SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIE I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH INSTALACJE SANITARNE cz. II / 2 INSTALCJE WOD.-KAN. DLA BUDYNKU BYŁEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

-nr kodu CPV 45.33.22.00-5 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA L.p. 1 2

Wyszczególnienie Strona tytułowa Zakres zadnia Instalacja wod.-kan.: 2.1. Instalacja wody zimnej i ciepłej

2.2. Instalacja kanalizacji sanitarnej

Nr. strony 1 2 2 2 2

3 4

Określenia podstawowe Ogólne warunki dotyczące robót 4.1 .Materiały 4.2. Zestawienie materiałów 4.3. Sprzęt 4.4. Transport

5

Wykonywanie robót 5.1 .Wymagania ogólne 5.2.Zasady montażu rurociągów i urządzeń 5.3.Zasady montażu urządzeń kontrolno-pomiarowych 5.4.Montaż przyborów i urządzeń oraz armatury 5.5.Zabezpieczenia antykorozyjne przewodów 5.6.Izolacja cieplna 5.7.Oznaczenia Kontrola jakości i odbiór robót 6.1 .Obmiar robót powykonawczy 6.2.Dokumentacja techniczna powykonawcza 6.3.Odbiór techniczny instalacji 6.4.Badania odbiorcze

9 9 12 14 15 15 15 16 16 16 16 17 18

Przepisy związane Normy związane

21 22

6

7 8

1

2 7 7 8 8 8

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

1.0. Zakres zadania . Przedmiotem opracowania jest specyfikacja wykonania i odbioru robót budowlanych dla wykonania wymiany części instalacji instalacji wod.-kan. i dla projektowanej zmiany sposobu użytkowania części budynku Szkoły Podstawowej nr 2 w Gorlicach dla potrzeb wydziału gospodarki komunalnej . W miesiącu marcu 2010 r firma Termoprojekt” Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu opracowała kompleksowy projekt zmiany sposobu użytkowania budynku byłej Szkoły Podstawowej nr 2 do nowych potrzeb. W ramach projektu j.w. przebudowie podlegać mają instalacje wod.-kan... Wg opracowania j.w. ciepła woda dla obiektów docelowo będzie przygotowywana w istniejącej wymiennikowi c.o. w której zabudowane zostaną wymienniki c.w.u.. Instalacje wod.-kan. po przebudowie podłączone zostaną do istniejących przyłączy . Dla części obiektu projektuje się przebudowę instalacji z uwzględnieniem docelowych rozwiązań w tym zakresie opracowanym przez firmę ,,Termoprojekt,, 2.0 .Instalacja wod.-kan. Przed montażem nowej instalacji wod.-kan. w części przebudowywanej budynku instalacje podlegają demontażowi. 2.1. Instalacja wody zimnej i ciepłej . Zasilanie projektowanych przyborów sanitarnych w wodę realizowane będzie z istniejących przyłączy wodociągowych DN 50 do budynku byłej Szkoły Podstawowej które w ramach rewitalizacji tej części miasta podlegają przebudowie na przyłącza PE 63. Na zasilaniu przyłącza PE 63 wody zimnej w budynku byłej Szkoły w pomieszczeniu WC w piwnicach montować wodomierz . Za zastawem następuje rozdział instalacji na instalacje DN 50 dla zasilania hydrantów oraz na instalacje wody pitnej . Projektowany pion nr 1 zasila przybory w parterze oraz docelowo w I- piętrze . Na pionie 1 w parterze montować kulowy zawór odcinający DN 20 . Z projektowanej instalacji wodociągowej wykonać zasilanie istniejących przyborów w WC w piwnicy i w parterze , wyprowadzić przewody dla docelowego zasilania dalszej części instalacji w piwnicy i w I- wszym piętrze. W pomieszczeniu socjalny w parterze montować elektryczny ogrzewacz pojemnościowy wody o V = 30 L dla zasilania przyborów w c.w.u.. 2.2. Rozwiązanie techniczne instalacji kanalizacji sanitarnej . Ścieki sanitarne z projektowanych przyborów w budynku wyprowadzone będą na zewnątrz do istniejących sieci sanitarnych . Ścieki z projektowanych przyborów w zapleczu socjalnym w parterze budynku byłej szkoły odprowadzone zostaną poprzez jeden przykanalik PCV 160 i projektowany pion nr 1 do studzienki St4. W poziomie piwnic wykonać nowe podejścia kanalizacji z rur PCV 110 i 160 mm do istniejących przyborów i pionu nr 1 i 1 ‘ . Na pionie nr 1 i 1’ montować nad posadzka rewizje DN 110 na pionie nr 1’ na wys. ok. 1,0 m nad posadzką montować automatyczny zawór napowietrzający DN 50 . Pion nr 1 wyprowadzić ponad dach i zakończyć wywiewką DN 110. Po drodze na poszczególnych kondygnacjach pozostawić trójniki dla podłączenia projektowanych przyborów wg projektu TERMOPROJEKT- Poznań.

3.0.Qkreślenia podstawowe Aprobata techniczna - dokument potwierdzający pozytywną ocenę techniczną wyrobu stwierdzającą jego przydatność do stosowania w określonych warunkach, wydany przez jednostkę upoważnioną do udzielania aprobat technicznych; spis jednostek aprobujących zestawiony jest w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 19 grudnia 1994 r. w sprawie aprobat i kryteriów 2

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

technicznych dotyczących wyrobów budowlanych (Dz. U. nr 10 z dnia 8 lutego 1995 r. poz. 48, rozdział2). Atest higieniczny (dawniej opinia higieniczna) - dokument potwierdzający przydatność wyrobu lub elementu do stosowania w kontakcie z wodą użytkową. Atest higieniczny wydaje Państwowy Zakład Higieny. Bezpieczeństwo pożarowe - stan eliminujący zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, uzyskiwany przez funkcjonowanie systemu norm prawnych i środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, oraz prowadzonych działań zapobiegawczych przed pożarem. Certyfikat na znak bezpieczeństwa - dokument wykazujący, że wyrób spełnia środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, oraz prowadzonych działań zapobiegawczych przed pożarem. Certyfikat na znak bezpieczeństwa - dokument wykazujący, że wyrób spełnia wymagania dotyczące bezpieczeństwa, ustalone w PN wprowadzonych do obowiązkowego stosowania i/lub właściwych przepisach prawnych; w odniesieniu do wyrobów dopuszczonych do obrotu i stosowania w budownictwie /zgodnie z Ustawą z dnia 7 lipca 1994r Prawo budowlane/ wymagania są szersze i certyfikat wykazuje, że zapewniono zgodność danego wyrobu, procesu lub usługi z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie PN, aprobat technicznych i właściwych przepisów i dokumentów technicznych; w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 19 grudnia 1994r. /Dz. U. nr 10 zdnia 8 lutego 1995r., póz. 48, rozdział 6/ podano zakres, zasady i tryb opracowania i zatwierdzenia kryteriów technicznych. Centralne przygotowanie ciepłej wody - wspólne podgrzanie wody i doprowadzenie jej do punktów czerpalnych w obrębie obiektu budowlanego zaopatrzonego w energię cieplną. Ciśnienie nominalne - umownie przyjęta /do znakowania armatury, elementów rurociągów i urządzeń/wartość ciśnienia charakteryzująca wymiar i wytrzymałość elementu ciśnieniowego w temperaturze odniesienia; ciśnienie nominalne jest liczbowo równe wartości dopuszczonego ciśnienia roboczego. Ciśnienie próbne - ciśnienie próby hydraulicznej, jakiemu poddaje się armaturę, elementy rurociągów i urządzenia w celu sprawdzenia szczelności. Ciśnienie dyspozycyjne - ciśnienie wody w miejscu zasilania instalacji w wodę w warunkach uznanych za obliczeniowe Ciśnienie robocze urządzenia - Obliczeniowe (projektowe) ciśnienie w miejscu zainstalowania urządzenia w instalacji (to znaczy z uwzględnieniem wpływu wysokości ciśnienia słupa wody instalacyjnej na poziomie spodu zainstalowanego w instalacji urządzenia), przy ciśnieniu roboczym instalacji. Czyszczak - element instalacji umożliwiający dostęp do wnętrza przewodu kanalizacyjnego w celu jego oczyszczenia Deklaracja dostawcy /deklaracja zgodności/ - procedura, w wyniku której dostawca udziela pisemnego zapewnienia, że wyrób, proces lub usługa są zgodne z określonymi wymaganiami; zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane za dopuszczone do obrotu i stosowania w budownictwie uznaje się wyroby, dla których wydano deklarację zgodności z PN lub aprobatę techniczną. Deminerałizacja wody - usuwanie z wody rozpuszczonych w niej soli. 3

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

Dokumentacja eksploatacyjna - dokument zawierający niezbędne dane techniczne i informacje o czynnościach koniecznych do wykonania podczas użytkowania urządzenia oraz o sposobie prowadzenia prac związanych z konserwacją urządzenia. Dokumentacja powykonawcza - dokumentacja budowy z naniesionymi zmianami w toku wykonywania robót. budowy z naniesionymi zmianami w toku wykonywania robót. Dokumentacja wykonawcza - projekt lub jego część z naniesionymi poprawkami, uwzględniającymi zalecenia jednostki zatwierdzającej. Izolacyjność akustyczna pomieszczenia względem pomieszczenia zawierającego źródło dźwięku powietrznego - miara jakości akustycznej przegród podlegających przesłuchowi akustycznemu. Instalacja wodociągowa -zespół powiązanych ze sobą elementów służących do zaopatrzenia w wodę obiektu budowlanego i jego otoczenia, stanowiących całość techniczno-użytkową. Instalacja ciepłej wody - cześć instalacji wodociągowej służąca do przygotowania i doprowadzenia do punktów czerpalnych wody o podwyższonej temperaturze , uznanej za użytkową Instalacja kanalizacyjna -zespół powiązanych ze sobą elementów służących do odprowadzania ścieków z obiektu budowlanego i jego otoczenia do sieci kanalizacyjnej zewnętrznej lub innego odbiornika Miejscowe przygotowanie ciepłej wody - podgrzanie wody dla jednego lub kilku punktów czerpalnych znajdujących się w pomieszczeniu lub pomieszczeniach stanowiących całość funkcjonalno-użytkową Nominalna grubość ścianki rury (e„) - grubość ścianki, która jest dogodnie zaokrągloną, liczbą, w przybliżeniu równą rzeczywistej grubości ścianki rury wyrażonej w milimetrach. Opinia higieniczna - patrz atest higieniczny. Podłączenie wodociągowe - odcinek przewodu łączący źródło wody z instalacja wodociągową Punkt czerpalny -miejsce poboru wody w obrębie obiektu budowlanego Pompa cyrkulacyjna (w obiegu kotła) - urządzenie, które wymusza krążenie wody wyłącznie w kotle. Urządzenie to (jeżeli jest zainstalowane) włączane jest do pracy przy rozruchu kotła oraz w czasie gdy odbiorniki ciepła są wyłączone. Podejście - przewód łączący przybór sanitarnych lub urządzenie z przewodem spustowym lub przewodem odpływowym Podłączenie kanalizacyjne ( przykanalik )- przewód odprowadzający ścieki z nieruchomości do sieci kanalizacyjnej zewnętrznej lub innego odbiornika Poziom dźwięku - ważony poziom ciśnienia akustycznego będący obiektywnym pomiarowym przybliżeniem poziomu głośności. Powierzchnia odwadniana - powierzchnia z której ścieki odprowadzone są do instalacji kanalizacyjnej Punkt zabezpieczenia - punkt ( miejsce ) w układzie wodociągowym, gdzie jest zamontowany zespół zabezpieczający Przesłuch akustyczny - przenikanie do pomieszczenia energii drgań akustycznych, których źródło znajduje się poza pomieszczeniem. 4

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

Przepływ obliczeniowy —umowna wartość strumienia objętości lub strumienia masy wody wyznaczone w dla warunków uznanych za obliczeniowe w danym fragmencie instalacji Przepływ zwrotny - ruch cieczy w instalacji z kierunku odpływu w kierunku dopływu Przybór sanitarny- urządzenie służące do odbierania zanieczyszczeń płynnych powstałych w wyniku działalności higieniczno-sanitarnych i gospodarczych Przewód spustowy ( pion ) - przewód służący do odprowadzania ścieków z podejść kanalizacyjnych , rynien lub wpustów deszczowych do przewodu odpływowego Przewód odpływowy ( poziom ) - przewód służący do odprowadzenia ścieków z pionów do podłączenia kanalizacyjnego lub innego odbiornika Przewód wentylacyjny kanalizacji - przewód łączący instalacje kanalizacyjną ścieków bytowo-gospodarczych z atmosferą, służący do wentylowania tej instalacji ( i sieci zewnętrznej ) oraz wyrównania ciśnienia Rynna - przewód otwarty zbierający wody opadowe z połaci dachowej i odprowadzający je do przewodu spustowego Skala Celsjusza - skala temperatury skonstruowana w oparciu o dwa punkty termometryczne 0° C punkt odpowiadający temperaturze topnienia lodu pod ciśnieniem 1,01325 x 10 MPa (1 atm) oraz 100° C - punkt odpowiadający temperaturze wrzenia wody pod tym samym ciśnieniem; jednostka miary w skali Celsjusza nosi nazwę stopnia Celsjusza (°C). Skala Kelvina - termodynamiczna skala temperatury jest skalą bezwzględną przyporządkowuje wartość 273,15K (Kelwina), temperaturze dynamicznej punktu potrójnego wody, definiuje jednostkę temperatury w skali bezwzględnej: „Kelvin" jako 1/273.15 część temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody Zależność między temperaturami: T (K) i t (°C): T (K) =t (°C) + 273,15 t (°C) = T (K) - 273,15 Skala temperatury - skala określona przez stałe punkty termometryczne odpowiadające stanom cieplnym, w których zachodzą ściśle określone zjawiska, pod warunkiem przypisania tym punktom wartości liczbowych. Średnica nominalna (DN lub dn) - średnica, która jest dogodnie zaokrągloną liczbą w przybliżeniu równą średnicy rzeczywistej (dla rur - średnicy zewnętrznej, dla kielichów kształtek - średnicy wewnętrznej) wyrażonej w milimetrach. Szereg rur (S) dla rur z tworzywa sztucznego - liczbowe oznaczenie szeregu rur, które jest bezwymiarową zaokrągloną liczbą związaną z geometrią rur. Twardość wody - własność wody wywołana obecnością rozpuszczonych w niej naturalnych substancji /przede wszystkim soli wapnia i magnezu/. Powoduje ona podczas odparowywania i ogrzewania wody wytrącenia się oraz odkładanie na ściankach naczynia kamienia kotłowego: twardość wody określa się w molach składnika /nadającego wodzie twardość/ na 1 litr wody; dawniej twardość wody określana była w jednostkach mval/l. Typ zabezpieczenia zwrotnego -kryterium podziału urządzeń zabezpieczających według określonej zasady działania , należących do danej rodziny zabezpieczeń Urządzenie zabezpieczające przed przepływem zwrotnym - urządzenie służące zabezpieczeniu wody do picia w systemie wodociągowym przed zanieczyszczeniem w wyniku przepływu zwrotnego

5

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

Użytkownik instalacji - osoba fizyczna lub prawna , powołana do eksploatacji instalacji wodociągowej w obrębie obiektu budowlanego i jego otoczenia Woda kotłowa - woda grzejna odpowiednio uzdatniona, wprowadzona do kotła i instalacji centralnego ogrzewania Woda uzdatniona - woda, której własności zostały w wyniku procesów technologicznych dostosowane do postawionych wymagań, mających zapobiec tworzeniu się kamienia kotłowego oraz zjawiskom korozji. Woda uzupełniająca - woda przygotowana do zasilania kotła i instalacji spełniająca wymagania: - dla wody instalacyjnej wg normy PN-93/C-04607 [1] — dla wody kotłowej zgodnie z wymaganiami producenta kotła. Woda użytkowa- woda naturalna lub uzdatniona nadająca się do zastosowania w określonym celu. W rozumieniu potocznym- woda przydatna do użytku w gospodarstwie domowym, spełniająca wymagania dla wody pitnej. Woda zasilająca - woda przygotowana do zasilania kotła, wtłaczana do niego przez pompę zasilająca; zwykle w wypadku kotła parowego jest to mieszanina czystych skroplin oraz wody uzupełniającej, którą jest najczęściej woda zmiękczona. Wymiennik ciepła - urządzenie, w którym następuje wymiana ciepła między dwoma czynnikami. Woda instalacyjna - Woda lub wodny roztwór substancji zapobiegających korozji lub obniżających temperaturę zamarzania wody, napełniający instalację ogrzewczą wodną Wpust - urządzenie służące do zabezpieczenia ścieków z powierzchni odwadnianych i odprowadzenia ich do instalacji kanalizacyjnej Zabezpieczenie przeciwzalewowe- urządzenie służące do zabezpieczenia przed zalewaniem ściekami z zewnętrznej sieci kanalizacyjnej, montowane na przewodzie odpływowym lub podłączeniu kanalizacyjnym Zamkniecie wodne - urządzenie zabezpieczające przed wydostaniem się gazów z instalacji kanalizacyjnej Zanieczyszczenie wody do picia —jakiekolwiek obniżenie jakości wody do picia Zespół zabezpieczający — urządzenie hydrauliczne lub kombinacja urządzenia z innymi elementami wyposażenia hydraulicznego stanowiące zabezpieczenie przed przepływem zwrotnym. Zmiękczanie wody - podstawowy proces uzdatniania wody, polegający na usuwaniu soli wapnia i magnezu, tj. głównych składników powodujących twardość wody, przez przeprowadzanie ich w trudno rozpuszczalne, wytrącające się związki. Znak zgodności - zastrzeżony znak, nadawany lub stosowany zgodnie z zasadami systemu certyfikacji, wskazujący, że zapewniono odpowiedni stopień zaufania iż dany wyrób, proces lub usługa są zgodne z określoną normą lub innym dokumentem normatywnym. PN2 - (zamiast określenia „ciśnienie nominalne" używane jest oznaczenie ,PN") Literowocyfrowe oznaczenie używane do celów informacyjnych, dotyczące połączenia charakterystycznych cech mechanicznych i wymiarowych części składowych systemu rurociągowego. Składa się ono z liter PN, po których następuje bezwymiarowa liczba Ciśnienie robocze urządzenia - Obliczeniowe (projektowe) ciśnienie w miejscu 6

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

zainstalowania urządzenia w instalacji (to znaczy z uwzględnieniem wpływu wysokości ciśnienia słupa wody instalacyjnej na poziomie spodu zainstalowanego w instalacji urządzenia), przy ciśnieniu roboczym instalacji. Temperatura robocza, trob (lub top/) - Obliczeniowa (projektowa) temperatura pracy instalacji przewidziana w dokumentacji projektowej, która dla zachowania zakładanej trwałości instalacji nie może być przekroczona w żadnym j ej punkcie. DN3 - (wymiar nominalny) Literowo-cyfrowe oznaczenie wymiaru części składowych instalacji rurociągowych, które stosowane jest w celach informacyjnych. Składa się ono z liter DN, po których następuje bezwymiarowa liczba całkowita, która jest pośrednio związana z wymiarem fizycznym otworu lub średnicy zewnętrznej końcówek przyłączeniowych, wyrażonym w milimetrach. Specyfikacja techniczna - Dokument określający cechy, które powinien posiadać wyrób lub proces jego wytwarzania w zakresie jakości, parametrów technicznych, bezpieczeństwa i wymiarów, w tym w odniesieniu do nazewnictwa, symboli, badań i metodologii badań, opakowania, znakowania i oznaczania wyrobu. Znormalizowany współczynnik wymiarów (SDR) - dla rur z tworzywa sztucznego liczbowe oznaczenie szeregu rur, które jest zaokrągloną liczbą w przybliżeniu równą stosunkowi nominalnej średnicy do nominalnej grubości ścianki

4.0. Ogólne warunki dotyczące robót. 4.1.Materiałv Należy stosować rurociągi metalowe z tym, że: 1) w obiegach wody zimnej p.pożarowej należy stosować rury stalowe ocynkowane wg PN-H-74200, rury ze stali odpornych na korozję wg PN-H74242 łączone przy pomocy łączników z żeliwa ciągliwego2) Przewody wody uzytkowej , zimnej i ciepłej wykonać z rur wielowarstwowych typ PE-RT/AL/PE-RT np. firmy Ponor lub Kisan o połączeniach zaprasowywanych 3) w instalacji kanalizacji sanitarnej należy stosować rury z nie zmiękczonego polichlorku winylu (PVC-U) łączone na kielich zgodnie z PN-EN 14011:1995 a) Dopuszcza się w węzłach wody ciepłej stosowanie zasobników ciepłej wody oraz wymienników ciepła pojemnościowych (podgrzewaczy) wykonanych ze stali węglowych zabezpieczonych przed korozją powłokami malarskimi lub emalierskimi, które są dopuszczone do kontaktu z wodą pitną. b) Dobór materiałów dla obiegu wody zimnej ,ciepłej i cyrkulacji należy uwzględniać kryteria w tym zakresie zawarte w WTW i O instalacji wodociągowych . c) Przewody instalacji kanalizacji sanitarnej d ) W kotłowniach należy stosować wymienniki ciepła ze stali odpornych na korozję oraz z miedzi lub jej stopów jeśli parametry robocze na to zezwalają. e) Dopuszcza się w węzłach instalacji ogrzewczych stosowanie przepływowych wymienników ciepła ze stali węgłowych zabezpieczonych przed korozją Wymagania dotyczące wyrobów stosowanych w instalacjach * Przy wykonywaniu robót budowlanych należy, zgodnie z ustawą, stosować wyroby

7

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

budowlane, które zostały dopuszczone do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie. * Wyrobami dopuszczonymi do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie są właściwie oznaczone: 1) wyroby budowlane dla których wydano certyfikat na znak bezpieczeństwa, wykazujący, że zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych - w odniesieniu do wyrobów podlegających tej certyfikacji 2) wyroby budowlane dla których dokonano oceny zgodności i wydano certyfikat zgodności lub deklarację zgodności z Polską Normą lub z aprobatą techniczną ,mające istotny wpływ na spełnienie co najmniej jednego z wymagań podstawowych w odniesieniu do wyrobów nie objętych certyfikacją na znak bezpieczeństwa, 3) wyroby budowlane umieszczone w wykazie wyrobów nie mających istotnego wpływu na spełnianie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według tradycyjnie uznanych zasad sztuki budowlanej, będącym załącznikiem do rozporządzenia, 4) wyroby budowlane oznaczone znakiem CE, dla których zgodnie z odrębnymi przepisami dokonano oceny zgodności ze zharmonizowaną normą europejską wprowadzoną do zbioru Polskich Norm, z europejską aprobatą techniczną lub krajową specyfikacją techniczną państwa członkowskiego Unii Europejskiej uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi, 5) wyroby budowlane znajdujące się w określonym przez Komisję Europejską wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa , dla których producent wydał deklarację zgodności z uznanymi regułami sztuki budowlanej. - Dopuszczone do jednostkowego stosowania w obiekcie budowlanym są wyroby budowlane wykonane według indywidualnej dokumentacji technicznej sporządzonej przez projektanta obiektu lub z nim uzgodnionej, dla których dostawca, wydał oświadczenie wskazujące, że zapewniono zgodność wyrobu z tą dokumentacją oraz z obowiązującymi przepisami i normami. - Zgodnie z art. 46 ustawy Prawo budowlane, kierownik budowy, a jeżeli jego ustanowienie nie jest wymagane - inwestor, obowiązany jest przez okres wykonywania robót budowlanych przechowywać oświadczenia, oraz udostępniać je przedstawicielom uprawnionych organów .

4.2.Zestawienie materiałów Zestawienie materiałów załączono za przedmiarem robót

4.3. Sprzęt Zestawienie sprzętu załączono za przedmiarem robót

4.4. Transport. Wykonawca zobowiązany jest do stosowania takich środków transportu, które pozwolą uniknąć uszkodzeń i odkształceń przewożonych materiałów. Materiały na budowę powinny być przewożone zgodnie z przepisami ruchu drogowego oraz BHP. 8

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

Rodzaj oraz liczba środków transportu, powinna gwarantować prowadzenie robót zgodnie z zasadami zawartymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniami Inspektora Nadzoru, oraz w terminie przewidzianym w kontrakcie. Wykonawca powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu: - samochodu skrzyniowego, -samochodu dostawczego. Transportowane materiały należy rozmieścić równomiernie oraz zabezpieczyć przed przemieszczaniem w czasie ruchu oraz zabezpieczyć przed przemieszczaniem w czasie ruchu pojazdów. Rury powinny być układane w pozycji poziomej. Przy wielowarstwowym ułożeniu rur, górna warstwa nie może przewyższać ścian środka transportu więcej niż 1/3 średnicy zewnętrznej rury. Wymagane jest, aby w przypadku transportu luźnych rur załadunek i rozładunek odbywał się ręcznie.

5.0. Wykonywanie robót. 5.1.Wymagania ogólne. Do rozpoczęcia montażu instalacji wody zimnej, ciepłej i kanalizacji można przystąpić po stwierdzeniu przez kierownika budowy że : - obiekt odpowiada warunkom zgodnym z przepisami bezpieczeństwo pracy do prowadzenia robót instalacyjnych - elementy budowłano-konstrukcyjne , mające wpływ na montaż urządzeń instalacji wodociągowo- kanalizacyjnej i ciepłej wody , odpowiadają założeniom projektowym Odstępstwa od dokumentacji technicznej mogą dotyczyć tylko dostosowania urządzeń instalacji wodno-kanalizacyjnej i ciepłej wody do wprowadzonych zmian konstrukcyjnych bądź zastąpienia zaprojektowanych materiałów lub elementów przez inne rodzaje materiałów o zbliżonych charakterystykach i wymaganiach technicznych . Odstępstwa te muszą być zaakceptowane przez projektanta. Przewody wodociągowe i kanalizacyjne należy prowadzić po ścianach wewnętrznych Poziome przewody kanalizacyjne prowadzone wewnątrz budynku pod posadzką pomieszczeń w których temperatura nie spada poniżej 0 o C powinny być ułożone w ziemi na takiej głębokości ,aby odległość od powierzchni podłogi do wierzchu przewodu wynosiła co najmniej 50 cm przy zastosowaniu rur PCV. W miejscu przejść przez przeszkody budowlane powinny być osadzone tuleje ochronne z wypełnieniem wolnej przestrzeni pomiędzy rurociągiem a tuleja - szczeliwem elastycznym. Wewnętrzne przewody wodociągowe powinny być układane w kierunkach prostopadłych i równoległych do ścian. - Spadki przewodów wodociągowych powinny zapewnić możliwość odwodnienia 9

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

instalacji Pionowe przewody spustowe powinny być układane pionowo. Dla ominięcia przeszkód dopuszcza się stosowanie odsadzek - zgodnie z WTWiO - robót -

Przewody wodociągowe prowadzone w bruzdach powinny mieć izolacje cieplną oraz powietrzna nie mniejsza niż 20 mm .

-

Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne wykonane z rur PCV i innych tworzyw sztucznych ( np. polietylenu) o podobnych właściwościach powinny być : - prowadzone w odległości min 10 cm od rurociągów cieplnych W przypadku gdy ta odległość jest mniejsza niż 10 cm należy zastosować izolacje cieplną Przewody należy izolować w przypadku , gdy działanie dowolnego źródła ciepła mogłaby spowodować podwyższenie temperatury ścianki rurociągu powyżej 30o C dla przewodów wodociągowych i 45o c dka przewodów kanalizacyjnych . Zabrania się prowadzić przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych powyżej przewodów instalacji elektrycznej Odległość zewnętrznej powierzchni rury wodociągowej lub jej izolacji od ściany i stropu lub podłogi winna wynosić :

- 3 cm dla przewodów DN 25 mm - 5 cm dla przewodów DN 25- DN 50 mm - 7 cm dla przewodów DN 65-DN 80 mm - 10 cm dla przewodów DN 100 mm

Minimalne odległości przewodów wody zimnej, ciepłej i cyrkulacji od przewodów instalacji elektrycznej winny wynosić 10 cm -

Przewody należy mocować do elementów konstrukcji za pomocą uchwytów lub wsporników . Konstrukcja uchwytów lub wsporników powinna zapewnić łatwy i trwały montaż instalacji jak również odizolowanie od przegród budowlanych

-

Podejścia wodociągowe powinny być dodatkowo mocowane przy punktach poboru wody Przewody wodociągowe prowadzone przez pomieszczenia nie ogrzewane należy izolować cieplne

-

-

-

Materiały i urządzenia stosowane w węzłach ciepłej wody użytkowej i mające z nią kontakt powinny posiadać Atest Higieniczny Państwowego Zakładu Higieny dopuszczający je do kontaktu z wodą pitną. Jeżeli występuje możliwość, przekroczenia dopuszczalnych obciążeń na ciągu komunikacyjnym do pomieszczenia kotłowni w czasie transportu urządzeń i wyposażenia, dokumentacja techniczna powinna podawać sposób wprowadzenia wyposażenia do pomieszczenia kotłowni.

