czynnik p∏ynie znowu do parownika i cykl si´ powtarza. Woda ogrzana w skraplaczu pompy ciep∏a jest gromadzona w zbiornikach akumulacyjnych. Ich pojemnoÊç jest tak du˝a, aby na ka˝dy kilowat mocy instalacji grzewczej przypada∏o 80 dm3 zgromadzonej w nich wody. W sumie jest to blisko 1000 dm3. Tak du˝y zapas sprawia,

˝e nawet kilka godzin po wy∏àczeniu urzàdzenia grzewczego temperatura wody w instalacji jest nadal wysoka i pomieszczenia mogà byç wcià˝ ogrzewane. Ciep∏a woda Woda czerpana ze studni jest nie tylko êród∏em energii dla pompy ciep∏a. Ta sama studnia dostarcza wod´ u˝ytkowà, a wi´c p∏ynàcà ze wszystkich kranów w domu.

murator 4

2006

85

080_86_M4_06_stodola

3/21/06

12:36 PM

Page 86

architektura i wn´trza

Do jej podgrzewania jest wykorzystywana energia s∏oneczna. To wa˝ne w domu, który ma byç pensjonatem. 16 osób (tyle jest miejsc w pokojach goÊcinnych) zu˝ywa bardzo du˝o ciep∏ej wody do mycia. Koszt jej podgrzewania konwencjonalnym êród∏em ciep∏a jest wi´c kilkakrotnie wi´kszy ni˝ w domu jednorodzinnym. Dlatego inwestycja w instalacj´ solarnà, która b´dzie podgrzewaç wod´ za darmo, jest w tym wypadku jak najbardziej uzasadniona. Przez kolektory (o powierzchni 3 m2) na dachu przep∏ywa p∏yn niezamarzajàcy. Promienie s∏oƒca ogrzewajà go nawet do przesz∏o 90°C. Nast´pnie p∏yn przep∏ywa przez w´˝ownic´ znajdujàcà si´ w zbiorniku instalacji solarnej, w którym jest zgromadzona woda ze studni. Tam ogrzewa wod´, a nast´pnie p∏ynie znowu do kolektorów s∏onecznych. Kolektory s∏oneczne funkcjonujà tylko wtedy, gdy Êwieci s∏oƒce, a to w naszym klimacie nie wystarczy, ˝eby przez ca∏y czas mieç do dyspozycji goràcà wod´ do mycia. Konieczne jest jej dogrzewanie w czasie niepogody. Do tego celu wykorzystano wod´ podgrzewanà przez pomp´ ciep∏a, zgromadzonà w zbiornikach akumulacyjnych. Dzia∏a to w nast´pujàcy sposób: woda podgrzana w zbiorniku instalacji solarnej p∏ynie do zasobnika, w którym jest zgromadzony jej zapas niezb´dny chocia˝by do szybkiego nape∏nienia wanny. Z zasobnika sà poprowadzone rury do wszystkich kranów z ciep∏à wodà. Dzi´ki instalacji cyrkulacyjnej woda u˝ytkowa z zasobnika ca∏y czas krà˝y w rurach, które sà poprowadzone przez wn´trze zbiorników akumulacyjnych. Mi´dzy wodà u˝ytkowà w rurach a wodà zgromadzonà w tych zbiornikach ca∏y czas zachodzi wymiana ciep∏a. JeÊli kolektory s∏oneczne pracujà, a woda u˝ytkowa akurat jest niepotrzebna, ciep∏o pozyskane w kolektorach jest przekazywane do instalacji grzewczej. Gdy temperatura wody u˝ytkowej jest zbyt niska (na przyk∏ad kiedy s∏oƒce jest za chmurami), ogrze-