Zabezpieczenie, przy użyciu zaworów bezpieczeństwa, przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia powinno być realizowane w kotłowniach i węzłach ciepłowniczych zgodnie z wymaganiami odpowiednich norm przedmiotowych PN-B-02414; PN-B02416; PN-B-02440 przy ich usytuowaniu: 1.) w bezpośrednich węzłach ciepłowniczych instalacji ogrzewczych wodnych z redukcją parametrów temperaturowych i ciśnieniowych (węzły strumienicowe (hydroelewatorowe) zmieszania pompowego) - na przewodzie zasilającym za urządzeniem redukcji parametrów czynnika 10

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

grzejnego, a w węzłach zmieszania pompowego także na przewodzie powrotnym węzła 2.) w wymiennikowych węzłach ciepłowniczych ogrzewczych wodnych, przy zabezpieczeniu instalacji odbiorczej naczyniem wzbiorczym przeponowym- na wylocie wody ogrzewanej z wymiennika ciepła przed armaturą odcinającą -W przypadku baterii wymienników połączonych wspólnym kolektorem lecz wyposażonych indywidualnie w armaturę odcinającą każdy z wymienników powinien być zabezpieczony zaworem bezpieczeństwa umiejscowionym między armaturą odcinającą wymiennik, 3) w węzłach ciepłowniczych wody ciepłej zawór bezpieczeństwa powinien być usytuowany na dopływie zimnej wody między wymiennikiem (podgrzewaczem) i zaworem, zwrotnym. 4) w węzłach z zasobnikiem wody ciepłej należy zastosować: a) albo drugi zawór bezpieczeństwa za wymiennikiem (podgrzewaczem) wody ciepłej, b) albo naczynie wzbiorcze przeponowe dostosowane do pojemności układu wody ciepłej, umiejscowione obok zaworu bezpieczeństwa na dopływie wody zimnej między podgrzewaczem i zaworem zwrotnym. -

-

-

-

Nastawa zaworów bezpieczeństwa w węźle ciepłowniczym powinna być o 10% wyższa od ciśnienia roboczego przewidzianego dokumentacją techniczną w danym punkcie usytuowania. W przypadku zabezpieczenia instalacji i wymiennika instalacji ogrzewczej naczyniem wzbiorczym otwartym, rurociągi: przelewowy i sygnalizacyjny powinny być odprowadzone nad zlew w pomieszczeniu kotłowni (węzła ciepłowniczego). Nad zlew powinny być także odprowadzone przewody odpowietrzające z instalacji centralnego ogrzewania odpowietrzanych centralnie. Rurociągi spustowe od zaworów bezpieczeństwa oraz od zaworów spustowych należy wyprowadzić nad podłogową kratkę ściekową specjalną studzienkę lub zlew jeśli jest on umiejscowiony poniżej poziomu tych rurociągów. Węzeł ciepłowniczy wody ciepłej powinien być wyposażony w wodomierz na dopływie wody zimnej do wymiennika wody ciepłej. W węźle ciepłowniczym oprócz wyposażenia w odmulniki zgodnie z normą przedmiotową PN-B-02423, na każdym odgałęzieniu w kotłowni (węźle) na którym znajduje się armatura regulacyjna sterowana automatycznie, należy stosować filtry siatkowe o gęstości siatki co najmniej 96 oczek/cm o ile DTR zastosowanej armatury regulacyjnej nie wymaga inaczej. Powierzchnie zewnętrzne rurociągów i urządzeń kotłowni (węzła ciepłowniczego) wykonane ze stali nieodpornych na korozję wymagają zabezpieczenia antykorozyjnego. Przygotowanie powierzchni pod zabezpieczenie antykorozyjne Zabezpieczenie, przy użyciu zaworów bezpieczeństwa, przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia powinno być realizowane w kotłowniach i węzłach ciepłowniczych zgodnie z wymaganiami odpowiednich norm przedmiotowych PN-B-02414; PN-B02416; PN-B-02440 przy ich usytuowaniu: 1.) w bezpośrednich węzłach ciepłowniczych instalacji ogrzewczych wodnych z redukcją parametrów temperaturowych i ciśnieniowych (węzły strumienicowe (hydroelewatorowe) zmieszania pompowego) - na przewodzie zasilającym za urządzeniem redukcji parametrów czynnika grzejnego, a w węzłach zmieszania pompowego także na przewodzie powrotnym węzła, 11

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

2.) w wymiennikowych węzłach ciepłowniczych ogrzewczych wodnych, przy zabezpieczeniu instalacji odbiorczej naczyniem wzbiorczym przeponowym- na wylocie wody ogrzewanej z wymiennika ciepła przed armaturą odcinającą .W przypadku baterii wymienników połączonych wspólnym kolektorem lecz wyposażonych indywidualnie w armaturę odcinającą, każdy z wymienników powinien być zabezpieczony zaworem bezpieczeństwa umiejscowionym między armaturą odcinającą wymiennik, 3) w węzłach ciepłowniczych wody ciepłej zawór bezpieczeństwa powinien być usytuowany na dopływie zimnej wody między wymiennikiem (podgrzewaczem) i zaworem, zwrotnym. 4) w węzłach z zasobnikiem wody ciepłej należy zastosować: a) albo drugi zawór bezpieczeństwa za wymiennikiem (podgrzewaczem) wody ciepłej, b) albo naczynie wzbiorcze przeponowe dostosowane do pojemności układu wody ciepłej, umiejscowione obok zaworu bezpieczeństwa na dopływie wody zimnej między podgrzewaczem i zaworem zwrotnym. Złączki PEX montowane w posadzce i pod tynkiem owinąć papierem falistym lub folią polietylenową.. Przewody wody zimnej w części podpiwniczonej prowadzić pod stropem w piwnicy, posadzkach w parterze i w bruzdach ściennych . Przewody mocować do konstrukcji budynku za pomocą typowych wsporników. Przejścia przez przegrody budowlane wykonać w tulejach ochronnych a przestrzenie między tuleją a przewodem wypełnić kitem plastycznym..

5.2. Zasady montażu rurociągów i urządzeń. -

Połączenie gwintowane przewodów wodociągowych należy uszczelniać przy użyciu taśmy teflonowej , przędzy lub past uszczelniających Do urządzeń wody pitnej nie wolno stosować minii lub farb miniowych Zmiany kierunku prowadzenia przewodów wodociągowych należy wykonywać wyłącznie przy użyciu łączników. Maksymalne odległości pomiędzy punktami mocowania przewodów poziomych wodociągowych z rur stalowych ocynkowanych powinny wynosić -l,5m DN15-DN20 -2,0m DN25-DN32 -2,5M DN40-DN50 - 3,0 m dla DN 65 - DN 100

Przewody poziome z rur PEX prowadzone pod stropem piwnicy mocować do stropu prętami poprzez wspornik wieszakowy. Długość wieszaków nie powinna przekraczać 150 mm . Przewody w posadzkach zalewać warstwa wylewki gr 4 cm . Przewody w bruzdach ściennych zakrywać warstwa tynku gr 2 cm .

Odległości między podporami przy zastosowaniu rur PEX winny wynosić . : Średnica rury [mm] 16 x 2

Odległość maksymalna między podporami [m] 1,0 12

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

18 x 2 20 x 2,5 25 x 2,5 32 x 3 40 x 4 50 x 4,5 63 x 6,0

1,0 1,2 1,3 1,5 1,8 2,0 2,2

Połączenia kielichowe rur PCV kanalizacyjnych należy wykonywać przy użyciu pierścienia gumowego średnicy dostosowanej do zewnętrznej średnicy rury .Bosy koniec kielicha winien być sfalowany - Minimalne średnice poziomych przewodów kanalizacyjnych powinny wynosić 100 mm dla pojedynczych misek ustępowych, wpustów piwnicznych oraz przyborów kanalizacyjnych w kuchniach i łazienkach, 150 mm od 2-ch i więcej misek ustępowych ,wpustów, przyborów w zakładach zbiorowego żywienia oraz od kilu przewodów razem połączonych . Średnice podejść pojedynczych i podejść zbiorczych powinny mieć średnice zgodnie z PN-92/B-01707. - Minimalne średnice pionów przewodów spustowych i podejść do przyborów sanitarnych powinny wynosić: - 50 mm do pojedynczego zlewu, zmywaka, umywalki ,zlewozmywaka wanny ,pisuaru, wpustu podłogowego - 75 mm do kilku zlewów, zmywaków, zlewozmywaków, wanien, pisuarów, umywalek, wpustów podłogowych -110 mm do pojedynczej lub kilu misek ustępowych Maksymalny rozstaw uchwytów dla przewodów poziomych kanalizacyjnych wynoszą: - dla rur PCV śr. od 50 - 110 mm- 1 m - dla rur PCV śr. od 110 mmi powyżej - 1,25 m Przewody kanalizacyjne powinny spełniać warunki umożliwiające ich czyszczenie - Przewody spustowe należy wyprowadzać jako rury wentylacyjne ponad dach - Podstawowe urządzenia kotłowni (węzła ciepłowniczego) powinny być rozmieszczone w pomieszczeniu kotłowni (węzła) zgodnie z dokumentacją techniczną. Przy zachowaniu rozwiązania funkcjonalnego dopuszcza się korektę rozmieszczenia zaprojektowanych urządzeń jeśli wiąże się to z optymalizacją zwartością likwidacją kolizji rurociągów itp. Zmiany w tym zakresie powinny uzyskać akceptację projektanta kotłowni (węzła). Urządzenia kotłowni (węzła ciepłowniczego) powinny być ustawione w pomieszczeniu w położeniu wymaganym przez DTR producentów poszczególnych urządzeń. Urządzenia wymagające okresowej regulacji lub konserwacji jak wymienniki ciepła, zawory regulacyjne, filtry, odmulniki, zasobniki itp. powinny być montowane w kotłowni (węźle) z uwzględnieniem łatwego dostępu i obsługi w tym zakresie. Rurociągi w kotłowni (węźle ciepłowniczym) należy prowadzić przy ścianach lub przy stropie pomieszczenia na wspornikach umieszczonych w ścianie lub stropie. W przypadku gdy konstrukcja ścian lub stropu nie pozwała na takie obciążenie, rurociągi należy mocować na konstrukcjach wsporczych wykonanych ze stali profilowej osadzonych w betonowej podłodze pomieszczenia. Konstrukcje wsporcze powinny zapewniać stałość położenia rurociągów kotłowni (węzła). Na wspornikach umieszczonych w ścianach, jeśli konstrukcja ich na to pozwala, lub na konstrukcjach wsporczych ze stali profilowej osadzonych w betonowej podłodze kotłowni (węzła) należy mocować także urządzenia kotłowni (węzła), jak: wymienniki ciepła, odmulniki, duże pompy bezdławnicowe i inne, których masa i wymiary gabarytowe mogą stwarzać trudności z ich montażem i demontażem jak również mogą powodować nadmierne obciążenie rurociągów na których są zamontowane. Dla 13

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

zapewnienia prawidłowego działania i zabezpieczenia przed deformacją odpowiednie konstrukcje wsporcze należy także stosować w pobliżu połączeń elastycznych elementów czy rurociągów (kompensatory wydłużeń termicznych, elastyczne amortyzatory drgań itp.). - Rurociągi w kotłowniach (węzłach ciepłowniczych) powinny być prowadzone ze spadkiem w kierunku najniższego punktu gdzie znajduje się armatura spustowa. Wszystkie podstawowe urządzenia kotłowni (węzła) powinny być łączone z rurociągami w sposób rozłączny umożliwiający łatwy demontaż i wymianę poszczególnych elementów instalacji bez konieczności demontażu innych urządzeń. Dopuszcza się stosowanie armatury odcinającej łączonej z rurociągami przez spawanie. Rurociągi stalowe ocynkowane powinny być łączone przy zastosowaniu gwintowanych kołnierzy wg PN-ISO 7005-1 i gwintowanych łączników rurowych ocynkowanych z żeliwa ciągliwego zgodnych z normą PN-EN 10242. Pompy powinny być montowane między armaturą odcinającą, a w przypadku równoległego łączenia pomp, na przewodzie tłocznym między pompą i armaturą odcinającą należy montować zawór zwrotny. - Pompy hermetyczne (bezdławnicowe) należy instalować na prostych odcinkach przewodów w osi rurociągu tak, aby oś silnika była w położeniu poziomym natomiast elektryczna skrzynka przyłączeniowa pompy nie powinna znajdować się pod silnikiem. W przypadku gdy konstrukcja pompy dopuszcza pracę przy pionowym położeniu osi, silnik pompy powinien znajdować się nad pompą. Rurociągi przyłączeniowe pompy lub kolektory zestawu pompowego powinny być mocowane do wsporników lub konstrukcji wsporczych uchwytami elastycznymi. Podłączenia króćców tłocznych pomp wirowych do rurociągów powinny być wykonywane przy użyciu elastycznych łączników amortyzujących. Warunek ten nie dotyczy pomp hermetycznych o mocy silnika < 100 W. W przypadku zestawu pomp (w tym bliźniaczych) pracujących cyklicznie (przełączanych automatycznie) zaleca się stosowanie łączników amortyzacyjnych także na króćcach ssawnych. Zawory regulacyjne sterowane automatycznie powinny być montowane w położeniu zgodnym z instrukcją montażu producenta. Zawory regulacyjne z siłownikami elektrycznymi nie powinny być montowane w pozycji z siłownikiem skierowanym do dołu (siłownik pod zaworem). Nie należy montować aparatury i armatury regulacyjnej i pomiarowej pod rurociągami wody zimnej, pod odpowietrznikami automatycznymi, a także w pobliżu wylotów króćców spustowych wody z rurociągów kotłowni (węzła), zaworów bezpieczeństwa itp.

5.3.Zasady montażu urządzeń kontrolno - pomiarowych Na zasilaniu przyłącza PE 63 wody zimnej w budynku byłej Szkoły w pomieszczeniu WC w piwnicach montować kulowy zawór odcinający DN 50 , wodomierz Mirometr Cieszyn typ Altair V3 klasy C , DN 32 o V nom = 10 m 3 / h oraz antyskażeniowy zawór zwrotny DN 50 .

5.3.1. Tuleje ochronne. -

Przy przejściach rurą przez przegrodę budowlaną (np. przewodem poziomym przez ścianę, a przewodem pionowym przez strop), należy stosować tuleje ochronne. - W tulei ochronnej nie może znajdować się żadne połączenie rury. Tuleja ochronna powinna być rurą o średnicy wewnętrznej większej od średnicy zewnętrznej rury przewodu: a) co najmniej o 2 cm, przy przejściu przez przegrodę pionową b) co najmniej o 1 cm, przy przejściu przez strop. Tuleja ochronna powinna być dłuższa niż grubość przegrody pionowej o około 2 cm z każdej strony, a przy przejściu przez strop powinna wystawać około 2 cm powyżej posadzki i około 1 cm poniżej tynku na stropie. Przestrzeń między rurą przewodu a tuleją ochronną powinna być wypełniona materiałem trwale plastycznym nie działającym korozyjnie na rurę, umożliwiającym jej 14

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

wzdłużne przemieszczanie się i utrudniającym powstanie w niej naprężeń ścinających. • Przepust instalacyjny w tulei ochronnej w elementach oddzielenia przeciwpożarowego powinien być wykonany w sposób zapewniający przepustowi odpowiednią klasę odporności ogniowej (szczelności ogniowej E; izolacyjności ogniowej I; wymaganą dla tych elementów , zgodnie z rozwiązaniem szczegółowym znajdującym się w projekcie technicznym. Przepust instalacyjny w tulei ochronnej, wykonany w zewnętrznej ścianie budynku poniżej poziomu terenu, powinien być wykonany w sposób zapewniający przepustowi uzyskanie gazo szczelności i wodoszczelności, zgodnie z rozwiązaniem szczegółowym znajdującym się w projekcie technicznym. Wodoszczelny przepust instalacyjny w tulei ochronnej, powinien być wykonany zgodnie z rozwiązaniem szczegółowym znajdującym się w projekcie technicznym. Przejście rurą w tulei ochronnej przez przegrodę nie powinno być podporą przesuwną tego przewodu

5.4. Montaż przyborów i urządzeń oraz armatury. Armatura powinna odpowiadać warunkom pracy ciśnienie, temperatura) instalacji, w której jest zainstalowana. Przed instalowaniem armatury należy usunąć z niej zaślepienia i ewentualne zanieczyszczenia. Armaturą po sprawdzeniu prawidłowości działania powinna być instalowana tak, żeby była dostępna do obsługi i konserwacji. Usytuowanie od posadzki oraz nad przyborami - baterii ( zamknięć wodnych przyborów sanitarnych) wykonać zgodnie z WTWiO Robót BudowlanoMontażowych Armaturę na przewodach należy tak instalować, żeby kierunek przepływu wody był zgodny z oznaczeniem kierunku przepływu na armaturze. Armatura na przewodach powinna być zamocowana do przegród lub konstrukcji wsporczych przy użyciu odpowiednich wsporników, uchwytów lub innych trwałych podparć, zgodnie z projektem technicznym.

5.5.Zabezpieczenie antykorozyjne przewodów. Zabezpieczenie antykorozyjne zewnętrznych powierzchni przewodów i innych elementów wykonanych ze stali węglowej, powinno być wykonane w zakresie i w sposób określony w projekcie technicznym.

5.6. Izolacja cieplna -

Przewody w kotłowni (węzła ciepłowniczego) oraz wody zimnej , ciepłej i cyrkulacji powinny być izolowane cieplnie. Przewody wody ciepłej i cyrkulacji oraz wody zimnej prowadzonej po wierzchu izolować otulinami z pianki poliuretanowej gr. 20 mm Dopuszcza się nie stosowanie izolacji cieplnej przewodów, jeżeli z projektu technicznego tej kotłowni (węzła) wynika wymaganie nie izolowania określonych przewodów. Armatura kotłowni (węzła ciepłowniczego) powinna być izolowana cieplnie, jeżeli wymaganie to wynika z projektu technicznego tej kotłowni (węzła). - Wykonywanie izolacji cieplnej należy rozpocząć po uprzednim przeprowadzeniu wymaganych prób szczelności, wykonaniu wymaganego zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni przeznaczonych do zaizolowania oraz po potwierdzeniu prawidłowości wykonania powyższych robót protokółem odbioru. 15

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

-

Materiał z którego będzie wykonana izolacja cieplna, jego grubość oraz rodzaj płaszcza osłaniającego, powinny być zgodne z projektem technicznym

- materiały przeznaczone do -wykonywania izolacji cieplnej powinny być suche, czyste i nie uszkodzone, a sposób składowania materiałów na stanowisku pracy powinien wykluczać możliwość ich zawilgocenia lub uszkodzenia. Powierzchnia na której jest wykonywana izolacja cieplna powinna być czysta i sucha. Nie dopuszcza się wykonywania izolacji cieplnych na powierzchniach zanieczyszczonych ziemią, cementem, smarami itp. oraz na powierzchniach z niecałkowicie wyschniętą lub uszkodzoną po wloką antykorozyjną. Zakończenia izolacji cieplnej powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniem zawilgoceniem. Izolacja cieplna powinna być wykonana w sposób zapewniający nierozprzestrzeniane się ognia . Przewody wody zimnej i ciepłej prowadzone w posadzkach , wody zimnej prowadzone po wierzchu ścian izolować termicznie otulinami z pianki poliuretanowej typ ,, Steinonorm - 300 ,, z płaszczem z folii aluminiowej lub rurami izolacyjnymi ,, Thermaflex FRZ ,, z płaszczem ochronnym j.w. Przewody wody ciepłej izolować otulinami gr 20 mm przewody wody zimnej prowadzone po wierchu i w posadzkach lub bruzdach izolować otulinami gr. 13 mm . Grubość warstwy tynku na przewodach winna wynosić min. 2 - 3 cm .

5.7. Oznaczenia. Przewody, armatura i urządzenia, po ewentualnym wykonaniu zewnętrznej ochrony antykorozyjnej i wykonaniu izolacji cieplnej, należy oznaczyć zgodnie z przyjętymi zasadami oznaczania podanymi w projekcie technicznym i uwzględnionymi w instrukcji obsługi węzła ciepłowniczego (kotłowni). Oznaczenia należy wykonać na przewodach, armaturze i urządzeniach. Oznaczenia powinny być wykonane w miejscach z użytkowaniem i obsługą tych elementów instalacji.

dostępu,

związanych

6.0. Kontrola jakości i odbiór robót 6.l.Obmiar robót powykonawczy Po zakończeniu robót instalacyjnych należy dokonać obmiaru powykonawczego . Obmiar ten powinien być wykonany w jednostkach i zgodnie z zasadami przyjętymi w kosztorysowaniu, zgodnie z załącznikiem Nr 1 do rozporządzenia , w tym np.: 1) długość przewodu należy mierzyć wzdłuż jego osi, 2) do ogólnej długości przewodu należy wliczyć długość armatury łączonej na gwint i łączników, 2) długość zwężki (redukcji) należy wliczyć do długości przewodu o większej średnicy.

6.2. Dokumentacja techniczna powykonawcza Zakres i zawartość dokumentacji technicznej powykonawczej określają niniejsze WTWiO. W szczególności dokumentacja ta powinna zawierać: 1) plan sytuacyjny w skali wystarczającej dla zobrazowania położenia obiektu z wykonaną instalacją oraz dojazdu do niego, 16

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

2) opis techniczny z charakterystyką ogólną źródła ciepła i nominalnymi parametrami pracy węzła. 3) projekt techniczny powykonawczy, to znaczy projekt, którego realizację potwierdzili kierownik robót instalacyjnych i inspektor nadzoru, odpowiedzialni za prawidłowość wykonania, na którym naniesiono dokonane w trakcie montażu zmiany i uzupełnienia (rysunki powykonawcze jak: rzuty, rozwinięcia, konieczne schematy itp.), 4) obliczenia powykonawcze cieplno - hydrauliczne, w tym regulacyjne (np. dane określające nastawy armatury i innych urządzeń regulacyjnych). 5) dokumentację koncesyjną na urządzenia podlegające UDT, 6) oświadczenia wskazujące, że ewentualnie zastosowane wyroby dopuszczone do jednostkowego stosowania w instalacji ogrzewczej, są zgodne z projektem technicznym oraz obowiązującymi przepisami i normami, 7) instrukcja obsługi instalacji wraz z dokumentacją techniczno -ruchową tych wyrobów zastosowanych w instalacji, dla których jest to niezbędne, 8) na wyroby objęte gwarancją dokumenty potwierdzające gwarancję producenta lub dystrybutora. 9) obmiar robót powykonawczy

6.3.Odbiór techniczny instalacji wodociągowych. Do odbioru technicznego - częściowego należy : 1) Odbiór techniczny- częściowy obejmuje pomieszczenie oraz elementy i urządzenia, których badania nie mogą być wykonane przy odbiorze technicznym-końcowym (tzw. prace zanikające). 2) Odbiór techniczny - częściowy należy dokonywać szczególnie, jeżeli dalsze roboty będą wykonywane przez innych pracowników. 3) Odbiory międzyoperacyjne należy przeprowadzać, przykładowo w stosunku do następujących rodzajów robót: - wykonanie przejść dla przewodów przez ściany i stropy umiejscowienie i wymiary otworu, - wykonanie kanałów w budynku dla podpodłogowego prowadzenia przewodów -wymiary wewnętrzne, wykonanie dna i ścian, spadek, odwodnienie,. 4) Po dokonaniu odbioru technicznego- częściowego należy sporządzić protokół stwierdzający jakość wykonania robót oraz potwierdzający ich przydatność do prawidłowego wykonania instalacji . W protokóle należy jednoznacznie identyfikować miejsca i zakres robót objętych odbiorem. 5) W przypadku negatywnej oceny jakości wykonania robót albo ich przydatności do prawidłowego wykonania kotłowni, w protokóle należy określić zakres i termin wykonania prac naprawczych lub uzupełniających. Po wykonaniu tych prac należy ponownie dokonać odbioru technicznego -częściowego kotłowni. Do odbioru technicznego - końcowego należy : 1) Instalacja powinna być przedstawiona do odbioru technicznego - końcowego po spełnieniu następujących warunków: a) zakończono wszystkie roboty montażowe , łącznie z wykonaniem izolacji cieplnej, 17

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

b ) instalację wypłukano, napełniono wodą i odpowietrzono, dokonano badań odbiorczych, z których wszystkie zakończyły się wynikiem pozytywnym, c ) zakończono uruchamianie kotłowni obejmujące w szczególności regulację montażową oraz badanie na gorąco w ruchu ciągłym podczas których źródło ciepła zapewniało uzyskanie założonych parametrów czynnika grzejnego (temperatura zasilenia, przepływ, ciśnienie dyspozycyjne) d) dokonano ruchu próbnego węzła ciepłowniczego 2) Przy odbiorze technicznym końcowym należy przedstawić następujące dokumenty: a) projekt techniczny powykonawczy instalacji i węzła (z naniesionymi ewentualnymi zmianami i uzupełnieniami dokonanymi w czasie budowy), b) dziennik budowy, c) potwierdzenie zgodności wykonania instalacji z projektem technicznym, warunkami pozwolenia na budowę i przepisami, d) obmiary powykonawcze, e) protokóły odbiorów technicznych częściowych, f) protokoły wykonanych badań odbiorczych , g) dokumenty dopuszczające do stosowania w budownictwie wyroby ' budowlane, z których wykonano kotłownię (węzeł ciepłowniczy), h) dokumenty wymagane dla urządzeń podlegających odbiorom dozoru technicznego, i) instrukcje obsługi i gwarancje wbudowanych wyrobów, i)

instrukcje obsługi i gwarancje wbudowanych wyrobów

6.4. Badania odbiorcze - Badania odbiorcze instalacji powinny przebiegać wg metodyki badań określonej przedmiotową normą PN-B-02423 uwzględniającej ich podział na badania przy odbiorach częściowych oraz przy odbiorze końcowym. - Odbiory robót instalacyjne winny być wykonane zgodnie z WTWiO Robót Budowlano-Montażowych - Instalacje podlegają odbiorom międzyoperacyjnym , częściowym i końcowym - Instalacje wody zimnej, ciepłej i cyrkulacji powinny być poddane badaniom szczelności. - Badania instalacji przeprowadzić przed ewentualnym zakryciem bruzd i wykonaniem izolacji. - Próbę szczelności wykonać przy pomocy pompki ręcznej lub ruchomego agregatu pompowego - Instalacja winna być poddana próbie szczelności przy ciśnieniu 1,5 krotnej wartości ciśnienia roboczego - nie powinna wykazywać przecieków - Badanie instalacji wody cieple i cyrkulacji przeprowadzać dwukrotnie jeden raz na zimno oraz na gorąco . Próbę szczelności na gorąco przeprowadzi na ciśnienie wodociągowe robocze.

18

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

I .) Metodyka niektórych badań odbiorczych określonych norma PN-B-02423, a które nie zostały w niej sprecyzowane: 1) Badania szczelności kotłowni (węzła) w stanie zimnym należy przeprowadzić przy zamkniętych i zaślepionych głównych zaworach odcinających kotłownię (węzeł) od sieci ciepłowniczej lub kotłowni oraz od instalacji odbiorczych zasilanych przez węzeł. 2) Badania szczelności w kotłowni w stanie zimnym należy przeprowadzać oddzielnie dla każdego wydzielonego obiegu funkcjonalnego. W przypadku gdy dwa obiegi funkcjonalne oddzielone są od siebie urządzeniami o dopuszczalnej różnicy ciśnienia mniejszej niż ciśnienie próbne, badanie szczelności należy przeprowadzić dla tych obiegów jednocześnie tak, aby dopuszczalna różnica ciśnienia dla tych urządzeń nie została przekroczona. 4) Obniżanie i podwyższanie ciśnienia w zakresie od ciśnienia roboczego do próbnego powinno się odbywać jednostajnie z prędkością nie większą niż 1 bar/min. Podczas próby szczelności oraz gdy układ znajduje się pod ciśnieniem zabrania się wykonywania jakichkolwiek prac związanych z usuwaniem usterek. 5) Po stronie czynnika ogrzewanego zasilającego instalacje odbiorcze, próba szczelności na zimno powinna być przeprowadzona przy ciśnieniu próbnym wymaganym dla tych instalacji. 6) Jeżeli w układach kotłowni (węzła ciepłowniczego) zamontowane są urządzenia, których ciśnienie robocze odpowiada ciśnieniu roboczemu w określonym układzie węzła, natomiast obliczeniowe ciśnienie próbne dla tych urządzeń jest niższe, na czas badania szczelności węzła urządzenia te powinny być odcięte od badanego obiegu węzła. Jeżeli nie ma możliwości odcięcia tych urządzeń na czas badania szczelności, należy badanie to przeprowadzić dla wartości ciśnienia próbnego odpowiadającego najsłabszemu urządzeniu w układzie, lecz nie niższego niż 1,25 ciśnienia roboczego tego obiegu węzła (kotłowni). 7) Badanie wyregulowania zaworu bezpieczeństwa należy przeprowadzić poprzez powolny wzrost ciśnienia wody powyżej wartości dopuszczalnej w miejscu jego zamontowania i obserwację manometru związanego z badanym zaworem Zadziałanie zaworu bezpieczeństwa powinno nastąpić z chwilą przekroczenia dopuszczalnego ciśnienia o 10%. II) Badania w stanie gorącym oraz w czasie ruchu próbnego. 1) Badania zgodności przepływu czynnika grzejnego przez poszczególne obiegi funkcjonalne kotłowni (węzła) powinny być przeprowadzone przy wykorzystaniu przepływomierza licznika ciepła a polegają na odczycie oraz rejestracji przepływów czynnika grzejnego kolejno przez obiegi grzejne poszczególnych funkcji węzła i porównaniu ich z wartościami obliczeniowymi. 2) Pomiary takie należy powtórzyć dla całego węzła (kotłowni) po uruchomieniu wszystkich obiegów funkcjonalnych. 3) Badania wymienników ciepła w czasie trwania ruchu próbnego powinny obejmować kontrolę i rejestrację temperatury czynnika grzejnego i ogrzewanego wpływającego i opuszczającego wymienniki w poszczególnych układach funkcjonalnych przy ustalonym nominalnym przepływie czynnika grzejnego i ogrzewanego. Wyniki tych pomiarów powinny być porównane z tablicami regulacyjnymi dostawcy ciepła.W przypadku baterii wymienników łączonych równolegle, celem określenia obciążeń cieplnych poszczególnych wymienników 19

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

pomiary temperatury czynnika grzejnego i ogrzewanego należy wykonać dla całej baterii oraz dla poszczególnych wymienników wchodzących w jej skład. W przypadku braku opomiarowania w tym zakresie każdego wymiennika, pomiary te powinny być wykonywane na króćcach przyłącznych wymienników przy użyciu przenośnych mierników temperatury z czujnikami przylgowymi. III Badania sprawności działania urządzeń zabezpieczających powinny obejmować: 1) badanie zachowania nastaw zaworów bezpieczeństwa poprzez spowodowanie wzrostu ciśnienia w poszczególnych obiegach zabezpieczanych przez zawory i odczyt na manometrze ciśnienia przy którym nastąpiło zadziałanie zaworu. Zawory bezpieczeństwa powinny zachować nastawę dokonaną na zimno, 2) kontrolę działania zabezpieczeń termicznych instalacji o ograniczonej odporności termicznej poprzez spowodowanie kontrolowanego wzrostu temperatury czynnika grzejnego wychodzącego do instalacji odbiorczej powyżej temperatury nastawy i obserwację zadziałania oraz utrzymywania stanu zabezpieczenia termicznego. IV ) Badania szczelności w stanie gorącym należy prowadzić przez obserwację wszystkich połączeń w kotłowni (węzła) w trakcie ogrzewania i ochładzania układu węzła (kotłowni). V ) Badanie działania urządzeń regulacji automatycznej i ręcznej powinny obejmować: 1) badanie regulatorów różnicy ciśnienia poprzez odczyt ciśnienia na manometrach zainstalowanych w pobliżu króćców czujnikowych regulatorów i porównanie wyników badań z wartością wymaganą w projekcie technicznym. Dopuszczalna odchyłka od wartości zadanych nie powinna przekraczać deklarowanej przez producenta dokładności regulacji. Do badań tych należy używać manometrów o klasie pomiarowej < 1,0 lub manometrów różnicowych o takiej klasie pomiarowej i odpowiednim zakresie pomiarowym, 2) badanie regulatora i ogranicznika przepływu poprzez cykliczne odczyty na przepływomierzu licznika ciepła i rejestrację przepływów chwilowych podczas stopniowego otwierania do pełnego otwarcia, a następnie zamknięcia zaworów regulacyjnych wszystkich obiegów funkcjonalnych wody grzejnej kotłowni (węzła). Wynik badania należy uznać za pomyślny jeżeli maksymalny przepływ czynnika grzejnego przez kotłownię (węzeł) nie przekroczył wartości obliczeniowej (nastawionej) o więcej niż 5% 3) badanie zaworów redukcyjnych przez wymuszanie zmian przepływu czynnika grzejnego do urządzeń odbiorczych i cykliczne odczyty ciśnienia za zaworem redukcyjnym (za każdym zaworem redukcyjnym przy redukcji wielostopniowej) i porównanie odczytów z nastawą określoną w projekcie technicznym, 4) badanie działania urządzeń automatycznej regulacji kotłowni (węzła) wody ciepłej (temperatury ciepłej wody) powinno być wykonane przez odczyty i rejestrację w określonym przedziale czasowym temperatury wyjściowej wody ciepłej do instalacji odbiorczej. Odczyty i rejestrację należy przeprowadzić zarówno przy braku rozbiorów wody ciepłej jak i przy czynnych punktach 20

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

poboru ciepłej wody. Ocena wyników badania powinna uwzględniać utrzymywanie temperatury wody ciepłej na poziomie nastawy podczas braku jej rozbioru jak też amplitudę wahań temperatury wody ciepłej w zależności od wielkości rozbiorów statystycznych 5) zaleca się wykonywanie badania i oceny działania automatycznej regulacji kotłowni (węzła ciepłowniczego) w oparciu p rejestrację ciągłą parametrów temperaturowych będących miernikiem skuteczności działania regulacji kotłowni (węzła) przez okres 12-24h w czasie ruchu próbnego. Zapisy tych parametrów powinny być załącznikiem do protokółu badań odbiorczych kotłowni (węzła). VI.) Do końcowego protokółu odbioru winny być załączone: 1) wyniki wszystkich badań odbiorczych częściowych i końcowych na zimno wraz z ich oceną, 2) wyniki wszystkich badań odbiorczych na gorąco oraz w czasie ruchu próbnego wraz z ich oceną, 3) potwierdzenie zgodności dokumentacji powykonawczej ze stanem faktycznym. 4) Niezależnie od dokumentacji techniczno - ruchowej (DTR) i instrukcji obsługi poszczególnych urządzeń oraz innych wymaganych dokumentów, inwestor przed przekazaniem użytkownikowi kotłowni powinien dostarczyć pełną instrukcję eksploatacyjną zawierającą schemat technologiczny kotłowni, podstawowe zasady funkcjonowania zainstalowanej automatyki i sposób jej programowania i obsługi na poziomie użytkownika.

7.0. Przepisy związane. 1. Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r (Dz.U. Nr 106/00 póz. 1126, Nr 109/00 póz. 1157, Nr 120/00 póz. 1268, Nr 5/01 póz. 42, Nr 100/01 poz. 1085, Nr 110/01 póz. 1190, Nr 115/01 póz. 1229, Nr 129/01 póz. 1439, Nr 154/03 póz. 1800,Nr 74/02 póz. 676, Nr 80/03 póz. 718) 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75/02 poz. 690, Nr 33/03 póz. 270) . 3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 1998 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wzoru deklaracji zgodności oraz sposobu znakowania wyrobów budowlanych dopuszczanych do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie "Dz,U. Nr 113/98 ooz. 728 4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz.U. Nr 74/99 póz. 836) 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 sierpnia 1998 r. w sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych (Dz.U. Nr 107/98 póz. 679, Nr 8/02 póz. 71) 6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 1998

21

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

r. w sprawie określenia wykazu wyrobów budowlanych pie mających istotnego wpływu na spełnianie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według uznanych zasad sztuki budowlanej (Dz.U. Nr 99/98 póz. 673) 7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 13 stycznia 2000 r. w sprawie trybu wydawania dokumentów dopuszczających do obrotu wyroby mogące stwarzać zagrożenie albo które służą ochronie lub ratowaniu życia, zdrowia i środowiska, wyprodukowane w Polsce lub pochodzące z kraju, z którym Polska zawarła porozumienie rw sprawie uznawania certyfikatu zgodności lub deklaracji zgodności wystawianej przez producenta, oraz rodzajów tych dokumentów (Dz.U. Nr 5/00 póz. 58) 8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1999 r. w sprawie wykazu wyrobów wyprodukowanych w Polsce, a także wyrobów importowanych do Polski po raz pierwszy, mogących stwarzać zagrożenie albo służących ochronie lub ratowaniu życia, zdrowia lub środowiska, podlegających obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem, oraz wyrobów podlegających obowiązkowi wystawiania przez producenta deklaracji zgodności (Dz.U. Nr 5/00 póz. 53) 9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 maja 2001 r. w sprawie wymagań w zakresie efektywności energetycznej (Dz.U Nr 59/01 póz. 608) (traci moc z dniem 9. J 1.2003 r) 10. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 26 września 2000 r. w sprawie kosztorysowych norm nakładów rzeczowych, cen jednostkowych robót budowlanych oraz cen czynników produkcji dla potrzeb sporządzenia kosztorysu inwestorskiego (Dz.U. Nr 114/00 póz. 1195) 11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2003 r w sprawie wymagań w zakresie efektywności energetycznej (Dz.U. Nr 79/03 póz. 714) (wchodzi w życie od dnia 10.11.2003 r) 12. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 listopada 1998 r w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. Nr 140/98 póz. 906) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

8.0. Normy związane. FN-B-02431-1:1999

Kotłownie wbudowane na paliwa gazowe o gęstości względnej mniejszej niż 1

PN-EN ISO 1127:1999

Rury ze stali nierdzewnych. Wymiary, tolerancje i teoretyczne masy na jednostkę długości Elementy rurociągów. Definicje i dobór DN (wymiaru nominalnego) Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością uzyskiwaną na gwincie. Wymiary, tolerancje i oznaczenia Ciepłownictwo. Węzły ciepłownicze . Wymagania i badania przy odbiorze. Zabezpieczenie urządzeń ciepłej wody użytkowej. Wymagania Woda do celów energetycznych. Wymagania i badania jakości wody dla kotłów wodnych i zamkniętych obiegów ciepłowniczych Woda w instalacjach ogrzewania. Wymagania i badania wody

PN-EN ISO 6708:1998 PN-ISO 7-1:1995 PN-B-02423:1999+Ap 1:2000 PN-76/B-02440 PN-C-04601:1985

PN-C-04607:1993

22

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

PN-H-74200.1998 PN-B-02421:2000 PN-90/E-O5030/OO PN-80/H-74219 PN-79/H-74244 PN-79/H-97070 PN-77/M-34030 PN-92/M-34031 PN-88/M-42303 PN-81/B-10700.00 PN-81/B-10700.02

PN-81/B-10700.04

PN-B – 10702: 1999 PN-85/M-53820 PN-83/M-53850 PN-89/H-02650 PN-70/H-97051 PN-70/H-97052 PN-70/H-97050 PN-92/M-74001 PN-70/N-01270.03 PN-70/N-01270.01 PN-70/N-01270.14 PN-EN 1401-1:1995

PN-EN 1610:2002 PN-EN 1852-1:1999

PN-82/H-74002

PN-EN 476:2001

Rury stalowe ze szwem gwintowane Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Izolacja cieplna przewodów, armatury i urządzeń. Wymagania i badania przy odbiorze Ochrona przed korozją. Elektrochemiczna ochrona katodowa. Wymagania i badania Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego zastosowania Rury stalowe ze szwem przewodowe Ochrona przed korozją. Pokrycia lakierowe. Wytyczne ogólne Izolacja cieplna urządzeń energetycznych. Wymagania i badania Rurociągi pary i wody gorącej. Ogólne wymagania i badania Armatura manometrycznych urządzeń pomiarowych. Kurki Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne . Wymagania i badania . Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne . Wymagania i badania przy odbiorze . Przewody wody zimnej i ciepłej z rur stalowych ocynkowanych. Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne . Wymagania i badania . Przewody wody zimnej i ciepłej z poli(chlorku winylu) i polietylenu. Wodociągi i kanalizacja. Zbiorniki . Wymagania i badania . Termometry przemysłowe. Wymagania i badania Termometry elektryczne. Czujniki termometrów termoelektrycznych. Ogólne wymagania i badania Ciśnienia i temperatury Armatura i rurociągi. Ochrona przed korozją. Przygotowanie powierzchni stali, staliwa i żeliwa do malowania. Ogólne wytyczne Ochrona przed korozją. Ocena przygotowania powierzchni stali staliwa i żeliwa do malowania Ochrona przed korozją. Wzorce jakości przygotowania powierzchni stali do malowania Armatura przemysłowa. Ogólne wymagania i badania Wytyczne znakowania rurociągów. Kod barw rozpoznawczych dla przesyłanych czynników Wytyczne znakowania rurociągów. Postanowienia ogólne Wytyczne znakowania rurociągów. Podstawowe wymagania Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych. Podziemne bezciśnieniowe systemy przewodowe z nie zmiękczonego polichlorku winylu (PVC-U) do odwadniania i kanalizacji. Wymagania dotyczące rur, kształtek i systemu Budowa i badania przewodów kanalizacyjnych Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych. Podziemne bezciśnieniowe systemy przewodowe z polipropylenu (PP) do odwadniania i kanalizacji. Wymagania dotyczące rur, kształtek i systemu Rury i kształtki z żeliwa złącza i elementy wyposażenia instalacji odprowadzania wód z budynków. Wymagania, metody badań i zapewnienie jakości Wymagania ogólne dotyczące elementów stosowanych w systemach kanalizacji grawitacyjnej 23

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

PN-B-10720:1999

PN-ISO 7-1:1995 PN-92/B-01706+Azl PN-92/B-01707

Wodociągi. Zabudowa zestawów wodomierzowych w instalacjach wodociągowych. Wymagania i badania przy odbiorze Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością uzyskiwaną na gwincie. Wymiary, tolerancje i oznaczenia Instalacje wodociągowe . Wymagania w projektowaniu Instalacje kanalizacyjne . Wymagania w projektowaniu

UWAGA: Ilekroć w niniejszej specyfikacji lub przedmiarze robót podano typ , nazwę materiału lub urządzenia należy przez to rozumieć iż należy stosować materiał , typ urządzenia o parametrach nie gorszych niż określono w niniejsze specyfikacji lub przedmiarze .

24

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA WOD.-KAN. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

25

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIE I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH INSTALACJE SANITARNE cz. II / 1 INSTALACJE C.O. DLA BUDYNKU BYŁEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

nr kodu CPV45.33.11.00. – 7 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA L.p. 1

Wyszczególnienie Strona tytułowa Dane ogólne 1.2.Opis instalacji c.o. 1.2.1.Przewody

1.2.2. Izolacja 1.2.3. Elementy grzejne

Nr. strony 1 2 2 2 3 3

2 3

Określenia podstawowe Ogólne warunki dotyczące robót 3.1.Wymagania 3.2.Robocizna 3.3.Materiały 3.4.Sprzęt 3.5.Transport

4

Wykonywanie robót 4.1 Wymagania ogólne 4.2. Materiały stosowane do budowy instalacji c.o 4.3.Podpory 4.4.Montaż grzejników i urządzeń 4.5. Montaż armatury 4.6.Wykonanie regulacji instalacji ogrzewczej 4.7.Zabezpieczenia antykorozyjne 4.8.Izolacja cieplna 4.9. Oznaczenia

3 4 4 5 5 5 5 6 6 6 8 9 10 11 11 11 12

5

Kontrola jakości i odbiór robót 5.1 .Obmiar robót powykonawczy 5.2 odbiór techniczny końcowy instalacji Przepisy związane Normy związane

13 13 13 14 15

6 7

1

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

1.0. Dane ogólne . Przedmiotem opracowania jest specyfikacja wykonania i odbioru robót budowlanych dla wykonania przebudowy części instalacji centralnego ogrzewania dla projektowanej zmiany sposobu użytkowania części budynku Szkoły Podstawowej nr 2 w Gorlicach dla potrzeb wydziału gospodarki komunalnej . W miesiącu marcu 2010 r firma Termoprojekt” Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu opracowała kompleksowy projekt zmiany sposobu użytkowania budynku byłej Szkoły Podstawowej nr 2 w Gorlicach do nowych potrzeb. W ramach projektu j.w. przebudowie podlegać mają instalacje grzewcze . Zasilanie budynku w ciepło realizowane będzie jak do tej pory z istniejącej wymiennikowi c.o usytuowanej w piwnicach budynku byłej Szkoły Podstawowej . Budynek Szkoły i Urzędu Miasta wg opracowania i wg stanu faktycznego posiada oddzielne grzewcze ciągi zasilające oraz oddzielne wymienniki płytowe w istniejącej wymiennikowi. Dla części obiektu projektuje się przebudowę instalacji z uwzględnieniem docelowych rozwiązań w tym zakresie opracowanym przez firmę ,,Termoprojekt,, 1.2. Opis instalacji c.o. 1.2.1. Demontaż instalacji c.o. Przed montażem nowej instalacji całość instalacji c.o. z przewodami i grzejnikami w części przebudowywanej budynku podlega demontażowi . 1.2.2. Przewody . Dla ogrzewania budynku oraz zaprojektowano centralne ogrzewanie wodne , pompowe na parametry 80 / 60 o C z rozdziałem dolnym zasilane z istniejącej wymiennikowi c.o. Dla zasilania przebudowywanych części pomieszczeń parteru budynku byłej Szkoły Podstawowej na potrzeby pomieszczeń wydziału gospodarki komunalnej wykonać podłączenie do czynnej instalacji wyprowadzonej z wymiennikowi usytuowanej w piwnicach. Przewody prowadzić pod stropem w piwnicach ( poza wymiennikownią ) . Z poziomów wykonać zasilanie pionów nr 12,13,14 , 15 i 16 dla zasilania grzejników w parterze . Piony wyprowadzić ponad strop parteru i tam zamontować automatyczne odpowietrzniki DN 15 . Przewody w parterze prowadzić w posadzkach , piony po wierzchu ścian . Średnice pionów i poziomów wykonać zgodne z załączonymi rzutami ( średnice poziomów i pionów dostosowane do docelowego zasilania pomieszczeń ) . Średnice pionów i poziomów wykonać zgodne z załączonymi rzutami ( średnice poziomów i pionów dostosowane do docelowego zasilania pomieszczeń ) . Rury prowadzone pod stropem powinny być zakotwione i przymocowane tak, aby siły powstające wskutek przyrostu temperatury były przeniesione przez punkt stały na konstrukcje budynku. Bocznemu wygięciu rur Uponor zapobiega się poprzez przytwierdzenie ich w sposób trwały poprzez punkt stały z wkładka gumową silnie skręcony w systemie PE-RT/AL/PE-RT. Przewody układać ze spadkiem 3 % w kierunku wymiennikowi gdzie realizowane jest odwodnienie przewodów . . W nawiązaniu do projektu opracowanego przez firmę ,,TERMOPROJEKT,, dla zabezpieczenia instalacji przed niekontrolowanym wydłużaniem przewidziano takie prowadzenie przewodów aby umożliwić samokompensacje przewodów instalacji c.o. Ramie kompensacyjne podejścia pod pion z poziomego odcinka instalacji wynosić winno min 30 cm . Punkty stałe wykonać i montować wg projektu firmy ,,TERMOPROJEKT,,

2

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

1.2.3. Izolacje . Przewody zasilające i powrotne prowadzone pod stropem nad i w posadzkach izolować termicznie otulinami z pianki poliuretanowej firmy Thermaflex typ Thermocompact S . Przewody śr.20 mm izolować otulinami gr. 20 mm , przewody śr. 20 -32 mm izolować otulinami grubości 30 mm , pozostałe gr 40 mm . 1.2.4. Elementy grzejne . Elementami grzejnymi w pomieszczeniach będą grzejniki stalowe płytowe zasilane z boku o wys. 40 i 60 cm. i stosować np. firmy RADSON typ 22 . Projektuje się grzejniki typ INT z obudową kompaktowe z zaworem odpowietrzającym i zaworem termostatycznym .Grzejniki połączone zostaną z instalacją poprzez system przyłączeniowy RADSON , PURMO lub HERZ umożliwiający podłączenie grzejnika do instalacji od dołu . Grzejniki INT umieszczać w pomieszczeniach na wys. 10 cm nad posadzką .

2.0. Określenia podstawowe. Instalacja ogrzewcza systemu zamkniętego - instalacja ogrzewcza, w której przestrzeń wodna (zład) nie ma swobodnego połączenia z atmosferą. Instalacja ogrzewcza systemu otwartego - instalacja ogrzewcza w której przestrzeń wodna (zład) ma stałe swobodne połączenie z atmosferą przez otwarte naczynie wzbiorcze. Instalacja centralnego ogrzewania wodna - instalacja stanowiąca część lub całość instalacji ogrzewczej wodnej, służąca do rozprowadzenia wody instalacyjnej między grzejnikami zainstalowanymi w pomieszczeniach obsługiwanego budynku, w celu ogrzewania tych pomieszczeń. Woda instalacyjna (czynnik grzejny) - woda lub wodny roztwór substancji zapobiegających korozji lub obniżających temperaturę zamarzania wody, napełniający instalację ogrzewczą wodną. Źródło ciepła - kotłownia, węzeł ciepłowniczy (indywidualny lub grupowy), układ z pompą ciepłą układ z kolektorami słonecznymi, działające samodzielnie łub w zaprogramowanej współpracy. Ciśnienie robocze instalacji, p.rob (lub poper) - obliczeniowe (projektowe) ciśnienie pracy instalacji (podczas krążenia czynnika grzejnego) przewidziane w dokumentacji projektowej, które dla zachowania zakładanej trwałości instalacji nie może być przekroczone w żadnym jej punkcie. Ciśnienie dopuszczalne instalacji - najwyższa wartość ciśnienia statycznego czynnika grzejnego (przy braku jego krążenia) w najniższym punkcie instalacji. Ciśnienie próbne, próbne - ciśnienie w najniższym punkcie instalacji, przy którym dokonywane jest badanie jej szczelności. Ciśnienie nominalne PN - ciśnienie charakteryzujące wymiary wytrzymałość elementu instalacji w temperaturze odniesienia równej 20 °C. Ciśnienie robocze urządzenia, - obliczeniowe (projektowe) ciśnienie w miejscu zainstalowania urządzenia w instalacji (to znaczy z uwzględnieniem wpływu wysokości ciśnienia słupa wody instalacyjnej na poziomie spodu zainstalowanego w instalacji urządzenia), przy ciśnieniu roboczym instalacji. 3

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

Temperatura robocza, trOb (lub toper) - obliczeniowa (projektowa) temperatura prac instalacji przewidziana w dokumentacji projektowej, która dla zachowania zakładanej trwałości instalacji nie może być przekroczona w żadnym jej punkcie. Średnica nominalna (DN lub dn) - średnica, która jest dogodnie zaokrągloną liczbą w przybliżeniu równą średnicy rzeczywistej (dla rur - średnicy zewnętrznej, dla kielichów kształtek - średnicy wewnętrznej) wyrażonej w milimetrach. Nominalna grubość ścianki rury (e„) - grubość ścianki, która jest dogodnie zaokrągloną liczbą w przybliżeniu równą rzeczywistej grubości ścianki rury wyrażonej w milimetrach. Szereg rur (S) - dla rur z tworzywa sztucznego Liczbowe oznaczenie szeregu rur, które jest bezwymiarową zaokrągloną liczbą związaną z geometrią rur. Znormalizowany współczynnik wymiarów (SDR) - dla rur z tworzywa sztucznego Liczbowe oznaczenie szeregu rur, które jest zaokrągloną liczbą w przybliżeniu równą stosunkowi nominalnej średnicy do nominalnej grubości ścianki. Temperatura awaryjna, ta (lub tmai) - dla instalacji wykonanej z przewodów z tworzywa sztucznego - najwyższa dopuszczalna temperatura czynnika przekraczająca temperaturę roboczą jaka może wystąpić w czasie pracy instalacji w której nastąpiło uszkodzenie systemu sterującego i zabezpieczającego instalację, która dla zachowania zakładanej trwałości instalacji nie może być przekroczona w żadnym jej punkcie. Trwałość instalacji - wykonanej z przewodów z tworzywa sztucznego - dla przewodów z tworzyw sztucznych zależność zakładanej trwałości instalacji od ciśnienia i temperatury podano w Z AT - zaleceniach do udzielania aprobattechnicznych. Przyjmuje sieją przy założeniu 50-letniego okresu eksploatacji instalacji, z uwzględnieniem sum czasów pracy w określonych temperaturach. Temperatura awaryjna instalacji wykonanej z przewodów z tworzywa sztucznego może występować sumarycznie przez 100 godzin w czasie 50-letniego okresu eksploatacji instalacji, przy czym jednorazowy czas awarii nie może przekroczyć trzech godzin. Dłuższe okresy awarii mogą spowodować ograniczenie trwałości instalacji wykonanej z przewodów z tworzywa sztucznego.

3.0. Ogólne warunki dotyczące robót

3.1.Wymagania dotyczące wyrobów stosowanych w instalacjach ogrzewczych : Przy wykonywaniu robót budowlanych należy, zgodnie z ustawą Prawo Budowlane, stosować wyroby budowlane, które zostały dopuszczone do obrotu i powszechnego lub jednostkowego stosowania w budownictwie. Wyrobami dopuszczonymi do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie są właściwie oznaczone: a)wyroby budowlane dla których wydano certyfikat na znak bezpieczeństwa wykazujący, że zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych - w odniesieniu do wyrobów podlegających tej certyfikacji, b)wyroby budowlane dla których dokonano oceny zgodności i wydano certyfikat zgodności łub deklarację zgodności z Polską Normą łub z aprobatą techniczną 4 , mające istotny wpływ na spełnienie co najmniej jednego z wymagań podstawowych- w odniesieniu do wyrobów nie objętych certyfikacją na znak bezpieczeństwa,

4

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

c) wyroby budowlane umieszczone w wykazie wyrobów nie mających istotnego wpływu na spełnianie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według tradycyjnie uznanych zasad sztuki budowlanej, d) wyroby budowlane oznaczone znakowaniem CE, dla których zgodnie z odrębnymi przepisami dokonano oceny zgodności ze zharmonizowaną normą europejską wprowadzoną do zbioru Polskich Norm, z europejską aprobatą techniczną lub krajowąspecyfikacją techniczną państwa członkowskiego Unii Europejskiej uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi, e) wyroby budowlane znajdujące się w określonym przez Komisję Europejską wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa 6, dla których producent wydał deklarację zgodności z uznanymi regułami sztuki budowlanej. Dopuszczone do jednostkowego stosowania w obiekcie budowlanym są wyroby budowlane wykonane według indywidualnej dokumentacji technicznej sporządzonej przez projektanta obiektu lub z nim uzgodnionej, dla których dostawca, wydał oświadczenie wskazujące, że zapewniono zgodność wyrobu z tą dokumentacją oraz z przepisami i obowiązującymi normami.

3.2. Zestawienie robocizny . Zestawienie załączono za przedmiarem robót 3.3. Zestawienie materiałów. Zestawienie załączono za przedmiarem robót 3.4. Zestawienie sprzętu . Zestawienie załączono za przedmiarem robót 3.5.Transport Wykonawca zobowiązany jest do stosowania takich środków transportu , które pozwolą uniknąć uszkodzeń i odkształceń przewożonych materiałów. Materiały na budowę powinny być przewożone zgodnie z przepisami ruchu drogowego oraz BFBP. Rodzaj oraz liczba środków transportu, powinna gwarantować prowadzenie robót zgodnie z zasadami zawartymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniami Inspektora Nadzoru, oraz w terminie przewidzianym w kontrakcie. Wykonawca powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu: -samochodu skrzyniowego, -samochodu dostawczego. Transportowane materiały należy rozmieścić równomiernie oraz zabezpieczyć przed przemieszczaniem w czasie ruchu pojazdów. Rury powinny być układane w pozycji poziomej. - Przy wielowarstwowym ułożeniu rur, górna warstwa nie może przewyższać ścian środków transportu więcej niż 1/3 średnicy zewnętrznej rury. - Wymagane jest, aby w przypadku transportu luźnych rur załadunek i transport odbywał się ręcznie . 5

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

4.0.Wykonywanie robót. 4.1.Wymagania ogólne - Instalacja ogrzewcza powinna, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy prawo budowlane zapewnić obiektowi budowlanemu, w którym ją wykonano, możliwość spełnienia wymagań podstawowych dotyczących w szczególności: -bezpieczeństwa konstrukcji, -bezpieczeństwa pożarowego, -bezpieczeństwa użytkowania, -odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska -ochrony przed hałasem i drganiami, -oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród. - Instalacja ogrzewcza powinna być wykonana zgodnie z projektem oraz przy spełnieniu we właściwym zakresie wymagań przepisu techniczno - budowlanego wydanego w drodze rozporządzenia, zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, z uwzględnieniem ewentualnych odstępstw udzielonych od tych przepisów w trybie przewidzianym w art. 8 tej ustawy, a także zgodnie z zasadami wiedzy technicznej. - zgodnie z art.5 ust. 1 ustawy, instalacja ogrzewcza powinna być wykonana, przy wzięciu pod uwagę przewidywanego okresu użytkowania w sposób umożliwiający zapewnienie jej prawidłowego użytkowania w zakresie ogrzewania i wentylacji, zgodnych z przeznaczeniem obiektu i założeniami projektu budowlanego tej instalacji oraz we właściwym zakresie zgodnych z wymaganiami przepisów techniczno - budowlanych dotyczących warunków technicznych użytkowania obiektów budowlanych. 4.2. Materiały stosowane do budowy instalacji c.o. Instalacje prowadzone w piwnicach dla zasilania pionów nr 15-16 poza wymiennikownią wykonać z rur stalowych o połączeniach spawanych 2 x DN 40 . Dalszy ciąg instalacji ,poziomy i piony wykonać z rur wielowarstwowych z wkładką aluminiową typ PE-RT/Al./PE-RT np systemu Uponor MCL lub Kisan . Instalacje prowadzone w piwnicach dla zasilania pionów nr 11-14 poza wymiennikownią wykonać z rur wielowarstwowych z wkładką aluminiową typ PE-RT/Al./PE-RT np systemu Uponor MCL lub Kasin . Przewody prowadzone w posadzkach winny być zakryte betonem gr min.4,0 cm . Przewody Pex mocowane do ścian przy pomocy uchwytów systemowych . Przy połączeniu poziomów z pionami stosować wydłużki U- kształtne . Do łączenia stosować kształtki systemowe, zaprasowywane Uponor MLC albo inne równorzędne, wykonane z mosiądzu cynowanego w komplecie z tuleją zaciskową z aluminium lub złączki z PPSU, w komplecie z tuleją zaciskową ze stali nierdzewnej. Wszystkie złączki powinny być wyposażone w system gwarancji próby szczelności przy próbie ciśnieniowej (system test pressure prove). Złączki montowane w posadzce i pod tynkiem owinąć papierem falistym lub folią polietylenową Prowadzenie przewodów instalacji grzewczej. - Przewody poziome powinny być prowadzone ze spadkiem tak, żeby w najniższych miejscach załamań przewodów zapewnić możliwość odwadniania instalacji, a w najwyższych miejscach załamań przewodów możliwość odpowietrzania instalacji. Dopuszcza się możliwość układania odcinków przewodów bez spadku jeżeli prędkość przepływu wody zapewni ich samo odpowietrzenie, a opróżnianie z wody jest moż 6

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

- Przewody poziome prowadzone przy ścianach, na lub pod stropami itp. Powinny spoczywać na podporach stałych (w uchwytach) i ruchomych (w uchwytach, na wspornikach, zawieszeniach itp.) usytuowanych w odstępach nie mniejszych niż wynika to z wymagań dla materiału z którego wykonane są rury. - Przewody układane w zakrywanych bruzdach ściennych i w szlichcie podłogowej powinny być układane zgodnie z projektem technicznym. Trasy przewodów powinny być zinwentaryzowane i naniesione w dokumentacji technicznej powykonawczej. - Przewody należy prowadzić w sposób zapewniający właściwą kompensację wydłużeń cieplnych (z maksymalnym wykorzystaniem możliwości samokompensacj i),

- Przewody należy prowadzić w sposób umożliwiający wykonanie izolacji- antykorozyjnej (przewody ze stali węglowej zwykłej) i cieplnej . - Nie dopuszcza się prowadzenia przewodów bez stosowania kompensacji wydłużeń cieplnych. - Przewody zasilający i powrotny, prowadzone obok siebie, powinny być ułożone równolegle. - Przewody pionowe należy prowadzić tak, aby maksymalne odchylenie od pionu nie przekroczyło 1 cm na kondygnację. - Oba przewody pionu dwururowego należy układać zachowując stałą odległość między osiami wynoszącą 8 cm (± 0,5 cm) przy średnicy pionu nie przekraczającej DN 40. Odległość miedzy przewodami pionu o większej średnicy powinna być taka, aby możliwy był dogodny montaż tych przewodów. - Przewód zasilający pionu dwururowego powinien się znajdować z prawej strony, powrotny zaś z lewej (dla patrzącego na ścianę). - W przypadku pionów dwururowych, obejście pionów gałązkami grzejnikowymi należy wykonać od strony pomieszczenia. - Przewody należy prowadzić w sposób umożliwiający zabezpieczenie ich przed dewastacją (szczególnie dotyczy to przewodów z tworzywa sztucznego i miedzi). - Przewody poziome należy prowadzić powyżej przewodów instalacji wody zimnej i przewodów gazowych. - Rozdzielacz, wykonany na budowie, powinien mieć wewnętrzny przekrój poprzeczny co najmniej równy sumie wewnętrznych przekrojów poprzecznych przewodów doprowadzonych do rozdzielacza i jednocześnie jego średnica wewnętrzna powinna być większa od średnicy wewnętrznej największego przewodu przyłączonego co najmniej o 10%. Rury PEx prowadzone pod stropem powinny być zakotwione i przymocowane tak, aby siły powstające wskutek przyrostu temperatury były przeniesione przez punkt stały na konstrukcje budynku. Bocznemu wygięciu rur Uponor zapobiega się poprzez przytwierdzenie ich w sposób trwały poprzez punkt stały z wkładka gumową silnie skręcony w systemie PE-RT/AL/PE-RT. Przewody układać ze spadkiem 3 % w kierunku wymiennikowi gdzie realizowane jest odwodnienie przewodów . . 7

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

Punkty stałe wykonać w miejscach wskazanych na rozwinięciu instalacji wg projektu TERMOPROJEKT przy czym maksymalna odległość między punktami stałymi nie może wynosić więcej niż 6 m. Wsporniki (punkty przesuwne) między punktami stałymi należy mocować do stropu prętami poprzez wspornik wieszakowy. Długość wieszaków nie powinna przekraczać 150 mm. Wszystkie przejścia przewodów przez przegrody budowlane należy wykonać w rurach osłonowych tak, aby nie stanowiły punktów stałych. Wolną przestrzeń należy wypełnić materiałem plastycznym niepowodującym zmian w strukturze przewodu. Przejścia przez strefy wydzielenia pożarowego wykonać o klasie odporności danej przegrody np. ognioodporną pęczniejącą masą uszczelniającą CP-611-A oraz opaską ognioodporną CP-648-S w technologii Hilti. W nawiązaniu do projektu opracowanego przez firmę ,,TERMOPROJEKT,, dla zabezpieczenia instalacji przed niekontrolowanym wydłużaniem przewidziano takie prowadzenie przewodów aby umożliwić samokompensacje przewodów instalacji c.o. Ramie kompensacyjne podejścia pod pion z poziomego odcinka instalacji wynosić winno min 30 cm . Punkty stałe wykonać i montować wg projektu firmy ,,TERMOPROJEKT,, 4.3.Podpory. Podpory stałe i przesuwne - Rozwiązanie i rozmieszczenie podpór stałych i podpór przesuwnych (wsporników i wieszaków) powinno być zgodne z projektem technicznym. Nie należy zmieniać rozmieszczenia i rodzaju podpór bez akceptacji projektanta instalacji, nawet jeżeli nie zmienia to zaprojektowanego układu kompensacji wydłużeń cieplnych przewodów i nie wywołuje powstawania dodatkowych naprężeń i odkształceń przewodów. - Konstrukcja i rozmieszczenie podpór powinny umożliwić łatwy i trwały montaż przewodu, a konstrukcja i rozmieszczenie podpór przesuwnych powinny zapewnić swobodny, poosiowy przesuw przewodu. Punkty stałe wykonać w miejscach wskazanych na rozwinięciu instalacji wg projektu TERMOPROJEKT przy czym maksymalna odległość między punktami stałymi nie może wynosić więcej niż 6 m . Prowadzenie przewodów bez podpór - Przewód poziomy na stropie, wykonany z jednego odcinka rury, może być prowadzony bez podpór pod warunkiem umieszczenia go w rurze osłonowej z tworzywa sztucznego (w „peszlu") osadzonej w warstwach podłoża podłogi. - Celowe jest takie ułożenie rury osłonowej, żeby jej oś tfyła linią falistą w płaszczyźnie równoległej do powierzchni przegrody na której przewód jest układany. - Przewód w rurze osłonowej powinien być prowadzony swobodnie.

Tleje ochronne - Przy przejściach rurą przez przegrodę budowlaną (np. przewodem poziomym przez ścianę, a przewodem pionowym przez strop), należy stosować tuleje ochronne. - W tulei ochronnej nie może znajdować się żadne połączenie rury. - Tuleja ochronna powinna być rurą o średnicy wewnętrznej większej od średnicy zewnętrznej rury przewodu: -co najmniej o 2 cm, przy przejściu przez przegrodę pionową -co najmniej o 1 cm, przy przejściu przez strop.