86

murator 4

2006

wa jà woda ze zbiorników akumulacyjnych podgrzewana przez pomp´ ciep∏a. Dzi´ki temu mo˝liwe jest zmniejszenie kosztów eksploatacji pompy, bo podczas ∏adnej pogody jej prac´ wspomaga instalacja solarna dostarczajàca darmowà energi´ s∏onecznà. Ogrzewanie pomieszczeƒ Zgromadzona w zbiornikach akumulacyjnych woda – oprócz tego, ˝e dogrzewa wod´ u˝ytkowà – przede wszystkim zasila instalacj´ grzewczà. Woda ze zbiorników przep∏ywa bezpoÊrednio do instalacji c.o. – do obiegu grzejników oraz obiegu ogrzewania pod∏ogowego. Grzejniki majà zbyt du˝à powierzchni´, aby dawa∏y wystarczajàco du˝o ciep∏a, mimo zasilania ich wodà o niewysokiej temperaturze. W obiegu ogrzewania pod∏ogowego zastosowano zawór mieszajàcy, który powoduje obni˝enie temperatury zasilania przez zmieszanie wody ze zbiorników akumulacyjnych z ch∏odniejszà wodà wracajàcà z instalacji grzewczej. Dzi´ki temu temperatura ogrzewanej pod∏ogi nie przekracza dopuszczalnej wartoÊci 29°C, mimo i˝ woda w zbiornikach mo˝e mieç 50°C. W obieg grzejników jest w∏àczona nagrzewnica umieszczona w kanale nawiewnym powietrza wentylacyjnego. Wspomaga ona prac´ rekuperatora – urzàdzenia, które odzyskuje ciep∏o z powietrza wywiewanego z pomieszczeƒ, ogrzewajàc nim Êwie˝e powietrze. Nagrzewnica dodatkowo podnosi temperatur´ powietrza nap∏ywajàcego do pomieszczeƒ. Zapobiega to zamarzaniu rekuperatora i zwi´ksza komfort – zimà nawiewane powietrze jest zawsze ciep∏e. Oprócz tego podgrzewa je tak˝e kominek, poniewa˝ g∏ówny kana∏ transportujàcy powietrze poprowadzono przez jego obudow´. Klimatyzacja Pompa ciep∏a zapewnia te˝ ch∏ód latem. Ch∏odnica znajdujàca si´ w kanale, przez który jest t∏oczone powietrze, jest zasilana wodà odprowadzanà z pompy ciep∏a

do studni zrzutowej. Woda ma temperatur´ 7°C. Wentylator zamontowany w kanale zapewnia przep∏yw przez ch∏odnic´ oko∏o 500 m3/h powietrza. Umo˝liwia to utrzymywanie w domu komfortowej temperatury nawet w czasie du˝ego upa∏u. Podczas ch∏odzenia wody pompa ciep∏a jednoczeÊnie dostarcza ciep∏o do zbiorników akumulacyjnych, w których nast´puje podgrzewanie wody do mycia. Zatem energia elektryczna nap´dzajàca pomp´ ciep∏a jest zu˝ywana bardzo racjonalnie. *** Ca∏a instalacja jest doÊç skomplikowana (pracuje w niej a˝ siedem pomp obiegowych!), zatem jej koszt by∏ niema∏y. Eksploatacja pompy ciep∏a i kolektorów s∏onecznych jest oczywiÊcie du˝o taƒsza ni˝ konwencjonalnych êróde∏ ciep∏a. Tak˝e mechaniczna wentylacja z rekuperatorem przyczynia si´ do obni˝enia zu˝ycia energii. Jej pobór jest szczególnie du˝y w domu pe∏niàcym funkcj´ pensjonatu dla kilkunastu osób. Trzeba przecie˝ podgrzewaç kilkakrotnie wi´cej wody do mycia ni˝ w domu jednorodzinnym. Zatem zastosowanie kolektorów s∏onecznych dostarczajàcych darmowe ciep∏o jest w takim przypadku bardzo dobrym i op∏acalnym rozwiàzaniem. Problemem przy zastosowaniu energooszcz´dnych êróde∏ energii jest zawsze ich cena. Wszyscy wiedzà, ˝e sà przyjazne dla Êrodowiska i ˝e dzi´ki nim koszty utrzymania domu sà niskie, ale ma∏o kogo na nie staç. Dlatego sà rzadko stosowane, a ju˝ bardzo rzadko mo˝na spotkaç tak du˝o nowoczesnych urzàdzeƒ w jednym domu. W tym wypadku w zakupie pomogli urz´dnicy. Inwestorowi uda∏o si´ pozyskaç fundusze z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsi´biorczoÊci i dzi´ki temu odzyska∏ po∏ow´ Êrodków wydanych na sfinansowanie inwestycji. W takiej sytuacji nie ma wàtpliwoÊci, ˝e inwestycja by∏a op∏acalna.

Dobrze, ˝e cz´Êç stodo∏y by∏a podpiwniczona, inaczej trudno by∏oby znaleêç miejsce na tak rozbudowanà instalacj´. Oprócz samej pompy ciep∏a (z lewej strony – jeszcze bez obudowy) w „maszynowni” znalaz∏ si´ hydrofor (na Êrodku) i zasobnik ciep∏ej wody (w czerwonym p∏aszczu termoizolacyjnym)

Akumulator ciep∏a o du˝ej pojemnoÊci trudno by∏oby przetransportowaç, dlatego wykonano go z czterech mniejszych zbiorników

Zbiorniki akumulacyjne starannie zaizolowano, aby ograniczyç straty ciep∏a

Instalacja solarna wspomaga prac´ pompy ciep∏a podczas s∏onecznej pogody