8

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

- Tuleja ochronna powinna być dłuższa niż grubość przegrody pionowej o około 5 cm z każdej strony, a przy przejściu przez strop powinna wystawać około 2 cm powyżej posadzki. Nie dotyczy to tulei ochronnych na rurach przyłączy grzejnikowych (gałązek), których wylot ze ściany powinien być osłonięty tarczką ochronną - Przestrzeń między rurą przewodu a tuleją ochronną powinna być wypełniona materiałem trwale plastycznym nie działającym korozyjnie na rurę, umożliwiającym jej wzdłużne przemieszczanie się i utrudniającym powstanie w niej naprężeń ścinających. Przepust instalacyjny w tulei ochronnej w elementach oddzielenia przeciwpożarowego powinien być wykonany w sposób zapewniający przepustowi odpowiednią klasę odporności ogniowej (szczelności ogniowej E; izolacyjności ogniowej I) wymaganą dla tych elementów, zgodnie z rozwiązaniem szczegółowym znajdującym się w projekcie technicznym. - Przepust instalacyjny w tuleł ochronnej, wykonany w zewnętrznej ścianie budynku poniżej poziomu terenu, powinien być wykonany w sposób zapewniający przepustowi uzyskanie gazoszczelności i wodoszczelności, zgodnie z rozwiązaniem szczegółowym znajdującym się w projekcie technicznym. - Przejście rurą w tulei ochronnej przez przegrodę nie powinno być podporą przesuwną tego przewodu.

Odległości między podporami winny wynosić : Średnica rury [mm] 16 x 2 18 x 2 20 x 2,5 25 x 2,5 32 x 3 40 x 4 50 x 4,5 63 x 6,0 75 x 7,5 90 x 8,5

Odległość maksymalna między podporami [m] 1,2 1,3 1,3 1,5 1,6 1,7 2,0 2,2 2,4 2,4

4.4. Montaż grzejników i urządzeń - Grzejnik ustawiany przy ścianie należy montować albo w płaszczyźnie pionowej albo w płaszczyźnie równoległej do powierzchni ściany lub wnęki. - Grzejnik w poziomie należy montować z uwzględnieniem możliwości jego odpowietrzania. - Grzejniki płytowe stalowe należy mocować do ściany zgodnie z instrukcją producenta grzejnika. - Grzejniki członowe lub modułowe aluminiowe należy montować na wspornikach ściennych i mocować dodatkowo uchwytami zgodnie z instrukcją producenta grzejników. - Grzejniki członowe żeliwne i stalowe należy montować na wspornikach ściennych i mocować dodatkowo uchwytami. Jeden wspornik powinien przypadać na nie więcej niż 5 członów grzejnika żeliwnego i nie więcej niż 7 członów grzejnika stalowego, lecz nie mniej niż dwa wsporniki i jeden uchwyt na grzejnik. Wyjątek stanowią grzejniki

składające się z dwóch członów , które należy montować na jednym wsporniku i jednym uchwycie. 9

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

- Grzejniki rurowe żebrowe, ożebrowane i gładkie należy mocować stosując jeden wspornik na 1 m długości grzejnika, lecz nie mniej niż dwa wsporniki na jeden grzejnik. - W grzejnikach wiełorzędowych wsporniki powinny podtrzymywać najwyższy rząd grzejnika przy czym należy zastosować co najmniej jeden dodatkowy wspornik podtrzymujący rząd najniższy. - Konwektor należy montować zgodnie z instrukcją producenta konwektora. - Grzejniki rurowe gładkie w układzie pionowym należy mocować do ściany przynajmniej w dwóch miejscach wspornikami lub uchwytami. - Grzejniki można montować na dostosowanych do nich stojakach podłogowych, stosując odpowiednio wymienione powyżej zasady. - Grzejniki, których montaż w kanale podpodłogowym dopuszcza producent, należy montować w tym kanale zgodnie z instrukcją producenta grzejnika lub zgodnie z rozwiązaniem szczegółowym znajdującym się w projekcie technicznym. - Wsporniki, uchwyty i stojaki grzejnikowe powinny być osadzone w przegrodzie budowlanej sposób trwały. Grzejnik powinien opierać się całkowicie na wszystkich wspornikach lub stojakach. - Grzejnik, którego budowa to umożliwia, można łączyć krzyżowo (zasilanie i powrót po przeciwnych stronach grzejnika). Krzyżowo należy łączyć grzejnik dla którego taki sposób łączenia jest wymagany w projekcie technicznym oraz grzejnik długi (np. członowy grzejnik składający się z więcej niż 20 członów), jeżeli jest to technicznie możliwe. - Grzejniki należy zabezpieczyć przed zanieczyszczeniem lub uszkodzeniem do czasu zakończenia robót wykończeniowych. W przypadku kiedy takie zabezpieczenie nie jest możliwe, zamiast grzejnika należy zainstalować grzejnikowy szablon montażowy połączony z gałązkami grzejnikowymi w celu umożliwienia przeprowadzenia badania szczelności instalacji. Jeżeli badanie to będzie przeprowadzane wodą grzejnikowe szablony montażowe powinny być wyposażone w odpowietrzniki miejscowe. - Grzejnik lub szablon montażowy grzejnika należy łączyć z gałązkami grzejnikowym w sposób umożliwiający montaż i demontaż bez uszkodzenia gałązek i naruszenia wykończenia przegród budowlanych, w których, lub na których gałązki tesa prowadzone. - Przyłączenie grzejnika w zasyfonowaniu instalacji (np. w piwnicy poniżej przewodów rozdzielczych) należy wyposażyć w armaturę spustową. Elementami grzejnymi w pomieszczeniach będą grzejniki stalowe płytowe zasilane z boku o wys. 40 i 60 cm. i stosować np. firmy RADSON typ 22 Projektuje się grzejniki typ INT z obudową kompaktowe z zaworem odpowietrzającym i zaworem termostatycznym .Grzejniki połączone zostaną z instalacją poprzez system przyłączeniowy RADSON , PURMO lub HERZ umożliwiający podłączenie grzejnika do instalacji od dołu . Grzejniki INT umieszczać w pomieszczeniach na wys. 10 cm nad posadzką . 4.5. Montaż armatury - Armatura powinna odpowiadać warunkom pracy (ciśnienie, temperatura) instalacji, w której jest zainstalowana. Przed instalowaniem armatury należy usunąć z niej zaślepienia i ewentualne zanieczyszczenia. - Armatura, po sprawdzeniu prawidłowości działania, powinna być instalowana tak, żeby była dostępna do obsługi i konserwacji. - Armaturę na przewodach należy tak instalować, żeby kierunek przepływu wody instalacyjnej był zgodny z oznaczeniem kierunku przepływu na armaturze.

10

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

- Armatura na przewodach powinna być zamocowana do przegród lub konstrukcji wsporczych przy użyciu odpowiednich wsporników, uchwytów lub innych trwałych podparć, zgodnie z projektem technicznym. - Zawory grzejnikowe połączone bezpośrednio z grzejnikiem nie wymagają dodatkowego zamocowania. - Armatura odcinająca grzybkowa montowana na podejściu pionów, a także na gałęziach powinna być zainstalowana w takim położeniu aby przy napełnianiu instalacji woda napływała „pod grzybek". Nie dotyczy to zaworów grzybkowych dla których producent dopuścił przepływ wody w obu kierunkach. - Armatura spustowa powinna być instalowana w najniższych punktach instalacji oraz na podejściach pionów przed elementem zamykającym armatury odcinającej (od strony pionu), dla umożliwienia opróżniania poszczególnych pionów z wody, po ich odcięciu. Armatura spustowa powinna być lokalizowana w miejscach łatwo dostępnych i być zaopatrzona w złączkę do węża w sposób umożliwiający gromadzenie wody usuwanej z instalacji w zbiornikach (stałych lub przenośnych) wykonanych z materiału (tworzywa sztucznego) nie powodującego zanieczyszczenia wody. - Każdy pion o wysokości ponad 3 kondygnacje lub grupa pionów w budynku o wysokości 2-3 kondygnacji, lecz obsługujące nie więcej niż 20 - 25 grzejników,powinny być wyposażone w armaturę odcinającą z armaturą spustowa montowaną na podejściu przewodu zasilającego i powrotnego. Przy grzejnikach zasilanych od dołu stosować system przyłączny do grzejników RADSON PURMO lub HERZ . Przy grzejnikach montować głowice termostatyczne RADSON. 4.6.Wykonanie regulacji instalacji ogrzewczej - Nastawy armatury regulacyjnej jak np. nastawy regulacji montażowej przewodowej armatury regulacyjnej (w uzasadnionych przypadkach montaż kryz regulacyjnych), nastawy regulatorów-różnicy ciśnienia nastawy montażowe zaworów grzejnikowych i nastawy eksploatacyjne termostatycznych zaworów grzejnikowych, powinny być przeprowadzone po zakończeniu montażu, płukaniu i badaniu szczelności instalacji w stanie zimnym. , - Nastawy regulacji montażowej armatury regulacyjnej należy wykonać zgodnie z wynikami obliczeń hydraulicznych w projekcie technicznym instalacji. - Nominalny skok regulacji eksploatacyjnej termostatycznych zaworów grzejnikowych powinien być ustawiony na każdym zaworze przy pomocy fabrycznych osłon roboczych. Czynność ustawienia należy dokonać zgodnie z instrukcją producenta zaworów. 4.7.Zabezpieczenie antykorozyjne zewnętrzne przewodów i innych elementów instalacji - Zabezpieczenie antykorozyjne zewnętrzne przewodów i innych elementów instalacji wykonanych ze stali węglowej, powinno być wykonane w zakresie i w sposób określony w projekcie technicznym instalacji. v 4.8. Izolacja cieplna - Przewody instalacji ogrzewczej powinny być izolowanie cieplnie. Dopuszcza się nie stosowanie izolacji cieplnej przewodów instalacji ogrzewczej, jeżeli: a) są nimi gałązki grzejnikowe prowadzone po wierzchu przegrody w pomieszczeniu w którym znajduje się grzejnik przyłączony tymi gałązkami, 11

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

b) prowadzone są w rurze osłonowej w warstwach podłogi i projektowana temperatura powierzchni podłogi nad przewodem w warunkach obliczeniowych nie przekracza 26 °C, b) z projektu technicznego tej instalacji wynika wymaganie nie stosowania izolacji cieplnej określonych przewodów. - Armatura instalacji ogrzewczej powinna być izolowana cieplnie, jeżeli wymaganie to wynika z projektu technicznego tej instalacji. - Wykonywanie izolacji cieplnej należy rozpocząć po uprzednim przeprowadzeniu wymaganych prób szczelności, wykonaniu wymaganego zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni przeznaczonych do zaizolowania oraz po potwierdzeniu prawidłowości wykonania powyższych robót protokółem odbioru. - Materiał z którego będzie wykonana izolacja cieplna, jego grubość oraz rodzaj płaszcza osłaniającego, powinny być zgodne z projektem technicznym instalacji ogrzewczej. J - Materiały przeznaczone do wykonywania izolacji cieplnej powinny być suche, czyste i nie uszkodzone, a sposób składowania materiałów na stanowisku pracy powinien wykluczać możliwość ich zawilgocenia lub uszkodzenia. - Powierzchnia na której jest wykonywana izolacja cieplna powinna być czysta i sucha. Nie dopuszcza się wykonywania izolacji cieplnych na powierzchniach zanieczyszczonych ziemią, cementem, smarami itp. oraz na powierzchniach z niecałkowicie wyschniętą lub uszkodzoną po włóką antykorozyjną. - Zakończenia izolacji cieplnej powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniem lub zawilgoceniem. - Izolacja cieplna powinna być wykonana w sposób zapewniający nierozprzestrzenianie się ognia, Przewody zasilające i powrotne prowadzone pod stropem nad i w posadzkach izolować termicznie otulinami z pianki poliuretanowej firmy Thermaflex typ Thermocompact S . Przewody śr.20 mm izolować otulinami gr. 20 mm , przewody śr. 20 -32 mm izolować otulinami grubości 30 mm , pozostałe gr 40 mm . 4.9. Oznaczenie - Przewody, armatura i urządzenia, po ewentualnym wykonaniu zewnętrznej ochrony antykorozyjnej i wykonaniu izolacji cieplnej, należy oznaczyć zgodnie z przyjętymi zasadami oznaczania podanymi w projekcie technicznym i uwzględnionymi w instrukcji obsługi instalacji ogrzewczej. - Oznaczenia należy wykonać na przewodach, armaturze i urządzeniach zlokalizowanych: a) na ścianach w pomieszczeniach technicznych i gospodarczych w budynku, w tym w piwnicach nie będących lokalami użytkowymi, b) w zakrytych bruzdach, kanałach lub zamkniętych przestrzeniach w mieszkaniach i lokalach użytkowych a także w pomieszczeniach technicznych i gospodarczych w budynku. Oznaczenia powinny być wykonane w miejscach dostępu, związanych z użytkowaniem i obsługą tych elementów instalacji.

12

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

5.0. Kontrola jakości i odbiór robót 5.1. Obmiar robót powykonawczy - Po zakończeniu robót instalacyjnych należy dokonać obmiaru powykonawczego instalacji ogrzewczej. Obmiar ten powinien być wykonany w jednostkach i zgodnie z zasadami przyjętymi w kosztorysowaniu, w tym np. - długość przewodu należy mierzyć wzdłuż jego osi, - do ogólnej długości przewodu należy wliczyć długość armatury łączonej na gwint i łączników, - długość zwężki (redukcji) należy wliczyć do długości przewodu o większej średnicy; - całkowitą długość przewodów przy badaniach instalacji ogrzewczej na szczelność lub przy badaniach na gorąco powinna stanowić suma długości przewodów zasilających i powrotnych. 5.2.Qdbiór techniczny-końcowy instalacji ogrzewczej - Instalacja powinna być przedstawiona do odbioru technicznego-końcowego po spełnieniu następujących warunków: - zakończono wszystkie roboty montażowe przy instalacji, łącznie z wykonaniem izolacji cieplnej, - instalację wypłukano, napełniono wodą i odpowietrzono. - dokonano badań odbiorczych, z których wszystkie zakończyły się wynikiem pozytywnym, - zakończono uruchamianie instalacji obejmujące w szczególności regulację montażową oraz badanie na gorąco w ruchu ciągłym podczas których źródło ciepła bezpośrednio zasilające instalację zapewniało uzyskanie założonych parametrów czynnika grzejnego (temperatura zasilenia, przepływ, ciśnienie dyspozycyjne), - zakończono roboty budowlano - konstrukcyjne, wykończeniowe i inne, mające wpływ na efekt ogrzewania w pomieszczeniach obsługiwanych przez instalację i spełnienie wymagań rozporządzenia w zakresie izolacyjności cieplnej i innych wymagań związanych z oszczędnością energii. - Przy odbiorze końcowym instalacji należy przedstawić następujące dokumenty: 1) projekt techniczny powykonawczy instalacji (z naniesionymi ewentualnymi zmianami i uzupełnieniami dokonanymi w czasie budowy), 2) dziennik budowy, 3) potwierdzenie zgodności wykonania instalacji z projektem technicznym, warunkami pozwolenia na budowę i przepisami, 4) obmiary powykonawcze, 5) protokóły odbiorów międzyoperacyjnych 6) protokóły odbiorów technicznych-częściowych 7) protokóły wykonanych badań odbiorczych 8) dokumenty dopuszczające do stosowania w budownictwie wyroby budowlane, z których wykonano instalację, 9) dokumenty wymagane dla urządzeń podlegających odbiorom technicznym 10) instrukcje obsługi i gwarancje wbudowanych wyrobów, 11 )instrukcję obsługi instalacji,

13

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

W ramach odbioru końcowego należy: - sprawdzić czy instalacja jest wykonana zgodnie z projektem technicznym powykonawczym, - sprawdzić zgodność wykonania odbieranej instalacji z wymaganiami określonymi w odpowiednich punktach WTWiO, a w przypadku odstępstw, sprawdzić w dzienniku budowy uzasadnienie konieczności wprowadzenia odstępstwa - sprawdzić protokóły odbiorów międzyoperacyjnych, - sprawdzić protokóły odbiorów technicznych częściowych, - sprawdzić protokóły zawierające wyniki badań odbiorczych, - uruchomić instalację, sprawdzić osiąganie zakładanych parametrów. Odbiór końcowy kończy się protokolarnym przejęciem instalacji ogrzewczej do użytkowania lub protokolarnym stwierdzeniem braku przygotowania instalacji do użytkowania wraz z podaniem przyczyn takiego stwierdzenia. Protokół odbioru końcowego nie powinien zawierać postanowień warunkowych. W przypadku zakończenia odbioru protokolarnym stwierdzeniem braku przygotowania instalacji do użytkowania, po usunięciu przyczyn takiego stwierdzenia należy przeprowadzić ponowny odbiór instalacji. W ramach odbioru ponownego należy ponadto sprawdzić czy w czasie pomiędzy odbiorami elementy instalacji nie uległy destrukcji spowodowanej korozją, zamarznięciem wody instalacyjnej lub innymi przyczynami. 6.0. Przepisy związane. 1. Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r (Dz.U. Nr 106/00 poz. 1126, Nr 109/0 poz. 1157, Nr 120/00 póz. 1268, Nr 5/01 póz. 42, Nr 100/01 poz. 1085, Nr 110/01 poz. 1190, Nr 115/01 póz. 1229, Nr 129/01 póz. 1439, Nr 154/01 póz. 1800, Nr 74/02 poz. 676, Nr 80/03 póz. 718) 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75/02 póz. 690, Nr 33/03 póz. 270) . 2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 1998 r. w systemów oceny zgodności, wzoru deklaracji zgodności oraz sposobu znakowania wyrobów budowlanych dopuszczanych do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie (Dz.U. Nr 113/98 póz. 728)

3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz.U. Nr 74/99 póz. 836) -Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 sierpnia 1998 r. W sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych (Dz.U. Nr 107/98 póz. 679, Nr 8/02 póz. 71) 4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1999 r. w sprawie wykazu wyrobów wyprodukowanych w Polsce, a także wyrobów importowanych do Polski po raz pierwszy, mogących stwarzać zagrożenie albo służących ochronie lub ratowaniu życia, zdrowia lub środowiska, podlegających 14

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem, oraz wyrobów podlegających obowiązkowi wystawiania przez producenta deklaracji zgodności (Dz.U. Nr 5/00 póz. 53) 5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2003 r w sprawie wymagań w zakresie efektywności energetycznej (Dz.U. Nr 79/03 póz.714) 6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 listopada 1998 r w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. Nr 140/98 póz. 906) 7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 1998 r. w sprawie określenia wykazu wyrobów budowlanych nie mających istotnego wpływu na spełnianie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według uznanych zasad sztuki budowlanej (Dz.U. Nr 99/98 póz. 673) 8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 13 stycznia 2000 r. w sprawie trybu wydawania dokumentów dopuszczających do obrotu wyroby mogące stwarzać zagrożenie albo które służą ochronie lub ratowaniu życia zdrowia i środowiska wyprodukowane w Polsce lub pochodzące z kraju, z którym Polska zawarła porozumienie w sprawie uznawania certyfikatu zgodności lub deklaracji zgodności wystawianej przez producenta, oraz rodzajów tych dokumentów (Dz.U. Nr 5/00 póz. 58 9. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 26 września 2000 r. w sprawie kosztorysowych norm nakładów rzeczowych, cen jednostkowych robót budowlanych oraz cen czynników produkcji dla potrzeb sporządzenia kosztorysu inwestorskiego (Dz.U. Nr 114/00 póz. 1195)

7.0. Normy związane. PN-EN 442-1:1999 PN-EN 442-3:2001 PN-EN 442-2: 1999 PN-EN 4422:1999/A 1:2002 PN-EN 2 15:2002 PN-EN ISO 6946:1999 PN-ENISO 13370:2001 PN-ENISO 13789:2001 PN-ENISO 14683:2000

Grzejniki. Wymagania i warunki techniczne Grzejniki. Ocena zgodności Grzejniki. Moc cieplna i metody badań Grzejniki. Moc cieplna i metody badań

Termostatyczne zawory grzejnikowe. Wymagania i badania Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania Cieplne właściwości użytkowe budynków. Wymiana ciepła przez grunt. Metoda obliczania Właściwości cieplne budynków. Współczynnik strat ciepła przez przenikanie. Metoda obliczania Mostki cieplne w budynkach. Liniowy współczynnik przenikania ciepła. Metody uproszczone i wartości orientacyjne PN-EN 1057: 1999 Miedź i stopy miedzi. Rury miedziane okrągłe bez szwu do wody i gazu stosowane w instalacjach sanitarnych i ogrzewania 15

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

Miedź i stopy miedzi. Łączniki instalacyjne. Część 1: Łączniki do rur miedzianych z końcówkami do kapilarnego lutowania miękkiego i twardego Miedź i stopy miedzi. Łączniki instalacyjne. Część 2: Łączniki do rur PN-EN 1254miedzianych z końcówkami do zaciskania 2:2002(U) Miedź i stopy miedzi. Łączniki instalacyjne. Część 3: Łączniki do rur z PN-EN 1 254-3 tworzyw sztucznych z końcówkami do zaciskania :2002(U) Miedź i stopy miedzi. Łączniki instalacyjne. Część 4: Łączniki z PN-EN 1254końcówkami innymi niż do połączeń kapilarnych i zaciskowych 4:2002(0) PN-EN 1 254-5 Miedź i stopy miedzi. Łączniki instalacyjne. Część 5: Łączniki do :2002(U) rur miedzianych z krótkimi końcówkami do kapilarnego lutowania twardego PN-90/B-01430 Ogrzewnictwo. Instalacje centralnego ogrzewania. Terminologia PN-B-02025.2001 Obliczanie sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego. PN-82/B-02403 Ogrzewnictwo. Temperatury obliczeniowe zewnętrzne. PN-87/B-02411 Ogrzewnictwo. Kotłownie wbudowane na paliwo stałe. Wymagania Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Zabezpieczenie instalacji PN-91/B-02413 ogrzewań wodnych systemu otwartego. Wymagania PN-B-02414:1999 Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Zabezpieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego z naczyniami wzbiorczymi przeponowymi. Wymagania Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Zabezpieczenie PN-91/B-02415 wodnych zamkniętych systemów ciepłowniczych. Wymagania Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Zabezpieczenie instalacji PN-91/B-02416 ogrzewań wodnych systemu zamkniętego przyłączonych do sieci cieplnych. Wymagania Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Zabezpieczenie instalacji PN-91/B-02419 ogrzewań wodnych i wodnych zamkniętych systemów ciepłowniczych. Badania PN-91/B-02420 Ogrzewnictwo. Odpowietrzanie instalacji ogrzewań wodnych. Wymagania PN-B-0242 1:2000 Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Izolacja cieplna przewodów, armatury i urządzeń. Wymagania i badania przy odbiorze PN-B-03406:1994 Ogrzewnictwo. Obliczanie zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń o kubaturze do 600 m3 Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością uzyskiwaną na PN-ISO 7-1:1995 gwincie. Wymiary, tolerancje i oznaczenia PN-ISO 228-1:1995 Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością uzyskiwaną na PN-EN 1254-1 :2002(U)

gwincie. Wymiary, tolerancje i oznaczenia PN-83/B-03430

Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania - wraz ze zmianą PN-83/B-03430/Az3:2000

PN-B-10720:1999

Wodociągi. Zabudowa zestawów wodomierzowych w instalacjach wodociągowych. Wymagania i badania przy odbiorze

PN-C-04601:1985

Woda do celów energetycznych. Wymagania i badania jakości wody dla kotłów wodnych i zamkniętych obiegów ciepłowniczych

16

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

PN-C-04607-.1993 Woda w instalacjach ogrzewania. Wymagania i badania jakości wody PN-H-74200:1998 Rury stalowe ze szwem gwintowane PN-80/H-74219 Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego zastosowania PN-79/H-74244

Rury stalowe ze szwem przewodowe

PN-65/M-69013

Spawanie gazowe stali niskowęglowych i niskostopowych. Rowki do spawania

PN-75/M-69014

Spawanie łukowe i niskostopowych.

PN-88M-69420

Spawalnictwo. Druty lite do spawania i napawania stali

elektrodami otulonymi

stali węglowych

PN-70/N-0 1270.01 Wytyczne znakowania rurociągów. Postanowienia ogólne PN-70/N-0 1270.03 Wytyczne znakowania rurociągów. Kod barw rozpoznawczych dla przesyłanych czynników PN-70/N-01270.14 Wytyczne znakowania rurociągów. Podstawowe wymagania Zalecenia do udzielania aprobat technicznych. Rury i kształtki z ZAT/99-02-013 tworzyw termoplastycznych w instalacjach ciepłej wody użytkowej i centralnego ogrzewania. Zalecenia dotyczące zakresu stosowania wymagań i badań. Centralny Ośrodek Badawczo Rozwojowy Techniki Instalacyjnej INSTAL. Warszawa, czerwiec 1999 r. Zalecenia do udzielania aprobat technicznych. Rury i kształtki z nie ZAT/97-01-005 zmiękczonego poli(chlorku winylu) (PVC-U) i elementy łączące w rurociągach ciśnieniowych do wody. Centralny Ośrodek Badawczo -Rozwojowy Techniki Instalacyjnej INSTAL. Warszawą 1 997 r. ZAT/97-01-010

Zalecenia do udzielania aprobat technicznych. Kształtki i elementy łączące w rurociągach z polipropylenu (PP) i jego kopolimerów. Centralny Ośrodek Badawczo Rozwojowy Techniki Instalacyjnej ENSTAL. Warszawa, 1997 r.

UWAGA: Ilekroć w niniejszej specyfikacji lub przedmiarze robót podano typ , nazwę materiału lub urządzenia należy przez to rozumieć iż należy stosować materiał , typ urządzenia o parametrach nie gorszych niż określono w niniejsze specyfikacji lub przedmiarze.

17

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – INTALACJA C.O. - BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W GORLICACH

18

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH INSTALACJE ELEKTRYCZNE ZMIANA SPOSOBU UŻYTKOWANIA CZĘŚCI POMIESZCZEŃ BUDYNKU SZKOŁY NA POTRZEBY URZĄDU MIASTA

NR KODU - CPV 45310000-3 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA: L.p.

Wyszczególnienie Zawartość opracowania

1.

2.

3.

Wstęp 1.1. Przedmiar Specyfikacji 1.2. Zakres stosowania Specyfikacji 1.3. Pojęcia podstawowe 1.4. Zakres robót objętych Specyfikacją 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Materiały 2.1. Ogólne wymagania 2.2. Materiały podstawowe

Nr. strony 1 2 2 2 3 3 3 4

Sprzęt 3.1. Ogólne wymagania 3.2. Sprzęt do wykonywania instalacji elektrycznych

5 5

Transport i składowanie materiałów 4.1. Transport materiałów 4.2. Składowanie materiałów

5 5

Wykonanie robót 5.1. Wymagania ogólne dot. wykonawstwa instalacji elektrycznych 5.2. Roboty demontażowe 5.3.Linie zasilające wykonane przewodami kabelkowymi pod tynk 5.4. Instalacje wykonywane przewodami wielożyłowymi (kabelkowymi 5.5. Instalacje wewnętrzne układane w ziemi 5.6. Montaż opraw oświetleniowych 5.7. Montaż zabezpieczeń 5.8. Montaż i instalowanie rozdzielnic 5.9. Ruraż dla instalacji specjalistycznych 5.10. Instalacja telefoniczna wnętrzowa 5.11. Instalacja komputerowa logiczna 5.12. Ochrona przeciwporażeniowa. 5.13. Przewody ochronne PE, i przewody wyrównawcze

6 6 6 7 9 10 10 10 10 11 12 14 14

Kontrola jakości i odbioru robót 6.1. Ogólne zasady kontroli 6.2. Badanie (sprawdzanie) 6.3 .Odbiór

15 15 18

7.

Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót

18

8.

Opis sposobu odbioru robót budowlanych

19

9.

Opis sposobu rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących

19

10.

Przepisy związane

19

4.

5.

6.

1

1. WSTĘP 1. Przedmiot specyfikacji. Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania techniczne dotyczące wykonania i odbioru wymienianych instalacji elektrycznych pomieszczeniach parteru i I pietra budynku szkoły oraz części pomieszczeń na parterze w budynku Urzędu Miasta w rozbiciu na elementy: tablice rozdzielcze i linie zasilające instalacja oświetleniowa instalacja gniazd wtykowych 1 fazowych instalacja siłowa instalacja telefoniczna, instalacja okablowania strukturalnego instalacja ochrony przeciwporażeniowej demontaż istniejącej instalacji 1.2. Zakres stosowania Specyfikacji Specyfikacja Techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1 1.3. Pojęcia podstawowe * instalacja elektryczna - zestaw połączonych ze sobą i zharmonizowanych w działaniu urządzeń i aparatów, umożliwiających funkcjonowanie maszyn, urządzeń, systemów i układów zasilanych elektrycznie. * wewnętrzna linia zasilająca - wewnętrzna linia zasilająca jest to obwód zasilający tablice rozdzielcze, czy też rozdzielnie, z których zasilane są instalacje odbiorcze. * instalacja odbiorcza - instalacja odbiorcza jest to część instalacji znajdująca się za układem pomiarowym służącym do rozliczeń między dostawcą a odbiorcą energii elektrycznej, a w razie braku układu pomiarowego - za wyjściowymi zaciskami pierwszego urządzenia zabezpieczającego instalację od strony zasilania, * aparatura modułowa: wszystkie rodzaje aparatów elektrycznych wykonane w znormalizowanym module szerokości 17,5 i jego wielokrotności przeznaczone do montażu na szynie montażowej TH 35 * gniazdo wtyczkowe: aparat służący do ręcznego przyłączenia i odłączenia odbiornika będącego w stanie bez napięciowym * łącznik oświetlenia: aparat służący do załączania pojedynczej oprawy lub grupy opraw * oprawa oświetleniowa: urządzenie służące do zamontowania i uruchomienia źródła światła * źródło światła: urządzenie służące do przetwarzania energii elektrycznej w świetlną * puszka: obudowa z materiału izolacyjnego służąca do ochrony rozgałęzienia przewodów instalacji lub montażu osprzętu (w wykonaniu podtynkowym) * rozdzielnica: urządzenie elektryczne służące do rozdziału energii elektrycznej * trasa: ciąg bruzd lub konstrukcji na których lub w których układa się przewody lub kable instalacji * przewód ochronny: przewód łączący elektrycznie części przewodząc dostępne, części przewodzące obce, główny zacisk uziemiający, uziom, uziemiony punkt źródła zasilania * przejście instalacyjne otwór wykonany w elemencie oddzielającym w celu przeprowadzenia instalacji * uszczelnianie przejścia instalacyjnego: rozwiązanie zastosowane w celu zachowania odporności ogniowej elementu oddzielającego w miejscu przejścia instalacji przez ten element * standard okablowania – kategoria 6, kabel UTP PVC * topologia sieci – gwiazda * punkt dystrybucyjny – szafka wisząca 19” * kable krosowe kat. 6 typu RJ45 – RJ 45 * inspektor nadzoru inwestorskiego -jest tym uczestnikiem procesu budowlanego reprezentującym inwestora, do którego należy dbanie o prawidłowe wykonywanie robót budowlanych, kontrolę zgodności wykonywanych robót budowlanych z projektem, przepisami i zasadami wiedzy techniczne * kierownik budowy -jest tym uczestnikiem procesu budowlanego, który ma za zadanie czuwać nad prawidłowością wykonywania budowy w zakresie bezpieczeństwa wykonywania robót budowlanych, organizacji ich przebiegu, zabezpieczenia terenu budowy, prowadzeniu dokumentacji budowy, przygotowywania odbiorów, powiadamiania inwestora i inspektora nadzoru inwestorskiego o wszystkich istotnych zdarzeniach, które mają miejsce na kierowanej przez niego budowie, takich jak kontrole, zagrożenia, nieprawidłowości czy nieprzewidziane utrudnienia.

2

* osoba wykwalifikowana - osoba mające stosowne wykształcenie i doświadczenie zapewniające jej unikanie niebezpieczeństw i zapobieganie ryzyku, jakie może stwarzać elektryczność. * osoba poinstruowana - osoba odpowiednio poinformowana albo nadzorowana przez osoby wykwalifikowane, w sposób zapewniający jej unikanie niebezpieczeństw i zapobieganie ryzyku, jakie może stwarzać elektryczność * osoba postronna - osoba, która nie jest osobą wykwalifikowaną ani osobą poinstruowaną. 1.4. Zakres robót objętych Specyfikacją Roboty, których dotyczy Specyfikacja, obejmują wszystkie czynności umożliwiające i mające na celu wykonanie elementów ujętych w punkcie 1 STWIO należy rozpatrywać łącznie z dokumentacją techniczną. STWIO obejmuje cały zakres robót zasadniczych. Wykonawca powinien przewidzieć i wycenić ewentualne prace pomocnicze, konieczne do realizacji prac zasadniczych. Roboty przygotowawcze: - demontaż istniejącej instalacji elektrycznej wraz z osprzętem - demontaż tablic bezpiecznikowych - wytyczenie trasy przewodów wewnątrz obiektu - wytyczenie miejsc pod montaż tablic rozdzielczych - ustalenie miejsc montażu osprzętu, - wykucie otworów dla przepustów pionowych, poziomych, - usunięcie lub czasowe zdemontowanie przedmiotów utrudniających prowadzenie robót montażowych - zabezpieczenie otworów dla przepustów pionowych, poziomych pod kątem przepisów bhp. - przygotowanie stref odkładczych dla składowania materiałów Roboty zasadnicze: 1. Układanie: * przewodów gniazd wtykowych i oświetlenia ogólnego; * przewodów instalacji telefonicznej * przewodów okablowania strukturalnego 2. Prace montażowe w budynku: * montaż i podłączanie tablic rozdzielczych T01, T1, T2; TT1, TT2, PD * montaż aparatów * montaż osprzętu * montaż opraw oświetleniowych 3. Wykonanie badań i pomiarów sprawdzających. 4. Wykonanie dokumentacji powykonawczej Roboty końcowe: * Montaż czasowo zdemontowanych przedmiotów. * Prace porządkowe po wykonaniu robót. * Kontrola jakości wykonanych robót. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca przed przystąpieniem do wykonywania robót powinien przedstawić do aprobaty Inżyniera program zapewnienia jakości ( PZJ) 2. Materiały 2.1. Ogólne wymagania Wszystkie zakupione przez Wykonawcę materiały, dla których normy PN i BN przewidują posiadanie zaświadczenia o jakości lub atestu, powinny być zaopatrzone przez producenta w taki dokument. Inne materiały powinny być wyposażone w takie dokumenty na życzenie Inspektora Nadzoru Wykonawca powinien powiadomić Inspektora Nadzoru o proponowanych źródłach otrzymania materiałów przed rozpoczęciem ich dostawy. Jeżeli Dokumentacja Projektowa, przewidują możliwość wariantowego wyboru rodzaju materiału w wykonywanych robotach Wykonawca powinien powiadomić Inspektora Nadzoru o swoim wyborze jak najszybciej jak to możliwe przed użyciem materiału albo w okresie ustalonym przez Inspektora Nadzoru. W przypadku nie zaakceptowania materiału ze wskazanego źródła Wykonawca powinien

3

przedstawić do akceptacji inspektora nadzoru materiał z innego źródła. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie może być później zmieniony bez zgody Inspektora Nadzoru. Każdy rodzaj robót, w którym znajdują się nie zbadane i nie zaakceptowane materiały Wykonawca wykonuje na własne ryzyko, licząc się z jego nie przyjęciem i niezapłaceniem za wykonaną 2.2. Materiały podstawowe A. Rozdzielnica T01 – aparatura modułowa Napięcie zasilania 400/230V, listwy N i PE Obudowa wnękowa, drzwiczki białe z zamkiem 3 rzędy o pojemności 3 x12(+ 1) modułów Maksymalny prąd pracy 63 A. Wyposażenie: wg schematów oraz przynależnych do nich załączników wg dokumentacji projektowej. Przestrzegać podanych w dokumentacji i przedmiarze robót typów wyłączników różnicowo prądowych i ich lokalizacji w układzie zasilania. Przekrój przewodów zasilających wg dokumentacji projektowej: 6 mm2 (maksymalnie możliwy do 25 mm2) Przekrój przewodów odpływowych odbiorników: wg dokumentacji 1,5; 2,5; mm2 Stopień ochrony: IP 40 B. Rozdzielnica T1 – aparatura modułowa Napięcie zasilania 400/230V, listwy N i PE Obudowa wnękowa, drzwiczki białe z zamkiem 3 rzędy o pojemności 3 x12(+ 1) modułów Maksymalny prąd pracy 63 A. Wyposażenie: wg schematów oraz przynależnych do nich załączników wg dokumentacji projektowej. Przestrzegać podanych w dokumentacji i przedmiarze robót typów wyłączników różnicowo prądowych i ich lokalizacji w układzie zasilania. Przekrój przewodów zasilających wg dokumentacji projektowej: 25 mm2 Przekrój przewodów odpływowych odbiorników: wg dokumentacji 1,5; 2,5; 6 mm2 Stopień ochrony: IP 40 C. Rozdzielnica T2 – aparatura modułowa Napięcie zasilania 400/230V, listwy N i PE Obudowa wnękowa, drzwiczki białe z zamkiem 3 rzędy o pojemności 3 x12(+ 1) modułów Maksymalny prąd pracy 63 A. Wyposażenie: wg schematów oraz przynależnych do nich załączników wg dokumentacji projektowej. Przestrzegać podanych w dokumentacji i przedmiarze robót typów wyłączników różnicowo prądowych i ich lokalizacji w układzie zasilania. Przekrój przewodów zasilających wg dokumentacji projektowej: 16 mm2 Przekrój przewodów odpływowych odbiorników: wg dokumentacji 1,5; 2,5; mm2 Stopień ochrony: IP 40 D. Tablica telefoniczna TT1 i TT2 – wyposażona z łączówki do rozszywania kabla telefonicznego Obudowa wnękowa, drzwiczki białe z zamkiem E. Przewody i kable instalacji Napięcie znamionowe izolacji stosowanych przewodów: 450/750V Materiał żył przewodów : miedź (Cu) Przekroje znamionowe stosowanych przewodów: − instalacja oświetlenia: 1,5 m2, 2,5 mm2 − instalacja gniazd wtyczkowych 230V - 2,5 mm2 − instalacja układana w ziemi 400V – kable YKY 5x25 mm2 - instalacja telefoniczna YTKSY 1x2x 0,5 mm2 w listwach elektroinstalacyjnych n.t w pomieszczeniu biura obsługi klienta oraz ciągi poziome w korytarzu na I piętrze, w RVKL 21 p.t podejścia do gniazd - sieć komputerowa logiczna - kable 4-parowe ekranowane UTP kat 6 F. Oprawy oświetleniowe. − napięcie zasilania opraw: 230V − źródła światła: oprawy żarowe, jarzeniowe − Stopień ochrony obudowy: co najmniej IP 44 w pomieszczeniach „mokrych” lub przejściowo „mokrych” , w pozostałych IP 20

4

F. Osprzęt instalacji. − napięcie izolacji osprzętu: łączniki oświetlenia, gniazda wtyczkowe, puszki - co najmniej 250V − Prąd znamionowy: łączniki oświetlenia 10-16A, gniazda wtyczkowe 16A − wszystkie gniazda wyposażone w biegun ochronny (PE) − Puszki połączeniowe instalacji - z pokrywami IP 20, w pomieszczeniach „mokrych” IP 44 − Mocowanie osprzętu: podtynkowe, − Stopień ochrony obudowy co najmniej IP 44 dla pomieszczeń „mokrych” 3. Sprzęt 3.1. Ogólne wymagania Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót, zarówno w miejscu tych robót, jak też przy wykonywaniu czynności pomocniczych oraz w czasie transportu, załadunku i wyładunku materiałów, sprzętu itp. Sprzęt używany przez Wykonawcę powinien uzyskać akceptację Inspektora Nadzoru. Liczba i wydajność sprzętu powinna gwarantować wykonanie robót zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, ST i wskazaniach Inspektora w terminie przewidzianym kontraktem. 3.2. Sprzęt do wykonywania instalacji elektrycznych w budynku Wykonawca przystępujący do wykonywania instalacji elektrycznych wewnętrznych winien wykazać się możliwością korzystania z następujących maszyn i sprzętu, gwarantujących właściwą jakość robót: * elektronarzędzia (wiertarka udarowa itp.) * spawarka transformatorowa 4. Transport i składowanie materiałów 4.1. Transport materiałów 1. Środki i urządzenia transportowe powinny być odpowiednio przystosowane do transportu materiałów, elementów, konstrukcji, urządzeń itp. niezbędnych do wykonywania danego rodzaju robót elektrycznych. W czasie transportu należy zabezpieczyć przemieszczane przedmioty w sposób zapobiegający ich uszkodzeniu. 2. W czasie transportu, załadunku i wyładunku oraz składowania aparatury elektrycznej i urządzeń rozdzielczych należy przestrzegać zaleceń wytwórców, a w szczególności: - transportowane urządzenia zabezpieczyć przed nadmiernymi drganiami i wstrząsami oraz przesuwaniem się wewnątrz ładowni; - aparaturę i urządzenia ostrożnie załadowywać i zdejmować, nie narażając ich na uderzenia ubytki lub uszkodzenia powłok lakierniczych, osłon blaszanych, zamków itp., 3. Rodzaj oraz liczba środków transportu, powinna gwarantować prowadzenie robót zgodnie z zasadami zawartymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniami Inspektora Nadzoru oraz w terminie przewidzianym w kontrakcie. Wykonawca powinien wykazać się możliwością korzystania z następujących środków transportu: - samochodu skrzyniowego samochodu samowyładowczego - samochodu dostawczego Transportowane materiały należy rozmieścić równomiernie oraz zabezpieczyć przed przemieszaniem w czasie ruchu pojazdów. 4.2. Składowanie materiałów 1. Sposób składowania materiałów elektrycznych w magazynach, jak i konserwacja tych materiałów powinny być dostosowane do rodzaju materiałów. 2. Materiały, aparaty i urządzenia elektryczne należy przechowywać w pomieszczeniach zamkniętych przystosowanych do tego celu, suchych, przewietrzanych i dobrze oświetlonych. 3. Przy składowaniu poszczególnych rodzajów materiałów należy przestrzegać następujących wymagań: - rury instalacyjne sztywne z tworzywa sztucznego należy przechowywać w pomieszczeniach zamkniętych o temperaturze nie niższej niż - 15°C i nie wyższej niż +25°C w pozycji pionowej, w wiązkach odpowiednio gęsto wiązanych (dla uniknięcia wyboczenia), z dala od urządzeń grzewczych, - rury instalacyjne karbowane z tworzywa sztucznego należy przechowywać analogicznie jak w p. b), lecz w kręgach zwijanych związanych sznurkiem co najmniej w trzech miejscach; kręgi w liczbie nie większej niż. 10 mogą być układane jeden na drugim, - przewody izolowane i taśmy izolacyjne należy przechowywać w pomieszczeniach suchych i chłodnych, - sprzęt ochrony osobistej oraz odzież ochronną i roboczą należy przechowywać w pomieszczeniach

5

jak w p. h); składuje sieje na oddzielnych półkach według gatunków, wymiarów i przeznaczenia, z tym że odzież roboczą używaną, zatłuszczoną, należy przechowywać oddzielnie, rozwieszoną, a nie układaną warstwami; odzież i wyroby futrzane należy zabezpieczyć przed gryzoniami i molami, - farby płynne, lakiery, rozpuszczalniki, oleje, zalewy kablowe itp. należy magazynować w oddzielnych pomieszczeniach (ewentualnie w oddzielnych budynkach) z zachowaniem specjalnych przepisów bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz bhp; wolno stosować jedynie wodne lub parowe ogrzewanie takich pomieszczeń; pomieszczenie powinno być przewietrzane (wlot powietrza z dołu), półki i regały powinny być odporne na ogień; drzwi magazynu powinny otwierać się na zewnątrz; na zewnętrznej stronie drzwi należy umocować odpowiednie tablice ostrzegawcze, a w pobliżu wywiesić instrukcję przeciwpożarową, - gazy techniczne (tlen, acetylen i inne) w butlach stalowych pionowo ustawionych należy magazynować w specjalnie do tego celu przeznaczonych, nie ogrzewanych i nie nasłonecznionych pomieszczeniach; pełne butle należy ostrożnie transportować, nie wolno ich rzucać ani uderzać, należy je chronić przed nagrzaniem (również przez promienie słońca); puste butle należy składować oddzielnie; butle tlenowe należy chronić przed zatłuszczeniem, gdyż może to spowodować pożar i ewentualny wybuch; magazynowanie powinno być zgodne z przepisami szczególnymi lub z normami państwowymi, - cement i gips w workach papierowych należy składować w pomieszczeniach suchych, zabezpieczonych przed opadami atmosferycznymi i wilgocią; należy zwracać uwagę na okres zdolności wiązania cementu i gipsu, który jest stosunkowo kratki; szczegółowe warunki są podane w odnośnych normach państwowych, 5.0. Wykonanie robót 5.1. Wymagania ogólne dot. wykonawstwa instalacji elektrycznych 1. Należy zapewnić równomierne obciążenie faz linii zasilających przez odpowiednie przyłączanie odbiorów 1-fazowych. 2. Tablice z aparatami zabezpieczającymi należy sytuować w taki sposób, aby zapewnić: - łatwy dostęp, - zabezpieczenie przed dostępem niepowołanych osób. 3. Mocowanie puszek w ścianach i gniazd wtyczkowych w puszkach powinno zapewniać niezbędną wytrzymałość na wyciąganie wtyczki z gniazda. 4. Gniazda wtyczkowe i wyłączniki należy instalować w sposób nie kolidujący z wyposażeniem pomieszczenia. 5. Położenie wyłączników klawiszowych należy przyjmować takie, aby w całym pomieszczeniu było jednakowe. 6. Pojedyncze gniazda wtyczkowe ze stykiem ochronnym należy instalować w takim położeniu, aby styk ten występował u góry. 5.1.1. Kolejność robót. Dla zapewnienia płynności i ciągłości pracy dla montażu instalacji elektrycznych należy zachować n/w kolejności robót: - trasowanie - kucie bruzd mocowanie puszek i rur - układanie i mocowanie przewodów - przygotowanie końców żył i łączenie przewodów - wciąganie przewodów - montaż uzupełniający instalacji elektrycznej - gniazdek, łączników i tablic 5.2. Roboty demontażowe Przed rozpoczęciem robót przy instalacjach elektrycznych wewnętrznych należy istniejące instalacje w pomieszczeniach pozbawić napięcia. Po odłączeniu zasilania, tablicę bezpiecznikową oraz całość instalacji wbudowanej w części objętej opracowaniem wraz z osprzętem i oprawami elektrycznymi należy zdemontować. Materiał z demontażu ze względu na ich przestarzałe wykonanie i częściowe zużycie złomować. 5.3. Linie zasilające wykonane przewodami kabelkowymi pod tynkiem 5.3.1. Trasowanie Trasowanie należy wykonać uwzględniając konstrukcję budynku oraz zapewniając bezkolizyjność z innymi instalacjami. Trasa instalacji powinna być przejrzysta, prosta i dostępna dla prawidłowej konserwacji i remontów. Wskazane jest, aby trasa przebiegała w liniach poziomych i pionowych.

6

5.3.2. Kucie bruzd 1. Bruzdy należy dostosować do średnicy przewodu z uwzględnieniem grubości tynku do przykrycia przewodu (min 5mm). 2. Zabrania się, wykonywania bruzd w cienkich ścianach działowych w sposób osłabiający ich konstrukcję. 3. Zabrania się kucia bruzd, przebić i przepustów w betonowych elementach konstrukcyjnobudowlanych. 5. Przebicia przez ściany należy wykonywać w taki sposób, aby rurę można było wyginać łagodnymi łukami, o promieniu nie mniejszym od wartości podanych w p. 5.3.3. 5.3.3. Przejścia przez ściany i stropy 1. Wszystkie przejścia obwodów instalacji elektrycznych przez ściany, stropy itp. (wewnątrz budynku) muszą być chronione przed uszkodzeniami. 2. Przejścia wymienione wyżej należy wykonywać w przepustach rurowych. 3. Przejścia między pomieszczeniami o różnych atmosferach powinny być wykonane w sposób szczelny, zapewniający nie przedostawanie się wyziewów. 4. Obwody instalacji elektrycznych przechodzące przez podłogi muszą być chronione do wysokości bezpiecznej przed przypadkowymi uszkodzeniami. Jako osłony przed uszkodzeniem mechanicznym można stosować rury stalowe, rury z tworzyw sztucznych, kształtowniki, korytka blaszane, drewniane itp. 5.3.4. Przygotowanie końców żył i łączenie przewodów 1. W instalacjach elektrycznych wnętrzowych łączenia przewodów należy wykonywać w sprzęcie i osprzęcie instalacyjnym i w odbiornikach. Nie wolno stosować połączeń skręcanych. 2. W przypadku gdy odbiorniki elektryczne mają wyprowadzone fabrycznie na zewnątrz przewody, a samo ich przyłączenie do instalacji nie zostało opracowane w projekcie, sposób przyłączenia należy uzgodnić z projektantem lub kompetentnym przedstawicielem inwestora. 3. Przewody muszą być ułożone swobodnie i nie mogą być narażone na naciągi i dodatkowe naprężenia. 4. Do danego zacisku należy przyłączać przewody o rodzaju wykonania, przekroju i w liczbie, do jakich zacisk ten jest przystosowany. 5. W przypadku stosowania zacisków, do których przewody są przyłączane za pomocą oczek, pomiędzy oczkiem a nakrętką oraz pomiędzy oczkami powinny znajdować się podkładki metalowe, zabezpieczone przed korozją w sposób umożliwiający przepływ prądu. 6. Długość odizolowanej żyły przewodu powinna zapewniać prawidłowe przyłączenie. 7. Zdejmowanie izolacji i oczyszczenie przewodu nie może powodować uszkodzeń mechanicznych. W przypadku stosowania żył ocynowanych proces czyszczenia nie powinien uszkadzać warstwy cyny. 8. Końce przewodów miedzianych z żyłami wielodrutowymi (linek) powinny być zabezpieczone zaprasowanymi tulejkami lub ocynowane (zaleca się stosowanie takich tulejek zamiast cynowania). 5.4. Instalacje wykonywane przewodami wielożyłowymi (kabelkowymi) 5.4.1. Wymagania ogólne 1. Instalacje przewodami kabelkowymi stosuje się w pomieszczeniach suchych, wilgotnych, z wyziewami żrącymi oraz w barakach, kanałach i tunelach kablowych. 2. Stosuje się następujące rodzaje instalacji: - w wykonaniu zwykłym, - w wykonaniu szczelnym. 3. Stosuje się następujące sposoby ułożenia instalacji: - bezpośrednio na podłożu (ścianach, stropach, konstrukcjach budowlanych), za pomocą uchwytów pojedynczych lub zbiorczych, - na uchwytach odległościowych (dystansowych), pojedynczych lub zbiorczych, w odległości nie mniejszej niż 5 mm w świetle od podłoża, - na specjalnie utworzonych podłożach w postaci drabinek kablowych, korytek kablowych lub wsporników (półek, wieszaków prętowych itp.). 5.4.2. Trasowanie Zgodnie z pkt. 5.3.1. 5.4.3. Kucie bruzd Przejścia przez ściany i stropy

7

Zgodnie z pkt.5.3.2 5.4.4. Przejścia przez ściany i stropy Zgodnie z pkt.5.3.3 5.4.5. Montaż sprzętu i osprzętu 1.. Należy stosować następujący sprzęt i osprzęt instalacyjny: - rozgałęźniki (puszki) różnego rodzaju, - łączniki instalacyjne (wyłączniki, przełączniki), - gniazda wtyczkowe oraz wtyczki do mocowania na stałe, 2. .Sprzęt i osprzęt instalacyjny należy mocować do podłoża w sposób trwały zapewniający mocne i bezpieczne jego osadzenie. 3. Mocowanie bezpośrednie sprzętu i osprzętu nie hermetycznego do podłoży drewnianych lub innych palnych należy wykonywać na podkładkach blaszanych, znajdujących się co najmniej pod całą powierzchnią danego sprzętu i osprzętu. 5.4.6. Układanie przewodów 1. Przy układaniu przewodów na uchwytach: - na przygotowanej wg p. 5.5.2. trasie należy mocować uchwyty wg p. 5.5.3. odległości między uchwytami nie powinny być większe od: - 0,5 m dla przewodów kabelkowych, - 1,0 m dla kabli, - rozstawienie uchwytów powinno być takie, aby odległości między nimi ze względów estetycznych były jednakowe, uchwyty między innymi znajdowały się w pobliżu sprzętu i osprzętu, do którego dany przewód jest wprowadzany oraz aby zwisy przewodów między uchwytami nie były widoczne, - sprzęt i osprzęt instalacyjny należy mocować wg p. 5.4.5. 2 .Przy instalacji w wykonaniu szczelnym: - przewody i kable należy uszczelniać w sprzęcie i osprzęcie i aparatach za pomocą dławic (dławików), - średnica dławicy i otworu uszczelniającego pierścienia powinna być dostosowana do średnicy zewnętrznej przewodu lub kabla, - po obu stronach uszczelniającego pierścienia powinny znajdować się metalowe podkładki (dotyczy to określonego wykonania dławic), - powłoka przewodu kabelkowego lub kabla powinna być ucięta równo z wewnętrzną ścianką obudowy sprzętu, osprzętu, aparatu lub odbiornika, - po dokręceniu dławic zaleca się je dodatkowo uszczelnić kitem lub inną masą. 3. Przy wykonywaniu instalacji przewodami kabelkowymi w „wiązkach" należy dodatkowo uwzględnić wymagania odpowiednich instrukcji montażu dotyczących tego sposobu wykonania, 5.4.7. Łączenie przewodów . Zgodnie z pkt. 5.3.4. 5.4.8. Podejścia do odbiorników 1. Podejścia instalacji elektrycznych do odbiorników należy wykonać w miejscach bezkolizyjnych, bezpiecznych oraz w sposób estetyczny. 2. Podejścia od przewodów ułożonych w podłodze należy wykonywać w rurach stalowych, zamocowanych pod powierzchnią podłogi, albo w specjalnie do tego celu przewidzianych kanałach. Rury i kanały muszą spełniać odpowiednie warunki wytrzymałościowe i być wyprowadzone ponad podłogę do wysokości koniecznej dla danego odbiornika. 3. Podejścia w górę od przewodów ułożonych pod stropami mogą być wykonane tak jak cała instalacją lecz samo podejście przez strop należy wykonać zgodnie z p. 5.4.4. 4. Podejścia zwieszakowe stosuje się w przypadkach zasilania odbiorników od góry. Podejścia tego rodzaju stosuje się najczęściej do: - opraw oświetleniowych, - odbiorników zasilanych z instalacji wykonanych przewodami szynowymi, na drabinkach kablowych, w korytkach itp. Podejścia zwieszakowe należy wykonywać jako sztywne lub elastyczne, w zależności od warunków technologicznych i rodzaju wykonywanej instalacji. 5. Do odbiorników zamocowanych na ścianach, stropach lub konstrukcjach podejścia należy wykonywać przewodami ułożonymi na tych ścianach, stropach lub konstrukcjach budowlanych, a

8

także na innego rodzaju podłożach, np. kształtowniki, korytka, drabinki kablowe itp. 5.4.9. Przyłączanie odbiorników 1. Miejsca połączeń żył przewodów z zaciskami odbiorników powinny być dokładnie oczyszczone. Samo połączenie musi być wykonane w sposób pewny pod względem elektrycznym i mechanicznym oraz zabezpieczone przed osłabieniem siły docisku i korozją 2. Przyłączenia odbiorników dzielą się na dwa rodzaje: - przyłączenia sztywne, - przyłączenia elastyczne 3. Przyłączenia sztywne należy wykonywać w rurach sztywnych wprowadzonych bezpośrednio do odbiorników oraz przewodami kabelkowymi i kablami. Wykonuje się je do odbiorników stałych, zamocowanych do podłoża i nie ulegającym żadnym przesunięciom. 4. Przyłączenia elastyczne stosuje się, gdy odbiorniki są narażone na drgania o dużej amplitudzie lub przystosowane są do przesunięć i przemieszczeń. Przyłączenia takie należy wykonywać: - przewodami izolowanymi wielożyłowymi giętkimi lub oponowymi - przewodami izolowanymi jednożyłowymi giętkimi w rurach elastycznych, - przewodami izolowanymi wielożyłowymi giętkimi lub oponowymi w rurach elastycznych. 5. Przewody wychodzące z rur powinny być zabezpieczone przed mechanicznymi uszkodzeniami izolacji, np. przez założenie tulejek izolacyjnych. 6. W miejscach narażonych na uszkodzenia mechaniczne przewody doprowadzane do odbiorników muszą być chronione. 5.5. Instalacje wewnętrzne układane w ziemi 5. 5.1. Roboty ziemne - wykopy Wykopy pod kablowe linie zasilające niskiego napięcia należy wykonać. ze względu na ukształtowanie terenu i niemożliwość zastosowania sprzętu, oraz przy skrzyżowaniach z istniejącym uzbrojeniem podziemnym, wykopy należy wykonać ręcznie. Głębokość wykopów winna być dobrana tak, aby ułożone w nich, na podsypce piaskowej kable znalazła się (górna krawędź kabla) na głębokości 70 cm poniżej powierzchni gruntu. Szerokość dna wykopu winna wynieść 40 cm dla pojedynczego kabla. Podsypka piaskowa. Dno rowu kablowego, na całej jego szerokości należy zasypać warstwą piasku grubości 10 cm stanowiącą posypkę pod budowaną linie kablową. W przypadku gruntów bardzo silnie nawodnionych grubość podsypki należy powiększyć do 15 cm. W przypadku układania kabla w gruntach piaszczystych bez kamieni i innych zanieczyszczeń można, po uzyskaniu akceptacji Inżyniera, zrezygnować z wykonywania podsypki piaskowej. 5.5.2 Roboty montażowe Układanie kabli w rowach kablowych. Przed przystąpieniem do układania kabli należy w rowie kablowym ułożyć rury osłonowe na skrzyżowaniach z istniejącym uzbrojeniem. Kable w rowie należy układać przez odwijanie kabla z rolki kablowej .Nie dopuszcza się układania kabli metodą uciągu czołowego ani też rozwijania kabla wzdłuż rowu kablowego i późniejsze zsunięcie go do rowu. Przy przeciąganiu kabla przez rury ochronne należy stosować metody zapewniające nie uszkodzenie kabla i jego izolacji przy użyciu rolek prowadzących. Kable należy układać w rowie linią falistą zwiększając tym długość kabla o 1,5 % w stosunku do długości trasy kabla. Kable, w trakcie układania lub bezpośrednio po ułożeniu, należy oznakować poprzez założenie opasek oznaczeniowych. Opaski oznaczeniowe winny być zakładane na całej długości kabla co około 10 m oraz bezpośrednio przy każdej głowicy kablowej. W miejscach skrzyżowań lub zbliżeń < 0,5 m z drogami lub innymi instalacjami należy zabudować rury ochronne DVK 75 mm koloru niebieskiego . Kabel w miejscu wprowadzenia i wyprowadzenia z rur nie powinien opierać się o krawędzie otworów . Wprowadzenia i wyprowadzenia powinny być uszczelnione . Do uszczelnień nie wolno stosować zaprawy cementowej lub wapiennej. Kabel oznakować za pomocą trwałych oznaczników nałożonych na kabel. Odległość między oznacznikami nie powinna przekraczać 10 m dla kabli ułożonych w ziemi, ponadto oznaczniki należy umieścić przy skrzyżowaniach z innymi kablami w wejściach do przepustów rurowych. Przy wprowadzaniu kabla do rur ochronnych i przepustów, przy wyprowadzeniach kabla do słupa należy pozostawić zapas kabla po 1 m z każdej strony przeszkody. Na załomach trasy oraz przy układaniu zapasów kablowych należy zachować dopuszczalny promień gięcia kabla. Po ułożeniu kabla należy go zasypać co najmniej 10 cm warstwą piasku, następnie 15 cm warstwą gruntu rodzimego. Po zagęszczeniu tych warstw należy nad kablem ułożyć folię ostrzegawczą z PCV koloru niebieskiego o szerokości 20 cm i grubości co najmniej 0,8 mm. Następnie należy zasypać rów kablowy gruntem rodzimym warstwami po maksimum 30 cm z ubijaniem.

9

5.6. Montaż opraw oświetleniowych 1.Oprawy montować w miejscach podanych w dokumentacji technicznej. 2. Przewody opraw oświetleniowych należy łączyć z przewodami wypustów za pomocą złączy świecznikowych, 3. Dopuszcza się podłączanie opraw oświetleniowych przelotowe pod warunkiem zastosowania złączy przelotowych. 4. Przyłączanie do opraw oświetleniowych - przewody montować do oznakowanych zacisków wg schematu - przewód fazowy w oprawkach żarówek montować do zacisku styku wewnętrznego, przewód neutralny do zacisku gwintu oprawki - przewód ochronny montować do styku ochronnego 5.7. Montaż zabezpieczeń (gniazd bezpiecznikowych oraz wyłączników) 1. W ogólnie dostępnych instalacjach wnętrzowych należy montować aparaty zabezpieczające z pokrywami osłaniającymi części będące pod napięciem. 2. Wyłączniki płaskie należy montować na listwach aparatowych. 3. Przewód zasilający należy przyłączać do styku dolnego, przewód zabezpieczany do górnego styku wyłącznika płaskiego. 4. w rozłącznikach bezpiecznikowych przewód zabezpieczany łączyć do zacisku pozostającego bez napięcia po otwarciu rozłącznika ( bezpieczniki są pozbawione napięcia) 5. Aparaty zabezpieczające zainstalowane przed licznikiem należy osłonić pokrywą przystosowaną do plombowania. 6. Przewód doprowadzający napięcie połączyć z szyną gniazda (śrubą stykowa) a przewód zabezpieczony z zaciskiem gwintu gniazda 5.8. Montaż i instalowanie rozdzielnic. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przekazać Inwestorowi wszystkie certyfikaty lub aprobaty techniczne stosowanych materiałów. Materiały bez tych dokumentów nie mogą być wbudowane. 5.8.1 Montaż rozdzielnic. 1. Rozdzielnice, montować w miejscu i w sposób podany w dokumentacji technicznej oraz wg instrukcji montażu urządzeń 2. Dla rozdzielnicy montowanej za pomocą kołków rozporowych, należy po ustawieniu tablicy w miejscu przeznaczenia oznaczyć punkty osadzenia kołków, a następnie po usunięciu rozdzielnicy wywiercić otwory, założyć kołki i umocować rozdzielnicę po ponownym ustawieniu na właściwym miejscu. 2. Aparaturę montować ściśle wg jej położenia określonego w dokumentacji 3. Przewody wprowadzać w pełne izolacji, izolacje żył przewodów pozostawić jak najbliżej zestyków aparatów, pozostawić zapas przewodów. 4. Wykonać wymagane opisy i oznaczenia aparatów ( i przewodów w przypadku układów blokad i sterowania) 5. Zapewnić równomierne obciążenie faz 6. Przed przystąpieniem do montażu urządzeń przykręcanych na konstrukcjach wsporczych (nośnych) dostarczanych oddzielnie, należy konstrukcje te mocować do podłoża w sposób podany w dokumentacji 5.9. Ruraż dla instalacji specjalistycznych 5.9.1. Trasowanie Trasowanie należy wykonać uwzględniając konstrukcję budynku oraz zapewniając bezkolizyjność z innymi instalacjami. Trasa instalacji powinna być przejrzysta, prosta i dostępna dla prawidłowej konserwacji i remontów. Wskazane jest, aby trasa przebiegała w liniach poziomych i pionowych. 5.9.2. Kucie bruzd 1. Bruzdy należy dostosować do średnicy rury z uwzględnieniem rodzaju i grubości tynku. 2. Przy układaniu dwóch lub kilku rur w jednej bruździe szerokość bruzdy powinna być taka, aby odstępy między rurami wynosiły nie mniej niż 5 mm. 3. Rury zaleca się układać jednowarstwowo. 4. Zabrania się, wykonywania bruzd w cienkich ścianach działowych w sposób osłabiający ich konstrukcję.

1

5. Zabrania się kucia bruzd, przebić i przepustów w betonowych elementach konstrukcyjnobudowlanych. 6. Przy przejściach z jednej strony ściany na drugą lub ze ściany na strop cała rura powinna być pokryta tynkiem. 7. Przebicia przez ściany należy wykonywać w taki sposób, aby rurę można było wyginać łagodnymi łukami, o promieniu nie mniejszym od wartości podanych w p.5.9.3. 8. Rury w podłodze mogą być układane w warstwach konstrukcyjnych podłogi (stropu), ale w taki sposób, aby nie były narażone na naprężenia mechaniczne. Mogą być one również zatapiane w warstwie wyrównawczej podłogi. 5.9.3. Układanie rur i osadzanie puszek 1. Rury należy układać i mocować w uprzednio wykonanych bruzdach. 2. Łuki z rur sztywnych należy wykonywać przy użyciu gotowych kolanek lub przez wyginanie rur w trakcie ich układania. Najmniejszy dopuszczalny promień luku powinien wynosić: Średnica znamionowa Promień łuku,

18

21

22

28

37

47

190 190 250 250 350 45

Przy kształtowaniu łuku spłaszczenie rury nie może być większe niż 15% wewnętrznej średnicy rury. 3. Łączenie rur należy wykonywać za pomocą połączeń jedno kielichowych lub złączek dwu kielichowych. Najmniejsza długość połączenia jedno kielichowego powinna wynosić; Średnica znamionowa rury:, mm

18 21 22 28 37 47

Długość kielicha, nim

35 35 40 45 50 60

4. Puszki powinny być osadzone na takiej głębokości, aby ich górna (zewnętrzna) krawędź po otynkowaniu ściany była zrównana z tynkiem. Przed zainstalowaniem należy w puszce wyciąć wymaganą liczbę otworów dostosowanych do średnicy wprowadzanych rur. 5. Koniec rury powinien wchodzić do środka puszki na głębokość do 5 mm 5.9.4. Wciąganie przewodów do rur Do ułożonych rur, zgodnie z pkt. 5.9.3. po ich przykryciu warstwą tynku lub masy betonowej, należy wciągać przewody przy użyciu sprężyny instalacyjnej, zakończonej z jednej strony kulką a z drugiej uszkiem. Zabrania się układania rur wraz z wciągniętymi w nie przewodami. 5.10. Instalacja telefoniczna wnętrzowa 1. Trasowanie i układanie rur, przewodów i kabli, mocowanie listew elektroinstalacyjnych , kucie bruzd, przejścia przez ściany, stropy, mocowanie osprzętu należy wykonać dokładnie jak w przypadku wykonywania instalacji elektrycznych czy głośnikowej oraz normy branżowej (52) 2. Instalację telefoniczną należy wykonywać: - na podłożu: kablami lub przewodami wielożyłowymi bez osłon oraz kablami lub przewodami w osłonie z rur z tworzyw sztucznych lub stalowych - w tynku: kablami lub przewodami wielożyłowymi - pod tynkiem: kablami lub przewodami w osłonie z rur z tworzyw sztucznych bądź stalowych - kablami lub przewodami wielożyłowymi: w listwach ściennych i przypodłogowych, w kanałach kablowych, na drabinkach, w korytkach prefabrykowanych, w wiązkach, na linkach nośnych. 3. W instalacjach telefonicznych należy stosować wyłącznie kable i przewody z żyłami miedzianymi o średnicy co najmniej 0,5 mm 4. Układanie instalacji telefonicznych w danym pomieszczeniu powinno być ściśle skoordynowane ze sposobem wykonania instalacji elektroenergetycznych, zgodnie z wymaganiami podanymi w normie branżowej (52) 5. Przy trasowaniu ciągów instalacyjnych należy dążyć do jak najmniejszej liczby skrzyżowań i zbliżeń z ciągami instalacji elektroenergetycznych i innymi instalacjami. 6. Ciągi instalacji telefonicznej powinny być w miarę możności prowadzone we wspólnych trasach z instalacjami elektroenergetycznymi, z zachowaniem dopuszczalnych odległości, jeśli napięcie znamionowe instalacji elektroenergetycznej nie przekracza 500V. Kable i przewody

1

telekomunikacyjne powinny być ułożone w taki sposób, aby stanowiły wydzielony ciąg instalacyjny, szczególnie przy prowadzeniu instalacji na wspólnych konstrukcjach wsporczych, na drabinkach w kanałach itp. W kanałach zamkniętych z prowadzoną instalacją telefoniczną układanie kabli elektroenergetycznych jest niedopuszczalne, niezależnie od ich napięcia znamionowego. W kanałach podłogowych dwudzielnych oraz w listwach ściennych i przypodłogowych dzielonych instalacje telekomunikacyjne i instalacje elektroenergetyczne mogą być układane tylko w wyodrębnionych sektorach. 7. W przypadku konieczności prowadzenia w kanałach podłogowych lub w listwach ściennych i przypodłogowych instalacji rozgłaszania przewodowego obok instalacji telefonicznej , instalacje telefoniczna należy ekranować. 5.11. Instalacja komputerowa logiczna 1. Trasowanie, układanie rur, wciąganie kabli do rur, mocowanie listew elektroinstalacyjnych, kucie bruzd, przejścia przez ściany, stropy, mocowanie osprzętu należy wykonać dokładnie jak w przypadku wykonywania instalacji elektrycznych czy instalacji telefonicznej, głośnikowej 5.11.1. Montaż poszczególnych elementów okablowania strukturalnego w szafie kablowej. Elementy okablowania strukturalnego montujemy na stelażu 19’’ w szafie dystrybucyjnej za pomocą zestawu elementów śrub mocujących (4x śruba, podkładka oraz nakrętka). Instalacja winna przebiegać zgodnie z kartą katalogową danego urządzenia. 5.11.2 Prowadzenie przewodów (kabli). Trasy kablowe należy zbudować z elementów trwałych pozwalających na zachowanie odpowiednich promieni gięcia wiązek kablowych na zakrętach. Wartości minimalnych promieni gięcia kabli są podane w kartach katalogowych kabli miedzianych Rozmiary (pojemność) kanałów kablowych należy dobierać w zależności od maksymalnej liczby kabli projektowanych w danym miejscu instalacji. Należy przyjąć zapas 20% na potrzeby ewentualnej rozbudowy systemu. Zajętość światła kanałów kablowych przez kable należy obliczać w miejscach zakrętów kanałów kablowych. Przy całkowitym wypełnieniu światła kanału kablami na zakręcie kanał będzie wówczas wypełniony w 40% na prostym odcinku. Przy budowie tras kablowych pod potrzeby okablowania strukturalnego należy wziąć pod uwagę zapisy normy PN-EN 50174-2:2002 dotyczące równoległego prowadzenia różnych instalacji w budynku, m.in. instalacji zasilającej, zachowując odpowiednie odległości pomiędzy okablowaniem zasilającym a okablowaniem strukturalnym przy jednoczesnym uwzględnieniu materiału, z którego zbudowane są kanały kablowe. 5.11.3. Układanie kabli. Przy układaniu kabli, zarówno miedzianych, jak i światłowodowych należy stosować się do odpowiednich zaleceń producenta (tj. promienia gięcia, siły i sposobu wciągania, itp.) Symetryczne kable skrętkowe należy układać w wybudowanych kanałach kablowych w sposób odpowiadający odporności konstrukcji kabla na wszelkie uszkodzenia mechaniczne. W szczególności należy wystrzegać się nadmiernego ściskania kabli, deptania po kablach ułożonych na podłodze oraz załamywania kabli na elementach konstrukcji kanałów kablowych. Przy odwijaniu kabla z bębna bądź wyciąganiu kabla z pudełka nie należy przekraczać maksymalnej siły ciągnięcia oraz zwracać uwagę na to, by na kablu nie tworzyły się węzły ani supły. Przyjęty ogólnie promień gięcia podczas instalacji wynosi 6-krotność średnicy zewnętrznej kabla skrętkowego. 5.11.4 Budowa punktów dystrybucyjnych Elementy punktów dystrybucyjnych powinny być umieszczane w stojakach bądź szafach dystrybucyjnych stanowiących zabezpieczenie pasywnych paneli krosowych, urządzeń aktywnych, kabli elastycznych oraz innego sprzętu instalowanego w stelażu 19”. Wszystkie ekranowane panele krosowe wymagające doprowadzenia potencjału uziomu budynku są wyposażone w odpowiedni zacisk. Należy doprowadzić do nich przewód giętki (linkę) w izolacji żółto2 zielonej o przekroju poprzecznym min. 4 mm i zakończyć ją na wspólnej szynie uziemiającej szafy. Szynę uziemiającą szafy należy podłączyć do instalacji uziemiającej budynku. 5.11.5 Terminowanie kabli w osprzęcie przyłączeniowym. Do terminowania końcówek kabli w osprzęcie przyłączeniowym należy stosować odpowiednie narzędzia przygotowane do konkretnego rodzaju kabla. W przypadku kabli skrętkowych najbardziej popularnymi złączami typu IDC (insulation displacement connection) są złącza typu 110Connect.

1

Należy zastosować narzędzie uderzeniowe 110, np. PN. 0-1583608-1 lub 0-1375308-1. Przed rozpoczęciem pracy należy sprawdzić, jakie złącza zawiera osprzęt przyłączeniowy i dobrać odpowiednie narzędzie. Należy też zwrócić uwagę na nastawę sprężyny dociskającej. W większości przypadków narzędzie uderzeniowe powinno być ustawione w pozycji LOW (mniejsza siła docisku). Zastosowanie ustawienia HIGH (większa siła docisku) może spowodować zniszczenie złącza. Należy przestrzegać zapisy instrukcji montażu osprzętu połączeniowego w odniesieniu do zdejmowania koszulki zewnętrznej kabla, rozplotu elementów ekranujących oraz rozkręcania poszczególnych par. Działania te mają bezpośredni wpływ na wydajność toru transmisyjnego. 5.11.6. Przygotowanie kabla S/UTP. Należy zdjąć izolację zewnętrzną z kabla na długości 70 mm i wywinąć fragment oplotu (S/UTP) na koszulkę zewnętrzną kabla. Złącze (modularne) z rozszytym kablem S/UTP należy zainstalować w elemencie montażowym systemu uniwersalnego ekranowanego 2GHz. Sposób montażu zależy od rodzaju elementu montażowego i może różnić się miejscem wprowadzenia i sposobem mocowania kabla. Złącze (modularne) należy wsunąć i zatrzasnąć w odpowiadającej mu szczelinie elementu montażowego 5.11.7 Układanie listew i koryt PCV Listwy i koryta kablowe układać poprzez mocowanie ich śrubami do kołków rozporowych. Przyjęta przez wykonawcę wysokość mocowania powinna być jednolita dla całego obiektu, chyba, że warunki w danym pomieszczeniu wymagają innej technologii. Łączenie listew i koryt PCV należy wykonywać za pomocą złączek dla danego typu listew (koryt). 5.11.8. Uziemienie i ekranowanie Uziemienia i połączenia mas stosowane są w ekranowanych systemach okablowania strukturalnego. Ich podstawowym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa, czyli ograniczenie dotyku i zapewnienie ścieżki powrotnej w przypadku uszkodzenia uziemienia, a także zapewnienie EMC: zerowego potencjału odniesienia i wyrównania napięć, efektu ekranowania. W celu uzyskania najlepszych rezultatów, system uziemiający powinien być połączony w trzech wymiarach, w szczególności w przypadku wielokondygnacyjnych budynków wyposażonych w sieciowy system przesyłania danych. Należy pamiętać, że jednym z największych niebezpieczeństw jest indukowanie się przepięciowych pól magnetycznych w pętlach zwarciowych do ziemi. Pole przepięciowe jest głównie poziome i indukuje najgorsze błądzące napięcia w pionowych pętlach. Długość połączenia między elementem strukturalnym i siecią masy nie powinna być większa niż 50 cm i powinno być dodane dodatkowe równoległe połączenie w innym punkcie znajdującym się w pewnej odległości. Połączenie szyny uziemiającej tablicy przełączników bloku sprzętu do sieci masy powinno być wykonane z indukcyjnością mniejszą niż około 1µH (0,5 µH, jeśli jest to możliwe). Możliwe jest wykorzystanie pojedynczego przewodu o długości 0,5 m lub dwóch równoległych przewodów o długości 1 m. Idealna sieć masy jest płaska lub stanowi cienką siatkę kratową. Dla większości zakłóceń elektrycznych jest wystarczająca krata o długości boku kwadratu około 3 m. Tworzy ona kratową sieć masy. Minimalna struktura składa się z przewodu (np. miedzianej taśmy lub kabla) otaczającego pomieszczenie. W specyfikacjach normy EN 50310 określono optymalne warunki, jakie powinny spełniać uziemienia i sieci masy w budynkach, gdzie działają instalacje informatyczne. Norma EN 50310 winna być stosowana w nowo powstających budynkach jak również już istniejących. W przypadku instalacji systemów ekranowanych należy zastosować się do następujących wskazówek: o wszystkie elementy systemu muszą być ekranowane i pochodzić od jednego producenta, gwarantuje to niską impedancję przejścia, o podłączenie ekranów kabli w panelach i gniazdach musi gwarantować ciągłość i skuteczność ekranu, o ekran musi być ciągły na całym kanale transmisyjnym - oznacza to, że kable stacyjne i krosowe muszą być również ekranowane, nie wolno przerywać ekranu, o należy zwrócić szczególną uwagę na montaż elementów połączeniowych. Kontakt ekranu powinien występować na całym obwodzie zgodnie z zasadą klatki Faradaya, o wszystkie ekrany kabli powinny być zamontowane indywidualnie w szafach dystrybucyjnych, a te z kolei uziemione do dedykowanej szyny uziemiającej, o każda szafa dystrybucyjna powinna być indywidualnie podłączona do szyny uziemiającej, o połączenie do ziemi powinno być wykonane w sposób trwały i gwarantujący ciągłość,

1

o o

zaleca się, aby szyna uziemień do której podłączone są szafy dystrybucyjne miała ten sam punkt uziemienia co sieć elektryczna budynku, wszystkie punkty uziemień różnych systemów instalowanych w budynku powinny zostać połączone razem w celu zredukowania różnic potencjałów.

Podczas montażu okablowania powinny być spełnione następujące warunki: 1) powinna być zachowana ciągłość ekranu kabla od nadajnika do odbiornika. W każdym przypadku ekran kabla powinien być dołączony na dwóch końcach do zacisków lub gniazd; 2) ekran kabla powinien mieć niską impedancję przejścia zgodnie z normą PN-EN 501731:2009; 3) ekran kabla powinien całkowicie otaczać kabel na całej długości. Kontakt ekranu wykonany punktowo za pomocą przewodu wyprowadzającego będzie mało przydatny przy wysokich częstotliwościach; 4) ekranowanie powinno być kontynuowane za pomocą odpowiednich połączeń między sąsiednimi ekranami; 5) należy unikać (nawet małych) nieciągłości w ekranowaniu: np. otworów w ekranie, spleceń, pętli; nieciągłość wymiarów rzędu od 1% do 5% długości fali może zmniejszyć całkowitą efektywność ekranowania. Zawarte w normie PN-EN 50174-2:2002 wymagania specyfikują minimalne odległości, jakie należy zachować przy instalacji, pomiędzy okablowaniem strukturalnym a energetycznym w zależności od konstrukcji kabli: Typ instalacji Oba kable nieekranowane Kabel zasilający nieekranowany – kabel skrętkowy ekranowany Kabel zasilający ekranowany – kabel skrętkowy nieekranowany Oba kable ekranowane

Bez metalowej przegrody 200 mm 50 mm

Przegroda aluminiowa 100 mm 20 mm

Przegroda stalowa 50 mm 5 mm

30 mm

10 mm

2 mm

0 mm

0 mm

0 mm

5.12. Ochrona przeciwporażeniowa. Instalacje elektryczne odbiorcze zaprojektowano w układzie TN-C z punktem rozdziału przewodu PEN na niezależny przewód ochronny PE i neutralny N w rozdzielnicy T0. Oprócz ochrony podstawowej przed dotykiem bezpośrednim, którą powinny spełniać wszystkie obudowy i osłony urządzeń i aparatów oraz izolacja osprzętu instalacyjnego i przewodów należy zapewnić ochronę dodatkowa przed dotykiem pośrednim polegającą na samoczynnym szybkim wyłączeniu zasilania w układzie sieci TN-S. Jako ochronę uzupełniająca należy zastosować wyłączniki różnicowoprądowe o znamionowym prądzie różnicowym 30 mA. 5.13. Przewody ochronne PE, 5.13.1. Przewody ochronne PE 1. Jako przewody ochronne PE mogą być stosowane: - gołe lub izolowane przewody jednożyłowe ułożone we wspólnej osłonie z przewodami czynnymi, - gołe lub izolowane przewody jednożyłowe ułożone na stałe poza osłoną przewodów czynnych, - gołe lub izolowane żyły przewodów wielożyłowych, - metalowe elementy przewodów nie będące żyłami, np. powłoki, ekrany i pancerze, 2. Dopuszcza się wykorzystywać, jako przewody ochronne PE, wykonane fabrycznie metalowe obudowy i konstrukcje wsporcze instalacji elektrycznych, jeżeli spełniają trzy następujące wymagania: a) ich ciągłość elektryczna jest zapewniona przez zastosowane rozwiązanie konstrukcyjne i nie zagrażającej występujące narażenia mechaniczne, chemiczne lub elektrochemiczne, b) ich konduktancja jest co najmniej równa konduktancji .wymaganej od przewodów ochronnych PE, c) jest zapewniona możliwość przyłączenia do nich, w przewidzianych miejscach, innych przewodów ochronnych PE. 3. Części przewodzące obce mogą być wykorzystywane jako przewody ochronne PE, jeżeli spełniają warunek; - nie mogą być usunięte w czasie, gdy spełniają rolę przewodów ochronnych PE, chyba że

1

przewidziano środki kompensujące ich brak, np. przewód bocznikujący wodomierz, - na długości stanowiącej zastępczy przewód ochronny mają oznaczenie barwne wymagane od przewodu ochronnego PE. 4. Wykorzystywanie, jako przewodów ochronnych PE, rur wodociągowych jest dopuszczalne pod warunkiem uzyskania zgody ich właściciela. Nie należy wykorzystywać rur instalacji gazowych. 5. Jeżeli na odcinku, na którym rura wodociągowa jest wykorzystywana jako przewód ochronny PE (przewód wyrównawczy), znajduje się wodomierz, to powinien on być zbocznikowany. Przekrój przewodu bocznikującego powinien spełniać wymagania stawiane przekrojowi przewodu ochronnego PE (przewodu wyrównawczego); nie wymaga się przekroju większego niż: 16 mm 2 w przypadku linki miedzianej ocynowanej, 25 mm 2 w przypadku linki stalowej ocynkowanej lub ocynowanej, 60 mm 2 w przypadku taśmy stalowej o grubości co najmniej 3 mm. 6 Przewody ochronne PE powinny mieć na całej długości oznaczenie barwne zgodne z PN/E-05023. 7. Przewody ochronne PE ułożone na stałe powinny być wykonane z miedzi, aluminium lub stali a przewody ochronne PE ruchome - z miedzi lub stali o dostatecznej giętkości 8. Przekrój przewodu ochronnego PE miedzianego lub aluminiowego, który nie jest ułożony razem z przewodami czynnymi, nie powinien być mniejszy niż: 2 2,5 mm , jeśli przewód jest chroniony od uszkodzeń mechanicznych, 4 mm Jeśli przewód nie jest chroniony od uszkodzeń mechanicznych. 9. Przekrój przewodu ochronnego PE powinien być nie mniejszy niż przekrój SPE podany w tabeli. 11 Jeśli różne obwody mają wspólny przewód ochronny PE, jego przekrój powinien być dobrany stosownie do największego z przekrojów przewodów skrajnych. Jeśli przewód ochronny PE jest wykonany z innego materiału niż przewody skrajne, to powinien mieć konduktancje nie mniejszą niż konduktancja przewodu dobranego według tabeli Tabela Najmniejszy dopuszczalny przekrój przewodu ochronnego PE wykonanego z tego samego materiału co przewód skrajny Przekrój przewodu skrajnego S Najmniejszy dopuszczalny przekrój przewodu ochronnego PE - SPE mm"

mm"

S0,25

500

>0,5

1000

>1,0

>500V

3. Ochrona przez oddzielenie obwodów Oddzielenie części czynnych jednego obwodu od części czynnych innych obwodów i od ziemi, należy sprawdzić przez pomiar rezystancji izolacji. Zmierzone wartości rezystancji, w miarę możliwości z przyłączonymi odbiornikami, powinny być zgodne z podanymi w powyższej tabeli. 4. Próba biegunowości Jeżeli przepisy zabraniają instalowania w przewodzie neutralnym jednobiegunowych łączników, należy wykonać próbę biegunowości w celu sprawdzenia czy wszystkie te łączniki są włączone jedynie w przewody fazowe. 5. Próba działania Zespoły takie jak rozdzielnice i sterownice, napędy, urządzenia sterownicze, blokady powinny być poddane próbie działania w celu stwierdzenia czy są one właściwie zmontowane, nastawione i zainstalowane, zgodnie z odpowiednimi wymaganiami niniejszej normy. Urządzenia ochronne, jeżeli to konieczne, powinny być poddane próbie działania w celu stwierdzenia, czy są prawidłowo zainstalowane i nastawione. 6.2.6. Sprawdzanie dokumentacji 6.2.6.1 Sprawdzenie dokumentów wykonanych prac Należy sprawdzić dokumenty dotyczące materiałów i wyrobów użytych do budowy : - przygotowania terenu budowy, - wykonania robót ziemnych - wykonania odcinka elektroenergetycznej linii kablowej - łączenia rur - wykonania instalacji elektrycznych wewnętrznych - zgodności z projektem i pozwoleniem na budowę. 6.2.6.2 Sprawdzenie dokumentów dotyczących przekazania frontu robót.

1

Sprawdzenie dokumentów dotyczących przekazania frontu robót dla montażu instalacji elektrycznych polega na kontroli przedstawionych przez kierownika budowy zapisów w dzienniku budowy potwierdzonych przez inspektora nadzoru świadczących o przekazaniu frontu robót pod montaż instalacji elektrycznych. 6.2.6.3 Sprawdzanie dokumentów dotyczących wykonania instalacji elektrycznych wewnętrznych. 1. Sprawdzenie dokumentów dotyczących realizacji instalacji elektrycznych wewnętrznych polega na kontroli przedstawionych przez kierownika budowy zapisów w dzienniku budowy potwierdzonych przez inspektora nadzoru świadczącego o wykonaniu tych prac zgodnie z projektem wykonawczym. 2. Sprawdzenie dokumentów dotyczących prób i badań instalacji polega na kontroli przedstawionych przez kierownika budowy protokółów przeprowadzenia prób wykonanych zgodnie z pkt. 6.2.5. instalacji elektrycznych wewnętrznych. 6.2.6.4 Ocena Na podstawie przeprowadzonego sprawdzenia dokumentów dotyczących wykonania prac regulacyjno-pomiarowych (sprawdzanie, próby) oraz na podstawie przeprowadzonej wizji lokalnej inwestor podejmuje decyzję o przeprowadzeniu odbioru prac budowlano-montażowych odcinka linii kablowej i instalacji elektrycznych wewnętrznych oraz powołuje stosowną komisję odbioru. 6.3. Odbiór 6.3.1. Postanowienia ogólne Przed przystąpieniem do odbioru odcinka linii kablowej i instalacji elektrycznych wewnętrznych przedłożyć inwestorowi dokumenty potwierdzające wykonanie zgodnie z projektem budowlanym i wykonawczym, pozwoleniem na budowę, wymaganiami norm, normami powołanymi oraz przepisami państwowymi wymienionymi w p. 10 6.3.2. Odbiór frontu robót 1. Przed przystąpieniem do robót montażowych należy odebrać protokolarnie front robót od generalnego wykonawcy lub inwestora. 2. Stan robót budowlanych i wykończeniowych powinien być taki, aby roboty elektro-montażowe można było prowadzić bez narażenia instalacji na uszkodzenie, a pracowników na wypadki przy pracy. 6.3.3. Odbiór końcowy 1 Do odbioru końcowego wykonanych robót wykonawca powinien przedłożyć: - aktualną dokumentację po wykonawczą, - protokóły prób montażowych - oświadczenie wykonawcy o zakończeniu robót i gotowości instalacji do eksploatacji, - instrukcje eksploatacji urządzeń, jeżeli umowa przewidywała dostarczenie takich instrukcji, - części i urządzenia zamienne oraz sprzęt BHP, które zgodnie ze specyfikacją w projekcie (dokumentacji) miały być dostarczone przez wykonawcę. 2. Komisja odbioru końcowego: - bada aktualność i kompletność dokumentacji powykonawczej, - bada protokóły odbiorów częściowych i sprawdza usunięcie usterek, - bada zaświadczenia o jakości materiałów i urządzeń oraz przedstawia ewentualne wnioski i uwagi - bada i akceptuje protokoły prób montażowych, - dokonuje prób i odbioru instalacji włączonej pod napięcie, - ustała okres i warunki wstępnej eksploatacji instalacji, - spisuje protokół odbiorczy, 6.3.6. Sprawdzanie dokumentacji Jak w punkcie 6.2,6. 6.3.7. Przekazanie instalacji do eksploatacji 1. Po ustalonym przez komisję odbioru okresie wstępnej eksploatacji instalację należy przekazać do właściwej eksploatacji. 2. Przy przekazaniu należy spisać protokół, w którym powinno zostać potwierdzone usunięcie usterek wymienionych w protokole przekazania instalacji do wstępnej eksploatacji. 7. Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Przedmiar robót: dla wykonania tego zamówieni sporządzono zgodnie z & 6 Rozporzadzenia Ministra Infrastruktury z dn. 02 września 2004 r w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji

1

projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno - użytkowego (Dz.U. 04.202.2072) Obmiar odbiór. Jednostki obmiarowe robót: - dla rozdzielnic, obudów, tablic, aparatów, osprzętu, opraw, złącz, wsporników, konstrukcji, przebić 1 szt. - dla instalacji liniowych (przewody, trasy, uziomy, zwody i przewody instalacji odgromowej) - 1 m - dla podłączeń przewodów i kabli - 1 szt - dla badań i pomiarów montażowych - 1 pomiar - inne jednostki obmiaru (1 kpl, 1m2) wynikające z zastosowanych norm jednostkowych KNNR i KNR 8. Opis sposobu odbioru robót budowlanych wg pkt 6.3. 9. Opis sposobu rozliczenia robót tymcz. i prac towarzyszących Roboty geodezyjne związane z wytyczeniem i inwentaryzacją po wykonawczą rozliczyć ujmując je we wskaźniku jednostkowym kosztów realizacji odcinka elektroenergetycznej linii kablowej n/n Szczątkowe roboty demontażowe istniejących instalacji elektrycznych wewnętrznych rozliczyć ujmując je we wskaźniku jednostkowym realizacji instalacji elektrycznych wewnętrznych. 10. Przepisy związane - dokumentacja projektowa - Aprobaty techniczne - Certyfikaty Jakości - Protokoły z prób i badań ( prace regulacyjno-pomiarowe) - Normy PN –IEC 60364-4-41 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia zabezpieczeń. Ochrona przeciwporażeniowa PN-IEC 60364-4-482 Instalacje elektryczne w obiektach budowanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych. Ochrona przeciwpożarowa PN – IEC 60364-5-51 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Postanowienia ogólne PN-IEC 60364-5-523 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Obciążalność długotrwała przewodów PN-IEC 60364-5-54 Instalacje elektryczna w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Uziemienia i przewody ochronne PN-IEC 60364-5-559 Instalacje elektryczna w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Inne wyposażenie. Oprawy oświetleniowe i instalacje oświetleniowe PN-87/E-90050 Przewody elektroenergetyczne ogólnego przeznaczenia do układania na stałe. Ogólne wymagania i badania

1

2

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH BRANŻA BUDOWLANA cz I PRZEBUDOWA CZĘŚCI KONDYGNACJI PARTERU I PIĘTRA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2

Kod CPV nr. 45.262700-8 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA L.p. 1 1 1

Wyszczególnienie 2 Strona tytułowa 1. Część ogólna 1.1.Tytuł zamówienia 1.2. Przedmiot i zakres robót 1.3. Wyszczególnienie i opis prac towarzyszących 1.4. Informacja o terenie budowy 1.5. Nazwa i kody robót 1.6 Określenia podstawowe 2. Wymagania dotyczące właściwości wyrobów 3. Wymagania dotyczące maszyn i sprzętu budowlanego 3.1. Zestawienie planowanego sprzętu 3.2. Zasady prawidłowej eksploatacji 3.3. Transport

Nr. strony 3 2 3 3 3 3 3 4 4 7 8 8 8 8

4

4. Wykonanie robót 4.1. Roboty rozbiórkowe i wyburzeniowe 4.2. Roboty ziemne 4.3. Zbrojenie 4.4. Montaż zbrojenia 4.5. Betonowanie 4.6. Wykonanie ścian murowanych 4.7. Wykonanie tynków zwykłych 4.9. Osadzenie okien i drzwi 4.10. Podłoża posadzki i płytki ścienne 4.11. Roboty malarskie 4.12. Wymagania szczegółowe

9 9 10 11 12 13 16 18 19 22 24 25

5 6 7 8 9 10

Kontrola jakości robót Odbiór robót Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Dokumentacja projektowo kosztorysowa obejmuje Przepisy związane Zestawienie materiałów

25 27 28 28 29 30

2 3

2

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

Specyfikacje techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych 1.CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1.Tytuł zamówienia : „Przebudowy części kondygnacji parteru i piętra Szkoły Podstawowej nr 2” 1.2.Przedmiot i zakres robót budowlanych Przedmiotem opracowania jest projektowana przebudowa części parteru i piętra Szkoły Podstawowej nr 2. Istniejący budynek podlega przebudowie w obrębie działki wraz z dostosowaniem funkcji. Zakres robót budowlanych: Roboty rozbiórkowe Rozbudowa budynku Modernizacja i remont budynku Instalacja centralnego ogrzewania Instalacja wod. - kan. Instalacje elektryczne Wentylacja grawitacyjna i mechaniczna 1.3.Wyszczególnienie i opis prac towarzyszących i robót tymczasowych Wykonanie zaplecza budowy. 1.4. Informacja o terenie budowy Plac budowy znajduje w centrum miejscowości u zbiegu Placu Kościelnego oraz Rynku i na czas prowadzenia robót wszystkie stanowiska pracy muszą być trwale wygrodzone przed dostępem osób postronnych . 1.4.1.Organizacja robót budowlanych Projekt organizacji robót budowlanych opracowuje wykonawca robót uwzględniając informacje BIOZ oraz pozostałe uwarunkowania wykonawcze . 1.4.2.Zabezpieczenie interesu osób trzecich Wykonawca przejmie protokolarnie teren budowy potwierdzony protokołem przekazania . 1.4.3.Ochrona środowiska Wykonawca zobowiązany jest do znajomości i stosowania przepisów w zakresie ochrony środowiska . W szczególności nie może doprowadzić do skażenia gruntu , wód gruntowych ścieków sanitarnych , skażenia atmosfery czy przekroczeń w emisji hałasu . 1.4.4. Warunki bezpieczeństwa pracy Ścisła realizacja planu BIOZ . 1.4.5. Zaplecza dla potrzeb wykonawcy Wykonawca na własny koszt wykona zaplecze budowy, zabezpieczy teren budowy na czas trwania robót oraz uporządkuje teren po zakończeniu robót . 1.4.6. Ogrodzenie placu budowy 3

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

Ogrodzenie placu budowy należy do obowiązków wykonawcy i nie podlega odrębnej zapłacie . Koszt ogrodzenia wkalkulowany jest w cenę umowną robót . 1.5 Nazwy i kody robót budowlanych Polskie prawo zamówień publicznych przewiduje obowiązek stosowania kwalifikacji CPV (wspólny słownik zamówień ) . Wspólny słownik zamówień jest systemem kwalifikacji produktów , usług i robót budowlanych stworzonym na potrzeby zamówień publicznych . Słownik główny obejmuje nazwy dostaw , robót budowlanych lub usług którym przypisane zostały 9-cyfrowe kody. Pierwsze trzy cyfry określają klasy , a pierwsze pięć cyfr określa kategorie . DEFINICJE 1.5.1.Dokumentacja projektowa zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. 1.5.2.Aprobata techniczna w postaci oceny technicznej stwierdzającej przydatność do stosowania w budownictwie. 1.5.3.Wyrób budowlany to wyrób w rozumieniu przepisów w ocenie zgodności , wytworzony w celu wbudowania, wmontowania ,zainstalowania lub zastosowania w obiekcie budowlanym. Również zestaw wyrobów wzajemnie połączonych i stanowiących integralną część użytkową . 1.5.4.Dokumentacja budowy – przez którą należy rozumieć pozwolenie na budowę , dziennik budowy ,protokoły odbiorów częściowych i końcowych , dokumentację projektową , operaty geodezyjne ,książkę obmiarów ,a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu – także dziennik montażu. 1.6 OKREŚLENIA PODSTAWOWE Określenia podstawowe zgodne są z obowiązującymi normami i przepisami. Remont należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym; Obiekt budowlany jest budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, obiekt małej architektury. Budynek jest taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach (art. 3 pkt. 2 pr. bud.) Budowla jest to każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury (w szczególności lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, estakady, tunele, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową) 4

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

Obiekt małej architektury są to niewielkie obiekty, a w szczególności: kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury, posągi, wodotryski i inne obiekty a r c h i t e k t u r y o g r o d o w e j , u ż yt k o w e s ł u ż ą c e r e k r e a c j i c o d z i e n n ej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki. Roboty budowlane w rozumieniu komentowanej ustawy są zatem budowa, rozbiórka i remont budynków, budowli i obiektów małej architektury Przebudowa jest kategorią robót budowlanych , dotyczy wyłącznie istniejącego obiektu budowlanego i prowadzi do zmiany jego układu funkcjonalnego. Nie powoduje jednak powstania nowej części obiektu i zmiany rozmiarów. Kotłownia zespół urządzeń, w których dzięki spalaniu paliw wytworzony jest czynnik grzejny o wymaganej temperaturze i ciśnieniu, znajdujących się w odrębnym pomieszczeniu (ewent. zespole pomieszczeń budynku). W skład zespołu wchodzą urządzenia zabezpieczające proces spalania paliwa i wytwarzania czynnika grzejnego, urządzenia utrzymujące ciśnienie i temperaturę czynnika grzejnego na żądanym poziomie oraz zapewniające stały obieg czynnika grzejnego, a także urządzenia pomiarowe, regulacyjne i rejestrujące. Kierownik budowy jest tym uczestnikiem procesu budowlanego, który ma za zadanie czuwać nad prawidłowością wykonywania budowy w zakresie bezpieczeństwa wykonywania robót budowlanych, organizacji ich przebiegu, zabezpieczenia terenu budowy, prowadzeniu dokumentacji budowy, przygotowywania odbiorów, powiadamiania inwestora i inspektora nadzoru inwestorskiego i wszystkich istotnych zdarzeniach, które mają miejsce na kierowanej przez niego budowie, takich jak kontrole, zagrożenia, nieprawidłowości czy nieprzewidziane utrudnienia. Inspektor nadzoru inwestorskiego jest tym uczestnikiem procesu budowlanego reprezentującym inwestora, do którego należy dbanie o prawidłowe wykonywanie robót budowlanych , kontrolę zgodności wykonywanych robót budowlanych z projektem, przepisami i zasadami wiedzy techniczne Termomodernizacja jest to przywrócenie pożądanego poziomu właściwości użytkowych budynku i instalacji grzewczych połączone z ograniczeniem strat ciepła przez przegrody zewnętrzne i zmniejszeniem strat użytkowania energii Instalacje elektryczne instalacja i urządzenia elektryczne, przy zachowaniu przepisów odrębnych dotyczących dostarczania energii, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wymagań Polskich Norm odnoszących się do tych instalacji i urządzeń, zapewniają, - dostarczanie energii elektrycznej o odpowiednich parametrach technicznych do odbiorników, stosownie do potrzeb użytkowych, ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, powstaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami, ochronę przed emisją drgań i hałasu powyżej dopuszczalnego poziomu oraz przed szkodliwym oddziaływaniem pola elektromagnetycznego. - ochronę obiektu budowlanego przed przypadkowymi zdarzeniami jak również umyślnym działaniem osób postronnych Instalacja wodociągowa instalację wodociągową stanowią układy połączonych 5

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

przewodów, armatury i urządzeń, służące do zaopatrywania budynku w zimną i ciepłą wodę, spełniającą wymagania jakościowe określone w przepisach odrębnych dotyczących warunków, jakim powinna odpowiadać woda do spożycia przez ludzi. Instalacja gazowa instalację gazową stanowią układy połączonych przewodów, armatury urządzeń, służące do zaopatrywania budynku w gaz palny, spełniającą wymagania jakościowe określone w przepisach odrębnych dotyczących warunków, jakim powinny odpowiadać wewnętrzne instalacje gazowe w obiektach mieszkalnych i użyteczności publicznej. Instalacja kanalizacyjna zespół powiązanych ze sobą elementów służących do odprowadzenia ścieków z obiektu budowlanego i jego otoczenia do sieci kanalizacyjnej zewnętrznej lub innego odbiornika. Instalacja centralnego ogrzewania wodnego instalację ogrzewczą wodną stanowi układ połączonych przewodów napełnionych wodą instalacyjną, wraz z armaturą, pompami obiegowymi i innymi urządzeniami (w tym grzejnikami, wymiennikami do przygotowania wody ciepłej, nagrzewnicami wentylacyjnymi itp.), oddzielony zaworami od źródła ciepła Materiał substancja, która jest stosowana do wykonywana wyrobów i obiektów budowlanych Wyrób produkt wytwarzany lub przetwarzany w celu zastosowana w obiekcie budowanym Pręt Prosty i sztywny, zwykle metalowy element o przekroju poprzecznym małym w stosunku do jego długości. Bloczek Wyrób przestrzenny, stosowany głównie do wznoszenia ścian, budowlanych zazwyczaj ceramiczny lub betonowy Kształtownik Wyrób hutniczy o stałym lecz złożonym przekroju poprzecznym, małym w stosunku do jego długości Kruszywo Obojętny materiał ziarnisty lub granulowany otrzymany zwykle z materiałów naturalnych takich jak tłuczeń, żwir, piasek lub wytwarzany fabrycznie Beton Stwardniała mieszanina kruszywa, cementu i wody Cement Miałki, mineralny materiał nieorganiczny, tworzący, po dodaniu właściwej ilości wody zaczyn cementowy, twardniejący zarówno pod wodą jak i na powietrzu, wiążący materiał ziarnisty Zaprawa Mieszanina drobnego kruszywa, wody i cementu lub wapna względnie połączenia obu tych składników, która po zastosowani twardnieje. Jest używana do spajania. Tynk Mieszanina na bazie wapna, cementu lub gipsu z dodatkiem lub bez kruszywa, włókien lub innych materiałów, która jest stosowana do pokrycia powierzchni ścian i sufitów i twardnieje po zastosowaniu. Płytka Element cienki, płaski lub odpowiednio ukształtowany, stosowany do Wykonania okładziny Materiał izolacyjny Materiał zabezpieczający lub zmniejszający przepływ ciepła, dźwięku 6

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

albo elektryczności Farba Wyrób płynny lub w postaci proszku, który po pokryciu powierzchni tworzy nieprzezroczysta wytrzymała powłokę o właściwościach zabezpieczających, dekoracyjnych. Środek do gruntowania Płyn stosowany na powierzchni chłonnych, który po wyschnięciu zmniejsza ich zdolność absorpcyjne. Wykop fundamentowy Wykop, w którym są wykonywane podbudowy obiektów budowanych. Ściana Konstrukcja pionowa, zwykle ceglana lub betonowa, która ogranicz lub dzieli obiekt budowany i przenosi obciążenia Fundament Konstrukcja przekazująca obciążenie na podłoże gruntowe ława fundamentowa: Długi wąski, zazwyczaj poziomy fundament Strop Wewnętrzna przegroda pozioma w budynku posadzka: Wierzchnia warstwa stropu stanowiącą wykończenie jego powierzchni Sufit Konstrukcja przykrywająca dolna powierzchnie stropu lub dachu stanowiąca górna powierzchnie obudowanej przestrzeni Sufit powieszony Sufit wiszący w pewnej odległości od stropu lub dachu znajdującego się pod nim. Dach Przegroda zewnętrzna osłaniająca budynek od góry pokrycie dachowe: Górna warstwa lub warstwy tworzące powierzchnie zabezpieczającą przed wpływami atmosferycznym. Okładzina zewnętrzna, pionowe lub prawie pionowe nienośne pokrycie konstrukcji ściana działowa:. 2.WYMAGANIA DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI WYROBÓW BUDOWLANYCH Wykonawca jest zobowiązany dostarczyć materiały zgodnie z wymaganiami Dokumentacji Projektowej i ST. Przy wykonywaniu robót budowlanych należy, zgodnie z ustawą - prawo budowlane, stosować wyroby budowlane, które zostały dopuszczone do obrotu i powszechnego lub jednostkowego stosowania w budownictwie. Wyrobami dopuszczonymi do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie są właściwie oznaczone: wyroby budowlane dla których wydano certyfikat na znak bezpieczeństwa, wykazujący, że zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych - w odniesieniu do wyrobów podlegających tej certyfikacji, wyroby budowlane dla których dokonano oceny zgodności i wydano certyfikat zgodności lub deklarację zgodności z Polską Normą lub z aprobatą techniczną, mające istotny wpływ na spełnienie co najmniej jednego z wymagań podstawowych - w odniesieniu do wyrobów nie objętych certyfikacją na znak bezpieczeństwa, wyroby budowlane umieszczone w wykazie wyrobów nie mających istotnego wpływu na spełnianie wymagań podstawowych oraz wyrobów 7

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

wytwarzanych i stosowanych według tradycyjnie uznanych zasad sztuki budowlanej, przepisami dokonano oceny zgodności ze zharmonizowaną normą europejską wprowadzoną do zbioru Polskich Norm, z europejską aprobatą techniczną lub krajową specyfikacją techniczną państwa członkowskiego Unii Europejskiej uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi, Wykonawca powinien powiadomić Inspektora Nadzoru o proponowanych źródłach otrzymania materiałów przed rozpoczęciem ich dostawy. Jeżeli Dokumentacja Projektowa lub ST, przewidują możliwość wariantowego wyboru rodzaju materiału w wykonywanych robotach, Wykonawca powinien powiadomić Inspektora Nadzoru o swoim wyborze jak najszybciej jak to możliwe przed użyciem materiał, albo w okresie ustalonym przez Inspektora nadzoru. W przypadku nie zaakceptowania materiału ze wskazanego źródła, Wykonawca powinien przedstawić do akceptacji materiał z innego źródła. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie może być później zmieniony bez zgody Inspektora Nadzoru. Każdy rodzaj robót, w którym znajdują się nie zbadane i nie zaakceptowane materiały, Wykonawca wykonuje na własne ryzyko, licząc się z jego nie przyjęciem i niezapłaceniem za wykonaną pracę. 3. WYMAGANIA DOTYCZĄCE MASZYN I SPRZĘTU BUDOWLANEGO 3.1. Zestawienie planowanego sprzętu - rusztowanie budowlane przyścienne - wyciąg jednomasztowy 0,5 t - samochód ciężarowy - betoniarka - piła tarczowa - wiertarki mechaniczne - elektronarzędzia 3.2. Zasady prawidłowej eksploatacji - przestrzeganie wskazań dokumentacji techniczno-ruchowej - stosować odpowiednie smary i paliwo - wykonywać terminowo obowiązujące obsługi techniczne codzienne i okresowe - uważnie obserwować pracę maszyny oraz wskazania przyrządów pomiarowo – kontrolnych - wykonywać tylko te prace , do których jest dana maszyna przeznaczona - dbać o wszystkie czynności obsługowe i konserwacyjne - dbać o czystość maszyny, osprzętów roboczych i wyposażenia nie dopuszczać do pracy przy maszynie osób postronnych oraz przebywania w obrębie pracy maszyny 3.3. Transport Ogólne wymagania dotyczące transportu Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót i właściwości przewożonych materiałów. Liczba środków transportu będzie zapewniać prowadzenie robót zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej i wskazaniach Inspektora nadzoru w terminie przewidzianym w umowie. Wymagania dotyczące przewozu po drogach publicznych Przy ruchu na drogach publicznych pojazdy będą spełniać wymagania dotyczące przepisów ruchu drogowego w odniesieniu do dopuszczalnych obciążeń na osie i innych parametrów technicznych. Środki transportu nie odpowiadające warunkom dopuszczalnych obciążeń na osie mogą być dopuszczone przez właściwy zarząd 8

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

drogi pod warunkiem przywrócenia stanu pierwotnego użytkowanych odcinków dróg na koszt Wykonawcy. Wykonawca będzie usuwać na bieżąco, na własny koszt, wszelkie zanieczyszczenia spowodowane jego pojazdami na drogach publicznych oraz dojazdach do terenu budowy. 4. WYKONANIE ROBÓT 4.1 Roboty rozbiórkowe i wyburzeniowe Pierwszym rodzajem robót wykonywanych przy remontach są roboty rozbiórkowe. Przed przystąpieniem do bezpośrednich robót rozbiórkowych należy wykonać wszystkie niezbędne zabezpieczenia, a więc ogrodzenie terenu, wzmocnienie części budynku zagrażających runięciem itp. Roboty rozbiórkowe należy wykonywać z zachowaniem maksimum ostrożności, dokładnie przestrzegając przepisów bezpieczeństwa pracy. Szczególnie ostrożnie należy prowadzić rozbiórkę elementów budynku przeznaczonego do odbudowy, zwracając uwagę, aby nie uszkodzić części nie przeznaczonych do rozbiórki. Najbardziej podstawowe warunki, jakich należy przestrzegać przy prowadzeniu rozbiórek, obejmują niżej wymienione zalecenia. Przede wszystkim należy usunąć wszystkie elementy zagrażające bezpieczeństwu pracujących, a więc zwisające części murów, stropy pozbawione części podpór itp. Gruz i materiały drobne należy usunąć przez specjalne kryte zsypy drewniane. W żadnym wypadku nie wolno gruzu itp. wyrzucać przez okna na zewnątrz lub przerzucać na dolne stropy. W szczególnych okolicznościach wywołanych względami ostrożności rozbiórkę należy wykonywać ręcznie lub przy użyciu narzędzi pneumatycznych. Rozbiórkę elementów żelbetowych należy wykonywać niewielkimi odcinkami, odbijając uprzednio warstwę ochronną betonu i przecinając pręty zbrojenia za pomocą aparatów acetylenowych. Do rozbijania betonu zaleca się stosować narzędzia pneumatyczne. Wszelkie roboty rozbiórkowe powinny być wykonywane w taki sposób, aby zapewnić maksymalny odzysk materiałów nadających się do ponownego użycia. Robotnicy wykonujący prace rozbiórkowe na wysokości powyżej 4 m powinni być zabezpieczeni pasami, przy czym łańcuch lub lina od pasa muszą być przymocowane do części trwałych budowli, nie rozbieranych w tym momencie. Okna i drzwi Przed przystąpieniem do rozbiórki okien lub drzwi trzeba sprawdzić, czy wskutek osiadania ścian ościeżnice nie spełniają roli podpory dla dane] części ściany. W tym wypadku skrzydła drzwiowe i okienne należy pozdejmować z zawiasów, ościeżnice zaś wyjąć dopiero po rozebraniu górnej części ściany lub ścianek działowych. Jeżeli nie są obciążone, zaleca się je wymontować ze ścian wraz ze skrzydłami okiennymi lub drzwiowymi i opaskami. Sposób ten należy stosować, jeśli elementy będą się nadawały do dalszego użycia. Pozostałe po wyjęciu okien otwory zaleca się zabić deskami lub blatami dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy przy następnych robotach. Ścianki działowe Następną czynnością po rozbiórce okien i drzwi jest rozbiórka ścian działowych. Wewnętrzne ściany nośne można rozbierać dopiero po usunięciu wszystkich obciążeń. W praktyce zdarza się często, że w czasie rozbiórki ściany działowe okazują się nośnymi z powodu osiadania stropów, W tych przypadkach ściany działowe należy uprzednio odciążyć od tych dodatkowych obciążeń przez podstemplowanie sufitów, a dopiero potem przystąpić do ich rozbiórki. (Rozbiórkę ścian działowych tynkowanych należy rozpoczynać od odbicia tynków, po czym po usunięciu z miejsca roboczego gruzu można rozbierać ściany. Materiały uzyskane z 9

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

rozbiórki ścian należy ostrożnie spuszczać na dół i odtransportowywać na miejsce składowania. Przy rozbiórce ścian działowych murowanych w żadnym wypadku nie zwalać ich na strop, lecz rozbierać ostrożnie warstwami przy zastosowaniu lekkich rusztowań. Ściany Rozbiórkę ścian można wykonywać po rozebraniu wszystkich innych elementów budynku lub stopniowo kondygnacjami łącznie z rozbiórką stropów i elementów schodów. Rozbiórkę ścian drewnianych należy wykonać sposobem ręcznym, przy użyciu wciągarek, dźwigów lub innych środków mechanicznych. Ręczna rozbiórka ścian wymaga dużej ostrożności; robotnicy pracujący na ścianach muszą być wyposażeni w pasy ochronne. 4.2 Roboty ziemne Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z umową oraz za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych robót za ich zgodność z dokumentacją projektową, wymaganiami SST, PZJ, projektu organizacji robót oraz poleceniami Inspektora nadzoru. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za dokładne wytyczenie w planie i wyznaczenie wysokości wszystkich elementów robót zgodnie z wymiarami i rzędnymi określonymi w dokumentacji projektowej lub przekazanymi na piśmie przez Inspektora nadzoru. Następstwa jakiegokolwiek błędu spowodowanego przez Wykonawcę w wytyczeniu i wyznaczaniu robót zostaną jeśli wymagać tego będzie Inspektor nadzoru, poprawione przez Wykonawcę na własny koszt. Sprawdzenie wytyczenia robót lub wyznaczenia wysokości przez Inspektora nadzoru nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za ich dokładność. Decyzje Inspektora nadzoru dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i elementów robót będą oparte na wymaganiach sformułowanych w dokumentach umowy, dokumentacji projektowej i w SST, a także w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji Inspektor nadzoru uwzględni wyniki badań materiałów i robót, rozrzuty normalnie występujące przy produkcji i przy badaniach materiałów, doświadczenia z przeszłości, wyniki badań naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozważaną kwestię. Polecenia Inspektora nadzoru będą wykonywane nie później niż w czasie przez niego wyznaczonym, po ich otrzymaniu przez Wykonawcę, pod groźbą zatrzymania robót. Skutki finansowe z tego tytułu ponosi Wykonawca. 4.2.1. Dokładność wyznaczenia i wykonania wykopu Kontury robót ziemnych pod fundamenty lub wykopy ulegające późniejszemu zasypaniu należy wyznaczyć przed przystąpieniem do wykonywania robót ziemnych. Przy wykonywaniu wykopów pod fundamenty budynków zasadnicze linie budynków i krawędzi wykopów powinny być wytyczone na ławach ciesielskich, umocowanych trwale poza obszarem wykonywanych robót ziemnych. Wytyczenie zasadniczych linii na ławach powinno być sprawdzane przez nadzór techniczny Inwestora i potwierdzone zapisem w dzienniku budowy. Tyczenie obrysu wykopu powinno być wykonane z dokładnością do +/— 5 cm dla wyznaczenia charakterystycznych punktów załamania. Odchylenie osi wykopu lub nasypu od osi projektowanej nie powinno być większe niż +/— 10 cm. Różnice w stosunku do projektowanych rzędnych robót ziemnych nie może przekroczyć +1 cm i — 3 cm. Szerokość wykopu nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +/— 10 cm, a krawędzie wykopu nie powinny mieć wyraźnych załamań w planie.

10

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

Pochylenie skarp nie powinno różnić się od projektowanego o więcej niż 10% jego wartości wyrażonej tangensem kąta. Maksymalna głębokość nierówności na powierzchni skarp nie powinna przekraczać 10 cm przy pomiarze łatą 3-metrową. 4.2.2. Odwodnienia robót ziemnych Niezależnie od budowy urządzeń, stanowiących elementy systemów odwadniających, ujętych w dokumentacji projektowej. Wykonawca powinien, o ile wymagają tego warunki terenowe, wykonać urządzenia, które zapewnią odprowadzenie wód gruntowych i opadowych poza obszar robót ziemnych, tak aby zabezpieczyć grunty przed przewilgoceniem i nawodnieniem. Wykonawca ma obowiązek takiego wykonywania wykopów i nasypów, aby powierzchniom, gruntu nadawać w całym okresie trwania robót spadki, zapewniające prawidłowe odwodnienie. Jeżeli w skutek zaniedbania Wykonawcy, grunty ulegną nawodnieniu, które spowoduje ich długotrwała nieprzydatność, Wykonawca ma obowiązek usunięcia tych gruntów i zastąpienia ich gruntami przydatnymi na własny koszt bez jakichkolwiek dodatkowych opłat ze strony Zamawiającego za te czynności, jak również za dowieziony grunt Odprowadzenie wód do istniejących zbiorników naturalnych i urządzeń odwadniających musi być poprzedzone uzgodnieniem z odpowiednimi instytucjami. 4.2.3. Odwodnienie wykopów Technologia wykonania wykopu musi umożliwiać jego prawidłowe odwodnienie w całym okresie trwania robót ziemnych. W czasie robót ziemnych należy zachować odpowiedni spadek podłużny rowków odwadniających, umożliwiających szybki odpływ wód z wykopu. Źródła wody odsłonięte przy wykonywaniu wykopów, należy ująć w rowy i lub dreny. Wody opadowe i gruntowe należy odprowadzić poza teren pasa robót ziemnych. 4.3. ZBROJENIE 4.3.1.Organizacja robót Wykonawca przedstawi Inspektorowi nadzoru do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki, w jakich będą wykonywane roboty zbrojarskie. 4.3.2 Przygotowanie, montaż i odbiór zbrojenia powinien odpowiadać wymaganiom normy PN 91/5-10042, a klasy i gatunki stali winny być zgodne z dokumentacją projektową. Czyszczenie prętów Pręty przed ich użyciem do zbrojenia konstrukcji należy oczyścić z zendry, luźnych płatków rdzy, kurzu i błota. Pręty zbrojenia zatłuszczone lub zabrudzone farbą olejną można opalać lampami benzynowymi lub czyścić preparatami rozpuszczającymi tłuszcze. Stal narażoną na choćby chwilowe działanie słonej wody należy zmyć wodą słodką. Stal pokrytą łuszczącą się rdzą i zabłoconą oczyszcza się szczotkami drucianymi ręcznie lub mechanicznie bądź też przez piaskowanie. Po oczyszczeniu należy sprawdzić wymiary przekroju poprzecznego prętów. Stal tylko zabrudzoną można zmyć strumieniem wody. Pręty oblodzone odmraża się strumieniem ciepłej wody. Możliwe są również inne sposoby czyszczenia stali zbrojeniowej akceptowane przez Inspektora nadzoru.

11

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

Prostowanie prętów Dopuszcza się prostowanie prętów za pomocą kluczy, młotków, ścianek. Dopuszczalna wielkość miejscowego odchylenia od linii prostej wynosi 4 mm. Cięcie prętów zbrojeniowych Cięcie prętów należy wykonywać przy maksymalnym wykorzystaniu materiału. Wskazane jest sporządzenie w tym celu planu cięcia. Cięcia przeprowadza się przy użyciu mechanicznych noży. Dopuszcza się również cięcie palnikiem acetylenowym. Odgięcia prętów, haki Minimalne średnice trzpieni używanych przy wykonywaniu haków zbrojenia podaje tabela Nr 23 normy PN-S-10042. Minimalna odległość od krzywizny pręta do miejsca, gdzie można na nim położyć spoinę, wynosi 10d dla stali A-III i A-ll lub 5d dla stali A-l. Na zimno na budowie można wykonywać odgięcia prętów o średnicy d < 12 mm. Pręty o średnicy d > 12 mm powinny być odginane z kontrolowanym podgrzewaniem. W miejscach zagięć i załamań elementów konstrukcji, w których zagięciu ulegają jednocześnie wszystkie pręty zbrojenia rozciąganego, należy stosować średnicę zagięcia równą co najmniej 20d. Wewnętrzna średnica odgięcia strzemion i prętów montażowych powinna spełniać warunki podane dla haków. Przy odbiorze haków i odgięć prętów należy zwrócić szczególną uwagę na ich zewnętrzną stronę. Niedopuszczalne są tam pęknięcia powstałe podczas wyginania. 4.4. Montaż zbrojenia 4.4.1. Wymagania ogólne Układ zbrojenia w konstrukcji musi umożliwiać jego dokładne otoczenie przez jednorodny beton. Po ułożeniu zbrojenia w deskowaniu rozmieszczenie prętów względem siebie i względem deskowania nie może ulec zmianie. W konstrukcję można wbudować stal pokrytą co najwyżej nalotem niełuszczącej się rdzy. Nie można wbudować stali zatłuszczonej smarami lub innymi środkami chemicznymi, zabrudzonej farbami, zabłoconej i oblodzonej, stali, która była wystawiona na działanie słonej wody. Minimalna grubość otuliny zewnętrznej w świetle prętów i powierzchni przekroju elementu powinna wynosić co najmniej: - 0,07 m dla zbrojenia głównego fundamentów i podpór masywnych, - 0,055 m dla strzemion fundamentów i podpór masywnych, - 0,05 m dla prętów głównych lekkich podpór i pali, - 0,03 m dla zbrojenia głównego ram, belek, pociągów, gzymsów, - 0,025 m dla strzemion ram, belek, podciągów i zbrojenia płyt, gzymsów. Układanie zbrojenia bezpośrednio na deskowaniu i podnoszenie na odpowiednią wysokość w trakcie betonowania jest niedopuszczalne. Niedopuszczalne jest chodzenie po wykonanym szkielecie zbrojeniowym. 4.4.2. Montowanie zbrojenia Pręty zbrojenia należy łączyć w sposób określony w dokumentacji projektowej. Skrzyżowania prętów należy wiązać drutem wiązałkowym, zgrzewać lub łączyć tzw. słupkami dystansowymi. Drut wiązałkowy, wyżarzony o średnicy 1 mm, używa się do łączenia prętów o średnicy do 12 m, przy średnicach większych należy stosować drut o średnicy 1,5 mm. W szkieletach zbrojenia belek i słupów należy łączyć wszystkie skrzyżowania prętów narożnych ze strzemionami, a pozostałych prętów — na przemian.

12

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

4.5. Betonowanie Wykonawca przedstawia Inspektorowi nadzoru do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki, w jakich będą wykonywane roboty budowlane. 4.5.1. Zalecenia ogólne Rozpoczęcie robót betoniarskich może nastąpić na podstawie dostarczonego przez Wykonawcę szczegółowego programu i dokumentacji technologicznej (zaakceptowanej przez Inspektora nadzoru) obejmującej: — wybór składników betonu, — opracowanie receptur laboratoryjnych i roboczych, — sposób wytwarzania mieszanki betonowej, — sposób transportu mieszanki betonowej, — kolejność i sposób betonowania, — wskazanie przerw roboczych i sposobu łączenia betonu w tych przerwach, — sposób pielęgnacji betonu, — warunki rozformowania konstrukcji (deskowania), — zestawienie koniecznych badań. Przed przystąpieniem do betonowania powinna być stwierdzona przez Inspektora nadzoru prawidłowość wykonania wszystkich robót poprzedzających betonowanie, a w szczególności: - prawidłowość wykonania deskowań, rusztowań, usztywnień pomostów itp., - prawidłowość wykonania zbrojenia, - zgodność rzędnych z projektem, - czystość deskowania oraz obecność wkładek dystansowych zapewniających wymaganą wielkość otuliny, - przygotowanie powierzchni betonu uprzednio ułożonego w miejscu przerwy roboczej, - prawidłowość wykonania wszystkich robót zanikających, między innymi wykonania przerw dylatacyjnych, warstw izolacyjnych, itp., - prawidłowość rozmieszczenia i niezmienność kształtu elementów wbudowanych w betonową konstrukcję (kanałów, wpustów, sączków, kotw, rur itp.), - gotowość sprzętu i urządzeń do prowadzenia betonowania. Roboty betoniarskie muszą być wykonane zgodnie z wymaganiami norm: PN-B-06250 i PNB-06251. Betonowanie można rozpocząć po uzyskaniu zezwolenia Inspektora nadzoru potwierdzonego wpisem do dziennika budowy. 4.5.2. Wytwarzanie i podawanie mieszanki betonowej Wytwarzanie mieszanki betonowej powinno odbywać się wyłącznie w wyspecjalizowanym zakładzie produkcji betonu, który może zapewnić żądane w ST wymagania Dozowanie składników do mieszanki betonowej powinno być dokonywane wyłącznie wagowo z dokładnością — ±2% — przy dozowaniu cementu i wody, — ±3% — przy dozowaniu kruszywa. Dozatory muszą mieć aktualne świadectwo legalizacji. Wagi powinny być kontrolowane co najmniej raz w roku. Urządzenia dozujące wodę i płynne domieszki powinny być sprawdzane co najmniej raz w miesiącu. Przy dozowaniu składników powinno się uwzględniać korektę związaną ze zmiennym zawilgoceniem kruszywa. Czas mieszania należy ustalić doświadczalnie, jednak nie powinien on być krótszy niż 2 minuty. Do podawania mieszanek betonowych należy stosować pojemniki o konstrukcji umożliwiającej łatwe ich opróżnianie lub pompy przystosowanej do podawania mieszanek 13

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

plastycznych. Przy stosowaniu pomp wymaga się sprawdzenia ustalonej konsystencji mieszanki betonowej przy wylocie. Mieszanki betonowej nie należy zrzucać z wysokości większej niż 0,75 m od powierzchni, na którą spada W przypadku, gdy wysokość ta jest większa, należy mieszankę podawać za pomocą rynny zsypowej (do wysokości 3,0 m) lub leja zsypowego teleskopowego (do wysokości 8,0 m). Przy wykonywaniu elementów konstrukcji monolitycznych należy przestrzegać wymogów dokumentacji technologicznej, która powinna uwzględniać następujące zalecenia: - w fundamentach, ścianach i ramach mieszankę betonową należy układać bezpośrednio z pojemnika lub rurociągu pompy bądź też za pośrednictwem rynny warstwami o grubości do 40 cm, zagęszczając wibratorami wgłębnymi, - przy wykonywaniu płyt mieszankę betonową należy układać bezpośrednio z pojemnika lub rurociągu pompy, - przy betonowaniu oczepów, gzymsów, wsporników, zamków i stref przydylatacyjnych stosować wibratory wgłębne. Przy zagęszczeniu mieszanki betonowej należy spełniać następujące warunki: - wibratory wgłębne stosować o częstotliwości min. 6000 drgań na minutę, z buławami o średnicy nie większej niż 0,65 odległości między prętami zbrojenia leżącymi w płaszczyźnie poziomej, - podczas zagęszczania wibratorami wgłębnymi nie wolno dotykać zbrojenia buławą wibratora, - podczas zagęszczania wibratorami wgłębnymi należy zagłębiać buławę na głębokość 5+8 cm w warstwę poprzednią i przytrzymywać buławę w jednym miejscu w czasie 20+30 s., po czym wyjmować powoli w stanie wibrującym, - kolejne miejsca zagłębienia buławy powinny być od siebie oddalone o 1,4 R, gdzie Rjest promieniem skutecznego działania wibratora; odległość ta zwykle wynosi 0,3+0,5 m, - belki (ławy) wibracyjne powinny być stosowane do wyrównania powierzchni betonu płyt pomostów i charakteryzować się jednakowymi drganiami na całej długości; - czas zagęszczania wibratorem powierzchniowym lub belką (łatą) wibracyjną w jednym miejscu powinien wynosić od 30 do 60 s., - zasięg działania wibratorów przyczepnych wynosi zwykle od 20 do 50 cm w kierunku głębokości i od 1,0 do 1, 5 m w kierunku długości elementu; rozstaw wibratorów należy ustalić doświadczalnie tak, aby nie powstawały martwe pola. Przerwy w betonowaniu należy sytuować w miejscach uprzednio przewidzianych i uzgodnionych z Projektantem. Ukształtowanie powierzchni betonu w przerwie roboczej powinno być uzgodnione w Projektantem, a w prostszych przypadkach można się kierować zasadą, że powinna ona być prostopadła do powierzchni elementu. Powierzchnia betonu w miejscu przerwania betonowania powinna być starannie przygotowana do połączenia betonu stwardniałego ze świeżym przez usunięcie z powierzchni betonu stwardniałego, luźnych okruchów betonu oraz warstwy szkliwa cementowego oraz zwilżenie wodą. Powyższe zabiegi należy wykonać bezpośrednio przed rozpoczęciem betonowania W przypadku przerwy w układaniu betonu zagęszczanym przez wibrowanie wznowienie betonowania nie powinno się odbyć później niż w ciągu 3 godzin lub po całkowitym stwardnieniu betonu. Jeżeli temperatura powietrza jest wyższa niż 20°C, czas trwania przerwy nie powinien przekraczać 2 godzin. Po wznowieniu betonowania należy unikać dotykania wibratorem deskowania, zbrojenia i poprzednio ułożonego betonu. W przypadku, gdy betonowanie konstrukcji wykonywane jest także w nocy, konieczne jest wcześniejsze przygotowanie odpowiedniego oświetlenia, zapewniającego prawidłowe wykonawstwo robót i dostateczne warunki bezpieczeństwa pracy. 14

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

4.5.3. Warunki atmosferyczne przy układaniu mieszanki betonowej i wiązaniu betonu Betonowanie konstrukcji należy wykonywać wyłącznie w temperaturach nie niższych niż plus 5"C, zachowując warunki umożliwiające uzyskanie przez beton wytrzymałości co najmniej 15 MPa przed pierwszym zamarznięciem. Uzyskanie wytrzymałości 15 MPa powinno być zbadane na próbkach przechowywanych w takich samych warunkach, jak zabetonowana konstrukcja. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się betonowanie w temperaturze do -5°C, jednak wymaga to zgody Inspektora nadzoru oraz zapewnienia temperatury mieszanki betonowej +20°C w chwili układania i zabezpieczenia uformowanego elementu przed utratą ciepła w czasie co najmniej 7 dni. Temperatura mieszanki betonowej w chwili opróżniania betoniarki nie powinna być wyższa niż 35° C. Niedopuszczalne jest kontynuowanie betonowania w czasie ulewnego deszczu, należy zabezpieczyć miejsce robót za pomocą mat lub folii. 4.5.4. Pielęgnacja betonu Bezpośrednio po zakończeniu betonowania zaleca się przykrycie powierzchni betonu lekkimi wodoszczelnymi osłonami zapobiegającymi odparowaniu wody z betonu i chroniącymi beton przed deszczem i nasłonecznieniem. Przy temperaturze otoczenia wyższej niż +5°C należy nie później niż po 12 godz. od zakończenia betonowania rozpocząć pielęgnację wilgotnościową betonu i prowadzić ją co najmniej przez 7 dni (przez polewanie co najmniej 3 razy na dobę). Przy temperaturze otoczenia +15°C i wyższej beton należy polewać w ciągu pierwszych 3 dni co 3 godziny w dzień i co najmniej 1 raz w nocy, a w następne dni co najmniej 3 razy na dobę. Woda stosowana do polewania betonu powinna spełniać wymagania normy PN-B-32250. W czasie dojrzewania betonu elementy powinny być chronione przed uderzeniami i drganiami przynajmniej do chwili uzyskania przez niego wytrzymałości na ściskanie co najmniej 15 MPa. 4.5.5. Wykańczanie powierzchni betonu Dla powierzchni betonu obowiązują następujące wymagania: — wszystkie betonowe powierzchnie muszą być gładkie i równe, bez zagłębień między ziarnami kruszywa, przełomami i wybrzuszeniami ponad powierzchnię, — pęknięcia i rysy są niedopuszczalne, — równość powierzchni ustroju nośnego przeznaczonej pod izolację powinna odpowiadać wymaganiom normy PN-B-10260; wypukłości i wgłębienia nie powinny być większe niż 2 mm. Ostre krawędzie betonu po rozdeskowaniu powinny być oszlifowane. Jeżeli dokumentacja projektowa nie przewiduje specjalnego wykończenia powierzchni betonowych konstrukcji, to bezpośrednio po rozebraniu deskowań należy wszystkie wystające nierówności wyrównać za pomocą tarcz karborundowych i czystej wody. Wyklucza się szpachlowanie konstrukcji po rozdeskowaniu. 4.5.6. Deskowania Deskowania dla podstawowych elementów konstrukcji obiektu (ustroju nośnego, podpór) należy wykonać według projektu technologicznego deskowania opracowanego na podstawie obliczeń statyczno-wytrzymałościowych. Projekt opracuje Wykonawca w ramach ceny kontraktowej i uzgadnia z Projektantem. Konstrukcja deskowań powinna być sprawdzana na siły wywołane parciem świeżej masy betonowej i uderzeniami przy jej wylewaniu z pojemników oraz powinna uwzględniać: 15

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

— szybkość betonowania, — sposób zagęszczania, — obciążenia pomostami roboczymi. Konstrukcja deskowania powinna spełniać następujące warunki: — zapewniać odpowiednią sztywność i niezmienność kształtu konstrukcji, — zapewniać jednorodną powierzchnię betonu, — zapewniać odpowiednią szczelność, — zapewniać łatwy ich montaż i demontaż oraz wielokrotność użycia, — wykazywać odporność na deformację pod wpływem warunków atmosferycznych. Deskowania zaleca się wykonywać ze sklejki. W uzasadnionych przypadkach na część deskowań można użyć desek z drzew iglastych III lub IV klasy. Minimalna grubość desek wynosi 32 mm. Deski powinny być jednostronnie strugane i przygotowane do łączenia na wpust i pióro. Styki, gdzie nie można zastosować połączenia na pióro i wpust, należy uszczelnić taśmami z tworzyw sztucznych albo pianką Należy zwrócić szczególną uwagę na uszczelnienie styków ścian z dnem deskowania oraz styków deskowań belek i poprzecznie. Sfazowania należy wykonywać zgodnie z dokumentacją projektową Belki gzymsowe oraz gzymsy wykonywane razem z pokrywami okapowymi muszą być wykonywane w deskowaniu z zastosowaniem wykładzin. Otwory w konstrukcji i osadzanie elementów typu odcinki rur, łączniki należy wykonać wg wymagań dokumentacji projektowej.

4.6. Wykonanie ścian murowanych Warunki przystąpienia do robót murowych 1. Przed przystąpieniem do murowania ścian należy odebrać fundamentowe, sprawdzając zgodność ich wykonania z warunkami technicznymi wykonania i odbioru tych robót 2. Przed przystąpieniem do wznoszenia murów należy sprawdzić wymiary oraz kąty skrzyżowań ścian fundamentowych. Ogólne zasady wykonywania murów 1. Mury należy wykonywać warstwami, z zachowaniem prawidłowego wiązania i o grubości spoin, do pionu i sznura, z zachowaniem zgodności z rysunkiem co do odsadzek, wyskoków, otworów itp. 2. Mury należy wznosić możliwie równomiernie na całej ich długości. Różnica poziomów poszczególnych części murów podczas wykonywania danego budynku nie powinna przekraczać: 4 m dla murów z cegły i 3 m dla murów z bloków i pustaków. W miejscu połączenia murów wykonanych niejednocześnie należy stosować strzępią zazębione końcowe. W przypadku konieczności zastosowania większej różnicy w poziomach wznoszonych murów niż 4 lub 3 należy dokonać tego strzępiami schodowymi lub zastosować przerwy dylatacyjne. 3. Cegły lub inne elementy układane na zaprawie powinny być czyste i wolne od kurzu. Przy murowaniu cegłą suchą, zwłaszcza w okresie letnim, należy cegły przed ułożeniem w murze polewać lub moczyć wodą. Przy wykonywaniu murów silnie obciążonych na zaprawie cementowej, konieczne jest moczenie cegły suchej. 4. Stosowanie cegły, bloków lub pustaków kilku rodzajów i klas jest dozwolone, jednak pod warunkiem przestrzegania zasady, że każda ściana powinna być wykonana z cegły, bloków lub pustaków jednego wymiaru i jednej klasy. 5. Wnęki i bruzdy instalacyjne należy wykonywać jednocześnie ze wznoszeniem murów. 6. Konstrukcje murowe grubości mniejszej niż l cegła (ścianki działowe, sklepienia, gzymsy, kominy itp.) mogą być wykonywane tylko przy temperaturze powyżej 0°C. 7. Wykonywanie konstrukcji murowych grubości l cegły i grubszych dopuszcza się w temperaturze poniżej 0°C, pod warunkiem zastosowania środków umożliwiających wiązanie i twardnienie zaprawy, określonych w wytycznych wykonywania robót budowlanomontażowych w okresie zimowy. 16

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

4.7. Mury z cegły ceramicznej. l .W zwykłych murach ceglanych, jeśli nie ma szczególnych wymagań, należy przyjmować grubość normową spoiny: 12 mm w spoinach wspomych (poziomych), przy czym grubość maksymalna nie powinna przekraczać 17 mm, a minimalna l0 mm, 10 mm w spoinach pionowych podłużnych i poprzecznych, przy czym grubość maksymalna nie powinna przekraczać 15 mm, a minimalna — 5 mm. 2.Spoiny powinny być dokładnie wypełnione zaprawą. W ścianach przewidzianych do tynkowania nie należy wypełniać zaprawą spoin przy zewnętrznych licach na głębokość 5—10 mm - (murowanie na tzw. puste spoiny). Ścianki działowe 1. Ścianki działowe o grubości 1/4 cegły należy murować na zaprawie cementowej marki nie niższej niż 3, przy czym przy rozpiętości powyżej 5,0 m lub przy wysokości powyżej 2,5 m należy stosować zbrojenie z bednarki lub z prętów okrągłych w co czwartej spoinie. Zbrojenie należy zakotwić w spoinach ścian nośnych, a w przypadku wykonania w ścianie otworu drzwiowego — również i w powierzchni ościeżnicy przylegającej do ściany. Nadproża 1. Do otworów okiennych i drzwiowych w murach należy stosować nadproża prefabrykowane z betonu zwykłego typu L 2. W murach z cegły można również stosować nadproża z belek stalowych oraz nadproża żel betowe pełne wykonywane na miejscu budowy. Nadproża te powinny być ocieplone od zewnątrz warstwą płyt z betonu komórkowego lub innego materiału izolacyjnego 3. Minimalna długość oparcia prefabrykowanych belek nadprożowych powinna wynosić 9 cm z każdej strony. Końce belek stalowych lub żelbetowych betonowanych na miejscu bu dowy powinny się opierać na długości około 1,5 ich wysokości. Mury z cegły dziurawki 1. Do wznoszenia murów z cegły dziurawki należy stosować cegły z otworami przelotowymi równoległymi (dziurawka podłużna wozówkowa) i prostopadłymi (dziurawka poprzeczna główkowa). 2. Mury z cegły dziurawki należy wykonywać według tych samych zasad, jak mury z cegły pełnej. W narożnikach, przy otworach, .zakończeniach murów oraz w kanałach dymowych należy stosować normalną cegłę pełną. Do wykonywania murów nie wolno stosować cegły dziurawki tylko jednego rodzaju (podłużnej lub poprzecznej) i pozostawiać w licach murów widocznych otworów przelotowych cegieł. 3. W przypadku opierania belek stalowych lub żelbetowych na murach z cegły dziurawki, ostatnie trzy warstwy cegieł pod oporami belek powinny być wykonane z cegły pełnej na zaprawie cementowo-wapiennej marki co najmniej 1,5. 4.8. Wykonanie tynków zwykłych Materiały do wykonywania tynków Spoiwa Cement, wapno i gips powinny spełniać wymagania podane w normach państwowych punkt 3.1.

17

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

Piasek i woda Piasek powinien spełniać wymagania obowiązującej normy przedmiotowej, a w szczególności nie zawierać domieszek organicznych, mieć frakcje różnych wymiarów, a mianowicie: piasek drobnoziarnisty 0,25—0,5 mm, piasek średnioziarnisty 0,5—1,0 mm, piasek gruboziarnisty 1,0—2,0 mm, przy zastosowaniu cementu białego lub kolorowego zawartość pyłów mineralnych o średnicy poniżej 0,05 mm nie powinna być większa niż 1% masy cementu. Do spodnich warstw tynku należy stosować piasek gruboziarnisty, do warstw wierzchnich średnioziarnisty. Do gładzi piasek powinien być drobnoziarnisty i przechodzić całkowicie przez sito o prześwicie 0,25 mm. Woda zarobowa powinna spełniać wymagania podane w normie państwowej na wodę do celów budowlanych. Wykonywanie tynków trójwarstwowych Tynki trójwarstwowe składające się z obrzutki, narzutu i gładzi stosowane są na dobrze wykończonych elewacjach i we wnętrzach, przy czym na narzut i gładź tynków zewnętrznych należy stosować zaprawę cementowo-wapienną Narzut tynków wewnętrznych należy wykonywać według pasów lub listew kierunkowych. W odróżnieniu od tynków pospolitych trójwarstwowych tynki o szczególnie starannym pionowaniu, poziomowaniu i zacieraniu zwane są tynkami doborowymi (kat. IV), a jeżeli ponadto gładź jest zacierana packą obłożoną filcem tynkami doborowymi filcowanymi (kat. IVf). Tynki trójwarstwowe z zaprawy cementowej o specjalnym wykonaniu gładzi , tzw. tynki wypalane mogą być wykonywane w pomieszczeniach mokrych. Obrzutkę należy wykonać jak w tynkach jednowarstwowych lub dwuwarstwowych. Narzut tynków trójwarstwowych powinien być wykonywany jak dla tynków dwuwarstwowych , przy czym przy wykonywaniu tynków doborowych kat. IV l, IV f listwy. Narzut tynków należy stosować dodatkowo wyrównujące pasy lub wypalanych należy wykonywać z zaprawy cementowej l : 2. Marka zaprawy zastosowanej na narzut tynków wypalanych nie powinna być niższa niż zastosowanej na obrzutkę. Gładź należy nanosić po związaniu warstwy narzutu, lecz przed jej stwardnieniem. Podczas zacierania warstwa gładzi powinna być mocno dociskana do warstwy narzutu. Zaprawa stosowana do wykonania gładzi powinna mieć konsystencję odpowiadającą 7— 10 cm zanurzenia stożka pomiarowego. Należy stosować zaprawy: - wapienne (1:3, l : 2,5 lub l : 2), - gipsowo-wapienne o stosunku wapno : piasek jak w p. a) z dodatkiem gipsu nie większym niż 20% w stosunku do objętości wapna, - cementowo-wapienne w tynkach nie narażonych na zawilgocenie o stosunku 1:1:4, w tynkach narażonych na zawilgocenie l: l :2. Gładź tynków zewnętrznych należy wykonywać z zaprawy cementowo-wapiennej o stosunku 1:1:2. Do wykonywania, gładzi tynków trójwarstwowych pospolitych (kat. III) należy stosować do zaprawy drobny piasek przesiany o uziarnieniu 0,25—0,5 mm. Gładź należy zacierać jednolicie gładką packą drewnianą. Do wykonywania gładzi tynków trójwarstwowych doborowych (kat. IV i IVf) należy do zaprawy stosować bardzo drobny piasek, przechodzący przez sito o prześwicie 0,25 mm. Dodatkowo wszystkie tynki wewnętrzne należy wyszpachlować gładzią gipsowa. Wykonanie mechanicznie tynków zwykłych 18

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

1. Kolejność czynności przy mechanicznym wykonywaniu tynków na oczyszczonym i przygotowanym podłożu powinna być następująca: - wyznaczenie lica powierzchni tynku, - mechaniczne wykonanie obrzutki, - mechaniczne wykonanie narzutu, - mechaniczny narzut gładzi z mechanicznym lub ręcznym zatarciem, - ręczne wykonywanie ościeży, gzymsów} wyskoków itp. Na podłoże o dobrej przyczepności można narzut nanosić bezpośrednio bez stosowania obrzutki. Na stropach, i ścianach betonowych konieczne jest wykonanie obrzutki. 2. Orientacyjny skład objętościowy i konsystencja zapraw na tynki wewnętrzne powinny być następujące: - obrzutka - cement : ciasto wapienne (lub wapno hydratyzowane): piasek —1:1:9 - konsystencja wg stożka pomiarowego 11 cm, - narzut - ciasto wapienne (lub hydratyzowane): piasek -1:3, konsystencja wg stożka pomiarowego 9 - 10 cm, - gładź - ciasto wapienne (lub wapno hydratyzowane): piasek -1 :1,5, konsystencja wg stożka pomiarowego 11 - 13 cm. Dokładną recepturę zaprawy należy ustalać każdorazowo po dostarczeniu na budowę nowej partii składników lub przy zmianie wilgotności dostarczanych składników. Wszystkie warstwy tynków zewnętrznych powinny być wykonywane z zaprawy cementowo wapiennej. Czas i cyklu mieszania zaprawy od chwili załadowania do mieszarki ostatniego składnika powinien wynosić nie mniej niż 2 minuty. Każdorazowo należy sprawdzać stan węży oraz ich połączeń i mocowań. Przed rozpoczęciem tynkowania należy przepompować przez węże 2 wiadra mleka wapiennego w celu zwiększenia poślizgu zaprawy Przy wykonywaniu tynków zewnętrznych zaleca się — w celu zwiększenia przyczepności warstw tynku do podłoża stosować zestaw tynkarski ze sprężarką. Końcówkę tynkarską należy prowadzić ruchem ciągłym wahadłowo-posuwistym, zachowując optymalną odległość końcówki od powierzchni tynkowanej, a mianowicie: - nanoszenie obrzutki i gładzi — przy średnicy dyszy 11—12 cm ok. 40 cm, przy średnicy dyszy 13—14 mm ok. 30 cm, - nanoszenie narzutu — przy średnicy dyszyl l—12 mm ok. 20 cm, przy średnicy dyszy 13—14 mm ok. 18 cm. Narzut należy ściągać pacą drewnianą. Przy mechanicznym nanoszeniu gładzi zaprawę należy narzucać pasmami, przy czym przerwy między pasmami nie powinny być szersze niż pasma. Następnie wypełnia się przerwy między pasmami. Grubość gładzi po ręcznym jej wyrównaniu powinna wynosić 2 mm. 4.9. Osadzenie okien i drzwi Rozmieszczenie punktów zamocowania stolarki okiennej Stolarkę okienną należy zamocowywać w punktach rozmieszczonych w ościeżu zgodnie z wymaganiami podanymi w tabl. 2 . Całość stolarki okiennej projektuje się z PCV-profil wzmocniony, zawiasy obwiedniowe, szyba niskoemisyjna o współczynniku 1,1, kolor biały. Dodatkowo okna należy wykonać jako antywłamaniowe.

19

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

Rozmieszczenie punktów zamocowania stolarki okiennej Wymiary zewnętrzne stolarki cm wysokość szerokość do 150 do 150 150-200

Liczba punktów zamocowania 4 6 8

powyżej 200 powyżej 200

do 150 150-200

4 8

Rozmieszczenie punktów zamocowania w nadprożu i progu nie mocuje się po 1 punkcie w nadprożu i progu w 1/2 szerokości okna po 2 punkty w nadprożu i progu, rozmieszczone symetrycznie w odległościach od pionowej krawędzi ościeża, równej 1/3 szerokości okna nie mocuje się > po 1 punkcie w nadprożu i progu w 1/2 szerokości okna

10 powyżej 200

po 2 punkty w nadprożu i progu, rozmieszczone symetrycznie w odległościach od pionowych krawędzi ościeża, równych 1/3 szerokości

na stojaku każdy stojak w 2 punktach w odległości ok. 33 cm od nadproża i ok, 35 cm od progu

odległości 33 cm od nadproża — w½ wysokości — w odległości 33 cm od dolnej części ościeża

Odległość punktów zamocowania i wymiary otworów mierzymy od krawędzi przecięcia się płaszczyzny węgarka z płaszczyzną ościeża. Przy wbudowywaniu okien w zestawach w ścianach pasmowych punkty łączenia ościeżnic sąsiadujących ze sobą okien należy rozmieszczać w sposób podany w tabl. 2, a płaszczyznę połączenia ościeżnic traktować jak krawędź ościeża. Osadzanie i uszczelnianie stolarki okiennej w ościeżu W sprawdzone i przygotowane ościeże, tj. o naprawionych uszkodzeniach i nierównościach oraz oczyszczonych z pyłu powierzchniach, należy wstawić stolarkę okienną na podkładkach lub listwach. W zależności od rodzaju łączników zastosowanych do zamocowania stolarki należy osadzić w sposób trwały ich elementy kotwiące w ościeżach. Uszczelnienie okna w styku progu betonowego z progiem ościeżnicy może być dokonane przez ułożenie na progu warstwy kitu trwale plastycznego i ustawienie na nim okna. W przypadku progu drewnianego należy ułożyć pionową warstwę kitu, przykrywającą styk progu ze ścianą podokienną i styk progu z ościeżnicą, aż do poziomu wrębu przewidzianego do umocowania fartucha z blachy cynkowej lub ocynkowanej. W ościeżach bezwęgarkowych styk ościeżnicy z ościeżem należy po zewnętrznej stronie okna wypełnić kitem trwale plastycznym, a na pozostałej szerokości ościeżnicy pianką Ustawienie okna należy sprawdzić w pionie i poziomie oraz dokonać pomiaru przekątnych. Dopuszczalne odchylenie od pionu i poziomu nie powinno być większe niż 2 mm na l mm wysokości okna, jednak nie więcej niż 3 mm na całej długości elementów ościeżnicy. Odchylenie ościeżnicy od płaszczyzny pionowej nie może być większe niż 2 mm. Różnice wymiarów przekątnych nie powinny być większe niż 2 mm przy długości przekątnej do l m, 3 mm - do 2 m, 4 mm - powyżej 2 m długości przekątnej. Po ustawieniu okna należy sprawdzić sprawność działania skrzydeł przy otwieraniu i zamykaniu. Skrzydła powinny rozwierać się swobodnie, a okucia działać bez zahamowań i przy zamykaniu dociskać skrzydła do ościeżnicy. Zamocowania ościeżnic należy dokonać za pomocą oryginalnych łączników. Mocowanie ościeżnic za pomocą gwoździ do ościeża jest zabronione. Zamocowane okno należy uszczelnić pod względem termicznym przez wypełnienie szczeliny między ościeżnicą a ościeżem materiałem izolacyjnym dopuszczonym do stosowania dla tego 20

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

celu. Do uszczelnienia stolarki w ościeżu przed przenikaniem wody opadowej i powietrza należy stosować kity trwale plastyczne. Zabrania się uszczelniania przestrzeni między ościeżem i ościeżnicą sznurem smołowym lub innymi materiałami włóknistymi zabezpieczonymi przed korozją biologiczną środkami wydzielającymi związki chemiczne szkodliwe dla zdrowia ludzi. Po osadzeniu okna należy odpowiednio wyrównać zaprawą cementową ze spadkiem na zewnątrz fragment ściany pod oknem i wykonać obróbki blacharskie dokładnie umocowane we wrębie progu ościeżnicy. Osadzone okno po wykonaniu wszystkich prac związanych z jego osadzeniem należy dokładnie zamknąć. Wbudowywanie stolarki drzwiowej. Rodzaj stolarki drzwiowej wg. zestawienia projekcie budowlanym. Wbudowywanie ościeżnic w mury grube. Dokładność wykonania ościeży powinna być zgodna z wymaganiami wykonywania robót murowych. Odległości między punktami mocowania ościeżnicy nie powinny być większe niż 75 cm, a maksymalne odległości od naroży ościeżnicy - nie większe niż 30cm. Ościeżnicę po ustawieniu do poziomu i pionu należy mocować za pomocą kotew lub haków osadzanych w murze, albo przybijać do klocków drewnianych osadzonych uprzednio w ościeżu. Szczeliny powstałe pomiędzy ościeżem i ościeżnicą po osadzeniu ościeżnicy w ściany zewnętrzne należy wypełnić na obwodzie materiałem izolacyjnym, dopuszczonym do wykonywania tego rodzaju robót odpornym lub zabezpieczonym przed korozją biologiczną. Dopuszcza się osadzanie ościeżnic jednocześnie ze wznoszeniem muru pod warunkiem zabezpieczenia drewna ościeżnicy przed zawilgoceniem i uszkodzeniem. Wbudowywanie ościeżnic drewnianych drzwi w ściany działowe Stojaki ościeżnicy powinny być zamocowane w ścianie za pomocą kotew, przybitych do stojaków i wpuszczonych w spoinę poziomą muru na głębokość min. 20 cm. Każdy stojak powinien być zamocowany w 3 punktach rozmieszczonych jak zawiasy. W ścianach murowanych z elementów gipsowych kotwy stalowe powinny być zabezpieczone przed korozją. Przed zamocowaniem ościeżnicy należy sprawdzić jej ustawienie w pionie i w poziomie. Szerokość ościeżnicy drewnianej, osadzanej w ścianie działowej o grubości 1/4 lub 1/2 cegły, powinna być większa o 3 cm od grubości ściany. Osadzanie ościeżnic metalowych Ościeżnice drzwiowe w ścianach działowych murowanych powinny być osadzone w trakcie ich murowania przez wpuszczenie płytek w kształtownik stojaków ościeżnic oraz powiązanie kotwami wpuszczonymi w spoinę muru. W murach cienkich (do 25 cm grubości) ościeżnice powinny być osadzone w trakcie murowania przez wpuszczanie cegieł w kształtownik stojaków ościeżnic i związanie ich z murem kotwami wpuszczonymi w spoinę poziomą muru na głębokość co najmniej 150 mm. - Ościeżnice drzwiowe w murach grubych powinny być osadzone w trakcie ich murowania przez wpuszczanie płytek w kształtownik stojaków ościeżnic oraz powiązanie kotwami wpuszczonymi w spoinę na długość 250 mm. - Ościeżnice narożnikowe do ścian bardzo grubych należy wbudowywać na krawędzi ościeży otworu drzwiowego w ścianie. - Ościeżnice należy ustawić w poziomie i pionie za pomocą poziomnicy i pionu murarskiego. Ustawione ościeżnice powinny być zabezpieczone przez podklinowanie i skośne podparcie zastrzałami. 21

SPECYFIKACJA TECHNICZNA – BUDOWLANA – BUDYNEK SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ URZĘDU MIASTA GORLICE

- Kotwy ościeżnic należy odgiąć do poziomego położenia, tak aby umieszczone w gnieździe lub szczelinie można było je obmurować lub osadzić w zaprawie cementowej. Kotwy powinny być dodatkowo zabezpieczone po włóką antykorozyjną. - Kotwy w ościeżnicach powinny być tak rozmieszczone, aby ich odstęp od progu i nadproża nie był większy niż 250 mm, a ich rozstaw nie przekraczał 800 mm. - Ościeżnice należy osadzać tak, aby środek ościeżnicy dokładnie pokrywał się z osią otworu drzwiowego w ścianie (ościeża). - Ustawienia ościeżnicy w wysokości otworu należy dokonać z uwzględnieniem głębokości wpuszczenia ościeżnicy poniżej poziomu podłogi - Zewnętrzne płaszczyzny ościeżnicy stalowej powinny być oddalone od zewnętrznej płaszczyzny ścianek surowych o 25 mm, a połączenia ościeżnicy z samą ścianką powinno być tak wykonane, aby profil ościeżnicy był całkowicie wypełniony ścianką i zaprawą - Odległość między czołem ścianki działowej a stojakiem ościeżnicy powinna wynosić co najmniej 15 mm, a wolna przestrzeń powinna być wypełniona zaprawą murarską. - Osadzenia ościeżnicy dokonuje się tak, aby półki stojaków i nadproża ościeżnicy po stronie skrzydła drzwiowego tworzyły jedną płaszczyznę. - Ościeżnice w trakcie osadzania powinny być zabezpieczone przed odkształceniami pod wpływem bocznego nacisku muru i zaprawy przez odpowiednie rozparcie. - Po ustawieniu ościeżnicy i skontrolowaniu pionowego i nie zwichrowanego ustawienia ościeżnicę obmurowuje się. - Obmurowywania ościeżnicy dokonuje się równolegle z murowaniem wewnętrznych ścianek działowych oraz ścian lub murów nośnych i obwodowych. - Kotwy powinny być zalewane zaprawą cementową. - Podczas obmurowywania należy sprawdzać położenie ościeżnicy, czy nie odchyliła się od pionu, aby móc zawczasu poprawić ustawienie i usunąć wszystkie zbędne wycieki zaprawy murarskiej jeszcze nie stężonej. - Po zabudowaniu ościeżnicy przestrzeń między ościeżnicą a murem powinna być wypełniona całkowicie zaprawą murarską. - Końcową fazę osadzania ościeżnicy stanowi podmurowanie lub podbetonowanie listwy progowej. - Przy osadzaniu ościeżnic stalowych w ścianach uprzednio wykonanych należy wykuć gniazda na kotwy, a następnie po ustawieniu i wyspoinowaniu stojaków ościeżnicy oraz wpuszczeniu kotew, zaklinować ościeżnicę silnie w murze. Zalewanie kotew zaprawą cementową tak usztywnionej ościeżnicy powinno odbywać się od góry przez płaskie lejki. 4.10. Podłoża, posadzki i płytki ścienne Przygotowanie podłoża. Podłoże, na którym mają być mocowane płytki, musi być nośne i zwarte. „Głuchy" dźwięk przy ostukiwaniu młotkiem oznacza, że w danym miejscu tynk lub istniejące płytki są odspojone i trzeba je odkuć. Jeśli podłoże jest bardzo popękane lub doje się naruszać trzymaną płasko szpachelką, to należy je skuć i wykonać od nowa. Przyczepność mocnych powłok farb olejnych i emulsyjnych można sprawdzić poprzez nacinanie np. żyletką i zrywanie za pomocą taśmy samoprzylepnej. Jeśli farba łuszczy się i odrywa, to trzeba j ą usunąć mechanicznie. Tapety oraz powłoki mięknące pod wpływem wilgoci (np. farby klejowe) - należy namoczyć i dokładnie zeskrobać. Podłoże musi być równe. Dopuszczalne odchylenia wynoszą: - dla tynków {mierzone łatądł. 2 m)